Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

ŻYCIE OBOK NAS

Joanna Rynek

Pracowite mrówki

Cele:

−

obserwacja mrówek,

−

poznanie życia tych owadów i ich znaczenia dla środowiska,

−

zrozumienie pojęcia ochrona środowiska.

Metody pracy: pogadanka, obserwacja, działania praktyczne.

Formy pracy: indywidualna, grupowa, zbiorowa.

Środki dydaktyczne: lupy, ilustracja pokazująca przekrój mrowiska, ilustracja przedstawiająca wygląd

mrówki, albumy przyrodnicze, kartki, kredki.

Przebieg zajęć

1. Przedszkolaki słuchają bajki Jeana de La Fontaine'a pt. "Konik polny i mrówka". Następnie omawiają

postępowanie konika polnego i mrówki. Stwierdzają, że mrówka była pracowita i zapobiegliwa.

Niepomny jutra, płochy i swawolny,

Przez całe lato śpiewał konik polny.

Lecz przyszła zima, śniegi, zawieruchy –

Gorzko zapłakał biedaczek.

"Gdybyż choć jaki robaczek.

Gdyby choć skrzydełko muchy

Wpadło mi w łapki... miałbym bal nie lada!"

To myśląc, głodny, zbiera sił ostatki,

Idzie do mrówki sąsiadki

Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

I tak powiada:

"Pożycz mi, proszę, kilka ziarn żyta;

Da Bóg doczekać przyszłego zbioru,

Oddam z procentem - słowo honoru!"

Lecz mrówka skąpa i nieużyta

(Jest to najmniejsza jej wada)

Pyta sąsiada:

"Cóżeś porabiał przez lato,

Gdy żebrzesz w zimowej porze?"

"Śpiewałem sobie". - "Więc za to

Tańcujże teraz, niebożę!"

tłum. Władysław Noskowski

2. Dzieci, posługując się lupą, oglądają mrówki w przedszkolnym ogrodzie. Podczas wycieczki do lasu

oglądały mrowisko i obserwowały, co do niego niosły te pracowite owady.

3. Po powrocie do przedszkola nauczycielka pokazuje ilustrację przedstawiającą budowę mrówki. Oma-

wia ją z dziećmi, uzupełniając informacje zdobyte podczas obserwacji w terenie. Zwraca uwagę, że cho-

ciaż w Polsce żyje ponad sto gatunków mrówek, to są one do siebie bardzo podobne.

•

Mrówka jest czarna, czerwona lub żółta, ma podłużny kształt.

•

Jej ciało składa się z trzech członów: głowy, tułowia i odwłoka.

•

Na głowie znajdują się oczy oraz długie, bardzo ruchliwe czułki, którymi mrówka wącha i smakuje,

dzięki czemu rozpoznaje inne mrówki z tego samego mrowiska, znajduje pożywienie oraz drogę do

gniazda. Na głowie są też szczęki (żuwaczki) służące do rozdrabniania pokarmu i przenoszenia róż-

nych rzeczy, z których jest budowane mrowisko.

•

Z tułowia wyrastają 3 pary odnóży służących do poruszania się.

4. Rozmowa na temat kształtu i budowy mrowiska na podstawie obserwacji, zdjęć oraz ilustracji ukazują-

cej przekrój mrowiska.

Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

Mrówki żyją i pracują w podziemnym gnieździe - na powierzchni widzimy tylko niewielką jego część.

Ich kolonie liczą nawet po kilkadziesiąt tysięcy osobników. Mrówki budują mnóstwo korytarzy za

pomocą własnych szczęk, którymi kopią, tną, gryzą, przenoszą ziemię. W mrowisku panuje określona

hierarchia: królowa matka znosi jaja, wejścia pilnują mrówki-żołnierze, pracują mrówki-robotnice,

które zdobywają pożywienie, opiekują się jajami, sprzątają.

5. Oglądanie owadów w albumach przyrodniczych – dzieci wymieniają spostrzeżenia.

6. Nauczycielka wyjaśnia, jaką rolę pełnią mrówki w środowisku:

•

niszczą szkodniki drzew

•

roznoszą nasiona

•

zjadają martwe szczątki roślin.

Dzieci wspólnie z nauczycielką dochodzą do wniosku, że mrówki są pożyteczne i dlatego należy chronić

te owady i ich mrowiska.

7. Zabawa ruchowa Labirynt w mrowisku - pokonywanie przeszkód.

8. Praca plastyczna - rysowanie mrówki i mrowiska.

Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

Wygląd mrówki

Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

Przekrój mrowiska

Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

Ślimak, ślimak, pokaż rogi

Cele:

−

obserwacja ślimaków, poznanie ich życia i roli w przyrodzie,

−

umiejętność wyciągania wniosków z obserwacji.

Metoda pracy: obserwacja, praca z książką.

Środki dydaktyczne: ślimaki - żywe okazy, tekturki, liście sałaty, szkła powiększające, Karta pracy,

kredki.

Przebieg zajęć

1. Recytacja wiersza Or-Ota (Artura Oppmana) pt. "Ślimak".

Ładny ślimaku,

Tyś mały przecie,

Ciężko ci chodzić

Z domkiem na grzbiecie.

Ciężko mi, ciężko,

Niech już tak będzie,

Za to mieszkanie

Mam z sobą wszędzie.

Mój ty ślimaku,

Pokaż mi rogi,

A ja ci sera

Dam na pierogi.

Dzięki za prezent,

Do nóg upadam,

ja nie pierogi,

Lecz listki jadam.

2. Dzieci opowiadają o swoich spotkaniach ze ślimakami.

3. Zabawa ruchowa Wyścigi ślimaków.

Dzieci-ślimaki ustawiają się na linii startu. Na dany sygnał pełzają na brzuchu w kierunku mety. Na sy-

gnał "Do skorup" zwijają się w kłębek, po czym ponownie zaczynają pełzać.

Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

4. Obserwacja żywych ślimaków.

Dzieci obserwują ślimaki w ogrodzie przedszkolnym. Każdy dwuosobowy zespół dostaje tekturkę i liście

sałaty, nauczycielka kładzie na nich po jednym ślimaku. Dzieci przyglądają się zachowaniu zwierząt,

zwracają uwagę na ich wygląd, sposób poruszania, pozostawiane ślady. Potem wypuszczają je na trawę.

5. Rozmowa na temat poczynionych obserwacji, wyciąganie wniosków. Nauczycielka uzupełnia informa-

cje.

•

Ślimaki najłatwiej spotkać w wilgotny, ciepły dzień w trawie, na krzakach i żywopłotach.

•

Noszą na grzbiecie domek - muszlę, która jest twarda i spiralnie skręcona. Chowają się w niej w ra-

zie niebezpieczeństwa, a także kiedy jest gorąco (zamykają się w niej "korkiem" ze śluzu, aby nie

wyschnąć).

•

Zimą także chowają się do swojej muszli i zamykają ją za pomocą swojego śluzu. Budzą się, kiedy

robi się ciepło.

•

Ciało ślimaka jest miękkie i lepkie.

•

Kiedy ślimak pełznie, zostawia po sobie błyszczący ślad - to śluz, dzięki któremu nie spada, kiedy

wspina się po śliskiej powierzchni.

•

Ma dwie pary czułków - kiedy się ich dotyka, chowają się. Na szczycie większych czułków znajdu-

ją się oczy, małe czułki służą do dotykania i wąchania.

•

Ślimaki są roślinożerne, dlatego niszczą uprawy w ogrodach. Lubią zwłaszcza liście, ale także owo-

ce, np. truskawki.

•

Wrogiem ślimaków są niektóre ptaki (np. kosy), jeże, ropuchy, liczne owady i człowiek.

6. Rysowanie ślimaka po śladzie - Karta pracy. Dzieci rysują ślimaka, kolorują go, dorysowują liście,

trawę. Wystawa prac.

Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

KARTA PRACY

Narysuj ślimaka po śladzie.

Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

Dżdżownice

Cele:

−

poznanie wyglądu i życia dżdżownicy,

−

rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego,

−

przezwyciężenie ewentualnych animozji wobec dżdżownic,

−

zrozumienie roli dżdżownic w środowisku.

Metody pracy: obserwacja, pogadanka.

Środki dydaktyczne: ilustracje dżdżownic, żywe okazy w ogrodzie, szkła powiększające, plastelina,

podkładki, patyczki, ławki gimnastyczne, materac, książki przyrodnicze.

Przebieg zajęć

1. Recytacja wiersza B. Formy "Dżdżownica".

Dżdżownica

Drążę w ziemi korytarze,

jestem bardzo pożyteczna.

Zjadam grzyby i próchnicę

i pod ziemią sobie mieszkam.

Spulchniam glebę, wtedy woda

łatwo wsiąkać do niej może.

Lecz nie lubię kiedy mocno

ciągle pada deszcz na dworze.

Elastyczne moje ciało

z mięśni zbudowane całe.

Chociaż słyszę - jesteś brzydka,

nie przejmuję się tym wcale.

Przedszkole.

Sześciolatek

Moje 6 lat Czesław Cyrański,
Czesław Cyrański Wiesława Żaba-Żabińska

S

CENARIUSZE LEKCJI

Ż

YCIE OBOK NAS

–

J

OANNA

R

YNEK

więcej na stronie internetowej

http://www.mac.pl/

2. Dzieci odpowiadają na pytania związane z treścią wiersza:

•

Gdzie żyją dżdżownice?

•

Co robią pod ziemią?

•

Czym się żywią?

•

Czego nie lubią?

3. Nauczycielka proponuje obserwację dżdżownic w ogrodzie. Przekopuje ziemię, aby kilka z nich znala-

zło się na powierzchni. Dzieci oglądają zwierzęta przez lupę.

4. Dzieci rozmawiają o tym, co zaobserwowały, wyciągają wnioski.

•

Dżdżownice mieszkają pod ziemią, najlepiej szukać ich podczas deszczu albo wkrótce po nim. Wy-

chodzą wówczas na powierzchnię.

•

Dżdżownica wygląda jak wąż, ale nie widać ust ani oczu. Wyczuwa światło przez skórę. Jeden ko-

niec jej ciała jest spłaszczony. Zbudowana jest z pierścieni, nie ma nóg, porusza się poprzez rozcią-

ganie i kurczenie ciała (robi się na przemian cienka i gruba).

•

Dżdżownice jedzą rozkładające się szczątki roślin i zwierząt. Są bardzo pożyteczne, bo szukając

pożywienia, drążą w ziemi korytarze, spulchniając i użyźniając glebę, dzięki czemu lepiej rosną ro-

śliny.

5. Zabawa ruchowa Dżdżownice - dzieci naśladują sposób poruszania się dżdżownic, leżąc na podłodze.

Kurczą się i wyciągają, aby jak najszybciej przebyć wyznaczoną trasę, przełażąc po drodze przez ławki i

materac.

6. Lepienie dżdżownicy z plasteliny - nauczycielka przypomina o segmentowej budowie. Po sformowa-

niu wałka dzieci patyczkiem zaznaczają poszczególne pierścienie.