WYKŁAD 1
Wymagania rozwojowe a ONZ

Forum ONZ jest miejscem debaty nad problemami rozwoju w kontekście Bezpieczeństwa
międzynarodowego, przestrzegania praw człowieka, demokracji, dobrego rządzenia, czy handlu
międzynarodowego.
Rola ONZ nie polega natomiast na wsparciu finansowym, bowiem jedynie ok. 2 % budżetu organizacji
jest przeznaczonych na te cele.
Wyzwania rozwojowe
Rola ONZ polega zasadniczo na mobilizowaniu woli politycznej państw oraz zwracania opinii
publicznej na problem,rozwoju, np. Milenijne cele rozwoju

Milenijne cele rozwoju

szczyt Milenijny, do którego doszło w dniach 6-8 września 2000 roku, stanowił kulminacyjne

wydarzenie Zgromadzenia Milenijnego. Zgromadzeni na nim przywódcy państw i szefowie rządów mieli
na celu ponowne określenie roli Organizacji Narodów Zjednoczonych we współczesnym świecie.
Efektem tych obrad była Deklaracja Milenijna Narodów Zjednoczonych w której określone zostały
także Milenijne Cele Rozwoju

- zobowiązania, które ludzkość powinna wypełnić aby móc w skuteczny sposób stawić czoła

wyzwaniom XXI wieku.

Wszystkie państwa członkowskie zadeklarowały, że osiągną poniżej wymienione cele do 2015 roku
1.Wyeliminować skrajne ubóstwo i głód
-Zmniejszyć o połowę liczbę ludzi, których dochód nie przekracza 1 dolara dziennie
-Zmniejszyć o połowę liczbę ludzi, którzy cierpią głód
2. Zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym
-zapewnić wszystkim chłopcom i dziewczętom możliwość ukończenia pełnego cyklu nauki na
poziomie podstawowym
3.Promować równość płci i awans społeczny kobiet
- Wyeliminować nierówny dostąp płci do pierwszego i drugiego szczebla edukacyjnego do 2005 roku, a
na wszystkich szczeblach do 2015 roku
4. Ograniczyć umieralność dzieci
-zmniejszyć o 2/3 wskaźnik umieralności dzieci w wieku do lat 5
5. poprawić opiekę zdrowotną nad matkami
- zmniejszyć o 3/4 wskaźnik umieralności matek
6. ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/AIDS, malarii i Innych chorób
-Powstrzymać rozprzestrzenianie się HIV/AIDS i ograniczyć ilość nowych zakażeń
-Powstrzymać rozprzestrzenianie się malarii i innych groźnych chorób
i ograniczyć ilość zachorowań
7. stosować zrównoważone metody gospodarowania zasobami naturalnymi
-uwzględnić zasady zrównoważonego rozwoju w krajowych strategiach i programach; stosować
metody hamujące zubożenie zasobów środowiska naturalnego
- Zmniejszyć o połowę liczbę ludzi pozbawionych stałego dostępu do czystej pitnej wody
- Do 2020 roku osiągnąć znaczącą poprawę warunków życia przynajmniej 100 milionów mieszkańców
slumsów
8. stworzyć głobalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju
- dopracować dostępny dla wszystkich, oparty na jasnych przepisach, przewidywalny i nikogo nie
dyskryminujący system handlowo-finansowy. Uczestnicy systemu powinni byc zobowiązani do
podejmowania aktywnej działalności promującej dobre praktyki rządzenia, rozwój i ograniczanie
ubóstwa. Dotyczy to działań na
poziomie narodowym i międzynarodowym.
- Wyjść naprzeciw szczególnym potrzebom najsłabiej rozwiniętych państw poprzez zniesienie ceł i
kontyngentów na towary eksportowane przez te kraje, zwiększenie skali redukcji długów poważnie
zadłużonych ubogich krajów, umorzenie długów zaciągniętych w ramach oficjalnej pomocy bilateralnej

oraz zwiedzenie pomocy na rzecz rozwoju dla krajów podejmujących działania mające na celu
ograniczenie ubóstwa
- wyjść szczególnym potrzebom krajów śródlądowych i krajów rozwijających się położonych na małych
wyspach
- rozstrzygnąć kwestię zadłużenia krajów rozwijających się poprzez podjęcie narodowych i
międzynarodowych kroków służących utrzymaniu długookresowej zdolności do spłaty zadłużenia
- We współpracy z krajami rozwijającymi się stworzyć miejsca godnej i produktywnej pracy dla
młodzieży
- We współpracy z sektorem upowszechnić dostęp do nowych technologii, zwłaszcza technologii
informacyjnych i komunikacyjnych

Milenijne cele rozwoju- realizacja 2010 r.
- Państwa nie chronią praw swoich najuboższych obywateli, przez co realizacja Milenijnych Celów
Rozwoju (MCR) ponosi dotkliwą klęskę. Stwierdza tak Amnesty International w przeddzień szczytu
ONZ odbywającego się w Nowym Jorku, 20-22 września, poświęconego postępowi w realizacji celów z
2000 r.
Pomimo zapewnień o tym, jak istotna jest odpowiedzialność, szczyt nie był w stanie zidentyfikować

skutecznych metod rozliczenia rządów z realizacji MCR i zapewnienia, że ich wysiłki na rzecz MCR
będą szły w zgodzie ze zobowiązaniami wobec praw człowieka.

Wrzesień 2010 r. - przegląd
- Szczyt nie odniósł się do źródła problemu, jakim jest brak postępu w realizacji MCR. Na przykład,
sprawa niebezpiecznych aborcji została zignorowana, mimo że jest główną przyczyną umieralności
matek i tym samym poważnym zagrożeniem na drodze do osiągnięcia MCR w - kwestii umieralności
okołoporodowej.
- Wprawdzie plan działania podkreśla wagę zwalczania dyskryminacji ze względu na płeć, nie
identyfikuje on działań, które rządy muszą podjąć w celu eliminacji dyskryminacji i innych barier, na
które napotykają się grupy takie jak mniejszości, osoby niepełnosprawne, czy ludność tubylcza.
Szacunkowo 70% osób żyjących w ubóstwie to kobiety. Jednak starania podjęte w ramach MCR w
wielu krajach nie zapewniły skierowania uwagi na rozpowszechnioną dyskryminację kobiet. Takie sfery,
w których dochodzi do dyskryminacji kobiet, jak dostęp do wody, pożywienia, urządzeń sanitarnych i
mieszkania, kwestie i dyskryminacyjnych przepisów i dyskryminującego egzekwowania prawa, które są
podstawą dla przemocy wobec kobiet i podkopują postęp w realizacji MCR, zostały zaniedbane i nadal
stanowią ogromny problem.




Ponadto, wiele państw przeprowadza przymusowe wysiedlenia osób mieszkających w slumsach,
wpędzając ich tym samym w głębsze ubóstwo i gwałcąc ich prawo do posiadania dachu nad głową. Na
przykład tylko w jednym mieście w Nigerii, Port Harcourt, ponad 200 tys. ludzi stoi przed zagrożeniem
eksmisji, gdyż nieformalne osiedla, w których mieszkają mają zostać wyburzone. Tysiące osób straci
dorobek swojego życia, jeśli wyburzanie dojdzie do skutku.
Kenia jest kolejnym przykładem kraju, które zignorowało prawa kobiet żyjących w slumsach, starając
się równocześnie sprostać wymaganiom MCR. Kobiety żyjące w slumsach narażone są na ataki, kiedy
chcą skorzystać z toalet publicznych, szczególnie po zapadnięciu zmroku. Brak efektywnego
egzekwowania prawa, aby zapobiec atakom, podjąć śledztwa i ukarać winnych przemocy wobec kobiet
oraz zapewnić wszelkie środki zaradcze dla ofiar przemocy, oznacza, że zjawisko przemocy wobec
kobiet będzie się pogłębiać

kolejnym przypadkiem jest Nikaragua. Pomimo deklaracji dotyczącej celu o polepszeniu usług

medycznych dla kobiet w ciąży, rząd wprowadził równocześnie prawo bezwzględnie zakazujące aborcji
pod groźbą kary. Zdecydowana większość ciąż będących wynikiem gwałtów lub stosunków
kazirodczych występuje wśród dziewczynek między 10 a 14 rokiem życia. Ich zdrowie i życie są
narażone na niebezpieczeństwo przez zabiegi nielegalnej aborcji lub poród w bardzo młodym wieku.
Na dzień dzisiejszy widać wyraźnie, iż żaden afrykański kraj nie będzie w stanie zrealizować
Milenijnych Celów Rozwoju w planowanym terminie (czyli do 2015 roku). Zdaniem sekretarza

generalnego ONZ osiągnięcie Milenijnych Celów Rozwoju wymagałoby zwiększenia pomocy
rozwojowej udzielanej Afryce do poziomu 72 mld. dolarów rocznie.
Ban Ki-moon stwierdził też, że poważne zagrożenie dla realizacji Milenijnych Celów Rozwoju stanowi
obecna sytuacja gospodarcza na
świecie - a zwłaszcza globalny kryzys cen żywności

Skutki niedorozwoju
- charakter wielopłaszczyznowy
- brak odpowiedniego systemu edukacji wpływa ujemnie na rozwój gospodarki
- Słaba gospodarka generuje mniejsze wpływy do budżetu
- Konsekwencją są słabe struktury państwowe, niewydolność państwa w stosunku do własnych
obywateli, korupcja, przestępczość i konflikty
wewnętrzne, np. Afganistan, Somalia czy Sierra Leone
- Skrajne ubóstwo w jakim żyje ponad miliard mieszkańców naszej planety
- Ubóstwo powoduje cierpienia, choroby przedwczesną śmierć
- zagrożenie dla bezpieczeństwa międzynarodowego
- kraje ubogie są mniej stabilne, a brak silnej władzy centralnej powoduje powstawanie struktur
pozapaństwowych rywalizujących miedzy sobą.
-Brak rozwiniętego rolnictwa oraz możliwości eksportu skutkują wzrostem produkcji i handlu
narkotykami.
-Brak perspektyw ludności żyjącej w slumsach sprzyja rozwojowi przestępczości.
- wraz ze wzrostem gospodarczym maleje ryzyko wybuchu konfliktów wewnętrznych, wzrasta
bezpieczeństwo międzynarodowe i tym samym bezpieczeństwo człowieka- wolność od zagrożeń
powodowanych konfliktami wewnętrznymi, przestępczością, ubóstwem, chorobami, głodem,
degradacja środowiska, brakiem praworządności etc.
Choroby zakaźne -
- HIV/AIDS- rocznie umiera 3 mln. ludzi
- malaria- rocznie umiera 1 mln. ludzi
- gruźlica- rocznie umiera 2 mln. Ludzi
- Epidemie- Ebola, SARS, ptasia grypa, świńska grypa
- NIEDOBÓR WYKWALIFIKOWANEJ KADRY MEDYCZNEJ
skutki niedorozwoju najbardziej widoczne sa W Afryce.
- Najwięcej konfliktów zbrojnych- 2,8 mln uchodźców, 75% światowych zgonów z powodu AIDS i 90%
z powodu malarii
- Brak struktur demokratycznych
-Brak gospodarki i inwestorów
-Ratunkiem jest POMOC ROZWOJOWA
Największym donatorem pomocy jest UE- ok. 43 mId $ rocznie- 55% globalnej pomocy rozwojowej.

Na ratunek dzieciom w Kongo
W Demokratycznej Republice Konga trwa największy kryzys humanitarny od czasu II wojny światowej.
Co minutę jedno dziecko umiera z powodu głodu i chorób. W 2008 roku UNICEF włączył się do akcji
pomocy tamtejszym dzieciom w ramach programu dożywiania, szczepienia i podstawowej opieki
medycznej
Walka z tężcem w Kongo
- w Demokratycznej Republice Konga tysiące dzieci umierają tuż po narodzinach z powodu tężca -
choroby, która w Polsce już praktycznie nie występuje. Znamy już skuteczną szczepionkę pozwalającą
zapobiegać tej chorobie. W 2008 roku UNICEF Polska włączył się do akcji szczepień przeciwko tężcowi
w Demokratycznej
Republice Konga.
UNICEF
Sri Lanka większości z nas kojarzy się z turystycznym rajem. Jednak z dala od słonecznych plaż życie
jest bardzo trudne. Jednym z największych wyzwań jest walka z niedożywieniem wśród dzieci. UNICEF
Polska włączył się w sfinansowanie programu dożywiania dzieci na Sri Lance. Jego celem jest
zmniejszenie o 1/5 odsetka niedożywionych dzieci, które nie ukończyły 5 roku życia.

- Pomoc rozwojowa jest długofalowa
- świadczenie pomocy w obliczu kryzysu
- Przewodniczący Unii Afrykańskiej, Jakaya Kikwete, zaapelował do krajów i rozwiniętych, by mimo
trapiącego je kryzysu na rynkach finansowych nie ograniczały swej pomocy rozwojowej dla Afryki.






WYKŁAD 2
ONZ wobec ekonomicznych i społecznych wyzwań globalizacji
Globalizacja i jej wyzwania
- Brak jednolitej definicji
- Temat rozmów przywódców państw, jak i zwykłych ludzi przy kawie
- Żywiołowy i nieuchronny proces
-Zjawisko złożone
-Słowo „ wytrych"
Dwa podejścia do globalizacji

1. Wąskie- ekonomiczne . Proces prowadzący do zacieśniania i pogłębiania współzależności i

zależności gospodarczych pomiędzy poszczególnymi podmiotami, będący wynikiem
zwiększonych przepływów międzynarodowych (wymiana usług, dóbr, i przepływów
kapitałowych), których głównymi siłami sprawczymi są przedsiębiorstwa międzynarodowe.

2. W szerszym pojęciu przyczyn globalizacji upatruje się w relacjach miedzy państwami,

korporacjami, w rozwoju technologicznym, na płaszczyźnie ekonomicznej, społecznej,
kulturalnej, czy politycznej.

Wzrastają powiązania pomiędzy różnymi podmiotami, we wszystkich sferach życia od
umiędzynarodowienia rynków i kapitału, po kulturę masową, migracje, finanse i zapewnienie pokoju.
Globalizacja to kurczenie się świata, zmniejszanie dystansów, narastanie współzależności, a czasem
nawet uzależnień.

Skutki globalizacji
- dla jednych niesie za sobą możliwości rozwoju i standardów życia- postęp , dobrobyt, bogactwo
- dla innych będzie przyczyną pogłębiającej się przepaści - zacofanie, bieda, głód, ubóstwo, choroby,

wyzysk.

Dysproporcje rozwojowe na świecie:
- 1,3 mld ludzi na świecie żyje za mniej niż 1 $ dziennie, 3 mld za mniej niż 2 $ dziennie,
- 1,3 mld ludzi nie ma dostępu do czystej wody
- 3 mld nie mają dostępu do urządzeń sanitarnych
- 2 mld ludzi nie mają dostępu do elektryczności
- Najgorzej jest w Afryce subsaharyjskiej, gdzie ponad 46 % ludności żyje za mniej niż jednego $

dziennie

- W Azji pd w takiej sytuacji jest ponad 36% ludności.
PKB 48 najbiedniejszych krajów świata razem wziętych wynosi mniej niż PKB trzech najbogatszych
krajów świata
Norwegia, Australia, Islandia - wskaźnik rozwoju społecznego (długość, życia, zarobki, PKB), raport
ONZ o zamożności świata 2009 r. Luksemburg, USA, Szwajcaria- PKB
82% wartości światowego eksportu to eksport z pięciu najbogatszych krajów, dla pięciu
najbiedniejszych to ok. 1%(Etiopia, Bangladesz, Czad , Uganda, Nigeria, Afganistan).
W Wzrost dysproporcji pomiędzy krajami bogatymi i biednymi:
1820 r. - 3:1
1913 r.-11:1
1950 r. - 35:1

1973 r - 44:1
1992 r.-72:1

Wśród grupy 20 państw, których gospodarki są w najcięższej sytuacji aż 17 to kraje Afryki
Najbogatsze 50 tys. osób zamieszkujących w Europie i Ameryce Pn ma dochód porównywalny do 2,7
min ludzi najbiedniejszych
51% najbogatszych podmiotów na świecie to korporacje międzynarodowe.
Ludność bogatej północy to ok. 20% całej populacji świata konsumującej ok. 80% dóbr wytwarzanych
na świecie.
Około miliard osób na świecie nie umie czytać i pisać
Co roku umiera ok. 11 min dzieci do 5 roku życia (codziennie 30 tysięcy)
Potrzeba mniej niż 1 % światowych wydatków na broń by zapewnić dostęp do edukacji wszystkim

dzieciom na świecie. Niestety nigdy tej kwoty nie wyłożono.

Społeczne wyzwania globalizacji
Są nierozłącznie powiązane z jej wymiarem ekonomicznym
Nigdy w historii nie było tak, że wszystkim ludziom na ziemi żyło się tak samo, ale obecnie linia podziału
wyraźnie przebiega pomiędzy dwiema grupami krajów - bogata północą i biednym południem
W związku z tym nigdy nie istniało w społeczności międzynarodowej tak silne przekonanie o

konieczności pomocy ubogim.

Bieda, głód, przeszkody z nierównomiernym dostępem do ochrony zdrowia i edukacji, braki godnych
warunków mieszkaniowych, ochrona praw człowieka zwłaszcza w konfliktach zbrojnych, działalność
zorganizowanych grup przestępczych, nielegalny handel bronią i narkotykami- WYZWANIE DLA
SPOŁECZNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ
Czyli dla kogo?

· -Państwa
· -Organizacje międzynarodowe rządowe
· -Korporacje międzynarodowe
· -Organizacje pozarządowe

Największym forum dyskusji jest obecnie powszechna i uniwersalna organizacja międzynarodowa-
ONZ.
Niezależnie od wszystkich trudności i niedostatków nie istnieje obecnie żadna inna organizacja
wyposażona w taki potencjał i takie możliwości.
Art. 1 ust. 3 KNZ potwierdza, że celem organizacji jest doprowadzenie do „...współdziałania
międzynarodowego w rozwiązywaniu problemowo charakterze gospodarczym, społecznym,
kulturalnym i humanitarnym..."
Art. 55 KNZ "w celu stworzenia warunków stabilizacji i dobrobytu, koniecznych dla utrzymania między
narodami pokojowych i przyjaznych stosunków, opartych na poszanowaniu zasady równouprawnienia i
samostanowienia narodów ONZ popiera:
- Podnoszenie stopy życiowej, pełne zatrudnienie oraz warunki postępu i rozwoju gospodarczego i

społecznego

- Rozwiązywanie międzynarodowych zagadnień gospodarczych, społecznych, zdrowia publicznego i

pokrewnych

- Powszechne przestrzeganie i poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności dla wszystkich

bez względu na rasę, płeć, język lub wyznanie."

Realizacja inicjatyw ONZ a globalizacja
W odpowiedzi na ekonomiczne i społeczne wyzwania globalizacji ONZ działa przede wszystkim na
rzecz:

· - Likwidacji dysproporcji rozwojowych
· - Skonstruowania tzw. nowej infrastruktury gospodarczo- finansowej dla świata
· - Global governance
Aby to osiągnąć potrzebna jest efektywna koordynacja działań w ramach samej organizacji i jej

systemu oraz współpraca ONZ z innymi podmiotami.

Wybrane instytucje ONZ i systemu NZ a problem globalizacji
Organy główne:

· - Zgromadzenie Ogólne- rezolucje, ogólne wskazania w zakresie na rzecz walki z negatywnymi

konsekwencjami procesu globalizacji

· - Sekretariat- udziela informacji, dostępu do dokumentów, sporządza raporty
· - Sekretarz generalny- spiritus moveris podejmowanych działań
· - Rada Gospodarcza i Społeczna- inicjowanie i koordynacja działań związanych z

problematyką gospodarczo- społeczną

Organizacje wyspecjalizowane
1.Instytucje byłego systemu z Bretton Woods

· - Bank Światowy
· - Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju
· - Międzynarodowy Fundusz Walutowy

2. Inne organizacje wyspecjalizowane

· - Światowa Organizacja Handlu
· -Międzynarodowa Organizacja Pracy
· -Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa

Programy i fundusze ONZ;

· - Konferencja NZ ds. Handlu i Rozwoju
· - Światowy Program Żywnościowy
· - Organizacja NZ ds. Oświaty, nauki i Kultury (UNESCO)
· - Fundusz Narodów Zjednoczonych ds Dzieci (UNICEF)

Zajmują się:

· - udzielaniem pożyczek i kredytów na realizację projektów gospodarczych oraz pomocy

finansowej dla krajów borykających się z problemami gospodarczymi

· -Redukcją ubóstwa poprzez wzmacnianie gospodarek krajów biedniejszych

Taka wielość i różnorodność instytucji stwarza liczne problemy, np.
1. Organizacje są co do zasady autonomiczne, a co za tym idzie nie ma koordynacji ich działań co

często prowadzi do dublowania funkcji.

1999- Davos Globalne Porozumienie- forum dialogu między przedstawicielami rządów, organizacji
międzynarodowych i środowiska biznesu.
- Celem porozumienia jest zaangażowanie korporacji handlowych i przemysłowych w promowanie

standardów zatrudnienia, dbałość o przestrzeganie praw człowieka oraz działania na rzecz
środowiska naturalnego

10 zasad porozumienia

1. - Popieranie i przestrzegania praw człowieka
2. - Eliminacja wszystkich przypadków łamania praw człowieka przez firmę.
3. - Poszanowanie wolności stowarzyszania się.
4. - Eliminacja wszelkich form pracy przymusowej
5. - Zniesienie pracy dzieci
6. - Efektywne przeciwdziałanie dyskryminacji w sferze zatrudnienia
7. - Prewencyjne podejście do środowiska naturalnego
8. - Podejmowanie inicjatyw mających na celu promowanie postaw odpowiedzialności

ekologicznej

9. -Stosowanie i rozpowszechnianie przyjaznych środowisku technologii
10. - Przeciwdziałanie korupcji we wszystkich formach.

Rola NGO
Art. 71 KNZ- podstawy prawne dla współpracy ONZ z NGO: „Rada Gospodarcza i Społeczna może
zawierać odpowiednie porozumienia w sprawie zasięgania opinii organizacji pozarządowych, które
zajmują się sprawami wchodzącymi w zakres jej kompetencji. Takie porozumienia mogą dotyczyć

organizacji międzynarodowych, a w odpowiednich przypadkach po porozumieniu z właściwym
członkiem ONZ również właściwych organizacji krajowych." Na mocy tych przepisów ngo's mogą
uzyskać status konsultacyjny. ? "

3 rodzaje organizacji posiadających status konsultacyjny:

· - organizacje, które w swojej działalności zajmują się większością problemów będących w

zainteresowaniu Rady. Są to przede wszystkim duże org. międzynarodowe o charakterze
pozarządowym np. Amnesty International, Oxfam, Lekarze bez Granic

· - Organizacje mające kompetencje w specyficznych dziedzinach, np. International Institute for

the Rights of the Child.

· - Organizacje, które nie pasują do żadnej z powyższych kategorii- zajmują się problemami

technicznymi lub ich specjalizacja jest wąska.

Znaczenie organizacji pozarządowych wzrasta

· - Państwa darzą ngo's zaufaniem społecznym
· - Są one co do zasady bezstronne, niezależne, neutralne. Ich działalność nie jest nastawiona

na zysk.

HIV/AIDS
wirus odkryto w 1981 r. Dopiero w 1987 r. powstał Światowy program ws. Zwalczania wirusa
Początkowe szacunki, że zarazi się 9 min ludzi na świeci i 5 mln umrze okazały się trzykrotnie

niedoszacowanie.

Co napędza epidemię- bieda, głód , zacofanie i analfabetyzm
2/3 wszystkich chorych zamieszkuje Afrykę subsaharyjską.
Po wynalezieniu leków antyretrowirusowych poprawiło komfort życia zarażonych i dało realną szansę

na wydłużenie ich życia o 30, 40 a nawet 50 lat.

Wymaga to ogromnych nakładów finansowych, wzmożonych działań, koordynacji i współpracy
Środki na kampanie płyną m. in. z ONZ na programy walki z AIDS w krajach o niskim lub średnim

dochodzie, z UE na pomoc rozwojową.

Problemem są niewydolne państwa i administracje, gdzie występują poważne trudności w
organizowaniu sprawnego przepływu przyznanych środków tak finansowych, jak i rzeczowych.
„Three ones"- trzy jedynki- jedna organizacja odpowiedzialna za realizację polityki w zakresie walki z
AIDS, jedna koordynująca działania i jedna prowadząca monitoring.


WYKŁAD 3

System bezpieczeństwa międzynarodowego ONZ

Pojęcie bezpieczeństwa międzynarodowego z punktu
widzenia państw

· Cel nadrzędny zapewniany metodami „zbiorowymi"
· „System" oznacza instytucje, ramy organizacyjne na rzecz urzeczywistnienia tego celu
· Istotą bezpieczeństwa zbiorowego jest współpraca państw w nim uczestniczących, która ma na

celu ich wspólne bezpieczeństwo.

· Uczestnicy takiego systemu w sposób zorganizowany, zinstytucjonalizowany działają na rzecz

rozstrzygania sporów przy wykorzystaniu środków pokojowych, ale wspólnie reagują, gdy
pojawia się zagrożenia atakiem zbrojnym na jednego z nich.

· Reakcja taka może przybrać formę pomocy i obrony „jeden za wszystkich, wszyscy za

jednego".

· System bezpieczeństwa zbiorowego może przybrać formę regionalną, a nawet globalną
· Cechą charakterystyczną bezpieczeństwa zbiorowego jest tzw. działanie do wewnątrz.

Zakaz agresji

Wojna towarzyszy państwom i społeczności międzynarodowej od zawsze. Co więcej przez bardzo długi
okres czasu była uznawana za dozwolony i legalny element stosunków międzynarodowych, a nawet
traktowana była jako atrybut suwerenności państwowej.
Zakaz agresji
Próby wyeliminowania wojny ze stosunków międzynarodowych pojawiły się w XIX w. Nie wprowadziły
jednak żadnych instrumentów prawnych zakazujących prowadzenia wojen.
Zakaz agresji
Haskie konferencje pokojowe z 1899r. i 1907 r., których głównym celem miało być zapewnienie pokoju
również nie doprowadziły do wprowadzenia zakazu wojny.

Zakaz agresji
W konwencjach z 1899 r. 1907r. o pokojowym załatwianiu sporów zgadzano się na zastosowanie

różnych metod pokojowych, np. „w miarę możliwości", „o He pozwolą okoliczności", „w zatargach
nie dotyczących ani honoru, ani interesów

żywotnych".
Zakaz agresji
Konwencje te nie wprowadziły zakazu wojny agresywnej.
W chwili wybuchu I wojny światowej prawo międzynarodowe nie zawierało żadnej normy prawnej
zakazującej prowadzenia wojny agresywnej.
Zakaz agresji a Pakt Ligi Narodów

Pakt Ligi Narodów również nie wprowadził zakazu prowadzenia wojny agresywnej i na mocy jego

postanowień wojna agresywna w określonych sytuacjach nadal była uznawana za legalny instrument
uprawiania polityki międzynarodowej.

Pakt Brianda-Kelloga
Podpisany w 1928 r. w Paryżu
po raz pierwszy w historii prawa międzynarodowego państwa podpisały umowę międzynarodową, która
zawierała
bezwzględny zakaz wojny agresywnej.
Pakt Brianda- Kelloga

Państwa- strony paktu w art. 1 złożyły „w imieniu swoich ludów"uroczyste oświadczenie potępiając

„uciekanie się do wojny w celu załatwienia sporów międzynarodowych i wyrzekają się jej jako narzędzia
polityki narodowej w swych wzajemnych stosunkach. W art. 2 państwa potwierdziły, że „załatwianie i
rozstrzyganie wszelkich sporów i konfliktów, bez względu na ich naturę lub pochodzenie, które mogłyby
powstać między nimi, powinno być osiągane zawsze tylko za pomocą środków pokojowych."

Pakt Brianda- Kelloga
Traktat ten był bardzo istotny z punktu widzenia rozwoju norm prawa konfliktów zbrojnych, ponieważ po
pierwsze zakazał wojny agresywnej jako instrumentu prowadzenia polityki międzynarodowej, a po
drugie stał się podstawą osądzania późniejszych zbrodniarzy wojennych przez Trybunał Norymberski i
Tokojski. Polska była jednym z 15 sygnatariuszy tego paktu w 1928 roku.

Pakt Brianda- Kelloga
Niestety poza uroczystym wyrzeczeniem się wojny pakt ten nie zawierał mechanizmów prewencyjnych
i represyjnych i nie sprostał pokładanych w nim nadziei. Nie zapobiegł wybuchowi II
wojny światowej.
II wojna światowa w obliczu zniszczeń jakie przyniosła przewartościowała myślenie ówczesnych
polityków. Państwa postawiły na współpracę na wielu płaszczyznach, czego przykładem były
nowopowstające organizacje międzynarodowe: Europejska Wspólnota Węgla Stali, Euratom,
Europejska Wspólnota Gospodarcza, Rada Europy, czy wreszcie Organizacja Narodów
Zjednoczonych.

ONZ
powołana do życia w 1945 roku jako następczyni Ligi Narodów. Statutem organizacji została Kara
Narodow Zjednoczonych, gdzie w art. 1 państwa członkowskie potwierdziły, że podstawowym celem

organizacji jest utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, a w art. 2 ust. 4 stwierdzono,
że „wszyscy członkowie powstrzymają się w swych stosunkach międzynarodowych od groźby użycia
siły lub użycia jej przeciwko całości terytorialnej lub niepodległości jakiegokolwiek państwa bądź w inny
sposob niezgodny z celami ONZ. "Tak więc państwa członkowskie ONZ potępiły nie tylko użycie siły,
ale również groźbę jej użycia.
Wyjątki od zakazu użycia siły
- użycie siły zbrojnej przeciwko byłym państwom nieprzyjacielskim (art. 107 Karty);
- użycie siły zbrojnej na podstawie upoważnienia Rady Bezpieczeństwa (art. 42 Karty);
- użycie siły w samoobronie (art. 51 Karty).
Art. 107 KNZ
Pierwotni członkowie Organizacji dążąc do zapewnienia sobie pewnej swobody w toku rozmów
kapitulacyjnych i pokojowych z państwami nieprzyjacielskimi, „wyjęli poza nawias" zakaz użycia siły
przewidziany w art. 2 ust. 4, czyli przypadki akcji (w tym akcji zbrojnych) podjętych jako następstwo
wojny przeciwko państwom nieprzyjacielskim. W związku z tym, że wszystkie państwa
„nieprzyjacielskie" w rozumieniu powołanego przepisu są obecnie członkami ONZ, art. 107 ma
znaczenie wyłącznie historyczne.
Art. 41, 42 KNZ

- Główna odpowiedzialność za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa spoczywa na
Radzie Bezpieczeństwa (art. 24). Zgodnie z art. 25 KNZ członkowie ONZ wyrażają zgodę by
„przyjmować i wykonywać decyzje rady Bezpieczeństwa zgodnie z niniejszą Kartą. "Rada
Bezpieczeństwa ma w tym zakresie dwie podstawowe funkcje:
- stwierdza zagrożenie pokoju, naruszenie pokoju lub dokonanie aktu agresji i
- wydaje zalecenia lub opinie o zastosowaniu środków przymusowych (środków tymczasowych lub
sankcji)
Rada Bezpieczeństwa
W przypadku stwierdzenia przez Radę wszelkiej okoliczności zagrażającej pokojowi, zakłócenia pokoju
lub aktu agresji może ona podjąć decyzję w przedmiocie zastosowania odpowiednich środków, aby
utrzymać albo przywrócić międzynarodowy
pokój i bezpieczeństwo.
Art. 41 KNZ
Art. 41 stanowi podstawę do zastosowania środków nie polegających na użyciu siły zbrojnej (np.
nałożeniu sankcji ekonomicznych na państwo, którego czyny zagrażają pokojowi lub na zerwaniu z nim
stosunków dyplomatycznych). Jeżeli Rada uzna jednak, że środki przewidziane w art. 41 Karty mogłyby
się okazać niewystarczające dla utrzymania lub przywrócenia międzynarodowego pokoju i
bezpieczeństwa, bądź takimi się okazały, wówczas - na podstawie art. 42 Karty -może podjąć decyzję o
przeprowadzeniu akcji zbrojnej.
Art. 42 KNZ

Akcja zbrojna, o której mówi art. 42 Karty może być, przeprowadzana w dwojaki sposób:
1.model scentralizowany
2. model zdecentralizowany

Model scentralizowany
Przy użyciu oddziałów wojskowych oddanych przez państwa członkowskie ONZ na podstawie
specjalnych porozumień do dyspozycji Radzie Bezpieczeństwa (art. 43 ust 1 Karty), znajdujących się
pod bezpośrednią kontrolą operacyjną komitetu Sztabu Wojskowego (art. 47 Karty).
Porozumienia te nigdy nie zostały zawarte.
Organizacja nie dysponuje własnymi siłami zbrojnymi, które mogłyby być wykorzystane do
przeprowadzania operacji militarnych, o których mowa w art. 42 Karty. Model scentralizowany nie
występuje zatem w praktyce.

Model zdecentralizowany
Rada Bezpieczeństwa autoryzuje (upoważnia) państwa członkowskie do przeprowadzenia operacji
zbrojnej, określając cele, które należy osiągnąć oraz okres, na który autoryzacja pozostaje w mocy (np.

operacja Pustynna Burza w 1991 roku przeciwko okupującemu terytorium Kuwejtu Irakowi,
International Security Assistance Force w Afganistanie). Kontyngenty państw członkowskich biorące
udział w takiej operacji nie podlegają bezpośredniej kontroli onz;

Inne przypadki, np. siły pokojowe
siły pokojowe (tzw. błękitne hełmy, peacekeeping forces) dla zrealizowania oznaczonych celów
rozjemczych lub stabilizacyjnych (innych, niż określone w art. 42 Karty).
Powstanie ich zwykle wiąże się z wyrażeniem zgody przez państwo, w którym dana misja ma działać.
Co do zasady członkowie sił pokojowych moga używać siły zbrojnej wyłącznie w samoobronie. Jednak
w szczególnych przypadkach Rada upoważnia uczestników misji pokojowych do używania siły zbrojnej
dla realizacji pewnych określonych celów (np. zabezpieczenia bezpieczeństwa dostaw pomocy
humanitarnej, rozbrajania członków lokalnych band, którzy destabilizują sytuację w danym państwie;
np. The United Nations Operation in Somalia).
Samoobrona art. 51 KNZ

Wyjątek od zakazu użycia siły- prawo państw do samoobrony indywidualnej lub zbiorowej w sytuacji
gdy na któregokolwiek członka ONZ, dokonano napaści zbrojnej, a Rada Bezpieczeństwa nie podjęła
jeszcze środków koniecznych do utrzymania pokoju i bezpieczeństwa. Prawo państw do samoobrony
podlega ograniczeniom przedmiotowym i czasowym. Prawo to przysługuje tylko do momentu podjęcia
skutecznej akcji przez Radę Bezpieczeństwa, państwo napadnięte jest zobowiązane powiadomić o tym
niezwłocznie Radę Bezpieczeństwa. Prawo to może być wykonane jedynie jako konsekwencja napaści
zbrojnej z zachowaniem zasady proporcjonalności i konieczności.
Samoobrona indywidualna
-polega na odparciu ataku przez państwo napadnięte.
-Państwo to może wykorzystywać wszystkie środki jakimi dysponuje w celu obrony własnego terytorium
zgodnie z zasadą
proporcjonalności.
Samoobrona zbiorowa
W samoobronie zbiorowej uczestniczą państwa, które udzielają pomocy zbrojnej państwu
napadniętemu, a więc nie tylko państwo napadnięte.
Samoobrona zbiorowa
Na podstawie umowy międzynarodowej (umowy sojuszniczej) państwa mogą zobowiązać się do
wzajemnej pomocy w sytuacji, gdy jedno z państw- stron takiej umowy stanie się ofiarą napaści zbrojnej
ze strony innego państwa. Przykładem takiej umowy jest obecnie Pakt Północnoatlantycki z 1949 r.
Pakt Północnoatlantycki, art. 5
„Strony są zgodne, że zbrojna napaść na jedną lub kilka z nich w Europie lub Ameryce Północnej
będzie uważana za napaść przeciwko nim wszystkim i dlatego zgadzają się, że jeżeli taka zbrojna
napaść nastąpi każda z nich, w wykonywaniu prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony,
uznanego przez art. 51 KNZ, udzieli pomocy stronie lub stronom tak napadniętym, podejmując
natychmiast indywidualnie lub w porozumieniu z innymi stronami taką akcję, jaką uzna za konieczną nie
wyłączając użycia siły zbrojnej w celu przywrócenia lub utrzymania bezpieczeństwa obszaru
północnoatlantyckiego."

Zbrojna napaść, pojęcie

· Brak definicji w KNZ
· Zgodnie z KNZ każda „zbrojna napaść" narusza zakaz użycia siły zbrojnej, ale nie każdy akt

stanowiący naruszenie zakazu użycia siły zbrojnej stanowi „zbrojną napaść" (np. incydentalne
przekroczenie przez oddział wojskowy państwa X granicy z państwem Y - nie stanowi, jak się
wydaje, aktu „zbrojnej napaści" na państwo Y w rozumieniu art. 51 Karty).

Zbrojna napaść, agresja pojęcie
Agresją jest użycie siły zbrojnej przez państwo przeciwko suwerenności, integralności terytorialnej lub
politycznej niezawisłości drugiego państwa albo w inny sposób niezgodny z Kartą Narodów
Zjednoczonych.
Zbrojna napaść, agresja

Ustalenie państwa agresora jest uzależnione od tego, które państwo jako pierwsze popełni jeden z
następujących czynów:
Inwazja lub atak dokonany przez siły jednego państwa na terytorium Innego państwa, okupacja
wojskowa lub aneksja całości lub części terytorium innego państwa przy użyciu siły.
Bombardowanie lub użycie jakiejkolwiek broni przeciwko terytorium drugiego państwa
Blokada portów lub wybrzeża państwa
Atak na siły lądowe, morskie lub powietrzne albo flotę morską lub powietrzną drugiego państwa
Użycie sił zbrojnych państwa, które znajdują się na terytorium drugiego państwa za jego zgodą,
niezgodnie z warunkami, które zostały określone przy wyrażeniu zgody l

UD

przedłużenie ich pobytu po

wygaśnięciu porozumienia Zgoda by terytorium danego państwa oddanego do dyspozycji innego
państwa było wykorzystane przez to Inne państwo do dokonania napaści na państwo trzecie.
Wysyłanie band zbrojnych, sił nieregularnych lub najemnych, które dopuszczają się ataków zbrojnych
przeciwko innemu państwu o takiej wadze, że są one porównywalne do aktów wymienionych powyżej.

Działania w razie zagrożenia pokoju i bezpieczeństwa
- Działania wymuszające
- Działania pokojowe z elementem wymuszenia

Przykłady działań wymuszających
-Wojna w Korei
-Wojna w Zatoce Perskiej

Przykłady operacji pokojowych z elementami wymuszenia
-UNPROFOR
-KFOR
- UNIKOM
-UNOSOM
-UNAMIR
-UNAMSIL
wojna w Korei
-1950 r. - pierwsze działanie wymuszające podjęte przez RB ONZ- próba legalizacji interwencji USA w

wojnie koreańskiej

-25 czerwca wojska Koreańskiej Republiki Ludowo- Demokratycznej rozpoczęły agresję zbrojną na
Republikę Korei (Korea pd) RB pracowała kilka miesięcy bez udziału ZSRR.
-Nieobecność ZSRR była manifestacją przeciwko reprezentowaniu Chin w RB przez przedstawiciela
władz Kuomitangu na Tajwanie.
Rezolucja RB nr 82 została podjęta bez udziału ZSRR
- Wprowadziła sankcje przeciwko Korei i przekazała dowodzenie „siłami zbrojnymi ONZ w Korei" USA,
które do tego celu powołały koalicję składającą się z 16 państw.
Decyzja RB nie była zgodna z KNZ- brak jednomyślności pięciu stałych członków. Nie odwoływała się
tez do rozdz. VII KNZ.
USA interpretowało nieobecność ZSRR jako wstrzymanie się od głosu.
Dla ZSRR stanowiło to oczywiste naruszenie Karty i w były prowadzone nadal 1950 skorzystało z
przysługującego mu prawa weta.
Jednak działania w Korei trwały nadal.
W dalszych etapach wojny do walki po stronie Korei pn włączyli się „chińscy ochotnicy".
Przy sprzeciwie ZSRR na forum RB nie można było potępić Chin USA doprowadziło do kolejnego
obejścia KNZ
Poszerzono kompetencje ZO ONZ kosztem RB
3 września 1950 r. ZO uchwaliło rez. Zjednoczeni dla Pokoju „Uniting for Peace"- dzięki której istnieje

możliwość wykorzystania ZO do zarządzania działań na rzecz przywrócenia pokoju w sytuacji
braku zgody (jednomyślności) RB.

W rezolucji tej postanowiono, że w sytuacji zagrożenia pokoju i bezpieczeństwa oraz wystąpienia
agresji jeśli RB nie jest w stanie podjąć odpowiednich decyzji, w ciągu 24 godzin może być zwołana

nadzwyczajna sesja ZO ONZ, które jest uprawnione by podjąć większością 2/3 głosów zalecenia
zastosowania środków przymusu włączając użycie siły.
Korzystając z tego uprawnienia ZO ONZ przyjęło 1 lutego 1951 r. rezolucję uznającą ChRL za agresora
wobec Korei, a następnie kolejna rezolucje na mocy której zarządzono embargo na dostawy do Chin i
Korei broni, amunicji, sprzętu wojennego i urządzeń do ich produkcji, paliw i środków transportu.
Obie te uchwały stanowiły niebezpieczny precedens dla rewizji KNZ
Zwiększenie pozycji ZO
Zmniejszenie pozycji RB
Poprzez ignorancje woli jednego ze stałych członków ONZ podważały sens istnienia i funkcjonowania
systemu bezpieczeństwa
zbiorowego.

Wojna w Zatoce Perskiej
Zarządzona przez RB operacja przeciwko Irakowi po agresji dokonanej na Kuwejt dnia 2 sierpnia 1990
r.
Agresja ta została uznana przez wszystkich stałych członków RB za naruszenie pokoju, co stanowiło
podstawą do wykorzystania art. 42 KNZ.
Od samego początku atak zbrojny na Kuwejt uznawano za akt agresji.
W konsekwencji przyjęto kilka rezolucji, min. do wycofania sił zbrojnych z Kuwejtu, sankcje przeciwko
Irakowi (embargo na dostawy broni, zerwanie stosunków gospodarczych).
Przygotowywano się do użycia sil zbrojnych w celu wyzwolenia Kuwejtu i zapobieżeniu atakowi reżimu
Saddama Husajna na inne kraje regionu.
Rez. 678 z 1990 upoważniająca RB do zastosowania wszelkich „niezbędnych środków" jeśli Irak nie
wycofa swoich sił z Kuwejtu, do 15 stycznia 1991 r.
Chiny wstrzymały się od głosu, zaś, Kuba i Jemen sprzeciwiły się.
17 stycznia 1991 r. wojska koalicyjne (28 państw) zaatakowały bazy wojskowe w Kuwejcie i Irak.
Operacja Pustynna tarcza została zmieniona w operację pustynna burza.
Wojska koalicji walczyły pod własnymi flagami, ale ich wykorzystanie wymagało akceptacji ONZ.
działania wojenne zakończono rozejmem 28 lutego 1991 r. miedzy Irakiem, a Kuwejtem.
Czy koalicja antyiracka działała

na

podstawie art. 42 czy 51 KNZ?

Zdaniem USA była to samoobrona przysługująca Kuwejtowi, który zwrócił się o pomoc i został wsparty
przez „zbiorową" koalicję jego
sojusznikow.
Jeśli tak to nie wymagało to autoryzacji RB, ale tylko do czasu podjęcia stosownych działań.
Inne państwa nie podzielały tego zdania.

operacje pokojowe z elementami
wymuszenia
- Operacje pokojowe nie mające cech sankcji, ale działań bezstronnych o charakterze obserwacyjnym,

rozjemczym, arbitrażowym, humanitarnym, czy pomocy w odbudowie państw wyniszczonych
konfliktem.

- Akcje te nie mają wyodrębnionego umocowania w KNZ
- Niektórzy uznają za takie postanowienia art. 40 przewidującego tzw. zarządzenia tymczasowe, a inni,
że mają podstawę w „rozdziale VI i pół"- są umieszczone pomiędzy rozdz. VI o pokojowym
rozstrzyganiu sporów międzynarodowych, a rozdz. VII.
Pierwsze misje tego typu opierały się na założeniu, że oddziały biorące w nich udział nie powinny być
uzbrojone. Mogą posiadać jedynie broń lekką wykorzystywaną do samoobrony.
Obecnie w związku z wieloma przykładami ataków na oddziały misji RB upoważniła je do posiadania
broni.

UNPROFOR
Wzmocnienie operacji Sił Ochronnych w części pełniącej misje na terenie Bośni i Hercegowiny.
Po raz pierwszy elementy wymuszenia w tym rejonie zastosowano rezolucją z 1992 r., w celu
przyśpieszenia pokojowego zakończenia trwającego konfliktu.

W obliczu wielu utrudnień jakie napotkały siły ochronne ONZ RB przyjęła rezolucją, w której wezwała p.
członkowskie do „podjęcia indywidualnie lub poprzez agendy bądź organizacje regionalne wszelkich
niezbędnych środków" w celu ułatwienia dostaw pomocy humanitarnej do Sarajewa i innych części
Bośni i
Hercegowiny.
W czerwcu 1993 RB na podst. rozdz. VII KNZ po raz kolejny rozszerzyła mandat UNPROFOR,
powierzając tym siłom ochronę stref bezpieczeństwa ustanowionych dla ludności cywilnej.
Upoważniła UNPROFOR do działania w samoobronie z użyciem siły włącznie w sytuacjach utrudnień,
czy dla ochrony konwojów
z pomocą humanitarną. Współpraca z lotnictwem NATO.

KFOR
RB udzieliła mandatu dla kierowanej przez NATO misji w Kosowie.
Rez. RB z 1999r. w której na podst. rozdz. VII udzielono politycznego wsparcia dla obecności cywilnej i
wojskowej w Kosowie, dając upoważnienie p. członkowskim ONZ i odpowiednim organizacjom
międzynarodowym.
Uznaje się często że ta rezolucja była wymuszona nielegalną interwencją wojskową
NATO (post factum)
„Międzynarodowa obecność bezpieczeństwa z istotnym udziałem NATO musi być rozmieszczona pod
zjednoczonym dowództwem i kontrolą oraz zobowiązana do ustanowienia bezpiecznych warunków dla
całej ludności Kosowa i ułatwienia powrotu do swoich domów wszystkich wypędzonych osób i
uchodźców".

UNAMIR
Misja ONZ ds. pomocy Rwandzie rozpoczęła swoją działalność od 1993 r.
Jej celem było udzielenie pomocy dla ludności tego kraju we wprowadzeniu postanowień porozumienia
pokojowego kończącego wojnę domowa pomiędzy plemionami Hutu i Tutsi.
Jako że misja nie mogła osiągnąć postawionych celów RB na podst. rozdz. VII KNZ uchwaliła rezolucję,
w której upoważniła państwa członkowskie do prowadzenia misji z wykorzystaniem wszelkich środków
niezbędnych dla osiągnięcia założonych celów humanitarnych.

MONUC
Misja Obserwacyjna ONZ w Demokratycznej Republice Konga rozpoczęła się pod koniec 1999r. W
celu monitoringu zakończenia wojny domowej.
Mandat misji poszerzono o podjęcie wszelkich niezbędnych działań w zakresie rozmieszczenia wojska,
ochrony personelu ONZ, urządzeń i wyposażenia, zapewnienia swobody poruszania się personelu i
ochrony cywilów przez przemocą
i zagrożeniem.


WYKŁAD 4

Podmioty świadczące pomoc humanitarną w konfliktach zbrojnych- teoria i praktyka

POJECIE POMOCY HUMANITARNEJ
- chaos terminologiczny w kwestii definiowania pomocy humanitarnej.
- tłumaczenie i użycie pojęć „pomoc" (assistance), „ingerencja" (interference) i „interwencja"

(intervention)

-różnorodność pojęć nie powinna przysłaniać faktu, iż pomoc humanitarna stanowi przede wszystkim

zapewnienie żywności i niezbędnych środków do życia ludności, która stała się ofiarami konfliktów
zbrojnych i klęsk naturalnych

POJĘCIE POMOCY HUMANITARNEJ
Dlaczego lepiej jest używać pojęcia „POMOC"
- zdecydowanie lepsze jest używanie pojęcia „pomoc" zamiast „interwencji", czy „ingerencji". Powód

jest prosty- dwa ostatnie pojęcia z natury nie są neutralne.

pojęcie pomocy humanitarnej wg Patrynogica
pomoc humanitarna obejmuje działania, kiedy ofiary klęsk naturalnych lub innych katastrof wstępują z
prośbą udzielenia im niezbędnej do przeżycia pomocy i ją otrzymują. Pomoc humanitarna jest formą
zaspokojenia podstawowych potrzeb ludności w nagłych sytuacjach. Podmiotami są osoby, które
pojedynczo lub grupowo cierpią z powodu konfliktów zbrojnych, wojen cywilnych, wszelkich przejawów
przemocy, katastrof naturalnych, takich jak: głód, trzęsienia ziemi powodzie etc.

POJĘCIE POMOCY HUMANITARNEJ- wg Jakovlievica
istotą pomocy humanitarnej jest stworzenie takich warunków, w których zagwarantowane są
podstawowe prawa człowieka, tj. prawo do życia, pozostawania w zdrowiu i bezpieczeństwie.
Decydującym czynnikiem o podjęciu akcji pomocy humanitarnej jest duża ilość osób poszkodowanych
na skutek konkretnego zdarzenia. Do takiego zdarzenia zwykle dochodzi nagle, co skutkuje
niewystarczającą ilością czasu na podjęcie działań antykryzysowych. Władze państwowe stają się
bezradne by podjąć skuteczne działania i zaspokoić podstawowe potrzeby poszkodowanej ludności.
Wówczas występują do społeczności międzynarodowej z prośbą o udzielenie pomocy humanitarnej.
Pomocą humanitarną mogą być działania mające humanitarny charakter, skierowane do osób

znajdujących się w nagłych sytuacjach i mające na celu zaspokojenie ich podstawowych potrzeb
życiowych. Akcja pomocy humanitarnej powinna zawsze być realizowana w imię solidarności
międzynarodowej i zasady współdziałania między narodami zawartej w Deklaracji zasad prawa
międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunkowi współpracy między państwami, przyjętej
przez ZO ONZ w 1970 i.

Okoliczności świadczenia pomocy
- Konflikty zbrojne- międzynarodowe, wewnętrzne,
- Klęski naturalne
- Katastrofy ekologiczne

Podstawy prawne świadczenia pomocy humanitarnej
- W normach prawa międzynarodowego nie ma jednolitych podstaw prawnych dających umocowanie
do podjęcia działań humanitarnych
- MPH- podstaw prawne do świadczenia pomocy humanitarnej podczas konfliktów zbrojnych- cztery
konwencje genewskie z 1949 r. i dwa protokoły dodatkowe z 1977 r.
MPH, podmioty uprawnione do świadczenia pomocy humanitarnej, konflikty międzynarodowe

- Art. 30 IV KG- „Mocarstwa opiekuńcze, MKCK, krajowe stowarzyszenia Czerwonego Krzyża

(Czerwonego Półksiężyca, Czerwonego Lira i Słońca) kraju, w którym się znajdują jak równiej każda
organizacja, która może im przyjść z pomocą.
- Art. 42 IV KG- „(..) Mocarstwa zatrzymujące zapewnią najlepsze przyjęcie organizacjom religijnym,
stowarzyszeniom pomocy lub wszelkim innym

Podstawy prawne świadczenia pomocy humanitarnej
- Prawo UE
w prawie pierwotnym art. 214 TUE
TUE,
prawo wtórne- rozp. Rady W E 125//96 z 1966 dotyczące świadczenia pomocy humanitarnej.
UE, prawo pierwotne, art. 214 TUE
- Działania te maja na celu niesienie doraźnej pomocy i opieki dla ludności w państwach trzecich, która

stała się ofiarą klęsk żywiołowych lub katastrof spowodowanych przez człowieka.

- Akcje pomocy humanitarnej prowadzone są zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego oraz

zasadami bezstronności, neutralności i niedyskryminacji.

Parlament i Rada ustanawiają środki określające ramy dla prowadzenia pomocy przez UE.

UE, prawo wtórne, rozp. 1257/96
Unia Europejska nie świadczy pomocy humanitarnej samodzielnie.
Korzysta w tym celu z pomocy organizacji partnerskich - agencje pomocy ONZ, członkowie Ruchu

czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca oraz ok. 200 organizacji pozarządowych.

UE, prawo wtórne, rozp. 1257/96

Preambuła- organizacje pozarządowe i inne organizacje humanitarne.
- Art. 7- Organizacje pozarządowe spełniające kryteria m. in.: statut autonomicznej organizacji o celu

niezarobkowym w p. członkowskim lub w p. trzecich będących beneficjentami pomocy, zdolności
administracyjne, zdolności do zarządzania finansami, w zakresie technicznrm i logistycznym,
doświadczenie

- Art. 8- międzynarodowe agencje i organizacje
- Art. 9- komisja lub wyspecjalizowane agencje danego p. członkowskiego.
Rola soft law w kontekście rezolucji ZO ONZ
- Wzrost roli prawa miękkiego w rozwoju współczesnego prawa międzynarodowego
- Soft law wpływa na rozwój prawa zwyczajowego, w przyszłości może być również podstawą

zobowiązań traktatowych zwłaszcza na czas pokoju.

Brak powszechnej umowy międzynarodowej regulującej kwestie pomocy humanitarnej nie działa na
niekorzyść. Zarówno normy prawa humanitarnego, wtórne prawo UE oraz rezolucje ZO ONZ tworzą
„światowy system" podstaw prawnych świadczenia pomocy humanitarnej określając ich warunki,
sposoby zasady świadczenia.

Podmioty swiadczace

· - UE
· - ONZ
· - NGO's

· - MKCK

Pomoc humanitarna a UE
W praktyce pomoc humanitarną w imieniu UE świadczą agendy ONZ, Międzynarodowa Organizacja
ds. Migracji, MKCK, Federacja Stowarzyszeń MKCK i organizacje pozarządowe krajowe na podstawie
ramowych umów o współpracy.
Pomoc humanitarna w ramach ONZ
W ramach ONZ pomocy humanitarnej udzielają wyspecjalizowane agendy, takie jak: Światowa
Organizacja Zdrowia (WHO), oraz organizacje współpracujące ż ONZ, np.: Wysoki Komisarz ds.
Uchodźców (UNHCR), Fundusz NZ do spraw Pomocy Dzieciom (UNICEF), Program Rozwoju NZ
(UNDP), Światowy Program żywnościowy (WFP). Organem koordynującym działania pomocy
humanitarnej jest Biuro Koordynacji Spraw

Humanitarnych (OCHA).

Misją OCHA jest przede wszystkim organizowanie akcji pomocowych, koordynowanie działań
podmiotów świadczących tę pomoc w rejonach dotkniętych klęskami naturalnymi lub konfliktami
zbrojnymi. Działania OCHA mają na celu udzielanie efektywnej pomocy ludności, która tego najbardziej
potrzebuje.
Główna działalność OCHA dotyczy reagowania i niesienia pomocy w sytuacjach powstałych w wyniku
klęsk naturalnych oraz działalności wywołanej w wyniku działalności człowieka. Poza tym OCHA pełni
bardzo ważną rolę w monitorowaniu sytuacji na całym świecie oraz dostarczaniu pomocy technicznej i
wsparcia politycznego z czasie kryzysów. Bardzo ważną kwestią jest fakt, iż OCHA pracuje non stop-
24 godziny na dobę. Ma to znaczenie w sytuacjach występowania klęsk naturalnych i umożliwia
natychmiastową reakcję zespołu ONZ ds. pomocy i koordynacji w sytuacjach nagłych, który wysiany do
miejsca dotkniętego klęską pomaga władzom miejscowym oszacować straty i rozmiary potrzebnej
pomocy.
Pomoc humanitarna świadczona przez UE
Dyrekcja Generalna ds. Pomocy Humanitarnej (ECHO) zapewnia pomoc w nagłych przypadkach,
pomoc ofiarom klęsk żywiołowych lub w razie konfliktu zbrojnego poza obszarem Unii Europejskiej,
„ECHO jest jednostką odpowiedzialną udzielanie pomog humanitarnej ludności państw trzecich,
zgodnie z fasadą niedyskryminacji. Komisja Europejska wyraża w ten sposób prawdziwą solidarność
Unii Europejskiej z osobami dotkniętymi konfliktami, klęskami żywiołowym lub katastrofami
spowodowanymi przez człowieka na całym świecie. Decyzje i działania podejmowane przez ECHO

oparte są wyłącznie na podstawie oceny rzeczywistych potrzeb i nie mogą kierować się ani podlegać
żadnym względom politycznym".

Pomoc humanitarna świadczona
Misją ECHO jest skoordynowane udzielania wspólnotowej pomocy humanitarnej i ochrony poprzez

partnerskie organizacje humanitarne (organizacje pozarządowe oraz międzynarodowe) w celu
ochrony i ratowania życia, zmniejszania lub zapobiegania cierpieniom oraz ochrony integralności i
godności ludności państw trzecich dotkniętych kryzysem humanitarnym

Pomoc humanitarna świadczona przez UE
Każdy z partnerów odgrywa swoją własną, specyficzną rolę. NGO mają często do odegrania główną
rolę na terenach dotkniętych wojną domową, tam gdzie agencjom ONZ lub Czerwonego Krzyża
odmówiono dostępu. Z kolei w najtrudniejszych sytuacjach kryzysowych obejmujących duże tereny
oraz powodujących przemieszczenia ludności na dużą skalę, jedynie największe agencje ONZ, takie
jak Światowy Program Żywnościowy (WHO) lub Urząd Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców
(UNHCR) mają możliwość dostarczenia większej ilości pomoc wszystkim ofiarom. Zaś MKCK
posiadający agencje na całym świecie zwykle jest organizacją, która może najszybciej dostarczyć
pomoc do regionów dotkniętych niespodziewaną klęską żywiołową.

Pomoc humanitarna a organizacje pozarzadowe

· - Nie sposób zliczyć ich liczby
· - Ich rola stale wzrasta
· - Najbardziej aktywne działają na rzecz: najbiedniejszych, dzieci, organizacje o charakterze

medycznym i organizacje katolickie.

· Oxfam, Save the Children Fund, Medecines sans frontieres, International Confederation of

Catholic Organization for Charitable and Social Action (Caritas Internationalis).

Pomoc humanitarna Międzynarodowego Ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca
Struktura Ruchu Czerwonokrzyskiego składa się z delegatów szwajcarskich tworzących MKCK, 181
stowarzyszeń krajowych Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, oraz powstałej w 1919 r.
Międzynarodowej Federacji Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca, której zadaniem jest
koordynacja działalności stowarzyszeń krajowych z wyłączeniem konfliktów zbrojnych.
Obecnie Federacja koncentruje swoje działania na operacjach pomocy w czasie klęsk żywiołowych i
katastrofach technologicznych, a Komitet niesie pomoc ofiarom konfliktów zbrojnych.

Pomoc humanitarna a MKCK
Mandat MKCK wynika przede wszystkim z norm prawnych konwencji genewskich i protokołów
dodatkowych.
Przypisują mu ogromną rolę i darzą ogromnym zaufaniem jako organizację bezstronną, neutralną i
humanitarną.
W każdym przypadku, kiedy poszczególne konwencje wymieniają podmioty uprawnione do
przeprowadzenia operacji pomocy zawsze towarzyszy im wymieniony z nazwy MKCK.
Pomoc humanitarna a MKCK
Współpraca MKCK z organizacjami pomocniczymi i agencjami wyspecjalizowanymi ONZ w zakresie
pomocy humanitarnej jest zakrojona na szeroką skalę i jest skutecznie realizowana od wielu lat.
Współpraca MKCK z organizacjami pozarządowymi stale się rozwija, zwłaszcza w kontekście
rzeczywistości lat 90-tych, kiedy z jednej strony obserwowano szalone tempo powstawania nowych
organizacji pozarządowych, a z drugiej strony wzrostu ich znaczenia na arenie międzynarodowej.
Pomoc humanitarna a Federacja Czerwonego Krzyża i Czerwonego
Półksiężyca

· -Federacja Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca wraz ze stowarzyszeniami

krajowymi prowadzi działania na rzecz ofiar klęsk naturalnych.

· -Federacja podobnie jak MKCK współpracuje organizacjami systemu ONZ i wieloma

organizacjami pozarządowymi.

Reasumując...
Bez względu na to, na jakiej podstawie, i z czyjego ramienia działają, zawsze wykazują ogromne
zaangażowanie i poświęcenie.
Przykłady wielu akcji ukazują, że nie jest istotna podstawa prawna działania, ważne są środki
finansowe i zgoda państwa przyjmującego.
Analiza raportów okresowych z działalności poszczególnych organizacji ukazała, iż najwięcej pomocy
humanitarnej na świecie przekazywanej jest do Afryki i Azji w odpowiedzi na konflikty zbrojne.
Okazało się, że w wyniku konfliktów zbrojnych cierpi znacznie więcej ludności na świecie, aniżeli w
wyniku klęsk naturalnych.
Bez względu jednak na to, co jest powodem reakcji społeczności międzynarodowej działania pomocy
obejmują zwykle zapewnienie poszkodowanej ludności żywności, wody pitnej, leków, środków
czystości, ubrań, czy innych przedmiotów codziennego użytku.
Niestety, poza ogromnym zaangażowaniem i sprawnością działania różnych podmiotów, stale
obserwuje się niedostatek pomocy humanitarnej.
Każda akcja musi być przeprowadzona z poszanowaniem suwerenności innych państw, po uprzednim
wyrażeniu przez nie zgody, zaś propozycja udzielenia pomocy nie będzie odebrana jako akt
nieprzyjazny i ingerencja w sprawy wewnętrzne innych państw. Wszelkie działania podejmowane w
ramach akcji pomocy powinny być realizowane przede wszystkim w imię zasad humanitaryzmu,
bezstronności i neutralności. Odpowiedzialność za losy ludności dotkniętej katastrofą ponosi państwo
faktycznie sprawujące władzę nad danym terytorium i w imię zasady pomocniczości, kiedy okazuje, że
nie jest w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb poszkodowanych, powinno udzielić zgody
wykwalifikowanym podmiotom na przeprowadzenie akcji pomocy.

Zasady pomocy humanitarnej
Czy można wskazać katalog reguł dotyczących standardów udzielania
pomocy?
Czy zasady pomocy humanitarnej są takie same dla akcji realizowanych w czasie wojny i w czasie
pokoju?
Zasada suwerenności
• Podjęcie każdej akcji każdorazowo uzależnione jest od udzielenia zgody państwa przyjmującego.
Czym jest suwerenność?
- W ujęciu prawnomiędzynarodowym oznacza status państwa w stosunkach międzynarodowych.
- Jest podstawowym atrybutem państwowości
- Jest warunkiem posiadania pełnej i samodzielnej partycypacji w stosunkach międzynarodowych.
Zasada nieingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw
• Art. 2 ust. 7 KNZ potwierdza, iż ONZ nie ingeruje w sprawy, które z natury należą do kompetencji

własnych państwa.

• Deklaracja zasad prawa międzynarodowego- „Żadne państwo ani grupa państw nie mają prawa

mieszać się bezpośrednio lub pośrednio z jakiegokolwiek powodu w wewnętrzne lub zewnętrzne
sprawy drugiego państwa."

• Art. 70 PD I- „Propozycje pomocy (...) nie będą uznawane za mieszanie się do konfliktu ani za

działanie na szkodę nieprzyjaciela."

• Art. 3 wspólny dla czterech konwenqi genewskich- „Bezstronna organizacja humanitarna taka jak

MKCK będzie mogła ofiarować swoje usługi stronom w konflikcie."

Zasada humanitaryzmu
• „Humanitaryzm" jest główną zasadą duszą i istotą ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego

Półksiężyca. Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca zrodzony z
troski o niesienie pomocy rannym na polu bitwy bez czynienia jakiejkolwiek między nimi różnicy,
podejmuje na płaszczyźnie międzynarodowej i krajowej wysiłki w kierunku zapobiegania we
wszelkich okolicznościach cierpieniom ludzkim i ich łagodzenia. Zmierza do ochrony życia i zdrowia
oraz zapewnienia poszanowania osobowości człowieka. Przyczynia się do wzajemnego
zrozumienia, przyjaźni i współpracy oraz do trwałego pokoju między wszystkimi narodami.

Prawo miękkie

• Rez ZO ONZ- „Reaffirming the principle of humanity (...) for the provision of the humanitarian

assistance."

Zasada bezstronności
-Zakaz czynienia różnic ze względu na rasę, religię, wyznanie, pochodzenie, czy poglądy polityczne.
-Podmioty świadczące pomoc powinny przede wszystkim nieść pomoc cierpiącym, reagować na ich
potrzeby i priorytetowo traktować sprawy wymagające natychmiastowej reakcji

3 aspekty bezstronności
1. Wszyscy rodzą się równi i zasługują na równe traktowanie.
2. Podmioty świadczące pomoc powinny zachować właściwe proporcje podczas niesienia pomocy
3. Pomoc powinna być świadczona bez czynienia jakichkolwiek różnic na niekorzyść.

Podstawy prawne
Art. 12 I i II KG -osoby objęte ochroną będą traktowane i leczone bez żadnego rozróżnienia za względu
na płeć, rasę, narodowość i religię. O rozróżnieniu mogą stanowić jedynie względy natury medycznej.
Art. 16 III KG-wszyscy jeńcy powinni być
traktowani jednakowo, bez żadnej różnicy z powodu rasy narodfowości, religii etc.
Zasada neutralności
• Podmioty świadczące pomoc humanitarną powinny w celu zachowania powszechnego zaufania

powstrzymywać się od uczestnictwa w działaniach zbrojnych oraz od udziału w sporach natury
politycznej, rasowej, religijnej lub ideologicznej.

•Organizacje humanitarne muszą utrzymać zaufanie, dlatego zawsze muszą pracować w oparciu o

zasadę neutralności.

•Jest to podstawą ich egzystencji.
Zasada niezależności
• Organizacje humanitarne służące pomocą władzom publicznym podlegają prawu obowiązującemu w

tych państwach, ale powinny zawsze korzystać z samodzielności pozwalającej im na działania w
każdym czasie.

• Działania nie mogą być uzależniane od warunków stawianych przez jakiekolwiek grupy działające w

obrębie danego konfliktu, czy też na terytorium państwa dotkniętego klęską naturalną.

• Poza zgodą państwa przyjmującego i ograniczeniami wynikającymi z norm prawa konfliktów

zbrojnych, działalność podmiotów świadczących pomoc powinna być zawsze oderwana od woli
polityków i decydentów.

•Niedozwolone jest opowiadanie się po czyjejś stronie.
•Celem pomocy humanitarnej jest zmniejszenie cierpienia poszkodowanej ludności.
Zasada dobrowolności
- Dobrowolny aspekt przynależności do organizacji humanitarnych
- Dobrowolność podejmowania akcji
- Wolontariusze - filarem każdej akcji humanitarnej
Zasada sprawności
• Czym jest sprawna organizacja?
1.ta, która dysponuje odpowiednią ilością zasobów zarówno finansowych, jak i materialnych
2.ta, która dysponuje wykwalifikowanym
personelem
Zasada sprawności
• Zła koordynacja działań, niewłaściwy podział obowiązków, złe oszacowanie potrzeb, niedostosowanie

się do panujących zwyczajów regionu= niesprawna akcja pomocy humanitarnej

Zasada pomocniczości
• Człowiek nie powinien egzystować w kręgu własnej osoby, ale służyć innym.
• Społeczeństwo powinno pomagać indywidualnym osobom i mniejszym społecznościom, ale nie
powinno ich w tym wyręczać.
• Zasada ta stosowana na płaszczyźnie ogólnoświatowej zmniejsza dysproporcje społeczno-

ekonomiczne pomiędzy bogatą Północą i biednym, Południem.

-Jednostki i ich grupy mają pierwszeństwo w rozwiązywaniu ich problemów.

-Dopiera gdy jednostki wykazują niewydolność władza publiczna może te wysiłki podjąć.
-Jednak władza publiczna nie może ingerować bez odpowiedniej legitymizacji.
Zasada prawa ofiar do otrzymywania pomocy humanitarnej
• Art. 30IV KG- prawo ofiar do zwrócenia się o pomoc
•

Rez. ZO ONZ- porzucenie ofiar bez pomocy stanowi pogwałcenie ich prawa do życia- wskazuje na

istnienie prawa do zwrócenia się o pomoc.
• Zbiór zasad pomocy humanitarnej- każda osoba ma prawo by otrzymywać pomoc
Zasada odpowiedzialności państw faktycznie sprawujących władzę na danym terytorium za los
obywateli
dotkniętych katastrofą
• Kto jest odpowiedzialny za los obywateli dotkniętych konkretną katastrofą?
•

Kto powinien reagować jako pierwszy?

Katastrofy naturalne
•

Rez. ZO ONZ-„główna odpowiedzialność... spoczywa na władzach Etiopii", „" władze Salwadoru

zwracają się z prośbą do społeczności międzynarodowej o dalsze działania pomocowe w obliczu
huraganu"
• Jak to interpretować?

Prawo konfliktów zbrojnych
• Art. 23 IV KG- „strona zezwoli na wolny przewóz przesyłek..
• Art. 55IV KG- „mocarstwo okupacyjne ma obowiązek zapewnienia..."
• Art. 59 IV KG- „kiedy mocarstwo okupacyjne nie jest w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb
ludności, władze powinny wyrazić zgodę..
Międzynarodowy Instytut Prawa Humanitarnego
• „to władza przede wszystkim odpowiedzialna jest za ochronę i pomoc poszkodowanym w

sytuacjach..."

konkluzje
• Brak jednolitych podstaw prawnych, ale jednolity katalog zasad
• Zasady stanowią wspólny mianownik wszystkich akcji.
konkluzje
• System zasad opiera się na dwóch głównych założeniach: każdy człowiek ma prawo by otrzymać

niezbędną do przeżycia pomoc, bez względu na to pod czyją jurysdykcją się znajduje. Państwo ma
obowiązek dostarczyć taką pomoc lub przy braku takiej możliwości, udzielić mandatu do jej
przeprowadzenia organizacjom humanitarnym.

WYKLAD 5
Operacje pokojowe
Misje pokojowe= działania na rzecz utrzymywania pokoju
Sposób udzielania pomocy krajom dotkniętym konfliktem
Uczestnikami misji pokojowych jest personel wojskowy, policyjny i cywilny.
Działają po zakończeniu konfliktu niosąc pomoc uczestnikom konfliktu we wdrożeniu w życie uzgodnień
zawartych w rozejmie.
Za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa odpowiedzialna jest Rada
Bezpieczeństwa.
I to od niej społeczność międzynarodowa oczekuje podejmowania decyzji w celu ustanawiania misji
pokojowych.
Misje mogą być realizowane przez samą ONZ, organizacje regionalne , np. NATO lub koalicje krajów.

główne czynniki misji
■ Poprawna ocena sytuacji o niezbędności misji- pokój, zgoda stron co do zaprzestania walk i misji.
Zasadnicze problemy misji

■ Właściwy personel- policjanci i personel cywilny z wiedząz zakresu wymiaru sprawiedliwości,

administracji cywilnej, gospodarki, logistyka szpitali polowych, znajomość kultury i lokalnych
zwyczajów

■

Prawo, porządek, wybory, demokracja i Bezpieczeństwo personelu misji

■ O rozpoczęciu misji decyduje RB.
• Rada tworzy i określa zasady funkcjonowania misji poprzez udzielenie jej mandatu
■ Musi to nastąpić w głosowaniu przy akceptacji 15 członków RB w tym 5 stałych.
-Operacjami kieruje Sekretarz Generalny i zdaje RB relacje z ich przebiegu.
■ ONZ zatrudnia bezpośrednio wojskowych wyższej rangi urzędników i obserwatorów wojskowych.

Zwykle są oni oddelegowani ze swoich armii na czas oznaczony.

-Oddziały pokojowe, tzw. „błękitne hełmy" uczestniczą w misjach na warunkach określonych przez

swoje rządy pozostając jednocześnie pod ich władzą.

Oddziały wraz z dowódcami stanowią tzw. kontyngenty narodowe.

· ■ Wysyłanie i decyzja o wycofaniu kontyngentów, kwestie płacowe, dyscyplinarne leżą w gestii

państwa biorącego udział w misji

· ■ Utrzymanie misji jest bardziej opłacalne niż prowadzenie wojny
· ■Przykładowo ONZ wydaje rocznie mniej na misje pokojowe niż Nowy Jork na utrzymanie

policji i straży pożarnej.

· Żołnierze biorący udział w misjach są wynagradzani przez rządy swoich państw zgodnie z

ranga i skala płac.

· - ONZ zwraca koszty wyposażenia misji i pokrywa ok. 1000 USD na jedneqo ochotniczego

żołnierza misji

Użycie siły podczas misji

· Środek ostateczny, w samoobronie
· Ewolucja pojmowania tego problemu.
· Rules of engagement „RoE"