DZIAŁANIA HUMANITARNE WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE Na egz

1). POJĘCIE HUMANITARYZMU:

„Humanitaryzm" jest główną zasadą, duszą i istotą ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca zrodzony z troski o niesienie pomocy rannym na polu bitwy bez czynienia jakiejkolwiek między nimi różnicy, podejmuje na płaszczyźnie międzynarodowej i krajowej wysiłki w kierunku zapobiegania we wszelkich okolicznościach cierpieniom ludzkim i ich łagodzenia. Zmierza do ochrony życia i zdrowia oraz zapewnienia poszanowania osobowości człowieka. Przyczynia się do wzajemnego zrozumienia, przyjaźni i współpracy oraz do trwałego pokoju między wszystkimi narodami.

2). PRZYCZYNY PROWADZENIA DZIAŁAŃ HUMANITARNYCH WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE

Wyeliminować skrajne ubóstwo i głód

Zmniejszyć o połowę liczbę ludzi, których dochód nie przekracza 1 dolara dziennie
Zmniejszyć o połowę liczbę ludzi, którzy cierpią głód

Zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym

zapewnić wszystkim chłopcom i dziewczętom możliwość ukończenia pełnego cyklu nauki na poziomie podstawowym

Promować równość płci i awans społeczny kobiet

Wyeliminować nierówny dostąp płci do pierwszego i drugiego szczebla edukacyjnego do 2005 roku, a na wszystkich szczeblach do 2015 roku

Ograniczyć umieralność dzieci

zmniejszyć o 2/3 wskaźnik umieralności dzieci w wieku do lat 5

poprawić opiekę zdrowotną nad matkami

zmniejszyć o 3/4 wskaźnik umieralności matek

ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/AIDS, malarii i Innych chorób

Powstrzymać rozprzestrzenianie się HIV/AIDS i ograniczyć ilość nowych zakażeń
Powstrzymać rozprzestrzenianie się malarii i innych groźnych chorób i ograniczyć ilość zachorowań

stosować zrównoważone metody gospodarowania zasobami naturalnymi

uwzględnić zasady zrównoważonego rozwoju w krajowych strategiach i programach; stosować metody hamujące zubożenie zasobów środowiska naturalnego
Zmniejszyć o połowę liczbę ludzi pozbawionych stałego dostępu do czystej pitnej wody
Do 2020 roku osiągnąć znaczącą poprawę warunków życia przynajmniej 100 milionów mieszkańców slumsów

stworzyć głobalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju

dopracować dostępny dla wszystkich, oparty na jasnych przepisach, przewidywalny i nikogo nie dyskryminujący system handlowo-finansowy. Uczestnicy systemu powinni być zobowiązani do podejmowania aktywnej działalności promującej dobre praktyki rządzenia, rozwój i ograniczanie ubóstwa. Dotyczy to działań na poziomie narodowym i międzynarodowym.
Wyjść naprzeciw szczególnym potrzebom najsłabiej rozwiniętych państw poprzez zniesienie ceł i kontyngentów na towary eksportowane przez te kraje, zwiększenie skali redukcji długów poważnie zadłużonych ubogich krajów, umorzenie długów zaciągniętych w ramach oficjalnej pomocy bilateralnej oraz zwiedzenie pomocy na rzecz rozwoju dla krajów podejmujących działania mające na celu ograniczenie ubóstwa
wyjść szczególnym potrzebom krajów śródlądowych i krajów rozwijających się położonych na małych wyspach
rozstrzygnąć kwestię zadłużenia krajów rozwijających się poprzez podjęcie narodowych i międzynarodowych kroków służących utrzymaniu długookresowej zdolności do spłaty zadłużenia
We współpracy z krajami rozwijającymi się stworzyć miejsca godnej i produktywnej pracy dla młodzieży
We współpracy z sektorem upowszechnić dostęp do nowych technologii, zwłaszcza technologii informacyjnych i komunikacyjnych

POJĘCIE POMOCY HUMANITARNEJ wg. Prof. J. Patrynogica: pomoc humanitarna obejmuje działania, kiedy ofiary klęsk naturalnych lub innych katastrof występują z prośbą udzielenia im niezbędnej do przeżycia pomocy i ją otrzymują. Pomoc humanitarna jest formą zaspokojenia podstawowych potrzeb ludności w nagłych sytuacjach. Podmiotami są osoby, które pojedynczo lub grupowo cierpią z powodu konfliktów zbrojnych, wojen cywilnych, wszelkich przejawów przemocy, katastrof naturalnych, takich jak: głód, trzęsienia ziemi powodzie etc.

POJĘCIE POMOCY HUMANITARNEJ - wg B. Jakovljevica:

istotą pomocy humanitarnej jest stworzenie takich warunków, w których zagwarantowane są podstawowe prawa człowieka, tj. prawo do życia, pozostawania w zdrowiu i bezpieczeństwie. Decydującym czynnikiem o podjęciu akcji pomocy humanitarnej jest duża ilość osób poszkodowanych na skutek konkretnego zdarzenia. Do takiego zdarzenia zwykle dochodzi nagle, co skutkuje niewystarczającą ilością czasu na podjęcie działań antykryzysowych. Władze państwowe stają się bezradne by podjąć skuteczne działania i zaspokoić podstawowe potrzeby poszkodowanej ludności. Wówczas występują do społeczności międzynarodowej z prośbą o udzielenie pomocy humanitarnej.

pomocą humanitarną mogą być działania mające humanitarny charakter, skierowane do osób znajdujących się w nagłych sytuacjach i mające na celu zaspokojenie ich podstawowych potrzeb życiowych. Akcja pomocy humanitarnej powinna zawsze być realizowana w imię solidarności międzynarodowej i zasady współdziałania między narodami zawartej w Deklaracji zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współpracy między państwami, przyjętej przez ZO ONZ w 1970r.

Okoliczności świadczenia pomocy

Konflikty zbrojne- międzynarodowe, wewnętrzne,
Klęski naturalne
Katastrofy ekologiczne

Podstawy prawne świadczenia pomocy humanitarnej

W normach prawa międzynarodowego nie ma jednolitych podstaw prawnych dających umocowanie do podjęcia działań humanitarnych
MPH- podstaw prawne do świadczenia pomocy humanitarnej podczas konfliktów zbrojnych - cztery konwencje genewskie z 1949 r. i dwa protokoły dodatkowe z 1977 r.

3). WYZWANIA ROZWOJOWE ONZ

Forum ONZ jest miejscem debaty nad problemami rozwoju w kontekście Bezpieczeństwa międzynarodowego, przestrzegania praw człowieka, demokracji, dobrego rządzenia, czy handlu międzynarodowego. Rola ONZ nie polega natomiast na wsparciu finansowym, bowiem jedynie ok. 2 % budżetu organizacji jest przeznaczonych na te cele.

Wyzwania rozwojowe. Rola ONZ polega zasadniczo na mobilizowaniu woli politycznej państw oraz zwracania opinii publicznej na problem, rozwoju, np. Milenijne cele rozwoju

Milenijne cele rozwoju

szczyt Milenijny, do którego doszło w dniach 6-8 września 2000 roku, stanowił kulminacyjne wydarzenie Zgromadzenia Milenijnego. Zgromadzeni na nim przywódcy państw i szefowie rządów mieli na celu ponowne określenie roli Organizacji Narodów Zjednoczonych we współczesnym świecie. Efektem tych obrad była Deklaracja Milenijna Narodów Zjednoczonych w której określone zostały także Milenijne Cele Rozwoju
zobowiązania, które ludzkość powinna wypełnić aby móc w skuteczny sposób stawić czoła wyzwaniom XXI wieku.

Deklaracje państw członkowskich:

Wyeliminować skrajne ubóstwo i głód

Zmniejszyć o połowę liczbę ludzi, których dochód nie przekracza 1 dolara dziennie
Zmniejszyć o połowę liczbę ludzi, którzy cierpią głód

Zapewnić powszechne nauczanie na poziomie podstawowym

zapewnić wszystkim chłopcom i dziewczętom możliwość ukończenia pełnego cyklu nauki na poziomie podstawowym

Promować równość płci i awans społeczny kobiet

Wyeliminować nierówny dostąp płci do pierwszego i drugiego szczebla edukacyjnego do 2005 roku, a na wszystkich szczeblach do 2015 roku

Ograniczyć umieralność dzieci

zmniejszyć o 2/3 wskaźnik umieralności dzieci w wieku do lat 5

poprawić opiekę zdrowotną nad matkami

zmniejszyć o 3/4 wskaźnik umieralności matek

ograniczyć rozprzestrzenianie się HIV/AIDS, malarii i Innych chorób

Powstrzymać rozprzestrzenianie się HIV/AIDS i ograniczyć ilość nowych zakażeń
Powstrzymać rozprzestrzenianie się malarii i innych groźnych chorób i ograniczyć ilość zachorowań

stosować zrównoważone metody gospodarowania zasobami naturalnymi

uwzględnić zasady zrównoważonego rozwoju w krajowych strategiach i programach; stosować metody hamujące zubożenie zasobów środowiska naturalnego
Zmniejszyć o połowę liczbę ludzi pozbawionych stałego dostępu do czystej pitnej wody
Do 2020 roku osiągnąć znaczącą poprawę warunków życia przynajmniej 100 milionów mieszkańców slumsów

stworzyć głobalne partnerskie porozumienie na rzecz rozwoju

dopracować dostępny dla wszystkich, oparty na jasnych przepisach, przewidywalny i nikogo nie dyskryminujący system handlowo-finansowy. Uczestnicy systemu powinni być zobowiązani do podejmowania aktywnej działalności promującej dobre praktyki rządzenia, rozwój i ograniczanie ubóstwa. Dotyczy to działań na poziomie narodowym i międzynarodowym.
Wyjść naprzeciw szczególnym potrzebom najsłabiej rozwiniętych państw poprzez zniesienie ceł i kontyngentów na towary eksportowane przez te kraje, zwiększenie skali redukcji długów poważnie zadłużonych ubogich krajów, umorzenie długów zaciągniętych w ramach oficjalnej pomocy bilateralnej oraz zwiedzenie pomocy na rzecz rozwoju dla krajów podejmujących działania mające na celu ograniczenie ubóstwa
wyjść szczególnym potrzebom krajów śródlądowych i krajów rozwijających się położonych na małych wyspach
rozstrzygnąć kwestię zadłużenia krajów rozwijających się poprzez podjęcie narodowych i międzynarodowych kroków służących utrzymaniu długookresowej zdolności do spłaty zadłużenia
We współpracy z krajami rozwijającymi się stworzyć miejsca godnej i produktywnej pracy dla młodzieży
We współpracy z sektorem upowszechnić dostęp do nowych technologii, zwłaszcza technologii informacyjnych i komunikacyjnych

4). POJĘCIE I SKUTKI NIEDOROZWOJU

charakter wielopłaszczyznowy
brak odpowiedniego systemu edukacji wpływa ujemnie na rozwój gospodarki
Słaba gospodarka generuje mniejsze wpływy do budżetu
Konsekwencją są słabe struktury państwowe, niewydolność państwa w stosunku do własnych obywateli, korupcja, przestępczość i konflikty wewnętrzne, np. Afganistan, Somalia czy Sierra Leone
Skrajne ubóstwo w jakim żyje ponad miliard mieszkańców naszej planety
Ubóstwo powoduje cierpienia, choroby przedwczesną śmierć
zagrożenie dla bezpieczeństwa międzynarodowego
kraje ubogie są mniej stabilne, a brak silnej władzy centralnej powoduje powstawanie struktur pozapaństwowych rywalizujących miedzy sobą.
Brak rozwiniętego rolnictwa oraz możliwości eksportu skutkują wzrostem produkcji i handlu narkotykami.
Brak perspektyw ludności żyjącej w slumsach sprzyja rozwojowi przestępczości.
wraz ze wzrostem gospodarczym maleje ryzyko wybuchu konfliktów wewnętrznych, wzrasta bezpieczeństwo międzynarodowe i tym samym bezpieczeństwo człowieka- wolność od zagrożeń powodowanych konfliktami wewnętrznymi, przestępczością, ubóstwem, chorobami, głodem, degradacja środowiska, brakiem praworządności etc.

5). POJĘCIE I WYZWANIA GLOBALIZACJI

Globalizacja i jej wyzwania:

Brak jednolitej definicji
Temat rozmów przywódców państw, jak i zwykłych ludzi przy kawie
Żywiołowy i nieuchronny proces
Zjawisko złożone
Słowo „ wytrych"

Dwa podejścia do globalizacji

Wąskie- ekonomiczne . Proces prowadzący do zacieśniania i pogłębiania współzależności i zależności gospodarczych pomiędzy poszczególnymi podmiotami, będący wynikiem zwiększonych przepływów międzynarodowych (wymiana usług, dóbr, i przepływów kapitałowych), których głównymi siłami sprawczymi są przedsiębiorstwa międzynarodowe.
W szerszym pojęciu przyczyn globalizacji upatruje się w relacjach miedzy państwami, korporacjami, w rozwoju technologicznym, na płaszczyźnie ekonomicznej, społecznej, kulturalnej, czy politycznej.

Wzrastają powiązania pomiędzy różnymi podmiotami, we wszystkich sferach życia od umiędzynarodowienia rynków i kapitału, po kulturę masową, migracje, finanse i zapewnienie pokoju. Globalizacja to kurczenie się świata, zmniejszanie dystansów, narastanie współzależności, a czasem nawet uzależnień.

Społeczne wyzwania globalizacji: są nierozłącznie powiązane z jej wymiarem ekonomicznym. Nigdy w historii nie było tak, że wszystkim ludziom na ziemi żyło się tak samo, ale obecnie linia podziału wyraźnie przebiega pomiędzy dwiema grupami krajów - bogatą północą i biednym południem. W związku z tym nigdy nie istniało w społeczności międzynarodowej tak silne przekonanie o konieczności pomocy ubogim. Bieda, głód, przeszkody z nierównomiernym dostępem do ochrony zdrowia i edukacji, braki godnych warunków mieszkaniowych, ochrona praw człowieka zwłaszcza w konfliktach zbrojnych, działalność zorganizowanych grup przestępczych, nielegalny handel bronią i narkotykami - WYZWANIE DLA SPOŁECZNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ.

6). ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE (RZĄDOWE I POZARZĄDOWE), A GLOBALIZACJA

W odpowiedzi na ekonomiczne i społeczne wyzwania globalizacji ONZ działa przede wszystkim na rzecz:

Likwidacji dysproporcji rozwojowych
Skonstruowania tzw. nowej infrastruktury gospodarczo- finansowej dla świata
Global governance

Aby to osiągnąć potrzebna jest efektywna koordynacja działań w ramach samej organizacji i jej systemu oraz współpraca ONZ z innymi podmiotami.

Wybrane instytucje ONZ i systemu NZ a problem globalizacji

Organy główne:

Zgromadzenie Ogólne- rezolucje, ogólne wskazania w zakresie na rzecz walki z negatywnymi konsekwencjami procesu globalizacji
Sekretariat- udziela informacji, dostępu do dokumentów, sporządza raporty
Sekretarz generalny- spiritus moveris podejmowanych działań
Rada Gospodarcza i Społeczna- inicjowanie i koordynacja działań związanych z problematyką gospodarczo- społeczną

Organizacje wyspecjalizowane:

Instytucje byłego systemu z Bretton Woods

Bank Światowy
Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju
Międzynarodowy Fundusz Walutowy

Inne organizacje wyspecjalizowane

Światowa Organizacja Handlu
Międzynarodowa Organizacja Pracy
Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa

Programy i fundusze ONZ;

Konferencja NZ ds. Handlu i Rozwoju
Światowy Program Żywnościowy
Organizacja NZ ds. Oświaty, nauki i Kultury (UNESCO)
Fundusz Narodów Zjednoczonych ds Dzieci (UNICEF)

Zajmują się:

udzielaniem pożyczek i kredytów na realizację projektów gospodarczych oraz pomocy finansowej dla krajów borykających się z problemami gospodarczymi
Redukcją ubóstwa poprzez wzmacnianie gospodarek krajów biedniejszych

Taka wielość i różnorodność instytucji stwarza liczne problemy, np.

Organizacje są, co do zasady autonomiczne, a co za tym idzie nie ma koordynacji ich działań, co często prowadzi do dublowania funkcji.

Trzy rodzaje organizacji posiadających status konsultacyjny:

organizacje, które w swojej działalności zajmują się większością problemów będących w zainteresowaniu Rady. Są to przede wszystkim duże org. międzynarodowe o charakterze pozarządowym np. Amnesty International, Oxfam, Lekarze bez Granic
Organizacje mające kompetencje w specyficznych dziedzinach, np. International Institute for the Rights of the Child.
Organizacje, które nie pasują do żadnej z powyższych kategorii- zajmują się problemami technicznymi lub ich specjalizacja jest wąska.

Znaczenie organizacji pozarządowych wzrasta

Państwa darzą ngo's zaufaniem społecznym
Są one co do zasady bezstronne, niezależne, neutralne. Ich działalność nie jest nastawiona na zysk.

7). POJĘCIE I ZAKAZ AGRESJI W PRAWIE MIĘDZYNARODOWYM

Wojna towarzyszy państwom i społeczności międzynarodowej od zawsze. Co więcej przez bardzo długi okres czasu była uznawana za dozwolony i legalny element stosunków międzynarodowych, a nawet traktowana była jako atrybut suwerenności państwowej.

Próby wyeliminowania wojny ze stosunków międzynarodowych pojawiły się w XIX w. Nie wprowadziły jednak żadnych instrumentów prawnych zakazujących prowadzenia wojen.
Haskie konferencje pokojowe z 1899r. i 1907 r., których głównym celem miało być zapewnienie pokoju również nie doprowadziły do wprowadzenia zakazu wojny.
W konwencjach z 1899 r. 1907r. o pokojowym załatwianiu sporów zgadzano się na zastosowanie różnych metod pokojowych, np. „w miarę możliwości", „o He pozwolą okoliczności", „w zatargach nie dotyczących ani honoru, ani interesów żywotnych".
Konwencje te nie wprowadziły zakazu wojny agresywnej. W chwili wybuchu I wojny światowej prawo międzynarodowe nie zawierało żadnej normy prawnej zakazującej prowadzenia wojny agresywnej.

Zakaz agresji a Pakt Ligi Narodów

Pakt Ligi Narodów również nie wprowadził zakazu prowadzenia wojny agresywnej i na mocy jego postanowień wojna agresywna w określonych sytuacjach nadal była uznawana za legalny instrument uprawiania polityki międzynarodowej.

Pakt Brianda-Kelloga

Podpisany w 1928 r. w Paryżu po raz pierwszy w historii prawa międzynarodowego państwa podpisały umowę międzynarodową, która zawierała bezwzględny zakaz wojny agresywnej.
Państwa- strony paktu w art. 1 złożyły „w imieniu swoich ludów"uroczyste oświadczenie potępiając „uciekanie się do wojny w celu załatwienia sporów międzynarodowych i wyrzekają się jej jako narzędzia polityki narodowej w swych wzajemnych stosunkach. W art. 2 państwa potwierdziły, że „załatwianie i rozstrzyganie wszelkich sporów i konfliktów, bez względu na ich naturę lub pochodzenie, które mogłyby powstać między nimi, powinno być osiągane zawsze tylko za pomocą środków pokojowych."
Traktat ten był bardzo istotny z punktu widzenia rozwoju norm prawa konfliktów zbrojnych, ponieważ po pierwsze zakazał wojny agresywnej jako instrumentu prowadzenia polityki międzynarodowej, a po drugie stał się podstawą osądzania późniejszych zbrodniarzy wojennych przez Trybunał Norymberski i Tokojski. Polska była jednym z 15 sygnatariuszy tego paktu w 1928 roku.
Niestety poza uroczystym wyrzeczeniem się wojny pakt ten nie zawierał mechanizmów prewencyjnych i represyjnych i nie sprostał pokładanych w nim nadziei. Nie zapobiegł wybuchowi II wojny światowej. II wojna światowa w obliczu zniszczeń jakie przyniosła przewartościowała myślenie ówczesnych polityków. Państwa postawiły na współpracę na wielu płaszczyznach, czego przykładem były nowopowstające organizacje międzynarodowe: Europejska Wspólnota Węgla Stali, Euratom, Europejska Wspólnota Gospodarcza, Rada Europy, czy wreszcie Organizacja Narodów Zjednoczonych.

ONZ: powołana do życia w 1945 roku jako następczyni Ligi Narodów. Statutem organizacji została Karta Narodów Zjednoczonych, gdzie w art. 1 państwa członkowskie potwierdziły, że podstawowym celem organizacji jest utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, a w art. 2 ust. 4 stwierdzono, że „wszyscy członkowie powstrzymają się w swych stosunkach międzynarodowych od groźby użycia siły lub użycia jej przeciwko całości terytorialnej lub niepodległości jakiegokolwiek państwa bądź w inny sposob niezgodny z celami ONZ. "Tak więc państwa członkowskie ONZ potępiły nie tylko użycie siły, ale również groźbę jej użycia.

Art. 107 KNZ Pierwotni członkowie Organizacji dążąc do zapewnienia sobie pewnej swobody w toku rozmów kapitulacyjnych i pokojowych z państwami nieprzyjacielskimi, „wyjęli poza nawias" zakaz użycia siły przewidziany w art. 2 ust. 4, czyli przypadki akcji (w tym akcji zbrojnych) podjętych jako następstwo wojny przeciwko państwom nieprzyjacielskim. W związku z tym, że wszystkie państwa „nieprzyjacielskie" w rozumieniu powołanego przepisu są obecnie członkami ONZ, art. 107 ma znaczenie wyłącznie historyczne.

Art. 41, 42 KNZ Główna odpowiedzialność za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa spoczywa na Radzie Bezpieczeństwa (art. 24). Zgodnie z art. 25 KNZ członkowie ONZ wyrażają zgodę by „przyjmować i wykonywać decyzje rady Bezpieczeństwa zgodnie z niniejszą Kartą. "Rada Bezpieczeństwa ma w tym zakresie dwie podstawowe funkcje:

stwierdza zagrożenie pokoju, naruszenie pokoju lub dokonanie aktu agresji i
wydaje zalecenia lub opinie o zastosowaniu środków przymusowych (środków tymczasowych lub sankcji)

Rada Bezpieczeństwa: w przypadku stwierdzenia przez Radę wszelkiej okoliczności zagrażającej pokojowi, zakłócenia pokoju lub aktu agresji może ona podjąć decyzję w przedmiocie zastosowania odpowiednich środków, aby utrzymać albo przywrócić międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo.

8). ZAKAZ UŻYCIA SIŁY I WYJĄTKI NA GRUNCIE KARTY NARODÓW ZJEDNOCZONYCH

Wyjątki od zakazu użycia siły:

użycie siły zbrojnej przeciwko byłym państwom nieprzyjacielskim (art. 107 Karty);
użycie siły zbrojnej na podstawie upoważnienia Rady Bezpieczeństwa (art. 42 Karty);
użycie siły w samoobronie (art. 51 Karty).

stwierdza zagrożenie pokoju, naruszenie pokoju lub dokonanie aktu agresji i
wydaje zalecenia lub opinie o zastosowaniu środków przymusowych (środków tymczasowych lub sankcji)

Art. 41 KNZ Art. 41 stanowi podstawę do zastosowania środków nie polegających na użyciu siły zbrojnej (np. nałożeniu sankcji ekonomicznych na państwo, którego czyny zagrażają pokojowi lub na zerwaniu z nim stosunków dyplomatycznych). Jeżeli Rada uzna jednak, że środki przewidziane w art. 41 Karty mogłyby się okazać niewystarczające dla utrzymania lub przywrócenia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, bądź takimi się okazały, wówczas - na podstawie art. 42 Karty -może podjąć decyzję o przeprowadzeniu akcji zbrojnej.

Art. 42 KNZ

Akcja zbrojna, o której mówi art. 42 Karty może być, przeprowadzana w dwojaki sposób:

model scentralizowany
model zdecentralizowany

Model scentralizowany Przy użyciu oddziałów wojskowych oddanych przez państwa członkowskie ONZ na podstawie specjalnych porozumień do dyspozycji Radzie Bezpieczeństwa (art. 43 ust 1 Karty), znajdujących się pod bezpośrednią kontrolą operacyjną komitetu Sztabu Wojskowego (art. 47 Karty). Porozumienia te nigdy nie zostały zawarte. Organizacja nie dysponuje własnymi siłami zbrojnymi, które mogłyby być wykorzystane do przeprowadzania operacji militarnych, o których mowa w art. 42 Karty. Model scentralizowany nie występuje zatem w praktyce.

Model zdecentralizowany Rada Bezpieczeństwa autoryzuje (upoważnia) państwa członkowskie do przeprowadzenia operacji zbrojnej, określając cele, które należy osiągnąć oraz okres, na który autoryzacja pozostaje w mocy (np. operacja Pustynna Burza w 1991 roku przeciwko okupującemu terytorium Kuwejtu Irakowi, International Security Assistance Force w Afganistanie). Kontyngenty państw członkowskich biorące udział w takiej operacji nie podlegają bezpośredniej kontroli onz;

Inne przypadki, np. siły pokojowe: siły pokojowe (tzw. błękitne hełmy, peacekeeping forces) dla zrealizowania oznaczonych celów rozjemczych lub stabilizacyjnych (innych, niż określone w art. 42 Karty). Powstanie ich zwykle wiąże się z wyrażeniem zgody przez państwo, w którym dana misja ma działać. Co do zasady członkowie sił pokojowych moga używać siły zbrojnej wyłącznie w samoobronie. Jednak w szczególnych przypadkach Rada upoważnia uczestników misji pokojowych do używania siły zbrojnej dla realizacji pewnych określonych celów (np. zabezpieczenia bezpieczeństwa dostaw pomocy humanitarnej, rozbrajania członków lokalnych band, którzy destabilizują sytuację w danym państwie; np. The United Nations Operation in Somalia).

Samoobrona art. 51 KNZ Wyjątek od zakazu użycia siły - prawo państw do samoobrony indywidualnej lub zbiorowej w sytuacji gdy na któregokolwiek członka ONZ, dokonano napaści zbrojnej, a Rada Bezpieczeństwa nie podjęła jeszcze środków koniecznych do utrzymania pokoju i bezpieczeństwa. Prawo państw do samoobrony podlega ograniczeniom przedmiotowym i czasowym. Prawo to przysługuje tylko do momentu podjęcia skutecznej akcji przez Radę Bezpieczeństwa, państwo napadnięte jest zobowiązane powiadomić o tym niezwłocznie Radę Bezpieczeństwa. Prawo to może być wykonane jedynie jako konsekwencja napaści zbrojnej z zachowaniem zasady proporcjonalności i konieczności.

Samoobrona indywidualna

polega na odparciu ataku przez państwo napadnięte.
Państwo to może wykorzystywać wszystkie środki jakimi dysponuje w celu obrony własnego terytorium zgodnie z zasadą proporcjonalności.

Samoobrona zbiorowa: w samoobronie zbiorowej uczestniczą państwa, które udzielają pomocy zbrojnej państwu napadniętemu, a więc nie tylko państwo napadnięte. Na podstawie umowy międzynarodowej (umowy sojuszniczej) państwa mogą zobowiązać się do wzajemnej pomocy w sytuacji, gdy jedno z państw- stron takiej umowy stanie się ofiarą napaści zbrojnej ze strony innego państwa. Przykładem takiej umowy jest obecnie Pakt Północnoatlantycki z 1949r.

Pakt Północnoatlantycki, art. 5 „Strony są zgodne, że zbrojna napaść na jedną lub kilka z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uważana za napaść przeciwko nim wszystkim i dlatego zgadzają się, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi każda z nich, w wykonywaniu prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego przez art. 51 KNZ, udzieli pomocy stronie lub stronom tak napadniętym, podejmując natychmiast indywidualnie lub w porozumieniu z innymi stronami taką akcję, jaką uzna za konieczną nie wyłączając użycia siły zbrojnej w celu przywrócenia lub utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego."

9). KOMPETENCJE RADY BEZPIECZEŃSTWA ONZ W ZAKRESIE ZAGROŻENIA LUB NARUSZENIA MIĘDZYNARODOWEGO POKOJU LUB BEZPIECZEŃSTWA.

stwierdza zagrożenie pokoju, naruszenie pokoju lub dokonanie aktu agresji i
wydaje zalecenia lub opinie o zastosowaniu środków przymusowych (środków tymczasowych lub sankcji)

10). POJĘCIE POMOCY HUMANITARNEJ

chaos terminologiczny w kwestii definiowania pomocy humanitarnej.
tłumaczenie i użycie pojęć „pomoc" (assistance), „ingerencja" (interference) i „interwencja" (intervention)
różnorodność pojęć nie powinna przysłaniać faktu, iż pomoc humanitarna stanowi przede wszystkim zapewnienie żywności i niezbędnych środków do życia ludności, która stała się ofiarami konfliktów zbrojnych i klęsk naturalnych.

Dlaczego lepiej jest używać pojęcia „POMOC"?

Zdecydowanie lepsze jest używanie pojęcia „pomoc" zamiast „interwencji", czy „ingerencji". Powód jest prosty - dwa ostatnie pojęcia z natury nie są neutralne.

POJĘCIE POMOCY HUMANITARNEJ - wg B. Jakovljevica:

istotą pomocy humanitarnej jest stworzenie takich warunków, w których zagwarantowane są podstawowe prawa człowieka, tj. prawo do życia, pozostawania w zdrowiu i bezpieczeństwie. Decydującym czynnikiem o podjęciu akcji pomocy humanitarnej jest duża ilość osób poszkodowanych na skutek konkretnego zdarzenia. Do takiego zdarzenia zwykle dochodzi nagle, co skutkuje niewystarczającą ilością czasu na podjęcie działań antykryzysowych. Władze państwowe stają się bezradne by podjąć skuteczne działania i zaspokoić podstawowe potrzeby poszkodowanej ludności. Wówczas występują do społeczności międzynarodowej z prośbą o udzielenie pomocy humanitarnej.
pomocą humanitarną mogą być działania mające humanitarny charakter, skierowane do osób znajdujących się w nagłych sytuacjach i mające na celu zaspokojenie ich podstawowych potrzeb życiowych. Akcja pomocy humanitarnej powinna zawsze być realizowana w imię solidarności międzynarodowej i zasady współdziałania między narodami zawartej w Deklaracji zasad prawa międzynarodowego dotyczących przyjaznych stosunków i współpracy między państwami, przyjętej przez ZO ONZ w 1970r.

Okoliczności świadczenia pomocy

Konflikty zbrojne- międzynarodowe, wewnętrzne,
Klęski naturalne
Katastrofy ekologiczne

11). PODSTAWY PRAWNE ŚWIADCZENIA POMOCY HUMANITARNEJ W CZASIE KONFLIKTÓW ZBROJNYCH

W normach prawa międzynarodowego nie ma jednolitych podstaw prawnych dających umocowanie do podjęcia działań humanitarnych
MPH- podstaw prawne do świadczenia pomocy humanitarnej podczas konfliktów zbrojnych - cztery konwencje genewskie z 1949 r. i dwa protokoły dodatkowe z 1977 r.

MPH, podmioty uprawnione do świadczenia pomocy humanitarnej, konflikty międzynarodowe:

Art. 30 IV KG- „Mocarstwa opiekuńcze, MKCK, krajowe stowarzyszenia Czerwonego Krzyża (Czerwonego Półksiężyca, Czerwonego Lwa i Słońca) w kraju, w którym się znajdują, jak równiej każda organizacja, która może im przyjść z pomocą”
Art. 42 IV KG- „(..) Mocarstwa zatrzymujące zapewnią najlepsze przyjęcie organizacjom religijnym, stowarzyszeniom pomocy lub wszelkim innym organizacjom (…)”
Art. 75 III KG – „do zapewnienia transportu przesyłek odpowiednimi środkami” uprawnione są „Mocarstwa opiekuńcze, MKCK lub każda inna organizacja uznana przez strony w konflikcie”.
Art. 2 i 19 wspólnoty dla I i II KG „MKCK, jak również każda inna bezstronna, humanitarna organizacja (…), inne organizacje dające rękojmię bezstronności i sprawności (…)”

MPH, podmioty uprawnione do świadczenia pomocy humanitarnej, konflikty wewnętrzne:

Art. 3 wspólnoty dla czterech KG – „(…) bezstronna organizacja humanitarna jak MKCM (…)”
Art. 18 PD II – „Stowarzyszenia pomocy, znajdujące się na terytorium Wysokiej Umawiającej się strony, takie jak organizacje Czerwonego Krzyża (…), ludność cywilna (…)”, która może z własnej inicjatywy prowadzić działalność pomocową na rzecz ofiar konfliktu.

12). PODSTAWY PRAWNE ŚWIADCZENIA POMOCY HUMANITARNEJ W CZASIE POKOJU

Podstawy prawne świadczenia pomocy humanitarnej

Prawo UE

w prawie pierwotnym art. 214 TUE

TUE,

prawo wtórne- rozp. Rady WE 1257/96 z 1966 dotyczące świadczenia pomocy humanitarnej.

UE, prawo pierwotne, art. 214 TUE

Działania te maja na celu niesienie doraźnej pomocy i opieki dla ludności w państwach trzecich, która stała się ofiarą klęsk żywiołowych lub katastrof spowodowanych przez człowieka.
Akcje pomocy humanitarnej prowadzone są zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego oraz zasadami bezstronności, neutralności i niedyskryminacji.
Parlament i Rada ustanawiają środki określające ramy dla prowadzenia pomocy przez UE.

13). POMOC HUMANITARNA ŚWIADCZONA PRZEZ UE

Dyrekcja Generalna ds. Pomocy Humanitarnej (ECHO) zapewnia pomoc w nagłych przypadkach, pomoc ofiarom klęsk żywiołowych lub w razie konfliktu zbrojnego poza obszarem Unii Europejskiej,
„ECHO jest jednostką odpowiedzialną za udzielanie pomocy humanitarnej ludności państw trzecich, zgodnie z zasadą niedyskryminacji. Komisja Europejska wyraża w ten sposób prawdziwą solidarność Unii Europejskiej z osobami dotkniętymi konfliktami, klęskami żywiołowym lub katastrofami spowodowanymi przez człowieka na całym świecie. Decyzje i działania podejmowane przez ECHO oparte są wyłącznie na podstawie oceny rzeczywistych potrzeb i nie mogą kierować się ani podlegać żadnym względom politycznym".
Misją ECHO jest skoordynowane udzielania wspólnotowej pomocy humanitarnej i ochrony poprzez partnerskie organizacje humanitarne (organizacje pozarządowe oraz międzynarodowe) w celu ochrony i ratowania życia, zmniejszania lub zapobiegania cierpieniom oraz ochrony integralności i godności ludności państw trzecich dotkniętych kryzysem humanitarnym.
Każdy z partnerów odgrywa swoją własną, specyficzną rolę. NGO mają często do odegrania główną rolę na terenach dotkniętych wojną domową, tam gdzie agencjom ONZ lub Czerwonego Krzyża odmówiono dostępu. Z kolei w najtrudniejszych sytuacjach kryzysowych obejmujących duże tereny oraz powodujących przemieszczenia ludności na dużą skalę, jedynie największe agencje ONZ, takie jak Światowy Program Żywnościowy (WHO) lub Urząd Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców (UNHCR) mają możliwość dostarczenia większej ilości pomocy wszystkim ofiarom. Zaś MKCK posiadający agencje na całym świecie zwykle jest organizacją, która może najszybciej dostarczyć pomoc do regionów dotkniętych niespodziewaną klęską żywiołową.

14). POMOC HUMANITARNA ŚWIADCZONA PRZEZ ONZ: W ramach ONZ pomocy humanitarnej udzielają wyspecjalizowane agendy, takie jak: Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), oraz organizacje współpracujące ż ONZ, np.: Wysoki Komisarz ds. Uchodźców (UNHCR), Fundusz NZ do spraw Pomocy Dzieciom (UNICEF), Program Rozwoju NZ (UNDP), Światowy Program żywnościowy (WFP). Organem koordynującym działania pomocy humanitarnej jest Biuro Koordynacji Spraw Humanitarnych (OCHA). Misją OCHA jest przede wszystkim organizowanie akcji pomocowych, koordynowanie działań podmiotów świadczących tę pomoc w rejonach dotkniętych klęskami naturalnymi lub konfliktami zbrojnymi. Działania OCHA mają na celu udzielanie efektywnej pomocy ludności, która tego najbardziej potrzebuje. Główna działalność OCHA dotyczy reagowania i niesienia pomocy w sytuacjach powstałych w wyniku klęsk naturalnych oraz działalności wywołanej w wyniku działalności człowieka. Poza tym OCHA pełni bardzo ważną rolę w monitorowaniu sytuacji na całym świecie oraz dostarczaniu pomocy technicznej i wsparcia politycznego z czasie kryzysów. Bardzo ważną kwestią jest fakt, iż OCHA pracuje non stop- 24 godziny na dobę. Ma to znaczenie w sytuacjach występowania klęsk naturalnych i umożliwia natychmiastową reakcję zespołu ONZ ds. pomocy i koordynacji w sytuacjach nagłych, który wysiany do miejsca dotkniętego klęską pomaga władzom miejscowym oszacować straty i rozmiary potrzebnej pomocy.

15). POMOC HUMANITARNA ŚWIADCZONA PRZEZ NGO’S Art. 71 KNZ- podstawy prawne dla współpracy ONZ z NGO: „Rada Gospodarcza i Społeczna może zawierać odpowiednie porozumienia w sprawie zasięgania opinii organizacji pozarządowych, które zajmują się sprawami wchodzącymi w zakres jej kompetencji. Takie porozumienia mogą dotyczyć organizacji międzynarodowych, a w odpowiednich przypadkach po porozumieniu z właściwym członkiem ONZ również właściwych organizacji krajowych." Na mocy tych przepisów ngo's mogą uzyskać status konsultacyjny? "

16). PODMIOTY NA RZECZ , KTÓRYCH ŚWIADCZONA JEST POMOC HUMANITARNA

Dyrekcja Generalna ds. Pomocy Humanitarnej (ECHO) zapewnia pomoc w nagłych przypadkach, pomoc ofiarom klęsk żywiołowych lub w razie konfliktu zbrojnego poza obszarem Unii Europejskiej,
„ECHO jest jednostką odpowiedzialną za udzielanie pomocy humanitarnej ludności państw trzecich, zgodnie z zasadą niedyskryminacji. Komisja Europejska wyraża w ten sposób prawdziwą solidarność Unii Europejskiej z osobami dotkniętymi konfliktami, klęskami żywiołowym lub katastrofami spowodowanymi przez człowieka na całym świecie. Decyzje i działania podejmowane przez ECHO oparte są wyłącznie na podstawie oceny rzeczywistych potrzeb i nie mogą kierować się ani podlegać żadnym względom politycznym".
Misją ECHO jest skoordynowane udzielania wspólnotowej pomocy humanitarnej i ochrony poprzez partnerskie organizacje humanitarne (organizacje pozarządowe oraz międzynarodowe) w celu ochrony i ratowania życia, zmniejszania lub zapobiegania cierpieniom oraz ochrony integralności i godności ludności państw trzecich dotkniętych kryzysem humanitarnym.
Każdy z partnerów odgrywa swoją własną, specyficzną rolę. NGO mają często do odegrania główną rolę na terenach dotkniętych wojną domową, tam gdzie agencjom ONZ lub Czerwonego Krzyża odmówiono dostępu. Z kolei w najtrudniejszych sytuacjach kryzysowych obejmujących duże tereny oraz powodujących przemieszczenia ludności na dużą skalę, jedynie największe agencje ONZ, takie jak Światowy Program Żywnościowy (WHO) lub Urząd Wysokiego Komisarza ds. Uchodźców (UNHCR) mają możliwość dostarczenia większej ilości pomocy wszystkim ofiarom. Zaś MKCK posiadający agencje na całym świecie zwykle jest organizacją, która może najszybciej dostarczyć pomoc do regionów dotkniętych niespodziewaną klęską żywiołową.

17). ZASADY ŚWIADCZENIA POMOCY HUMANITARNEJ.

Okoliczności świadczenia pomocy

Konflikty zbrojne- międzynarodowe, wewnętrzne,
Klęski naturalne
Katastrofy ekologiczne

Podstawy prawne świadczenia pomocy humanitarnej

W normach prawa międzynarodowego nie ma jednolitych podstaw prawnych dających umocowanie do podjęcia działań humanitarnych
MPH- podstaw prawne do świadczenia pomocy humanitarnej podczas konfliktów zbrojnych - cztery konwencje genewskie z 1949 r. i dwa protokoły dodatkowe z 1977 r.

Zasady pomocy humanitarnej

Zasada suwerenności: podjęcie każdej akcji każdorazowo uzależnione jest od udzielenia zgody państwa przyjmującego.

Czym jest suwerenność?

W ujęciu prawnomiędzynarodowym oznacza status państwa w stosunkach międzynarodowych.
Jest podstawowym atrybutem państwowości
Jest warunkiem posiadania pełnej i samodzielnej partycypacji w stosunkach międzynarodowych.

Zasada nieingerencji w sprawy wewnętrzne innych państw

Art. 2 ust. 7 KNZ potwierdza, iż ONZ nie ingeruje w sprawy, które z natury należą do kompetencji własnych państwa.
Deklaracja zasad prawa międzynarodowego- „Żadne państwo ani grupa państw nie mają prawa mieszać się bezpośrednio lub pośrednio z jakiegokolwiek powodu w wewnętrzne lub zewnętrzne sprawy drugiego państwa."
Art. 70 PD I- „Propozycje pomocy (...) nie będą uznawane za mieszanie się do konfliktu ani za działanie na szkodę nieprzyjaciela."
Art. 3 wspólny dla czterech konwenqi genewskich- „Bezstronna organizacja humanitarna taka jak MKCK będzie mogła ofiarować swoje usługi stronom w konflikcie."

Zasada humanitaryzmu

„Humanitaryzm" jest główną zasadą duszą i istotą ruchu Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca zrodzony z troski o niesienie pomocy rannym na polu bitwy bez czynienia jakiejkolwiek między nimi różnicy, podejmuje na płaszczyźnie międzynarodowej i krajowej wysiłki w kierunku zapobiegania we wszelkich okolicznościach cierpieniom ludzkim i ich łagodzenia. Zmierza do ochrony życia i zdrowia oraz zapewnienia poszanowania osobowości człowieka. Przyczynia się do wzajemnego zrozumienia, przyjaźni i współpracy oraz do trwałego pokoju między wszystkimi narodami.

Zasada bezstronności

Zakaz czynienia różnic ze względu na rasę, religię, wyznanie, pochodzenie, czy poglądy polityczne.
Podmioty świadczące pomoc powinny przede wszystkim nieść pomoc cierpiącym, reagować na ich potrzeby i priorytetowo traktować sprawy wymagające natychmiastowej reakcji

3 aspekty bezstronności

Wszyscy rodzą się równi i zasługują na równe traktowanie.
Podmioty świadczące pomoc powinny zachować właściwe proporcje podczas niesienia pomocy
Pomoc powinna być świadczona bez czynienia jakichkolwiek różnic na niekorzyść.

Podstawy prawne

Art. 12 I i II KG -osoby objęte ochroną będą traktowane i leczone bez żadnego rozróżnienia za względu na płeć, rasę, narodowość i religię. O rozróżnieniu mogą stanowić jedynie względy natury medycznej.

Art. 16 III KG-wszyscy jeńcy powinni być traktowani jednakowo, bez żadnej różnicy z powodu rasy narodfowości, religii etc.

Zasada neutralności

Podmioty świadczące pomoc humanitarną powinny w celu zachowania powszechnego zaufania powstrzymywać się od uczestnictwa w działaniach zbrojnych oraz od udziału w sporach natury politycznej, rasowej, religijnej lub ideologicznej.
Organizacje humanitarne muszą utrzymać zaufanie, dlatego zawsze muszą pracować w oparciu o zasadę neutralności.
Jest to podstawą ich egzystencji.

Zasada niezależności

Organizacje humanitarne służące pomocą władzom publicznym podlegają prawu obowiązującemu w tych państwach, ale powinny zawsze korzystać z samodzielności pozwalającej im na działania w każdym czasie.
Działania nie mogą być uzależniane od warunków stawianych przez jakiekolwiek grupy działające w obrębie danego konfliktu, czy też na terytorium państwa dotkniętego klęską naturalną.
Poza zgodą państwa przyjmującego i ograniczeniami wynikającymi z norm prawa konfliktów zbrojnych, działalność podmiotów świadczących pomoc powinna być zawsze oderwana od woli polityków i decydentów.
Niedozwolone jest opowiadanie się po czyjejś stronie.
Celem pomocy humanitarnej jest zmniejszenie cierpienia poszkodowanej ludności.

Zasada dobrowolności

Dobrowolny aspekt przynależności do organizacji humanitarnych
Dobrowolność podejmowania akcji
Wolontariusze - filarem każdej akcji humanitarnej

Zasada sprawności

Czym jest sprawna organizacja?

ta, która dysponuje odpowiednią ilością zasobów zarówno finansowych, jak i materialnych
ta, która dysponuje wykwalifikowanym personelem

Zła koordynacja działań, niewłaściwy podział obowiązków, złe oszacowanie potrzeb, niedostosowanie się do panujących zwyczajów regionu= niesprawna akcja pomocy humanitarnej

Zasada pomocniczości

Człowiek nie powinien egzystować w kręgu własnej osoby, ale służyć innym.
Społeczeństwo powinno pomagać indywidualnym osobom i mniejszym społecznościom, ale nie powinno ich w tym wyręczać.
Zasada ta stosowana na płaszczyźnie ogólnoświatowej zmniejsza dysproporcje społecznoekonomiczne pomiędzy bogatą Północą i biednym, Południem.
Jednostki i ich grupy mają pierwszeństwo w rozwiązywaniu ich problemów.
Dopiera gdy jednostki wykazują niewydolność władza publiczna może te wysiłki podjąć.
Jednak władza publiczna nie może ingerować bez odpowiedniej legitymizacji.

Zasada prawa ofiar do otrzymywania pomocy humanitarnej

Art. 30IV KG- prawo ofiar do zwrócenia się o pomoc
Rez. ZO ONZ- porzucenie ofiar bez pomocy stanowi pogwałcenie ich prawa do życia - wskazuje na istnienie prawa do zwrócenia się o pomoc.
Zbiór zasad pomocy humanitarnej - każda osoba ma prawo by otrzymywać pomoc

Zasada odpowiedzialności państw faktycznie sprawujących władzę na danym terytorium za los obywateli dotkniętych katastrofą.

Kto jest odpowiedzialny za los obywateli dotkniętych konkretną katastrofą?

Kto powinien reagować jako pierwszy?

18). INTERWENCJA HUMANITARNA, POJĘCIE I GŁÓWNE PROBLEMY

HUMANITARNA INTERWENCJA:

jest groźbą lub użyciem siły przez państwo, grupę państw lub organizację międzynarodową przeciwko innemu państwu głównie w celu ochrony jego obywateli przed masowymi naruszeniami uznanych międzynarodowo praw człowieka – S.D. Murphy.
Jest to przymusowa akcja państw z użyciem siły zbrojnej w innym państwie bez zgody jego rządu z autoryzacją lub bez autoryzacji RB ONZ, w celu zapobieżenia lub powstrzymania wielkich i masowych naruszeń praw człowieka lub międzynarodowego prawa humanitarnego – Duński Instytut Spraw Międzynarodowych.
Interwencją humanitarną są środki przymusowe zastosowane przez państwo, grupę państw, organizację międzynarodową lub agencje humanitarne w celu zakończenia masowych naruszeń praw człowieka – F.K. Abiew.

19). WARUNKI DOPUSZCZALNOŚCI INTERWENCJI HUMANITARNEJ

Słuszna przyczyna: powstrzymanie masowych naruszeń praw człowieka i brak zgody zainteresowanego państwa, czystki etniczne na wielką skalę, rzeczywiste lub spodziewane, polegające na zabijaniu, przymusowym wydalaniu. Aktach terroru lub gwałtu.
Rozwiązanie o charakterze ostatecznym.
Proporcjonalność użytych środków.
Prawdopodobieństwo pozytywnego skutku.
Uprawniony podmiot (autoryzowany przez RB ONZ) i humanitarne intencje.

20). OPERACJE POKOJOWE – POJĘCIE

Misje pokojowe = działania na rzecz utrzymywania pokoju.

Sposób udzielania pomocy krajom dotkniętym konfliktem.

Uczestnikami misji pokojowych jest personel wojskowy, policyjny i cywilny.

Działają po zakończeniu konfliktu niosąc pomoc uczestnikom konfliktu we wdrożeniu w życie uzgodnień zawartych w rozejmie.

Za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa odpowiedzialna jest Rada Bezpieczeństwa. I to od niej społeczność międzynarodowa oczekuje podejmowania decyzji w celu ustanawiania misji pokojowych. Misje mogą być realizowane przez samą ONZ, organizacje regionalne , np. NATO lub koalicje krajów.

Operacje pokojowe nie mające cech sankcji, ale działań bezstronnych o charakterze obserwacyjnym, rozjemczym, arbitrażowym, humanitarnym, czy pomocy w odbudowie państw wyniszczonych konfliktem.

Akcje te nie mają wyodrębnionego umocowania w KNZ
Niektórzy uznają za takie postanowienia art. 40 przewidującego tzw. zarządzenia tymczasowe, a inni, że mają podstawę w „rozdziale VI i pół"- są umieszczone pomiędzy rozdz. VI o pokojowym rozstrzyganiu sporów międzynarodowych, a rozdz. VII.

Pierwsze misje tego typu opierały się na założeniu, że oddziały biorące w nich udział nie powinny być uzbrojone. Mogą posiadać jedynie broń lekką wykorzystywaną do samoobrony. Obecnie w związku z wieloma przykładami ataków na oddziały misji RB upoważniła je do posiadania broni.

UNPROFOR Wzmocnienie operacji Sił Ochronnych w części pełniącej misje na terenie Bośni i Hercegowiny. Po raz pierwszy elementy wymuszenia w tym rejonie zastosowano rezolucją z 1992 r., w celu przyśpieszenia pokojowego zakończenia trwającego konfliktu. W obliczu wielu utrudnień jakie napotkały siły ochronne ONZ RB przyjęła rezolucją, w której wezwała p. członkowskie do „podjęcia indywidualnie lub poprzez agendy bądź organizacje regionalne wszelkich niezbędnych środków" w celu ułatwienia dostaw pomocy humanitarnej do Sarajewa i innych części Bośni i Hercegowiny. W czerwcu 1993 RB na podst. rozdz. VII KNZ po raz kolejny rozszerzyła mandat UNPROFOR, powierzając tym siłom ochronę stref bezpieczeństwa ustanowionych dla ludności cywilnej. Upoważniła UNPROFOR do działania w samoobronie z użyciem siły włącznie w sytuacjach utrudnień, czy dla ochrony konwojów z pomocą humanitarną. Współpraca z lotnictwem NATO.

KFOR RB udzieliła mandatu dla kierowanej przez NATO misji w Kosowie. Rez. RB z 1999r., w której na podst. rozdz. VII udzielono politycznego wsparcia dla obecności cywilnej i wojskowej w Kosowie, dając upoważnienie p. członkowskim ONZ i odpowiednim organizacjom międzynarodowym. Uznaje się często, że ta rezolucja była wymuszona nielegalną interwencją wojskową NATO (post factum). „Międzynarodowa obecność bezpieczeństwa z istotnym udziałem NATO musi być rozmieszczona pod zjednoczonym dowództwem i kontrolą oraz zobowiązana do ustanowienia bezpiecznych warunków dla całej ludności Kosowa i ułatwienia powrotu do swoich domów wszystkich wypędzonych osób i uchodźców".

UNAMIR Misja ONZ ds. pomocy Rwandzie rozpoczęła swoją działalność od 1993 r. Jej celem było udzielenie pomocy dla ludności tego kraju we wprowadzeniu postanowień porozumienia pokojowego kończącego wojnę domowa pomiędzy plemionami Hutu i Tutsi. Jako że misja nie mogła osiągnąć postawionych celów RB na podst. rozdz. VII KNZ uchwaliła rezolucję, w której upoważniła państwa członkowskie do prowadzenia misji z wykorzystaniem wszelkich środków niezbędnych dla osiągnięcia założonych celów humanitarnych.

MONUC Misja Obserwacyjna ONZ w Demokratycznej Republice Konga rozpoczęła się pod koniec 1999r. W celu monitoringu zakończenia wojny domowej. Mandat misji poszerzono o podjęcie wszelkich niezbędnych działań w zakresie rozmieszczenia wojska, ochrony personelu ONZ, urządzeń i wyposażenia, zapewnienia swobody poruszania się personelu i ochrony cywilów przez przemocą i zagrożeniem.

21). MANDAT, GŁÓWNE ZADANIA I UPRAWNIENIA OPERACJI POKOJOWYCH

Poprawna ocena sytuacji o niezbędności misji- pokój, zgoda stron co do zaprzestania walk i misji.

Zasadnicze problemy misji

Właściwy personel - policjanci i personel cywilny z wiedzą z zakresu wymiaru sprawiedliwości, administracji cywilnej, gospodarki, logistyka szpitali polowych, znajomość kultury i lokalnych zwyczajów

Prawo, porządek, wybory, demokracja i Bezpieczeństwo personelu misji

O rozpoczęciu misji decyduje RB.
Rada tworzy i określa zasady funkcjonowania misji poprzez udzielenie jej mandatu
Musi to nastąpić w głosowaniu przy akceptacji 15 członków RB w tym 5 stałych.
Operacjami kieruje Sekretarz Generalny i zdaje RB relacje z ich przebiegu.
ONZ zatrudnia bezpośrednio wojskowych wyższej rangi urzędników i obserwatorów wojskowych. Zwykle są oni oddelegowani ze swoich armii na czas oznaczony.
Oddziały pokojowe, tzw. „błękitne hełmy" uczestniczą w misjach na warunkach określonych przez swoje rządy pozostając jednocześnie pod ich władzą. Oddziały wraz z dowódcami stanowią tzw. kontyngenty narodowe. Wysyłanie i decyzja o wycofaniu kontyngentów, kwestie płacowe, dyscyplinarne leżą w gestii państwa biorącego udział w misji
Utrzymanie misji jest bardziej opłacalne niż prowadzenie wojny
Przykładowo ONZ wydaje rocznie mniej na misje pokojowe niż Nowy Jork na utrzymanie policji i straży pożarnej.
Żołnierze biorący udział w misjach są wynagradzani przez rządy swoich państw zgodnie z ranga i skala płac.
ONZ zwraca koszty wyposażenia misji i pokrywa ok. 1000 USD na jedneqo ochotniczego żołnierza misji

Użycie siły podczas misji

Środek ostateczny, w samoobronie
Ewolucja pojmowania tego problemu.