Temat: Przychody i koszty
Temat: Przychody i koszty
dzia
dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci przedsi
ci przedsi
ę
ę
biorstwa
biorstwa
Janusz Kostecki
Podstawowe obszary decyzji finansowych w
Podstawowe obszary decyzji finansowych w
przedsi
przedsi
ę
ę
biorstwie
biorstwie
J. Zarzecki, Finanse, tom II, Olsztyn 2000, s.206.
J. Zarzecki, Finanse, tom II, Olsztyn 2000, s.206.
i
i
Schemat
Schemat
rachunku
rachunku
zysk
zysk
ó
ó
w i strat
w i strat
W. Bie
W. Bie
ń
ń
, Zarz
, Zarz
ą
ą
dzanie finansami
dzanie finansami
przedsi
przedsi
ę
ę
biorstwa, warszawa 2005,
biorstwa, warszawa 2005,
s.90.
s.90.
Rachunek zysk
Rachunek zysk
ó
ó
w i strat
w i strat
Raportuje dzia
Raportuje dzia
ł
ł
alno
alno
ść
ść
przedsi
przedsi
ę
ę
biorstwa, jego
biorstwa, jego
aktywno
aktywno
ść
ść
operacyjn
operacyjn
ą
ą
.
.
W istocie przedstawia zmiany (cho
W istocie przedstawia zmiany (cho
ć
ć
nie
nie
wszystkie) aktyw
wszystkie) aktyw
ó
ó
w i zobowi
w i zobowi
ą
ą
za
za
ń
ń
sp
sp
ó
ó
ł
ł
ki
ki
pomi
pomi
ę
ę
dzy dwoma kolejnymi dniami bilansowymi.
dzy dwoma kolejnymi dniami bilansowymi.
Nie wszystkie, bo niekt
Nie wszystkie, bo niekt
ó
ó
re zmiany s
re zmiany s
ą
ą
odnoszone
odnoszone
bezpo
bezpo
ś
ś
rednio na kapita
rednio na kapita
ł
ł
w
w
ł
ł
asny z pomini
asny z pomini
ę
ę
ciem
ciem
rachunku zysk
rachunku zysk
ó
ó
w i strat.
w i strat.
Ustalanie przychod
Ustalanie przychod
ó
ó
w i koszt
w i koszt
ó
ó
w
w
Przychody i koszty uzyskania przychod
Przychody i koszty uzyskania przychod
ó
ó
w
w
ze sprzeda
ze sprzeda
ż
ż
y: produkt
y: produkt
ó
ó
w, towar
w, towar
ó
ó
w i
w i
materia
materia
ł
ł
ó
ó
w wp
w wp
ł
ł
ywaj
ywaj
ą
ą
cych na wynik
cych na wynik
finansowy ustala si
finansowy ustala si
ę
ę
w warto
w warto
ś
ś
ci wyra
ci wyra
ż
ż
onej w
onej w
rzeczywistych cenach sprzeda
rzeczywistych cenach sprzeda
ż
ż
y z
y z
uwzgl
uwzgl
ę
ę
dnieniem opust
dnieniem opust
ó
ó
w postaci rabat
w postaci rabat
ó
ó
w i
w i
bonifikat, bez podatku od towar
bonifikat, bez podatku od towar
ó
ó
w i us
w i us
ł
ł
ug
ug
Przychody
Przychody
Kwoty nale
Kwoty nale
ż
ż
ne z tyt. przeprowadzonych
ne z tyt. przeprowadzonych
operacji gospodarczych oraz finansowych,
operacji gospodarczych oraz finansowych,
wyra
wyra
ż
ż
one w pieni
one w pieni
ą
ą
dzu, nawet je
dzu, nawet je
ś
ś
li ich
li ich
p
p
ł
ł
atno
atno
ść
ść
nie zosta
nie zosta
ł
ł
a jeszcze zrealizowana.
a jeszcze zrealizowana.
Obni
Obni
ż
ż
enie zobowi
enie zobowi
ą
ą
za
za
ń
ń
jednostki wobec jej
jednostki wobec jej
kontrahent
kontrahent
ó
ó
w w wyniku przeprowadzonego
w w wyniku przeprowadzonego
post
post
ę
ę
powania uk
powania uk
ł
ł
adowego, ugodowego lub
adowego, ugodowego lub
naprawczego jednostki.
naprawczego jednostki.
O czym informuj
O czym informuj
ą
ą
przychody ze sprzeda
przychody ze sprzeda
ż
ż
y
y
netto?
netto?
Trendy wyznaczane przez przychody ze sprzeda
Trendy wyznaczane przez przychody ze sprzeda
ż
ż
y
y
odzwierciedlaj
odzwierciedlaj
ą
ą
tempo rozwoju przedsi
tempo rozwoju przedsi
ę
ę
biorstwa. Na
biorstwa. Na
ich podstawie analitycy okre
ich podstawie analitycy okre
ś
ś
laj
laj
ą
ą
przysz
przysz
ł
ł
y popyt na
y popyt na
produkty wytwarzane przez sp
produkty wytwarzane przez sp
ó
ó
ł
ł
k
k
ę
ę
.
.
Wzrastaj
Wzrastaj
ą
ą
ca sprzeda
ca sprzeda
ż
ż
ś
ś
wiadczy o rozwoju
wiadczy o rozwoju
przedsi
przedsi
ę
ę
biorstwa. Spadaj
biorstwa. Spadaj
ą
ą
ca wielko
ca wielko
ść
ść
sprzeda
sprzeda
ż
ż
y lub
y lub
nawet wzrastaj
nawet wzrastaj
ą
ą
ca wolniej ni
ca wolniej ni
ż
ż
wska
wska
ź
ź
nik inflacji
nik inflacji
ś
ś
wiadczy o spadku popytu rynkowego na produkty i
wiadczy o spadku popytu rynkowego na produkty i
mo
mo
ż
ż
e by
e by
ć
ć
sygna
sygna
ł
ł
em ostrzegawczym przed
em ostrzegawczym przed
nadchodz
nadchodz
ą
ą
cymi k
cymi k
ł
ł
opotami finansowymi.
opotami finansowymi.
Przychody oraz zyski nadzwyczajne
Przychody oraz zyski nadzwyczajne
Przychody ze sprzeda
Przychody ze sprzeda
ż
ż
y produkt
y produkt
ó
ó
w
w
Przychody ze sprzeda
Przychody ze sprzeda
ż
ż
y towar
y towar
ó
ó
w (
w (
uzyskuj
uzyskuj
ą
ą
przedsi
przedsi
ę
ę
biorstwa handlowe)
biorstwa handlowe)
Pozosta
Pozosta
ł
ł
e przychody operacyjne
e przychody operacyjne
Przychody finansowe
Przychody finansowe
Zyski nadzwyczajne
Zyski nadzwyczajne
Przychody operacyjne
Przychody operacyjne
Przychody netto ze sprzeda
Przychody netto ze sprzeda
ż
ż
y produkt
y produkt
ó
ó
w (
w (
wyrob
wyrob
ó
ó
w i us
w i us
ł
ł
ug )
ug )
Przychody netto ze sprzeda
Przychody netto ze sprzeda
ż
ż
y towar
y towar
ó
ó
w i
w i
materia
materia
ł
ł
ó
ó
w (
w (
ł
ą
ł
ą
cznie z kwotami nale
cznie z kwotami nale
ż
ż
nymi z
nymi z
tytu
tytu
ł
ł
u sprzeda
u sprzeda
ż
ż
y opakowa
y opakowa
ń
ń
wielokrotnego
wielokrotnego
u
u
ż
ż
ytku)
ytku)
Od czego zale
Od czego zale
ż
ż
y wielko
y wielko
ść
ść
przychod
przychod
ó
ó
w ?
w ?
Kwota przychod
Kwota przychod
ó
ó
w zale
w zale
ż
ż
y od ilo
y od ilo
ś
ś
ci
ci
sprzedanych produkt
sprzedanych produkt
ó
ó
w (towar
w (towar
ó
ó
w ) oraz
w ) oraz
ich ceny.
ich ceny.
Ilo
Ilo
ść
ść
sprzedanych produkt
sprzedanych produkt
ó
ó
w zale
w zale
ż
ż
y od
y od
popytu, zdolno
popytu, zdolno
ś
ś
ci produkcyjnych oraz
ci produkcyjnych oraz
zdolno
zdolno
ś
ś
ci marketingowych oraz ceny.
ci marketingowych oraz ceny.
Rodzaje polityki cenowej
Rodzaje polityki cenowej
1.
1.
Przy sprzeda
Przy sprzeda
ż
ż
y tzw. produkt
y tzw. produkt
ó
ó
w masowych,
w masowych,
ceny s
ceny s
ą
ą
na og
na og
ó
ó
ł
ł
ustalane przez rynek. St
ustalane przez rynek. St
ą
ą
d te
d te
ż
ż
zwi
zwi
ę
ę
kszenie przychodu wymaga wzrostu
kszenie przychodu wymaga wzrostu
udzia
udzia
ł
ł
u w sprzeda
u w sprzeda
ż
ż
y danego produktu na
y danego produktu na
rynku (
rynku (
„
„
du
du
ż
ż
y obr
y obr
ó
ó
t, ma
t, ma
ł
ł
y zysk jednostkowy)
y zysk jednostkowy)
2.
2.
W przypadku monopolu producenta ma
W przypadku monopolu producenta ma
mo
mo
ż
ż
liwo
liwo
ść
ść
decydowania o wielko
decydowania o wielko
ś
ś
ci poda
ci poda
ż
ż
y i o
y i o
cenie. Maksymalny zysk wyst
cenie. Maksymalny zysk wyst
ą
ą
pi w
pi w
ó
ó
wczas,
wczas,
gdy utarg kra
gdy utarg kra
ń
ń
cowy b
cowy b
ę
ę
dzie r
dzie r
ó
ó
wny kosztom
wny kosztom
zmienny( kosztom kra
zmienny( kosztom kra
ń
ń
cowym)
cowym)
Pozosta
Pozosta
ł
ł
e przychody operacyjne
e przychody operacyjne
( niezwi
( niezwi
ą
ą
zane bezpo
zane bezpo
ś
ś
redni z podstawow
redni z podstawow
ą
ą
dzia
dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci
ci
ą
ą
podmiotu
podmiotu
)
)
Wp
Wp
ł
ł
ywy ze sprzeda
ywy ze sprzeda
ż
ż
y sk
y sk
ł
ł
adnik
adnik
ó
ó
w maj
w maj
ą
ą
tku trwa
tku trwa
ł
ł
ego
ego
Zysk ze zbycia niefinansowych aktyw
Zysk ze zbycia niefinansowych aktyw
ó
ó
w trwa
w trwa
ł
ł
ych
ych
Warto
Warto
ść
ść
rozwi
rozwi
ą
ą
zanych rezerw
zanych rezerw
Otrzymane kary, grzywny i odszkodowania
Otrzymane kary, grzywny i odszkodowania
Umorzone lub przedawnione zobowi
Umorzone lub przedawnione zobowi
ą
ą
zania
zania
Aktualizacja ( wzrost) warto
Aktualizacja ( wzrost) warto
ś
ś
ci zapas
ci zapas
ó
ó
w
w
Zwroty nadp
Zwroty nadp
ł
ł
aconych podatk
aconych podatk
ó
ó
w
w
Przychody z wynajmu lub dzier
Przychody z wynajmu lub dzier
ż
ż
awy
awy
Zwroty koszt
Zwroty koszt
ó
ó
w s
w s
ą
ą
dowych
dowych
Odszkodowania, darowizny
Odszkodowania, darowizny
Dotacje, subwencje, dop
Dotacje, subwencje, dop
ł
ł
aty ( przy cenach
aty ( przy cenach
regulowanych)
regulowanych)
Przychody finansowe
Przychody finansowe
(z tytu
(z tytu
ł
ł
u prowadzonych operacji finansowych
u prowadzonych operacji finansowych
)
)
Dywidendy z tytu
Dywidendy z tytu
ł
ł
u udzia
u udzia
ł
ł
ó
ó
w i akcji
w i akcji
Odsetki uzyskane z tytu
Odsetki uzyskane z tytu
ł
ł
u: oprocentowania lokat,
u: oprocentowania lokat,
obligacji, udzielonych po
obligacji, udzielonych po
ż
ż
yczek, za zw
yczek, za zw
ł
ł
ok
ok
ę
ę
w
w
zap
zap
ł
ł
acie nale
acie nale
ż
ż
no
no
ś
ś
ci,
ci,
Nadwy
Nadwy
ż
ż
ka dodatnich r
ka dodatnich r
ó
ó
ż
ż
nic kursowych nad
nic kursowych nad
ujemnymi
ujemnymi
Ze sprzeda
Ze sprzeda
ż
ż
y udzia
y udzia
ł
ł
ó
ó
w, akcji i innych papier
w, akcji i innych papier
ó
ó
w
w
warto
warto
ś
ś
ciowych
ciowych
Otrzymane dyskonto od zakupionych weksli,
Otrzymane dyskonto od zakupionych weksli,
papier
papier
ó
ó
w warto
w warto
ś
ś
ciowych
ciowych
Prowizje od udzielonych po
Prowizje od udzielonych po
ż
ż
yczek
yczek
Przychody ze sprzeda
Przychody ze sprzeda
ż
ż
y walut obcych
y walut obcych
Nadwy
Nadwy
ż
ż
ki
ki
ś
ś
rodk
rodk
ó
ó
w pieni
w pieni
ęż
ęż
nych
nych
Zyski nadzwyczajne
Zyski nadzwyczajne
odszkodowania otrzymane za straty b
odszkodowania otrzymane za straty b
ę
ę
d
d
ą
ą
ce
ce
skutkiem zdarze
skutkiem zdarze
ń
ń
losowych
losowych
r
r
ó
ó
wnowarto
wnowarto
ść
ść
nadaj
nadaj
ą
ą
cych si
cych si
ę
ę
do dalszego
do dalszego
wykorzystania rzeczowych sk
wykorzystania rzeczowych sk
ł
ł
adnik
adnik
ó
ó
w maj
w maj
ą
ą
tku
tku
obj
obj
ę
ę
tych skutkami zdarze
tych skutkami zdarze
ń
ń
losowych;
losowych;
odzyskane warto
odzyskane warto
ś
ś
ci zwi
ci zwi
ą
ą
zane z zaniechaniem lub
zane z zaniechaniem lub
zawieszeniem okre
zawieszeniem okre
ś
ś
lonego rodzaju dzia
lonego rodzaju dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci
ci
jednostki;
jednostki;
przychody ze sprzeda
przychody ze sprzeda
ż
ż
y zorganizowanej cz
y zorganizowanej cz
ęś
ęś
ci
ci
jednostki;
jednostki;
Koszt, nak
Koszt, nak
ł
ł
ad, wydatek
ad, wydatek
Koszt jako kategoria ekonomiczna oznacza
Koszt jako kategoria ekonomiczna oznacza
wyra
wyra
ż
ż
on
on
ą
ą
w pieni
w pieni
ą
ą
dzu warto
dzu warto
ść
ść
pracy
pracy
ż
ż
ywej oraz
ywej oraz
zasob
zasob
ó
ó
w maj
w maj
ą
ą
tkowych, zu
tkowych, zu
ż
ż
ytych w danym okresie w
ytych w danym okresie w
celu wytworzenia produkt
celu wytworzenia produkt
ó
ó
w . Koszty mog
w . Koszty mog
ą
ą
by
by
ć
ć
przedstawiane jako iloczyn ceny oraz zu
przedstawiane jako iloczyn ceny oraz zu
ż
ż
ycia
ycia
czynnika produkcji.
czynnika produkcji.
Nak
Nak
ł
ł
ad
ad
–
–
to wyra
to wyra
ż
ż
one w
one w
jednostkach naturalnych
jednostkach naturalnych
celowe zu
celowe zu
ż
ż
ycie
ycie
ś
ś
rodk
rodk
ó
ó
w rzeczowych oraz
w rzeczowych oraz
wykorzystanie pracy
wykorzystanie pracy
ż
ż
ywej.
ywej.
Wydatek
Wydatek
–
–
to ka
to ka
ż
ż
de zmniejszenie stanu
de zmniejszenie stanu
ś
ś
rodk
rodk
ó
ó
w
w
pieni
pieni
ęż
ęż
nych, bez wzgl
nych, bez wzgl
ę
ę
du na cel ich poniesienia
du na cel ich poniesienia
Relacje mi
Relacje mi
ę
ę
dzy kosztem a wydatkiem
dzy kosztem a wydatkiem
Koszty przedsi
Koszty przedsi
ę
ę
biorstwa s
biorstwa s
ą
ą
zwi
zwi
ą
ą
zane z
zane z
ponoszonymi wydatkami, cho
ponoszonymi wydatkami, cho
ć
ć
nie wszystkie
nie wszystkie
wydatki maj
wydatki maj
ą
ą
charakter kosztowy,
charakter kosztowy,
Powstanie koszt
Powstanie koszt
ó
ó
w mo
w mo
ż
ż
e by
e by
ć
ć
niezale
niezale
ż
ż
ne w czasie
ne w czasie
od dokonywanych wydatk
od dokonywanych wydatk
ó
ó
w,
w,
Wydatki nie musz
Wydatki nie musz
ą
ą
by
by
ć
ć
zwi
zwi
ą
ą
zane ze zu
zane ze zu
ż
ż
yciem
yciem
czynnik
czynnik
ó
ó
w produkcji,
w produkcji,
Wycena ponoszonych koszt
Wycena ponoszonych koszt
ó
ó
w opiera si
w opiera si
ę
ę
z regu
z regu
ł
ł
y
y
na dokonywanych wydatki.
na dokonywanych wydatki.
Koszty oraz straty nadzwyczajne
Koszty oraz straty nadzwyczajne
Koszty podstawowej dzia
Koszty podstawowej dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci operacyjnej
ci operacyjnej
Pozosta
Pozosta
ł
ł
e koszty operacyjne
e koszty operacyjne
Koszty finansowe
Koszty finansowe
Straty nadzwyczajne
Straty nadzwyczajne
Koszty podstawowej dzia
Koszty podstawowej dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci
ci
Koszt w
Koszt w
ł
ł
asny sprzedanych produkt
asny sprzedanych produkt
ó
ó
w (
w (
wyrob
wyrob
ó
ó
w i us
w i us
ł
ł
ug), tj. koszt wytworzenia sprzedanych
ug), tj. koszt wytworzenia sprzedanych
produkt
produkt
ó
ó
w powi
w powi
ę
ę
kszony o koszty sprzeda
kszony o koszty sprzeda
ż
ż
y ( z
y ( z
podatkiem akcyzowym) i o koszty og
podatkiem akcyzowym) i o koszty og
ó
ó
lne zarz
lne zarz
ą
ą
du
du
Warto
Warto
ść
ść
sprzedanych towar
sprzedanych towar
ó
ó
w i materia
w i materia
ł
ł
ó
ó
w wed
w wed
ł
ł
ug
ug
cen zakup ( nabycia)
cen zakup ( nabycia)
Pozosta
Pozosta
ł
ł
e koszty operacyjne
e koszty operacyjne
Warto
Warto
ść
ść
sprzedanych sk
sprzedanych sk
ł
ł
adnik
adnik
ó
ó
w maj
w maj
ą
ą
tku
tku
Warto
Warto
ść
ść
nieumorzona i koszt likwidacji
nieumorzona i koszt likwidacji
ś
ś
rodka
rodka
trwa
trwa
ł
ł
ego
ego
Warto
Warto
ść
ść
odpisanych koszt
odpisanych koszt
ó
ó
w
w
ś
ś
rodk
rodk
ó
ó
w trwa
w trwa
ł
ł
ych w
ych w
budowie, kt
budowie, kt
ó
ó
re nie przynios
re nie przynios
ł
ł
y zamierzonych
y zamierzonych
efekt
efekt
ó
ó
w
w
Utworzenie odpis
Utworzenie odpis
ó
ó
w aktualizuj
w aktualizuj
ą
ą
cych, rezerw
cych, rezerw
Odpisane i umorzone nale
Odpisane i umorzone nale
ż
ż
no
no
ś
ś
ci
ci
Zap
Zap
ł
ł
acone kary, grzywny i odszkodowania
acone kary, grzywny i odszkodowania
Zap
Zap
ł
ł
acone koszty s
acone koszty s
ą
ą
dowe
dowe
Odszkodowania z tyt. wypadk
Odszkodowania z tyt. wypadk
ó
ó
w przy pracy
w przy pracy
Przekazane darowizny
Przekazane darowizny
Koszty finansowe
Koszty finansowe
Odsetki od zaci
Odsetki od zaci
ą
ą
gni
gni
ę
ę
tych kredyt
tych kredyt
ó
ó
w i otrzymanych
w i otrzymanych
po
po
ż
ż
yczek
yczek
Odsetki i dyskonto od w
Odsetki i dyskonto od w
ł
ł
asnych papier
asnych papier
ó
ó
w
w
warto
warto
ś
ś
ciowych, za zw
ciowych, za zw
ł
ł
ok
ok
ę
ę
w zap
w zap
ł
ł
acie zobowi
acie zobowi
ą
ą
za
za
ń
ń
,
,
prowizje zwi
prowizje zwi
ą
ą
zane z uzyskiwaniem kredyt
zane z uzyskiwaniem kredyt
ó
ó
w,
w,
po
po
ż
ż
yczek, gwarancji finansowych
yczek, gwarancji finansowych
Straty ze zbycia inwestycji
Straty ze zbycia inwestycji
Warto
Warto
ść
ść
sprzedanych walut po cenie ich nabycia,
sprzedanych walut po cenie ich nabycia,
utworzone rezerwy z tyt. ryzyka operacji
utworzone rezerwy z tyt. ryzyka operacji
finansowych
finansowych
Nadwy
Nadwy
ż
ż
ka ujemnych r
ka ujemnych r
ó
ó
ż
ż
nic kursowych nad
nic kursowych nad
dodatnimi
dodatnimi
Odpisy aktualizuj
Odpisy aktualizuj
ą
ą
ce aktywa finansowe
ce aktywa finansowe
Straty nadzwyczajne
Straty nadzwyczajne
Warto
Warto
ść
ść
netto sk
netto sk
ł
ł
adnik
adnik
ó
ó
w maj
w maj
ą
ą
tkowych
tkowych
utraconych na skutek zdarze
utraconych na skutek zdarze
ń
ń
losowych oraz
losowych oraz
koszty usuwania skutk
koszty usuwania skutk
ó
ó
w tych zdarze
w tych zdarze
ń
ń
,
,
warto
warto
ść
ść
netto sk
netto sk
ł
ł
adnik
adnik
ó
ó
w maj
w maj
ą
ą
tku trwale
tku trwale
unieruchomionych z powodu zaniechania
unieruchomionych z powodu zaniechania
okre
okre
ś
ś
lonego rodzaju dzia
lonego rodzaju dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci
ci
warto
warto
ść
ść
netto sk
netto sk
ł
ł
adnik
adnik
ó
ó
w maj
w maj
ą
ą
tkowych
tkowych
wchodz
wchodz
ą
ą
cych w sk
cych w sk
ł
ł
ad zorganizowanej cz
ad zorganizowanej cz
ęś
ęś
ci
ci
jednostki, kt
jednostki, kt
ó
ó
ra podlega sprzeda
ra podlega sprzeda
ż
ż
y.
y.
Koszty sta
Koszty sta
ł
ł
e i zmienne
e i zmienne
Koszty sta
Koszty sta
ł
ł
e
e
–
–
zale
zale
ż
ż
ne o tego, czy i ile wytwarza
ne o tego, czy i ile wytwarza
przedsi
przedsi
ę
ę
biorstwo (np. zarz
biorstwo (np. zarz
ą
ą
du, ochrony )
du, ochrony )
Koszty zmienne
Koszty zmienne
–
–
zmieniaj
zmieniaj
ą
ą
si
si
ę
ę
wraz ze zmian
wraz ze zmian
ą
ą
wielko
wielko
ś
ś
ci produkcji
ci produkcji
Zale
Zale
ż
ż
no
no
ść
ść
koszt
koszt
ó
ó
w sta
w sta
ł
ł
ych od
ych od
wielko
wielko
ś
ś
ci produkcji
ci produkcji
Ź
Ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
o: L. Szyszko, J. Szczepa
o: L. Szyszko, J. Szczepa
ń
ń
ski, Finanse przedsi
ski, Finanse przedsi
ę
ę
biorstwa, Warszawa
biorstwa, Warszawa
2003, s.50
2003, s.50
Zale
Zale
ż
ż
no
no
ść
ść
koszt
koszt
ó
ó
w zmiennych od wielko
w zmiennych od wielko
ś
ś
ci
ci
produkcji
produkcji
Ź
Ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
o: L. Szyszko, J. Szczepa
o: L. Szyszko, J. Szczepa
ń
ń
ski, Finanse przedsi
ski, Finanse przedsi
ę
ę
biorstwa, Warszawa 2003, s.50
biorstwa, Warszawa 2003, s.50
Pr
Pr
ó
ó
g rentowno
g rentowno
ś
ś
ci
ci
Ź
Ź
r
r
ó
ó
d
d
ł
ł
o: L. Szyszko, J. Szczepa
o: L. Szyszko, J. Szczepa
ń
ń
ski, Finanse przedsi
ski, Finanse przedsi
ę
ę
biorstwa, Warszawa 2003, s.50
biorstwa, Warszawa 2003, s.50
D
D
ź
ź
wignia operacyjna
wignia operacyjna
D
D
ź
ź
wignia operacyjna
wignia operacyjna
-
-
jest miar
jest miar
ą
ą
ryzyka operacyjnego i
ryzyka operacyjnego i
okre
okre
ś
ś
la zale
la zale
ż
ż
no
no
ść
ść
mi
mi
ę
ę
dzy zmian
dzy zmian
ą
ą
zysku operacyjnego (przed
zysku operacyjnego (przed
odliczeniem odsetek i opodatkowaniem
odliczeniem odsetek i opodatkowaniem
-
-
EBIT) a zmian
EBIT) a zmian
ą
ą
przychod
przychod
ó
ó
w ze sprzeda
w ze sprzeda
ż
ż
y.
y.
Stopie
Stopie
ń
ń
d
d
ź
ź
wigni operacyjnej DOL okre
wigni operacyjnej DOL okre
ś
ś
lamy wzorem:
lamy wzorem:
DOL = (Sprzeda
DOL = (Sprzeda
ż
ż
-
-
Koszty zmienne) / (Sprzeda
Koszty zmienne) / (Sprzeda
ż
ż
-
-
Koszty
Koszty
zmienne
zmienne
-
-
Koszty sta
Koszty sta
ł
ł
e)
e)
D
D
ź
ź
wignia operacyjna r
wignia operacyjna r
ó
ó
wna np. 2 oznacza, i
wna np. 2 oznacza, i
ż
ż
wzrost
wzrost
sprzeda
sprzeda
ż
ż
y o 1% powoduje wzrost zysku operacyjnego (EBIT) o
y o 1% powoduje wzrost zysku operacyjnego (EBIT) o
2%.
2%.
Im wi
Im wi
ę
ę
kszy udzia
kszy udzia
ł
ł
koszt
koszt
ó
ó
w sta
w sta
ł
ł
ych w przedsi
ych w przedsi
ę
ę
biorstwie, tym
biorstwie, tym
mocniejszy wp
mocniejszy wp
ł
ł
yw d
yw d
ź
ź
wigni operacyjnej na wynik
wigni operacyjnej na wynik
przedsi
przedsi
ę
ę
biorstwa.
biorstwa.
Efekt d
Efekt d
ź
ź
wigni operacyjnej najmocniejszy jest, gdy
wigni operacyjnej najmocniejszy jest, gdy
przedsi
przedsi
ę
ę
biorstwo osi
biorstwo osi
ą
ą
ga przychody w pobli
ga przychody w pobli
ż
ż
u progu
u progu
rentowno
rentowno
ś
ś
ci.
ci.
Dlaczego? Wraz ze wzrostem ilo
ś
ci i warto
ś
ci sprzeda
ż
y, koszty stałe
„rozkładaj
ą
si
ę
” na coraz wi
ę
ksz
ą
liczb
ę
produktów, co powoduje przyrost
zysku jednostkowego
Koszty faz dzia
Koszty faz dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci
ci
-
-
wg sfer
wg sfer
dzia
dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci przedsi
ci przedsi
ę
ę
biorstwa
biorstwa
koszty fazy zaopatrzenia
koszty fazy zaopatrzenia
–
–
koszty zakupu np. sprowadzenia
koszty zakupu np. sprowadzenia
materia
materia
ł
ł
ó
ó
w, utrzymania magazyn
w, utrzymania magazyn
ó
ó
w, dzia
w, dzia
ł
ł
ó
ó
w zaopatrzenia,
w zaopatrzenia,
koszty fazy produkcji
koszty fazy produkcji
–
–
koszty produkcji i jej rozwoju,
koszty produkcji i jej rozwoju,
–
–
koszty dzia
koszty dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci podstawowej,
ci podstawowej,
koszty dzia
koszty dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci pomocniczej,
ci pomocniczej,
koszty obs
koszty obs
ł
ł
ugi dzia
ugi dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci,
ci,
koszty fazy zbytu
koszty fazy zbytu
–
–
koszty sprzeda
koszty sprzeda
ż
ż
y
y
–
–
opakowania , wysy
opakowania , wysy
ł
ł
ki
ki
produkt
produkt
ó
ó
w, magazynowania, reklamacji, utrzymania dzia
w, magazynowania, reklamacji, utrzymania dzia
ł
ł
ó
ó
w
w
zbytu,
zbytu,
koszty og
koszty og
ó
ó
lne funkcjonowania przedsi
lne funkcjonowania przedsi
ę
ę
biorstwa
biorstwa
–
–
koszty
koszty
zarz
zarz
ą
ą
du.
du.
Koszty wg pozycji kalkulacyjnych
Koszty wg pozycji kalkulacyjnych
(uk
(uk
ł
ł
ad kalkulacyjny r
ad kalkulacyjny r
–
–
ku)
ku)
1. Koszty bezpo
1. Koszty bezpo
ś
ś
rednie:
rednie:
materia
materia
ł
ł
y bezpo
y bezpo
ś
ś
rednie
rednie
p
p
ł
ł
ace bezpo
ace bezpo
ś
ś
rednie
rednie
inne koszty bezpo
inne koszty bezpo
ś
ś
rednie
rednie
2. Koszty po
2. Koszty po
ś
ś
rednie:
rednie:
koszty wydzia
koszty wydzia
ł
ł
owe
owe
koszty og
koszty og
ó
ó
lne przedsi
lne przedsi
ę
ę
biorstwa
biorstwa
koszty sprzeda
koszty sprzeda
ż
ż
y
y
Schemat rachunku zysków i strat ( wariant kalkulacyjny)
Wyszczególnienie
Kwota
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów
I. Przychody netto ze sprzedaży produktów
II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów
I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów
II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów
C. Zysk(strata) brutto ze sprzedaży (A-B)
D. Koszty sprzedaży
E. Koszty ogólne zarządu
F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)
G. Pozostałe przychody operacyjne
H. Pozostałe koszty operacyjne
I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H)
J. Przychody finansowe
K. Koszty finansowe
L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K)
M. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (M.I. -M.II.)
I. Zyski nadzwyczajne
II. Straty nadzwyczajne
N. Zysk (strata) brutto (L +/-M)
O. Podatek dochodowy
P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
R. Zysk (strata) netto (N-O-P)
Skonsolidowany rachunek zysków i strat
przedsi
ę
biorstwa XYZ za 2008 rok
EBIT
Koszty rozliczane w czasie
Koszty rozliczane w czasie
koszty poniesione i rozliczone w ca
koszty poniesione i rozliczone w ca
ł
ł
o
o
ś
ś
ci w
ci w
danym okresie sprawozdawczym,
danym okresie sprawozdawczym,
koszty dotycz
koszty dotycz
ą
ą
ce w ca
ce w ca
ł
ł
o
o
ś
ś
ci przysz
ci przysz
ł
ł
ych okres
ych okres
ó
ó
w
w
sprawozdawczych,
sprawozdawczych,
koszty dotycz
koszty dotycz
ą
ą
ce w cz
ce w cz
ęś
ęś
ci danego okresu
ci danego okresu
sprawozdawczego,
sprawozdawczego,
koszty, kt
koszty, kt
ó
ó
re nie rozk
re nie rozk
ł
ł
adaj
adaj
ą
ą
si
si
ę
ę
r
r
ó
ó
wnomiernie w
wnomiernie w
czasie np. koszty urlop
czasie np. koszty urlop
ó
ó
w pracowniczych.
w pracowniczych.
Podzia
Podzia
ł
ł
koszt
koszt
ó
ó
w wg rodzaju
w wg rodzaju
(uk
(uk
ł
ł
ad por
ad por
ó
ó
wnawczy r
wnawczy r
-
-
ku)
ku)
Amortyzacja
Amortyzacja
Zu
Zu
ż
ż
ycie materia
ycie materia
ł
ł
ó
ó
w i energii
w i energii
Us
Us
ł
ł
ugi obce
ugi obce
Podatki i op
Podatki i op
ł
ł
aty
aty
Wynagrodzenia
Wynagrodzenia
Ś
Ś
wiadczenia na rzecz pracownik
wiadczenia na rzecz pracownik
ó
ó
w
w
Pozosta
Pozosta
ł
ł
e koszty
e koszty
Rachunek zysków i strat przedsi
ę
biorstwa ABC za
rok 2008 ( wariant porównawczy)
EBIT
Wynik z dzia
Wynik z dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci operacyjnej
ci operacyjnej
Wynikiem jest zysk lub strata
Wynikiem jest zysk lub strata
Cz
Cz
ę
ę
sto nazywany jest okre
sto nazywany jest okre
ś
ś
leniem
leniem
EBIT
EBIT
b
b
ę
ę
d
d
ą
ą
cym skr
cym skr
ó
ó
tem od angielskiego
tem od angielskiego
Earnings
Earnings
Before Interest and Tax
Before Interest and Tax
(Zyski przed kosztami
(Zyski przed kosztami
odsetek i podatku dochodowego).
odsetek i podatku dochodowego).
Wynik finansowy
Wynik finansowy
Wynik finansowy na dzia
Wynik finansowy na dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci
ci
gospodarczej jest to suma wyniku
gospodarczej jest to suma wyniku
finansowego na sprzeda
finansowego na sprzeda
ż
ż
y
y
produkt
produkt
ó
ó
w, towar
w, towar
ó
ó
w i materia
w i materia
ł
ł
ó
ó
w,
w,
wyniku na pozosta
wyniku na pozosta
ł
ł
ej dzia
ej dzia
ł
ł
alno
alno
ś
ś
ci
ci
operacyjnej oraz wyniku na
operacyjnej oraz wyniku na
operacjach finansowych
operacjach finansowych
Dzi
Dzi
ę
ę
kuj
kuj
ę
ę
za uwag
za uwag
ę
ę