ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

Z GRUPY B

OSOBOWOŚD HISTRIONICZNA

Kryteria diagnostyczne osobowości histrionicznej według

DSM-IV-TR

Utrwalony wzorzec egzaltowanego zachowania i ustawicznych prób skupienia na

sobie uwagi, który pojawia się we wczesnej dorosłości i ujawnia w różnych

kontekstach, na co wskazuje co najmniej pięd spośród następujących

kryteriów:

1.

jednostka źle się czuje w sytuacjach, w których nie znajduje się w centrum

uwagi;

2.

w interakcjach z innymi często zachowuje się uwodzicielsko i prowokuje

seksualnie w sposób nieadekwatny do sytuacji;

3.

wyrażane emocje są płytkie i szybko się zmieniają;

4.

stale wykorzystuje wygląd zewnętrzny, żeby przyciągnąd uwagę innych;

5.

jej styl mówienia jest przesadnie impresyjny, a wypowiedzi ogólnikowe;

6.

dramatyzuje własne przeżycia, zachowuje się w sposób teatralny, przesadnie

wyraża uczucia;

7.

łatwo poddaje się sugestiom, ulega wpływom innych ludzi lub okoliczności;

8.

uważa swoje związki z innymi za bliższe, niż są naprawdę.

Trochę historii (Beck, 2005)

• Wędrująca macica u starożytnych Egipcjan
• Zalecenia hipokratejskie (zamążpójście i ciąża)
• Freud (histeria jako wynik nierozwiązanych

konfliktów edypalnych)

• Marmor (1953) – powiązanie osobowości

histrionicznej z problematyką preedypalną

Współwystępowalnośd (Beck, 2005)

• Lęk napadowy
• Zaburzenia konwersyjne
• Zaburzenia somatyzacyjne
• Krótkotrwała psychoza reaktywna
• Osobowośd antyspołeczna
• Osobowośd narcystyczna
• Okresy hipomanii
• Atrakcyjny wygląd zewnętrzny

Model poznawczy osobowości histrionicznej (Beck, 2005 str: 247)

Relacje interpersonalne

• Relacje – romantyczny stosunek do związków – z

początku idylliczne kooczące się katastrofą.

• Najmniejszy sygnał odrzucenia jest katastrofą
• Początkowy urok się rozwiewa i pokazuje się

roszczeniowośd i wymogi ciągłego wsparcia

• Dramatyzacja (wymuszenia, groźby, ataki furii, próby

samobójcze)

• Nie wiedzą jak reagowad na potrzebę głębi w związku
• Reagują nagle i silnie, gwałtownie wyciągają skrajne

wnioski

Osobowość histeryczna

Osobowość histrioniczna

Ograniczona, powściągliwa

emocjonalność

Ekshibicjonizm o charakterze

seksualnym i potrzeba miłości

Dobra kontrola impulsów

Subtelna, pociągająca kokieteria

Ambicja i skłonność do rywalizacji

Dojrzałe, trójkątne relacje z

obiektem

Zdolność do tolerowania rozłąki z

obiektem miłości

Surowe superego i obsesyjne

mechanizmy obronne

Seksualne pragnienia związane z

przeniesieniem rodzą się powoli, a

pacjent uznaje, że są

nierealistyczne

Egzaltowana, uogólniona emocjonalność

Zachłanny ekshibicjonizm o roszczeniowym,

oralnym charakterze, który jest bardziej chłodny

i mniej ujmujący

Uogólniona impulsywność

Zachowania uwodzicielskie, które są

gruboskórne, niestosowne i odpychające

Bezcelowość i bezradność

Prymitywne, diadyczne relacje z obiektem,

nacechowane kurczowym uczepieniem się

obiektu, masochizmem i paranoją

Przytłaczający lęk separacyjny po opuszczeniu

przez obiekt miłości

Pobłażliwe superego, przewaga prymitywnych

mechanizmów obronnych, takich jak

rozszczepienie i idealizacja

Intensywne pragnienia seksualne związane z

przeciwprzeniesieniem narastają gwałtownie, a

pacjent uznaje, że są realistyczne

Styl poznawczy (Gabbrad, 2009 str: 490)

• ogólnikowy
• Rozproszony
• pozbawiony wyrazistości
• Bez wyraźnych szczegółów
• przesadnie impresyjny

Typowe mechanizmy obronne (Gabbrad, 2009 str: 490)

• Wyparcie
• Zaprzeczenie
• Dysocjacja
• Stłumienie
• Emocjonalnośd (stępienie pobudzenia

emocjonalnego zwykle występuje na przemian
z egzaltowanymi pokazami emocji; emocje
powierzchowne bronią przed emocjami
głębszymi)

ROZUMIENIE PSYCHODYNAMICZNE (Gabbrad, 2009 str: 491)

„Brak opieki ze strony

matki powoduje, że

dziewczynka zwraca

się ku ojcu i u niego

szuka zaspokojenia

potrzeby zależności”

„uwagę ojca może

zyskad przede

wszystkim dzięki

zalotnym gestom i

teatralnym,

ekshibicjonistycznym

pokazom emocji”

„Gdy dorasta,

dowiaduje się, że

musi wyprzed

seksualnośd

genitalną, aby

pozostad „córeczką

tatusia"

Psychoterapia (Gabbrad, 2009 str: 495)

• Najpierw należy zająd się stylem poznawczym (badanie

oporu, strategii obronnych) – jako wynikiem

nieświadomego oczekiwania intuicyjnego zrozumienia (bez

słów, bez zgłębiania szczegółów

• Terapia powinna służyd nauce głębszego i bardziej

autentycznego odczuwania

• Zmiana wzorców relacji z obiektem (pacjent uczy się

zauważad czynną stronę swojego postępowania)

• „Podstawowym narzędziem zmian w psychoterapii

osobowości histerycznej jest praca z przeniesieniem.

Problemy w relacjach, z którymi pacjent zmaga się poza

gabinetem, z pewnością ujawnią się w przeniesieniu”

Przeniesienie i przeciwprzeniesienie

(McWilliams, 2008 str: 321)

• Zależne od płci terapeuty (jeżeli pacjentem jest kobieta to

przy terapeucie może byd podekscytowana, onieśmielona,

obronnie uwodzicielska; przy kobietach terapeutkach

można wyczud subtelną wrogośd i rywalizację; przy obu

płciach może byd dziecinna)

• Reakcja przeniesieniowa może byd na tyle intensywna, że

wydaje się bliska psychotycznej

• Ze względu na intensywnośd przeżyd pacjenci mogą

przerywad terapię

• Przeciwprzeniesienie może kierowad terapeutę w kierunku

„wspaniałego rodzica” - (nagradzad narcystycznie); może

prowadzid do zareagowania na „propozycję seksualną”

Metody postępowania z przeniesieniem o charakterze

erotycznym (Gabbrad, 2009 str: 497)

1. Analizowad uczucia wynikające z

przeciwprzeniesienia.

2. Przyjmowad przeniesienie jako istotny materiał,

który w procesie terapii należy zrozumied, a nie
eksploatowad.

3. Analizowad różne sensy związane z

przeniesieniem w kontekście oporu przed coraz
głębiej sięgającym procesem terapeutycznym.

4. Interpretowad związki między przeniesieniem a

dawnymi i aktualnymi relacjami