1

Anita Przybyszewska - Pietrasiak

ARCHITEKTURA

Program zajęć artystycznych w gimnazjum

2

Spis treści

1. Założenia programu i sposoby realizacji………………………………………………………………………………3
2. Cele edukacyjne kształcenia i wychowania………………………………………………………………………….4
3. Ogólne zagadnienia przewidziane w programie.………………………………………………………………….4
4. Przewidywane osiągnięcia uczniów……………………………………………………………………………………15
5. Procedury osiągania celów…………………………………………………………………………………………………16
6. Metody oceniania osiągnięć uczniów…………………………………………………………………………………16

3

1. Założenia programu i sposoby realizacji

Program zajęć artystycznych – architektura w gimnazjum jest przygotowany zgodnie
z celami i treściami kształcenia określonymi w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia
23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia
ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17, zał. 4).

Podstawa programowa określa, czego nauczyciel jest zobowiązany nauczyć ucznia na
poszczególnych etapach kształcenia oraz podkreśla wkład szkoły i nauczycieli
w kształtowanie właściwych postaw uczniów.

Cele kształcenia sformułowane są w języku wymagań ogólnych (percepcja sztuki, ekspresja przez
sztukę, recepcja sztuki), a wiadomości i umiejętności, które uczniowie powinni zdobyć, są
wyrażone w języku wymagań szczegółowych.

Podstawa programowa zakłada realizację obowiązkowych zajęć artystycznych w gimnazjum.
Niniejszy program jest propozycją tematycznych zajęć artystycznych z zakresu architektury
przewidzianych na 30 godzin dydaktycznych.
Propozycja zajęć artystycznych oparta jest na wcześniej zdobytej wiedzy teoretycznej uczniów
dotyczącej wiedzy o sztuce i historii sztuki.
Głównym założeniem programu jest praktyczna realizacja różnorodnych zadań przybliżających
uczniom zagadnienia architektury, przede wszystkim w formie ćwiczeń rysunkowych na
płaszczyźnie, konstruowania i projektowania modeli przestrzennych oraz działań w przestrzeni
rzeczywistej i wirtualnej.
Zgodnie z zaleceniami podstawy programowej, realizacja programu przewiduje wykorzystanie
w ćwiczeniach mediów: fotografii i technologii informacyjno-komunikacyjnej.
Poszczególne zadania są opatrzone wprowadzającymi lub uzupełniającymi wiadomościami
z historii i teorii architektury.
Proponowany układ materiału dydaktycznego został dostosowany do warunków przeciętnej
szkoły i ucznia, jednak nauczyciel może go dowolnie modyfikować, w zależności od własnych
potrzeb, możliwości i warunków uczniów i szkoły.
Ilość godzin dydaktycznych potrzebną na realizację poszczególnych ćwiczeń nauczyciel
dostosowuje do możliwości uczniów, ale na większość ćwiczeń przewidziano po dwie godziny
dydaktyczne. Część ćwiczeń uczniowie mogą realizować jako zadania domowe, zwłaszcza gdy
wskazane jest projektowanie za pomocą programów komputerowych, a dostęp do pracowni
komputerowej w szkole jest ograniczony.
Niektóre zagadnienia i ćwiczenia można zrealizować w formie interdyscyplinarnych projektów
edukacyjnych we współpracy z nauczycielami języka polskiego, historii, informatyki, techniki,
matematyki, biologii, geografii.
Projekty edukacyjne jako forma pracy są bardzo efektywne dydaktycznie i atrakcyjne dla uczniów.
Realizacja cyklu zajęć artystycznych Architektura powinna być zakończona wystawą prac
uczestników zajęć.
Podczas realizacji niniejszego programu uczniowie korzystają z tematycznego zeszytu do zajęć
artystycznych Architektura wydawnictwa Mac Edukacja.
Wskazane jest korzystanie z podręczników do plastyki w gimnazjum i płyt multimedialnych
wydawnictwa Mac Edukacja
Sztuka w zasięgu ręki – Dariusz Stępień, Wojciech Sygut
W tym cała sztuka – Jolanta Gumula

4

2. Cele edukacyjne kształcenia i wychowania

Cele edukacyjne programu zostały określone i sformułowane zgodnie z założeniami podstawy
programowej z plastyki na trzecim etapie edukacyjnym.

Cele edukacyjne kształcenia:

•

odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji – percepcja sztuki

•

tworzenie wypowiedzi – ekspresja przez sztukę

•

analiza i interpretacja tekstów kultury – recepcja sztuki

Cele edukacyjne wychowania:

•

budzenie i rozwijanie potrzeby czynnego uczestnictwa w kulturze poprzez kontakt

z dziełami w najbliższym otoczeniu oraz wizyty w muzeach, galeriach i innych ośrodkach
życia kulturalnego

•

rozwijanie świadomości roli sztuki w życiu człowieka

•

rozwijanie twórczego myślenia, kreatywności, własnych możliwości twórczych

•

kształtowanie świadomości dziedzictwa tradycji i kultury narodowej oraz dziedzictwa kręgu

kultury śródziemnomorskiej

•

dostrzeganie miejsca tradycji we współczesnej kulturze

•

kształtowanie tolerancji wobec odmienności innych kręgów kulturowych

3. Treści nauczania

Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji – percepcja sztuki

Uczeń:

•

uczestniczy w percepcji dzieł sztuki poprzez wyszukiwanie w Internecie informacji o sztuce,
zwiedzanie wirtualnych galerii sztuki i muzeów na świecie

•

ma świadomość różnorodności sztuki i jej związków z nowoczesnymi technologiami

•

potrafi formułować opinie, porównywać i wartościować szeroko rozumianą sztukę, a także
działalność plastyczną rówieśników i własną

•

zna zasady prawa autorskiego dotyczące ochrony własności intelektualnej.

5

Tworzenie wypowiedzi – ekspresja przez sztukę

Uczeń:

•

poszukuje różnorodnych możliwości ekspresji we własnych działaniach artystycznych

•

świadomie stosuje środki wyrazu plastycznego we własnych działaniach artystycznych

•

wykazuje się umiejętnością twórczego myślenia, kreatywnością, realizuje oryginalne
projekty

•

tworzy różnorodne prace plastyczne, wykorzystując różne technologie, np. fotografię,
graficzne programy komputerowe

•

realizuje i przedstawia własne projekty artystyczne za pomocą różnych nośników, np.
prezentacji multimedialnych, fotografii

•

wykazuje się wiedzą na temat szeroko rozumianej sztuki oraz otaczającej współczesnego
człowieka rzeczywistości wizualnej.

Analiza i interpretacja tekstów kultury – recepcja sztuki

Uczeń:

•

rozróżnia style i kierunki architektury oraz umieszcza je w odpowiednim porządku

chronologicznym

•

rozpoznaje najważniejsze dzieła sztuki europejskiej i polskiej; zna związki kultury danej

epoki z przemianami społecznymi, polityką

•

dostrzega i analizuje różne konteksty dzieł kultury

•

odnajduje w stylu lub kierunku danej epoki inspiracje sztuką poprzednich epok

•

wykazuje się umiejętnością analizy dzieła sztuki – dostrzega poszczególne elementy dzieła,

porównuje, znajduje wzajemne związki i podsumowuje zebrane informacje

•

zna podstawowe pojęcia i terminy związane ze sztuką

•

wyszukuje potrzebne informacje zawarte w tekstach kultury.

6

Ogólne zagadnienia przewidziane w programie

Trójwymiarowość przestrzeni.

Rodzaje perspektyw. Rysunek perspektywiczny.

Bryły podstawowe.

Podstawowe pojęcia w rysunku architektonicznym.

Pejzaż.

Rysunki z natury.

Martwa natura.

Rysunki projektowe na zadany temat.

Realizacja makiet i form przestrzennych.

Wyprawa w plener.

Przygotowanie (w szkole, domu kultury, galerii) wystawy prac uczestników zajęć artystycznych
ARCHITEKTURA.

Wszystkie ćwiczenia wraz z opisem i podstawowym materiałem ilustracyjnym znajdują się

w zeszycie ćwiczeń dla ucznia – ARCHITEKTURA

4. Przewidywane osiągnięcia uczniów

Wiadomości i umiejętności

Uczeń:

•

potrafi określić czas trwania, scharakteryzować kontekst historyczny, społeczny,
cywilizacyjny najważniejszych epok, stylów w architekturze, w sztuce

•

wymienia, rozpoznaje i opisuje najbardziej reprezentatywne dzieła poszczególnych epok,
stylów

•

potrafi wskazać wzajemne inspiracje następujących po sobie epok i stylów

•

wykazuje się umiejętnością analizy dzieła sztuki – dostrzega poszczególne elementy dzieła,
porównuje, znajduje wzajemne związki i podsumowuje zebrane informacje

•

wyszukuje potrzebne informacje zawarte w tekstach kultury

•

dostrzega w dziele sztuki rodzaj perspektywy

•

określa sposób pokazania przestrzeni na obrazie

•

potrafi wykonać prace plastyczne w różnych technikach, stosując różne rodzaje
perspektywy oraz sposoby pokazania głębi na obrazie

•

zna rodzaje i narzędzia rysunkowe, potrafi je adekwatnie do tematu zastosować we własnej
działalności twórczej

7

•

zna funkcje fotografii, próbuje określić elementy fotografii, które mogą stanowić o jej
wyrazie artystycznym

•

zna funkcje i potrafi wskazać zastosowanie grafiki komputerowej; posługuje się
komputerowymi programami graficznymi do tworzenia własnych projektów

•

potrafi zdefiniować i wskazać różnorodne zastosowanie Internetu.

5. Procedury osiągania celów

Najważniejszym kryterium stosowanych metod jest ich skuteczność. Powinny być one
dostosowane przede wszystkim do charakteru zajęć, ale także do możliwości szkoły, a zwłaszcza
uczniów.
Metody nauczania plastyki dzieli się na dwie zasadnicze grupy: dostosowane do percepcji i recepcji
dzieła sztuki oraz działalności twórczej uczniów.
Efektywną i atrakcyjną dla uczniów metodą pracy na zajęciach plastycznych, łączącą też
zagadnienia z innych przedmiotów, jest metoda projektu edukacyjnego.

Metody stosowane w nauczaniu historii sztuki, percepcji i recepcji dzieł sztuki oraz

w kształtowaniu umiejętności tworzenia wypowiedzi przez sztukę:

•

miniwykład, pogadanka, dyskusja, zawsze ilustrowane pokazem reprodukcji dzieł

•

makiety i projekty architektoniczne, także z zastosowaniem programów do projektowania
architektonicznego

•

ćwiczenia plastyczne kształtujące zmysł obserwacji: szkice i studia rysunkowe z natury

•

ćwiczenia w kształtowaniu wyobraźni przestrzennej: formy przestrzenne z różnorodnych
materiałów

•

realizowanie ćwiczeń i działań inspirowanych stylami, kierunkami i poszczególnymi dziełami
sztuki

•

prace i projekty realizowane za pomocą fotografii

•

działania w plenerze

•

wystawy prac – wskazana jest aranżacja wystawy przez uczniów- autorów prac przy
pomocy nauczyciela.

W edukacji plastycznej bardzo istotny jest bezpośredni kontakt z dziełem sztuki poprzez
oglądanie i kształtowanie umiejętności opisywania dzieł sztuki !

8

6. Metody oceniania osiągnięć uczniów

Zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Edukacji Narodowej zawartymi w podstawie programowej
kryteria, jakimi należy kierować się, oceniając wiedzę i umiejętności uczniów, powinny
uwzględniać potencjalne zdolności plastyczne uczniów w określonym przedziale wiekowym oraz
ich możliwości kreacyjne. Nauczyciel powinien dostosować do nich wymagania edukacyjne.

Na ocenę powinny się składać przede wszystkim dwa elementy: stosunek ucznia do przedmiotu
oraz wysiłek wkładany w realizację wymagań. Uzdolnienia plastyczne ucznia nie mogą być
podstawowym kryterium oceniania.

Ocenianie powinno być systematyczne, a także poprzedzone przekazaniem uczniom kryteriów
oceniania. Kryteria te powinny być zrozumiałe dla wszystkich uczniów.

Ocena powinna uwzględniać:

1. Wysiłek wkładany w realizację wymagań, stopień zaangażowania na lekcjach.
2. Stopień opanowania umiejętności i wiadomości oraz działania plastyczne: zaangażowanie,
niekonwencjonalność rozwiązań zarówno tematu, jak i formy.
3. Stopień wykorzystania posiadanej wiedzy w praktycznym działaniu.
4. Stosunek ucznia do przedmiotu.