Dr Paweł MAKOWIEC

Zastosowanie broni pancernej w mieście w świetle doświadczeń amerykańskich w operacji Iraqi Freedom.

Pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX w. w szeregu opracowań teoretycznych traktujących o

prowadzeniu działań w terenie zabudowanym rozwinęła się dyskusja na temat roli i miejsca broni pancernej

w walkach miejskich. Na podstawie doświadczeń z wojen czeczeńskich zapowiadano wręcz marginalizację
tego rodzaju wojsk w przyszłych konfliktach, których większość działań toczyć miało się w terenie

zabudowanym.

Wojna w Afganistanie, realizowana początkowo wyłącznie przy pomocy sił lekkich, zdawała

potwierdzać tę hipotezę. Widmo powtórki Groznego pozwoliło zapomnieć o doświadczeniach, które
posiadali sami Amerykanie z poprzednich konfliktów: Wietnamu w 1968 r., czy też Somalii w 1993 r., gdzie

dopiero pomoc pakistańskich czołgów i transporterów opancerzonych pozwoliła siłom TF Ranger na
wycofanie się z miasta

1

. Walki w Iraku potwierdziły jednak dużą przydatność czołgów i bojowych wozów

piechoty w wsparciu działań piechoty, która bez ich siły ognia nie jest w stanie wykonać szeregu zadań w
tym specyficznym środowisku walki. Udowodniono, że istnieją możliwości sprawnego przeprowadzenia

natarcia przy pomocy wojsk pancernych. I potrafi odnieść ono sukces, jak w Faludży w 2004 r.

2

.

Źródłem sukcesu działań Amerykanów było rozwiązanie podstawowego problemu współdziałania

pododdziałów piechoty z czołgami i BWP w natarciu w terenie zabudowanym. W tym zakresie wypracowano

szereg nowych doświadczeń, które stanowią przedmiot rozważań w niniejszym artykule.

Ogólna charakterystyka zastosowania broni pancernej w Operacji Iraqi Freedom w latach 2003 – 2004.

Użycie broni pancernej w operacji Iracka Wolność stało się przyczyną przełomu w koncepcji

zastosowania broni pancernej, zarówno w prowadzeniu działań klasycznych, jak i działań o charakterze

działań przeciwpowstańczych i przeciwpartyzanckich.
Do najbardziej znanych z interesującego nas okresu należą działania:

a) Thunder Run I 5 kwietnia 2003 r. (Bagdad),
b) Thunder Run II 7 kwietnia 2003 r. (Bagdad),

c) starcie w Sadr City, tzw. Black Sunday 4 kwietnia 2004 r. (Bagdad),
d) walki TF Stryker 4 – 11 kwietnia 2004 r. (Al Kut),

e) walki TF Duke 13 – 22 kwietnia 2004 r. (Nadżaf),
f) operacja Baton Rouge 1 – 3 października 2004 r. (Samarra),

g) operacja Al Fajr 8 – 10 listopada 2004 r. (Faludża).

Wymienione działania nadały nowy kształt poglądom na działanie jednostek pancernych w terenie

zabudowanym, wyznaczając jednocześnie nowe kierunki w rozwoju współdziałania piechoty z
pododdziałami czołgów.

Szczupłość miejsca nie pozwala na omówienie wszystkich wymienionych operacji, ograniczymy się do
krótkiej charakterystyki trzech wybranych, które znakomicie ilustrują możliwości broni pancernej w walce w

mieście.
Operacje Thunder Run I/II

Operacje o charakterze rajdu stanowiły element, który miał zadecydować o powodzeniu działań

przeciwko reżimowi Saddama Hussaina. Obydwa rajdy miały jednak odmienny charakter. Thunder Run I z 5

kwietnia 2003 r. miał za zadanie rozpoznanie irackiej obrony, a także określić gotowość przeciwnika do
stawiania długotrwałego oporu. Miał również pokazać Irakijczykom, że oddziały amerykańskie posiadają

pełną swobodę prowadzenia działań w mieście, ogłoszonym przez reżim twierdzą. Do wykonania zadania
użyto T[ask] F[orce] 1 – 64 AR (grupa bojowa 1 batalionu 64 pułku pancernego), której rdzeniem było 29

czołgów podstawowych M1 oraz 14 BWP M2. Aby nie narażać się na zbędne straty, w grupie nie było
pojazdów kołowych, zastosowano wyłącznie pojazdy gąsienicowe. Grupa bojowa miała pokonać 20 km trasy

po autostradzie nr 8 i dotrzeć do lotniska międzynarodowego w Bagdadzie. Rajd spotkał się ze słabym i

1

N. Smith, The Armor Effect: The Surprising Utility of Armored Forces in Urban and Irregular Warfare, Air Sea Land Bulletin, nr 1,
Langley 2008, s. 7.

2

Gott K.D., Breaking the mold. Tanks in the Cities, Ft. Leavenworth 2007, s.113.

niezorganizowanym oporem ze strony irackiej, co przekonało dowództwo 3 Dywizji Piechoty o słabym
przygotowaniu przeciwnika do obrony miasta

3

.

Thunder Run II, podjęty 7 kwietnia 2003 r., był rajdem mającym na celu opanowanie centrum miasta

w okolicach Pola Parad i Pomnika Nieznanego Żołnierza. Opanowanie licznych obiektów w tym rejonie (m.in.

dwóch pałaców Saddama Hussaina) miało złamać wolę oporu Irakijczyków i przekonać ich o bankructwie
reżimu. Spektakularne opanowanie centrum stolicy musiało mieć ogromne znaczenie psychologiczne. Do

realizacji zadania wyznaczono tym razem trzy grupy bojowe: TF 1 – 64 AR, TF 4 - 64 AR (grupa bojowa 4
batalionu 64 pułku pancernego) oraz TF 3 – 15 IN (grupa bojowa 3 batalionu 15 pułku piechoty).

Poszczególne grupy wykonały bez przeszkód swoje zadania, mimo kilkakrotnych prób irackich kontrataków,
które odpierały poszczególne kompanie 1 batalionu obsadzające centrum miasta

4

. W tym miejscu należy

zaznaczyć, że analogiczne zadanie usiłowała wykonać w Sylwestra 1994 r. rosyjska 131 brygada
zmechanizowana. Opanowanie przez Rosjan centrum Groznego miało również złamać opór Czeczenów,

jednak w rezultacie zorganizowanej obrony i fatalnej taktyki Rosjan zakończyło się to zagładą sił rosyjskich.
Operacja Al Fajr

Działania mające na celu oczyszczenie miasta z insurgentów stanowią przykład konieczności użycia

pojazdów pancernych w walkach w mieście, a także zestawienia dwóch koncepcji współdziałania czołgów i

BWP z pododdziałami piechoty, reprezentowanych prze USMC i US Army. Za znamienny dla poglądów na
rolę sił pancernych należy uznać fakt, że przed rozpoczęciem III fazy operacji, dowódca 1 Dywizji Piechoty

Morskiej gen. Richard Natonski uznał za konieczne wzmocnienie sił USMC dwoma armijnymi batalionami
piechoty zmechanizowanej (2 batalion 2 pułku piechoty i 2 batalion 7 pułku kawalerii), które umożliwiłyby

wdarcie się sił koalicyjnych głęboko do wnętrza Faludży. Weszły one w skład pułkowych grup taktycznych
RTC – 1 (TF 2 – 7 CAV) i RTC – 7 (TF 2 – 2 IN). Natarcie prowadzone 8 listopada 2004 r. poprzedziło

przygotowanie artyleryjskie, po którym siły amerykańskie wdarły się wgłąb zabudowy północnej części
miasta. Szczególną dynamiką odznaczały się działania TF 2 – 2 IN we wschodniej części miasta, batalion

osiągnął już w godzinach porannych 9 listopada rejon wyznaczonej linii działania PL Fran, którą stanowiła
autostrada nr 10

5

. Ciężkie walki trwały jednak w sektorze RTC – 1 (zachodnim) aż do 10 listopada. W okresie

11 – 15 listopada natarcie kontynuowano w południowej części miasta, aż do osiągnięcia PL Jena. Po
dotarciu do niej siły koalicyjne rozpoczęły kolejny etap działań polegający na oczyszczaniu obszaru miasta z

pozostałości insurgentów, który zakończono 16 listopada

6

.

Analiza efektywności zastosowania broni pancernej.

W przypadku dwóch omówionych operacji mamy do czynienia z dwoma odmiennymi koncepcjami

zastosowania broni pancernej w terenie zabudowanym.

Operacje Thunder Run I/II miały charakter działań rajdowych, wykonywanych bez konieczności

spieszania piechoty w celu nawiązania walki, która prowadzona była z pojazdów. Rajd Thunder Run II należy
zaliczyć do działań typu rapid advance, które wg regulaminów walki US Army/USMC stosowane są w

specyficznych sytuacjach taktycznych:

a) gdy dążymy do opanowania kluczowych punktów w mieście i szybkość działania jest elementem

priorytetowym,

b)

przeciwnik skupił główny ciężar obrony wewnątrz miasta, pozostawiając na jego peryferiach tylko

słabe punkty oporu, łatwe do ominięcia, izolacji i późniejszej likwidacji

7

.

W przypadku Thunder Run II spieszenie pododdziałów piechoty zmechanizowanej zastosowano dopiero w

celu zabezpieczenia wyznaczonych celów (obiektów kluczowych) działania po ich osiągnięciu. Działania grup
bojowych 7 kwietnia udowodniły, że stosując odpowiednią taktykę, wykorzystując swą manewrowość i siłę

ognia, jednostki pancerne i zmechanizowane zdolne są do samodzielnych działań w terenie zabudowanym,
bez angażowania się w długotrwałe walki o każdy budynek.

Operacja Al Fajr posiadała odmienny charakter, miała bowiem na celu oczyszczenie obszaru Faludży

z sił przeciwnika, które przygotowane były do długotrwałego oporu. W działaniach prowadzonych przez

mieszane grupy bojowe USMC i US Army można zauważyć odmienne koncepcje walki w terenie

3

E.J. Degen, G. Fontenot, D. Thon, On point. The United States Army in Operation Iraqi Freedom, Washington 2006, s. 340 – 346.

4

Ibidem, s.350 – 354.

5

Ibidem, s.354.

6

K.D. Gott, op.cit., s.103.

7

MCWP 3-35.3 Military Operations on Urbanized Terrain (MOUT), Quantico b.r., s.2-11.

zabudowanym.

Szybkość działań TF 2 – 2 IN opierała się na dążeniu do opanowania obiektów kluczowych dla

natarcia, bez zbytniego angażowania się w walki z użyciem sił piechoty

8

. Większość punktów oporu

przeciwnika niszczona była ogniem armat czołgowych i BWP oraz przy pomocy lotnictwa. Amerykanie

wykorzystali bezwzględnie swoją przewagę ogniową i technologiczną prowadząc natarcie w ciągu nocy z
szerokim użyciem noktowizji i termowizji. Dynamika i gwałtowność działań TF 2 – 2 IN doprowadziła do

szybkiej dezorganizacji obrony przeciwnika

9

.

Działania USMC opierały się na zdobywaniu kolejnych budynków siłami piechoty, która stanowiła

kluczowy element w działaniach RTC – 1. Czołgi M1 i BWP M2 z 2 – 7 CAV odgrywały tu służebną rolę
ruchomych punktów ogniowych, wspierających Marines w walkach o budynki. Dynamiczne pododdziały

armijne często zostawiały siły piechoty z tyłu, co doprowadzało w efekcie do ich stopowania przez
dowódców USMC (sic !)

10

.

W działaniach w Faludży Amerykanie ponieśli relatywnie niskie straty: 38 zabitych, 275 rannych.

Trudno jednak określić straty w sprzęcie pancernym, niepotwierdzone informacje mówiły o stracie dwóch

czołgów M1

11

. W porównaniu do strat 131 Brygady Piechoty Zmotoryzowanej z Groznego z 1994/95 r.

wynoszących 20 czołgów i 102 BWP i około 800 zabitych, straty te można uznać za minimalne

12

.

W obydwu przypadkach, działania czołgów i BWP okazały się decydujące dla sukcesu całej operacji.

Siły pancerne wykazały swoją efektywność w specyficznej przestrzeni walki, jaką stanowi teren zabudowany.

Doświadczenia z zastosowania pojazdów pancernych w działaniach w Iraku.

Doświadczenia amerykańskie z działań broni pancernej w Iraku w interesującym nas okresie nie

odbiegają od klasycznej ich wykładni, w której do zadań czołgów i BWP w działaniach w terenie
zabudowanym należy zaliczyć:

a) w natarciu:

- wsparcie ogniowe pododdziałów piechoty (niszczenie stanowisk ogniowych),

- wykonywanie wyłomów szturmowych w budynkach,
- wykonywanie przejść w zaporach,

b) w obronie:

- wsparcie ogniowe piechoty w obronie statycznej i manewrowej,

- pełnienie funkcji ruchomych punktów ogniowych,
- wykonywanie zasadzek przeciwpancernych (aktywna obrona przeciwpancerna),

- pełnienie funkcji ruchomego odwodu.

Podstawową funkcją broni pancernej jest wspieranie piechoty w działaniach obronnych lub w natarciu,

która bez wsparcia broni pokładowej pojazdów nie jest w stanie zdobyć umocnionych punktów oporu, co
wykazały działania w Iraku.

W działaniach w mieście pojazdy współdziałają z piechotą w dwóch wariantach:

a) bez spieszania piechoty (działania z wozów),

b) ze spieszaniem piechoty.

Doświadczenia operacji Thunder Run I/II, walk z Armią Mahdiego w Sadr City (4 kwietnia 2004 r.), czy

działania TF 2 – 2 IN w Faludży dowodzą, że istnieją nadal możliwości samodzielnego działania czołgów i
BWP w mieście. Podstawą sukcesu jest wysoka dynamika działań pojazdów, dążenie do wykorzystania

przewagi ogniowej, dużej odporności na środki przeciwpancerne oraz aktywny udział załóg w zwalczaniu
przeciwnika. Użycie broni maszynowej umieszczonej na czołgach M1 do niszczenia umocnionych stanowisk

ogniowych i piechoty przeciwnika stało się swoistym standardem działania. Przypadki zwalczania
przeciwnika bezpośrednio w pobliżu pojazdu przez załogi przy pomocy broni osobistej i granatów nie

8

Duża odporność czołgów M1 Abrams i BWP M2 Bradley na uderzenia RPG pozwalała na wysuwanie się ich na czoło ugrupowania,
w czasie kiedy piechota równolegle działała w budynkach. Bradley'e działały wtedy „jako taksówki podwożące piechotę (ang [...] we
used the Bradleys like taxis)”. Interview with CPT Neil Prakash, CSI, Ft. Leavenworth 2006, s.14.

9

E.J. Degen, G. Fontenot, D. Thon, op.cit., s. 353 – 354.

10

Ibidem, s.355.

11

K.D. Gott, op.cit., s.103, 105.

12

Shepherd L., Adequacy of United States Army tactical doctrine for the successful employment of armor in offensive urban
operations, Ft. Leavenworth 2005, s.40.

należały również do rzadkości

13

. Na szczególną uwagę zasługuje starcie w Sadr City tzw. Black Sunday

(Czarna Niedziela), w czasie którego czołgi M1 udowodniły swoją przydatność w czasie ewakuacji odciętego

przez sadrystów patrolu. Mimo ognia przeciwnika pododdziały wchodzące w skład QRF nie utraciły żadnego
czołgu

14

.

Aktywny udział załóg czołgów w walce spowodował szereg działań dążących do wzmocnienia ich ochrony
osobistej i montażu systemu TUSK (The Tank Urban Survivability Kit) (fot.1) . Wśród wielu elementów

obejmował on przede wszystkim montaż osłon balistycznych stanowisk dowódcy i ładowniczego, pancerza
reaktywnego na fartuchach bocznych oraz kratownicy (ekranu przed pociskami kumulacyjnymi) z tyłu

kadłuba. Obecnie zamiast osłon balistycznych przy włazie dowódcy montuje się zdalnie kierowane
stanowisko karabinu M2HB, zaś ładowniczy otrzymał również możliwość prowadzenia ognia ze swego M240

przy zamkniętym włazie. Za paradoksalny może uchodzić fakt montażu w systemie TUSK telefonu
zewnętrznego do współpracy z piechotą (Tank Infantry Phone, TIP). Analogiczny zestaw opracowano dla

BWP M2/M3 Bradley (Bradley Urban Survivability Kit, BUSK) (fot.2)

15

.

Szereg doświadczeń zdobyto w zakresie współdziałania piechoty z czołgami i BWP. Również tutaj

należy podkreślić odrębność koncepcji współpracy z pojazdami reprezentowanych prze USMC i US Army, co

zostało już wcześniej zasygnalizowane.

Na podstawie prowadzonych walk dokonano redefinicji zadań piechoty we współdziałaniu z

czołgami i BWP. Wyróżniono wśród nich następujące zadania:

a) ochrony czołgu na postoju (ubezpieczenie, tankowanie, uzupełnianie amunicji, ewakuacja rannych

itp.),

b) ochrony czołgu w ruchu,

c) ochrony czołgu na stanowisku ogniowym,

d)

zwalczania środków przeciwpancernych przeciwnika

16

.

Należy pamiętać, że podstawowym narzędziem ochrony czołgu są środki ogniowe piechoty i ich skuteczne
użycie, nie zaś sama jej obecność. W terenie zabudowanym wystąpić mogą dwa warianty sytuacji taktycznej,

w której wykonanie tego zadania jest niemożliwe:

a) pododdział piechoty w zbyt dużej odległości od pojazdu nie jest w stanie zareagować na

niebezpieczeństwo,

b) pododdział piechoty w zbyt małej odległości od pojazdu nie jest w stanie stworzyć strefy ochronnej.

Podstawowym problemem jest utrzymanie odległości przez żołnierzy piechoty od pojazdu (pojazdów),

aby skutecznie realizować zadanie osłony ogniowej.

Walki w mieście wykazały również również konieczność zastosowania elastycznej struktury

gwarantującej dobre współdziałanie pododdziałów piechoty i czołgów. Bazując na doświadczeniach

izraelskich Amerykanie z powodzeniem zastosowali kombinację sekcji dwóch czołgów (lub plutonu)
działającej wspólnie z plutonem piechoty. Użycie tylko dwóch pojazdów okazało się bardzo skuteczne w

gęstej zabudowie, gdzie pluton czołgów nie ma szans na rozwinięcie ugrupowania. Dopuszcza się również w
wyjątkowych sytuacjach zastosowanie pojedynczego czołgu.

Doświadczenia wykazały również konieczność elastycznego rozwiązania struktury dowodzenia

mieszanym pododdziałem. W zależności od warunków terenowych stosuje się dwa warianty:

a)

sekcja czołgów

17

pod kontrolą taktyczną plutonu piechoty (gęsta zabudowa) (fot.3),

b) pluton piechoty pod kontrolą taktyczną plutonu czołgów (luźna zabudowa, ulice, place, możliwość

niszczenia celów przez czołgi z relatywnie dużych odległości).

Współpraca piechoty z czołgami wymaga odpowiedniego przeszkolenia pododdziałów piechoty, jak i

czołgów. Wobec takiej konieczności, USMC skoncentrowała się w swym szkoleniu na ścisłej współpracy

13

Shepherd L., op.cit., s.58; N. Smith, op.cit., s. 7 – 8.

14

Ibidem, s.8.

15

Paradoksalnie, ponieważ TIP posiadały czołgi serii M48. TUSK nie jest jedynym zestawem tego typu, Niemcy opracowali do swego
Leoparda II zestaw PSO, Francuzi do Leclerc'a zestaw AZUR.

http://www.defense-update.com/events/2006/summary/eurosatory06-

azur.htm

; http://www.defense-update.com/products/t/tusk.htm.

16

Materiały szkoleniowe 2 batalionu 5 pułku USMC. http://www.2ndbn5thmar.com/tisop/tis200.htm.

17

Wg regulaminu US Army sekcję czołgów tworzą dwa czołgi. Dwie sekcje tworzą pluton czołgów.

załogi czołgu z piechotą, co przyniosło opracowanie szeregu Standardowych Procedur Taktycznych (Tank –
Infantry SOP).

Osłona pojazdu na postoju/stanowisku ogniowym. Zadanie realizowane jest przez zajęcie przez żołnierzy
stanowisk bezpośrednio w sąsiedztwie pojazdu (budynki). Podstawowym działaniem jest osłona pól

martwych czołgu z pozostawieniem swobody użycia jego uzbrojenia. Obecnie wzrosło znaczenie użycia przez
załogę broni maszynowej umieszczonej na zewnątrz pojazdu (a także niekiedy osobistej), która jest używana

jest również do pokrycia sektorów obserwacji i ognia, skoordynowanych z sektorami środków ogniowych
piechoty. W materiałach USMC podkreśla się jednak, że czołg nie powinien pozostawać w czasie działań na

postoju zbyt długo, ponieważ zwiększa to możliwość jego zniszczenia (rys.I)

18

.

Rys. I

Osłona pojazdu w ruchu. Zadanie to piechota realizuje przemieszczając się razem z pojazdem, który

znajduje się wewnątrz jej ugrupowania. Osłonę wozu (wozów) realizuje się w następujących wariantach
taktycznych:

a) osłona pojazdu w marszu po ulicy,
b) osłona pojazdu przy przekraczaniu skrzyżowania,

c) osłona pojazdu przy przekraczaniu stref niebezpiecznych.

Osłona pojazdu przemieszczającego się po ulicy odbywa się w dwóch wariantach:

a) marszem w ugrupowaniu piechoty,
b) etapami (skokami) od pozycji do pozycji.

Marsz w ugrupowaniu piechoty wykonuje się według następujących zasad:

a) drużyna (pluton) przemieszcza się po obu stronach ulicy, żołnierze prowadzą obserwacje w

sektorach przeciwległych (patrz przemieszczanie się drużyny po przestrzeni ulicy),

b) pojazd przemieszcza się środkiem jezdni. Załoga gotowa do użycia strzeleckiej broni pokładowej,

włazy otwarte (rys.II, fot.4).

Marsz wykonywać można w różnych wariantach wielkości pododdziału piechoty osłaniającego pojazd.

Minimalną wielkością pododdziału jest sekcja ogniowa, która dysponuje już wystarczającą siłą ognia i ilością
żołnierzy, aby chronić wszystkie kierunki. Tego typu procedury sprawdziły się w czasie działań patrolowych

na ulicach irackich miast.
Przemieszczanie etapami (ang. bounding overwatch) wykonuje się w przypadku określenia

prawdopodobnego położenia przeciwnika i konieczności osłony ogniowej z tego kierunku. Przemieszczanie
wykonuje się według następujących zasad:

a) sekcja piechoty osłaniająca czołg przemieszcza się na wybraną pozycję i zajmuje improwizowane

18

Ukazały to zarówno walki w Czeczenii, a także w Iraku w 2003 r. Shepherd L., op.cit., s.58.

stanowiska ogniowe,

b) po zajęciu stanowisk przez piechotę, pojazd przemieszcza się na kolejną pozycję,

c) po osiągnięciu pozycji przez czołg, jego załoga przejmuje zadanie osłony przemieszczającej się

piechoty,

d) następuje powtórzenie sekwencji.

W czasie działania tego typu szczególnie ważne jest utrzymanie łączności pomiędzy pododdziałem piechoty

a załogą pojazdu.

Rys. II

Osłona pojazdu przy przekraczaniu skrzyżowania wykonywana jest analogicznie do przekraczania
skrzyżowania przez pododdział piechoty. Istnieją dwa warianty SOP:

a) wariant osłony przez sekcję ogniową,
b) wariant osłony przez drużynę.

SOP osłona pojazdu przez sekcję ogniową:

a) pierwsza z sekcji zajmuje pozycję na jednym z narożników skrzyżowania, przejmuje ubezpieczenie na

wprost i jedno ze skrzydeł,

b) druga sekcja przekracza skrzyżowanie i zajmuje pozycję w głębi ulicy prowadząc ubezpieczenie na

wprost,

c) na sygnał ubezpieczenia pojazd przekracza na pełnym gazie skrzyżowanie i wjeżdża wgłąb ulicy,

d) reszta sekcji przekracza skrzyżowanie.

SOP osłona pojazdu przez drużynę:

a) czołowe sekcje zajmują pozycje na narożnikach skrzyżowania, przejmują ubezpieczenie na skrzydła,
b) dwie kolejne sekcje przekraczają skrzyżowanie i zajmują pozycję w głębi ulicy prowadząc

ubezpieczenie na wprost,

c) na sygnał ubezpieczenia pojazd przekracza na pełnym gazie skrzyżowanie i wjeżdża wgłąb ulicy,

pozostałe sekcje przekraczają skrzyżowanie (rys.III).
Specyficzne rozwiązanie opracowane zostało czasie działań w Nadżafie żołnierzy 1 batalionu z 1

Dywizji Kawalerii, którzy zastosowali nowe ugrupowanie pojazdów i piechoty, nazwane popularnie Sadr City
Box. W jego składzie działały czołgi M1 oraz BWP M2 poruszające się po przestrzeni ulicy, zaś piechota

oczyszczała stopniowo budynki znajdujące się wzdłuż niej. Załogi pojazdów w tym czasie prowadziły
obserwację pięter (dachów) i przecznic, reagując natychmiast na pojawiające się zagrożenie. Szeroko

stosowano do obserwacji środki termowizyjne (rys.IV)

19

. Jest to dość interesujące ugrupowanie, które

można zestawić z zastosowanym przez Rosjan w Groznym formacji BWP, czołgów i samobieżnych zestawy

artyleryjskich (np. 2S6 „Tunguzka” lub ZSU 23 x 4 „Szyłka”)

20

. Należy również pamiętać, że zestawów

przeciwlotniczych w walce w mieście używali także w 1982 r. Izraelczycy (M163), a także Niemcy w czasie

Powstania Warszawskiego 1944 r.

21

.

Rys. IV

Współdziałanie piechoty z czołgami/BWP w natarciu jest elementem, który warunkuje często powodzenie

działań piechoty. Rozpatrywać należy je w dwóch wariantach taktycznych:

a) wsparcie ogniowe (pojazd pełniący funkcję punktu ogniowego),

b)

osłona przemieszczania się piechoty

22.

Wsparcie ogniowe piechoty w natarciu jest więc podstawowym zadaniem wykonywanym przez

pojazdy pancerne, wymaga jednak precyzyjnego współdziałania pomiędzy załogą/załogami a nacierająca
piechotą. W ugrupowaniu nacierającej piechoty czołg znajduje się z tyłu ugrupowania co pozwala mu

uniknąć (obniżyć prawdopodobieństwo) trafienia przez środki przeciwpancerne przeciwnika oraz wyzyskać

19

T. Reese, D. Wright, On Point II.Transition to the New Campaign. The United States Army in Operation Iraqi Freedom May 2003 —
January 2005, Ft. Leavenworth 2008, s.334.

20

W ugrupowaniu tym każdy element miał wyznaczony poziom obserwacji i ognia: czołgi – poziom ulicy, BWP/BTR – poziom pięter,
2S6 – wyższe piętra i dachy, piechota wszystkie poziomy (łącznie z podziemnym). Ch.A.Rupe, The battle of Grozny. Lessons for
MOUT, Armor, May – June, Ft.Knox 2001, s.22.

21

J.D.Leaf, MOUT and the 1982 Lebanon Campaign:The Israeli Approach, Armor, July – August, Ft. Knox 2000, s.9; S.M.Katz, Israel's
Armor Might, Hong Kong 1989, s.21.

22

N.Panagakos, R.Kluna, MOUT Operations, CALL Newsletter, nr 10, Ft.

Leavenworth

1998,

http://www.globalsecurity.org/military/library/report/call/call_98-10_chap4.htm.

posiadaną siłę ognia. Piechota wykonuje natarcie na przestrzeni ulicy lub wykorzystuje możliwości
przemieszczania się wewnątrz budynków, co wymaga precyzyjnego oznaczania postępów nacierających

pododdziałów, aby uniknąć pomyłkowego ostrzelania przez siły własne. Równie ważnym elementem jest
uniknięcie negatywnych skutków prowadzenia ognia przez czołg (ciśnienie, szczątki sabotu), co wymaga

szczególnej kontroli zarówno ze strony dowódcy pododdziału, jak i samych żołnierzy.

Osłona nacierającej piechoty jest niekiedy priorytetowym zadaniem pojazdów pancernych w

sytuacjach, w których piechota nie posiada dostatecznej osłony w czasie przemieszczania się pomiędzy
budynkami. W tym przypadku wykorzystywana jest odporność pancerza pojazdu na pociski z broni

strzeleckiej i przeciwpancernej (rys.V, fot.5)

23

.

Rys. V

Współdziałanie piechoty i pojazdów pancernych w walce w terenie zabudowanym jest

zagadnieniem podstawowym, decydującym o sukcesie lub porażce nacierających wojsk. Działania w Iraku
dobitnie dowodzą, że broń pancerna pozostanie jednym z kluczowych czynników w walce w terenie

zabudowanym.

23

Odporność czołgów M1 Abrams US Army jest znakomitym przykładem.