News
Euro
15
ON SPECIAL NEEDS EDUCATION
1
www.european-agency.org
PL
SPIS TRECI
PROJEKT AGENCJI...................................1/2
OD DYREKTORA AGENCJI............................2
POZIOM ZADOWOLENIA RODZICÓW Z
WCZESNEJ INTERWENCJI NA LITWIE..............3
ZMIENIAMY PRAWO, WYTYCZNE I
PROGRAMY NAUCZANIA. A CO ZE ZMIAN¥
PRAKTYKI NAUCZANIA?...............................4
WI W HISZPANII: W POSZUKIWANIU
ROZWI¥ZAÑ SYSTEMOWYCH..........................5
SIEÆ WSPARCIA JAKO MODEL NAUKI
JÊZYKA W NORWEGII.................................6
SZKOLENIA ZAWODOWE DLA SPECJALISTÓW
PRACUJ¥CYCH W ORODKACH WCZESNEJ
INTERWENCJI W HOLANDII.........................7
DUÑSKIE INICJATYWY DOTYCZ¥CE POLITYKI
WCZESNEJ INTERWENCJI ZMIERZAJ¥CE DO
ZAPEWNIENIA DZIECIOM WYSOKIEJ JAKOCI
KSZTA£CENIA....................................................8
KONCEPCJE WCZESNEGO ZAPOBIEGANIA
W ¯£OBKACH WE FRANCJI...............................9
WSPOMAGANIE ROZWOJU MOWY W
OKRESIE PRZEDSZKOLNYM W SZLEZWIKU
HOLSZTYNIE......................................................9
RADA EUROPY PODKRELA ZNACZENIE
WCZESNEJ INTERWENCJI W PRZYPADKU
MA£YCH DZIECI Z AUTYZMEM......................10
KONFERENCJE NA TEMAT WCZESNEJ
INTERWENCJI...............................................11
ZESPÓ£ TRANSATLANTYCKI D. S. WCZESNEJ
INTERWENCJI................................................12
Projekt Agencji Wczesna interwencja: analiza
sytuacji w Europie
c.d....
W latach 2003-2005 Agencja
zrealizowa³a projekt maj¹cy na celu
analizê Wczesnej Interwencji (WI)
w Europie. WI stanowi istotne
zagadnienie zarówno z punktu
widzenia decydentów jak i osób
zwi¹zanych zawodowo z t¹
dziedzin¹: wi¹¿e siê ona z
podstawowym prawem bardzo
ma³ych dzieci i ich rodzin do
otrzymania niezbêdnej pomocy.
W realizacjê projektu zaanga¿owani
byli eksperci z dziedziny wczesnej
interwencji z 19 krajów europejskich:
decydenci, pracownicy sektora opieki
zdrowotnej, szkolnictwa i opieki
spo³ecznej, a tak¿e pracownicy
naukowi i rodziny dzieci wymagaj¹cych
wczesnej interwencji.
Projekt przeprowadzono w czterech
etapach. Najpierw opracowano model
pozwalaj¹cy na porównanie wiadczeñ
i us³ug z dziedziny wczesnej
interwencji dostêpnych w ró¿nych
pañstwach, i zgodnie z tym modelem
zebrano informacje z poszczególnych
krajów. Jednoczenie na forum
ekspertów odby³y siê dyskusje, których
celem by³o opracowanie danych na
temat uzgodnionej wczeniej listy
problemów. Wiêkszoæ spotkañ i wizyt
eksperckich mia³a miejsce w
Monachium (Niemcy), Coimbra
(Portugalii), oraz Västeras (Szwecja),
poniewa¿ te trzy lokalizacje pozwala³y
n a a n a l i z ê r ó ¿ n y c h m e t o d
wprowadzania w ¿ycie systemowego
modelu ekologicznego WI.
D y s k u s j a n a d n a j n o w s z y m i
osi¹gniêciami w dziedzinie WI
zaowocowa³a powstaniem wstêpnej
wersji raportu podsumowuj¹cego
osi¹gniêcia projektu. Nastêpnie odby³o
siê seminarium podsumowuj¹ce
projekt. Jego wyniki poddane zosta³y
ocenie w otwartej dyskusji, podczas
której na temat opracowanych przez
g r u p ê e k s p e r t ó w w n i o s k ó w
wypowiadali siê rodzice, osoby
zawodowo zwi¹zane z WI, decydenci
oraz naukowcy.
Jedno z najwa¿niejszych osi¹gniêæ
projektu stanowi propozycja
europejskiej definicji WI:
Wczesna Interwencja stanowi zbiór
wiadczeñ/us³ug oferowanych bardzo
ma³ym dzieciom i ich rodzinom na
probê tych¿e, w okrelonym okresie
¿ycia dziecka. Obejmuje ona wszystkie
dzia³ania podejmowane w odpowiedzi
na specjalne potrzeby dziecka, a
maj¹ce na celu wspomo¿enie jego
rozwoju, zwiêkszenie kompetencji
samej rodziny dziecka, oraz wsparcie
prawid³owego funkcjonowania
spo³ecznego dziecka i jego rodziny.
Dzia³ania te powinny odbywaæ siê w
naturalnym rodowisku dziecka,
najlepiej na szczeblu lokalnym, w
ramach interdyscyplinarnego,
zorientowanego na rodzinê programu
prowadzonego przez zespó³
specjalistów.
Obecnie dostêpny jest raport
podsumowuj¹cy projekt: Wczesna
interwencja analiza sytuacji w
Europie; najwa¿niejsze zagadnienia i
rekomendacje. Opisuje on ewolucjê
pomys³ów i teorii na temat WI, która
doprowadzi³a do nowego spojrzenia
2
www.european-agency.org
c.d....
Drodzy Czytelnicy,
Zachêcamy do lektury specjalnego
w y d a n i a t e m a t y c z n e g o
EuroWiadomoci powiêconego
wczesnej interwencji. To niezwykle
wa¿ny temat. Wszystko, co bardzo
ma³e dziecko prze¿ywa, odczuwa i
czego dowiadcza od chwili narodzin
w pierwszych miesi¹cach i latach
¿ycia, ma potem zasadniczy wp³yw
na ca³e jego ¿ycie. Wczesna
Interwencja (WI) ma nieæ pomoc i
wsparcie dziecku, jego rodzinie, oraz
specjalistom zaanga¿owanym w
opiekê nad dzieckiem w tym bardzo
wa¿nym okresie jego ¿ycia.
W ostatnich latach Agencja
przeprowadzi³a szeroko zakrojony
projekt na temat WI. Uwa¿amy, ¿e
jego wyniki, a tak¿e dzia³ania
prowadzone w poszczególnych
krajach cz³onkowskich, s¹ na tyle
istotne, i¿ powinny siê z nimi
zapoznaæ wszyscy pracownicy
sektora edukacji. Dlatego te¿
postanowilimy powiêciæ bie¿¹cy
numer wy³¹cznie tej kwestii.
Mamy nadziejê, ¿e zawarte w nim
informacje o pracach Agencji i krajów
cz³onkowskich zainteresuj¹
czytelników i oka¿¹ siê pomocne w
codziennej pracy.
Cor Meijer - Dyrektor
na tê dziedzinê, znajduj¹c¹ siê w polu
bezporedniego zainteresowania
s³u¿by zdrowia i sektora edukacji, jak
równie¿ nauk spo³ecznych. Raport
wskazuje na przejcie od modelu
interwencji skupionej na dziecku, do
szerszego modelu, w którym bierze
sie pod uwagê tak dziecko, jak i jego
rodzinê i otoczenie. Jest to przejcie
od modelu medycznego do
spo³ecznego.
W ramach projektu Agencji okrelone
zosta³y elementy o zasadniczym
znaczeniu dla realizacji nowej
koncepcji WI:
Dostêpnoæ, bliskoæ, przystêpnoæ
finansowa i ró¿norodnoæ wiadczeñ
WI w Europie. Mo¿liwie najwczeniej
nale¿y udostêpniæ rodzinom szereg
ró¿norodnych wiadczeñ, najlepiej
bezp³atnie lub za minimaln¹
odp³atnoci¹. Oferowane us³ugi
powinny odpowiadaæ potrzebom
rodziny, i powinny byæ wiadczone na
poziomie lokalnym. S³u¿ba zdrowia,
owiata oraz pomoc spo³eczna
powinny ze sob¹ wspó³pracowaæ i
dzieliæ siê odpowiedzialnoci¹ za
organizacjê wczesnej interwencji.
Od Dyrektora
Agencji
Grupy docelowe, praca zespo³owa,
szkolenia zawodowe i narzêdzia pracy
stanowi¹ kluczowy element WI. W
pracê z ma³ymi dzieæmi i ich rodzinami
zaanga¿owani s¹ specjalici z ró¿nych
dziedzin. Powinni oni wspó³pracowaæ
z e
s o b ¹
w
r a m a c h
interdyscyplinarnego zespo³u; w
¿adnym wypadku nie nale¿y ulegaæ
zaszufladkowanym specjalizacjom.
W przypadkach wymagaj¹cych
interwencji zespó³ we wspó³pracy z
rodzin¹ powinien przygotowaæ
Program Indywidualny, zwany tak¿e
w ró¿nych krajach Programem
Rodzinnym albo Indywidualnym
Programem Pomocy Rodzinie.
Program taki przedstawia potrzeby
dziecka i rodziny, mocne strony,
priorytety, ustalone cele i dzia³ania,
jakie nale¿y podj¹æ a nastêpnie oceniæ
ich wykonanie.
Bior¹c pod uwagê powy¿sze
elementy, sformu³owano szereg
rekomendacji skierowanych przede
w s z y s t k i m d o s p e c j a l i s t ó w
zaanga¿owanych w WI. Maj¹ one
s³u¿yæ poprawie jakoci wiadczeñ
oferowanych w ramach istniej¹cych
orodków zajmuj¹cych siê WI, oraz
k o n s o l i d a c j i i c h d z i a ³ a ñ .
Rekomendacje zawarte s¹ w
przet³umaczonym na 18 jêzyków
raporcie z projektu Agencji, który
mo¿na pobraæ bez op³at ze strony
Agencji:http://www.european-agency.
org/site/info/publications/agency/ere
ports/15.html
Wszystkie informacje zebrane w
ramach projektu dostêpne s¹ na
stronie powiêconej WI: http://www.
european-agency.org/eci/eci.html
Dodatkowe informacje na temat
projektu mo¿na uzyskaæ pisz¹c na
adres: brussels.office@european-
agency.org
3
www.european-agency.org
Poziom zadowolenia rodziców z wczesnej
interwencji na Litwie
Zadowolenie rodziców uznaje siê za jeden z
najwa¿niejszych wskaników jakoci wczesnej
interwencji. Celem niniejszego projektu,
przeprowadzonego w roku 2004, by³a ocena
poziomu zadowolenia rodziców z ró¿nych
aspektów wiadczeñ realizowanych przez orodki
wczesnej interwencji na Litwie.
Poziom zadowolenia jest pojêciem z³o¿onym.
Bardzo czêsto inaczej rozumiej¹ je i interpretuj¹
rodzice i specjalici pracuj¹cy w dziedzinie, dlatego
te¿ w ramach projektu poddano analizie nastêpuj¹ce
aspekty poziomu zadowolenia: sposób, w jaki rodzice
oceniaj¹ model wczesnej interwencji, wiadczenia
oferowane rodzicom i dziecku, dostêpnoæ
wiadczeñ, relacje pomiêdzy rodzicami i specjalistami
z orodka wczesnej interwencji, sposób organizacji
pracy, itd.
W badaniu pos³u¿ono siê europejsk¹ skal¹ poziomu
zadowolenia rodziców z wczesnej interwencji
(opracowan¹ przez litewski Uniwersytet w Szawlach
(Siauliai) we wspó³pracy z Instytutem Edukacji
Specjalnej na Uniwersytecie we Fryburgu w
Szwajcarii). 160 rodziców dzieci ze specjalnymi
potrzebami z siedmiu orodków wczesnej interwencji
na Litwie odpowiedzia³o na kwestionariusz.
Wyniki badania wskazuj¹, ¿e rodzice dzieci
korzystaj¹cych z wczesnej interwencji ogólnie dobrze
oceniaj¹ wiadczenia realizowane w orodkach
wczesnej interwencji na Litwie.
Najwy¿ej w ocenie rodziców plasuje siê opieka nad
dzieckiem (patrz rysunek poni¿ej). Dostêpnoæ
wiadczeñ i sposób organizacji pracy orodków
wczesnej interwencji uznano za zadowalaj¹ce.
Wiêkszoæ rodziców nie by³a jednak zadowolona z
czynników zwi¹zanych z kszta³towaniem kontekstu
spo³ecznego interwencji, a tak¿e modelu interwencji
i relacji specjalistów z rodzicami dziecka.
Podsumowuj¹c, z ocen rodziców, którzy wziêli udzia³
w badaniu, wynika, ¿e ceni¹ oni pomoc uzyskiwan¹
w orodkach wczesnej interwencji. Na plan pierwszy
wysuwaj¹ siê jednak nastêpuj¹ce kwestie: specjalici
nadal odgrywaj¹ rolê ekspertów w procesie
interwencji, sam proces za ukierunkowany jest na
rodki terapeutyczne stosowane wobec dziecka, a
nie na cz³onków rodziny oraz podniesienie
umiejêtnoci spo³ecznych dziecka i jego najbli¿szych.
Dalsze informacje uzyskaæ mo¿na od Stefaniji
Alisauskiene, dyrektora Centrum Badañ nad
Edukacj¹ Specjaln¹ Uniwersytetu w Szawlach
stefa@su.lt , lub Reginy Labiniene, cz³onka Rady
Przedstawicieli Agencji na Litwie regina.labiniene
@smm.lt .
4www.european-agency.org
Zmieniamy prawo, wytyczne i programy nauczania.
A co ze zmian¹ praktyki nauczania?
Nowe wyzwania stoj¹ce przed wczesn¹ edukacj¹ specjaln¹ w Finlandii
W Finlandii ka¿de dziecko w wieku od 10 miesiêcy
do 7 lat mo¿e korzystaæ z orodka pobytu
dziennego/przedszkola (zwanego w Finlandii ECEC).
Orodki te zapewniaj¹ opiekê nad dzieckiem oraz
edukacjê (tzw. EduCare) i ciesz¹ siê najwiêksz¹
popularnoci¹ sporód wszystkich form edukacji
ma³ych dzieci dostêpnych w Finlandii. Tak¿e
wiêkszoæ (85%) dzieci ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi oraz z grupy ryzyka znajduje siê pod
opiek¹ takich orodków.
Za opiekê dzienn¹ odpowiedzialne jest Ministerstwo
Opieki Spo³ecznej i Zdrowia. Opieka ta powo³ana
zosta³a na mocy Ustawy o Dziennej Opiece dla Dzieci
z roku 1970 (36/1973). W tym czasie dominowa³o
podejcie oparte na podziale dzieci wed³ug diagnozy
medycznej i zdolnoci. Po raz pierwszy o zasadach
edukacji w³¹czaj¹cej i wczesnej interwencji wspomniano
w dokumentach okrelaj¹cych now¹ politykê
ogólnokrajow¹ (Uchwa³a rz¹du dotycz¹ca nowej definicji
ogólnokrajowej polityki w zakresie wczesnej interwencji
i opieki nad dzieæmi (2002), oraz Ogólnokrajowe
wytyczne w sprawie programów nauczania w ECEC
(2003)). Na pocz¹tku roku 2006 rz¹d przygotowa³
zmiany przepisów prawnych, które wp³yn¹ na system
opieki dziennej. Planuje siê wprowadzenie nowego,
w³¹czaj¹cego sposobu organizacji opieki nad dzieckiem
ze specjalnymi potrzebami, opartego na nastêpuj¹cych
zasadach:
- postulat opieki w³¹czaj¹cej wymaga, by wiadczenia
wczesnej interwencji mia³y miejsce w ramach
codziennych zajêæ edukacyjnych,
- narasta tendencja, by w pracê nad specjalnymi
potrzebami dziecka w³¹czaæ personel orodków pobytu
dziennego (przedszkoli) oraz rodziców.
Zmiany prawa s¹ bardzo wa¿ne, niemniej jednak
powstaje pytanie o ich wp³yw na codzienn¹ praktykê.
W trakcie prac nad stworzeniem nowego programu
nauczania specjalici z bran¿y mieli mo¿liwoæ udzia³u
w szeregu specjalnie dla nich zorganizowanych spotkañ
i seminariów. Na tym forum mogli siê oni wypowiedzieæ
na temat zmian potrzebnych w praktyce wczesnej
interwencji. Ich g³osy zosta³y wys³uchane, i w opinii
specjalistów nowy program rzeczywicie dzia³a w
praktyce.
Wiele samorz¹dów lokalnych zmieni³o sposób organizacji
wiadczeñ wczesnej interwencji na poziomie lokalnym:
dzieci obejmowane s¹ opiek¹ we wczeniejszym wieku,
a w proces w wiêkszym stopniu anga¿uje siê rodziców.
Obecnie stosuje siê te¿ now¹ metodê szkolenia personelu
- Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci. W jej ramach
odbywaj¹ siê spotkania grup roboczych, które poprzez
dyskusjê i wspóln¹ refleksjê wypracowuj¹ nowe sposoby
pracy oraz kszta³tuj¹ postawy zachêcaj¹ce do wspó³pracy
z rodzicami. W tej dziedzinie potrzebne s¹ dalsze wysi³ki,
ale zmiany, jakie dot¹d siê dokona³y, stwarzaj¹
zachêcaj¹c¹ perspektywê.
Aby uzyskaæ wiêcej informacji na temat zmian
dotycz¹cych Wczesnej Edukacji w Finlandii nale¿y
skontaktowaæ siê z Liis¹ Heinämäki, pracownikiem
naukowym Narodowego Centrum Badañ i Rozwoju
Opieki Spo³ecznej i Zdrowotnej STAKES
liisa.heinamaki@stakes.fi abo odwiedziæ stronê
i n t e r n e t o w ¹ h t t p : / / v a r t t u a . s t a k e s . f i / E N
w w w . s t m . f i / R e s o u r c e . p h x / e n g / i n d e x . h t x
www.oph.fi/english
Informacje mo¿na te¿ uzyskaæ od Pirjo Koivula
pirjo.koivula@oph.fi Koordynatora Krajowego na
Finlandiê.
Z koñcem lat siedemdziesi¹tych ubieg³ego wieku
w Hiszpanii uruchomiono pionierskie programy
wczesnej interwencji. By³y one odpowiedzi¹ na
na nowe trendy w myleniu na temat rozwoju
dziecka i integracji spo³ecznej. Przed powstaniem
tych programów dzieci z ró¿nymi potrzebami
specjalnymi rzadko kiedy uczêszcza³y do
placówek szkolnictwa powszechnego. Pomimo
ich eksperymentalnego charakteru, wspomniane
programy odegra³y wiêc zasadnicz¹ rolê i wp³ynê³y
na zmianê szans edukacyjnych dzieci
niepe³nosprawnych oraz sposobu ich traktowania
w systemie owiaty.
W ci¹gu ostatnich trzydziestu lat w Hiszpanii nast¹pi³
zdecydowany postêp w dziedzinie wczesnej
interwencji. Orodki WI znajduj¹ siê na terenie ca³ego
kraju, nios¹c pomoc dzieciom ze specjalnymi
potrzebami oraz ich rodzinom. Kluczowe zagadnienia
z Bia³ej Ksiêgi na temat wczesnej interwencji zosta³y
przyjête przez w³adze i uznane za oficjalne wytyczne
przy tworzeniu programów wczesnej interwencji. S¹
to: partnerstwo, wzmocnienie rodziny,
zdecentralizowany i bezp³atny tryb realizacji
wiadczeñ, interdyscyplinarne zespo³y specjalistów
oraz interwencja wielospecjalistyczna.
W Hiszpanii w chwili obecnej niemal wszystkie dzieci
z rozpoznan¹ niepe³nosprawnoci¹ lub zaburzeniem
rozwoju objête s¹ jak¹ form¹ opieki w ramach
systemu wczesnej interwencji, co zwiêksza ich szanse
na kontynuacjê nauki w szko³ach powszechnych.
Znacz¹cy wp³yw na procesy zachodz¹ce w Hiszpanii
mia³y zawsze inicjatywy ogólnoeuropejskie, takie jak
program Helios (1993-1996), czy ostatnio projekt
Agencji dotycz¹cy wczesnej interwencji (2003-2005).
Dziêki Heliosowi stworzone zosta³y podstawy systemu
wymiany informacji na temat programów pilota¿owych
i eksperymentalnych na polu wczesnej interwencji
pomiêdzy ró¿nymi krajami. Projekt Agencji poszed³
dalej; w jego ramach stworzona zosta³a baza danych
odzwierciedlaj¹c¹ zró¿nicowanie wiadczeñ wczesnej
interwencji w Europie. Zarazem zwrócono uwagê na
zasadnicze pojêcia i kwestie praktyczne odnosz¹ce
siê do wczesnej interwencji. Przedstawione
rekomendacje wytyczaj¹ przysz³e standardy jakoci
i stanowi¹ wzór postêpowania w obszarze wczesnej
interwencji.
Obecnie w Hiszpanii wczesna interwencja wchodzi
w kolejne stadium ewolucji. W najbli¿szym czasie
zostan¹ prawdopodobnie opracowane nowe
podstawowe regulacje dotycz¹ce wczesnej interwencji.
Trwaj¹ prace w tej materii pod auspicjami Królewskiej
Rady do spraw Niepe³nosprawnych, przy wsparciu
Hiszpañskiej Federacji Stowarzyszeñ Zawodowych
(GAT), oraz Hiszpañskiej Konfederacji Osób
Niepe³nosprawnych (CERMI). W centrum uwagi
znalaz³y siê tym razem w szczególnoci zagadnienia
zwi¹zane z ujednoliceniem rozwi¹zañ systemowych,
5
www.european-agency.org
WI w Hiszpanii: w poszukiwaniu
rozwi¹zañ systemowych
takie jak uprawnienia do wiadczeñ, strategie
finansowania wiadczeñ, miejsce realizacji wiadczeñ,
czy te¿ zapotrzebowanie na kadrê specjalistyczn¹.
W celu uzyskania dalszych informacji na temat
WI w Hiszpanii prosimy siê zwracaæ do Jaime
P o n t e , s p e c j a l i s t y r e h a b i l i t a n t a
981356754@telefonica.net, lub Andrés Hernández
Zalón, cz³onka Rady Przedstawicieli Agencji w
Hiszpanii: andres.hernandez@mec.es
6
www.european-agency.org
Sieæ wsparcia jako model nauki
jêzyka w Norwegii
W roku 1999 w Sorlandet Resource Centre (SRC)
w Norwegii uruchomiony zosta³ wysoce
specjalistyczny program Sieci wsparcia jako
model nauki jêzyka. Rodzinom przedstawi³a go
profesor Irene Johansson z Uniwersytetu w Karlstad
(Szwecja), nadzoruj¹c¹ prace orodka Inicjatorka
prac nad modelem. Jest ona tak¿e autork¹
Karlstadzkiego Modelu Treningu Jêzykowego,
powszechnie dzi stosowanego we wszystkich
krajach skandynawskich.
Model ten opiera siê zasadzie wzmocnienia
(empowerment) pozycji rodziców w procesie kszta³cenia
dziecka; otoczenie ma za zadanie wp³yn¹æ na rodziców,
aby podnosili swoje kompetencje w zakresie
podejmowania decyzji co do wyboru sposobu nauczania
i cie¿ki kszta³cenia dla w³asnego dziecka. Model
odwo³uje siê te¿ do teorii systemu ekologicznego,
wedle których zrozumienie rozwoju dziecka wymaga,
poza obserwacj¹ samego dziecka, tak¿e powiêcenia
uwagi jego interakcji z szeroko rozumianym
rodowiskiem.
Dowiadczenia zdobyte od chwili wprowadzenia
wspomnianego modelu jako narzêdzia pracy w SRC
pozwoli³y na jego zastosowanie na polu wczesnej
interwencji, w szczególnoci w przypadku dzieci z
t r u d n o c i a m i w r o z w o j u m o w y i / l u b
powa¿nymi/z³o¿onymi trudnociami w nauce.
Wszyscy rodzice g³êboko anga¿uj¹ siê w ¿ycie i rozwój
swoich dzieci, nierzadko jednak mog¹ czuæ siê bezradni.
Potrzebuj¹ wiêc kogo, z kim mogliby dzieliæ swoje
troski i radoci, a tak¿e odpowiedzialnoæ za rozwój
swojego dziecka.
W grupach tworz¹cych sieci wsparcia pod opiek¹ SRC
specjalici, rodziny, i inne osoby zaanga¿owane razem
pracuj¹ nad rozwojem mowy i jêzyka dziecka. Rozwój
jêzyka wspierany jest poprzez kontakt dziecka z osobami
pe³ni¹cymi ró¿ne role spo³eczne celem sieci jest
stworzenie po temu mo¿liwoci. Interwencja ma miejsce
codziennie podczas zwyk³ych zajêæ dziecka. Wszyscy
cz³onkowie sieci stosuj¹ tê sam¹ metodê, ale ka¿dy z
nich stwarza dziecku mo¿liwoæ zdobycia wiedzy i
dowiadczenia w inny sposób , w innym, w³asnym
otoczeniu. Wszyscy maj¹ jedno zadanie: byæ dobrym
partnerem do rozmowy dla dziecka.
Budowanie sieci rozpoczyna siê od ustalenia, kto w
¿yciu dziecka odgrywa wa¿n¹ rolê. Mog¹ to byæ
nauczyciele, dziadkowie, ciotki, wujkowie, s¹siedzi,
osoby opiekuj¹ce siê dzieckiem w czasie wolnym, i inni.
Rodzice zwracaj¹ siê nastêpnie do tych osób z prob¹
o w³¹czenie siê do sieci. Wszyscy jej cz³onkowie
spotykaj¹ siê regularnie aby przedyskutowaæ rozwój
dziecka i okreliæ, czego dziecko w ich opinii powinno
siê nauczyæ. Razem ustalaj¹ te¿, w jaki sposób bêdzie
siê uczyæ, i jak naukê przeprowadziæ w codziennym
¿yciu. Dziêki temu ka¿de dziecko otrzymuje pomoc od
jedynego w swoim rodzaju zespo³u.
Wiêcej informacji na temat opisanego modelu
uzyskaæ mo¿na od Arlene Temte, doradcy Sorlandet
R e s o u r c e C e n t r e w K r i s t i a n s a n d
arlene.temte@statped.no, lub od Marit Hognestad
marit.hognestad@utdanningsdirektoratet.no,
Krajowego Koordynatora Agencji w Norwegii.
7
www.european-agency.org
Szkolenia zawodowe dla specjalistów pracuj¹cych
w orodkach wczesnej interwencji w Holandii
W orodkach wczesnej
interwencji konieczna jest
w s p ó ³ p r a c a p o m i ê d z y
specjalistami z ró¿nych
dziedzin, którzy udzielaj¹
pomocy rodzinie dziecka ze
specjalnymi potrzebami.
Profesjonalne szkolenia
zawodowe dla specjalistów
stanowi¹ wiêc jedno z
kluczowych zagadnieñ na polu
WI.
W Holandii pierwszy etap szkoleñ
powiêconych WI odbywa siê na
Uniwersytecie w Groningen,
natomiast szkolenia zawodowe
p o w i ê c o n e k o n k r e t n y m
zagadnieniom organizowane s¹
dla pracuj¹cych na polu wczesnej
interwencji specjalistów z
poszczególnych dziedzin.
Przyk³adem takich szkoleñ s¹
warsztaty organizowane w
ramach Programu Grupy Portage
w kilku orodkach opieki dziennej
i rehabilitacji w Holandii,
prowadzone przez pracowników
n a u k o w y c h W y d z i a ³ u
Ortopedagogiki Uniwersytetu w
Groningen i zaproszonych
ekspertów.
Program ten zak³ada pracê z
grup¹ dzieci. Ma on za zadanie
stymulacjê ich rozwoju poprzez
odpowiednio ukierunkowan¹
zabawê w grupie. Podczas zajêæ
p r o w a d z ¹ c y p o s z u k u j ¹
m o ¿ l i w o c i p r a c y n a d
konkretnymi, dopasowanymi do
potrzeb dziecka zadaniami.
Praca ta ma odbywaæ siê w
ramach codziennych zajêæ
dziecka w grupie, i wspomagaæ
rozwój dziecka, a jednoczenie
wesprzeæ jego rodzinê i
nauczycieli.
Podstawow¹ zasad¹ programu
jest powi¹zanie rozwoju dziecka
z jego naturalnym otoczeniem.
Kierunki dzia³ania okrelaj¹
p r o w a d z ¹ c y z g o d n i e z
z a k ³ a d a n y m i c e l a m i
edukacyjnymi. Dla osi¹gniêcia
zak³adanych celów konieczne
jest szczegó³owe planowanie i i
koordynacja. Program Grupy
Portage realizowany jest na
d w ó c h
p o z i o m a c h :
indywidualnym (poszczególnego
dziecka) i grupowym.
W warsztatach programu Grupy
Portage udzia³ bior¹ nauczyciele
i pracownicy s³u¿by zdrowia.
Same warsztaty dotycz¹ kilku
obszarów tematycznych:
teoretycznych przes³anek
proponowanego modelu pracy,
p r a k t y c z n y c h n a r z ê d z i
pozwalaj¹cych okreliæ mierzalne
i daj¹ce siê zaobserwowaæ cele
stawiane dzieciom, instrukcji
dotycz¹cej sposobu formu³owania
programu ma³ych kroków (analiza
zadañ), oceny problemów z
zachowaniem przy pomocy
analizy ABC (przyczyna, t³o,
konsekwencje), i w koñcu
praktycznego zastosowania
materia³ów Programu Grupy
Portage. Szkolenie trwa szeæ
tygodni. Nastêpnie uczestnicy
oceniani s¹ na podstawie studium
przypadku, jakie przeprowadzaj¹
we w³asnym miejscu pracy.
Specjalista w zakresie zachowañ,
który jest jednoczenie szkolony
na koordynatora Programu
Portage, nadzoruje pracê
uczestników szkolenia w ich
orodkach. Koordynatora z kolei
przez okres 1 roku nadzoruje
ekspert z dziedziny wdra¿ania
programów wczesnej interwencji.
Po tym czasie specjalista w
zakresie zachowañ mo¿e sam
przeprowadzaæ szkolenia dla
kolejnych grup nauczycieli i
pracowników s³u¿by zdrowia
zaanga¿owanych na polu
wczesnej interwencji, pomagaj¹c
im znaleæ w³aciw¹ odpowied
na potrzeby dzieci i ich rodzin.
Wiêcej informacji na temat
szkoleñ zawodowych w
Holandii uzyskaæ mo¿na od
I n e k e O e n e m a - M o s t e r t
c.e.oenema-mostert@rug.nl i
Bieuwe Van der Meulen
b.f.van.der.meulen@rug.nl
(oboje pracuj¹ na Uniwersytecie
w Groningen), albo od Sip Jan
Pijl s.j.pijl@rug.nl , Krajowego
Koordynatora w Holandii.
8
www.european-agency.org
Duñskie inicjatywy dotycz¹ce polityki wczesnej
interwencji zmierzaj¹ce do zapewnienia dzieciom
wysokiej jakoci kszta³cenia
W grudniu 2005 roku Rz¹d Danii powo³a³ komitet
ekspertów i naukowców, który ma opracowaæ
rekomendacje w sprawie planowanego rz¹dowego
programu zapewnienia wszystkim dzieciom
dobrego startu w szkole. Raport komitetu zosta³
opublikowany w lutym 2006 roku.
Oko³o 80% wszystkich duñskich dzieci w wieku 1-2
lat uczêszcza do orodków opieki dziennej, ¿³obków,
i placówek opiekuj¹cych siê dzieæmi w wieku od 6
miesiêcy do 6 lat. Oko³o 95% dzieci w wieku 3-6 lat
korzysta z przedszkoli. W przypadku dzieci imigrantów,
dane wskazuj¹, ¿e 77% dzieci pierwszego pokolenia
objêtych jest opiek¹ takich placówek, w drugim za
pokoleniu odsetek ten wzrasta do 81%. Mo¿na zatem
przyj¹æ, ¿e niemal wszystkie dzieci pomiêdzy 1 a 6
rokiem ¿ycia uczêszczaj¹ do orodków opieki dziennej,
pomimo ¿e nie ma takiego prawnego obowi¹zku.
Projekt dokumentu rz¹dowego okrelaj¹cego wizjê
i strategie zbudowania najlepszej na wiecie
Folkeskole podkrela znaczenie wiêkszej spójnoci
pomiêdzy placówkami dla dzieci w wieku
przedszkolnym, systemem szkolnictwa, i
organizowanymi przez szko³y formami aktywnego
wypoczynku.
W planach rz¹du w latach 2005-2009 270 milionów
euro zosta³o zarezerwowane na poprawê jakoci
opieki dziennej dla dzieci przedszkolnych, przy czym
spora czêæ tego bud¿etu w pierwszym roku programu
zostanie przeznaczona na dzia³ania zmierzaj¹ce do
poprawy sytuacji w orodkach opieki przedszkolnej
dzieci pochodz¹cych z rodowisk upoledzonych
spo³ecznie.
Komitet Ekspertów skupi³ siê w swojej pracy przede
wszystkim na dzieciach pochodz¹cych ze rodowisk
upoledzonych spo³ecznie. Komitet doszed³ do
przekonania, ¿e dzieciom tym i ich nauczaniu
powiêca siê wiêcej uwagi od czasu wprowadzenia
w roku 2004 nowych wymogów w zakresie programów
nauczania. Nakazuj¹ one ka¿dej placówce
umieszczenie w programach nauczania
szczegó³owych celów, metod pracy, i rodzajów zajêæ
skierowanych do dzieci ze specjalnymi potrzebami.
Komitet zarekomendowa³, by podstawowym obszarem
troski spo³ecznej i edukacyjnej placówek opieki
przedszkolnej by³o przejcie dzieci do systemu
szkolnictwa. Postawi³ te¿ postulat okresowej oceny
placówek, co pozwoli na ich lepsze dostosowanie do
wymagañ stawianych przez programy nauczania i
szko³y.
W opinii Komitetu nale¿y utworzyæ orodki doradcze,
które wspiera³yby placówki przedszkolne i samorz¹dy
lokalne na polu nauczania, oceny lokalnych placówek,
i przejcia do systemu szkolnictwa. Pozwoli to na
lepsz¹ ocenê codziennej praktyki orodków opieki
przedszkolnej.
Wiosn¹ 2006 roku rekomendacje komitetu zostan¹
poddane dyskusji na p³aszczynie politycznej. Debata
koncentrowaæ siê bêdzie na idei uczenia siê i edukacji
jako zintegrowanego procesu, obejmuj¹cego opiekê
przedszkoln¹, wczesny etap kszta³cenia w szkole, i
organizowane przez szko³ê aktywne formy
wypoczynku. Na sesji parlamentu w latach 2006/2007
planowane jest przeprowadzenie procesu
legislacyjnego odzwierciedlaj¹cego uzgodnione
rekomendacje.
Dalsze informacje na temat powy¿szych zmian
uzyskaæ mo¿na od Helle Beknes, doradcy przy
Duñskim Ministerstwie Edukacji helle.beknes
@uvm.dk , albo od Preben Sierbaneaek,
Krajowego Koordynatora Agencji w Danii
siersbaek@uvm.dk
Na mocy obowi¹zuj¹cych przepisów wszystkie szko³y
specjalne w Szlezwiku - Holsztynie pe³ni¹ jednoczenie rolê
orodków wspomagania rozwoju. Oznacza to, ¿e
odpowiadaj¹ nie tylko za w³asnych uczniów, ale tak¿e szko³y
powszechne znajduj¹ce siê w ich rejonie. 10 lat temu
rozpoczê³y siê w Szlezwiku Holsztynie dzia³ania zmierzaj¹ce
do zredukowania liczby uczniów z zaburzeniami mowy i klas
specjalnych tworzonych dla tej grupy poprzez wczesn¹
interwencjê i dzia³ania prewencyjne.
Na pocz¹tku uruchomiono program pilota¿owy w jednym z
rejonów. W jego ramach administracja szko³y wys³a³a nauczycieli
specjalnych zajmuj¹cych siê zaburzeniami rozwoju mowy i jêzyka
do grup przedszkolnych, a nie, jak poprzednio, do starszych klas
szko³y specjalnej dla dzieci z upoledzeniami mowy. Pracownicy
przedszkola zostali przez nich przeszkoleni w zakresie ogólnego
wspomagania rozwoju mowy i jêzyka oraz nabyli umiejêtnoæ
rozpoznawania, czy dziecko potrzebuje terapii mowy lub
wspomagania rozwoju jêzykowego. Zwiêkszy³o to skutecznoæ
nauczycieli wspomagaj¹cych rozwój mowy, gdy¿ terapia zaburzeñ
mowy rozpoczyna siê ju¿ na etapie przedszkolnym.
Wszyscy nauczyciele wspomagaj¹cy rozwój mowy z rejonu
zaanga¿owali siê w pracê w przedszkolach, a szko³a dla dzieci
z zaburzeniami rozwoju mowy i jêzyka objê³a opiek¹ dzieci z
powa¿nymi zaburzeniami rozwoju jêzyka ucz¹cymi siê w klasach
integracyjnych szkó³ powszechnych.
System taki zosta³ nastêpnie wprowadzony w ca³ym Szlezwiku
Holsztynie, staj¹c siê u¿ytecznym narzêdziem zapobiegania
zaburzeniom mowy i jêzyka na poziomie przedszkolnym. Dobre
funkcjonowanie tej formy wczesnej interwencji i prewencji
doprowadzi³o te¿ do przekszta³cenia samego systemu
wspomagania rozwoju.
Program zosta³ uznany przez rz¹d za jeden z najwa¿niejszych
celów edukacyjnych w latach 2005 -2010. Pracownicy wszystkich
przedszkoli zostan¹ przeszkoleni w zakresie ogólnego
wspomagania rozwoju jêzyka przez specjalistów z orodków
wspomagania rozwoju. Ponadto dzieci, które potrzebuj¹ wsparcia
w zakresie nauki jêzyka niemieckiego jako drugiego jêzyka
przejd¹ intensywny kurs, tzw. SPRINT, albo w ramach przedszkola
albo w innym orodku, jeszcze przed rozpoczêciem nauki w
szkole. Z czasem tego rodzaju pomoc otrzymaj¹ wszystkie dzieci
ze rodowisk upoledzonych jêzykowo.
Po dalsze informacje na temat programu w Szlezwiku -
Holsztynie prosimy zwracaæ siê do Anette Hausotter
a.hausotter@t-online.de , Koordynatora Krajowego Agencji
w Niemczech.
9
www.european-agency.org
We Francji w dziedzinie wczesnego zapobiegania i polityki
prewencyjnej za istotne uwa¿a siê rozró¿nienie pomiêdzy
dwoma ró¿nymi perspektywami: zapobiegania w sensie
ogólnym i specjalistycznych form interwencji, poniewa¿
ka¿da z nich wymaga innego traktowania w sensie
koncepcyjnym, realizacji wiadczeñ, wymagañ kadrowych
i trybu postêpowania.
Prewencja w sensie ogólnym ma na celu zapobie¿enie
ewentualnemu pojawieniu siê trudnoci rozwojowych w
przysz³oci poprzez stworzenie optymalnych warunków rozwoju
dziecka. Obejmuje ona zró¿nicowane czynniki psychologiczne,
spo³eczne i interpersonalne wp³ywaj¹ce na proces uczenia siê
i wzajemne relacje pomiêdzy dzieckiem a rodowiskiem
szkolnym.
Specjalistyczne formy interwencji ró¿ni¹ siê tym, ¿e w ich
przypadku na podstawie konkretnej sytuacji dziecka (diagnozy)
przewiduje siê powstanie okrelonych potrzeb czy trudnoci i
zwi¹zanej z nimi koniecznoci specjalistycznych dzia³añ.
Nale¿y wiêc rozró¿niaæ pomiêdzy tymi dwoma rodzajami
prewencji, pamiêtaj¹c zarazem, ¿e mog¹ siê one wzajemnie
uzupe³niaæ. Rozró¿nienie takie pozwala lepiej okreliæ, jakie
podmioty maj¹ ze sob¹ wspó³pracowaæ dla dobra dziecka i
zaspokojenia jego potrzeb.
Celem dzia³añ prewencyjnych podejmowanych przez
pracowników Specjalistycznej Sieci Pomocy Uczniom z
Trudnociami - Réseaux dAides Spécialisées aux Eleves en
Difficulté, RASED jest wczesne zapobieganie pojawieniu siê
trudnoci rozowojwych i minimalizacja czynników ryzyka przy
zastosowaniu odpowiedniego zestawu metod.
Dzia³ania RASED ukierunkowane s¹ na potencjalne trudnoci
w nauce, zanim wyst¹pi¹ ich pierwsze objawy. Wczesna
interwencja na etapie pocz¹tkowym wymaga zdefiniowania, a
nastêpnie stworzenia, warunków sprzyjaj¹cych bardziej
przyjaznemu nastawieniu szko³y do potrzeb dziecka i jego
rodziców. Warunki te musz¹ uwzglêdniaæ etap wczesnoszkolny,
a szczególnie potrzeby ma³ego dziecka i metody odpowiadaj¹ce
potrzebom indywidualnym.
Celem wczesnej prewencji w szkole podstawowej jest unikniêcie
trudnoci w nauce, jakich w przysz³oci mo¿e dowiadczaæ
pewna grupa uczniów, szczególnie tych najbardziej zagro¿onych.
Odbywa siê to poprzez organizacjê i zastosowanie odpowiednich
dzia³añ w ramach szkolnictwa codziennych zajêæ szkolnych,
tak¿e w klasie ucznia. Nale¿y przy tym ca³ociowo i kompleksowo
potraktowaæ sposób funkcjonowania i zachowanie dziecka w
szkole.
Tego rodzaju metody wymagaj¹ bliskiej wspó³pracy pomiêdzy
pracuj¹cymi z dzieckiem specjalistami i nauczycielami. Sytuacja
wspó³-dzia³ania stwarza atmosferê sprzyjaj¹c¹ budowie
prawdziwej wspó³pracy pomiêdzy tymi dwoma grupami, opartej
na zró¿nicowaniu umiejêtnoci zawodowych.
Dalsze informacje uzyskaæ mo¿na od Nel Saumont
dpri@inshea.fr , Krajowego Koordynatora Agencji we Francji,
lub Brigitte Bayet or Paul Fernandez z Departamentu
Prewencji INS-HEA www.inshea.fr (na stronie zamieszczona
zostanie niebawem rubryka powiêcona prewencji).
Koncepcje wczesnego
zapobiegania w ¿³obkach
we Francji
Wspomaganie rozwoju mowy w
okresie przedszkolnym w
Szlezwiku Holsztynie (Niemcy)
10
www.european-agency.org
Rada Europy podkrela znaczenie wczesnej interwencji
w przypadku ma³ych dzieci z autyzmem
W roku 2004 Rada Europy powo³a³a Komitet
Ekspertów do Spraw Edukacji i Integracji Dzieci
z Autyzmem. Komitet wspó³pracuje cile z
organizacj¹ Autyzm Europa na polu obrony praw
cz³owieka w 46 krajach skupionych w tej
organizacji.
Pracom Komitetu przewodniczy Kari Steindal z
Norwegii. Komitet zajmuje siê wymian¹ informacji w
zakresie postêpów badañ nad autyzmem oraz danych
statystycznych. Odpowiada równie¿ za analizê
wiadczeñ oferowanych tej grupie dzieci, w
szczególnoci w ramach systemu owiaty, oraz
zbieranie przyk³adów dobrej praktyki. Obecnie Komitet
opracowuje zalecenia dla rz¹dów pañstw europejskich
maj¹ce na celu poprawê edukacji i integracji dzieci z
zaburzeniami spektrum autystycznego (ASD Autistic
Spectrum Disorders).
Poród pañstw cz³onków organizacji przeprowadzona
zosta³a ankieta na temat oferowanych dzieciom z
ASD wiadczeñ, ze szczególnym uwzglêdnieniem
procesu rozpoznania i diagnozy autyzmu. Odpowiedzi
udzielone przez kraje s¹ obecnie poddawane analizie.
W tej chwili w wiêkszoci z 20 krajów uczestnicz¹cych
w pracach organizacji (do których niedawno do³¹czy³a
w charakterze obserwatora Japonia) uznaje siê autyzm
za zaburzenie wystêpuj¹ce w ró¿nym nasileniu i
postaci (spektrum), stanowi¹ce odrêbn¹ kategoriê
niepe³nosprawnoci, choæ w wielu krajach pogl¹dy
takie przyjê³y siê stosunkowo niedawno. Wszystkie
kraje zgodnie uznaj¹, ¿e autyzm bywa czêsto
diagnozowany zbyt póno. Wczeniejsza diagnoza
jest mo¿liwa, i powinna jej towarzyszyæ ocena
indywidualnych potrzeb edukacyjnych. Jak wskazuj¹
ostatnie badania, wczesna interwencja jest niezwykle
wa¿na w przypadku zaburzeñ spektrum autystycznego,
szczególnie w odniesieniu do powa¿nych problemów
komunikacyjnych.
Rada Europy przyjê³a ponadto w dniu 5 kwietnia 2006
roku Plan Dzia³ania maj¹cy promowaæ prawa i pe³ne
uczestnictwo osób niepe³nosprawnych w ¿yciu
spo³ecznym na lata 2006 2015 (Recommendation
R e c ( 2 0 0 6 ) 5 ) . P l a n p r z e d s t a w i a z a r y s
ogólnoeuropejskiej polityki w dziedzinie
niepe³nosprawnoci i adresowany jest zarówno do
pañstw cz³onkowskich, jak te¿ samej Rady Europy.
Poruszone w nim zosta³y istotne aspekty ¿ycia
codziennego osób niepe³nosprawnych. W odniesieniu
do opieki zdrowotnej, plan stwierdza, ¿e wszystkie
kraje uznaj¹ potrzebê wczesnej interwencji i
skutecznych metod rozpoznawania, diagnozowania,
i terapii zaburzeñ na ich wczesnym etapie. W
odniesieniu do rehabilitacji, Plan stawia za cel
udostêpnienie wysokiej jakoci wiadczeñ wczesnej
interwencji od momentu narodzin, zapewnienie opieki
wielospecjalistycznej, oraz podkrela wagê wsparcia
rodziców i skierowanego do nich poradnictwa.
Podsumowanie prac Komitetu Ekspertów do
Spraw Edukacji i Integracji Dzieci z Autyzmem
oraz rekomendacje koñcowe zostan¹ podane do
publicznej wiadomoci pod koniec roku 2006.
Dodatkowych informacji udziela Muriel
Grimmeissen, Sekretarz Komitetu Ekspertów
www.coe.int/soc-sp
ród³o: Rada Europy
11
www.european-agency.org
Konferencje na temat wczesnej
interwencji
W roku 2005 odby³y siê trzy wa¿ne konferencje powiêcone
problematyce i praktyce wczesnej interwencji: w Czechach,
Wielkiej Brytanii i Portugalii. W ka¿d¹ z nich zaanga¿owani
byli eksperci Agencji specjalizuj¹cy siê we wczesnej
interwencji. Konferencje stworzy³y specjalistom z wielu
krajów Europy i spoza niej mo¿liwoæ wymiany opinii na
temat swojej pracy.
Paga, Republika Czeska, Maj 2005
Konferencja, która odby³a siê w Pradze w maju roku 2005
powiêcona by³a wczesnemu zapobieganiu trudnociom
rozwojowym, w szczególnoci u niemowl¹t i ma³ych dzieci.
Konferencje otworzy³a pani Alena Sterbova, wiceminister Edukacji
Rz¹du Republiki Czeskiej, która w swoim wyst¹pieniu podkreli³a
znaczenie tego zagadnienia w jej kraju.
Przez dwa dni naukowcy i specjalici z ró¿nych miejsc Europy
przedstawiali swoje wyniki i dowiadczenia oraz wymieniali siê
wiedz¹ i dowiadczeniem na temat dzia³añ prewencyjnych
skierowanych do ma³ych dzieci. Podczas ca³ej konferencji
przewija³ siê w¹tek niezwykle potrzebny, choæ delikatny potrzeby
wspó³pracy pomiêdzy rodzicami i specjalistami. Podano wiele
przyk³adów wziêtych z czeskiej praktyki WI. Podczas Konferencji
umo¿liwiono rodzicom wyra¿enie w³asnych opinii oraz podzielenie
siê dowiadczeniami i potrzebami ze specjalistami zawodowo
zwi¹zanymi z sektorem.
W celu uzyskania dalszych informacji prosimy o kontakt z
organizatorami Konferencji, Zuzana Karpov¹, cz³onkiem
Rady Przedstawicieli Agencji z Republiki czeskiej
kaprovaz@msmt.cz, lub Alainem Bony alain.bony
@wanadoo.fr
Birmingham, Wielka Brytania, listopad 2005
Konferencja pod has³em Europejska Wczesna Interwencja
zosta³a zorganizowana przez Centrum Kszta³cenia Zawodowego
Sunfield. Mia³a ona miejsce w Birmingham w dniach 28 29
listopada 2005 roku. W ostatnich latach pojawi³y siê w Wielkiej
Brytanii liczne inicjatywy na polu wczesnej interwencji. Celem
konferencji by³o rozpoczêcie dialogu pomiêdzy specjalistami
pracuj¹cymi w orodkach wczesnej interwencji i naukowcami z
Wielkiej Brytanii i innych krajów Europy.
Organizacjê Konferencji wspar³ rz¹d oraz najwa¿niejsze brytyjskie
organizacje charytatywne, które postuluj¹ trwa³e w³¹czenie
wiadczeñ WI do rodków pomocy oferowanych rodzinom (m.
in. MENCAP, SCOPE, RNIB, Fundacja Zdrowia Psychicznego).
Ponad 500 delegatów z Wielkiej Brytanii i innych krajów
europejskich uczestniczy³o w konferencji. Byli na niej tak¿e
obecni reprezentanci Agencji zaanga¿owani w projekt WI.
Konferencjê otwar³a Minister d. s. Dzieci i M³odzie¿y, Maria
Eagle. Przemówienia inauguracyjne wyg³osili: Michael Guralnick,
Prezydent Miêdzynarodowego Towarzystwa Wczesnej
Interwencji, Patricia Champion, z Orodka Wczesnej Interwencji
w Christchurch (Nowa Zelandia), oraz Philippa Russell, brytyjski
komisarz d. s. Praw Osób Niepe³nosprawnych. Wiele sporód
warsztatów pogl¹dowych przeprowadzili reprezentanci Eurlyaid
Europejskiego Stowarzyszenia na rzecz Wczesnej Interwencji.
Dotyczy³y one zagadnieñ takich jak ubóstwo, rozwój wiadczeñ,
specyfika rozwi¹zañ systemowych w poszczególnych krajach
Unii Europejskiej, oraz przyk³ady dobrej praktyki.
Podczas konferencji po raz pierwszy zaprezentowano now¹
ksi¹¿kê Early Childhood Intervention; International Perspectives,
National Initiatives, and Regional Practice (Wczesna interwencja:
miêdzynarodowe perspektywy, inicjatywy krajowe i praktyka
regionalna), pod redakcj¹ Barry'ego Carpentera oraz Jo Egertona.
Ksi¹¿ka odzwierciedla najistotniejsze zagadnienia omawiane na
konferencji oraz przedstawia pogl¹dowo sytuacjê w Wielkiej
Brytanii, Europie, oraz na p³aszczynie miêdzynarodowej w
odniesieniu do pojawiaj¹cych siê trendów WI w zmieniaj¹cej siê
populacji.
Wyk³ad plenarny koñcz¹cy konferencjê wyg³osi³ Michael Guralnick.
Omówi³ w nim zadania stoj¹ce przed orodkami wczesnej
interwencji i kierunki rozwoju w tej dziedzinie. Wiêcej informacji
na temat tego wyst¹pienia oraz innych wyg³oszonych referatów
mo¿na uzyskaæ na stronie konferencji:http://www.sunfield-
school.org.uk/eci/
conference.htm .
Dalsze informacje na temat konferencji mo¿na uzyskaæ od
Barry'ego Carpentera, Dyrrektora Generalnego Centrum
Sunfield: barryc@sunfield.worcs.sch.uk
Lisbona, Portugalia, grudzieñ 2005
Konferencjê zorganizowano pod patronatem Dyrektora
Generalnego do spraw Innowacji i Programów Nauczania
Portugalskiego Ministerstwa Edukacji, we wspó³pracy z CERCI
(Lizbona) i przy wsparciu Agencji. Odby³a siê ona w dniach 5-6
Grudnia 2005.
Celem konferencji by³o okrelenie podstawowych problemów
wczesnej interwencji w krajach cz³onkowskich Unii Europejskiej
oraz omówienie najnowszych rozwi¹zañ stosowanych w tej
dziedzinie. Podczas konferencji zapoznano te¿ uczestników z
Raportem Agencji na temat wczesnej interwencji, a tak¿e podjêto
refleksjê na temat roli badañ naukowych i szkoleñ zawodowych
w rozwoju dobrej praktyki w dziedzinie wczesnej interwencji.
Przez dwa dni eksperci pracuj¹cy w ró¿nych krajach oraz
organizacjach miêdzynarodowych analizowali kluczowe
zagadnienia stoj¹ce przed sektorem wczesnej interwencji, a ich
dyskusji przys³uchiwa³o sie 500 uczestników konferencji. Sekretarz
Stanu portugalskiego Ministerstwa Edukacji, Sekretarz Stanu d.
s. Edukacji i Rehabilitacji, oraz Dyrektor Generalny d. s. Innowacji
i Programów Nauczania, podkrelili wagê tego wydarzenia dla
rozwoju wczesnej interwencji w Portugalii.
Wiêcej informacji uzyskaæ mo¿na od Filomeny Pereira, cz³onka
Rady Przedstawicieli Agencji w Portugalii filomena.pereira@
dgidc.min-edu.pt.
12
www.european-agency.org
Wydawca: Europejska Agencja Rozwoju Edukacji
Ucznia ze Specjalnymi Potrzebami
Agencja utrzymywana jest przez Ministerstwa
Edukacji krajów uczestnicz¹cych jej w pracach. S¹
to kraje cz³onkowskie Unii Europejskiej, oraz Islandia,
Norwegia i Szwajcaria. Malta, Republika S³owenii i
S³owacja posiadaj¹ status obserwatorów prac Agencji.
Agencja otrzymuje równie¿ wsparcie od instytucji
Unii Europejskiej.
Pogl¹dy wyra¿one przez poszczególnych autorów
publikuj¹cych w EuroWiadomociach nie musz¹
prezentowaæ oficjalnego stanowiska Agencji ani jej
krajów cz³onkowskich.
Dozwala siê cytowanie fragmentów tekstów
zamieszczonych w biuletynie pod warunkiem
umieszczenia dok³adnych danych bibliograficznych.
Wersja elektroniczna biuletynu dostêpna jest na
stronie internetowej Agencji:
www.european-agency.org
Stopka redakcyjna
Sekretariat
Ostre Stationsvej 33
DK 5000 Odense C Denmark
Tel: +45 64 41 00 20
secretariat@european-agency.org
Biuro w Brukseli
3 Avenue Palmerston
BE-1000 Brussels Belgium
Tel: +32 2 280 33 59
brussels.office@european-agency.org
Web: www.european-agency.org
Po dodatkowe egzemplarze biuletynu oraz informacjê
na temat prac Agencji prosimy zwracaæ siê do
Koordynatora Krajowego Agencji na Polskê, Ma³gorzaty
Doñskiej-Olszko: sp327waw@ids.pl
Redakcja:
Amanda Watkins, Ole Lissabeck-Nielsen, Cor Meijer
Opracowanie graficzne:
Cadenza 3D www.cadenza-3d.co.uk
T³umaczenie: Maria Libura
Druk: Halstan & Co. Ltd. www.halstan.co.uk
Dostêpne w jêzyku:
Czeskim
Niemieckim Norweskim
Duñskim
Greckim Polskim
Holenderskim/Flamandzkim
Wêgierskim
Portugalskim
Angielskim Islandzkim
Hiszpañskim
Estoñskim W³oskim
Szwedzkim
Fiñskim
£otewskim
Francuskim
Litewskim
ISSN: 1901-8851
Lato 2006
Publikacjê niniejszego biuletynu wspar³ Dyrektoriat
Generalny do spraw Edukacji, Szkoleñ, Kultury i
Wielojêzycznoci przy Komisji Europejskiej:http://
europa.eu.int/comm/dgs/education_culture/in
dex_en.htm
Projekt pod nazw¹ Zespó³
Transatlantycki d. s. Wczesnej
Interwencji (2001 2005) uznany
zosta³ przez Komisjê Europejsk¹ za
jeden z najlepszych przyk³adów dobrej
w s p ó ³ p r a c y p o m i ê d z y U n i ¹
Europejsk¹ a Stanami Zjednoczonymi
w ramach Programu Wspó³pracy w
dziedzinie Szkolnictwa Wy¿szego i
Z a w o d o w e g o . W p r o j e k c i e
uczestniczy³y trzy uniwersytety
amerykañskie i piêæ europejskich:
www.transatlanticconsortium.org .
Projekt mia³ spe³niæ cztery podstawowe
zadania:
rozszerzyæ i wzmocniæ dzia³ania
podejmowane na polu wiadczeñ
udostêpnianych ma³ym dzieciom
niepe³nosprawnym i ich rodzinom,
kszta³towania polityki w tym zakresie,
oraz badañ naukowych nad wczesn¹
interwencj¹ w krajach uczestnicz¹cych
w projekcie;
wspomóc przygotowanie specjalistów z
dziedziny wczesnej interwencji do roli
liderów poprzez trening miêdzykulturowy;
s t w o r z y æ m e c h a n i z m t r w a ³ e j
transatlantyckiej wymiany informacji i
wsparcia projektów badawczych
podejmowanych wspólnie przez
uniwersytety i studentów, opartej na
nowoczesnych rodkach komunikacji i
wymianach naukowych;
stworzyæ podstawy do rozwoju dalszej
d³ugofalowej wspó³pracy, m. in. poprzez
ustanowienie wspólnego programu
Zespó³ Transatlantycki d. s. Wczesnej
Interwencji
studiów.
Realizacja projektu przynios³a oczekiwane
rezultaty. Powsta³ zespó³ skupiaj¹cy
uniwersytety europejskie i amerykañskie,
wspomagaj¹cy obecnych i przysz³ych
liderów wczesnej interwencji poprzez
dostarczanie im informacji s³u¿¹cych
rozwojowi i wzmocnieniu dobrej praktyki
i polityki w tej dziedzinie. Ustalenia w
sprawie wspó³pracy d³ugoterminowej
przyjê³y postaæ wielostronnych umów na
szczeblu decydentów.
W sumie 65 naukowców i specjalistów
pracuj¹cych w orodkach wczesnej
interwencji zosta³o przeszkolonych przy
u¿yciu nowoczesnych technologii. Projekt
umo¿liwi³ tak¿e wymianê dowiadczeñ.
W jego ramach odby³y siê w sumie 104
sta¿e studenckie. Ponadto opracowany
zosta³ miêdzynarodowy program
nauczania, który maj¹ realizowaæ uczelnie
uczestnicz¹ce w projekce. Program ten
uwzglêdniaæ bêdzie krajowe i
miêdzynarodowe perspektywy i stan
wiedzy o wczesnej interwencji i rozwoju
ma³ych dzieci, a w perspektywie
wspomagaæ okreleniu polityki w tym
zakresie.
Patrz¹c z globalnego punktu widzenia,
wzrastaj¹ca mobilnoæ populacji wymaga
dostosowania wczesnej interwencji do
potrzeb i rodków ka¿dej rodziny i
ka¿dego dziecka. Przynosi to d³ugofalowe
korzyci tak w sensie ludzkim, jak
ekonomicznym. Potrzeba wiêc wiêkszych
miêdzynarodowych nak³adów w tej
dziedzinie, a tak¿e wykszta³cenia kadry
posiadaj¹cej umiejêtnoci pracy w
wielokulturowym rodowisku. Dziêki
takim za³o¿eniom wyniki projektu nie
tylko wzbogac¹ sposób pracy na polu
wczesnej interwencji w Unii Europejskiej
i Stanach Zjednoczonych, ale tak¿e
bêd¹ mog³y s³u¿yæ za punkt odniesienia
innym krajom i kulturom.
Wiêcej informacji na temat Zespo³u
Transatlantyckiego mo¿na uzyskaæ
od Franza Peterandera, profesora
Uniwersytetu w Monachium
peterander@lrz.uni-muenchen.de