News

Euro

15

ON SPECIAL NEEDS EDUCATION

1

www.european-agency.org

PL

SPIS TREŒCI

PROJEKT AGENCJI...................................1/2
OD DYREKTORA AGENCJI............................2
POZIOM ZADOWOLENIA RODZICÓW Z
WCZESNEJ INTERWENCJI NA LITWIE..............3
ZMIENIAMY PRAWO, WYTYCZNE I
PROGRAMY NAUCZANIA. A CO ZE ZMIAN¥
PRAKTYKI NAUCZANIA?...............................4
WI W HISZPANII: W POSZUKIWANIU
ROZWI¥ZAÑ SYSTEMOWYCH..........................5
“SIEÆ WSPARCIA” JAKO MODEL NAUKI
JÊZYKA W NORWEGII.................................6
SZKOLENIA ZAWODOWE DLA SPECJALISTÓW
PRACUJ¥CYCH W OŒRODKACH WCZESNEJ
INTERWENCJI W HOLANDII.........................7
DUÑSKIE INICJATYWY DOTYCZ¥CE POLITYKI
WCZESNEJ INTERWENCJI ZMIERZAJ¥CE DO
ZAPEWNIENIA DZIECIOM WYSOKIEJ JAKOŒCI
KSZTA£CENIA....................................................8
KONCEPCJE WCZESNEGO ZAPOBIEGANIA
W ¯£OBKACH WE FRANCJI...............................9
WSPOMAGANIE ROZWOJU MOWY W
OKRESIE PRZEDSZKOLNYM W SZLEZWIKU
– HOLSZTYNIE......................................................9
RADA EUROPY PODKREŒLA ZNACZENIE
WCZESNEJ INTERWENCJI W PRZYPADKU
MA£YCH DZIECI Z AUTYZMEM......................10
KONFERENCJE NA TEMAT WCZESNEJ
INTERWENCJI...............................................11
ZESPÓ£ TRANSATLANTYCKI D. S. WCZESNEJ
INTERWENCJI................................................12

Projekt Agencji “Wczesna interwencja: analiza

sytuacji w Europie”

c.d....

W latach 2003-2005 Agencja

zrealizowa³a projekt maj¹cy na celu

analizê Wczesnej Interwencji (WI)

w Europie. WI stanowi istotne

zagadnienie zarówno z punktu

widzenia decydentów jak i osób

zwi¹zanych zawodowo z t¹

dziedzin¹: wi¹¿e siê ona z

podstawowym prawem bardzo

ma³ych dzieci i ich rodzin do

otrzymania niezbêdnej pomocy.

W realizacjê projektu zaanga¿owani

byli eksperci z dziedziny wczesnej

interwencji z 19 krajów europejskich:

decydenci, pracownicy sektora opieki

zdrowotnej, szkolnictwa i opieki

spo³ecznej, a tak¿e pracownicy

naukowi i rodziny dzieci wymagaj¹cych

wczesnej interwencji.

Projekt przeprowadzono w czterech

etapach. Najpierw opracowano model

pozwalaj¹cy na porównanie œwiadczeñ

i us³ug z dziedziny wczesnej

interwencji dostêpnych w ró¿nych

pañstwach, i zgodnie z tym modelem

zebrano informacje z poszczególnych

krajów. Jednoczeœnie na forum

ekspertów odby³y siê dyskusje, których

celem by³o opracowanie danych na

temat uzgodnionej wczeœniej listy

problemów. Wiêkszoœæ spotkañ i wizyt

eksperckich mia³a miejsce w

Monachium (Niemcy), Coimbra

(Portugalii), oraz Västeras (Szwecja),

poniewa¿ te trzy lokalizacje pozwala³y

n a a n a l i z ê r ó ¿ n y c h m e t o d

wprowadzania w ¿ycie systemowego

modelu ekologicznego WI.

D y s k u s j a n a d n a j n o w s z y m i

osi¹gniêciami w dziedzinie WI

zaowocowa³a powstaniem wstêpnej

wersji raportu podsumowuj¹cego

osi¹gniêcia projektu. Nastêpnie odby³o

siê seminarium podsumowuj¹ce

projekt. Jego wyniki poddane zosta³y

ocenie w otwartej dyskusji, podczas

której na temat opracowanych przez

g r u p ê e k s p e r t ó w w n i o s k ó w

wypowiadali siê rodzice, osoby

zawodowo zwi¹zane z WI, decydenci

oraz naukowcy.

Jedno z najwa¿niejszych osi¹gniêæ

projektu stanowi propozycja

europejskiej definicji WI:

Wczesna Interwencja stanowi zbiór

œwiadczeñ/us³ug oferowanych bardzo

ma³ym dzieciom i ich rodzinom na

proœbê tych¿e, w okreœlonym okresie

¿ycia dziecka. Obejmuje ona wszystkie

dzia³ania podejmowane w odpowiedzi

na specjalne potrzeby dziecka, a

maj¹ce na celu wspomo¿enie jego

rozwoju, zwiêkszenie kompetencji

samej rodziny dziecka, oraz wsparcie

prawid³owego funkcjonowania

spo³ecznego dziecka i jego rodziny.

Dzia³ania te powinny odbywaæ siê w

naturalnym œrodowisku dziecka,

najlepiej na szczeblu lokalnym, w

ramach interdyscyplinarnego,

zorientowanego na rodzinê programu

prowadzonego przez zespó³

specjalistów.

Obecnie dostêpny jest raport

podsumowuj¹cy projekt: Wczesna

interwencja – analiza sytuacji w

Europie; najwa¿niejsze zagadnienia i

rekomendacje. Opisuje on ewolucjê

pomys³ów i teorii na temat WI, która

doprowadzi³a do nowego spojrzenia

2

www.european-agency.org

c.d....

Drodzy Czytelnicy,

Zachêcamy do lektury specjalnego

w y d a n i a t e m a t y c z n e g o

EuroWiadomoœci poœwiêconego

wczesnej interwencji. To niezwykle

wa¿ny temat. Wszystko, co bardzo

ma³e dziecko prze¿ywa, odczuwa i

czego doœwiadcza od chwili narodzin

w pierwszych miesi¹cach i latach

¿ycia, ma potem zasadniczy wp³yw

na ca³e jego ¿ycie. Wczesna

Interwencja (WI) ma nieϾ pomoc i

wsparcie dziecku, jego rodzinie, oraz

specjalistom zaanga¿owanym w

opiekê nad dzieckiem w tym bardzo

wa¿nym okresie jego ¿ycia.

W ostatnich latach Agencja

przeprowadzi³a szeroko zakrojony

projekt na temat WI. Uwa¿amy, ¿e

jego wyniki, a tak¿e dzia³ania

prowadzone w poszczególnych

krajach cz³onkowskich, s¹ na tyle

istotne, i¿ powinny siê z nimi

zapoznaæ wszyscy pracownicy

sektora edukacji. Dlatego te¿

postanowiliœmy poœwiêciæ bie¿¹cy

numer wy³¹cznie tej kwestii.

Mamy nadziejê, ¿e zawarte w nim

informacje o pracach Agencji i krajów

cz³onkowskich zainteresuj¹

czytelników i oka¿¹ siê pomocne w

codziennej pracy.

Cor Meijer - Dyrektor

na tê dziedzinê, znajduj¹c¹ siê w polu

bezpoœredniego zainteresowania

s³u¿by zdrowia i sektora edukacji, jak

równie¿ nauk spo³ecznych. Raport

wskazuje na przejœcie od modelu

interwencji skupionej na dziecku, do

szerszego modelu, w którym bierze

sie pod uwagê tak dziecko, jak i jego

rodzinê i otoczenie. Jest to przejœcie

od modelu “medycznego” do

“spo³ecznego”.

W ramach projektu Agencji okreœlone

zosta³y elementy o zasadniczym

znaczeniu dla realizacji nowej

koncepcji WI:

Dostêpnoœæ, bliskoœæ, przystêpnoœæ

finansowa i ró¿norodnoœæ œwiadczeñ

WI w Europie. Mo¿liwie najwczeœniej

nale¿y udostêpniæ rodzinom szereg

ró¿norodnych œwiadczeñ, najlepiej

bezp³atnie lub za minimaln¹

odp³atnoœci¹. Oferowane us³ugi

powinny odpowiadaæ potrzebom

rodziny, i powinny byæ œwiadczone na

poziomie lokalnym. S³u¿ba zdrowia,

oœwiata oraz pomoc spo³eczna

powinny ze sob¹ wspó³pracowaæ i

dzieliæ siê odpowiedzialnoœci¹ za

organizacjê wczesnej interwencji.

Od Dyrektora

Agencji

Grupy docelowe, praca zespo³owa,

szkolenia zawodowe i narzêdzia pracy

stanowi¹ kluczowy element WI. W

pracê z ma³ymi dzieæmi i ich rodzinami

zaanga¿owani s¹ specjaliœci z ró¿nych

dziedzin. Powinni oni wspó³pracowaæ

z e

s o b ¹

w

r a m a c h

interdyscyplinarnego zespo³u; w

¿adnym wypadku nie nale¿y ulegaæ

“zaszufladkowanym” specjalizacjom.

W przypadkach wymagaj¹cych

interwencji zespó³ we wspó³pracy z

rodzin¹ powinien przygotowaæ

Program Indywidualny, zwany tak¿e

w ró¿nych krajach Programem

Rodzinnym albo Indywidualnym

Programem Pomocy Rodzinie.

Program taki przedstawia potrzeby

dziecka i rodziny, mocne strony,

priorytety, ustalone cele i dzia³ania,

jakie nale¿y podj¹æ a nastêpnie oceniæ

ich wykonanie.

Bior¹c pod uwagê powy¿sze

elementy, sformu³owano szereg

rekomendacji skierowanych przede

w s z y s t k i m d o s p e c j a l i s t ó w

zaanga¿owanych w WI. Maj¹ one

s³u¿yæ poprawie jakoœci œwiadczeñ

oferowanych w ramach istniej¹cych

oœrodków zajmuj¹cych siê WI, oraz

k o n s o l i d a c j i i c h d z i a ³ a ñ .

Rekomendacje zawarte s¹ w

przet³umaczonym na 18 jêzyków

raporcie z projektu Agencji, który

mo¿na pobraæ bez op³at ze strony

Agencji:http://www.european-agency.

org/site/info/publications/agency/ere

ports/15.html

Wszystkie informacje zebrane w

ramach projektu dostêpne s¹ na

stronie poœwiêconej WI: http://www.

european-agency.org/eci/eci.html

Dodatkowe informacje na temat

projektu mo¿na uzyskaæ pisz¹c na

adres: brussels.office@european-

agency.org

3

www.european-agency.org

Poziom zadowolenia rodziców z wczesnej

interwencji na Litwie

Zadowolenie rodziców uznaje siê za jeden z

najwa¿niejszych wskaŸników jakoœci wczesnej

interwencji. Celem niniejszego projektu,

przeprowadzonego w roku 2004, by³a ocena

poziomu zadowolenia rodziców z ró¿nych

aspektów œwiadczeñ realizowanych przez oœrodki

wczesnej interwencji na Litwie.

“Poziom zadowolenia” jest pojêciem z³o¿onym.

Bardzo czêsto inaczej rozumiej¹ je i interpretuj¹

rodzice i specjaliœci pracuj¹cy w dziedzinie, dlatego

te¿ w ramach projektu poddano analizie nastêpuj¹ce

aspekty poziomu zadowolenia: sposób, w jaki rodzice

oceniaj¹ model wczesnej interwencji, œwiadczenia

oferowane rodzicom i dziecku, dostêpnoœæ

œwiadczeñ, relacje pomiêdzy rodzicami i specjalistami

z oœrodka wczesnej interwencji, sposób organizacji

pracy, itd.

W badaniu pos³u¿ono siê europejsk¹ skal¹ poziomu

zadowolenia rodziców z wczesnej interwencji

(opracowan¹ przez litewski Uniwersytet w Szawlach

(Siauliai) we wspó³pracy z Instytutem Edukacji

Specjalnej na Uniwersytecie we Fryburgu w

Szwajcarii). 160 rodziców dzieci ze specjalnymi

potrzebami z siedmiu oœrodków wczesnej interwencji

na Litwie odpowiedzia³o na kwestionariusz.

Wyniki badania wskazuj¹, ¿e rodzice dzieci

korzystaj¹cych z wczesnej interwencji ogólnie dobrze

oceniaj¹ œwiadczenia realizowane w oœrodkach

wczesnej interwencji na Litwie.

Najwy¿ej w ocenie rodziców plasuje siê opieka nad

dzieckiem (patrz rysunek poni¿ej). Dostêpnoœæ

œwiadczeñ i sposób organizacji pracy oœrodków

wczesnej interwencji uznano za zadowalaj¹ce.

Wiêkszoœæ rodziców nie by³a jednak zadowolona z

czynników zwi¹zanych z kszta³towaniem kontekstu

spo³ecznego interwencji, a tak¿e modelu interwencji

i relacji specjalistów z rodzicami dziecka.

Podsumowuj¹c, z ocen rodziców, którzy wziêli udzia³

w badaniu, wynika, ¿e ceni¹ oni pomoc uzyskiwan¹

w oœrodkach wczesnej interwencji. Na plan pierwszy

wysuwaj¹ siê jednak nastêpuj¹ce kwestie: specjaliœci

nadal odgrywaj¹ rolê “ekspertów” w procesie

interwencji, sam proces zaœ ukierunkowany jest na

œrodki terapeutyczne stosowane wobec dziecka, a

nie na cz³onków rodziny oraz podniesienie

umiejêtnoœci spo³ecznych dziecka i jego najbli¿szych.

Dalsze informacje uzyskaæ mo¿na od Stefaniji

Alisauskiene, dyrektora Centrum Badañ nad

Edukacj¹ Specjaln¹ Uniwersytetu w Szawlach

[e-mail] , lub Reginy Labiniene, cz³onka Rady

Przedstawicieli Agencji na Litwie regina.labiniene

@smm.lt .

4www.european-agency.org

Zmieniamy prawo, wytyczne i programy nauczania.

A co ze zmian¹ praktyki nauczania?

Nowe wyzwania stoj¹ce przed wczesn¹ edukacj¹ specjaln¹ w Finlandii

W Finlandii ka¿de dziecko w wieku od 10 miesiêcy

do 7 lat mo¿e korzystaæ z oœrodka pobytu

dziennego/przedszkola (zwanego w Finlandii ECEC).

Oœrodki te zapewniaj¹ opiekê nad dzieckiem oraz

edukacjê (tzw. EduCare) i ciesz¹ siê najwiêksz¹

popularnoœci¹ spoœród wszystkich form edukacji

ma³ych dzieci dostêpnych w Finlandii. Tak¿e

wiêkszoœæ (85%) dzieci ze specjalnymi potrzebami

edukacyjnymi oraz z grupy ryzyka znajduje siê pod

opiek¹ takich oœrodków.

Za opiekê dzienn¹ odpowiedzialne jest Ministerstwo

Opieki Spo³ecznej i Zdrowia. Opieka ta powo³ana

zosta³a na mocy Ustawy o Dziennej Opiece dla Dzieci

z roku 1970 (36/1973). W tym czasie dominowa³o

podejœcie oparte na podziale dzieci wed³ug diagnozy

medycznej i zdolnoœci. Po raz pierwszy o zasadach

edukacji w³¹czaj¹cej i wczesnej interwencji wspomniano

w dokumentach okreœlaj¹cych now¹ politykê

ogólnokrajow¹ (Uchwa³a rz¹du dotycz¹ca nowej definicji

ogólnokrajowej polityki w zakresie wczesnej interwencji

i opieki nad dzieæmi (2002), oraz Ogólnokrajowe

wytyczne w sprawie programów nauczania w ECEC

(2003)). Na pocz¹tku roku 2006 rz¹d przygotowa³

zmiany przepisów prawnych, które wp³yn¹ na system

opieki dziennej. Planuje siê wprowadzenie nowego,

w³¹czaj¹cego sposobu organizacji opieki nad dzieckiem

ze specjalnymi potrzebami, opartego na nastêpuj¹cych

zasadach:

- postulat opieki w³¹czaj¹cej wymaga, by œwiadczenia

wczesnej interwencji mia³y miejsce w ramach

codziennych zajêæ edukacyjnych,

- narasta tendencja, by w pracê nad specjalnymi

potrzebami dziecka w³¹czaæ personel oœrodków pobytu

dziennego (przedszkoli) oraz rodziców.

Zmiany prawa s¹ bardzo wa¿ne, niemniej jednak

powstaje pytanie o ich wp³yw na codzienn¹ praktykê.

W trakcie prac nad stworzeniem nowego programu

nauczania specjaliœci z bran¿y mieli mo¿liwoœæ udzia³u

w szeregu specjalnie dla nich zorganizowanych spotkañ

i seminariów. Na tym forum mogli siê oni wypowiedzieæ

na temat zmian potrzebnych w praktyce wczesnej

interwencji. Ich g³osy zosta³y wys³uchane, i w opinii

specjalistów nowy program rzeczywiœcie “dzia³a” w

praktyce.

Wiele samorz¹dów lokalnych zmieni³o sposób organizacji

œwiadczeñ wczesnej interwencji na poziomie lokalnym:

dzieci obejmowane s¹ opiek¹ we wczeœniejszym wieku,

a w proces w wiêkszym stopniu anga¿uje siê rodziców.

Obecnie stosuje siê te¿ now¹ metodê szkolenia personelu

- “Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci”. W jej ramach

odbywaj¹ siê spotkania grup roboczych, które poprzez

dyskusjê i wspóln¹ refleksjê wypracowuj¹ nowe sposoby

pracy oraz kszta³tuj¹ postawy zachêcaj¹ce do wspó³pracy

z rodzicami. W tej dziedzinie potrzebne s¹ dalsze wysi³ki,

ale zmiany, jakie dot¹d siê dokona³y, stwarzaj¹

zachêcaj¹c¹ perspektywê.

Aby uzyskaæ wiêcej informacji na temat zmian

dotycz¹cych Wczesnej Edukacji w Finlandii nale¿y

skontaktowaæ siê z Liis¹ Heinämäki, pracownikiem

naukowym Narodowego Centrum Badañ i Rozwoju

Opieki Spo³ecznej i Zdrowotnej STAKES

[e-mail] abo odwiedziæ stronê

i n t e r n e t o w ¹ h t t p : / / v a r t t u a . s t a k e s . f i / E N

w w w . s t m . f i / R e s o u r c e . p h x / e n g / i n d e x . h t x

www.oph.fi/english

Informacje mo¿na te¿ uzyskaæ od Pirjo Koivula

[e-mail] Koordynatora Krajowego na

Finlandiê.

Z koñcem lat siedemdziesi¹tych ubieg³ego wieku

w Hiszpanii uruchomiono pionierskie programy

wczesnej interwencji. By³y one odpowiedzi¹ na

na nowe trendy w myœleniu na temat rozwoju

dziecka i integracji spo³ecznej. Przed powstaniem

tych programów dzieci z ró¿nymi potrzebami

specjalnymi rzadko kiedy uczêszcza³y do

placówek szkolnictwa powszechnego. Pomimo

ich eksperymentalnego charakteru, wspomniane

programy odegra³y wiêc zasadnicz¹ rolê i wp³ynê³y

na zmianê szans edukacyjnych dzieci

niepe³nosprawnych oraz sposobu ich traktowania

w systemie oœwiaty.

W ci¹gu ostatnich trzydziestu lat w Hiszpanii nast¹pi³

zdecydowany postêp w dziedzinie wczesnej

interwencji. Oœrodki WI znajduj¹ siê na terenie ca³ego

kraju, nios¹c pomoc dzieciom ze specjalnymi

potrzebami oraz ich rodzinom. Kluczowe zagadnienia

z Bia³ej Ksiêgi na temat wczesnej interwencji zosta³y

przyjête przez w³adze i uznane za oficjalne wytyczne

przy tworzeniu programów wczesnej interwencji. S¹

to: partnerstwo, wzmocnienie rodziny,

zdecentralizowany i bezp³atny tryb realizacji

œwiadczeñ, interdyscyplinarne zespo³y specjalistów

oraz interwencja wielospecjalistyczna.

W Hiszpanii w chwili obecnej niemal wszystkie dzieci

z rozpoznan¹ niepe³nosprawnoœci¹ lub zaburzeniem

rozwoju objête s¹ jak¹œ form¹ opieki w ramach

systemu wczesnej interwencji, co zwiêksza ich szanse

na kontynuacjê nauki w szko³ach powszechnych.

Znacz¹cy wp³yw na procesy zachodz¹ce w Hiszpanii

mia³y zawsze inicjatywy ogólnoeuropejskie, takie jak

program Helios (1993-1996), czy ostatnio projekt

Agencji dotycz¹cy wczesnej interwencji (2003-2005).

Dziêki Heliosowi stworzone zosta³y podstawy systemu

wymiany informacji na temat programów pilota¿owych

i eksperymentalnych na polu wczesnej interwencji

pomiêdzy ró¿nymi krajami. Projekt Agencji poszed³

dalej; w jego ramach stworzona zosta³a baza danych

odzwierciedlaj¹c¹ zró¿nicowanie œwiadczeñ wczesnej

interwencji w Europie. Zarazem zwrócono uwagê na

zasadnicze pojêcia i kwestie praktyczne odnosz¹ce

siê do wczesnej interwencji. Przedstawione

rekomendacje wytyczaj¹ przysz³e standardy jakoœci

i stanowi¹ wzór postêpowania w obszarze wczesnej

interwencji.

Obecnie w Hiszpanii wczesna interwencja wchodzi

w kolejne stadium ewolucji. W najbli¿szym czasie

zostan¹ prawdopodobnie opracowane nowe

podstawowe regulacje dotycz¹ce wczesnej interwencji.

Trwaj¹ prace w tej materii pod auspicjami Królewskiej

Rady do spraw Niepe³nosprawnych, przy wsparciu

Hiszpañskiej Federacji Stowarzyszeñ Zawodowych

(GAT), oraz Hiszpañskiej Konfederacji Osób

Niepe³nosprawnych (CERMI). W centrum uwagi

znalaz³y siê tym razem w szczególnoœci zagadnienia

zwi¹zane z ujednoliceniem rozwi¹zañ systemowych,

5

www.european-agency.org

WI w Hiszpanii: w poszukiwaniu

rozwi¹zañ systemowych

takie jak uprawnienia do œwiadczeñ, strategie

finansowania œwiadczeñ, miejsce realizacji œwiadczeñ,

czy te¿ zapotrzebowanie na kadrê specjalistyczn¹.

W celu uzyskania dalszych informacji na temat

WI w Hiszpanii prosimy siê zwracaæ do Jaime

P o n t e , s p e c j a l i s t y r e h a b i l i t a n t a

[e-mail], lub Andrés Hernández

Zalón, cz³onka Rady Przedstawicieli Agencji w

Hiszpanii: [e-mail]

6

www.european-agency.org

“Sieæ wsparcia” jako model nauki

jêzyka w Norwegii

W roku 1999 w Sorlandet Resource Centre (SRC)

w Norwegii uruchomiony zosta³ wysoce

specjalistyczny program “Sieci wsparcia” jako

model nauki jêzyka. Rodzinom przedstawi³a go

profesor Irene Johansson z Uniwersytetu w Karlstad

(Szwecja), nadzoruj¹c¹ prace oœrodka Inicjatorka

prac nad modelem. Jest ona tak¿e autork¹

Karlstadzkiego Modelu Treningu Jêzykowego,

powszechnie dziœ stosowanego we wszystkich

krajach skandynawskich.

Model ten opiera siê zasadzie wzmocnienia

(empowerment) pozycji rodziców w procesie kszta³cenia

dziecka; otoczenie ma za zadanie wp³yn¹æ na rodziców,

aby podnosili swoje kompetencje w zakresie

podejmowania decyzji co do wyboru sposobu nauczania

i œcie¿ki kszta³cenia dla w³asnego dziecka. Model

odwo³uje siê te¿ do teorii “systemu ekologicznego”,

wedle których zrozumienie rozwoju dziecka wymaga,

poza obserwacj¹ samego dziecka, tak¿e poœwiêcenia

uwagi jego interakcji z szeroko rozumianym

œrodowiskiem.

Doœwiadczenia zdobyte od chwili wprowadzenia

wspomnianego modelu jako narzêdzia pracy w SRC

pozwoli³y na jego zastosowanie na polu wczesnej

interwencji, w szczególnoœci w przypadku dzieci z

t r u d n o œ c i a m i w r o z w o j u m o w y i / l u b

powa¿nymi/z³o¿onymi trudnoœciami w nauce.

Wszyscy rodzice g³êboko anga¿uj¹ siê w ¿ycie i rozwój

swoich dzieci, nierzadko jednak mog¹ czuæ siê bezradni.

Potrzebuj¹ wiêc kogoœ, z kim mogliby dzieliæ swoje

troski i radoœci, a tak¿e – odpowiedzialnoœæ za rozwój

swojego dziecka.

W grupach tworz¹cych sieci wsparcia pod opiek¹ SRC

specjaliœci, rodziny, i inne osoby zaanga¿owane razem

pracuj¹ nad rozwojem mowy i jêzyka dziecka. Rozwój

jêzyka wspierany jest poprzez kontakt dziecka z osobami

pe³ni¹cymi ró¿ne role spo³eczne – celem sieci jest

stworzenie po temu mo¿liwoœci. Interwencja ma miejsce

codziennie podczas zwyk³ych zajêæ dziecka. Wszyscy

cz³onkowie sieci stosuj¹ tê sam¹ metodê, ale ka¿dy z

nich stwarza dziecku mo¿liwoœæ zdobycia wiedzy i

doœwiadczenia w inny sposób , w innym, w³asnym

otoczeniu. Wszyscy maj¹ jedno zadanie: byæ dobrym

partnerem do rozmowy dla dziecka.

Budowanie sieci rozpoczyna siê od ustalenia, kto w

¿yciu dziecka odgrywa wa¿n¹ rolê. Mog¹ to byæ

nauczyciele, dziadkowie, ciotki, wujkowie, s¹siedzi,

osoby opiekuj¹ce siê dzieckiem w czasie wolnym, i inni.

Rodzice zwracaj¹ siê nastêpnie do tych osób z proœb¹

o w³¹czenie siê do sieci. Wszyscy jej cz³onkowie

spotykaj¹ siê regularnie aby przedyskutowaæ rozwój

dziecka i okreœliæ, czego dziecko w ich opinii powinno

siê nauczyæ. Razem ustalaj¹ te¿, w jaki sposób bêdzie

siê uczyæ, i jak naukê przeprowadziæ w codziennym

¿yciu. Dziêki temu ka¿de dziecko otrzymuje pomoc od

jedynego w swoim rodzaju zespo³u.

Wiêcej informacji na temat opisanego modelu

uzyskaæ mo¿na od Arlene Temte, doradcy Sorlandet

R e s o u r c e C e n t r e w K r i s t i a n s a n d

[e-mail], lub od Marit Hognestad

[e-mail],

Krajowego Koordynatora Agencji w Norwegii.

7

www.european-agency.org

Szkolenia zawodowe dla specjalistów pracuj¹cych

w oœrodkach wczesnej interwencji w Holandii

W oœrodkach wczesnej

interwencji konieczna jest

w s p ó ³ p r a c a p o m i ê d z y

specjalistami z ró¿nych

dziedzin, którzy udzielaj¹

pomocy rodzinie dziecka ze

specjalnymi potrzebami.

Profesjonalne szkolenia

zawodowe dla specjalistów

stanowi¹ wiêc jedno z

kluczowych zagadnieñ na polu

WI.

W Holandii pierwszy etap szkoleñ

poœwiêconych WI odbywa siê na

Uniwersytecie w Groningen,

natomiast szkolenia zawodowe

p o œ w i ê c o n e k o n k r e t n y m

zagadnieniom organizowane s¹

dla pracuj¹cych na polu wczesnej

interwencji specjalistów z

poszczególnych dziedzin.

Przyk³adem takich szkoleñ s¹

warsztaty organizowane w

ramach Programu Grupy Portage

w kilku oœrodkach opieki dziennej

i rehabilitacji w Holandii,

prowadzone przez pracowników

n a u k o w y c h W y d z i a ³ u

Ortopedagogiki Uniwersytetu w

Groningen i zaproszonych

ekspertów.

Program ten zak³ada pracê z

grup¹ dzieci. Ma on za zadanie

stymulacjê ich rozwoju poprzez

odpowiednio ukierunkowan¹

zabawê w grupie. Podczas zajêæ

p r o w a d z ¹ c y p o s z u k u j ¹

m o ¿ l i w o œ c i p r a c y n a d

konkretnymi, dopasowanymi do

potrzeb dziecka zadaniami.

Praca ta ma odbywaæ siê w

ramach codziennych zajêæ

dziecka w grupie, i wspomagaæ

rozwój dziecka, a jednoczeœnie

wesprzeæ jego rodzinê i

nauczycieli.

Podstawow¹ zasad¹ programu

jest powi¹zanie rozwoju dziecka

z jego naturalnym otoczeniem.

Kierunki dzia³ania okreœlaj¹

p r o w a d z ¹ c y z g o d n i e z

z a k ³ a d a n y m i c e l a m i

edukacyjnymi. Dla osi¹gniêcia

zak³adanych celów konieczne

jest szczegó³owe planowanie i i

koordynacja. Program Grupy

Portage realizowany jest na

d w ó c h

p o z i o m a c h :

indywidualnym (poszczególnego

dziecka) i grupowym.

W warsztatach programu Grupy

Portage udzia³ bior¹ nauczyciele

i pracownicy s³u¿by zdrowia.

Same warsztaty dotycz¹ kilku

obszarów tematycznych:

teoretycznych przes³anek

proponowanego modelu pracy,

p r a k t y c z n y c h n a r z ê d z i

pozwalaj¹cych okreœliæ mierzalne

i daj¹ce siê zaobserwowaæ cele

stawiane dzieciom, instrukcji

dotycz¹cej sposobu formu³owania

programu ma³ych kroków (analiza

zadañ), oceny problemów z

zachowaniem przy pomocy

analizy ABC (przyczyna, t³o,

konsekwencje), i w koñcu

praktycznego zastosowania

materia³ów Programu Grupy

Portage. Szkolenie trwa szeϾ

tygodni. Nastêpnie uczestnicy

oceniani s¹ na podstawie studium

przypadku, jakie przeprowadzaj¹

we w³asnym miejscu pracy.

Specjalista w zakresie zachowañ,

który jest jednoczeœnie szkolony

na koordynatora Programu

Portage, nadzoruje pracê

uczestników szkolenia w ich

oœrodkach. Koordynatora z kolei

przez okres 1 roku nadzoruje

ekspert z dziedziny wdra¿ania

programów wczesnej interwencji.

Po tym czasie specjalista w

zakresie zachowañ mo¿e sam

przeprowadzaæ szkolenia dla

kolejnych grup nauczycieli i

pracowników s³u¿by zdrowia

zaanga¿owanych na polu

wczesnej interwencji, pomagaj¹c

im znaleŸæ w³aœciw¹ odpowiedŸ

na potrzeby dzieci i ich rodzin.

Wiêcej informacji na temat

szkoleñ zawodowych w

Holandii uzyskaæ mo¿na od

I n e k e O e n e m a - M o s t e r t

[e-mail] i

Bieuwe Van der Meulen

[e-mail]

(oboje pracuj¹ na Uniwersytecie

w Groningen), albo od Sip Jan

Pijl [e-mail] , Krajowego

Koordynatora w Holandii.

8

www.european-agency.org

Duñskie inicjatywy dotycz¹ce polityki wczesnej

interwencji zmierzaj¹ce do zapewnienia dzieciom

wysokiej jakoœci kszta³cenia

W grudniu 2005 roku Rz¹d Danii powo³a³ komitet

ekspertów i naukowców, który ma opracowaæ

rekomendacje w sprawie planowanego rz¹dowego

programu zapewnienia wszystkim dzieciom

dobrego startu w szkole. Raport komitetu zosta³

opublikowany w lutym 2006 roku.

Oko³o 80% wszystkich duñskich dzieci w wieku 1-2

lat uczêszcza do oœrodków opieki dziennej, ¿³obków,

i placówek opiekuj¹cych siê dzieæmi w wieku od 6

miesiêcy do 6 lat. Oko³o 95% dzieci w wieku 3-6 lat

korzysta z przedszkoli. W przypadku dzieci imigrantów,

dane wskazuj¹, ¿e 77% dzieci pierwszego pokolenia

objêtych jest opiek¹ takich placówek, w drugim zaœ

pokoleniu odsetek ten wzrasta do 81%. Mo¿na zatem

przyj¹æ, ¿e niemal wszystkie dzieci pomiêdzy 1 a 6

rokiem ¿ycia uczêszczaj¹ do oœrodków opieki dziennej,

pomimo ¿e nie ma takiego prawnego obowi¹zku.

Projekt dokumentu rz¹dowego okreœlaj¹cego wizjê

i strategie zbudowania “najlepszej na œwiecie

Folkeskole” podkreœla znaczenie wiêkszej spójnoœci

pomiêdzy placówkami dla dzieci w wieku

przedszkolnym, systemem szkolnictwa, i

organizowanymi przez szko³y formami aktywnego

wypoczynku.

W planach rz¹du w latach 2005-2009 270 milionów

euro zosta³o zarezerwowane na poprawê jakoœci

opieki dziennej dla dzieci przedszkolnych, przy czym

spora czêœæ tego bud¿etu w pierwszym roku programu

zostanie przeznaczona na dzia³ania zmierzaj¹ce do

poprawy sytuacji w oœrodkach opieki przedszkolnej

dzieci pochodz¹cych z œrodowisk upoœledzonych

spo³ecznie.

Komitet Ekspertów skupi³ siê w swojej pracy przede

wszystkim na dzieciach pochodz¹cych ze œrodowisk

upoœledzonych spo³ecznie. Komitet doszed³ do

przekonania, ¿e dzieciom tym i ich nauczaniu

poœwiêca siê wiêcej uwagi od czasu wprowadzenia

w roku 2004 nowych wymogów w zakresie programów

nauczania. Nakazuj¹ one ka¿dej placówce

umieszczenie w programach nauczania

szczegó³owych celów, metod pracy, i rodzajów zajêæ

skierowanych do dzieci ze specjalnymi potrzebami.

Komitet zarekomendowa³, by podstawowym obszarem

troski spo³ecznej i edukacyjnej placówek opieki

przedszkolnej by³o przejœcie dzieci do systemu

szkolnictwa. Postawi³ te¿ postulat okresowej oceny

placówek, co pozwoli na ich lepsze dostosowanie do

wymagañ stawianych przez programy nauczania i

szko³y.

W opinii Komitetu nale¿y utworzyæ oœrodki doradcze,

które wspiera³yby placówki przedszkolne i samorz¹dy

lokalne na polu nauczania, oceny lokalnych placówek,

i przejœcia do systemu szkolnictwa. Pozwoli to na

lepsz¹ ocenê codziennej praktyki oœrodków opieki

przedszkolnej.

Wiosn¹ 2006 roku rekomendacje komitetu zostan¹

poddane dyskusji na p³aszczyŸnie politycznej. Debata

koncentrowaæ siê bêdzie na idei uczenia siê i edukacji

jako zintegrowanego procesu, obejmuj¹cego opiekê

przedszkoln¹, wczesny etap kszta³cenia w szkole, i

organizowane przez szko³ê aktywne formy

wypoczynku. Na sesji parlamentu w latach 2006/2007

planowane jest przeprowadzenie procesu

legislacyjnego odzwierciedlaj¹cego uzgodnione

rekomendacje.

Dalsze informacje na temat powy¿szych zmian

uzyskaæ mo¿na od Helle Beknes, doradcy przy

Duñskim Ministerstwie Edukacji helle.beknes

@uvm.dk , albo od Preben Sierbaneaek,

Krajowego Koordynatora Agencji w Danii

[e-mail]

Na mocy obowi¹zuj¹cych przepisów wszystkie szko³y

specjalne w Szlezwiku - Holsztynie pe³ni¹ jednoczeœnie rolê

oœrodków wspomagania rozwoju. Oznacza to, ¿e

odpowiadaj¹ nie tylko za w³asnych uczniów, ale tak¿e szko³y

powszechne znajduj¹ce siê w ich rejonie. 10 lat temu

rozpoczê³y siê w Szlezwiku – Holsztynie dzia³ania zmierzaj¹ce

do zredukowania liczby uczniów z zaburzeniami mowy i klas

specjalnych tworzonych dla tej grupy poprzez wczesn¹

interwencjê i dzia³ania prewencyjne.

Na pocz¹tku uruchomiono program pilota¿owy w jednym z

rejonów. W jego ramach administracja szko³y wys³a³a nauczycieli

specjalnych zajmuj¹cych siê zaburzeniami rozwoju mowy i jêzyka

do grup przedszkolnych, a nie, jak poprzednio, do starszych klas

szko³y specjalnej dla dzieci z upoœledzeniami mowy. Pracownicy

przedszkola zostali przez nich przeszkoleni w zakresie ogólnego

wspomagania rozwoju mowy i jêzyka oraz nabyli umiejêtnoœæ

rozpoznawania, czy dziecko potrzebuje terapii mowy lub

wspomagania rozwoju jêzykowego. Zwiêkszy³o to skutecznoœæ

nauczycieli wspomagaj¹cych rozwój mowy, gdy¿ terapia zaburzeñ

mowy rozpoczyna siê ju¿ na etapie przedszkolnym.

Wszyscy nauczyciele wspomagaj¹cy rozwój mowy z rejonu

zaanga¿owali siê w pracê w przedszkolach, a szko³a dla dzieci

z zaburzeniami rozwoju mowy i jêzyka objê³a opiek¹ dzieci z

powa¿nymi zaburzeniami rozwoju jêzyka ucz¹cymi siê w klasach

integracyjnych szkó³ powszechnych.

System taki zosta³ nastêpnie wprowadzony w ca³ym Szlezwiku

– Holsztynie, staj¹c siê u¿ytecznym narzêdziem zapobiegania

zaburzeniom mowy i jêzyka na poziomie przedszkolnym. Dobre

funkcjonowanie tej formy wczesnej interwencji i prewencji

doprowadzi³o te¿ do przekszta³cenia samego systemu

wspomagania rozwoju.

Program zosta³ uznany przez rz¹d za jeden z najwa¿niejszych

celów edukacyjnych w latach 2005 -2010. Pracownicy wszystkich

przedszkoli zostan¹ przeszkoleni w zakresie ogólnego

wspomagania rozwoju jêzyka przez specjalistów z oœrodków

wspomagania rozwoju. Ponadto dzieci, które potrzebuj¹ wsparcia

w zakresie nauki jêzyka niemieckiego jako drugiego jêzyka

przejd¹ intensywny kurs, tzw. SPRINT, albo w ramach przedszkola

albo w innym oœrodku, jeszcze przed rozpoczêciem nauki w

szkole. Z czasem tego rodzaju pomoc otrzymaj¹ wszystkie dzieci

ze œrodowisk upoœledzonych jêzykowo.

Po dalsze informacje na temat programu w Szlezwiku -

Holsztynie prosimy zwracaæ siê do Anette Hausotter

[e-mail] , Koordynatora Krajowego Agencji

w Niemczech.

9

www.european-agency.org

We Francji w dziedzinie wczesnego zapobiegania i polityki

prewencyjnej za istotne uwa¿a siê rozró¿nienie pomiêdzy

dwoma ró¿nymi perspektywami: zapobiegania w sensie

ogólnym i specjalistycznych form interwencji, poniewa¿

ka¿da z nich wymaga innego traktowania w sensie

koncepcyjnym, realizacji œwiadczeñ, wymagañ kadrowych

i trybu postêpowania.

Prewencja w sensie ogólnym ma na celu zapobie¿enie

ewentualnemu pojawieniu siê trudnoœci rozwojowych w

przysz³oœci poprzez stworzenie optymalnych warunków rozwoju

dziecka. Obejmuje ona zró¿nicowane czynniki psychologiczne,

spo³eczne i interpersonalne wp³ywaj¹ce na proces uczenia siê

i wzajemne relacje pomiêdzy dzieckiem a œrodowiskiem

szkolnym.

Specjalistyczne formy interwencji ró¿ni¹ siê tym, ¿e w ich

przypadku na podstawie konkretnej sytuacji dziecka (diagnozy)

przewiduje siê powstanie okreœlonych potrzeb czy trudnoœci i

zwi¹zanej z nimi koniecznoœci specjalistycznych dzia³añ.

Nale¿y wiêc rozró¿niaæ pomiêdzy tymi dwoma rodzajami

prewencji, pamiêtaj¹c zarazem, ¿e mog¹ siê one wzajemnie

uzupe³niaæ. Rozró¿nienie takie pozwala lepiej okreœliæ, jakie

podmioty maj¹ ze sob¹ wspó³pracowaæ dla dobra dziecka i

zaspokojenia jego potrzeb.

Celem dzia³añ prewencyjnych podejmowanych przez

pracowników Specjalistycznej Sieci Pomocy Uczniom z

Trudnoœciami - Réseaux d’Aides Spécialisées aux Eleves en

Difficulté, RASED – jest wczesne zapobieganie pojawieniu siê

trudnoœci rozowojwych i minimalizacja czynników ryzyka przy

zastosowaniu odpowiedniego zestawu metod.

Dzia³ania RASED ukierunkowane s¹ na potencjalne trudnoœci

w nauce, zanim wyst¹pi¹ ich pierwsze objawy. Wczesna

interwencja na etapie pocz¹tkowym wymaga zdefiniowania, a

nastêpnie stworzenia, warunków sprzyjaj¹cych bardziej

przyjaznemu nastawieniu szko³y do potrzeb dziecka i jego

rodziców. Warunki te musz¹ uwzglêdniaæ etap wczesnoszkolny,

a szczególnie potrzeby ma³ego dziecka i metody odpowiadaj¹ce

potrzebom indywidualnym.

Celem wczesnej prewencji w szkole podstawowej jest unikniêcie

trudnoœci w nauce, jakich w przysz³oœci mo¿e doœwiadczaæ

pewna grupa uczniów, szczególnie tych najbardziej zagro¿onych.

Odbywa siê to poprzez organizacjê i zastosowanie odpowiednich

dzia³añ w ramach szkolnictwa codziennych zajêæ szkolnych,

tak¿e w klasie ucznia. Nale¿y przy tym ca³oœciowo i kompleksowo

potraktowaæ sposób funkcjonowania i zachowanie dziecka w

szkole.

Tego rodzaju metody wymagaj¹ bliskiej wspó³pracy pomiêdzy

pracuj¹cymi z dzieckiem specjalistami i nauczycielami. Sytuacja

“wspó³-dzia³ania” stwarza atmosferê sprzyjaj¹c¹ budowie

prawdziwej wspó³pracy pomiêdzy tymi dwoma grupami, opartej

na zró¿nicowaniu umiejêtnoœci zawodowych.

Dalsze informacje uzyskaæ mo¿na od Nel Saumont

[e-mail] , Krajowego Koordynatora Agencji we Francji,

lub Brigitte Bayet or Paul Fernandez z Departamentu

Prewencji INS-HEA www.inshea.fr (na stronie zamieszczona

zostanie niebawem rubryka poœwiêcona prewencji).

Koncepcje wczesnego

zapobiegania w ¿³obkach

we Francji

Wspomaganie rozwoju mowy w

okresie przedszkolnym w

Szlezwiku – Holsztynie (Niemcy)

10

www.european-agency.org

Rada Europy podkreœla znaczenie wczesnej interwencji

w przypadku ma³ych dzieci z autyzmem

W roku 2004 Rada Europy powo³a³a Komitet

Ekspertów do Spraw Edukacji i Integracji Dzieci

z Autyzmem. Komitet wspó³pracuje œciœle z

organizacj¹ Autyzm – Europa na polu obrony praw

cz³owieka w 46 krajach skupionych w tej

organizacji.

Pracom Komitetu przewodniczy Kari Steindal z

Norwegii. Komitet zajmuje siê wymian¹ informacji w

zakresie postêpów badañ nad autyzmem oraz danych

statystycznych. Odpowiada równie¿ za analizê

œwiadczeñ oferowanych tej grupie dzieci, w

szczególnoœci w ramach systemu oœwiaty, oraz

zbieranie przyk³adów dobrej praktyki. Obecnie Komitet

opracowuje zalecenia dla rz¹dów pañstw europejskich

maj¹ce na celu poprawê edukacji i integracji dzieci z

zaburzeniami spektrum autystycznego (ASD – Autistic

Spectrum Disorders).

Poœród pañstw – cz³onków organizacji przeprowadzona

zosta³a ankieta na temat oferowanych dzieciom z

ASD œwiadczeñ, ze szczególnym uwzglêdnieniem

procesu rozpoznania i diagnozy autyzmu. Odpowiedzi

udzielone przez kraje s¹ obecnie poddawane analizie.

W tej chwili w wiêkszoœci z 20 krajów uczestnicz¹cych

w pracach organizacji (do których niedawno do³¹czy³a

w charakterze obserwatora Japonia) uznaje siê autyzm

za zaburzenie wystêpuj¹ce w ró¿nym nasileniu i

postaci (spektrum), stanowi¹ce odrêbn¹ kategoriê

niepe³nosprawnoœci, choæ w wielu krajach pogl¹dy

takie przyjê³y siê stosunkowo niedawno. Wszystkie

kraje zgodnie uznaj¹, ¿e autyzm bywa czêsto

diagnozowany zbyt póŸno. Wczeœniejsza diagnoza

jest mo¿liwa, i powinna jej towarzyszyæ ocena

indywidualnych potrzeb edukacyjnych. Jak wskazuj¹

ostatnie badania, wczesna interwencja jest niezwykle

wa¿na w przypadku zaburzeñ spektrum autystycznego,

szczególnie w odniesieniu do powa¿nych problemów

komunikacyjnych.

Rada Europy przyjê³a ponadto w dniu 5 kwietnia 2006

roku Plan Dzia³ania maj¹cy promowaæ prawa i pe³ne

uczestnictwo osób niepe³nosprawnych w ¿yciu

spo³ecznym na lata 2006 – 2015 (Recommendation

R e c ( 2 0 0 6 ) 5 ) . P l a n p r z e d s t a w i a z a r y s

ogólnoeuropejskiej polityki w dziedzinie

niepe³nosprawnoœci i adresowany jest zarówno do

pañstw cz³onkowskich, jak te¿ samej Rady Europy.

Poruszone w nim zosta³y istotne aspekty ¿ycia

codziennego osób niepe³nosprawnych. W odniesieniu

do opieki zdrowotnej, plan stwierdza, ¿e wszystkie

kraje uznaj¹ potrzebê wczesnej interwencji i

skutecznych metod rozpoznawania, diagnozowania,

i terapii zaburzeñ na ich wczesnym etapie. W

odniesieniu do rehabilitacji, Plan stawia za cel

udostêpnienie wysokiej jakoœci œwiadczeñ wczesnej

interwencji od momentu narodzin, zapewnienie opieki

wielospecjalistycznej, oraz podkreœla wagê wsparcia

rodziców i skierowanego do nich poradnictwa.

Podsumowanie prac Komitetu Ekspertów do

Spraw Edukacji i Integracji Dzieci z Autyzmem

oraz rekomendacje koñcowe zostan¹ podane do

publicznej wiadomoœci pod koniec roku 2006.

Dodatkowych informacji udziela Muriel

Grimmeissen, Sekretarz Komitetu Ekspertów

www.coe.int/soc-sp

ród³o: Rada Europy

11

www.european-agency.org

Konferencje na temat wczesnej

interwencji

W roku 2005 odby³y siê trzy wa¿ne konferencje poœwiêcone

problematyce i praktyce wczesnej interwencji: w Czechach,

Wielkiej Brytanii i Portugalii. W ka¿d¹ z nich zaanga¿owani

byli eksperci Agencji specjalizuj¹cy siê we wczesnej

interwencji. Konferencje stworzy³y specjalistom z wielu

krajów Europy i spoza niej mo¿liwoœæ wymiany opinii na

temat swojej pracy.

Paga, Republika Czeska, Maj 2005

Konferencja, która odby³a siê w Pradze w maju roku 2005

poœwiêcona by³a wczesnemu zapobieganiu trudnoœciom

rozwojowym, w szczególnoœci u niemowl¹t i ma³ych dzieci.

Konferencje otworzy³a pani Alena Sterbova, wiceminister Edukacji

Rz¹du Republiki Czeskiej, która w swoim wyst¹pieniu podkreœli³a

znaczenie tego zagadnienia w jej kraju.

Przez dwa dni naukowcy i specjaliœci z ró¿nych miejsc Europy

przedstawiali swoje wyniki i doœwiadczenia oraz wymieniali siê

wiedz¹ i doœwiadczeniem na temat dzia³añ prewencyjnych

skierowanych do ma³ych dzieci. Podczas ca³ej konferencji

przewija³ siê w¹tek niezwykle potrzebny, choæ delikatny – potrzeby

wspó³pracy pomiêdzy rodzicami i specjalistami. Podano wiele

przyk³adów wziêtych z czeskiej praktyki WI. Podczas Konferencji

umo¿liwiono rodzicom wyra¿enie w³asnych opinii oraz podzielenie

siê doœwiadczeniami i potrzebami ze specjalistami zawodowo

zwi¹zanymi z sektorem.

W celu uzyskania dalszych informacji prosimy o kontakt z

organizatorami Konferencji, Zuzana Karpov¹, cz³onkiem

Rady Przedstawicieli Agencji z Republiki czeskiej

[e-mail], lub Alainem Bony alain.bony

@wanadoo.fr

Birmingham, Wielka Brytania, listopad 2005

Konferencja pod has³em Europejska Wczesna Interwencja

zosta³a zorganizowana przez Centrum Kszta³cenia Zawodowego

Sunfield. Mia³a ona miejsce w Birmingham w dniach 28 – 29

listopada 2005 roku. W ostatnich latach pojawi³y siê w Wielkiej

Brytanii liczne inicjatywy na polu wczesnej interwencji. Celem

konferencji by³o rozpoczêcie dialogu pomiêdzy specjalistami

pracuj¹cymi w oœrodkach wczesnej interwencji i naukowcami z

Wielkiej Brytanii i innych krajów Europy.

Organizacjê Konferencji wspar³ rz¹d oraz najwa¿niejsze brytyjskie

organizacje charytatywne, które postuluj¹ trwa³e w³¹czenie

œwiadczeñ WI do œrodków pomocy oferowanych rodzinom (m.

in. MENCAP, SCOPE, RNIB, Fundacja Zdrowia Psychicznego).

Ponad 500 delegatów z Wielkiej Brytanii i innych krajów

europejskich uczestniczy³o w konferencji. Byli na niej tak¿e

obecni reprezentanci Agencji zaanga¿owani w projekt WI.

Konferencjê otwar³a Minister d. s. Dzieci i M³odzie¿y, Maria

Eagle. Przemówienia inauguracyjne wyg³osili: Michael Guralnick,

Prezydent Miêdzynarodowego Towarzystwa Wczesnej

Interwencji, Patricia Champion, z Oœrodka Wczesnej Interwencji

w Christchurch (Nowa Zelandia), oraz Philippa Russell, brytyjski

komisarz d. s. Praw Osób Niepe³nosprawnych. Wiele spoœród

warsztatów pogl¹dowych przeprowadzili reprezentanci Eurlyaid

– Europejskiego Stowarzyszenia na rzecz Wczesnej Interwencji.

Dotyczy³y one zagadnieñ takich jak ubóstwo, rozwój œwiadczeñ,

specyfika rozwi¹zañ systemowych w poszczególnych krajach

Unii Europejskiej, oraz przyk³ady dobrej praktyki.

Podczas konferencji po raz pierwszy zaprezentowano now¹

ksi¹¿kê “Early Childhood Intervention; International Perspectives,

National Initiatives, and Regional Practice” (Wczesna interwencja:

miêdzynarodowe perspektywy, inicjatywy krajowe i praktyka

regionalna), pod redakcj¹ Barry'ego Carpentera oraz Jo Egertona.

Ksi¹¿ka odzwierciedla najistotniejsze zagadnienia omawiane na

konferencji oraz przedstawia pogl¹dowo sytuacjê w Wielkiej

Brytanii, Europie, oraz na p³aszczyŸnie miêdzynarodowej w

odniesieniu do pojawiaj¹cych siê trendów WI w zmieniaj¹cej siê

populacji.

Wyk³ad plenarny koñcz¹cy konferencjê wyg³osi³ Michael Guralnick.

Omówi³ w nim zadania stoj¹ce przed oœrodkami wczesnej

interwencji i kierunki rozwoju w tej dziedzinie. Wiêcej informacji

na temat tego wyst¹pienia oraz innych wyg³oszonych referatów

mo¿na uzyskaæ na stronie konferencji:http://www.sunfield-

school.org.uk/eci/

conference.htm .

Dalsze informacje na temat konferencji mo¿na uzyskaæ od

Barry'ego Carpentera, Dyrrektora Generalnego Centrum

Sunfield: [e-mail]

Lisbona, Portugalia, grudzieñ 2005

Konferencjê zorganizowano pod patronatem Dyrektora

Generalnego do spraw Innowacji i Programów Nauczania

Portugalskiego Ministerstwa Edukacji, we wspó³pracy z CERCI

(Lizbona) i przy wsparciu Agencji. Odby³a siê ona w dniach 5-6

Grudnia 2005.

Celem konferencji by³o okreœlenie podstawowych problemów

wczesnej interwencji w krajach cz³onkowskich Unii Europejskiej

oraz omówienie najnowszych rozwi¹zañ stosowanych w tej

dziedzinie. Podczas konferencji zapoznano te¿ uczestników z

Raportem Agencji na temat wczesnej interwencji, a tak¿e podjêto

refleksjê na temat roli badañ naukowych i szkoleñ zawodowych

w rozwoju dobrej praktyki w dziedzinie wczesnej interwencji.

Przez dwa dni eksperci pracuj¹cy w ró¿nych krajach oraz

organizacjach miêdzynarodowych analizowali kluczowe

zagadnienia stoj¹ce przed sektorem wczesnej interwencji, a ich

dyskusji przys³uchiwa³o sie 500 uczestników konferencji. Sekretarz

Stanu portugalskiego Ministerstwa Edukacji, Sekretarz Stanu d.

s. Edukacji i Rehabilitacji, oraz Dyrektor Generalny d. s. Innowacji

i Programów Nauczania, podkreœlili wagê tego wydarzenia dla

rozwoju wczesnej interwencji w Portugalii.

Wiêcej informacji uzyskaæ mo¿na od Filomeny Pereira, cz³onka

Rady Przedstawicieli Agencji w Portugalii filomena.pereira@

dgidc.min-edu.pt.

12

www.european-agency.org

Wydawca: Europejska Agencja Rozwoju Edukacji

Ucznia ze Specjalnymi Potrzebami

Agencja utrzymywana jest przez Ministerstwa

Edukacji krajów uczestnicz¹cych jej w pracach. S¹

to kraje cz³onkowskie Unii Europejskiej, oraz Islandia,

Norwegia i Szwajcaria. Malta, Republika S³owenii i

S³owacja posiadaj¹ status obserwatorów prac Agencji.

Agencja otrzymuje równie¿ wsparcie od instytucji

Unii Europejskiej.

Pogl¹dy wyra¿one przez poszczególnych autorów

publikuj¹cych w EuroWiadomoœciach nie musz¹

prezentowaæ oficjalnego stanowiska Agencji ani jej

krajów cz³onkowskich.

Dozwala siê cytowanie fragmentów tekstów

zamieszczonych w biuletynie pod warunkiem

umieszczenia dok³adnych danych bibliograficznych.

Wersja elektroniczna biuletynu dostêpna jest na

stronie internetowej Agencji:

www.european-agency.org

Stopka redakcyjna

Sekretariat

Ostre Stationsvej 33

DK – 5000 Odense C Denmark

Tel: [phone]

[e-mail]

Biuro w Brukseli

3 Avenue Palmerston

BE-1000 Brussels Belgium

Tel: [phone]

[e-mail]

Web: www.european-agency.org

Po dodatkowe egzemplarze biuletynu oraz informacjê

na temat prac Agencji prosimy zwracaæ siê do

Koordynatora Krajowego Agencji na Polskê, Ma³gorzaty

Doñskiej-Olszko: [e-mail]

Redakcja:

Amanda Watkins, Ole Lissabeck-Nielsen, Cor Meijer

Opracowanie graficzne:

Cadenza 3D www.cadenza-3d.co.uk

T³umaczenie: Maria Libura

Druk: Halstan & Co. Ltd. www.halstan.co.uk

Dostêpne w jêzyku:

Czeskim

Niemieckim Norweskim

Duñskim

Greckim Polskim

Holenderskim/Flamandzkim

Wêgierskim

Portugalskim

Angielskim Islandzkim

Hiszpañskim

Estoñskim W³oskim

Szwedzkim

Fiñskim

£otewskim

Francuskim

Litewskim

ISSN: 1901-8851

Lato 2006

Publikacjê niniejszego biuletynu wspar³ Dyrektoriat

Generalny do spraw Edukacji, Szkoleñ, Kultury i

Wielojêzycznoœci przy Komisji Europejskiej:http://

europa.eu.int/comm/dgs/education_culture/in

dex_en.htm

Projekt pod nazw¹ “Zespó³

Transatlantycki d. s. Wczesnej

Interwencji” (2001 – 2005) uznany

zosta³ przez Komisjê Europejsk¹ za

jeden z najlepszych przyk³adów dobrej

w s p ó ³ p r a c y p o m i ê d z y U n i ¹

Europejsk¹ a Stanami Zjednoczonymi

w ramach Programu Wspó³pracy w

dziedzinie Szkolnictwa Wy¿szego i

Z a w o d o w e g o . W p r o j e k c i e

uczestniczy³y trzy uniwersytety

amerykañskie i piêæ europejskich:

www.transatlanticconsortium.org .

Projekt mia³ spe³niæ cztery podstawowe

zadania:

rozszerzyæ i wzmocniæ dzia³ania

podejmowane na polu œwiadczeñ

udostêpnianych ma³ym dzieciom

niepe³nosprawnym i ich rodzinom,

kszta³towania polityki w tym zakresie,

oraz badañ naukowych nad wczesn¹

interwencj¹ w krajach uczestnicz¹cych

w projekcie;

wspomóc przygotowanie specjalistów z

dziedziny wczesnej interwencji do roli

liderów poprzez trening miêdzykulturowy;

s t w o r z y æ m e c h a n i z m t r w a ³ e j

transatlantyckiej wymiany informacji i

wsparcia projektów badawczych

podejmowanych wspólnie przez

uniwersytety i studentów, opartej na

nowoczesnych œrodkach komunikacji i

wymianach naukowych;

stworzyæ podstawy do rozwoju dalszej

d³ugofalowej wspó³pracy, m. in. poprzez

ustanowienie wspólnego programu

Zespó³ Transatlantycki d. s. Wczesnej

Interwencji

studiów.

Realizacja projektu przynios³a oczekiwane

rezultaty. Powsta³ zespó³ skupiaj¹cy

uniwersytety europejskie i amerykañskie,

wspomagaj¹cy obecnych i przysz³ych

liderów wczesnej interwencji poprzez

dostarczanie im informacji s³u¿¹cych

rozwojowi i wzmocnieniu dobrej praktyki

i polityki w tej dziedzinie. Ustalenia w

sprawie wspó³pracy d³ugoterminowej

przyjê³y postaæ wielostronnych umów na

szczeblu decydentów.

W sumie 65 naukowców i specjalistów

pracuj¹cych w oœrodkach wczesnej

interwencji zosta³o przeszkolonych przy

u¿yciu nowoczesnych technologii. Projekt

umo¿liwi³ tak¿e wymianê doœwiadczeñ.

W jego ramach odby³y siê w sumie 104

sta¿e studenckie. Ponadto opracowany

zosta³ miêdzynarodowy program

nauczania, który maj¹ realizowaæ uczelnie

uczestnicz¹ce w projekce. Program ten

uwzglêdniaæ bêdzie krajowe i

miêdzynarodowe perspektywy i stan

wiedzy o wczesnej interwencji i rozwoju

ma³ych dzieci, a w perspektywie –

wspomagaæ okreœleniu polityki w tym

zakresie.

Patrz¹c z globalnego punktu widzenia,

wzrastaj¹ca mobilnoœæ populacji wymaga

dostosowania wczesnej interwencji do

potrzeb i œrodków ka¿dej rodziny i

ka¿dego dziecka. Przynosi to d³ugofalowe

korzyœci tak w sensie ludzkim, jak

ekonomicznym. Potrzeba wiêc wiêkszych

miêdzynarodowych nak³adów w tej

dziedzinie, a tak¿e wykszta³cenia kadry

posiadaj¹cej umiejêtnoœci pracy w

wielokulturowym œrodowisku. Dziêki

takim za³o¿eniom wyniki projektu nie

tylko wzbogac¹ sposób pracy na polu

wczesnej interwencji w Unii Europejskiej

i Stanach Zjednoczonych, ale tak¿e

bêd¹ mog³y s³u¿yæ za punkt odniesienia

innym krajom i kulturom.

Wiêcej informacji na temat Zespo³u

Transatlantyckiego mo¿na uzyskaæ

od Franza Peterandera, profesora

Uniwersytetu w Monachium

[e-mail]