Postępowanie cywilne ćwiczenia

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

„POSTĘPOWANIE CYWILNE”

OPRACOWANIE MATERIAŁÓW NA ĆWICZENIA 2003/2004

ABRIELA

IERES

NIWERSYTET

IKOŁAJA

OPERNIKA

ORUNIU

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWA

GÓLNA

YŁĄCZNA

RZEMIENNA

Określa, który z sądów tego samego rodzaju jest obszarowo właściwy do rozpoznania i rozstrzygnięcia

konkretnej sprawy (w ramach danego okręgu sądowego).

ŁAŚCIWOŚĆ OGÓLNA

Co do zasady sądem właściwym jest

SĄD POZWANEGO

ustalany według reguły przy:

• O

SOBACH FIZYCZNYCH

Art. 27. § 1. Powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.

§ 2. Miejsce zamieszkania określa się według przepisów kodeksu cywilnego.

Art. 28. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną właściwość oznacza się według miejsca jego pobytu w
Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w Polsce - według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce.

MIEJSCE ZAMIESZKANIA

–

miejsce, w którym ktoś przebywa z wolą stałego pobytu, miejscowość

pozostałych przypadkach orzeka SN w oparciu o art. 45

• O

SOBACH PRAWNYCH I INNYCH PODMIOTACH

Art. 29. Powództwo przeciwko Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby państwowej jednostki organizacyjnej, z której
działalnością wiąże się dochodzone roszczenie.
Art. 30. Powództwo przeciwko osobie prawnej lub innemu podmiotowi nie będącemu osobą fizyczną wytacza się według miejsca ich
siedziby.

IEDZIBA

– tam, gdzie znajdują się władze, organy zarządzające, może być wskazana w ustawie

lub w statucie

ŁAŚCIWOŚĆ PRZEMIENNA

Można je zastosować, by ułatwić sytuację powoda.
W uzasadnieniu trzeba wyraźnie wskazać, na który przepis się powołujemy i dlaczego, bo w przeciwnym

razie są stwierdzi, że nie jest właściwy – nie ma obowiązku z urzędu sprawdzać tych przepisów.

Art. 31. Powództwo w sprawach objętych przepisami oddziału niniejszego wytoczyć można bądź według przepisów o właściwości
ogólnej, bądź przed sąd oznaczony w przepisach poniższych.

Odnosi się do powództw z art. 32 – 37:

•

O ROSZCZENIE ALIMENTACYJNE

O USTALENIE OJCOSTWA

⇒ według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej

•

O ROSZCZENIE MAJĄTKOWE

GDY POZOSTAJE W ZWIĄZKU Z DZIAŁALNOŚCIĄ JEDNOSTKI LUB ZAKŁADU

⇒ sąd, w

którego okręgu znajduje się jednostka organizacyjna pozwanego lub jej zakład mający za zadanie
prowadzenie działalności gospodarczej

•

O USTALENIE ISTNIENIA UMOWY

JEJ WYKONANIE

ROZWIĄZANIE

UNIEWAŻNIENIE

O ODSZKODOWANIE Z POWODU

NIEWYKONANIA LUB NIENALEŻYTEGO WYKONANIA UMOWY

⇒ sąd miejsca jej wykonania

•

O ROSZCZENIE Z CZYNU NIEDOZWOLONEGO

⇒ sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę

•

O ZAPŁATĘ NALEŻNOŚCI ZA PROWADZENIE SPRAWY

⇒ sąd miejsca, gdzie pełnomocnik procesowy sprawę

prowadził

•

O ROSZCZENIE ZE STOSUNKU NAJMU

DZIERŻAWY NIERUCHOMOŚCI

⇒ sąd miejsca położenia nieruchomości.

Do stosunków wynikających z prawa pracy stosuje się art. 461 §1

Art. 461. § 1. Powództwo w sprawach z zakresu prawa pracy może być wytoczone bądź przed sąd właściwości ogólnej pozwanego,
bądź przez sąd, w którego okręgu praca jest, była lub miała być wykonywana, bądź też przed sąd, w którego okręgu znajduje się
zakład pracy.

ŁAŚCIWOŚĆ WYŁĄCZNA

Tylko w przypadkach wyraźnie wskazanych w kpc.

Przewiduje je art. 38 – 42 przy powództwach:

•

O WŁASNOŚĆ

INNE PRAWA RZECZOWE NA NIERUCHOMOŚCI

O POSIADANIE NIERUCHOMOŚCI

⇒ wyłącznie przed

sąd miejsca jej położenia (przy służebności gruntowej decyduje położenie obciążonej nieruchomości)

•

Z TYTUŁU DZIEDZICZENIA

ZACHOWKU

Z TYTUŁU ZAPISU

POLECENIA

INNYCH ROZPORZĄDZEŃ TESTAMENTOWYCH

⇒

wyłącznie przed sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, gdy nie jest znane przed sąd, w
którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część

•

ZE STOSUNKU CZŁONKOSTWA SPÓŁDZIELNI

SPÓŁKI

STOWARZYSZENIA

⇒ według miejsca ich siedziby

•

ZE STOSUNKU MAŁŻEŃSTWA

⇒ przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie wspólne

zamieszkanie, jeżeli choć jedno z nich tam stale przebywa lub zamieszkania powoda

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

• ze stosunku między rodzicami a dziećmi/przysposabiającym a przysposobionym ⇒ przed sąd miejsca

zamieszkania powoda a gdy brak to według przepisów o właściwości ogólnej.

Szczególne uregulowanie jest też przewidziane w postępowaniu rejestrowym, gdzie:

Art. 694

. W sprawach rejestrowych wyłącznie właściwy jest sąd rejonowy (sąd gospodarczy) właściwy ze względu na miejsce

zamieszkania lub siedzibę podmiotu, którego wpis dotyczy (sąd rejestrowy).

Duże znaczenie ma przepis art. 43 w sytuacji, gdy właściwość można ustalić w oparciu o kilka różnych

przepisów

⇒

SWOBODA WYBORU POWODA

Art. 43. § 1. Jeżeli uzasadniona jest właściwość kilku sądów albo jeżeli powództwo wytacza się przeciwko kilku osobom, dla których
według przepisów o właściwości ogólnej właściwe są różne sądy, wybór między tymi sądami należy do powoda.
§ 2. To samo dotyczy wypadku, gdy nieruchomość, której położenie jest podstawą oznaczenia właściwości sądu, jest położona w
kilku okręgach sądowych.

WŁAŚCIWOŚĆ RZECZOWA

Decyduje, który z sądów różnego rodzaju jest właściwy do rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy w I

instancji.

ZASADA ART

–

WŁAŚCIWOŚĆ OGÓLNA SĄDÓW REJONOWYCH

Art. 16. Sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych.

WYJĄTEK ART

–

WŁAŚCIWOŚĆ SĄDÓW OKRĘGOWYCH

Art. 17. Do właściwości sądów wojewódzkich należą sprawy:

1) o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie

pochodzenia dziecka, o unieważnienie uznania dziecka oraz o rozwiązanie przysposobienia,

2) o ochronę praw autorskich, jak również praw wynikających z opatentowania wynalazków lub rejestracji wzorów

użytkowych i zdobniczych oraz znaków towarowych;

3) o roszczenia wynikające z Prawa prasowego;

4) o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa trzydzieści tysięcy złotych, oprócz spraw o

alimenty, o naruszenie posiadania i o zniesienie wspólności majątkowej między małżonkami oraz spraw o uzgodnienie treści księgi
wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,

5) o orzeczenie przepadku świadczenia na rzecz Skarbu Państwa, jeżeli świadczenie to zostało spełnione w zamian za

dokonanie czynu zabronionego przez ustawę lub w celu niegodziwym,

6) o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni.

Wyjątek od tych zasad przewidziany jest w art. 461, gdzie niezależnie od wartości przedmiotu sporu mamy
do czynienia ze sprawą prowadzoną przed sądem rejonowym:

Art. 461. § 1

. Do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu sporu, należą sprawy z zakresu prawa pracy o

ustalenie istnienia stosunku pracy, o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i
przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku
nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy, a także sprawy dotyczące kar
porządkowych i świadectwa pracy oraz roszczenia z tym związane.

Jest

też podzielone zdanie co do spraw z art. 505

pkt 2, gdy jest problem przekroczenia 30 tys zł, ale

dominuje jednak stanowisko, ze nie ma to znaczenia:

. 505

. Przepisy niniejszego działu stosuje się w następujących sprawach należących do właściwości sądów rejonowych:

1) o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza pięciu tysięcy złotych, a w sprawach o

roszczenia wynikające z rękojmi lub gwarancji jakości, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty,
2)

zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu

mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.

POSTĘPOWANIU GOSPODARCZYM

w I instancji co do zasady właściwy jest

SĄD OKRĘGOWY

, wyjątki od tej

zasady wskazane są w art. 479

(podobnie sytuacja ma się w postępowaniu ubezpieczeń społecznych).

POSTĘPOWANIU NIEPROCESOWYM

właściwy jest

SĄD OKRĘGOWY

• o

ubezwłasnowolnienie

• separacja na zgodny wniosek stron

• sprawy o samorządzie w przedsiębiorstwie państwowym

CZYNNOŚCIACH EGZEKUCYJNYCH

właściwy jest

SĄD REJONOWY

POSTĘPOWANIU MIĘDZYNARODOWYM

właściwy jest

SĄD OKRĘGOWY

• uznanie i stwierdzenie wykonalności orzeczeń sądów zagranicznych

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

WARTOŚĆ PRZEDMIOTU SPORU

Określenie decyduje o:

1. sądzie
2. wartości wpisu stosunkowego
3. wysokości kosztów
4. możliwości wniesienia kasacji

WPS jest to kwota podana przez powoda w pozwie określająca wartość przedmiotu sporu/zaskarżenia.
W sprawach majątkowych nie wskazanie WPS jest brakiem istotnym.
Przy jego określaniu są zasady ogólne (art. 19 – 21) i szczególne (art. 22 – 26).

GÓLNE ZASADY USTALANIA

WPS

Wartość przedmiotu sporu wskazywana jest przez powoda w pozwie w

KWOCIE PIENIĘŻNEJ

WPS

NIE WLICZA SIĘ

odsetek, pożytków i kosztów procesowych.

Gdy dochodzimy kilku roszczeń, to

SUMUJE SIĘ ICH WARTOŚĆ

ZCZEGÓLNE ZASADY USTALANIA

WPS

Przy sprawach o

PRAWO DO ŚWIADCZEŃ POWTARZAJĄCYCH

⇒ suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli

świadczenia trwają krócej niż rok - za cały czas ich trwania.

W sprawach o

ISTNIENIE

UNIEWAŻNIENIE

ROZWIĄZANIE UMOWY NAJMU

DZIERŻAWY

O WYDANIE

ODEBRANIE

PRZEDMIOTU NAJMU

DZIERŻAWY

⇒

•

PRZY UMOWACH NA CZAS OZNACZONY

- suma czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż za rok

•

PRZY UMOWACH NA CZAS NIE OZNACZONY

- suma czynszu za okres trzech miesięcy.

W sprawach o roszczenia

PRACOWNIKÓW DOTYCZĄCE NAWIĄZANIA

ISTNIENIA

ROZWIĄZANIA STOSUNKU PRACY

⇒

•

PRZY UMOWACH NA CZAS OKREŚLONY

- suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, nie więcej niż za rok

•

PRZY UMOWACH NA CZAS NIEOKREŚLONY

- za okres jednego roku.

W sprawach o

ZABEZPIECZENIE

ZASTAW

HIPOTEKĘ

⇒ suma wierzytelności:

• gdy przedmiot zabezpieczenia lub zastawu ma mniejszą wartość niż wierzytelność, rozstrzyga wartość

mniejsza.

Sprawdzenie WPS

Sąd przed doręczeniem pozwu

MOŻE Z URZĘDU

sprawdzić na posiedzeniu niejawnym i zarządzić w tym celu

dochodzenie.

Po doręczeniu pozwu sprawdzenie nastąpić może jedynie na

ZARZUT POZWANEGO

, zgłoszony przed

wdaniem się w spór co do istoty sprawy.

Jeżeli sąd uzna się za niewłaściwy

⇒ przekazuje właściwemu:

• jeżeli jest kilka sądów właściwych - przekaże temu z nich, który wskaże powód

• po ustaleniu WPS nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania.

KAZUS
Podmioty

zawarły umowę na czas nieoznaczony od 2 I 2002. Czynsz miał być płacony do 15 każdego

miesiąca w wysokości 500 zł. Najemca od początku nie płacił.

1. Po 15 stycznia wynajmujący ma już roszczenie a nie prawo

• art. 19 WPS 21 miesięcy x 500 zł = 10500
2. Gdy

wynajmujący żąda również eksmisji to stosujemy art. 23

• suma czynszu za czas sporny ale przy umowach na czas nieoznaczony nie więcej niż za 3 m-ce 1500
3. Gdy

wynajmujący chce czynszu i wydania lokalu to stosujemy art. 21

• zlicza

się wartość roszczeń 12000

4. Gdy strony spierają się co do wysokości czynszu, który nie był określony w umowie

⇒ mamy spór o prawo

i stosujemy art. 22

• 12 x 500 = 6000
5. Gdy

najmujący chce podwyżki, bo zmieniły się warunki, a najemca cały czas płacił tyle samo, art. 22

• 12 x różnica (np. 200) = 2400

• chodzi o prawo a nie o roszczenie
6. Gdy chodzi o zapłatę zaległego za trzy miesiące i o podwyżkę, art. 21

• (3 x 500) + 2400 = 3900

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

WŁAŚCIWOŚĆ Z DELEGACJI

określonych przypadkach następuje wyznaczenie sądu przez

SĄD PRZEŁOŻONY

(sąd wyższej instancji)

na posiedzeniu niejawnym.

WYZNACZENIE następuje w formie

NIEZASKARŻALNEGO POSTANOWIENIA

•

PRZESZKODA

–

WZGLĘDY KONIECZNOŚCI

•

FAKTYCZNA

: śmierć sędziego

•

PRAWNA

: wyłączenie sędziów

•

NA ŻĄDANIE

: sądu, pozwanego/powoda, sądu przełożonego

•

OZNACZENIE PRZEZ

przy niemożności określenia właściwości miejscowej

art. 508 § 2 i § 3 w postępowaniu nieprocesowym w oparciu o względy konieczności i celowości

PRZEKAZANIE gdy sąd uznał się niewłaściwy to wydaje postanowienie i przekazuje sprawę sądowi:

• równorzędnemu – zaskarżalne w oparciu o art. 349 § 1 pkt 1

• niższemu – zaskarżalne w oparciu o art. 349 § 1 pkt 1
• art.

⇒ można odmówić przyjęcia przekazania

Art. 18. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu sprawy w sądzie powiatowym powstanie zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości,
sąd ten może przekazać sprawę do rozpoznania sądowi wojewódzkiemu. Postanowienie o przekazaniu sprawy wymaga
uzasadnienia.
§ 2. Sąd wojewódzki może przed pierwszą rozprawą odmówić przyjęcia sprawy do rozpoznania i zwrócić sprawę sądowi
powiatowemu, jeżeli uzna, że poważne wątpliwości nie zachodzą. Postanowienie zapada na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech
sędziów i wymaga uzasadnienia. Ponowne przekazanie tej samej sprawy przez sąd powiatowy nie jest dopuszczalne.

WŁAŚCIWOŚĆ UMOWNA

Art. 46. § 1. Strony mogą umówić się na piśmie o podanie sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie jest miejscowo
właściwy, sporu już wynikłego lub sporów mogących w przyszłości wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego. Sąd ten będzie
wówczas wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie postanowiły inaczej. Strony mogą również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru
powoda pomiędzy kilku sądami właściwymi dla takich sporów.
§ 2. Strony nie mogą jednak zmieniać właściwości wyłącznej.

Strony

mogą w umowie wskazać do rozstrzygnięcia ewentualnych sporów sąd inny niż wynika z przepisów

o właściwości ogólnej lub przemiennej

⇒

PROBACJA WŁAŚCIWE

Strony

mogą ograniczyć prawo wyboru sądu przez powoda

⇒

PROBACJA NIEWŁAŚCIWE

Nie

można modyfikować właściwości:

• rzeczowej

• funkcjonalnej

• wyłącznej

Dotyczy tylko stron a nie poręczycieli.
Umowę należy dołączyć do pozwu.
Właściwości umownej nie można wykorzystać przy postępowaniu nieprocesowym (art. 508 § 1)

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

BADANIE I SKUTKI NARUSZENIA PRZEPISÓW O WŁAŚCIWOŚCI

NIESIENIE POZWU ART

165

KPC

Następuje przez:

• Nadanie w polskim urzędzie pocztowym

• Pozostawienie w biurze podawczym sądu

• Wpis do protokołu

TRWALENIE WŁAŚCIWOŚCI SĄDU ART

Jeżeli przewodniczący stwierdzi, że niewłaściwie wskazano sąd to w oparciu o art. 200

⇒ wydaje

NIEZASKARŻALNE POSTANOWIENIE NA POSIEDZENIU NIEJAWNYM

YJĄTEK

ART

193

. 193. § 1. Zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na właściwość sądu.

• jeżeli chcemy więcej lub mniej to składamy nowe żądanie obok/zamiast poprzedniego
• możemy zmieniać jeżeli nie zmieni to właściwości sądu ⇒ jeżeli jednak nasza zmiana miałaby wpłynąć na

zamianę właściwości sądu, to musimy się z tym liczyć

ART

193.

§ 2. Jeżeli w myśl przepisu poprzedzającego zmiana nie jest dopuszczalna, a powód zmienia powództwo w ten sposób, że

występuje z nowym roszczeniem obok pierwotnego, sąd rozpoznaje nowe roszczenie jako sprawę oddzielną, jeżeli jest dla niej
rzeczowo i miejscowo właściwy, w przeciwnym zaś razie przekazuje sprawę sądowi właściwemu. Gdy jednak zmiana taka następuje
w sądzie powiatowym, należy przekazać całe zmienione powództwo sądowi wojewódzkiemu, który dla zmienionego powództwa jest
rzeczowo i miejscowo właściwy.

• jeżeli sąd w czasie postępowania stał się właściwy, to mimo że wcześniej nie był to nie może się już uznać

za niewłaściwy

Sąd

Z URZĘDU

bada właściwość aż do momentu

DORĘCZENIA POZWU POWODOWI

⇒ od tego momentu może

badać właściwość

TYLKO NA ZARZUT POZWANEGO

(zgłoszony i należycie uzasadniony przed wszczęciem

postępowania sądowego).

Niewłaściwość może mieć charakter:

IEUSUWALNY

SUWALNY

Badana przez sąd do chwili doręczenia pozwu

Wynikająca z umowy stron po doręczeniu pozwu
pozwanemu i na jego zarzut (mówi, że strony miały
umowę, której powód ni załączył)

KUTKI

IEWAŻNOŚĆ ART

379

PKT

6 N

IE MA NIEWAŻNOŚCI

W sytuacji, gdy sąd wyższy orzekał w sprawie wyższego
(rejonowy zamiast okręgowego)

Inne uchybienia procesowe
-rejonowy orzekał, gdy WPS przekroczyła 30 tyś
-naruszono właściwość miejscową
-wyższy sąd orzekał w sprawie niższego

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

PISMA SĄDOWE

Można je podzielić na pisma:

ROCESOWE

OCHODZĄCE OD ORGANÓW

PROCESOWYCH

EGZEKUCYJNYCH

Art. 125. § 1.

Pisma procesowe obejmują wnioski i

oświadczenia stron składane poza rozprawą.

Wnoszone na:

• piśmie

• ustnie do protokołu (art. 157 §1, 158 §1 pkt. 2)

• w oparciu o przepisy szczególne można na

urzędowym formularzu lub elektronicznie

Za strony uważa się też: prokuratora, RPO, organizacje
społeczne.

Orzeczenia.
Zarządzenia.
Wyroki i postanowienia.

YJĄTKI OD ZASADY PISEMNOŚCI

Art. 114. § 1. Wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych należy zgłosić na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w
którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy.
§ 2. Strona, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może złożyć wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów
sądowych, jako też wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego w sądzie rejonowym miejsca swego zamieszkania.
Sąd rejonowy prześle niezwłocznie te wnioski właściwemu sądowi.

Art. 50. § 1. Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa się toczy,
uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia.
§ 2. Strona, która przystąpiła do rozprawy, powinna uprawdopodobnić ponadto, że przyczyna wyłączenia dopiero później powstała lub
stała się jej znana.
§ 3. Aż do rozstrzygnięcia sprawy o wyłączenie sędzia może spełniać tylko czynności nie cierpiące zwłoki.

Art. 466. Pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do
protokołu powództwo oraz treść środków odwoławczych i innych pism procesowych, a także poprawki i uzupełnienia tych pism.

YMOGI PISMA PROCESOWEGO

Art. 126. § 1. Każde pismo procesowe powinno zawierać:

1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane

(podajemy wydział i adres)

, imię i nazwisko lub nazwę stron

(imię,

nazwisko, adres, zawód – gdy jest to pierwsze pismo, gdy kolejne, to wystarczy imię i nazwisko, a przy
osobach prawnych pełna nazwa i siedziba)

, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników

(pozew podpisuje

pełnomocnik, a dołącza się oryginał pełnomocnictwa podpisany przez powoda)

2) oznaczenie rodzaju pisma

(oznaczenie nazwy, gdy przewiduje to kodeks, oznaczenie przedmiotu

sporu i nazwanie roszczenia, jakiego dochodzimy)

;

osnowę wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności

(

;

4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;

wymienienie

załączników

(odpis pozwu dla pozwanego, umowy, pełnomocnictwo i inne.)

§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie zawodu i miejsca zamieszkania
lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sporu, pisma zaś dalsze - sygnaturę akt.
§ 3. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.
§ 4. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której
strona sama się nie podpisała.

Wyjątkami od tej zasady są

FORMULARZE URZĘDOWE

(są dostępne w sądzie okręgowym).

ISMA ZWYKŁE

muszą spełniać tylko te wymogi:

• cofnięcie pozwy

• wniosek

dowodowy

ISMA KWALIFIKOWANE

muszą spełniać jeszcze wymogi przewidziane w przepisach szczególnych:

• pozew (art. 187)

• apelacja

• zażalenie

• kasacja

• skarga o wznowienie postępowania

• zarzut od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym

• sprzeciw

• sprzeciw od wyroku zaocznego

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

Pisma procesowe można podzielić na:

LIŻSZE

ALSZE

Pozew

Pozostałe pisma w sprawie

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

RODZAJE POWÓDZTW

W oparciu o kryterium treści można wyróżnić:

•

POWÓDZTWA O ZASĄDZENIE ŚWIADCZENIA

•

POWÓDZTWO O USTALENIE ISTNIENIA

NIEISTNIENIA STOSUNKU LUB PRAWA

•

POWÓDZTWO O UKSZTAŁTOWANIE STOSUNKU PRAWNEGO LUB PRAWA

OWÓDZTWO O ZASĄDZENIE ŚWIADCZENIA

Żądamy

DANIA

(dare),

CZYNIENIA

(facere),

NIECZYNIENIA

(non facere),

ZANIECHANIA

lub

ZNOSZENIA

⇒ np.: o

zapłatę, wydanie, o zasądzenie odszkodowania.

Zwykle tyczy

ROSZCZEŃ WYMAGALNYCH

YJĄTEK ART

316

Art. 316. § 1. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w
szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy.
§ 2. Rozprawa powinna być otwarta na nowo, jeżeli istotne okoliczności ujawniły się dopiero po jej zamknięciu.

Wymagalność

MOŻE SIĘ ZREALIZOWAĆ

w toku postępowania.

YJĄTEK ART

190

Art. 190. Można dochodzić przyszłych powtarzających się świadczeń, jeżeli nie sprzeciwia się temu treść łączącego strony stosunku
prawnego.

Powództwo

może być sformułowane w sposób:

LTERNATYWNY

WENTUALNY

ACULTAS ALTERNATIVAS

-przy zobowiązaniach przemiennych
/zamiennych do spełnienia wystarczy
wykonanie jednego świadczenia
(mamy jednego dłużnika,
wierzyciela, jeden węzeł obligacyjny
ale wielość wyboru świadczeń)
-wyboru wedle ustaleń dokonuje
dłużnik lub wierzyciel (art. 365)

-wierzyciel dochodzi spełnienia
świadczenia głównego, a na
wypadek gdyby tego nie udało się
osiągnąć to też spełnienia
świadczenia zastępczego,
ewentualnego
np.

zwrot

telewizora

lub

ewentualnie zwrot jego
równoważności
-pierwszo klazula wykonalności jest
nadawana roszczeniu o wydanie
rzeczy, a dopiero później można
wystąpić o wydanie drugiej klazuli
dla roszczenia ewentualnego

-upoważnienie przemienne
-art. 966 kc

⇒ wola spadkobiercy

decyduje czy zapłacą i jak uiszczą
alimenty

Jeżeli sąd uwzględni pozew, to wydaje

WYROK DEKLARATORYJNY

⇒ stwierdzający istniejący stan rzeczy.

Wyrok

PRZYMIOT WYKONALNOŚCI

⇒ mogą być wykonalne w drodze postępowania egzekucyjnego

• jest

jeszcze

SKUTECZNOŚĆ

, która wiąże się z wystąpieniem innych określonych prawem

skutków, ale takich, których nie dochodzi się w drodze egzekucji, ale w tym przypadku o tym
nie mówimy.

Wszelkie wyroki oddalające mają

CHARAKTER DEKLARATORYJNY

, bo stwierdzają, że prawo nie istnieje.

OWÓDZTWO O USTALENIE ISTNIENIA

NIEISTNIENIA STOSUNKU LUB PRAWA

Art. 189. Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes
prawny.

Powołujemy się tu na kwestię

INTERESU PRAWNEGO

⇒ obiektywnie istniejąca potrzeba uzyskania ochrony

prawnej w drodze postępowania cywilnego.

W tym wypadku pełni podwójną rolę:

• zasadność powództwa

• legitymacja procesowa – przez kogo i przeciw komu

Może być sformułowany w sposób

POZYTYWNY

lub

NEGATYWNY

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

IE MOŻNA ŻĄDAĆ USTALENIA STANU PRAWNEGO

lecz tylko ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku lub prawa.

Przedmiotem mogą też być

FAKTY PRAWOTWÓRCZE

Wyrok uwzględniający ma

CHARAKTER DEKLARATORYJNY

i ma

PRZYMIOT SKUTECZNOŚCI

• jest

zależność między powództwem o zasądzenie świadczenia a ustaleniem istnienia

⇒ aby

czegoś dochodzić, trzeba pierwszo rozstrzygnąć czy istnieje podstawa faktyczna

OWÓDZTWO O UKSZTAŁTOWANIE STOSUNKU PRAWNEGO LUB PRAWA

Zmierza do zmiany, nawiązania, przekształcenia, ustania istniejącego stosunku prawnego

• powództwo

ukształtowanie: rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, ustalenie ojcostwa,

macierzyństwa

Uwzględnienie pozwu

⇒

WYROK KONSTYTUTYWNY

wiążący inne sądy (np. karne) mający

PRZYMIOT

SKUTECZNOŚCI

Można je wytoczyć tylko w przypadkach przewidzianych w ustawie.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

POSTĘPOWANIE DOWODOWE

Jest istotne dla postępowania rozpoznawczego.

Sąd ustala pewien stan faktyczny umożliwiający dokonanie rozstrzygnięcia.

Mamy tu do czynienia z

PROCESEM DOWODZENIA

: proces myślowy zmierzający w oparciu o środki

dowodowe do weryfikacji prawdziwości lub nieprawdziwości twierdzeń o faktach.

PRAWDOPODOBNIENIE

• surogat

dowodu

. 243. Zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje

uprawdopodobnienie zamiast dowodu.

• tylko, wówczas gdy ustawa pozwala w przepisach szczególnych

Art. 50. § 1. Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa się toczy,
uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia.
Art. 144. § 1. Przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane.
Art. 169. § 1. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu
tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu.
§ 2. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek.

Pojęcie

DOWODU

ŚRODKA DOWODOWEGO

⇒ można je stosować zamiennie, umożliwiają weryfikację

twierdzeń o faktach.

LASYFIKACJA DOWODÓW

Podstawowe

podziały, to:

•

NAZWANE I NIENAZWANE

AZWANE

IENAZWANE

-wymienione i opisane w kpc: art. 308

. 308. § 1. Sąd może dopuścić dowód z filmu, telewizji,

fotokopii, fotografii, planów, rysunków oraz płyt lub taśm dźwiękowych i
innych przyrządów utrwalających albo przenoszących obrazy lub
dźwięki.

§ 2. Dowody, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, sąd

przeprowadza, stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z oględzin
oraz o dowodzie z dokumentów

-art. 309 pozwala na wykorzystanie przez strony
wszystkich dowodów

⇒ odpowiednio stosowane

-np. kod genetyczny

Art. 309. Sposób przeprowadzenia dowodu innymi środkami

dowodowymi niż wymienione w artykułach poprzedzających określi
sąd zgodnie z ich charakterem, stosując odpowiednio przepisy o
dowodach.

•

RZECZOWE I OSOBOWE

SOBOWE

ZECZOWE

-źródłem informacji jest człowiek
-zeznania świadków, opinie biegłego, dokument gdy
chodzi nam o jego treść

-sąd bada cechy i właściwości
-oględziny, również dokumentu, gdy chodzi o jego cechy
a nie treść

•

POŚREDNIE I BEZPOŚREDNIE

OŚREDNIE

EZPOŚREDNIE

-sąd kieruje sięzasadmi logiki i doświadczenia
życiowego
-są środki dowodowe I (np. zeznania świadka) i II
stopnia.

-sąd przy pomocy własnych zmysłów uzyskuje wiedzę o
faktach
-np. oględziny

•

PIERWOTNE I WTÓRNE

RZEDMIOT DOWODU

O to czego dowodzimy w procesie dowodowym jest spór

⇒ są dwa stanowiska uważające, że dowodzi się:

•

FAKTÓW

•

TWIERDZEŃ O FAKTACH

Ogólnie można powiedzieć, że dowodzi się:

FAKTÓW

ZASAD DOŚWIADCZENIA ŻYCIOWEGO

PRAW

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

OWODZENIE FAKTÓW

W oparciu o art. 227, gdy mają

ZNACZENIE ISTOTNE

CHARAKTER SPORNY

. 227. Przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie.

Możemy je podzielić na:

F

AKTY PRAWOTWÓRCZE

AKTY NIWECZĄCE

AKTY TAMUJĄCE PRAWO

-dowodzi ich powód

-dowodzi ich pozwany
-np. przedawnienie, spełnienie
świadczenia

-dowodzi ich pozwany
-np. rozłożenie na raty, odroczenie
zapłaty

Jest grupa faktów nie wymagająca dowodu:

• art. 228 § 1 w związku z art. 213 § 1 –

FAKTY POWSZECHNIE ZNANE

Art. 228. § 1. F

AKTY POWSZECHNIE ZNANE

nie wymagają dowodu.

§ 2. To samo dotyczy

FAKTÓW ZNANYCH SĄDOWI URZĘDOWO

, jednakże sąd powinien na rozprawie zwrócić na nie uwagę stron.

. 213. § 1. Fakty powszechnie znane sąd bierze pod uwagę nawet bez powołania się na nie przez strony.

§ 2. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo
zmierza do obejścia prawa.

Np.:

różnego rodzaju klęski żywiołowe

są to fakty znane każdemu rozsądnemu, mającemu pewne doświadczenie życiowe człowiekowi

mieszkającemu w mieście siedziby sądu przed którym toczy się postępowanie

• art. 228 § 2 –

FAKTY ZNANE SĄDOWI Z URZĘDU

sąd musi poinformować strony postępowania, że o nich wie i bierze je pod uwagę

są to czynności w związku z czynnościami służbowymi

• art. 229 –

FAKTY PRZYZNANE PRZEZ STRONĘ PRZECIWNĄ

Art. 229. Nie wymagają również dowodu

FAKTY PRZYZNANE W TOKU POSTĘPOWANIA

przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi

wątpliwości co do swej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

może nastąpić w formie pisemnej, ustnie na rozprawie, w piśmie procesowym z zachowaniem

wymogów formalnych

należy odróżnić

RZYZNANIE FAKTU

ZNANIE POWÓDZTWA

-jest to akt wiedzy
-sąd je jedynie zatwierdza

-jest to akt wiedzy i woli

⇒ odnosi się zarówno do

faktów jak i do żądań
-sąd wydaje wyrok w oparciu o art. 333 § 1 pkt 2

• art.300

–

FAKTY UZNANE ZA PRZYZNANE

Art. 300. § 1. Za osobę prawną sąd przesłuchuje osoby wchodzące w skład organu uprawnionego do jej reprezentowania, przy czym
sąd decyduje, czy przesłuchać wszystkie te osoby, czy też tylko niektóre z nich.
§ 2. Za Skarb Państwa sąd może przesłuchać w charakterze strony osoby powołane do reprezentowania państwowej jednostki
organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub osoby przez nie wskazane.

Przy dowodzeniu faktów bierze się również pod uwagę

DOMNIEMANIA

AKTYCZNE

RAWNE

-dowodzenie jednego faktu przez drugi
-są oparte o poszlaki
-nie wiążą sądów

-ustawa je stanowi w oparciu o okoliczności stanu
faktycznego
-dzieli się je na:

WZRUSZALNE

(dowód z przeciwieństwa)

NIEWZRUSZALNE

-w oparciu o art. 234 wiążą sąd i z urzędu sąd nie może
przeprowadzić dowodu przeciwnego

⇒ może to jednak

zrobić na wniosek prokuratora

OWODZENIE ISTNIENIA ZASAD DOŚWIADCZENIA ŻYCIOWEGO

Ogólne wskazania wynikające z doświadczenia życiowego.

Pewne

wiadomości z dziedzin nauki, sztuki, rzemiosła i obrotu

⇒ szczegółowa wiedza, informacje

specjalne

sąd powinien przeprowadzić dowód z opinii biegłego.

Są to pewne zasady pozwalające ocenić fakty i stworzyć związki przyczynowo skutkowe.

OWODZENIE FAKTÓW SPORNYCH

Praw

wyjątkowo można dowodzić, gdy chodzi o dochodzenie:

•

PRAWA ZWYCZAJOWEGO

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

•

PRAWA SPECYFICZNYCH DZIEDZIN

•

PRAW OBCYCH

w oparciu o art. 1143 odnośnie stosowania i zasad.

IĘŻAR DOWODÓW

Ciąży na tym, kto

WYWODZI Z TEGO SKUTKI PRAWNE

Art. 6. Sąd powinien przeciwdziałać przewlekaniu postępowania i dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie nastąpiło na pierwszym
posiedzeniu, jeżeli jest to możliwe bez szkody dla wyjaśnienia sprawy.

To strony przedkładają wnioski dowodowe, a sam sąd ma niewiele do powodzenia i wyjątkowo może

podejmować działania:

. 232. Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić

dowód nie wskazany przez stronę.

Wnioski dowodowe można składać aż do

. 217. § 1. Strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swych wniosków

lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, jakie według przepisów
niniejszego kodeksu mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i
postanowień sądu.
§ 2. Sąd pominie środki dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody
jedynie dla zwłoki.

Doprecyzowanie tej zasady zawiera:

. 207. § 3. Stronę reprezentowaną przez adwokata lub radcę prawnego przewodniczący może zobowiązać do złożenia w

wyznaczonym terminie pisma przygotowawczego, w którym strona jest obowiązana do powołania wszystkich twierdzeń, zarzutów i
dowodów pod rygorem utraty prawa powoływania ich w toku dalszego postępowania.

Strona w postępowaniu gospodarczym zgodnie z art. 479

§ 1 powinna w pozwie wskazać wszystkich

wnioski.

W

postępowaniu uproszczonym środki dowodowe wskazywane są w pozwie:

. 505

. § 1. Okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe nie zgłoszone w pozwie, odpowiedzi na pozew, na pierwszym

posiedzeniu przeznaczonym na rozprawę lub w sprzeciwie od wyroku zaocznego mogą być rozpoznawane tylko wtedy, gdy strona
wykaże, że nie mogła ich powołać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później.
§ 2. Powód może przytoczyć nowe okoliczności faktyczne i wnioski dowodowe nie później niż w terminie tygodnia od dnia doręczenia
mu pism pozwanego wymienionych w paragrafie poprzedzającym.

Jeżeli strona wykaże, że wcześniej nie była w stanie wnieść wniosków dowodowych, to może to zrobić w
toku postępowania.
Postępowanie dowodowe może zostać otwarte, nawet jeżeli wcześniej zostało zamknięte, w sytuacji gdy
wyszły na jaw nowe dowody, wcześniej nie brane przez sąd pod uwagę:

• jeżeli się tego nie zrobi, to może to stanowić podstawę do wniesienia skargi o wznowienie postępowania w

oparciu o art. 403 § 2

Sąd wydając wyrok wskazuje w uzasadnieniu i wyjaśnia które fakty uznał i dlaczego.

ASADA SWOBODNEJ OCENY DOWODÓW

Art. 233. § 1. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia
zebranego materiału.
§ 2. Sąd oceni na tej samej podstawie, jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom
stawianym przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu.

Zasadę swobodnej oceny dowodów stosują sądy I instancji, a oceniają ją sądy II instancji.

OSTĘPOWANIE DOWODOWE

jest:

• prowadzone

rozprawie

• przed

sądem prowadzącym sprawę (wyjątek to zlecenie przeprowadzeniea)

• sporządza się protokół

LECENIE PRZEPROWADZENIA SĘDZIEMU WYZNACZONEMU LUB SĄDOWI

WEZWANEMU

Art. 235. Postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym, chyba że sprzeciwia się temu charakter dowodu albo
wzgląd na poważne niedogodności lub niewspółmierność kosztów w stosunku do przedmiotu sporu. W takich wypadkach sąd
orzekający zleci przeprowadzenie dowodu jednemu ze swych członków (sędzia wyznaczony) albo innemu sądowi (sąd wezwany).

Taką decyzję podejmuje się w sytuacji, gdy wystąpi jedna z przesłanek:

• gdy

świadek mieszka dalej niż 50 km od siedziby sądu

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

• art. 249 § 2. „Gdy zachodzi istotna trudność w dostarczeniu ksiąg do sądu, sąd może przejrzeć je na

miejscu lub zlecić sędziemu wyznaczonemu ich przejrzenie i sporządzenie niezbędnych wyciągów”

• art. 250 § 2. „Gdy sąd uzna za konieczne przejrzenie oryginału dokumentu, może zarządzić, by go

dostarczono na rozprawę, albo przejrzeć go na miejscu przez sędziego wyznaczonego lub przez cały skład
sądu.”

• art. 263. „Przesłuchanie osób dotkniętych chorobą lub kalectwem odbywa się w miejscu, gdzie

przebywają, jeżeli nie mogą go opuścić.”

Nie można zlecić przeprowadzenia całego postępowania lecz jedynie wybrane czynności.

Z wykonanych czynności należy napisać

PROTOKÓŁ

Art. 238. § 1. Protokół zawierający przebieg postępowania dowodowego przed sędzią wyznaczonym lub przed sądem wezwanym
podpisują, oprócz sędziego i protokolanta, także osoby przesłuchane oraz strony, jeżeli są obecne.
§ 2. Odmowę lub niemożność podpisania stwierdza się w protokole.

POWAŻNIENIE

następuje w formie

POSTANOWIENIA

⇒ sędzia lub sąd

SĄ NIMI ZWIĄZANI

• wskazanie

sędziego lub sądu

• określenie okoliczności faktycznych, które mają być dowodzone

• wskazanie dowodu, który ma być przeprowadzony
•

WYJĄTEK

to art. 240 § 2

⇒ sędzia może na wniosek trony przesłuchać świadków (którzy nie byli wskazani w

postanowieniu) na okoliczność którą na udowodnić

Art. 240. § 1. Sąd nie jest związany swym postanowieniem dowodowym i może je stosownie do okoliczności uchylić lub zmienić
nawet na posiedzeniu niejawnym.
§ 2. Sędzia wyznaczony i sąd wezwany mogą uzupełnić na wniosek strony postanowienie sądu orzekającego przez przesłuchanie
nowych świadków na fakty wskazane w tym postanowieniu.

OSTANOWIENIA DOWODOWE

Sąd orzekający wydaje postanowienia dowodowe art. 236

. 236. W postanowieniu o przeprowadzeniu dowodu sąd oznaczy fakty podlegające stwierdzeniu, środek dowodowy i - stosownie

do okoliczności - sędziego lub sąd, który ma dowód przeprowadzić, a ponadto, jeżeli to jest możliwe, termin i miejsce
przeprowadzenia dowodu. Wyznaczając sędziego, sąd może pozostawić mu oznaczenie terminu przeprowadzenia dowodu.

Sąd bardzo dokładnie wskazuje fakty które mają być dowiedzione, środki dowodowe, które stosuje, oraz

sędziego który ma je przeprowadzić.

Postanowienia takie

NIE PODLEGAJĄ ZASKARŻENIU

• sąd nie jest nimi związany ⇒ może je zmieniać i uchylać

• nie

są wymienione w art. 384

• art.

380

⇒ można wnieść o ponowne ich rozpatrzenie w apelacji

• można je zmieniać lub uchylać o ile nie zostały wykonane (art. 240 kpc)

Jedynie

POSTANOWIENIA PORZĄDKOWE SĄ ZASKARŻALNE W DRODZE ZAŻALENIA

zgodnie z zapisem z art. 394 §

1 pkt 5.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

DOWÓD Z DOKUMENTU

OKUMENT

: każdy przedmiot pokryty pismem w celu utrwalenia myśli, pod warunkiem że ma charakter trwały.

Jako szczególne utrwalone dokumenty są również uznawane:

Art. 308. § 1. Sąd może dopuścić dowód z filmu, telewizji, fotokopii, fotografii, planów, rysunków oraz płyt lub taśm dźwiękowych i
innych przyrządów utrwalających albo przenoszących obrazy lub dźwięki.
§ 2. Dowody, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, sąd przeprowadza, stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z
oględzin oraz o dowodzie z dokumentów.

ODZAJE DOWODÓW

Możemy wyróżnić dokumenty:

•

URZĘDOWE

PRYWATNE

•

PIERWOTNE

POCHODNE

oraz

WYDRUKI KOMPUTEROWE

OKUMENTY URZĘDOWE

Art. 244. § 1. Dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie
działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone.

Są to dokumenty pochodzące od

ORGANU PAŃSTWOWEGO

ARGANU ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

(samorządowej, rządowej) w

PRZEPISANEJ PRAWEM FORMIE

w sprawach z zakresu administracji publicznej.

Dodatkowy katalog organów, które działają w sprawach z zakresu administracji publicznej:

Art. 244 § 2. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzonych przez
organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne w zakresie poruczonych im przez ustawę spraw z
dziedziny administracji państwowej.

Stosuje się do nich dwa

DOMNIEMANIA

•

DOMNIEMANIE AUTENTYCZNOŚCI

PRAWDZIWOŚCI

: pochodzą od uprawnionego organu

•

DOMNIEMANIE ZGODNOŚCI TREŚCI Z RZECZYWISTYM STANEM RZECZY

: stwierdzają stan faktyczny zgodny z

rzeczywistością

OKUMENTY PRYWATNE

Art. 245. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

Nie jest to dokument urzędowy ale jest podpisany przez osobę go wystawiającą.

Jest to dowód oświadczenia osoby, która go podpisała:

•

ANONIM

nie może być dowodem w sprawie, a jedynie środkiem uprawdopodobnienia

⇒ nie jest traktowany

jak dokument prywatny

Stosuje się

DOMNIEMANIE

, że

POCHODZI OD OSOBY KTÓRA GO PODPISAŁA

OKUMENTY PIERWOTNE

: oryginały wystawiane za wiedzą i wolą wystawcy.

OKUMENTY POCHODNE

: wszelkie odpisy i kopie, gdy:

• stwierdzono

zgodność z oryginałem

• mogą to również być kopie

OKUMENTY KOMPUTEROWE

: też mogą być urzędowe i prywatne (podpis elektroniczny), mogą być potwierdzone

datą pewną.
O

DBICIE MECHANICZNE

Art. 921

. § 1. Jeżeli do puszczenia w obieg dokumentu na okaziciela jest wymagane zezwolenie właściwego organu państwowego,

dokument wystawiony bez takiego zezwolenia jest nieważny.
§ 2. Podpis dłużnika może być odbity sposobem mechanicznym, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

ZRUSZALNOŚĆ DOMNIEMAŃ ODNOŚNIE DOKUMENTÓW

APRZECZENIE DOKUMENTOWI URZĘDOWEMU

Art. 252. Strona, która zaprzecza prawdziwości dokumentu urzędowego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenia organu, od
którego dokument ten pochodzi, są niezgodne z prawdą, powinna okoliczności te udowodnić.

APRZECZENIE DOKUMENTOWI PRYWATNEMU

Art. 253. Jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je
podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Jeżeli jednak spór dotyczy dokumentu prywatnego
pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca, prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego
skorzystać.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

RÓBA PISMA

Art. 254. § 1. Badania prawdziwości pisma dokonuje się z udziałem lub bez udziału biegłych, zwłaszcza przez porównanie pisma na
zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach niewątpliwie prawdziwych. Sąd w razie potrzeby
może wezwać osobę, od której pismo pochodzi, na termin wyznaczony, w celu napisania podyktowanych jej wyrazów.
§ 2. Od obowiązku złożenia próby pisma zwolniony jest ten, kto na zapytanie, czy pismo na dokumencie jest prawdziwe, mógłby jako
świadek odmówić zeznania.
§ 3. Sąd może zastosować do osoby trzeciej, która nie wykonała zarządzeń sądu wydanych w myśl paragrafów poprzedzających,
takie same środki przymusowe, jak wobec świadków.
§ 4. Osoba trzecia może na równi ze świadkiem żądać zwrotu wydatków koniecznych związanych ze stawiennictwem do sądu, a
ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku.

OKUMENTY PODROBIONE LUB PRZEROBIONE

OŚWIADCZENIE NIEPRAWDY

Dotyczy jedynie dokumentów urzędowych, które korzystają z dwóch domniemań.

Możemy je wykazać jedynie na etapie postępowania dowodowego, gdybyśmy odwołali się do tego pżniej,
to nie będzie to podstawą do podstawą do wznowienia postępowania

Art. 403. § 1. Można żądać wznowienia na tej podstawie, że:
1) wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym;

RZEDSTAWIENIE DOKUMENTU

Art. 248. § 1. Każdy obowiązany jest przedstawić na zarządzenie sądu w oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w
jego posiadaniu i stanowiący dowód faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że dokument zawiera tajemnicę państwową.
§ 2. Od powyższego obowiązku może uchylić się ten, kto co do okoliczności objętych treścią dokumentu mógłby jako świadek
odmówić zeznania albo kto posiada dokument w imieniu osoby trzeciej, która mogłaby z takich samych przyczyn sprzeciwić się
przedstawieniu dokumentu. Jednakże i wówczas nie można odmówić przedstawienia dokumentu, gdy jego posiadacz lub osoba
trzecia obowiązani są do tego względem chociażby jednej ze stron albo gdy dokument wystawiony jest w interesie strony, która żąda
przeprowadzenia dowodu. Strona nie może ponadto odmówić przedstawienia dokumentu, jeżeli szkoda, na którą byłaby przez to
narażona, polega na przegraniu procesu.

Stosuje

się go w powiązaniu z art. 251

Art. 251. Za nieuzasadnioną odmowę przedstawienia dokumentu przez osobę trzecią sąd, po wysłuchaniu jej oraz stron co do
zasadności odmowy, skaże osobę trzecią na grzywnę. Osoba trzecia ma prawo żądać zwrotu wydatków połączonych z
przedstawieniem dokumentu.

• uwzględniane jest to przy oględzinach oraz przy dowodach z filmów czy fotografii.
• to

sąd decyduje jaki charakter nadać odmowie stron na przedstawienie dowodu (art. 233 § 2)

⇒

jest to związane ze swobodną oceną dowodów

• kodeks

określa wysokość kary grzywny w art. 163

Art. 163. § 1. Jeżeli kodeks przewiduje grzywnę bez określenia jej wysokości, grzywnę wymierza się w kwocie do jednego tysiąca
złotych.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

DOWODY Z ZEZNAŃ ŚWIADKÓW I PRZESŁUCHANIA STRON

Są dwa rodzaje ograniczeń:

• przedmiotowe

• podmiotowe

GRANICZENIA PRZEDMIOTOWE

Art. 246 i 247 nie mają zastosowania do spraw z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Art. 246. Jeżeli ustawa lub umowa stron wymaga dla czynności prawnej zachowania formy pisemnej, dowód ze świadków lub z
przesłuchania stron w sprawie między uczestnikami tej czynności na fakt jej dokonania jest dopuszczalny w wypadku, gdy dokument
obejmujący czynność został zagubiony, zniszczony lub zabrany przez osobę trzecią, a jeżeli forma pisemna była zastrzeżona tylko
dla celów dowodowych, także w wypadkach określonych w kodeksie cywilnym.

Przesłuchanie stron dotyczy:

STRON UMOWY

oraz ich

NASTĘPCÓW PRAWNYCH

(pod tytułem szczególnym).

Jeżeli istnieją podejrzenia wad oświadczenia woli to przeprowadza się dowody mogące to wykazać.
Nie dowodzi się faktów, które nastąpiły po zawarciu umowy.

Art. 247. Dowód ze świadków lub z przesłuchania stron przeciwko osnowie lub ponad osnowę dokumentu obejmującego czynność
prawną może być dopuszczony między uczestnikami tej czynności tylko w wypadkach, gdy nie doprowadzi to do obejścia przepisów o
formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności i gdy ze względu na szczególne okoliczności sprawy sąd uzna to za konieczne.

regulacje

są nieco węższe.

Dwie

przesłanki muszą być spełnione łącznie

⇒ zachowanie formy pisemnej pod rygorem nieważności i

nie możemy kwestionować treści dokumentu.
Nie

można wykazać, że w dokumencie jest więcej postanowień.

OWÓD Z ZEZNAŃ ŚWIADKÓW

Może mieć dwojaki charakter:

ZNACZENIU FAKTYCZNYM

ZNACZENIU FORMALNYM

Każda osoba, która dzięki własnym spostrzeżeniom ma
wiedzę o faktach

Osoba fizyczna wezwana przez sąd do złożenia zeznań
na okoliczność mającą istotne znaczenie dla sprawy

Sąd przeprowadza postępowanie dowodowe na wniosek

⇒ wydaje postanowienie o dopuszczeniu dowodu

z zeznań świadka wskazując:

• imię i nazwisko

• adres

• datę i miejsce przesłuchania

• wynagrodzenie za utratę zarobków

• art. 262 i inne

BOWIĄZKI ŚWIADKA

TAWIENNICTWO NA WEZWANIE SĄDU

Gdy świadek nie stawi się

• pierwszy

raz

⇒ sąd wyznacza grzywnę

• dwa

razy

⇒ wyznaczenie grzywny i przymusowe doprowadzenie (może być przymusowe doprowadzenie i

areszt

Art. 274. § 1. Za nie usprawiedliwione niestawiennictwo sąd skaże świadka na grzywnę, po czym wezwie go powtórnie, a w razie
ponownego niestawiennictwa skaże go na ponowną grzywnę i może zarządzić jego przymusowe sprowadzenie.
§ 2. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do świadka, który oddalił się bez zezwolenia przewodniczącego.
Art. 275. Świadek w ciągu tygodnia od daty doręczenia mu postanowienia skazującego go na grzywnę lub na pierwszym posiedzeniu,
na które zostanie wezwany, może usprawiedliwić swe niestawiennictwo. W razie usprawiedliwienia niestawiennictwa sąd zwolni
świadka od grzywny i od przymusowego sprowadzenia. Postanowienia sądu mogą zapaść na posiedzeniu niejawnym.

ŁOŻENIE ZEZNAŃ ZGODNIE Z PRAWDĄ

Art. 233 kk określa, że aby pociągnąć do odpowiedzialności za składanie fałszywych zeznań należy:

• pouczyć o odpowiedzialności karnej

• odebrać przyrzeczenie

• pouczyć o prawie do odmowy złożenia zeznań.

Przewodniczący określa ilość świadków, prosi ich kolejno

⇒ pozostali pozostają na zewnątrz sali rozpraw.

Przesłuchanie co do zasady

USTNIE

pytają kolejno: przewodniczący, sędziowie, strony:

• Niemi i głusi mogą złożyć zeznania pisemnie lub przy pomocy biegłego

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

Możliwe jest również rozwiązanie z art. 515

⇒ dotyczy postępowania nieprocesowego i osób, które nie są

uczestnikami postępowania.

Art. 515. Sąd może, stosownie do okoliczności, przesłuchać świadków i biegłych bez przyrzeczenia oraz w nieobecności
uczestników, może również zażądać od osób, które nie są uczestnikami, złożenia wyjaśnień na piśmie.

Przy złożeniu zeznań w sprawie karnej

⇒ gdy istnieje taka możliwość przeprowadzamy przesłuchanie

bezpośrednie, jeżeli nie ma takiej możliwości (bo np. świadek nie żyje) to można odczytać protokół:

• można również porównać zapis protokolarny z zeznaniami świadka by ocenić zgodność (co do swobody

dostępu do akt są różne stanowiska)

ŁOŻENIE PRZYRZECZENIA

Są dwa rodzaje przyrzeczenia:

PROMISORYJNE

ASETORYJNE

Przewidziane jest w kpc.
Następuje przed złożeniem zeznań.
Co do zasady przyjęte jest w Polsce, z wyjątkami art.
266 – 269

• gdy

świadek nie ukończył 17 lat

• prawomocnie skazany za składanie fałszywych

zeznań

• zgodny wniosek stron

• już był przesłuchany

Po złożeniu zeznań.

RAWA ŚWIADKA

Zaliczamy

tu:

•

WYŁĄCZENIE Z MOCY USTAWY

•

PRAWO DO ODMOWY ZŁOŻENIA ZEZNAŃ

•

PRAWO DO ODMOWY ODPOWIEDZI NA POSZCZEGÓLNE PYTANIA

•

PRAWO DO ŻĄDANIA ZWROTU KOSZTÓW ZWIĄZANYCH ZE STAWIENNICTWEM

(koszty dojazdu oraz utracone

zarobki)

YŁĄCZENIE Z MOCY USTAWY

W oparciu o art. 259

Art. 259. Świadkami nie mogą być:

1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;

2) wojskowi i urzędnicy nie zwolnieni od zachowania tajemnicy służbowej, jeżeli ich zeznanie miałoby być połączone z jej

naruszeniem;

3) przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby

prawnej lub innej organizacji mającej zdolność sądową;
4)

współuczestnicy jednolici.

oraz osoby wskazane w ustawie.

• ocena czy świadek jest zdolny do złożenia zeznań (do spostrzegania i komunikowania swoich

spostrzeżeń)

⇒ to sąd ocenia

• ustawa o ochronie informacji niejawnych ⇒ art. 248 kpc mówi też mówi o tajemnicy państwowej i

obowiązku przedstawienia dokumentu związanego z tajemnicą służbową

• nie

łączymy ról procesowych

świadek jest osobą bezbronną

w oparciu o art. 260 pełnomocnik trony ma prawo odmowy odpowiedzi na pytania

⇒ gdyby miał

być przesłuchany to powinien zrezygnować.

• współuczestnicy jednolici ⇒ art. 73 § 2 mówi, że mogą zostać przesłuchani w charakterze stron, ale nie

świadków

podobnie z interwenientem ubocznym samoistnym i niesamoistnym

Art. 260. Współuczestnik sporu, nie będący współuczestnikiem jednolitym, może być świadkiem co do faktów dotyczących wyłącznie
innego współuczestnika.
Art. 430. Małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być
przesłuchiwani w charakterze świadków.

Świadkami nie mogą być:

• osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń

• wojskowi i urzędnicy nie zwolnieni od zachowania tajemnicy służbowej, jeżeli ich zeznania miały być

połączone z jej naruszeniem

• przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane z charakterze strony...

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

RAWO DO ODMOWY ZŁOŻENIA ZEZNAŃ

Art. 261. § 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka, z wyjątkiem

•

małżonków stron,

•

ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa

•

oraz powinowatych w tej samej linii lub stopniu,

•

jak również osób pozostających ze stronami w stosunku przysposobienia.

Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest
dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o rozwód.

Art. 388 kc WYZYSK

⇒ powództwo o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa, gdy stosunek prawny już

wygasł

⇒ powództwo o zasądzenie ma w tym przypadku wyjątkowo charakter KONSTYTUTYWNY

KAZUS:
Przedsiębiorca A prowadził zakład cukierniczy, w którym miał maszyny o znacznej wartości. W grudniu 2002 r. w
zakładzie wybuchł pożar. Udało się uratować kilka maszyn, tyle że cała hala produkcyjna uległa spaleniu.
Przedsiębiorca A nie miał możliwości odbudowy hali, nie posiadał też innych nieruchomości, w których mógłby
przechować maszyny.
Sytuację tę wykorzystał pan B, który miał garaż w sąsiedztwie hali. Zaproponował on przechowanie maszyn za
wynagrodzeniem 90000 zł

⇒ wynagrodzenie to znacznie przekraczało koszty przechowana i przyjęte w obrocie

stawki.
Przedsiębiorca A czując, że pan B wykorzystał jego przymusowe położenie wytoczył powództwo z art. 388 kc,
twierdząc że należy się tylko 10000 zł.
Jakie powództwo może wytoczyć pan B?

1. Przed

zapłatą

⇒ powództwo o ukształtowanie

2. Po

zapłacie

⇒ powództwo o zasądzenie świadczenia

Jeżeli zostanie wniesione złe powództwo to

NASTĘPUJE ODDALENIE

i mamy do czynienia z res iudicata (jeżeli zmieni

się stan faktyczny, to wówczas powaga rzeczy osądzonej nie zachodzi).

Umowa pożyczki 1000 zł zawarta na piśmie ad probationem

⇒ przeprowadzenie dowodu, gdy wykażemy, że

dokument uległ zniszczeniu, zgubieniu, zabraniu.

Art. 247

⇒ ograniczenia dotyczące treści dokumentu, ad probationem lub ad eventum ⇒ nie ma ograniczeń,

można przeprowadzić dowód z zeznań świadków lub przesłuchania stron.

Art. 74 § 2 kc

⇒

Art. 74. § 1. Zastrzeżenie formy pisemnej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie
jest w sporze dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Nie dotyczy to jednak
wypadków, gdy zachowanie formy pisemnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
§ 2. Jednakże mimo niezachowania formy pisemnej przewidzianej dla celów dowodowych dowód ze świadków lub dowód z
przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej będzie
uprawdopodobniony za pomocą pisma. Sąd może również dopuścić wymienione dowody, jeżeli ze względu na szczególne
okoliczności sprawy uzna to za konieczne.

RAWO ODMOWY ODPOWIEDZI NA POSZCZEGÓLNE PYTANIA

W tym przypadku sąd nie wydaje postanowienia .

Sąd

MA OBOWIĄZEK SPRAWDZIĆ

czy osoba ma prawo domówić odpowiedzi na pytania:

•

ODMOWA BEZPODSTAWNA

może zastosować art. 276 i nałożyć karę grzywny lub areszt.

Jeżeli są uzasadnione przypuszczenia prawa odmowy odpowiedzi na pytania to odpowiedzi na pytania

następują

NA ROZPRAWIE Z WYŁĄCZENIEM JAWNOŚCI

Art. 153. § 1. Sąd z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli publiczne
rozpoznanie sprawy zagraża porządkowi publicznemu lub moralności albo gdy mogą być ujawnione okoliczności objęte tajemnicą
państwową lub służbową.
§ 2. Sąd może zarządzić odbycie posiedzenia przy drzwiach zamkniętych również na wniosek strony, jeżeli podane przez nią
przyczyny uzna za uzasadnione lub jeżeli roztrząsane być mają szczegóły życia rodzinnego. Postępowanie dotyczące tego wniosku
odbywa się przy drzwiach zamkniętych. Postanowienie w tym przedmiocie sąd ogłasza publicznie.

Zastosowanie ma również art. 261 § 2

Art. 261. § 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli

zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, wymienionych w paragrafie poprzedzającym, na odpowiedzialność karną,
hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową

albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej.

Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.

Mamy tu do czynienia ze zwolnieniem w związku z:

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ KARNĄ

TAJEMNICĄ ZAWODOWĄ

⇒ chroniona ustawowo

TAJEMNICA BEZWZGLĘDNA

– nie można z niej zwolnić (adwokaci, radcowie prawni, duchowny co do

faktów związanych ze spowiedzią)

TAJEMNICA WZGLĘDNA

– można zostać z niej zwolnionym (lekarska dziennikarska)

np. mimo iż sąsiedzi mogą mieć informacje co do czyjegoś stanu zdrowia to jedynie lekarz po
zwolnieniu z tajemnicy zawodowej może być świadkiem a nie sąsiedzi.

RAWO ŚWIADKA DO ŻĄDANIA ZWROTU KOSZTÓW ZWIĄZANYCH ZE STAWIENNICTWEM DO

SĄDU I UTRACONYCH ZAROBKÓW

Objęte tym uprawnieniem są zarówno:

KOSZTY DOJAZDU

jak i

UTRACONE ZAROBKI

Nie dotyczy to jednak kosztów dojazdu samochodem, a jedynie środkami komunikacji publicznej w najniższej

klasie, pociągiem osobowym, a nie pośpiesznym.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

OPINIA BIEGŁEGO

Opinie

biegłych są to

WIADOMOŚCI SPECJALNE

w oparciu o zasady doświadczenia życiowego i naukowego:

• jest to bardzo szeroko pojmowane i w zasadzie nie ma znaczenia o jakie wiadomości chodzi jeżeli tyczyło

naukowego zastosowania doświadczenia życiowego.

IEGŁYM MOŻE BYĆ

Może to być

OSOBA FIZYCZNA

powołana

AD HOC

STALI BIEGLI

wpisani do rejestru

Może to być

INSTYTUT NAUKOWY

lub

NAUKOWO

BADAWCZY

BLIGATORYJNE POWOŁANIE BIEGŁEGO

Obowiązek powołania choćby jednego biegłego jest w [przypadkach przewidzianych w ustawie w sprawach o:

•

UBEZWŁASNOWOLNIENIE

Art. 553. Osoba, która ma być ubezwłasnowolniona, musi być zbadana przez jednego lub więcej biegłych lekarzy psychiatrów.

•

ZNIESIENIE WSPÓŁWŁASNOŚCI GOSPODARSTWA ROLNEGO

Art. 619. § 1. W postępowaniu o zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego sąd ustala jego skład i wartość, w szczególności
obszar i rodzaj nieruchomości wchodzących w skład tego gospodarstwa oraz obszar i rodzaj nieruchomości stanowiących już
własność współwłaścicieli i ich małżonków, a w miarę potrzeby także okoliczności przewidziane w art. 216 kodeksu cywilnego.
§ 2. Podział w naturze nastąpi po zasięgnięciu opinii biegłych co do sposobu podziału.

pozostałych wypadkach to do sądu należy podjęcie decyzji czy należy czy nie powołać biegłego.

Opinia

biegłego jest specyficznym środkiem dowodowym

⇒ nie dowodzi faktów, ale zawiera informacje

specyficzne dotyczące faktów, na które powoływały się strony.

Wszystko dowody są jednakowo ważne.

Gdy opinie sporządza:

•

OSOBA FIZYCZNA

⇒ przedstawia się i ponosi odpowiedzialność

•

INSTYTUCJA

⇒ wydaje opinię kompleksową, odpowiedzialność ponosi instytucja a nie poszczególne osoby,

które ją tworzyły.

ODZAJE OPINII

Co do zasady są opinie:

•

USTNE

•

PISEMNE

– instytuty zawsze sporządzają opinię pisemną

Są jeszcze opinie dodatkowe wymienione w art. 286

Art. 286. Sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od
tych samych lub innych biegłych.

Każda ze stron ma prawo ustosunkowania się do każdego dowodu. Stąd biegłego wzywamy do sądu, by
uczynić zadość zasadzie bezpośredniości.

Gdy strona przed procesem poszła do biegłego

⇒ to dowód z dokumentu prywatnego, a nie z opinii biegłego.

ZASADNIENIE

Art. 285 § 1

⇒ każda opinia musi mieć uzasadnienie, gdyż ma ona ma charakter pomocniczy dla sądu i stron.

Musi

być przejrzyste, jasne i wyraźnie.

Art. 285. § 1. Opinia biegłego powinna zawierać uzasadnienie.
Art. 286. Sąd może zażądać ustnego wyjaśnienia opinii złożonej na piśmie, może też w razie potrzeby zażądać dodatkowej opinii od
tych samych lub innych biegłych.

• jest to rodzaj opinii uzasadniającej, dodatkowej.

PINIA ŁĄCZNA

Art. 285. § 1. Opinia biegłego powinna zawierać uzasadnienie.
§ 2. Biegli mogą złożyć opinię łączną.
§ 3. Jeżeli biegły nie może na razie udzielić wyczerpującej opinii, sąd wyznaczy termin dodatkowy do jej przedstawienia.

Wydawana jest przez przynajmniej dwóch biegłych tej samej specjalności, którzy dokonali takich samych

spostrzeżeń.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

Jej

rodzajem

jest

OPINIA KOMPLEKSOWA

: biegli różnych specjalność szczegółwo badają okresloną sprawę, by

dać pełny obraz pewnego stanu faktycznego.

RAWA BIEGŁYCH

•

ODMOWA ZŁOŻENIA OPINII

•

WYŁĄCZENIE OD ZŁOŻENIA OPINII

•

PRAWO DO WYNAGRODZENIA ZA WYDANIE OPINII I KOSZTY STAWIENNICTWA

BOWIĄZKI BIEGŁYCH

•

STAWIENNICTWO NA WEZWANIE

•

ZŁOŻENIE OPINII

•

ZŁOŻENIE PRZYRZECZENIA

DMOWA ZŁOŻENIA OPINII

Art. 280. Osoba wyznaczona na biegłego może nie przyjąć włożonego na nią obowiązku z przyczyn, jakie uprawniają świadka do
odmowy zeznań, a ponadto z powodu przeszkody, która uniemożliwia jej wydanie opinii.

Bardzo szeroko rozumie się tu

PRZESZKODĘ UNIEMOŻLIWIAJĄCĄ

⇒ zarówno problemy techniczne, prawne jak i

czasowe, wszystko nawet braki odpowiedniego sprzętu.

YŁĄCZENIE OD ZŁOŻENIA OPINII

Art. 281. Aż do ukończenia czynności biegłego strona może żądać jego wyłączenia z przyczyn, z jakich można żądać wyłączenia
sędziego. Gdy strona zgłasza wniosek o wyłączenie biegłego po rozpoczęciu przez niego czynności, obowiązana jest
uprawdopodobnić, że przyczyna wyłączenia powstała później lub że przedtem nie była jej znana.

Stosuje

się tu te same zasady, co przy wyłączeniu sędziego po to, by zapewnić bezstronność.

Gdy

wystąpią przesłanki wyłączenia, a mimo to biegły wyda opinię, która następnie będzie podstawą do

wydania decyzji, to jest to

ISTOTNE NARUSZENIE

będące podstawą

WZNOWIENIA

Następuje:

• z

INICJATYWY BIEGŁEGO

• na

WNIOSEK STRONY

RAWO DO WYNAGRODZENIA

Art. 288. Biegły ma prawo żądać wynagrodzenia za stawiennictwo do sądu i wykonaną pracę. Przewodniczący może przyznać
biegłemu zaliczkę na poczet wydatków.
Art. 291. Instytut naukowy lub naukowo-badawczy może żądać wynagrodzenia za wykonaną pracę i za stawiennictwo swoich
przedstawicieli.

Przysługuje zarówno

OSOBOM FIZYCZNYM

jak i

INSTYTUCJOM

Obejmuje

zarówno

ZWROT KOSZTÓW ZA STAWIENNICTWO

jak i wynagrodzenie za

OPŁATĘ ZA SPORZĄDZENIE

OPINII

⇒ w oparciu o odpowiednie rozporządzenia.

Jeżeli opinia jest sporządzana na wniosek, to sąd wzywa do wpłacenia

ZALICZKI

, a koszty pokrywa później ta

strona, która zostanie do tego zobowiązana w wyroku.

TAWIENNICTWO NA WEZWANIE

Stosuje

się te same przepisy, co przy świadkach, ale nie można stosować

PRZYMUSOWEGO DOPROWADZENIA

Art.

287

⇒ możliwość nałożenia grzywny ⇒ zaskarżalne postanowienie w oparciu o art. 384 § 4 pkt 5.

BOWIĄZEK ZŁOŻENIA OPINII

Jest wówczas, gdy biegły stawił się na wezwanie i niema podstaw do zastosowania przepisów o wyłączeniu.

Sąd może wydać postanowienie o nałożeniu grzywny.

ŁOŻENIE PRZYRZECZENIA

Stali

składają je raz przy wpisaniu na listę, a ad hoc na rozprawie.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

OGLĘDZINY

Mogą dotyczyć:

•

OSOBY

•

MIEJSCA

•

RZECZY

•

DOKUMENTU

CO DO JEGO WŁAŚCIWOŚCI

Sąd może zarządzić je z udziałem biegłych oraz połączyć je z przesłuchaniem świdków.
Stosuje się tu odpowiednio

PRZEPISY O OBOWIĄZKU PRZEDSTAWIENIA DOKUMENTU

⇒ jeżeli można i nie są to

znaczne koszty, to należy przedmiot dostarczyć do sądu.

GLĘDZINY OSOBY

Przeprowadzane

są tylko

ZA ZGODĄ OSOBY

, której dotyczą

⇒ ingerencja w sferę fizyczną bezwzględnie

wymaga zgody.
Jeżeli osoba jest <13 lat

⇒ zgoda przedstawiciela ustawowego.

GLĘDZINY RZECZY

Art. 293. Przepisy o obowiązku przedstawienia dokumentu stosuje się odpowiednio do przedstawienia przedmiotu oględzin. Jeżeli
rodzaj przedmiotu na to pozwala i nie jest to połączone ze znacznymi kosztami, należy przedmiot oględzin dostarczyć do sądu.
Art. 294. Jeżeli przedmiot oględzin jest w posiadaniu osoby trzeciej, a oględziny mają być dokonane w miejscu, gdzie przedmiot
znajduje się, osoba ta powinna być wezwana na termin oględzin i obowiązana jest ułatwić dostęp do przedmiotu.
Art. 295. § 1. Osoba trzecia w ciągu dni trzech od doręczenia jej wezwania może z ważnych przyczyn żądać od sądu wzywającego
zaniechania oględzin.
§ 2. Przed rozpoznaniem żądania osoby trzeciej sąd nie przystąpi do oględzin.
Art. 296. Osobę trzecią, która bez uzasadnionych przyczyn nie zastosowała się do zarządzeń w przedmiocie oględzin, sąd skaże na
grzywnę.
Art. 297. Osoba trzecia wezwana na termin oględzin ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem
do sądu, oraz wynagrodzenia za utratę zarobku na równi ze świadkiem, a ponadto zwrotu wydatków połączonych z dostarczeniem
przedmiotu oględzin.

Podobnie, jak przy dokumentach, gdy dotyczy informacji objętych tajemnicą państwową

⇒

ODMOWA

GLĘDZINY MIEJSCA

Jest

związane z wizją lokalną.

Może być przeprowadzona przez:

•

PRZEWODNICZĄCEGO SKŁADU SĘDZIOWSKIEGO

•

SĘDZIEGO WYZNACZONEGO

•

SĄD WEZWANY

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

PRZESŁUCHANIE STRON

Jest

dowodem

SUBSYDIARNYM

⇒ stosowane, gdy nie ma innych dowodów lub gdy te co były już wyczerpaliśmy

a jest jeszcze coś istotnego do wyjaśnienia.

ASADA ART

299

. 299. Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia

sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów zarządzi dowód z przesłuchania stron.

YJĄTEK OD ZASADY

. 432. W każdej sprawie o rozwód lub o separację sąd zarządza przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. W innych

sprawach sąd nie może odmówić dopuszczenia takiego dowodu, jeżeli strona go powołała. Art. 302 § 1 stosuje się odpowiednio.

Sprawy

SEPARACJE I ROZWÓD

⇒ sąd może ograniczyć się tylko do przesłuchania stron, gdy jest zgoda stron i

nie ma małoletnich dzieci.
Tyczy

się to też

ZNIESIENIA WSPÓLNOŚCI

majątkowej.

NFORMACYJNE PRZESŁUCHANIE STRON

. 212. Przewodniczący, jeżeli to możliwe, jeszcze przed wszczęciem postępowania dowodowego powinien przez zadawanie pytań

stronom ustalić, jakie z istotnych okoliczności sprawy są między nimi sporne, i dążyć do ich wyjaśnienia. W razie potrzeby udziela
stronom odpowiednich pouczeń i wskazówek, a stosownie do okoliczności zwraca im uwagę na celowość ustanowienia pełnomocnika
procesowego.

Przewodniczący sprawdza w jakich kwestiach strony są w sporze.
Nie

są dowodami w sprawie.

YSŁUCHANIE UCZESTNIKÓW POSTĘPOWANIA

Art. 514. § 1...Mimo niewyznaczenia rozprawy sąd przed rozstrzygnięciem sprawy może wysłuchać uczestników na posiedzeniu
sądowym lub zażądać od nich oświadczeń na piśmie.

Przeprowadza je przewodniczący w celu zorientowania się ogólnie w sprawie i ustalenia porządku rozprawy:

• nie jest to dowód ale może być podstawką do ustalenia wiarygodności

• porównanie tego, co mówił przed rozprawą i tego co ewentualnie uległo zmianie w czasie rozprawy.

OGO MOŻNA PRZESŁUCHAĆ W CHARAKTERZE STRON

SOBA PRAWNA

KARB

AŃSTWA

Art. 300. § 1. Za osobę prawną sąd przesłuchuje osoby wchodzące w skład organu uprawnionego do jej reprezentowania, przy czym
sąd decyduje, czy przesłuchać wszystkie te osoby, czy też tylko niektóre z nich.
§ 2. Za Skarb Państwa sąd może przesłuchać w charakterze strony osoby powołane do reprezentowania państwowej jednostki
organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub osoby przez nie wskazane.

Wysłuchanie konkretnej osoby, która reprezentuje

⇒ przedstawiciel zarządu lub osoba wskazana ⇒ sąd

sprawdza to w oparciu o wypis z Krajowego Rejestru sądowego.

SOBA NA RZECZ KTÓREJ WYTOCZONO POWÓDZTWO

Art. 301. Jeżeli powództwo jest wytoczone przez prokuratora lub organizację społeczną na rzecz oznaczonej osoby, przesłuchuje się
w charakterze strony powodowej tę osobę, chociażby nie przystąpiła ona do sprawy.

Gdy sprawę wytoczył prokurator, RPO, organizacja społeczna

⇒ przesłuchanie strony nawet jeśli nie bierze

udziału w postępowaniu.

SOBY NIELETNIE

UBEZWŁASNOWOLNIONE I ICH PRZEDSTAWICIELE

302

§ 2. W sprawach osób znajdujących się pod władzą rodzicielską, opieką lub kuratelą od uznania sądu zależy przesłuchanie

bądź samej strony, bądź jej przedstawiciela ustawowego, bądź też obojga.

Sąd decyduje kogo przesłuchać:

• samą osobę

• przedstawiciela

ustawowego

• oboje

Opiera

się tu o

ZDOLNOŚĆ SĄDOWĄ

(posiada ją każdy od urodzenia do śmierci, może być stroną) od

ZDOLNOŚCI

DO CZYNNOŚCI PROCESOWYCH

(skuteczne podejmowanie czynności procesowych).

Gdy mamy osobę ubezwłasnowolnioną:

• można przesłuchać, gdy posiada zdolność do postrzegania i komunikowania spostrzeżeń

• można przesłuchać opiekuna, ale nie pełnomocnika (gdyż nie jest przedstawicielem ustawowym.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

RZESŁUCHANIE JEST DWUETAPOWE

ETAP

⇒ sąd przesłuchuje obie strony

Jeżeli nie ma możliwość przesłuchania obu stron, to:

. 302. § 1. Gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, sąd

oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę, czy też dowód ten pominąć w zupełności. Sąd postąpi tak samo, gdy druga strona
lub niektórzy ze współuczestników nie stawili się na przesłuchanie stron lub odmówili zeznań.

• Sąd powinien rozważyć celowość przeprowadzenia w ogóle takiego dowodu

ETAP

⇒ gdy zeznania są sprzeczne lub są niejasności, to wybiera jedną ze stron, tę bardziej wiarygodną,

odbiera od niej przyrzeczenie i przesłuchuje ją jeszcze raz.

. 303. Sąd przesłucha najpierw strony bez odbierania przyrzeczenia. Jeżeli przesłuchanie to nie wyświetli dostatecznie faktów,

sąd może przesłuchać według swego wyboru jedną ze stron ponownie, po uprzednim odebraniu od niej przyrzeczenia. Przesłuchanie
jednej ze stron co do pewnego faktu z odebraniem od niej przyrzeczenia nie wyłącza takiego przesłuchania drugiej strony co do
innego faktu.

• co do tego samego faktu nie można już przesłuchać drugiej strony ⇒ jedynie co do innego

• sąd poucza przesłuchiwaną stronę, co do odpowiedzialność karnej za składanie fałszywych zeznań

. 304. Przed przystąpieniem do przesłuchania sąd uprzedza strony, że obowiązane są zeznawać prawdę i że stosownie do

okoliczności mogą być przesłuchane ponownie po odebraniu od nich przyrzeczenia. Przed odebraniem przyrzeczenia sąd uprzedza
stronę o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Poza tym do przesłuchania stron i składania przyrzeczenia stosuje
się odpowiednio przepisy dotyczące świadków, z wyjątkiem przepisów o środkach przymusowych.

Nie stosuje się tu środków przymusowych.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

DOWÓD Z BADAŃ KRWI

Mamy tu do czynienia z ingerencją w sferę fizykalną, więc niezbędna jest zgoda osoby, która ma zostać

poddana badaniu

⇒ gdy nie ukończyła 13 lat wymagana jest zgoda:

•

PRZEDSTAWICIELA USTAWOWEGO

•

POSTANOWIENIE SĄDU OPIEKUŃCZEGO

. 305. Sąd może dopuścić dowód z grupowego badania krwi.

. 306. Pobranie krwi w celu jej badania może nastąpić tylko za zgodą osoby, której krew ma być pobrana, a jeżeli osoba ta nie

ukończyła trzynastu lat lub jest ubezwłasnowolniona całkowicie - za zgodą jej przedstawiciela ustawowego.
A

. 307. § 1. W celu przeprowadzenia dowodu z grupowego badania krwi sąd zwraca się do biegłego o pobranie krwi, zbadanie jej i

złożenie sprawozdania o wynikach badania łącznie z końcową opinią.
§ 2. Sprawozdanie z grupowego badania krwi powinno zawierać stwierdzenie, czy sprawdzono należycie tożsamość osób, których
krew pobrano, oraz wskazanie sposobu przeprowadzenia badania. Sprawozdanie powinno być podpisane przez osobę, która
przeprowadziła badanie, a jeżeli krew została pobrana przez inną osobę, pobranie krwi powinno być stwierdzone jej podpisem.
§ 3. Pobranie krwi i przesłanie jej do instytutu, o jakim mowa w art. 290, można zlecić biegłemu miejsca zamieszkania stron lub
siedziby sądu.

Jest to dowód biologiczny traktowany tak samo jak inne

⇒ to samo tyczy się badań genetycznych.

OWODY ANTROPOLOGICZNE

Art. 309. Sposób przeprowadzenia dowodu innymi środkami dowodowymi niż wymienione w artykułach poprzedzających określi sąd
zgodnie z ich charakterem, stosując odpowiednio przepisy o dowodach.

Można je stosować mimo że nie są wyraźnie wymienione.

Wykorzystywane przy badaniu pochodzenia dziecka powyżej 3 roku życia.

DOWÓD Z FILMU, TAŚMY

Muszą być odpowiednio zabezpieczone i dołączone do protokołu

⇒ są odtwarzane.

Gdy

zawierają informacje z życia prywatnego to odtworzenie ich wymaga zgody osoby, której dotyczą.

Badamy

treść i wiarygodność

⇒ duże prawdopodobieństwo modyfikacji, dlatego trzeba to dokładnie zbadać.

NIENAZWANE ŚRODKI DOWODOWE

Jest to przepis otwierający katalog środków zawodowych.

ZABEZPIECZENIE DOWODU

Art. 310. Przed wszczęciem postępowania na wniosek, a w toku postępowania również z urzędu, można zabezpieczyć dowód, gdy
zachodzi obawa, że jego przeprowadzenie stanie się niewykonalne lub zbyt utrudnione, albo gdy z innych przyczyn zachodzi potrzeba
stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy.
Art. 311. Wniosek o zabezpieczenie dowodu składa się w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy, a w wypadkach nie cierpiących
zwłoki lub gdy postępowanie nie zostało jeszcze wszczęte, w sądzie powiatowym, w którego okręgu dowód ma być przeprowadzony.
Art. 312. Wniosek powinien zawierać:

oznaczenie wnioskodawcy i przeciwnika oraz innych osób zainteresowanych, jeżeli są znane;

wskazanie faktów oraz dowodów;

przyczyny

uzasadniające potrzebę zabezpieczenia dowodu.

Art. 313. Zabezpieczenie dowodu może być dopuszczone bez wezwania przeciwnika tylko w wypadkach nie cierpiących zwłoki albo
gdy przeciwnik nie może być wskazany lub gdy miejsce jego pobytu nie jest znane.
Art. 314. Sąd wzywa zainteresowanych na termin wyznaczony do przeprowadzenia dowodu; jednakże w wypadkach nie cierpiących
zwłoki przeprowadzenie dowodu może być rozpoczęte nawet przed doręczeniem wezwania przeciwnikowi.
Art. 315. § 1. Strony mają prawo wskazywać przed sądem orzekającym uchybienia popełnione przy zabezpieczeniu dowodu.
§ 2. Sąd orzekający może również z urzędu nakazać uzupełnienie lub powtórzenie postępowania.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

CZYNNOŚCI PROCESOWE

ZYNNOŚCI PODMIOTU POSTĘPOWANIA CYWILNEGO DOKONYWANE W FORMIE

TERMINIE I CELU OKREŚLONYM W

PRZEPISACH PRAWA PROCESOWEGO

Podmioty

postępowania cywilnego:

• sąd

• strony

• prokurator

• PRO

• Organizacje

społeczne

Podmiotami

postępowania nie są:

• Świadek

• Biegły

• Osoby

trzecie

Czynności procesowe dzielimy na:

ZYNNOŚCI STRON

ZYNNOŚCI SĄDU

-zaskarżalne
-dzielimy je na:

-są odwołalne
-np. pozew, apelacja, kasacja

RZYGOTOWAWCZE

ECYZYJNE

ZYNNOŚCI DECYZYJNE SĄDU

RZECZENIA

ARZĄDZENIA

CHWAŁY

YROKI

OSTANOWIENIA

AKAZY ZAPŁATY

-wydawane w oparciu
o art. 353

-stosuje się
odpowiednio przepisy
o wyroku

Są one wydawane przez sądy.

CHWAŁY

Regulowane

są przez odrębną ustawę.

SN rozpatruje kasacje (na wyroki lub postanowienia).

Wydawane

są w sytuacji, gdy przy rozpatrywaniu przez sąd odwoławczy środka odwoławczego pojawiło się

ISTOTNE ZAGADNIENIE BUDZĄCE WĄTPLIWOŚCI

• sądy odwoławcze formułują

ZAPYTANIA PRAWNE

w formie

POSTANOWIENIA

• SN

może:

nieuznać zapytania

⇒ postanowienie

uznać

⇒ wydanie uchwały w składzie 3/7/Całej Izby sędziów

W sytuacji, gdy SN uzna że zagadnienie prawne rzeczywiście budzi uzasadnione wątpliwości i uchwała, którą

ma podjąć jednoznacznie rozstrzygnie sprawę to

PRZEJMUJE

ją

⇒ .uszanowanie zasady niezawisłości sądów i

swobodnej oceny dowodów.

HARAKTER PRAWNY ART

390

. 390. § 1. Jeżeli przy rozpatrywaniu apelacji powstanie zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, sąd może

przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu, odraczając rozpoznanie sprawy. Sąd Najwyższy władny jest
przejąć sprawę do rozpoznania.
§ 2. Uchwała Sądu Najwyższego rozstrzygająca zagadnienie prawne wiąże w danej sprawie.

• W oparciu o art. 397 § 2 przepis ten stosuje się odpowiednio do postępowania o zażalenie.

Korzystając z wykładni gramatycznej

⇒

UCHWAŁA WIĄŻE SĄD W DANEJ SPRAWIE

• inne

sądy nie są związane jego rozstrzygnięciami

⇒ ale jest tendencja, że jeżeli w kilku sprawach SN

podobnie orzekł to stosuje się jego stanowisko w innych sprawach

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

ARZĄDZENIA PRZEWODNICZĄCEGO

TOKU ROZPRAWY

OZA ROZPRAWĄ

PRZEWODNICZĄCY SKŁADU

ma pewne uprawnienia

orzekające

⇒ art. 155 kpc w sprawach

NIEISTOTNYCH

PORZĄDKOWYCH

ODWOŁANIE

od decyzji przewodniczącego do sądu w

oparciu o art. 226

⇒ postanowienie sądu jest

zaskarżalne w trybie art. 380 (przy wniesieniu środka
odwoławczego do sądu Ii instancji)

-może być przewodniczący wydziału lub składu
orzekającego
-zaliczamy tu:

WEZWANIE DO UZUPEŁNIENIA POZWU

ZWROT POZWU NIEUZUPEŁNIONEGO

w trybie art.130§2

Art.

206.

Termin rozprawy wyznacza przewodniczący.

Jednocześnie z wyznaczeniem pierwszej rozprawy zarządza
doręczenie pozwu i stosownie do potrzeby wyznacza
sędziego sprawozdawcę.
Art. 208. § 1. Przewodniczący, stosownie do okoliczności,
wyda przed rozprawą na podstawie pozwu i innych pism
procesowych zarządzenie mające na celu przygotowanie
rozprawy. Przewodniczący może w szczególności:
1)

wezwać strony do stawienia się na rozprawę

osobiście lub przez pełnomocnika;
2)

zażądać na rozprawę od państwowej jednostki

organizacyjnej lub jednostki organizacyjnej samorządu
terytorialnego znajdujących się u nich dowodów, jeżeli strona
sama dowodów tych otrzymać nie może;
3)

wezwać na rozprawę wskazanych przez stronę

świadków;
4)

wezwać na rozprawę osoby powołane zgodnie

przez strony na biegłych;
5)

zarządzić przedstawienie dokumentów,

przedmiotów oględzin, ksiąg, planów itd.
§ 2. Przewodniczący może ponadto, w razie koniecznej
potrzeby, zarządzić oględziny jeszcze przed rozprawą.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

WYROKI

Rozstrzygniecie merytoryczne co do istoty sprawy:

• W

YJĄTEK

: w postępowaniu nieprocesowym rozstrzygnięcie merytoryczne może być zawarte w

postanowieniu.

Maja charakter solenny

⇒ wydawane są w imieniu RP po zamknięciu rozprawy.

ASADY ORZEKANIA

KTUALNOŚCI CZASU ORZEKANIA

OTYCZĄCE PRZEDMIOTU ORZEKANIA

WOBODNEJ OCENY DOWODÓW

ASADA AKTUALNOŚCI CZASU ORZEKANIA

Sąd wydając wyrok bierze pod uwagę stan faktyczny w chwili (orzekania) zamknięcia rozprawy.

Wyrok

powinien

być wydany w dniu zarządzenia zamknięcia rozprawy, ale może to być odroczone o 14 dni

⇒ sąd powinien więc brać pod uwagę te wszystkie okoliczności, które w tym czasie nastąpiły.

Art. 224. § 1. Przewodniczący zamyka rozprawę, gdy sąd uzna sprawę za dostatecznie wyjaśnioną. Przed zamknięciem rozprawy
przewodniczący udziela głosu stronom.
§ 2. Można zamknąć rozprawę również w wypadku, gdy ma być przeprowadzony jeszcze dowód przez sędziego wyznaczonego lub
przez sąd wezwany albo gdy ma być przeprowadzony dowód z akt lub wyjaśnień organów państwowych, a rozprawę co do tych
dowodów sąd uzna za zbyteczną.
Art. 225. Sąd może zamkniętą rozprawę otworzyć na nowo.

ASADY DOTYCZĄCE PRZEDMIOTU ORZEKANIA

Wiążą się z żądaniem zawartym w pozwie

⇒ sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był

objęty żądaniem ani zasądzać ponad żądanie

. 321. § 1. Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.

YJĄTKI OD ZASADY

• W

SPRAWACH Z ZAKRESU STOSUNKÓW PRACY

Art. 477

. § 1. Sąd wydając wyrok orzeka o roszczeniach, które wynikają z faktów przytoczonych przez pracownika także wówczas,

gdy roszczenie nie było objęte żądaniem pracownika lub gdy było zgłoszone w rozmiarze mniejszym niż usprawiedliwiony wynikiem
postępowania. Przepisy o uzupełnieniu wyroku stosuje się odpowiednio.

• W

SPRAWACH Z ZAKRESU ART

321

321.

§ 2. Przepisu paragrafu poprzedzającego nie stosuje się w sprawach o

roszczenia alimentacyjne

i o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym.

W takich sprawach sąd orzeka o roszczeniach, jakie wynikają z faktów przytoczonych przez powoda także wówczas, gdy roszczenie
nie było objęte żądaniem lub gdy było w nim zgłoszone w rozmiarze mniejszym niż usprawiedliwiony wynikiem postępowania.

• S

ZCZEGÓLNE OGRANICZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI MA ZASTOSOWANIE W POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM

⇒

SOLIDARNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ TYLKO DO WYSOKOŚCI MAJĄTKU WSPÓLNEGO

Art. 319. Jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd
może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w
toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności.

• R

OZŁOŻENIE NA RATY LUB POMNIEJSZENIE W SZCZEGÓLNIE UZASADNIONYCH WYPADKACH

Art. 320. W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o
wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

• Z

APOBIEŻENIE PRZEWLEKŁOŚCI POSTĘPOWANIA

Art. 322. Jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o
dożywocie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić
odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

Wyrok wydawany jest po przeprowadzeniu rozprawy

⇒ wyjątek stanowi

WYROK WYDANY NA POSIEDZENIU

NIEJAWNYM

. 341. W razie nienadejścia dowodu doręczenia na dzień rozprawy sąd może w ciągu następnych dwóch tygodni wydać na

posiedzeniu niejawnym wyrok zaoczny, jeżeli w tym czasie otrzyma dowód doręczenia. Wyrok taki wiąże sąd od chwili podpisania
sentencji.
A

. 479

. Sąd może wydać wyrok na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo oraz gdy po złożeniu przez strony

pism procesowych i dokumentów sąd uzna, że sprawa jest dostatecznie wyjaśniona do stanowczego rozstrzygnięcia.
A

. 479

. § 1. (skreślony).

§ 2. Sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

WIĄZANIE WYROKIEM

Wyrok wydany na rozprawie

⇒ związanie od chwili

OGŁOSZENIA

Art. 332. § 1. Sąd jest związany wydanym wyrokiem od chwili jego ogłoszenia.

Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym

⇒ wiąże od chwili

PODPISANIA SENTENCJI

. 341. W razie nienadejścia dowodu doręczenia na dzień rozprawy sąd może w ciągu następnych dwóch tygodni wydać na

posiedzeniu niejawnym wyrok zaoczny, jeżeli w tym czasie otrzyma dowód doręczenia. Wyrok taki wiąże sąd od chwili podpisania
sentencji.

SN sprecyzował też pojęcie

WYROKU NIEISTNIEJĄCEGO

• wyrok nie podpisany

• wyrok wydany na rozprawie ale nieogłoszony ⇒ nie ma jak liczyć związania i nie biegną terminy.

Jeżeli wyrok nie został ogłoszony, to ponownie trzeba wszcząć postępowanie na nowo lub otworzyć znów

przewód sądowy.

EDNOŚĆ SKŁADU SĘDZIOWSKIEGO

. 323. Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów, przed którymi odbyła się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie

wyroku.

• jedna rozprawa na kilku posiedzeniach

• rozprawa

„

BEZPOŚREDNIO

” poprzedza wyrok

• możliwa jest zmienność składu sędziowskiego, jednak pod warunkiem, że wyrok będzie wydany przez ten

skład, który prowadził posiedzenie zamykające postępowanie

PRZECZNOŚĆ SKŁADU SĘDZIOWSKIEGO

Art. 379. Nieważność postępowania zachodzi:

4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli w rozpoznaniu sprawy brał udział

YDANIE WYROKU

Składa się z:

NARADY

GŁOSOWANIA

SPORZĄDZENIA SENTENCJI

W I instancji robi to jeden sędzia.

. 324. § 1. Sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów. Narada obejmuje dyskusję, głosowanie nad mającym zapaść

orzeczeniem i zasadniczymi powodami rozstrzygnięcia oraz spisanie sentencji wyroku.
§ 2. Przewodniczący zbiera głosy sędziów według ich starszeństwa służbowego, a ławników według ich wieku, poczynając od
najmłodszego, sam zaś głosuje ostatni. Sprawozdawca, jeżeli jest wyznaczony, głosuje pierwszy. Wyrok zapada większością głosów.
Sędzia, który przy głosowaniu nie zgodził się z większością, może przy podpisywaniu sentencji zgłosić zdanie odrębne i obowiązany
jest uzasadnić je na piśmie przed podpisaniem uzasadnienia.
§ 3. Sentencję wyroku podpisuje cały skład sądu.

Wyrok

musi

być podpisany przez wszystkich sędziów, również przez tego sędziego, który zgłosił votum

separatum (ale oczywiście odpowiednio to zaznacza).

ZASADNIENIE WYROKU

Tu jest nieco inny reżim podpisania niż przy wydawaniu wyroku.

. 330. § 1. W sprawach rozstrzyganych w składzie trzech sędziów zawodowych uzasadnienie wyroku podpisują sędziowie, którzy

brali udział w jego wydaniu. Jeżeli którykolwiek z sędziów nie może podpisać uzasadnienia, przewodniczący lub najstarszy służbą
sędzia zaznacza na wyroku przyczynę braku podpisu.
§ 2. Uzasadnienie wyroku w sprawie rozpoznawanej z udziałem ławników podpisuje tylko przewodniczący. W razie złożenia zdania
odrębnego uzasadnienie wyroku podpisuje przewodniczący wraz z ławnikami.

PORZĄDZENIE SENTENCJI WYROKU

Art. 325. Sentencja wyroku powinna zawierać wymienienie sądu, sędziów, protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie,
datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku, wymienienie stron i oznaczenie przedmiotu sprawy oraz rozstrzygnięcie sądu o
żądaniach stron.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

LEMENTY SKŁADOWE WYROKU

ZĘŚĆ WSTĘPNA

ORMUŁKA SENTENCJI

ZASADNIENIE

KOMPARYCJA

RUBRUM

⇒ sąd orzeka:...

TENOR

fakultatywna

UBRUM

Zawiera takie elementy jak:

•

DATA WYDANIA WYROKU

(ogłoszenia wyroku)

⇒ jeżeli wyrok był ogłaszany, to sporządzany jest z tego

protokół.

•

CHARAKTERYSTYKA SĄDU

⇒ charakterystyka sądu, który wydał wyrok:

Nr Wydziału
W składzie
Protokolant...
Przy udziale prokuratora ...
Sprawy prowadzonej w dniu ...

•

OZNACZENIE STRON

⇒ sprawa z powództwa Pana A przeciwko Panu B

•

OKRESLENIE PRZEDMIOTU

ENOR

Rozstrzygnięcie o żądaniu powoda

⇒ uzasadnienie co i od kogo zostało zasądzone.

324

§ 3. Sentencję wyroku podpisuje cały skład sądu.

ZASADNIENIE

. 328. § 1. Uzasadnienie wyroku sporządza się na żądanie strony, zgłoszone w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia

sentencji wyroku, a w wypadku o którym mowa w art. 327 § 2 - od dnia doręczenia sentencji wyroku. Żądanie spóźnione sąd odrzuci
na posiedzeniu niejawnym. Sąd sporządza uzasadnienie wyroku również wówczas, gdy wyrok został zaskarżony w ustawowym
terminie.
§ 2. Uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które
sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy
dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Jest tu kwestia uzasadnienia i doręczenia wyroku z urzędu.

Gdy

złożono

WNIOSEK O UZASADNIENIE

lub

WNIESIONO APELACJE

(w terminie przewidzianym dla wniesienia

wniosku o uzasadnienie)

⇒ zgodnie z art. 329 sąd w terminie 7

DNI

sporządza uzasadnienie:

• jest to termin instrukcyjny.

Zawiera charakterystykę pozwu: co było, co żądał i podtrzymywał, argumenty przed i w dniu otwarcia

przewodu sądowego.

ĄD USTALIŁ CO NASTĘPUJE

• podanie stanu faktycznego...

• Dowód:

...

ĄD ZWAŻYŁ CO NASTĘPUJE

• ustalił w oparciu o jakie dowody, dlaczego
• zgodności i sprzeczności ⇒ w celu przekonania stron do słuszności wyroku
Rozstrzygnięcie o kosztach.
Podpisanie.

GŁOSZENIE WYROKU

Określone w art. 326 w nawiązaniu do art. 332 § 2

Art. 326. § 1. Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę. Jednakże w sprawie zawiłej sąd
może odroczyć ogłoszenie wyroku na czas do dwóch tygodni. W postanowieniu o odroczeniu sąd powinien wyznaczyć termin
ogłoszenia wyroku i ogłosić go niezwłocznie po zamknięciu rozprawy.
§ 2. Ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu jawnym. Nieobecność stron nie wstrzymuje ogłoszenia. Jeżeli ogłoszenie było
odroczone, może go dokonać sam przewodniczący.
§ 3. Ogłoszenia wyroku dokonuje się przez odczytanie sentencji. Po ogłoszeniu sentencji przewodniczący podaje ustnie zasadnicze
powody rozstrzygnięcia, może jednak tego zaniechać, jeżeli sprawa była rozpoznawana przy drzwiach zamkniętych.

Art. 332 zawiera szczególne obostrzenia w zakresie cofnięcia pozwu:

•

COFNIĘCIE POZWU

w oparciu o art. 203 nawet

PO WYDANIU WYROKU

jeżeli spełnione zostały łącznie

trzy przesłanki:

WYDANO WYROK

NIKT NIE ZASKARŻYŁ WYDANEGO WYROKU

ZRZECZENIE ROSZCZENIA POWODA

– stracił legitymacje materialną i nigdy nie wytoczy

powództwa w tej kwestii.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

KLASYFIKACJA WYROKÓW

RYTERIUM SKUTKÓW PRAWNYCH

ONSTYTUTYWNY

EKLARATORYJNY

-tworzą nowy stan prawny i wywołują skutki
-wyroki uwzględniające powództwo o ukształtowanie
stosunku prawnego lub prawa:
*

EX NUNC

– od chwili wydania wyroku

EX TUNC

– wstecz (np. unieważnienie małżeństwa)

-stwierdzenie istnienia pewnego stanu rzeczy
-

WYROKI ODDALAJĄCE POWÓDZTWO

⇒ wszystkie

WYROKI UWZGLĘDNIAJĄCE POWÓDZTWO O ZASĄDZENIE

ŚWIADCZENIA

WYROKI UWZGLĘDNIAJĄCE POWÓDZTWO O USTANOWIENIE

ISTNIENIA LUB NIEISTNIENIA STOSUNKU PRAWNEGO LUB
PRAWA

RYTERIUM ZAKRESU ROZSTRZYGNIĘCIA

CAŁOŚCIOWY

CZĘŚCIOWY

WSTĘPNY

KOŃCOWY

UZUPEŁNIAJĄCY (

ART

351)

ŁĄCZNY (

ART

.219)

Wyrok całościowy

Sąd ustosunkowuje się do całości żądania zawartego w pozwie w jednym wyroku

⇒ łącznie z kosztami.

Wyrok częściowy

Jeżeli dostatecznie wyjaśniona do rozstrzygnięcia jest tylko część żądania lub niektóre z żądań pozwu.

Sąd może wydać kilka wyroków częściowych w tej samej sprawie.

W wyroku końcowym rozstrzyga o kosztach procesu.

Są zaskarżalne w drodze apelacji.

Mogą być tytułami egzekucyjnymi lub wykonawczymi.

Wyrok wstępny

Przy rozpatrywaniu sprawy sąd rozpatruje dwie kwestie:

•

ROZSTRZYGNIĘCIE SPORU CO DO SAMEJ ZASADY

•

ROZSTRZYGNIĘCIE CO DO SPORNEJ WYSOKOŚCI ŻĄDANIA

Sąd może uznać roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie

⇒ może wydać rozstrzygnięcie tylko w tej

kwestii a w pozostałej zarządzić dalszą rozprawę lub jej odroczenie.

Sąd przesądza zasadę odpowiedzialności pozwanego.
Zawsze musi być w formie wyroku pozytywnego.
Nie kończy postępowania

⇒ sąd musi wydać drugi wyrok.

Wyrok końcowy

Wydawane, gdy wcześniej sąd wydał inny wyrok.

Wyrok uzupełniający

Strona

może w ciągu 2

TYGODNI

od ogłoszenia wyroku lub od chwili jego doręczenia z urzędu zgłosić

wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o:

•

CAŁOŚCI ŻĄDANIA

•

O NATYCHMIASTOWEJ WYKONALNOŚCI

•

NIE ZAMIEŚCIŁ DODATKOWEGO ORZECZENIA

(z urzędu musi)

Orzeczenie uzupełniające wyrok zapada w formie WYROKU, chyba że uzupełnienie dotyczy wyłącznie

kosztów lub natychmiastowej wykonalności.

Wyrok łączny

. 219. Sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się przed nim w celu ich łącznego rozpoznania lub także

rozstrzygnięcia, jeżeli są one ze sobą w związku lub mogły być objęte jednym pozwem.

Sąd oddzielnie orzeka o żądaniach każdego z pozwów.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

RYTERIUM ZACHOWANIA SIĘ POZWANEGO

ONTRADYKTORYJNY

UZNANIA

AOCZNY

Wyrok z uznania

Akt dyspozycji materialnej prowadzący do wyroku uznającego powództwo.

Jest

oświadczeniem

WIEDZY

(przyznanie faktu) oraz

WOLI

(chce by sąd wydał wyrok zgodnie z żądaniem

powoda w oparciu o okoliczności z pozwu).

. 213. § 1. Fakty powszechnie znane sąd bierze pod uwagę nawet bez powołania się na nie przez strony.

§ 2. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo
zmierza do obejścia prawa.

• zgodność z zasadami współżycia społecznego i prawem.

Sąd z urzędu nadaje

RYGOR NATYCHMIASTOWEJ WYKONALNOŚCI

zgodnie z art. 333 § 1 pkt. 2

Art. 101

⇒ zwrot kosztów procesu pozwanemu.

Wyrok kontradyktoryjny

Wyrok podejmuje obronę w formie wyjaśnień ustnych lub pisemnych.

Wyrok zaoczny

W oparciu o art. 339 § 1 i art. 340

. 339. § 1. Jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze udziału w

rozprawie, sąd wyda wyrok zaoczny.
§ 2. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w
pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, jeżeli nie budzą one uzasadnionych wątpliwości co do zgodności z
prawdziwym stanem rzeczy.
A

. 340. Wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej

nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie.

Wydawany,

gdy

NIE MA WYJAŚNIEŃ POZWANEGO

⇒ w sytuacjach:

•

POZWANY NIE STAWIŁ SIĘ I NIE ŻĄDAŁ PROWADZENIA POD NIEOBECNOŚĆ

pod warunkiem, ze jest

ZWROTKA

(zwrotne poświadczenie doręczenia zawiadomienia o terminie

rozprawy)

•

POZWANY STAWIŁ SIĘ

ALE NIE BIERZE UDZIAŁU

•

TWIERDZENIA POWODA O OKOLICZNOŚCIACH FAKTYCZNYCH Z POZWU NIE BUDZĄ WĄTPLIWOŚCI

ART

177

PKT

⇒

ZAWIESZENIE POSTĘPOWANIA

zgodnie gdy na rozprawę nie stawiły się obie strony.

Np. brak jest aktualnego adresu (wysłaliśmy pismo i wóciło do sądu z adnotacją, że pozwany już tam nie mieszka)
⇒ jest to brak istotny pojawi się w trakcie trwania postępowania to sąd wzywa do nieuzupełnienia ale nie pod
rygorem zwrotu pozwu lecz rygorem zawieszenia zgodnie z art. 177 § 1 pkt 6, a przewodniczący zarządzeniem
wzywa powoda do uzupełnienie w 3 lata

YROKÓW ZAOCZNYCH NIE STOSUJE SIĘ

GDY

• niestawiennictwo ma charakter przemijający i nie ma złej woli pozwanego

• sprawy

małżeńskie

• sprawy na płaszczyźnie rodzice-dzieci (art. 458 § 1)

Co do zasady wyrok zaoczny wydawany jest po przeprowadzeniu rozprawy, ale możliwe jest zastrzeżenie:

ASTRZEŻENIE WYROKU ZAOCZNEGO

• art.

431

⇒ wyrok zaoczny może być wydany mimo braku zwrotki na rozprawie, ale w ciągu 2 tygodni

można wydać wyrok zaoczny od chwili podpisania sentencji

rozstrzygnięcie na posiedzeniu niejawnym

• 479 18 § 2 ⇒ sprawy gospodarcze

na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew.

Jeżeli uwzględniono powództwo

⇒ rygor natychmiastowej wykonalności.

Nie jest uzasadniany:

• pozwany w ogóle nie może złożyć wniosku o uzasadnienie

• powód

może złożyć wniosek tylko, gdy wyrok był dla niego niekorzystny.

Z urzędu doręczane obu stronom.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

ASKARŻALNOŚĆ

• nie

obowiązuje zasada konkurencyjności środków odwoławczych, każda ze stron ma tylko jeden

sposób działania:

PRZECIW POZWANEGO

PELACJA POWODA

Art. 344
-1 tydzień od doręczenia
-szczególny środek zaskarżenia
*po terminie

⇒ nie wywołuje skutków

*w terminie

⇒ ponowna rozprawa przed sądem

I instancji i nowy wyrok zaskarżalny na zasadach
ogólnych
-każdy wyrok może być wyrokiem zaocznym
(całościowy, częściowy...)
-sprzeciw można cofnąć
-cofnięcie pozwu art. 347 z art. 332

-na zasadach ogólnych, gdy wyrok jest
niekorzystny w ciągu 14 dni od wydania wyroku

Pozew wyrok zaoczny wyrok kontradyktoryjny(drugi w tej samej sprawie) aż do uprawomocnienia

Art. 203

art. 332 § 2

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

REKTYFIKACJA WYROKU

ZUPEŁNIENIE ART

351 S

PROSTOWANIE ART

350 W

YKŁADNIA ART

352

ZUPEŁNIENIE ART

351

. 351. § 1. Strona może w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku, a gdy doręczenie wyroku następuje z urzędu - od jego

doręczenia, zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie
zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu. Dotyczy to także
wypadku, gdy w sprawie, której zakres nie zależy od treści żądania pozwu, sąd - wbrew wynikom postępowania - nie orzekł o
roszczeniu nie zgłoszonym w żądaniu lub przyznał je w rozmiarze mniejszym niż należało.
§ 2. Wniosek o uzupełnienie wyroku co do zwrotu kosztów lub natychmiastowej wykonalności sąd może rozpoznać na posiedzeniu
niejawnym.
§ 3. Orzeczenie uzupełniające wyrok zapada w postaci wyroku, chyba że uzupełnienie dotyczy wyłącznie kosztów lub
natychmiastowej wykonalności.

Np.: pozwany wnosił w pozwie o 1000 zł zasądzono na rzecz powoda mu 800 zł (w dalszej części powództwo
powinno zostać oddalone), nadano rygor natychmiastowej wykonalności, kwestia kosztów postępowania

Strona

może wnieść w ciągu 2 tygodni od ogłoszenia/doręczenia dokonywanego z urzędu:

• z

urzędu doręczane są: wyroki zaoczne i gdy strona pozbawiona jest wolności.

ATALOG SYTUACJI

, w których dopuszczalne jest uzupełnienie jest zamknięty:

1. Sąd nie orzekł o całości roszczenia.
2. Nie ma orzeczenie o natychmiastowej wykonalności z urzędu lub na wniosek
3. Nie ma rozstrzygnięć dodatkowych, które powinien zamieścić z urzędu
4. Sprawy z art. 321 § 2

• roszczenia

alimentacyjne

• sprawy

pracownicze

• roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym
Sąd nie jest związany pozwem i orzeka w oparciu o stan faktyczny

⇒ dlatego powinien zasądzić

więcej.

Postanowienie

uzupełniające

⇒ w oparciu o art. 394 § 1 jest zaskarżalne jeżeli dotyczyło:

• kosztów

postępowania

• natychmiastowej

wykonalności

Jest zaskarżalny na zasadach ogólnych.

PROSTOWANIE ART

350/

UZASADNIENIE

. 350. § 1. Sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki.

§ 2. Sprostowanie sąd może postanowić na posiedzeniu niejawnym; o sprostowaniu umieszcza się wzmiankę na oryginale wyroku, a
na żądanie stron także na udzielonych im wypisach. Dalsze odpisy i wypisy powinny być zredagowane w brzmieniu uwzględniającym
postanowienie o sprostowaniu.
§ 3. Jeżeli sprawa toczy się przed sądem drugiej instancji, sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji.

RZESŁANKI

Niedokładność.

Błędy pisarskie.

Błędy rachunkowe

Oczywiste

omyłki.

formie

POSTANOWIENIA

⇒ przysługuje zażalenie w oparciu o art. 394 § 1 pkt 8.

Następuje

Z URZĘDU

lub na

WNIOSEK STRONY

Wydawane zwykle przez ten sąd, który wydawał wyrok w I instancji, ale jeżeli sprawa trafiła już do sądu II

instancji, to wydaje je sąd II instancji chyba, że uchylił orzeczenie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia.

YKŁADNIA ART

352

. 352. Sąd, który wydał wyrok, rozstrzyga postanowieniem wątpliwości co do jego treści. Postanowienie w tym przedmiocie sąd

może wydać na posiedzeniu niejawnym.

Dokonywana

urzędu lub na wniosek w formie zaskarżalnego postanowienia.

Nie ma wpływu na bieg terminów do wniesienia środków odwoławczych.

Zgodnie z art. 361 i art. 362 przepisy o wyrokach stosuje się odpowiednio do postanowień i zarządzeń.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

POSTANOWIENIA

Wydawane są w kwestiach formalnych a nie materialnych.

• W

YJĄTEK

: w postępowaniu nieprocesowym rozstrzygnięcie jest w formie postanowienia i wówczas

dotyczy również kwestii merytorycznych.

Art. 354

⇒ wydawane gdy nie ma podstaw do rozstrzygnięcia merytorycznego sprawy

RYTERIA PODZIAŁÓW POSTANOWIEŃ

OŃCZĄCE POSTĘPOWANIE W SPRAWIE

IE KOŃCZĄCE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE

UMORZENIE

art. 355

⇒ cofnięcie lub wydanie wyroku jest

zbędne lub niedopuszczalne
*ugoda spełnia funkcję wyroku art. 777
*brak przesłanek procesowych lub pojawienie się
przeszkód w toku postępowania
-

ODRZUCENIE

art. 159, art. 1199

Są zaskarżalne w drodze zażalenia.
Wiążą sąd od chwili wydania w oparciu o art. 358, a w
oparciu o art. 359 również gdy zmienią się okoliczności.

Może być uchylone lub zmienione pod warunkiem
zmiany okoliczności sprawy.
Art. 359 § 2

⇒ wyjątek: ten sam sąd może zmienić

postanowienie nowym postanowieniem.

ASKARŻALNE

IEZASKARŻALNE

POSTANOWIENIA KOŃCZĄCE POSTĘPOWANIE W SPRAWIE

-postanowienia, na które ustawodawca przewidział

MOŻLIWOŚĆ ZNIESIENIA ART

394

Gdy ustawodawca nie przewidział wyraźnie takiej
możliwości.
Dotyczy postanowień dowodowych.
Można o nich wspomnieć wnosząc odwołanie w
oparciu o art. 380.

A POSIEDZENIU JAWNYM

A POSIEDZENIU NIEJAWNYM

. 356. Rozstrzygnięcia zawarte w postanowieniach nie

kończących postępowania w sprawie, wydanych na posiedzeniach
jawnych, wpisuje się do protokołu bez spisywania odrębnej sentencji,
jeżeli nie przysługuje na nie zażalenie.

. 357. § 1. Postanowienia ogłoszone na posiedzeniu jawnym

sąd uzasadnia tylko wtedy, gdy podlegają one zaskarżeniu, i tylko na
żądanie strony zgłoszone w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia
postanowienia. Postanowienia te doręcza się tylko tej stronie, która
zażądała sporządzenia uzasadnienia i doręczenia postanowienia z
uzasadnieniem.

Są postanowienia niezaskarżalne

⇒ wpisywane do

protokołu.
Są postanowienia niezaskarżalne

⇒ oddzielna

sentencja, na wniosek w ciągu tygodnia uzasadnienie

Art. 357 § 2. Postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym

sąd doręcza z urzędu obu stronom, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej. Gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia,
postanowienie należy doręczyć z uzasadnieniem; doręczając
postanowienie należy pouczyć stronę występującą w sprawie bez
adwokata lub radcy prawnego o dopuszczalności, terminie i sposobie
wniesienia

środka zaskarżenia.

Art. 358.

Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym

wiąże sąd od chwili, w której zostało podpisane wraz z uzasadnieniem,
jeżeli zaś sąd postanowienia nie uzasadnia, od chwili podpisania
sentencji.

Art. 360. Postanowienia stają się skuteczne w takim zakresie i w

taki sposób, jaki wynika z ich treści, z chwilą ogłoszenia, a jeżeli
ogłoszenia nie było - z chwilą podpisania sentencji.

Art. 396. Sąd pierwszej instancji może wstrzymać wykonanie

zaskarżonego postanowienia do czasu rozstrzygnięcia zażalenia.
Postanowienie takie może zapaść na posiedzeniu niejawnym

RAWOMOCNOŚĆ ORZECZEŃ

Art. 363. § 1. Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek
zaskarżenia.
§ 2. Mimo niedopuszczalności odrębnego zaskarżenia nie stają się prawomocne postanowienia podlegające rozpoznaniu przez sąd
drugiej instancji, gdy sąd ten rozpoznaje sprawę, w której je wydano.
§ 3. Jeżeli zaskarżono tylko część orzeczenia, staje się ono prawomocne w części pozostałej z upływem terminu do zaskarżenia,
chyba że sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także w tej części.

Art. 364. Prawomocność orzeczenia stwierdza na wniosek strony sąd pierwszej instancji na posiedzeniu niejawnym, a dopóki akta
sprawy znajdują się w sądzie drugiej instancji - ten sąd. Stwierdzenia dokonuje sąd jednoosobowo.

Art. 365. § 1. Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy i inne organy państwowe, a
w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.
§ 2. Kodeks postępowania karnego określa, w jakim zakresie orzeczenia sądu cywilnego nie wiążą sądu w postępowaniu karnym.

Art. 366. Wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot
rozstrzygnięcia, a ponadto tylko między tymi samymi stronami.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

KAZUS 1

Sąd wydał wyrok zaoczny częściowo uwzględniający roszczenie powoda 1 X 2003 r., rozstrzygnął w nim o

kosztach.

4 X 2003 doręczono pozwanemu.

12 X 2003 pozwany wniósł sprzeciw oraz wniosek o uzupełnienie wyroku.

Nie można wnieść sprzeciwy, bo minęło 8 dni od doręczenia:

• Art.

344

⇒ tydzień od doręczenia

• Odrzuca na posiedzeniu niejawnym postanowieniem

Wniosek o uzupełnienie

• Art. 351 – przy doręczanych z urzędu na dwa tygodnie

• Może, bo nie orzekł sąd o oddaleniu w dalszej części

KAZUS 2
Strona

wniosła o zwolnienie od kosztów i ustanowienie adwokata z urzędu.

Sąd na posiedzeniu niejawnym:

• zwolnił stronę od części kosztów sądowych

• ustanowił adwokata z urzędu

W pozostałej części sąd wniosek oddalił.
W jakiej formie sąd podejmie decyzję, czy jest zaskarżalna, czy należy uzasadnić (w jakim zakresie).

Oddalenie powództwa

⇒ wyrok deklaratoryjny.

Postanowienie o ustaleniu adwokata z urzędu

⇒ art. 394 § 1 pkt 2

• niezaskarżalne ⇒ nie trzeba uzasadniać, bo uwzględniono prośbę

Koszty zgodnie z art. 123 (98 i następne) postanowienie o zwolnieniu

• te które nie zwolniło ⇒ zaskarżalne jest oddalenie zwolnienia i tylko tę część trzeba uzasadnić i

można zaskarżyć.

KAZUS 3
Powód

pozwał zakład ubezpieczeniowy z tytułu odpowiedzialności cywilnej o zapłatę 2000 zł z tytułu

naprawy uszkodzonego samochodu i 1000 zł z tytułu utraconych korzyści.

W toku procesu powód cofnął żądanie o zasądzenia 1000 zł.

należy zrobić?

Art. 355 § 1
W części cofniętej należy umorzyć.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

NATYCHMIASTOWA WYKONALNOŚĆ

Orzeczenie ma status egzekucyjnego.
Art. 777

⇒

TYTUŁ EGZEKUCYJNY

⇒

jest podstawą uzyskania klauzuli wykonalności

Art. 777. § 1. Tytułami egzekucyjnymi są:

1) orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;

2) wyrok sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem;

3) inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;

4) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub uiszczenia

innych rzeczy zamiennych, ilościowo w akcie oznaczonych, albo też obowiązek wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy termin
zapłaty, uiszczenia lub wydania jest w akcie wskazany.

5) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w

akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy akt określa warunki, które upoważniają wierzyciela
do prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji na podstawie tego aktu o całość lub część roszczenia, jak również termin, do którego
wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności.
§ 2. Oświadczenie dłużnika, o którym mowa w § 1 pkt 4 lub 5, może być złożone także w odrębnym akcie notarialnym.

Może być:

MOCY USTAWY

ORZECZENIA SĄDU

-art. 360 postanowienia
-orzeczenia art. 388 sądu II instancji

⇒ wyjątek to

sprawy małżeńskie
-art. 392 § 3

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

APELACJA

Szczególne, kwalifikowane pismo procesowe.

Można je wnieść droga standardową lub ustnie do protokołu.

Art. 368. § 1. Apelacja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:

1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w części,

zwięzłe przedstawienie zarzutów,

3) uzasadnienie zarzutów,

powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem

pierwszej instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później,

5) wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia.

§ 2. W sprawach o prawa majątkowe należy oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia. Wartość ta może być oznaczona na kwotę
wyższą od wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył powództwo lub sąd orzekł ponad
żądanie. Przepisy art. 19-24 i 25 § 1 stosuje się odpowiednio.

LEMENTY APELACJI

1. O

ZNACZENIE SĄDU

– tego, który wydał zaskarżony wyrok, ale rozpoznaje ją sąd wyższej instancji.

2. O

ZNACZENIE STRON

– powód, pozwany (imię, nazwisko, adresy, czy jest reprezentowany przez

pełnomocnika)

• Pełnomocnictwo art. 91 ⇒ będzie skuteczne również w postępowaniu odwoławczym

Jeżeli pełnomocnictwo było ogólne – nie trzeba ponownie załączać pełnomocnictwa
Trzeba, gdy chce się je poszerzyć lub gdy wcześniej nie było go w aktach

Art. 91. Pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:
1)

wszystkich

łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi o

wznowienie postępowania, i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej przeciwko
mocodawcy;

2) wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;

3) udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu;

4) zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w danym

pełnomocnictwie;

5) odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.

3. P

ODPIS

4. Z

AŁĄCZNIKI

RZEDMIOT ZASKARŻENIA

Gdy

zaskarżamy cały wyrok

⇒ przedmiot taki sam jak w akcie oskarżenia.

Gdy

zaskarżamy w części

⇒ może być mniejsza wartość przedmiotu zaskarżenia niż wartość przedmiotu

sporu.
Gdy

powód

rozszerzył powództwo

⇒ może być wyższa wartość przedmiotu zaskarżenia niż wartość

przedmiotu sporu na zasadzie wyjątku (art. 193)

Art. 193. § 1. Zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na właściwość sądu.
§ 2. Jeżeli w myśl przepisu poprzedzającego zmiana nie jest dopuszczalna, a powód zmienia powództwo w ten sposób, że występuje
z nowym roszczeniem obok pierwotnego, sąd rozpoznaje nowe roszczenie jako sprawę oddzielną, jeżeli jest dla niej rzeczowo i
miejscowo właściwy, w przeciwnym zaś razie przekazuje sprawę sądowi właściwemu. Gdy jednak zmiana taka następuje w sądzie
powiatowym, należy przekazać całe zmienione powództwo sądowi wojewódzkiemu, który dla zmienionego powództwa jest rzeczowo i
miejscowo właściwy.
§ 3. Jeżeli powód występuje z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia pierwotnego, skutki przewidziane w artykule
poprzedzającym rozpoczynają się z chwilą, w której roszczenie to powód zgłosił na rozprawie w obecności pozwanego, w innych zaś
wypadkach - z chwilą doręczenia pozwanemu pisma zawierającego zmianę i odpowiadającego wymaganiom pozwu.

• Jeżeli sąd orzekł ponad żądanie i zasądził więcej to przy apelacji stanowi to wartość

przedmiotu zaskarżenia.

ARUNKI FORMALNE

–

ART

368

1. Oznaczenie wyroku oraz czy jest zaskarżany w części czy w całości: „Apelacja powoda od wyroku sądu

okręgowego w Toruniu (o sygnaturze akt), wydanego w dniu ..., doręczonego w dniu..”

2. Czy osobiści czy przez pełnomocnika, czy w całości czy w części: tu musimy dokładnie oznaczyć jaką

część

3. I wypisujemy co mu zarzucamy (np. naruszenie prawa materialnego w art..., formalnego, itd.) oraz

zwięzłe przedstawienie zarzutów.

4. I wnoszę o :

• uchylenie

• zmianę

• uchylenie

lub

zmianę

5. Uzasadnienie
6. Podpis

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

7. Wymieniamy

załączniki.

ARZUTY

Są to zastrzeżenia jakie strona skarżąca ma do wydanego wyroku przez sąd w I instancji.

RZEDMIOT

: mogą być to te wszystkie okoliczności, które w sposób bezpośredni lub pośredni powodują iż

strona jest niezadowolona z wydanego wyroku przez sąd I instancji.

• Zmienienie

katalogu

zarzutów

W doktrynie i praktyce uporządkowano katalog zarzutów:
1.

ARUSZENIE PRAWA MATERIALNEGO PRZEZ BŁĘDNĄ WYKŁADNIĘ LUB NIEWŁAŚCIWE ZASTOSOWANIE

ARUSZENIE PRAWA PROCESOWEGO

Naruszenia które są jednocześnie przyczynami nieważności postępowania w oparciu o art. 1099

⇒ ma charakter względny i nie istnieją ex lege, więc konieczne jest postawienie stwierdzenia

Nie musimy wykazywać ich związku z treścią rozstrzygnięcia

Jeżeli nikt nie zaskarży

⇒ wyrok będzie prawomocny, chyba że ktoś zaskarży

IEWYJAŚNIENIE WSZYSTKICH ISTOTNYCH OKOLICZNOŚCI SPRAWY

IEROZPOZNANIE ISTOTY SPRAWY

PRZECZNOŚĆ USTALEŃ SĄDU Z MATERIAŁEM DOWODOWYM ZEBRANYM W SPRAWIE

możemy powoływać nowe fakty i dowody

art. 368 § 1 w związku z art. 381

⇒ nie mogliśmy ich powołać wcześniej (przed sądem I instancji)

lub powstały później podstawy do ich powołania (tzw. właściwe podstawy restytucji)

Art. 381. Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołać w postępowaniu przed sądem
pierwszej instancji, chyba że potrzeba powołania się na nie wynikła później.
Art. 403. § 2. Można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych,
które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.

OSTĘPOWANIE APELACYJNE

AZA

⇒

POSTĘPOWANIE MIĘDZYINSTANCYJNE

Przed

sądem I instancji.

Polega na tym iż przewodniczący bada czy apelacja złożona jest w terminie i czy zachowano wymogi

formalne i czy należycie opłacono.

Art. 370

⇒ sąd odrzuci apelację, gdy strona nie uzupełni braków w terminie (przy pozwie mówił o tym art.

130)

. 370. Sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację wniesioną po upływie przepisanego terminu lub z

innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.

Jest to lex specialis w stosunku do art. 130

Przewodniczący wzywa zarządzeniem do usunięcia braków istotnych na podstawie art. 370

termin wyznacza przewodniczący, ale nie może być on krótszy niż 7 dni

termin

sądowy

⇒ pod rygorem odrzucenia...

postanowienie

sądu I instancji o odrzuceniu apelacji

⇒ zaskarżalne na podstawie art. 394 § 1 ⇒

kończy postępowanie w sprawie.

FAZA

⇒

PRZEKAZANIE SĄDOWI

INSTANCJI

Sąd I instancji przekazuje wraz z aktami sprawę sądowi II instancji, ale zanim zacznie on rozpatrywać

merytorycznie to musi znów zbadać czy spełniono wymogi formalne:

• jeżeli nie to wydaje postanowienie o odrzuceniu apelacji ⇒ zaskarżalne na podstawie art. 393

jeżeli dotyczy sprawy powyżej 10 tyś zł to sprawa może podlegać

KASACJI

jest to postanowienie kończące postępowanie i jeżeli nie przysługuje kasacja to są zaskarżalne w

formie

ZAŻALENIA

ERYTORYCZNE ROZPOZNANIE

⇒ generalnie na rozprawie

• stawiennictwo nie jest obowiązkowe ⇒ wiec nie ma wyroków zaocznych

• w zasadzie 3 sędziów zawodowych ⇒ ale 1 sędzia, gdy...

Art. 367. § 1. Od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja do sądu drugiej instancji.
§ 2. Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd wojewódzki, a od wyroku sądu wojewódzkiego jako pierwszej instancji -
sąd apelacyjny.
§ 3. Rozpoznanie sprawy następuje w składzie trzech sędziów zawodowych. Postanowienia dotyczące postępowania dowodowego
na posiedzeniu niejawnym wydaje sąd w składzie jednego sędziego.

RANICE ZASKARŻENIA

Art. 378. § 1. Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji; w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod
uwagę nieważność postępowania.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

§ 2. W granicach zaskarżenia sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także na rzecz współuczestników, którzy wyroku
nie zaskarżyli, gdy będące przedmiotem zaskarżenia prawa lub obowiązki są dla nich wspólne. Współuczestników tych należy
zawiadomić o rozprawie; mogą oni składać pisma przygotowawcze.

Oznaczenie zakresu zaskarżenia wyroku: czy w całości czy w części

• w

niezaskarżonej części wyrok się uprawomocnia w oparciu o art. 363 § 3

363.

§ 3. Jeżeli zaskarżono tylko część orzeczenia, staje się ono prawomocne w części pozostałej z upływem terminu do

zaskarżenia, chyba że sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać sprawę także w tej części.

Chyba,

że ustawa stanowi inaczej

• WYJĄTEK:

Art. 378 § 2 współuczestnicy materialni

⇒ są dwie szkoły

prawa i obowiązki są wspólne

oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej

RANICE APELACJI

Oznaczenie

zaskarżonego wyroku i granice zaskarżenia:

• oznaczenie

zaskarżonego wyroku

• wskazujemy nie tylko wyrok ale całą sprawę

• przeciwko komu wnosimy apelację

AKRES KOGNICJI SĄDU

INSTANCJI

Wyznaczają go granice apelacji.

Zarzuty podniesione w apelacji nie wiążą:

• sąd je rozważa, ale nie musi uwzględniać
• nie

wiążą też osoby je wnoszącej

⇒ mogą zmieniać zarzuty

WYJĄTEK

: nie można zmieniać w postępowaniu uproszczonym

Rozstrzyga w oparciu o dowody zebrane przez sąd I instancji.
Bierze pod uwagę nowe fakty i dowody.
Zakaz „

REFORMATIONIS IN PEIUS

“.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

TERMINY

STAWOWE

ĄDOWE

np. do wniesienia apelacji
-są terminami, które możemy przywracać mimo że już
upłynął

np. o usunięcie braków formalnych w apelacji
-możemy wyłącznie przedłużać lub skracać ale przed
upływem

POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE

Jest to postępowanie pomocnicze w stosunku do postępowania rozpoznawczego.

Ma na celu zabezpieczenie wykonywania orzeczeń

⇒ prowizorycznie uregulowanie stosunku między

WOD.

ODZAJE POSTĘPOWAŃ ZABEZPIECZAJĄCYCH

OSTĘPOWANIE ANTYCYPACYJNE

Zmierza do zaspokojenia wierzyciela.

Art. 739. § 1. Sąd, wydając zarządzenie tymczasowe, oznaczy w postanowieniu przedmiot sprawy oraz sposób i zakres
zabezpieczenia.
§ 2. W razie potrzeby można stosować równocześnie kilka sposobów zabezpieczenia.
§ 3. Wykonanie zarządzenia tymczasowego sąd może uzależnić od złożenia przez wierzyciela kaucji na zabezpieczenie roszczeń
dłużnika z powodu wykonania zarządzenia. Z kaucji tej będzie przysługiwało dłużnikowi pierwszeństwo zaspokojenia.
§ 4. Przepisu paragrafu poprzedzającego nie stosuje się do Skarbu Państwa oraz w wypadku zabezpieczenia roszczeń
alimentacyjnych, a także należności za pracę za okres nie przekraczający jednego miesiąca.

W zasadzie nie występuje u nas, ale są wyjątki od art. 739

⇒ art. 753 i art. 754

• ubezpieczenie alimentów i zaspokojenie roszczeń alimentacyjnych wierzyciela

• roszczenia przed urodzeniem dziecka

. 753. § 1. W sprawach o alimenty zabezpieczenie może nastąpić także z urzędu i może polegać na zobowiązaniu dłużnika do

uiszczenia wierzycielowi w powtarzających się terminach pewnej sumy pieniężnej. W sprawach tych nie wymaga się
uprawdopodobnienia, że brak zabezpieczenia pozbawiłby wierzyciela zaspokojenia.
§ 2. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się także do roszczeń o rentę należną z tytułu odpowiedzialności za uszkodzenie
ciała lub za utratę żywiciela i do roszczeń o wynagrodzenie, wynikających ze stosunku pracy oraz do roszczeń o zamianę uprawnień
objętych treścią dożywocia na dożywotnią rentę. W sprawach tych wymagane jest jednak uprawdopodobnienie, że bez
zabezpieczenia wierzyciel byłby pozbawiony środków koniecznego utrzymania. Postanowienie sąd wydaje po przeprowadzeniu
rozprawy. Przepisu art. 749 nie stosuje się.
§3.W wypadkach wskazanych w paragrafach poprzedzających nie stosuje się ograniczenia czasowego przewidzianego w art.730§2.
A

. 754. Sąd może jeszcze przed urodzeniem się dziecka zabezpieczyć przyszłe roszczenia alimentacyjne związane z ustaleniem

ojcostwa przez zobowiązanie domniemanego ojca do wyłożenia odpowiedniej sumy na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w
okresie porodu oraz utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. W tym wypadku termin do wytoczenia
powództwa wynosi trzy miesiące od dnia urodzenia dziecka. Postanowienie sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy.

RYTERIUM CELU

ONSERWACYJNE

OWACYJNE

-utrzymanie istniejącego stanu rzeczy w postaci
możliwości zaspokojenia

-prowizoryczne uregulowanie sytuacji między W-D
najczęściej w sposób, który odpowiada treści mającego
zapaść w przyszłości orzeczenia np. art. 753 art. 754

RYTERIUM PRZEDMIOTU

ABEZPIECZENIE ROSZCZEŃ PIENIĘŻNYCH

ABEZPIECZENIE ROSZCZEŃ NIEPIENIĘŻNYCH

-Katalog sposobów egzekucji jest zamknięty

⇒ art. 747

art. 753 art. 754
-postępowanie zabezpieczające kończy się na zajęciu
przedmiotu

-Nie ma konkretnego katalogu
-ustawodawca dopuszcza dowolność lecz w granicach 5

. 755. § 1.

Gdy przedmiotem zabezpieczenia nie jest

roszczenie pieniężne, sąd wydaje zarządzenia, jakie stosownie do
okoliczności uważa za odpowiednie, nie wyłączając zarządzeń
przewidzianych do zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. Gdy w
związku z przedmiotem sprawy okaże się to konieczne, zarządzenie
takie może również polegać na unormowaniu stosunków na czas
trwania postępowania.

Przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni

interesy stron w takiej mierze, aby wierzycielowi zapewnić
zaspokojenie lub należytą ochronę jego praw, a dłużnika nie obciążać
ponad potrzebę.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

RZESŁANKI POSTĘPOWANIA ZABEZPIECZAJĄCEGO

Art. 730. § 1. W celu zabezpieczenia roszczenia, którego dochodzić można w sądzie powszechnym lub przed sądem polubownym,
sąd może wydać zarządzenie tymczasowe, jeżeli roszczenie jest wiarogodne, a brak zabezpieczenia mógłby wierzyciela pozbawić
zaspokojenia. Wydanie zarządzenia tymczasowego jest dopuszczalne także w innych wypadkach, gdy jest to konieczne do
zabezpieczenia wykonalności orzeczenia w sprawie.
§ 2. Dopuszczalne jest także zabezpieczenie roszczenia o przyszłe powtarzające się świadczenia, jednakże za okres nie dłuższy niż
za jeden rok, jeżeli roszczenia tego można dochodzić, zanim stanie się wymagalne.
§ 3. Także po uzyskaniu przez wierzyciela orzeczenia podlegającego wykonaniu dopuszczalne jest zarządzenie tymczasowe, jeżeli
ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenia, których termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.

Przesłanki muszą być

SPEŁNIONE ŁĄCZNIE

, by wydać

ZARZĄDZENIE TYMCZASOWE

zabezpieczeniu roszczenia:

RZESŁANKI FORMALNE

RZESŁANKI MERYTORYCZNE

WIARYGODNOŚĆ ROSZCZENIA

• art. 737 § 1 uprawdopodobnienie okoliczności,

które uzasadniają żądanie zabezpieczenia

• uprawdopodobnienie że brak zabezpieczenia

pozbawiłby wierzyciela zaspokojenia

BRAK ZABEZPIECZENIA MOGŁOBY POZBAWIĆ WIERZYCIELA

ZASPOKOJENIA

730.

3. Także po uzyskaniu przez wierzyciela

orzeczenia podlegającego wykonaniu dopuszczalne jest
zarządzenie tymczasowe, jeżeli ma ono na celu
zabezpieczenie roszczenia o świadczenia, których termin
spełnienia jeszcze nie nastąpił.

• Nie trzeba tej przesłanki uprawdopadabniać,

tylko wówczas, gdy ustawodawca wyraźnie tak
stanowi

⇒ art. 737 § 3 art. 753 § 1

Jeżeli nie zostaną spełnione powództwo jest

ODDALANE

postanowieniem, na które przysługuje zażalenie.

DOPUSZCZALNOŚĆ DROGI SĄDOWEJ

Roszczenie musi być możliwe do rozstrzygnięcia
przed sądem powszechnym lub polubownym.
Art. 199 § 1

⇒

ODRZUCENIE

pozwu, gdy droga sądowa

jest niedopuszczalna w formie postanowienia na które
przysługuje zażalenie.

Gdy

już mamy zarządzenie tymczasowe musimy wystąpić z wnioskiem do sądu o nadanie klauzuli

wykonalności (komornik wykonuje, przekazujemy mu ZT + KW + wniosek i on zabiera się do pracy).

NIOSEK O ZABEZPIECZENIE

1. Może być zawarty w pozwie w parciu o art. 187 § 2
2. Może być w odrębnym piśmie procesowym (zachowanie ogólnych wymogów pisma procesowego)

Może być wniesiony : po, w trakcie lub przed.

Postępowanie przed wszczęciem

Tylko i wyłącznie na wniosek, złożony do sądu właściwego w I instancji.

Sąd wyznacza termin w oparciu o art. 734, nie dłuższy niż dwa tygodnie:

Może być on modyfikowany zgodnie z art. 754

Art. 734. Wydając zarządzenie tymczasowe przed wszczęciem postępowania w sprawie, sąd wyznaczy termin, w którym sprawa
powinna być wytoczona pod rygorem upadku zabezpieczenia. Termin ten nie może przekraczać dwóch tygodni.
Art. 754. Sąd może jeszcze przed urodzeniem się dziecka zabezpieczyć przyszłe roszczenia alimentacyjne związane z ustaleniem
ojcostwa przez zobowiązanie domniemanego ojca do wyłożenia odpowiedniej sumy na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w
okresie porodu oraz utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. W tym wypadku termin do wytoczenia
powództwa wynosi trzy miesiące od dnia urodzenia dziecka. Postanowienie sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy.

KAZUS 1:

Jan K. 1 II 2004 zarządzenie o zwrocie pozwu z powodu nieuzupelnienia braków formalnych tego pisma w

terminie.
Jednocześnie z powodu choroby Jan K. z powodu choroby nie wniósł zażalenia na to zarządzenie w
terminie

⇒ po powrocie do zdrowia wniósł wniosek o przywrócenie terminu. Co należy z takim wnioskiem zrobić?

Z wnioskiem wniósł zażalenie, w którym uprawdopodobnił brak winy i okolicznościami uzasadniającymi

pozew.

Termin do wniesienia zażalenia

⇒ termin ustawowy

Art. 168 § 2

⇒ nie pociąga negatywnych skutków procesowych, odrzucenie wniosku w formie postanowienia.

KAZUS 2:

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

Ewa D uchybiła bez własnej winy terminowi do wniesienia apelacji. Po ustanowieniu przyczyny uchybienia

terminu wniosła wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji wraz z apelacja.
Apelacja

nie

została należycie opłacona więc przewodniczący wezwał do uiszczenia wpisu.

Ewa D wpisu nie uiściła.

Jaka decyzja zostanie podjęta?

Art. 168
Art. 169 § 3

⇒ dokonanie czynności procesowej jest warunkiem, obowiązek załączenia apelacji

Przewodniczący wezwie do usunięcia braków formalnych pod rygorem zwrotu pisma w formie zarządzenia.

Głównym pismem jest wniosek o przywrócenie terminu.

KAZUS 3:
Jacek

wniósł apelację 1 II 2003 roku. Apelacja nie spełnia wymogów formalnych (nie określono

zaskarżonego wyroku, zakresu zaskarżenia, zarzutów). Przewodniczący wezwał Jacka O do usunięcia braków
formalnych w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia apelacji. Jacek P nie usunął braków formalnych w terminie z
powodu wyjazdu służbowego.

Sąd apelację odrzucił.

Jacek P wniósł wniosek o przywrócenie terminu uzupełnienia braków formalnych apelacji.

Oceń sytuację...

Termin sądowy można skracać albo przedłużać przed jego upłynięciem.
Odrzucenie wniosku w formie postanowienia sądu.

Co

może zrobić Jacek P?

Wyjazd służbowy może być dobrym powodem uzasadnienia przywrócenia terminu.
Ale w tej sytuacji można wnieść jeszcze jedną apelację, jeżeli nie upłynął jeszcze termin do jej wniesienia.
Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia apelacji, gdy termin do wniesienia apelacji minął, wskazując ze
uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE

W toku lub po zakończeniu postępowania rozpoznawczego, postępowanie zabezpieczające może być

wszczęte:

A WNIOSEK

URZĘDU

-tylko w wypadkach, gdy sąd z urzędu mógł rozpoznać
sprawę
-art. 570

⇒ sprawy o alimenty, opiekuńcze

Art. 735. § 1. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez
wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.
§ 2. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające
wykonanej pracy.
Art. 736. Kto zawodowo trudni się załatwianiem czynności dla drugich, powinien, jeżeli nie chce zlecenia przyjąć, zawiadomić o tym
niezwłocznie dającego zlecenie. Taki sam obowiązek ciąży na osobie, która dającemu zlecenie oświadczyła gotowość załatwiania
czynności danego rodzaju.

Gdy

postępowanie jest na trzecim poziomie

⇒ SN, to wniosek o zabezpieczenie postępowania wraca do

sądu, który rozpoznaje go w I instancji (w czasie trwania postępowania rozpoznawczego).

Zarząd tymczasowy w sytuacjach nie cierpiących zwłoki

⇒ wydaje przewodniczący ⇒ art. 736

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE

Podręczniki:
„Egzekucja świadczeń pieniężnych w Polsce” + świadczenia niepieniężne
„Postępowanie cywilne” Misiuk

RÓDŁA POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO

SIĘGA

KPC

Składa się z trzech tytułów:

• Przepisy ogólne: organy, właściwość, itp...

• Egzekucja

świadczeń pieniężnych

• Egzekucja

świadczeń niepieniężnych

DPOWIEDNIO PRZEPISU O PROCESIE

STAWA O KOMORNIKACH SĄDOWYCH I EGZEKUCJI

Z 1997 roku

OZPORZĄDZENIA

W sprawie czynności komorników z 1968 roku.

W sprawie sposobów prowadzenia egzekucji, grzywien, kar pieniężnych, opłat, kosztów postępowania z 1991

roku.

ZEREG SZCZEGÓŁOWYCH REGULACJI W RÓŻNYCH AKTACH PRAWNYCH

EFINICJA POJĘCIA

OSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE

: Prawnie zorganizowana działalność organów egzekucyjnych z udziałem

zainteresowanych podmiotów.

GZEKUCJA

: stosowanie środków przymusu państwowego w granicach określonych prawem przez

powołane organy w celu spełnienia świadczenia stwierdzonego tytułem wykonawczym.

Są dwa podstawowe pojęcia ujęcia egzekucji:

OSTĘPOWANIE SENSU STRICTO

OSTĘPOWANIE SENSU LARGO

Postępowanie egzekucyjne = egzekucja

Dominujące
Uznaje ze egzekucja to:
-postępowanie klazulowe o nadanie klauzuli
wykonalności (pomostowe)
-egzekucja

⇒ właściwa

-podziałowe

⇒ o podział sumy z egzekucji

SZCZĘCIE POSTĘPOWANIA EGZEKUCYJNEGO

⇒ złożenie wniosku

SZCZĘCIE EGZEKUCJI

⇒ dokonanie pierwszej czynności egzekucyjnej

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

RODZAJE EGZEKUCJI

RYTERIUM PRZEDMIOTU DO KTÓREGO JEST SKIEROWANE

EALNA

ERSONALNA

Skierowana do majątku dłużnika
-

UNIWERSALNA

⇒ do całegomajątku (postępowanie

upadłościowe
-

SINGULARNA

⇒ do części majątku (postępowania z

kpc)

Dłużnik ponosi swoją osobą odpowiedzialność za długi.
Art. 1053 kpc

⇒ umieszczenie w areszcie za

niewykonanie zobowiązania

Art. 1053. § 1. Wymierzając grzywnę, sąd orzeknie jednocześnie

- na wypadek nieściągnięcia - zamianę grzywny na areszt, licząc jeden
dzień aresztu od pięciu złotych do stu pięćdziesięciu złotych grzywny.
Ogólny czas trwania aresztu nie może w tej samej sprawie
przekroczyć sześciu miesięcy. Przepis art. 762 § 4 stosuje się
odpowiednio.

§ 2. Jeżeli dłużnikiem, do którego skierowane było wezwanie

sądu, jest osoba prawna lub inna organizacja, środkom przymusu
podlega jej pracownik odpowiedzialny za niezastosowanie się do
wezwania, a gdyby ustalenie takiego pracownika było utrudnione,
środkom przymus

podlega

jej kierownik.

• Czasem obowiązek D podlega na

nieprzeszkadzaniu w wykonywaniu paw

⇒ jeżeli

się nie zastosuje to sąd zarządza egzekucję pod
groźbą kary lub grzywny

RYTERIUM CELU

GZEKUCJA ŚWIADCZEŃ PIENIĘŻNYCH

GZEKUCJA ŚWIADCZEŃ NIEPIENIĘŻNYCH

Dążenie do wyegzekwowania od D pewnej kwoty

S

POSÓB EGZEKUCJI ŚWIADCZEŃ PIENIĘŻNYCH

-z ruchomości
-z wynagrodzenia
-z rachunku bankowego
-z innych wierzytelności lub praw majątkowych
-z nieruchomości
-z ułamkowej części nieruchomości
-ze statku morskiego
-z przedsiębiorstwa

Spełnienie przez D na rzecz W świadczenia o
przedmiocie
Danie
Czynienie
Nieczynienie
Zaniechanie
Znoszenie
Zaprzestanie

S

POSÓB EGZEKUCJI ŚWIADCZEŃ NIEPIENIĘŻNYCH

-wydanie nieruchomości
-wydanie ruchomości
-wydanie statku
-opróżnienie pomieszczenia
-wydanie dokumentów koniecznych do wpisów
-złożenie stosownego oświadczenia woli
-wykonanie czynności
zastępowalnej (wykonana przez D lub inna osobę)
niezastępowalnej (wykonanie tylko przez D)
-zaniechanie/nieprzeszkadzanie czynności W

kryterium

przesądza o sposobie egzekucji

⇒ wskazany w kpc.

Szczególnym rodzajem egzekucji jest

EGZEKUCJA PRZEZ SPRZEDAŻ NIERUCHOMOŚCI W DRODZE

LICYTACJI

publicznej w celu zniesienia współwłasności.

OSTĘPOWANIE DODATKOWE

⇒ art. 913 i następne:

• O wyjawienie majątku

• na

wniosek

• sąd wzywa D i pod przyrzeczeniem odbiera informacje.

. 797. We wniosku lub żądaniu przeprowadzenia egzekucji z urzędu należy wskazać świadczenie, które ma być spełnione, oraz

sposób egzekucji. Do wniosku lub żądania należy dołączyć tytuł wykonawczy.

Mówi,

że trzeba wskazać sposób egzekucji.

Jeżeli źle to zrobimy to może być problem, bo to ograniczy komornika

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

Art. 799. § 1. Wierzyciel może w jednym wniosku wskazać kilka sposobów egzekucji przeciwko temu samemu dłużnikowi. Spośród
kilku sposobów egzekucji wierzyciel powinien zastosować najmniej uciążliwy dla dłużnika.
§ 2. Jeżeli egzekucja z jednej części majątku dłużnika oczywiście wystarcza na zaspokojenie wierzyciela, dłużnik może żądać
zawieszenia egzekucji z pozostałej części majątku.

Komornik jest związany wnioskiem i danymi w nim wskazanymi przez W.

Komornik

może stwierdzić bezskuteczność

⇒ jeżeli wskazaliśmy zły środek egzekucji i nie może jej

przeprowadzić

⇒ umorzenie postępowania postanowieniem.

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

POSTĘPOWANIE KLAUZULOWE

Jest

postępowanie pomostowym i jest związane w wydaniem tytułu wykonawczego.

Art. 776. Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę
wykonalności.

YTUŁ WYKONAWCZY

• określa podmiot i przedmiot egzekucji

• musi

być aktualny w chwili wszczęcia.

YTUŁ WYKONAWCZY

Są dwa podstawowe rodzaje:

WYKŁY TYTUŁ WYKONAWCZY

ZCZEGÓLNY TYTUŁ WYKONAWCZY

YTUŁ EGZEKUCYJNY

KLAUZULA WYKONAWCZA

Z mocy ustawy

SAM TYTUŁ EGZEKUCYJNY

bez nadania

klauzuli wykonalności.
Art. 762 § 4

⇒ bankowy fundusz gwarancyjny –

bankowy tytuł egzekucyjny

YTUŁ EGZEKUCYJNY

⇒ dokument urzędowo stwierdzający istnienie i zakres wykonalnego roszczenia W oraz

związany z nim obowiązek świadczenia przez D

LAUZULA WYKONALNOŚCI

⇒ w oparciu o art. 783 § 1 określa, ze tytuł egzekucyjny uprawnia do egzekucji

• rozporządzenie MS – odpowiednia pieczątka

• obok jest postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności

ODZAJE TYTUŁÓW EGZEKUCYJNYCH

Art. 777. § 1. Tytułami egzekucyjnymi są:
1)orzeczenie

sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu, jak również ugoda zawarta przed sądem;

2)wyrok

sądu polubownego lub ugoda zawarta przed takim sądem;

3)inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu w drodze egzekucji sądowej;

4)akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub uiszczenia

innych rzeczy zamiennych, ilościowo w akcie oznaczonych, albo też obowiązek wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy termin
zapłaty, uiszczenia lub wydania jest w akcie wskazany.

5)akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w

RZECZENIA SĄDU

Zaliczamy do nich:

•

WYROK

– posiadający przymiot wykonalności w drodze postępowania egzekucyjnego

•

NAKAZ ZAPŁATY

•

POSTANOWIENIE

Dotyczy to również

WYROKÓW W POSTĘPOWANIU ADHEZYJNYM

OZSTRZYGNIĘCIA SĄDÓW KARNYCH CO DO GRZYWIEN

KAR

NAWIĄZEK

KOSZTÓW POSTĘPOWANIA

NAPRAWIENIA

SZKODY

⇒ stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym z postępowania cywilnego.

RAWOMOCNOŚĆ

⇒ formalna, gdzie nie może być uchylony/zmieniony w trybie zwykłych środków zaskarżenia

YGOR NATYCHMIASTOWEJ WYKONALNOŚCI

• dwa

powyższe w połączeniu z klauzulą wykonalności stanowią tytuł egzekucyjny

YROK ZAOCZNY UWZGLĘDNIAJĄCY POWÓDZTWO

Art. 333. § 1. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli:
3)

wyrok

uwzględniający powództwo jest zaoczny.

YROK SĄDU

INSTANCJI

Art. 388. § 1. Wyrok sądu drugiej instancji jest natychmiast wykonalny, jeżeli kodeks nie stanowi inaczej. Sąd drugiej instancji może
jednak uzależnić jego wykonanie, a w razie oddalenia apelacji - wykonanie wyroku sądu pierwszej instancji od złożenia przez powoda
stosownego zabezpieczenia, a nawet - gdyby wskutek wykonania wyroku mogła wyniknąć dla pozwanego niepowetowana szkoda -
wstrzymać wykonanie wyroku aż do uprawomocnienia się.

⇒ wyroki są natychmiastowo wykonalne

OSTĘPOWANIE CYWILNE

–

ABRIELA

IERES

PRACOWANIE

2003/2004

OSTANOWIENIA

Natychmiastowo wykonalne z chwilą wydania.

GODA ZAWARTA PRZED SĄDEM

W formie protokołu, treści i podpisów.

Postępowanie jest w toku, ale stało się bezprzedmiotowe

⇒

UMORZENIE GO POSTANOWIENIEM

, gdyż wydanie

wyroku jest zbędne.

Z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności można wystąpić dopiero po uprawomocnieniu

postanowienia.