Fundusze na odnawialne źródła energii
– poradnik
Spis streści:
Wstęp..........................................................................................................................s. 2
I. Fundusze dostępne w kraju ...................................................................................s. 3
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej..............................s. 3
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej…………………..s. 12
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka……………………………………………….s. 13
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko……………………………………………s. 18
Regionalne Programy Operacyjne………………………………………………………………….s.25
II. Fundusze dostępne w Europie…………………………………………………………………..s. 27
Szwajcarski Mechanizm Finansowy………………………………………………………..……..s. 27
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej na lata 2007-2013 ...................s. 29
Program Polska – Litwa – Federacja Rosyjska………………………………………………..s. 34
Program Polska – Białoruś – Ukraina…………………………………………………………….s. 35
2
Odnawialne źródła energii są znane człowiekowi od dawna, jednak dopiero
współcześnie widzimy, jak ważne okazuje się ich wykorzystanie (szczególnie w obliczu
kurczenia się zasobów nieodnawialnych). Do surowców odnawialnych należą:
energia wód;
energia geotermalna;
energia słoneczna;
energia wiatru;
biomasa (m. in. drewno /w tym pelety, zrębki, wióry itp./, słoma, biogaz,
biopaliwa).
Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii jest jednym z kluczowych działań polityki
rozwojowej zarówno Polski jak i Unii Europejskiej w zakresie ochrony klimatu,
bezpieczeństwa energetycznego i ochrony środowiska. Ze względu na bardzo wysokie
koszty budowy nowych elektrowni i elektrociepłowni wykorzystujących odnawialne
źródła energii, we wszystkich tworzone są specjalne systemy wsparcia dla inwestorów.
Kraje przeznaczają na te cele ogromne środki finansowe.
W Polsce nałożono obowiązek zakupu energii z odnawialnych źródeł energii, o czym
mówi rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 19 grudnia 2005 r.
W rozporządzeniu podane zostały wielkości wzrostu udziału energii ze źródeł
odnawialnych w zakresie od 2,65% w 2003 r. do 9% w 2010 roku. W 2006 r. przyjęto
nowelizację ustawy, ustalając nowy poziom 10,4% w 2010 r. Wskaźniki te są
świadectwem znaczenia inwestycji w odnawialne źródła energii i poszukiwania
nowych metod jej pozyskiwania.
W Polsce energetyka odnawialna jest nadal nową formą działalności w sektorze
energetycznym i istnieje potrzeba upowszechniania wiedzy o możliwościach
pozyskiwania środków na rozwój tej dziedziny.
Zaprezentowany tutaj poradnik jest zbiorem funduszy na odnawialne źródła energii.
Zawiera skrótowy opis zasad działania mechanizmów dotacyjnych wraz
z odsyłaczami, które umożliwiają zapoznanie się ze szczegółowymi informacjami.
Znajdziecie w nim Państwo zarówno opisy krajowych programów operacyjnych
(Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
Programy Operacyjne: Innowacyjna Gospodarka, Infrastruktura i Środowisko), jak
i informacje dotyczące pozyskiwania środków europejskich (w ramach Unii
Europejskiej i nie tylko).
3
I. Fundusze dostępne w kraju
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
02-673 Warszawa, ul. Konstruktorska 3a
tel. (0-22) 45-90-000
e-mail: fundusz@nfosigw.gov.pl
www.nfosigw.gov.pl
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej działa od 1 lipca
1989r. Jest on największą instytucją realizującą Politykę Ekologiczną Państwa finansującą
przedsięwzięcia w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej.
Celem działalności Narodowego Funduszu jest finansowe wspieranie inwestycji
ekologicznych o znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz zadań
lokalnych, istotnych z
punktu widzenia potrzeb środowiska. Dystrybucja środków
finansowych z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej odbywa
się w ramach następujących dziedzin:
Ochrona powietrza
Ochrona wód i gospodarka wodna
Ochrona powierzchni ziemi
Ochrona przyrody i krajobrazu oraz leśnictwo
Geologia i górnictwo
Edukacja ekologiczna
Państwowy Monitoring Środowiska
Programy międzydziedzinowe
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska
Ekspertyzy i prace badawcze
Wnioskodawcami ubiegającymi się o środki finansowe z Narodowego Funduszu mogą
być:
Jednostki samorządu terytorialnego,
Przedsiębiorstwa,
Instytucje i urzędy,
Szkoły wyższe i uczelnie,
Jednostki organizacyjne ochrony zdrowia,
Organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia),
Administracja państwowa,
Osoby fizyczne.
Wszyscy wnioskodawcy powinni posiadać status prawny umożliwiający im zawarcie
umowy cywilno - prawnej.
W Narodowym Funduszu stosowane są trzy formy dofinansowywania:
finansowanie pożyczkowe (pożyczki udzielane przez NF, kredyty udzielane
przez banki ze środków NF, konsorcja czyli wspólne finansowanie NF
z bankami, linie kredytowe ze środków NF obsługiwane przez banki),
finansowanie dotacyjne (dotacje inwestycyjne, dotacje nieinwestycyjne,
dopłaty do kredytów bankowych, umorzenia),
4
finansowanie kapitałowe (obejmowanie akcji i udziałów w zakładanych bądź
już istniejących spółkach w celu osiągnięcia efektu ekologicznego).
NFOŚiGW zapewnia finansowanie projektów w ramach programów priorytetowych:
1) OZE I
2) OZE II
3) OZE III
4) Geotermia
Na 3 komplementarne programy priorytetowe poświęcone dofinansowaniu inwestycji
w OZE, do roku 2012 NFOŚiGW zamierza przeznaczyć ze środków krajowych ponad 2,5
mld zł. Pieniądze na ten cel pochodzą z opłat zastępczych i kar, jakie Urząd Regulacji
Energetyki nakłada na producentów elektryczności za niespełnienie wymogu zapewnienia
w sprzedawanej przez siebie energii odpowiedniego jej udziału pochodzącego ze źródeł
odnawialnych.
OZE I
Pełna nazwa programu priorytetowego, nazywanego potocznie OZE 1, to Program dla
przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów
wysokosprawnej kogeneracji. Jego budżet w latach 2009-2012 wyniesie ok. 1,5 mld
zł.
Jest to program 15-letnich, nisko oprocentowanych pożyczek, pokrywających do 75%
kosztów kwalifikowanych inwestycji (ale nie więcej niż 50 mln zł) w OZE, których koszt
przekracza 10 mln zł.
Zależnie od rentowności zrealizowanej inwestycji, przewidziano możliwość umorzenia do
50% kwoty pożyczki.
Kwota alokacji: 500mln zł
1
Wysokość dofinansowania: dofinansowywane są projekty na sumę od 10 mln zł
Rodzaje dofinansowywanych przedsięwzięć:
→ Wytwarzanie energii cieplnej przy użyciu biomasy (źródła rozproszone o mocy poniżej
20 MWt).
→ Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu przy użyciu biomasy (źródła
rozproszone o mocy poniżej 3 MWe).
→ Wytwarzanie energii elektrycznej i/lub ciepła z wykorzystaniem biogazu powstałego w
procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu szczątek roślinnych i
zwierzęcych
→ Elektrownie wiatrowe o mocy poniżej 10 MWe
→ Pozyskiwanie energii z wód geotermalnych.
→ Elektrownie wodne o mocy poniżej 5 MWe
→ Wysokosprawna kogeneracja bez użycia biomasy
Beneficjenci:
Podmioty (
osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające
osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną)
podejmujące realizację
przedsięwzięć
z zakresu odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji.
1
Podana kwota jest kwotą wsparcia w konkursie ogłoszonym w 2010r.
5
Więcej informacji na stronie:
http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy-
priorytetowe/oze-i-kogeneracja/oze-i-kogeneracja-cz1/
Tam też znajdą Państwo aktualne terminy naboru wniosków oraz wszystkie dokumenty
konkursowe.
Na stronie głównej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej -
http://www.nfosigw.gov.pl/
, widnieje także zakładka NABÓR WNIOSKÓW – są w niej
wszystkie aktualne terminy naboru wniosków.
OZE II
Pełna nazwa programu priorytetowego, nazywanego potocznie OZE 2, to Program dla
przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów
wysokosprawnej kogeneracji.
Jest to program realizowany we współpracy z 10 wojewódzkimi funduszami ochrony
środowiska (w Białymstoku, Gdańsku, Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie,
Toruniu, Warszawie i Wrocławiu). Środki (560 mln zł) przekazane przez NFOŚiGW
wojewódzkim funduszom przeznaczone będą na 15-letnie pożyczki o stałym
oprocentowaniu 2%, pokrywające do 75% kosztów kwalifikowanych inwestycji w OZE,
których koszt wyniesie od 0,5 do 10 mln zł.
Celem programu jest zasilenie rynku dodatkowymi 120 MW zielonej energii.
Kwota alokacji: 100mnl zł
2
Rodzaje dofinansowanych przedsięwzięć:
→
Wytwarzanie energii cieplnej przy użyciu biomasy (źródła rozproszone o mocy poniżej
20 MWt).
→
Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu przy użyciu biomasy (źródła
rozproszone o mocy A poniżej 3 MWe).
→
Wytwarzanie energii elektrycznej i/lub ciepła z wykorzystaniem biogazu, powstałego w
procesach odprowadzania lub oczyszczania ścieków albo rozkładu szczątek roślinnych i
zwierzęcych
→
Elektrownie wiatrowe o mocy poniżej 10 MWe.
→
Pozyskiwanie energii z wód geotermalnych.
→
Elektrownie wodne o mocy poniżej 5 MWe.
→
Wysokosprawna kogeneracja bez użycia biomasy.
→
Wytwarzanie energii cieplnej w pompach ciepła.
→
Wytwarzanie energii elektrycznej w instalacjach fotowoltanicznych.
→
Wytwarzanie energii cieplnej w instalacjach solarnych.
Terminy składania wniosków:
60 dni od ogłoszenia naboru o udzielenie promesy o dofinansowanie
Forma dofinansowania: oprocentowane pożyczki
Wysokość dofinansowania: do 35 mln zł dla jednego WFOSiGW.
Warunki dofinansowania:
Stałe oprocentowanie w wysokości 1% w skali roku,
Okres finansowania: do 12 lat od pierwszej wypłaty na rzecz WFOSiGW,
Okres karencji: karencja w spłacie rat kapitałowych do 18 miesięcy liczona od
daty zakończenia realizacji przedsięwzięcia,
Forma zabezpieczenia: weksel własny „in blanco” z klauzula bez protestu.
2
Kwota ta jest przeznaczona na 2010r., całość alokacji wynosi 560 mln zł (jest to alokacja planowana na lata
2009-2014)
6
Beneficjenci:
Beneficjenci bezpośredni: wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki
wodnej,
Ostateczni beneficjenci: podmioty podejmujące realizacje przedsięwzięć z zakresu
odnawialnych źródeł energii i wysokosprawnej kogeneracji.
Więcej informacji na stronie:
http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy-
priorytetowe/oze-i-kogeneracja/oze-i-kogeneracja-cz2/
Szczegółowe informacje można także uzyskać wysyłając e-mail na adres:
oze_wfosigw@nfosigw.gov.pl
OZE III
Adresatem trzeciego programu dofinansowania OZE ze środków znajdujących się w
dyspozycji NFOŚiGW są osoby fizyczne i wspólnoty mieszkaniowe, planujące zaciągnięcie
kredytu na zakup i montaż kolektorów słonecznych do ogrzewania wody użytkowej (z
wyj. domów podłączonych do sieci ciepłowniczej).
Program obejmować będzie dopłaty do kredytów na zakup i montaż kolektorów
słonecznych, wynoszące 45% brutto kapitału kredytu.
Kredyty z dopłatami dostępne będą w całej Polsce za pośrednictwem placówek banków
komercyjnych, w oparciu o umowy wynegocjowane przez Narodowy Fundusz we
współpracy ze Związkiem Banków Polskich.
Wysokość kredytu będzie mogła sięgać nawet 100% kosztów kwalifikowanych
przedsięwzięcia.
Środki z kredytu bankowego z dotacją NFOŚiGW wypłacane będą bezgotówkowo, po
zakończeniu realizacji przedsięwzięcia, bezpośrednio na konto wykonawcy lub dostawcy
kolektorów słonecznych, na podstawie faktur wystawionych na zakup i montaż tych
urządzeń.
W ramach przewidzianego na ten cel budżetu, wynoszącego ok. 300 mln zł, NFOŚiGW
planuje dotować instalację ok. 80 tys. kolektorów.
Obecnie trwają intensywne prace nad opracowaniem szczegółów programu.
Kwota alokacji: 200mln zł
3
Rodzaje dofinansowywanych przedsięwzięć:
→ Zakup i montaż kolektorów słonecznych do ogrzewania wody użytkowej w budynkach
przeznaczonych lub wykorzystywanych na cele mieszkaniowe.
→ Efekty realizowanych przedsięwzięć nie mogą być wykorzystywane w działalności
gospodarczej.
Terminy naboru wniosków:
Nabór wniosków o dotację NFOŚiGW wraz z wnioskami o kredyt prowadzony jest w
trybie ciągłym. Wnioski składane są w bankach, które zawarły umowy o współpracy z
NFOŚiGW.
Formy finansowania:
Dotacja na częściową spłatę kapitału kredytu bankowego realizowana za pośrednictwem
banku na podstawie zawartej umowy o współpracy.
Wysokość dofinansowania: Dotacja w wysokości 45% kapitału kredytu bankowego
wykorzystanego na sfinansowanie kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia.
3
Jest to alokacja zaplanowana na lata 2010-2012, całość alokacji do wykorzystanie do końca 2015r. to 300mln
zł
7
Warunki dofinansowania:
Kredyt na realizację przedsięwzięcia udzielany jest ze środków własnych banku w
ramach limitu przyznanego przez NFOŚiGW.
Środki z kredytu z dotacją wypłacane są bezgotówkowo, bezpośrednio na konto
wykonawcy lub dostawcy dóbr i usług, na podstawie wystawionych faktur.
Wysokość kredytu z dotacją wynosi do 100% kosztów kwalifikowanych
przedsięwzięcia, z zastrzeżeniem, że jednostkowy koszt kwalifikowany
przedsięwzięcia nie może przekroczyć 2 500 zł/m2 powierzchni całkowitej
kolektora.
Kwota kredytu może przewyższać wysokość kosztów kwalifikowanych. Dotacją
objęta jest wyłącznie część kredytu wykorzystana na koszty kwalifikowane
przedsięwzięcia.
Bank ustanawia zabezpieczenie udzielonego kredytu z dotacją. Bank gwarantuje
zwrot środków z dotacji na rzecz NFOŚiGW w przypadkach określonych w umowie
o współpracy zawartej między NFOŚiGW i bankiem.
Warunki współpracy, w tym tryb i terminy przekazywania bankom przez NFOŚiGW
środków na dotacje na częściowe spłaty kapitału kredytów szczegółowo określają
umowy o współpracy zawarte przez NFOŚiGW z bankami.
Nabór wniosków o dotację NFOŚiGW wraz z wnioskami o kredyt prowadzony jest
w trybie ciągłym przez banki, które zawarły z NFOŚiGW umowę o współpracy.
Dotacja wypłacana jest po potwierdzeniu przez bank zrealizowania przedsięwzięcia
oraz osiągnięcia efektu ekologicznego tożsamego z efektem rzeczowym.
Kontrolę prawidłowości realizacji przedsięwzięcia i wykorzystania środków z
kredytu z dotacją przeprowadza bank.
Beneficjent zobowiązany jest do ponoszenia należności publiczno – prawnych
związanych z dofinansowaniem przedsięwzięcia, w szczególności uiszczania
należnego podatku dochodowego.
Beneficjenci:
Osoby fizyczne posiadające prawo do dysponowania jednorodzinnym lub
wielorodzinnym budynkiem mieszkalnym, któremu służyć mają zakupione
kolektory słoneczne
lub
wspólnoty mieszkaniowe instalujące kolektory słoneczne na własnych budynkach
wielolokalowych (wielorodzinnych), z wyłączeniem odbiorców ciepła z miejskiej
sieci cieplnej do podgrzewania ciepłej wody użytkowej lub zasilania centralnego
ogrzewania.
Więcej informacji na stronie internetowej:
http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-
krajowe/programy-priorytetowe/oze-i-kogeneracja/oze-i-kogeneracja-cz3-kolektory/
GEOTERMIA
W ramach priorytetu GEOTERMIA Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej przewiduje 3 rodzaje działań:
1. Energetyczne wykorzystanie zasobów geotermalnych
W ramach programu "Energetyczne wykorzystanie zasobów geotermalnych",
przedsiębiorstwa posiadające koncesję na poszukiwanie lub rozpoznanie wód
geotermalnych mogą ubiegać się w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej o dotację na przedsięwzięcia polegające na wykonaniu badań
środowiskowych (w tym - odwiertu badawczego) związanych z poszukiwaniem i
rozpoznawaniem złóż wód termalnych, w celu wykorzystania tych wód do produkcji
energii.
8
Wysokość dofinansowania: do 70% kosztów kwalifikowanych (ale nie więcej niż 12
mln zł).
Budżet programu: 101,879 mln zł.
Rodzaje dofinansowywanych przedsięwzięć:
→ Badania środowiskowe związane z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż wód
termalnych, w celu wykorzystania tych wód do produkcji energii.
Terminy naboru wniosków: będą publikowane na stronach NFOŚiGW.
Forma dofinansowania: dotacja.
Wysokość dofinansowania: nie może być większa niż 12 mnl zł
Warunki dofinansowania:
Wnioskodawca uprawdopodobnił możliwość pełnego pokrycia planowanych
kosztów przedsięwzięcia.
Wnioskodawca w montażu finansowym przedsięwzięcia przedstawianym we
wniosku koncesję przewidział oprócz środków własnych, środki NFOŚiGW lub inne
źródła finansowania.
Przedsięwzięcie określone we wniosku o udzielenie dofinansowania nie zostało
rozpoczęte przed dniem złożenia wniosku o udzielenie dofinansowania.
Wnioskodawca wywiązuje się z obowiązku uiszczania opłat i kar, stanowiących
przychody Narodowego Funduszu oraz innych zobowiązań w stosunku do
Narodowego Funduszu.
W ciągu ostatnich trzech lat NFOŚiGW nie wypowiedział wnioskodawcy umowy
dofinansowanie z powodu niedotrzymania przez wnioskodawcę warunków
umownych.
Beneficjenci:
Podmioty uprawnione do realizacji przedsięwzięć z zakresu poszukiwania i rozpoznawania
złóż kopalin na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo
geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 z późn. zm.).
Więcej informacji na stronie internetowej:
http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-
krajowe/programy-priorytetowe/geologia/energetyczne-wykorzystanie-zasobow-
geotermalnych/
Tam też są dostępne dokumenty programowe.
2. Poznanie budowy geologicznej kraju oraz gospodarki zasobami złóż kopalin i
wód podziemnych.
Budżet programu: Prognozowane płatności ze środków NFOSiGW w latach 2010-2015
w ramach programu – 114,6 mln zł.
Rodzaje dofinansowywanych przedsięwzięć:
→ Badania i prace geologiczne dla ochrony środowiska.
→ Kartografia geologiczna, hydrogeologiczna i geośrodowiskowa.
→ Dokumentowanie zasobów wód podziemnych oraz głównych zbiorników wód
podziemnych.
→ Rozpoznawanie możliwości wykorzystania energii geotermalnej oraz wód mineralnych
i leczniczych.
→ Regionalne badania budowy geologicznej kraju.
→ Ocena perspektyw surowcowych kraju i gospodarka zasobami złóż kopalin.
→ Zadania Państwowej Służby Geologicznej i Państwowej Służby Hydrogeologicznej
Terminy naboru wniosków:
9
1. Przedsięwzięcia zgłaszane przez Ministra Środowiska – zgodnie z zawartym
porozumieniem dotyczącym finansowania ze środków NFOSiGW przedsięwzięć z dziedziny
geologii.
2. Przedsięwzięcia zgłaszane przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej
– zgodnie z zawartym porozumieniem dotyczącym finansowania ze środków NFOSiGW
zadań państwowej służby hydrogeologicznej.
3. Przedsięwzięcia zgłaszane przez inne podmioty – cały rok.
Forma dofinansowania:
Dotacja;
Przekazanie środków – forma dofinansowania obowiązująca do 31.12.2010 roku.
Wysokość dofinansowania:
Maksymalny dopuszczalny limit dofinansowania wynosi do 100% kosztów
kwalifikowanych, przy uwzględnieniu przepisów dotyczących dopuszczalności pomocy
publicznej.
Warunki dofinansowania:
Przedsięwzięcia zgłaszane przez Ministra Środowiska – zgodnie z zawartym
porozumieniem dotyczącym finansowania ze środków NFOSiGW przedsięwzięć z
dziedziny geologii;
Przedsięwzięcia zgłaszane przez Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej –
zgodnie z zawartym porozumieniem dotyczącym finansowania ze środków
NFOSiGW zadań państwowej służby hydrogeologicznej;
Przedsięwzięcia zgłaszane przez inne organy administracji publicznej, jeżeli
przedsięwzięcie określone we wniosku o udzielenie dofinansowania nie zostało
zakończone przed dniem złożenia wniosku o udzielenie dofinansowania;
Przedsięwzięcia zgłaszane przez inne podmioty:
a) wnioskodawca uprawdopodobnił możliwość pełnego pokrycia planowanych kosztów
przedsięwzięcia,
b) przedsięwzięcie określone we wniosku o udzielenie dofinansowania nie zostało
zakończone przed dniem złożenia wniosku o udzielenie dofinansowania,
c) wnioskodawca wywiązuje się z obowiązku uiszczania opłat i kar, stanowiących
przychody Narodowego Funduszu oraz innych zobowiązań w stosunku do
Narodowego Funduszu – jeśli dotyczy,
d) w ciągu ostatnich trzech lat NFOSiGW nie wypowiedział wnioskodawcy umowy
o dofinansowanie z powodu niedotrzymania przez wnioskodawcę warunków
umownych,
e) w przypadku gdy dofinansowanie stanowi pomoc publiczna, musi być ono udzielane
zgodnie z regulacjami dotyczącymi pomocy publicznej.
Beneficjenci:
Minister Środowiska, Minister Gospodarki, Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej,
Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej, Główny Inspektor Ochrony Środowiska, organy
administracji geologicznej, podmioty pełniące obowiązki państwowej służby geologicznej
i państwowej służby hydrogeologicznej. W ramach celu 1 oraz 3 dodatkowo: jednostki
samorządu terytorialnego, związki jednostek samorządu terytorialnego, spółki prawa
handlowego, w których 51% udziałów lub akcji posiadają jednostki samorządu
terytorialnego.
Więcej informacji na stronie:
http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy-
priorytetowe/geologia/poznanie--bud-geologicznej--kraju--oraz--gospodarka--zasobami/
10
3. Zmniejszenie uciążliwości wynikających z wydobywania kopalin
Priorytet ten został podzielony na dwie części: pierwsza dotyczy przedsięwzięcia
zmierzające do zmniejszenia uciążliwości wynikających z wydobywania kopalin i ich
wzbogacania oraz ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko procesów
likwidacji zakładów górniczych, druga zaś działań związanych z zakończeniem prac
likwidacyjnych i rekultywacyjnych na terenach zdegradowanych górnictwem siarki.
CZĘŚĆ 1
Budżet:
Prognozowane płatności dotacji ze środków NFOSiGW w latach 2010-2015 w
ramach programu wyniosą – 104,0 mln zł.
Rodzaje dofinansowywanych przedsięwzięć:
→ Rekultywacja powierzchni ziemi na terenach zdegradowanych działalnością
wydobywcza.
→ Wprowadzanie technologii ograniczających powstawanie odpadów w trakcie wydobycia
i przeróbki surowców.
→ Ochrona powierzchni ziemi przed skutkami eksploatacji podziemnej i otworowej
miedzy innymi poprzez podsadzanie i lokowanie odpadów mineralnych.
→ Ujmowanie i uzdatnianie wód kopalnianych i wód zasolonych.
→ Doposażenie jednostek powołanych do prowadzenia działań ratowniczych w górnictwie
w aparaturę i sprzęt ratowniczy.
→ Wspieranie działalności wydawniczej Wyższego Urzędu Górniczego z zakresu ochrony
środowiska.
→ Doposażenie organów nadzoru górniczego w sprzęt służący do monitorowania
eksploatacji kopalin.
→ Badania i prace dla ochrony środowiska.
Terminy naboru wniosków:
Nabór ma charakter ciągły, co oznacza, że przez cały czas trwania programu (do
31.12.2015r.) można się ubiegać o dofinansowanie.
Forma finansowania:
Dotacja;
Przekazanie środków – forma dofinansowania obowiązująca do 31.12.2010 roku;
Pożyczka.
Wysokość finansowania:
Maksymalny dopuszczalny limit dofinansowania w formie dotacji lub przekazania
środków wynosi do 100% kosztów kwalifikowanych, przy uwzględnieniu przepisów
dotyczących dopuszczalności pomocy publicznej.
Maksymalny dopuszczalny limit dofinansowania w formie pożyczki wynosi do 80%
kosztów kwalifikowanych, przy uwzględnieniu przepisów dotyczących
dopuszczalności pomocy publicznej.
Warunki dofinansowania:
wnioskodawca uprawdopodobnił możliwość pełnego pokrycia planowanych
kosztów przedsięwzięcia;
przedsięwzięcie określone we wniosku o udzielenie dofinansowania nie zostało
zakończone przed dniem złożenia wniosku o udzielenie dofinansowania;
wnioskodawca wywiązuje sie z obowiązku uiszczania opłat i kar, stanowiących
przychody NFOSiGW oraz innych zobowiązań w stosunku do NFOSiGW;
w ciągu ostatnich trzech lat NFOSiGW nie wypowiedział wnioskodawcy umowy o
dofinansowanie z powodu niedotrzymania przez wnioskodawcę warunków
umownych;
11
w przypadku gdy dofinansowanie stanowi pomoc publiczna, musi byc ono
udzielane zgodnie z regulacjami dotyczącymi pomocy publicznej
Beneficjenci:
Podmioty i instytucje, których działalność regulują przepisy Prawa geologicznego i
górniczego, ustaw restrukturyzacyjnych dotyczących górnictwa, ustawy o ochronie
gruntów rolnych i leśnych,
Jednostki administracji rządowej,
Jednostki samorządu terytorialnego i ich związki,
Jednostki powołane do prowadzenia działań ratowniczych w górnictwie,
Wyższy Urząd Górniczy,
Inne podmioty.
CZĘŚĆ 2
Budżet:
Prognozowane płatności dotacji ze środków NFOSiGW w latach 2010-2015 wyniosą
147,00 mln zł.
Rodzaje dofinansowywanych przedsięwzięć:
→ Rekultywacja powierzchni ziemi na terenach zdegradowanych działalnością górnictwa
siarki.
Terminy naboru wniosków:
Nabór ma charakter ciągły, co oznacza, że przez cały czas trwania programu (do
31.12.2015r.) można się ubiegać o dofinansowanie.
Forma finansowania: dotacja
Wysokość dofinansowania:
Maksymalny dopuszczalny limit dofinansowania w formie dotacji wynosi do 100%
kosztów kwalifikowanych, przy uwzględnieniu przepisów dotyczących dopuszczalności
pomocy publicznej.
Warunki dofinansowania:
Warunki te są identyczne jak w przypadku przedsięwzięć dotyczących uciążliwości
wynikających z wydobywania kopalin i ich wzbogacania oraz ograniczenia negatywnego
oddziaływania na środowisko procesów likwidacji zakładów górniczych
Beneficjenci:
Podmioty uprawnione do realizacji przedsięwzięć z zakresu likwidacji i rekultywacji
terenów pogórniczych, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 lipca 2000 r. o
restrukturyzacji finansowej górnictwa siarki (Dz. U. z 2000 r. Nr 74, poz. 856 z pózn.
zm.).
Więcej informacji znajdą Państwo na stronie internetowej:
http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy-
priorytetowe/geologia/zmniejszenie-uciazliwosci-wynikajacych-z-wydobywania-kopalin/
Tam też są dostępne dokumenty programowe.
12
Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej
Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (wojewódzkie fundusze)
są wojewódzkimi funduszami celowymi w rozumieniu ustawy z 30 czerwca 2005 r.
o finansach publicznych podległymi samorządom województw. Środki wojewódzkich
funduszy są środkami publicznymi, co ma znaczenie w montażu finansowym
przedsięwzięć wspomaganych w ramach reguł pomocy publicznej.
Każdy z 16 wojewódzkich funduszy prowadzi własną politykę stosowania instrumentarium
udzielania pomocy (wynikającego z ustawy), co wynika także z zasobności funduszu.
Wojewódzkie fundusze priorytetowo traktują przedsięwzięcia w zakresie wypełniania
przez Polskę zobowiązań akcesyjnych w dziedzinie ochrony środowiska, szczególnie w
zakresie gospodarki odpadami i gospodarki wodno-ściekowej i na te dziedziny przeznacza
się gros środków. Ochrona powietrza jest na dalszym planie i tym samym rozwój
odnawialnych źródeł energii nie jest traktowany priorytetowo. W rocznych programach
działalności określa się szeroko rodzaj wspieranych przedsięwzięć, a praktyka
determinowana jest przez ograniczony budżet.
Instrumenty wsparcia wojewódzkich funduszy
1. Preferencyjnie oprocentowane pożyczki z możliwością częściowego
umorzenia
2. Dopłaty do oprocentowania kredytów i pożyczek
3. Dotacje
Kryteria wyboru przedsięwzięć:
kryterium zgodności z polityką ekologiczną państwa i województwa,
kryterium efektywności ekologicznej,
*kryterium efektywności ekonomiczno-technicznej,
*kryterium zasięgu oddziaływania,
*kryterium spełniania wymogów formalnych.
Tryb składania i oceny wniosków:
Procedura naboru i oceny wniosków może być jedno- lub dwuetapowa. Dwuetapowość
służy wczesnemu zidentyfikowaniu projektów wartych wsparcia, tak by fundusz był w
stanie zrealizować w terminie roczny budżet, a beneficjent rozliczyć dotację. Poza tym
taka formuła naboru jest zbieżna ze stosowaną w programach ze wsparciem unijnym,
a aplikacja do wojewódzkiego funduszu często towarzyszy tej do „programów unijnych”,
w ramach montowania wkładu własnego w projekcie. Ocena wstępna odbywa się na
podstawie wniosku bez wymogu załączania pełnej dokumentacji inwestycji, a jej
wynikiem jest lista zadań kwalifikujących się do dofinansowania. II etap oceny odbywa
się po kilku miesiącach, w tym czasie wnioskodawca kompletuje wymagane załączniki do
wniosku, które konieczne są na etapie oceny właściwej. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że
nabór wstępny organizowany jest niekiedy pod koniec roku poprzedzającego rok bazowy
dla programu, a w połowie roku odbywa się ocena właściwa.
13
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
Punkt informacyjny POIG:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Departament Zarządzania Programami
Konkurencyjności i Innowacyjności
ul. Chałubińskiego 8 w Warszawie,
korespondencja – ul. Wspólna 2/4,
00-926 Warszawa
tel. (022) 501 53 07, 501 53 06,
fax (022) 501 53 67
e-mail:po-ig@mrr.gov.pl
www.poig.gov.pl
www.mrr.gov.pl
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
Celem POIG jest wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności. Wsparcie w ramach
programu mogą otrzymać przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu, jednostki
naukowe świadczące przedsiębiorstwom usługi o wysokiej jakości, a także wsparcie
systemowe zapewniające rozwój środowiska instytucjonalnego innowacyjnych
przedsiębiorstw. POIG finansuje działania z zakresu innowacyjności produktowej,
procesowej, marketingowej i organizacyjnej, które w sposób bezpośredni lub pośredni
przyczyniają się do powstawania i rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw.
Dofinansowanie w ramach POIG udzielane jest niezależnie od sektora czy branży, ale
program nie wspiera wspierana innowacyjność na poziomie lokalnym lub regionalnym,
która jest dofinansowana z Regionalnych Programów Operacyjnych oraz Programu
Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej.
W ramach programu planuje się realizację projektów innowacyjnych związanych
z badaniami i rozwojem, nowoczesnymi technologiami, inwestycjami o dużym znaczeniu
dla gospodarki lub wdrażaniem i stosowaniem technologii informacyjnych
i komunikacyjnych. Wspierane będą działania z zakresu innowacyjności produktowej,
procesowej, marketingowej i organizacyjnej, które w sposób bezpośredni lub pośredni
przyczyniają się do powstawania i rozwoju innowacyjnych przedsiębiorstw.
Uzupełnieniem działań bezpośrednio skierowanych do przedsiębiorców będzie wsparcie
systemowe dla sieci instytucji otoczenia biznesu oraz innowacyjnych instytucji
okołobiznesowych, np. parków technologicznych, inkubatorów technologicznych, centrów
zaawansowanych technologii.
Osie priorytetowe
1. Badania i rozwój nowoczesnych technologii.
2. Infrastruktura sfery B+R.
3. Kapitał dla innowacji.
4. Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia.
5. Dyfuzja innowacji.
6. Polska gospodarka na rynku międzynarodowym.
7. Społeczeństwo informacyjne – budowa elektronicznej administracji.
8. Społeczeństwo informacyjne – zwiększanie innowacyjności gospodarki.
Budżet programu:
Alokacja na program wynosi 9,71 mld euro, w tym 8,25 mld euro z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Priorytet I – Badania i rozwój nowoczesnych technologii
14
Działanie 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy
Celem działania jest ukierunkowanie badań naukowych na dziedziny i dyscypliny
naukowe, które mogą mieć duży wpływ na szybki rozwój cywilizacyjno-gospodarczy kraju
i budowę gospodarki opartej na wiedzy.
Poddziałanie 1.1.1. Projekty badawcze z wykorzystaniem metody
foresight,
Poddziałanie 1.1.2. Strategiczne programy badań naukowych i prac
rozwojowych,
Poddziałanie 1.1.3. Projekty systemowe.
Beneficjenci:
jednostki naukowe (z wyłączeniem centrów badawczo-rozwojowych),
uczelnie,
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju,
podmioty realizujące projekty foresight (podmioty nie działające dla zysku, np.
fundacje i stowarzyszenia),
samorząd województwa, spółki powołane z udziałem wyżej wymienionych
podmiotów niedziałające dla zysku,
minister właściwy ds. nauki.
Budżet:
Wkład z EFRR: 395 mln euro.
Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych:
85%.
Minimalna wartość projektu:
Nie dotyczy.
Maksymalna kwota wsparcia:
Nie dotyczy.
Działanie 1.3. Wsparcie projektów B+R na rzecz przedsiębiorców realizowanych
przez jednostki naukowe
Celem działania jest zdobywanie oraz zwiększenie skali wykorzystywania nowych
rozwiązań niezbędnych dla rozwoju gospodarki i poprawy pozycji konkurencyjnej
przedsiębiorców oraz rozwoju polskiego społeczeństwa.
• Poddziałanie 1.3.1. Projekty rozwojowe,
• Poddziałanie 1.3.2. Wsparcie ochrony własności przemysłowej tworzonej w jednostkach
naukowych w wyniku prac B+R.
Beneficjenci:
• jednostki naukowe (z wyłączeniem centrów badawczo-rozwojowych),
• uczelnie,
• konsorcja naukowe,
• konsorcja naukowo-przemysłowe,
• reprezentowane wyłącznie przez jednostkę naukową,
• spółki powołane z udziałem ww. podmiotów, niedziałające dla zysku.
Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych:
85%.
15
Minimalna wartość projektu:
Nie dotyczy.
Maksymalna kwota wsparcia
Nie dotyczy.
Działanie 1.4. Wsparcie projektów celowych
Celem działania jest podniesienie innowacyjności przedsiębiorców dzięki wykorzystywaniu
rezultatów prac B+R zrealizowanych na ich potrzeby. Działanie będzie realizowane
poprzez dofinansowanie projektów obejmujących przedsięwzięcia techniczne,
technologiczne lub organizacyjne (badania przemysłowe i prace rozwojowe) prowadzone
przez przedsiębiorców – samodzielnie lub we współpracy z jednostkami naukowymi, a
także na zlecenie przedsiębiorców przez jednostki naukowe (w tym
przedsiębiorców). Działanie 1.4. obejmuje dofinansowanie wydatków do momentu
stworzenia prototypu (tj. włącznie ze stworzeniem prototypu).
Projekt celowy składa się z dwóch zasadniczych faz – badawczej, obejmującej badania
przemysłowe i prace rozwojowe oraz części wdrożeniowej. W ramach części finansowanej
w działaniu 1.4. wnioskodawca otrzyma wsparcie na sfinansowanie badawczej części
projektu. Część finansowana w ramach działania 4.1. obejmie przygotowanie do
wdrożenia oraz wdrożenie wyników projektu celowego. Wnioskodawca będzie składał
jeden wniosek obejmujący całość projektu. Uzyskanie wsparcia w ramach działania 4.1.
uwarunkowane będzie pomyślnym zakończeniem pierwszej fazy realizacji projektu
celowego finansowanego w ramach działania 1.4.
Beneficjenci:
• przedsiębiorcy.
Budżet:
Wkład z EFRR: 331,2 mln euro.
Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Minimalna wartość projektu:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Maksymalna kwota wsparcia:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Pomoc publiczna:
Udzielana jest MŚP zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego
z 7 kwietnia 2008 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju
Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna
Gospodarka, 2007–2013.65 Udzielana jest dużym przedsiębiorcom zgodnie z
Rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania przez Polską
Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej dla dużych przedsiębiorców na
realizację projektów celowych w ramach działań 1.4 i 4.1 POIG.
Priorytet IV. Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia
3.2.2.1. Działanie 4.1. Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R
Celem działania jest poprawa poziomu innowacyjności przedsiębiorstw poprzez
wspieranie wdrożeń wyników prac B+R realizowanych w ramach działania 1.4., a także
wdrożenie wyników prac B+R będących rezultatem programu „Inicjatywa
Technologiczna I”
16
W ramach działania wsparciem zostaną objęte projekty inwestycyjne wraz z
komponentem doradczym (zakup środków trwałych lub wartości niematerialnych i
prawnych) związane z wdrożeniem wyników prac B+R realizowanych w ramach
działania 1.4. (etap I) lub Inicjatywy Technologicznej I.
Beneficjenci:
• przedsiębiorcy.
Budżet:
Wkład z EFRR: 331,5 mln euro.
Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Minimalna wartość projektu:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Maksymalna kwota wsparcia:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Działanie 4.4. Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym
Celem działania jest wsparcie przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych dokonujących
nowych inwestycji oraz niezbędnych dla ich realizacji projektów doradczych
i szkoleniowych, obejmujących nabycie innowacyjnych rozwiązań technologicznych.
Wspierane będą inwestycje początkowe (w tym niezbędne działania szkoleniowe
i doradcze) w zakresie zakupu lub wdrożenia nowych (stosowanych nie dłużej niż 3 lata
naświecie bądź posiadających stopień rozprzestrzenienia na świecie w danej branży nie
przekraczający 15%) rozwiązań technologicznych w produkcji i usługach (zakup
niezbędnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych związanych
bezpośrednio z zakupem i eksploatacją środków trwałych), w tym prowadzących
do zmniejszenia szkodliwego oddziaływania na środowisko, m. in.: ograniczenia
energo-, materiało- i wodochłonności procesu produkcyjnego lub świadczenia usług,
prowadzących do powstania nowego lub znacząco ulepszonego produktu lub usługi.
Beneficjenci:
• przedsiębiorcy.
Budżet:
Wkład z EFRR: 1,2 mld euro.
Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Minimalna wartość projektu:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Maksymalna kwota wsparcia:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Działanie 4.5. Wsparcie inwestycji o dużym znaczeniu dla gospodarki
Wsparcie dla przedsiębiorców bezpośrednio związanych z dziedziną badań i innowacji na
nowe inwestycje w sektorze produkcyjnym i usługowym a także B+R, o charakterze
innowacyjnym.
17
Uwaga! Nie wspiera się projektów z zakresu sektora energetycznego kwalifikujących się
do realizacji w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko.
Wsparcie mogą uzyskać nowe inwestycje o charakterze innowacyjnym (np. innowacyjne
technologie, innowacyjne produkty), obejmujące zakup lub wdrożenie rozwiązania
technologicznego, które jest stosowane na świecie przez okres nie dłuższy niż 3 lata lub
stopień jego rozprzestrzenienia na świecie w danej branży nie przekracza 15% oraz
spełniające poniższe warunki łącznie:
• wydatki kwalifikowane nie mniejsze niż 160 mln zł
oraz
• wzrost zatrudnienia netto nie mniejszy niż 200 osób.
Beneficjenci:
• przedsiębiorcy.
Budżet:
Wkład z EFRR: 870,3 mln euro.
Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.76
Minimalna wartość projektu:
160 mln zł.
Priorytet V. Dyfuzja innowacji
3.2.3.1. Działanie 5.3. Wspieranie ośrodków innowacyjności
Działanie polega na wspieraniu powstawania oraz rozwoju ośrodków zlokalizowanych na
obszarach o wysokim potencjale rozwoju. Wsparcie dla ww. ośrodków ma zapewnić
dostęp do kompleksowych usług zarówno przedsiębiorcom dążącym do wprowadzenia
nowych rozwiązań, jak również naukowcom pragnącym rozpocząć działalność
gospodarczą.
Rodzaje dofinansowywanych przedsięwzięć:
• doradztwo w zakresie przygotowania strategii rozwoju ośrodka uwzględniającej
potrzeby przedsiębiorców,
• doradztwo oraz promocja (prowadzenie baz danych, coaching, kojarzenie partnerów,
wyszukiwanie projektów do wsparcia, poszukiwanie rynków zbytu dla produktów
wytwarzanych w ośrodku, szacowanie kosztów wdrożenia danego projektu do produkcji
przez przedsiębiorcę, ocena wartości rynkowej wyników prac B+R),
• inwestycje w zakresie rozbudowy lub modernizacji istniejącej infrastruktury technicznej
(np. budowa lub rozbudowa budynków, doprowadzenie lub rozbudowa sieci technicznych
i mediów, zakup specjalistycznego wyposażenia, sprzętu biurowego),
• działania w zakresie promocji usług instytucji proinnowacyjnego otoczenia biznesu
w środowisku lokalnym, regionalnym i międzynarodowym, przede wszystkim poprzez
przygotowanie materiałów audiowizualnych i prezentacji w mediach, organizację
seminariów i konferencji.
Beneficjenci:
Wysoko wyspecjalizowane instytucje otoczenia biznesu świadczące usługi o wysokim
potencjale rynkowo-technologicznym, w tym podmioty zarządzające parkami naukowo-
technologicznymi, inkubatorami technologii, centrami zaawansowanych technologii,
centrami produktywności, innymi ośrodkami specjalistycznych usług dla przedsiębiorców,
w szczególności MŚP.
18
Budżet:
Wkład z EFRR: 161,5 mln euro.
Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Minimalna wartość projektu:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Maksymalna kwota wsparcia:
Zgodnie z programem pomocy publicznej.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Punkt informacyjny POIiŚ:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Departament Koordynacji Programów
Infrastrukturalnych
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
tel. 022 461 39 36
fax 022 461 32 60
e-mail poiis@mrr.gov.pl
www.pois.gov.pl
www.mrr.gov.pl
www.funduszeeuropejskie.gov.pl
Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez
rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu
środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności
terytorialnej. Program zgodnie z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia
(NSRO), zatwierdzonymi w dniu 7 maja 2007 r. przez Komisję Europejską, stanowi jeden
z programów operacyjnych będących podstawowym narzędziem do osiągnięcia
założonych w nich celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spójności i Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko jest
również ważnym instrumentem realizacji odnowionej Strategii Lizbońskiej, a wydatki
na cele priorytetowe UE stanowią w ramach programu 66,23% całości wydatków
ze środków unijnych.
Łączna wielkość środków finansowych zaangażowanych w realizację Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 wyniesie 37,6 mld euro,
z czego wkład unijny wynosić będzie 27,9 mld euro, zaś wkład krajowy – 9,7 mld euro.
W RAMACH PO IŚ realizowanych jest 15 priorytetów, z czego dwa dotyczą działań
związanych z finansowaniem odnawialnych źródeł energii.
PRIORYTET IV Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów
ochrony środowiska – 667,0 mln euro(w tym 200,0 mln euro z EFRR)
PRIORYTET IX 9.Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i
efektywność energetyczna – 1 403,0 mln euro (w tym 748,0 mln euro z FS);
PRIORYTET IV
Jego celem jest ograniczanie negatywnego wpływu istniejącej działalności przemysłowej
na środowisko i dostosowanie przedsiębiorstw do wymogów prawa wspólnotowego.
19
W ramach priorytetu wspierane będą projekty małych, średnich oraz dużych
przedsiębiorstw redukujące ilość zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery,
odprowadzanych ze ściekami oraz redukujące ilość wytwarzanych odpadów i
zwiększające udział odpadów poddawanych procesom odzysku, w szczególności
recyklingu. W ramach priorytetu wspierane będą też projekty z zakresu wdrażania
systemów zarządzania środowiskowego. W zakresie ochrony powietrza oraz Najlepszych
Dostępnych Technik preferowane będą inwestycje w instalacjach wskazanych w Traktacie
Akcesyjnym.
Działanie 4.5 - Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza
Cel działania:
Poprawa jakości powietrza poprzez obniżenie wielkości emisji zanieczyszczeń z instalacji
spalania paliw.
Pomoc dla przedsiębiorców będzie ukierunkowana na inwestycje w zakresie ochrony
powietrza i dostosowanie istniejących instalacji do wymagań wynikających z dyrektywy
2001/80/WE w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze
źródeł spalania.
Priorytetowo traktowane będą projekty dotyczące instalacji o mocy powyżej 50 MW (w
tym jednostek opalanych węglem), prowadzące do zmniejszenia emisji pyłów i gazów.
W ramach Działania preferowane będą również instalacje wymienione na liście odstępstw
od wymagań dyrektywy 2001/80/WE, umieszczonej w załączniku XII Traktatu
Akcesyjnego.
Przykładowe rodzaje projektów:
1. Modernizacja lub rozbudowa instalacji spalania paliw i systemów ciepłowniczych;
2. Modernizacja urządzeń lub wyposażenie instalacji spalania paliw w urządzenia lub
instalacje do ograniczenia emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych;
3. Konwersja instalacji spalania paliw na rozwiązania przyjazne środowisku.
Minimalna wartość projektu dla małych i średnich przedsiębiorstw:
8 mln zł w przypadku MŚP.
Maksymalny poziom dofinansowania:
20 mln zł
Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowanych:
30%
Beneficjenci:
Małe, średnie i duże przedsiębiorstwa za wyłączeniem przedsiębiorstw wymienionych
w art. 35 ust. 3 pkt a i b w rozporządzeniu Rady (WE) Nr 1198/2006 z dnia 27 lipca 2006
r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR) oraz przedsiębiorstw objętych
rozporządzeniem Rady nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia
rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich (EFRROW). Rodzaj działalności prowadzonej przez beneficjenta nie może być
wykluczony przepisami właściwego dla danego przedsięwzięcia programu pomocowego:
pomoc regionalna (Dz. U. Nr 246, poz. 1795, z późn. zm.) , pomoc horyzontalna
(Dz. U. nr 209, poz. 1517)
PRIORYTET IX
Działanie 9.4 - Wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych
Jednym z najważniejszych unijnych instrumentów finansowego wsparcia inwestycji w
odnawialne źródła energii w latach 2007-2013 jest Działanie 9.4 "Wytwarzanie energii ze
źródeł odnawialnych" w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko.
20
Cel działania: Wzrost produkcji energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych.
Rodzaje beneficjentów:
przedsiębiorcy,
jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, stowarzyszenia i porozumienia
JST,
podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych
jednostek samorządu terytorialnego,
kościoły, kościelne osoby prawne i ich stowarzyszenia oraz inne związki wyznaniowe.
Przykładowe rodzaje projektów:
budowa farmy wiatrowej,
budowa elektrowni wodnej o mocy do 10 MW,
budowa elektrowni na biomasę lub biogaz,
budowa ciepłowni geotermalnej,
instalacja kolektorów słonecznych.
Finansowane: z Funduszu Spójności
Forma finansowania: pomoc bezzwrotna
Forma płatności: Beneficjent otrzymuje płatność w formie dotacji rozwojowej jako
refundację poniesionych i udokumentowanych wydatków kwalifikowalnych lub jako
zaliczkę na poczet przyszłych wydatków kwalifikowalnych.
Minimalna wartość projektu:
20 mln PLN, z zastrzeżeniem następujących wyjątków:
dla inwestycji w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z biomasy lub biogazu - 10
mln PLN,
dla inwestycji w zakresie budowy lub rozbudowy małych elektrowni wodnych - 10 mln
PLN.
Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowalnych na poziomie
projektu (%):
Zgodnie z maksymalnym dopuszczalnym pułapem pomocy publicznej określonym w
programie pomocowym (30-70%)
Maksymalna kwota wsparcia:
40 mln PLN
Wykluczenia: W ramach działania 9.4 wyklucza się możliwość wsparcia technologii
współspalania paliw kopalnych z biomasą lub biogazem. Nie będą także wspierane
inwestycje w zakresie wytwarzania energii w wysokosprawnej kogeneracji ze źródeł
odnawialnych, istnieje możliwość realizacji takich inwestycji w ramach działania 9.1 –
Wysokosprawne wytwarzanie energii) oraz budowy lub przebudowy obiektów
energetycznych spalających odpady komunalne (które będą wspierane z działania 2.1).
Instytucją wdrażającą to działanie był pierwotnie Instytut Paliw i Energii Odnawialnej,
21
jednak pod koniec stycznia 2010 podjęto decyzję o odebraniu IPiEO tej roli i powierzenie
jej Ministerstwu Gospodarki.
Począwszy od kwietnia 2010 rolę Instytucji Wdrażającej dla działania 9.4 przejął
Departament Funduszy Europejskich w Ministerstwie Gospodarki.
Działanie 9.5 - Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych
Działanie skierowane wyłącznie do przedsiębiorców, którzy planują wykorzystanie OZE do
produkcji biopaliw. Wsparcie finansowe ma postać dotacji przyznawanych na
następujących zasadach:
Cel działania: Zwiększenie wytwarzania biokomponentów i biopaliw
Wspierane będą inwestycje w zakresie produkcji biokomponentów i biopaliw, w tym
również biopaliw 2. generacji, objętych ustawą z dnia 25 sierpnia 2006 r. o
biokomponentach i biopaliwach ciekłych (Dz.U. Nr 169, poz. 1199 z późn. zm.).
Beneficjenci: wyłącznie przedsiębiorcy
Przykładowe rodzaje projektów:
Budowa zakładu / instalacji do produkcji biokomponentów tj. estru metylowego
kwasów tłuszczowych.
Budowa instalacji do produkcji biogazu
Wykluczenia: W ramach działania 9.5 wyklucza się wsparcie produkcji bioetanolu,
czystego oleju roślinnego oraz mieszanek z paliwami ropopochodnymi.
Finansowane: z Funduszu Spójności
Forma finansowania: pomoc bezzwrotna
Instytucja Wdrażająca: Ministerstwo Gospodarki, Departament Funduszy Europejskich
Forma płatności: Beneficjent otrzymuje płatność w formie dotacji rozwojowej jako
refundację poniesionych i udokumentowanych wydatków kwalifikowalnych lub jako
zaliczkę na poczet przyszłych wydatków kwalifikowalnych.
Minimalna wartość projektu: 20 mln PLN.
Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowalnych na poziomie
projektu (%):
Zgodnie z maksymalnym dopuszczalnym pułapem pomocy publicznej określonym
w programie pomocowym (30-70%)
Maksymalna kwota wsparcia: Maksymalna kwota wsparcia wynosi 30 mln PLN.
Działanie 10.3 - Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii
Działanie skierowane wyłącznie do przedsiębiorców inwestujących w budowę
nowoczesnych linii technologicznych wytwarzających urządzenia wykorzystywane
do produkcji energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych oraz biokomponentów
i biopaliw.
Cel działania: Ułatwienie dywersyfikacji źródeł energii oraz rozwoju energetyki
odnawialnej poprzez wsparcie przemysłu produkującego urządzenia służące
do wytwarzania paliw i energii ze źródeł odnawialnych.
22
Beneficjenci:
wyłącznie przedsiębiorcy
Przykładowe rodzaje projektów:
Budowa zakładów do produkcji urządzeń wytwarzania:
energii elektrycznej z wiatru, wody w małych elektrowniach wodnych do 10 MW,
biogazu i biomasy.
ciepła przy wykorzystaniu biomasy oraz energii geotermalnej i słonecznej.
energii elektrycznej i ciepła w kogeneracji przy wykorzystaniu wyłącznie biomasy
lub energii geotermalnej.
biokomponentów oraz biopaliw ciekłych, stanowiących samoistne paliwa,
z wyłączeniem urządzeń do produkcji biopaliw stanowiących mieszanki z paliwami
ropopochodnymi, czystego oleju roślinnego oraz do produkcji bioetanolu z produktów
rolnych.
budowa zakładu/instalacji do produkcji biokomponentów tj. estru metylowego
kwasów tłuszczowych.
Projekty kompleksowe, składające się z wielu zadań, mogą być realizowane w ramach
wspólnego projektu pod warunkiem, że beneficjent wykaże, iż takie rozwiązanie jest
optymalne z punktu widzenia osiągnięcia celów działania i wszystkie zadania stanowią
spójną terytorialnie całość, rozwiązującą daną kwestię na całym obszarze objętym
zakresem wniosku.
Finansowane: z Funduszu Spójności
Forma finansowania: pomoc bezzwrotna
Instytucja Wdrażająca: Ministerstwo Gospodarki, Departament Funduszy Europejskich
Forma płatności:
Beneficjent otrzymuje płatność w formie dotacji rozwojowej jako refundację poniesionych
i udokumentowanych wydatków kwalifikowalnych lub jako zaliczkę na poczet przyszłych
wydatków kwalifikowalnych.
Minimalna wartość projektu:
8 mln PLN
Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowalnych na poziomie
projektu (%):
Zgodnie z maksymalnym dopuszczalnym pułapem pomocy publicznej określonym w
programie pomocowym (30-70%)
Maksymalna kwota wsparcia:
30 mln PLN.
Więcej informacji znajdą Państwo w Departamencie Funduszy Europejskich
Ministerstwa Gospodarki - http://beta.mg.gov.pl/node/10099
23
Działanie 9.6. Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych
Celem działania jest ułatwienie rozwoju energetyki odnawialnej poprzez budowę sieci
umożliwiających odbiór energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych.
W ramach działania będą wspierane:
• inwestycje dotyczące przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej w zakresie niezbędnym
do umożliwienia dostarczania do Krajowego Sytemu Elektroenergetycznego energii
produkowanej ze źródeł odnawialnych.
Uwaga! Projekty powinny być w pełni dedykowane przyłączeniu nowych jednostek
wytwórczych energii z OZE
• budowa i modernizacja przyłączy jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł
odnawialnych.
Przykładowy rodzaj projektów:
• budowa oraz modernizacja sieci umożliwiających przyłączanie jednostek wytwarzania
energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do Krajowego Systemu
Elektroenergetycznego.
Uwaga! Projekty kompleksowe, składające się z wielu zadań, mogą być realizowane w
ramach wspólnego projektu pod warunkiem, że beneficjent wykaże, iż takie rozwiązanie
jest optymalne z punktu widzenia osiągnięcia celów działania i wszystkie zadania
stanowią spójną terytorialnie całość, rozwiązującą daną kwestię na całym obszarze
objętym zakresem wniosku.
Kategorie interwencji:
• Energia odnawialna: wiatrowa,
• Energia odnawialna z biomasy,
• Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe.
Beneficjenci:
• przedsiębiorcy,
• jednostki samorządu terytorialnego oraz ich grupy – związki, stowarzyszenia
i porozumienia JST,
• podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych
jednostek samorządu terytorialnego.
Maksymalny udział dofinansowania w wydatkach kwalifikowanych:
85%.
Minimalna wartość projektu:
20 mln zł.
Maksymalna kwota wsparcia:
Nie określono limitu.
Działanie 10.3 - Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii
Działanie skierowane wyłącznie do przedsiębiorców inwestujących w budowę
nowoczesnych linii technologicznych wytwarzających urządzenia wykorzystywane
do produkcji energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych oraz biokomponentów
i biopaliw.
Wsparcie finansowe ma postać dotacji przyznawanych na następujących zasadach:
24
Cel działania: Ułatwienie dywersyfikacji źródeł energii oraz rozwoju energetyki
odnawialnej poprzez wsparcie przemysłu produkującego urządzenia służące
do wytwarzania paliw i energii ze źródeł odnawialnych.
Rodzaje beneficjentów:
wyłącznie przedsiębiorcy
Przykładowe rodzaje projektów:
Budowa zakładów do produkcji urządzeń wytwarzania:
energii elektrycznej z wiatru, wody w małych elektrowniach wodnych do 10 MW,
biogazu i biomasy.
ciepła przy wykorzystaniu biomasy oraz energii geotermalnej i słonecznej.
energii elektrycznej i ciepła w kogeneracji przy wykorzystaniu wyłącznie biomasy lub
energii geotermalnej.
biokomponentów oraz biopaliw ciekłych, stanowiących samoistne paliwa,
z wyłączeniem urządzeń do produkcji biopaliw stanowiących mieszanki z paliwami
ropopochodnymi, czystego oleju roślinnego oraz do produkcji bioetanolu z produktów
rolnych.
budowa zakładu / instalacji do produkcji biokomponentów tj. estru metylowego
kwasów tłuszczowych.
Projekty kompleksowe, składające się z wielu zadań, mogą być realizowane w ramach
wspólnego projektu pod warunkiem, że beneficjent wykaże, iż takie rozwiązanie jest
optymalne z punktu widzenia osiągnięcia celów działania i wszystkie zadania stanowią
spójną terytorialnie całość, rozwiązującą daną kwestię na całym obszarze objętym
zakresem wniosku.
Finansowane: z Funduszu Spójności
Forma finansowania: pomoc bezzwrotna
Instytucja Wdrażająca: Ministerstwo Gospodarki, Departament Funduszy Europejskich
Forma płatności:
Beneficjent otrzymuje płatność w formie dotacji rozwojowej jako refundację poniesionych
i udokumentowanych wydatków kwalifikowalnych lub jako zaliczkę na poczet przyszłych
wydatków kwalifikowalnych.
Minimalna wartość projektu: 8 mln PLN
Maksymalny udział środków UE w wydatkach kwalifikowalnych na poziomie
projektu (%):
Zgodnie z maksymalnym dopuszczalnym pułapem pomocy publicznej określonym w
programie pomocowym (30-70%)
Maksymalna kwota wsparcia: 30 mln PLN.
25
Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007-2013
Pomoc regionalna
W każdym regionie Polski istnieją
odrębne programy
wsparcia inwestycji w odnawialne
źródła energii. Dotyczą one różnych typów beneficjentów, różnych rodzajów inwestycji,
różna jest wreszcie forma i wysokość dofinansowania.
Pomocy tej można szukać przede wszystkim w:
urzędach gmin, starostwach powiatowych,
wojewódzkich funduszach ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
instytucjach wdrażających
R
egionalne
P
rogramy
O
peracyjne (
RPO
)
(przedsiębiorcy i jednostki publiczne).
Informacje nt. kompetencji poszczególnych instytucji zaangażowanych we wdrażanie RPO
znajdą Państwo na stronie internetowej:
http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/RPO/strony/Organizacja_Programow_Regionalny
ch.aspx
oraz w urzędach marszałkowskich,
wdrażających niektóre działania
P
rogramu
R
ozwoju
O
bszarów
W
iejskich
(PROW
).
Przedsiębiorcy i samorządowcy, planując pozyskanie unijnego wsparcia na mniejsze
inwestycje, pierwsze kroki powinni skierować do urzędów marszałkowskich, które
zarządzają regionalnymi programami operacyjnymi (RPO). Beneficjenci 16 programów
regionalnych otrzymają 16,6 mld euro w latach 2007–15. Wszystkie samorządy
województw priorytetowo potraktowały w RPO wsparcie rozwoju przedsiębiorczości,
w tym innowacyjności, dostęp do kapitału poprzez fundusze pożyczkowe i doręczeniowe,
tworzenie warunków do rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej, m.in.
poprzez uzbrajanie terenów. W programach regionalnych wsparcie otrzymają także
tradycyjnie inwestycje w podstawową infrastrukturę techniczną i społeczną, która nadal
w Polsce jest niedostatecznie rozwinięta. Pewną nowością jest dążenie do zapewnienia
energii z alternatywnych źródeł, jak słońce i wiatr.
Rodzaje dofinansowywanych przedsięwzięć:
• bezpośrednie wsparcie inwestycyjne dla przedsiębiorstw (projekty do 2 mln euro) z
preferencją dla projektów innowacyjnych,
• wsparcie B+R w przedsiębiorstwach (zwiększenie dostępności wyników prac B+R dla
MŚP, zakup i/ lub wdrożenie wyników prac B+R lub praw własności
intelektualnej),wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie dostosowania do wymogów
ochrony środowiska i innych wspólnotowych, doradztwo i szkolenia w celu pobudzania
badań i innowacji MŚP,
• doskonalenie sieci współpracy między małymi i średnimi przedsiębiorstwami (MŚP),
pomiędzy MŚP a innymi podmiotami gospodarczymi i uczelniami, wszelkiego rodzaju
instytucjami szkolnictwa policealnego, organami regionalnymi, ośrodkami badawczymi
oraz parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itp.,
• inwestycje związane z inicjowaniem lub prowadzeniem działalności kooperacyjnej
przedsiębiorstw w regionie,
• zaawansowane usługi wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw.
Procedura wyboru wniosków:
Wybór projektów składanych przez firmy odbywa się w konkursach, natomiast
przedsięwzięcia wspierające biznes – prowadzone w zasadzie przez podmioty publiczne
lub z ich udziałem – często są uznawane za kluczowe po wstępnej weryfikacji i nie muszą
stawać w szranki konkursowe. Są to na przykład inkubatory przedsiębiorczości,
uzbrajanie terenów inwestycyjnych, fundusze pożyczkowe i poręczeniowe.
26
Każde województwo przewidziało wsparcie dla energetyki, w tym odnawialnych źródeł
energii. W proporcji do swojej alokacji najwięcej na ten cel przeznaczyły województwa
łódzkie, pomorskie i zachodniopomorskie, a najmniej – śląskie, małopolskie i opolskie.
Największą pulę przeznacza się na energię z wody i geotermalną. Cztery regiony nie
zaplanowały wsparcia energii wiatrowej – dolnośląskie, kujawsko- pomorskie, śląskie
oraz warmińsko-mazurskie. W sumie RPO oferuje na OZE około 410 mln euro. Najwięcej
na inwestycje stricte w OZE zaplanowały:85 lubelskie 35,8 mln euro, łódzkie 27,4 mln
euro, podkarpackie 27 mln euro, mazowieckie 26,8 mln euro, najmniej zaś: opolskie 5,5
mln euro, wielkopolskie 10 mln euro.
Zakres wsparcia w regionalnych programach dla rozwoju odnawialnych źródeł energii:
budowa, rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej do produkcji i przesyłu
energii odnawialnej,
budowa i modernizacja sieci elektroenergetycznych umożliwiających przyłączanie
jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych,
inwestycje wykorzystujące nowoczesne technologie oraz know-how w zakresie
wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Minimalna wartość projektu:
3 mln zł, projekty w zakresie odnawialnych źródeł energii na obszarach objętych PROW.
Maksymalna wartość projektu:
3 mln zł, gdy gmina nie może korzystać ze wsparcia PROW.
Typy beneficjentów RPO w zakresie projektów OZE:
• jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia,
• jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość
prawną,
• podmioty wykonujące usługi publiczne, w których większość udziałów lub akcji posiada
JST, w tym podmioty wykonujące te usługi na mocy odrębnej umowy,
• podmioty wybrane w wyniku postępowania przeprowadzonego na podstawie przepisów
o zamówieniach publicznych, wykonujące usługi publiczne w oparciu o umowę zawartą z
JST,
• administracja rządowa (m.in. regionalne zarządy gospodarki wodnej),
• szkoły wyższe,
inne jednostki zaliczane do sektora finansów publicznych,
• przedsiębiorcy,
• organizacje pozarządowe,
• podmioty działające w oparciu o ustawę o partnerstwie publiczno-prywatnym,
• kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych.
27
II. Fundusze dostępne w Europie
Szwajcarski Mechanizm Finansowy
Krajowa Instytucja Koordynująca:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Departament Programów Pomocowych i Pomocy Technicznej
ul. Wspólna 2/4,
00-926 Warszawa
tel.: 022 461 39 18
fax: 022 461 33 21
Linki:
http://www.programszwajcarski.gov.pl/
http://www.swiss-contribution.admin.ch/poland/pl/Home
Nowe państwa członkowskie Unii Europejskiej otrzymają dodatkowe źródło wsparcia
ze strony Szwajcarii. W ramach Szwajcarskiego Instrumentu Finansowego Polsce ma
przypaść ok. 311 mln euro. Środki będą wypłacane przez okres 8 lat.
Wybór projektów finansowanych w ramach tych środków odbywać się będzie we
wzajemnym porozumieniu parlamentu Szwajcarii (Bundesrat) z krajem beneficjentem,
przy czym uwzględniane będą wnioski i potrzeby, a także zdolność absorpcyjną każdego
ubiegającego się o fundusze państwa. Bundesrat i Komisja Europejska będą się
wzajemnie informować o aktualnym stanie wykorzystania środków. Poza tym Komisja
będzie wstępnie kontrolować projekty pod kątem ich zgodności z celami polityk
wspólnotowych.
Beneficjenci muszą dysponować wkładem własnym - na ogół 40% kosztów projektu.
Uprzywilejowane będą projekty wzmacniania instytucjonalnego oraz działania organizacji
pozarządowych, które będą mogły być finansowane w całości z budżetu szwajcarskiego.
Wsparciem objęte są następujące dziedziny:
1. Bezpieczeństwo, stabilność i wsparcie dla reform
2. Środowisko i infrastruktura
3. Wspieranie sektora prywatnego
4. Rozwój ludzki i społeczny
W ramach osi nr 2 możliwe jest uzyskanie wsparcia m.in. na następujące typy działań:
naprawa i modernizacja podstawowej infrastruktury (wydajne wykorzystywanie
energii, woda pitna, ścieki, usuwanie odpadów, transport publiczny),
naprawa i modernizacja podstawowej infrastruktury (wydajne wykorzystywanie
energii, woda pitna,
poprawa warunków środowiskowych, redukcja emisji substancji szkodliwych,
opracowywanie i przestrzeganie standardów i norm monitoringu ekologicznego,
usuwanie odpadów toksycznych i rewitalizacja zanieczyszczonych terenów
przemysłowych,
planowanie zagospodarowania przestrzennego regionów, terenów miejskich
i wiejskich, infrastruktura, środowisko itd.,
transgraniczne inicjatywy związane z ochroną środowiska, np. "Środowisko dla
Europy",
różnorodność biologiczna i ochrona środowiska. (więcej informacji na temat
rodzajów dofinansowywanych przedsięwzięć na stronie:
www.programszwajcarski.gov.pl
,
w zakładce OBSZARY WSPRACIA - ŚRODOWISKO I INFRASTRUKTURA)
28
Szansę na sfinansowanie inwestycji OZE stwarzają tzw. Ramy Programowe Szwajcarsko-
Polskiego Programu Współpracy. Jest to integralna część Umowy ramowej pomiędzy
Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Szwajcarską Radą Federalną o wdrażaniu
Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Ramy programowe określają cele, zasady,
strategie, obszary koncentracji geograficznej i tematycznej oraz indykatywny podział
alokacji finansowych. Dofinansowywane mają być m.in. projekty OZE.
Beneficjenci:
Publiczne i prywatne osoby prawne. Osoby fizyczne nie mogą być beneficjentami. W
zależności od bloku tematycznego propozycje projektów mogą być składane przez
instytucje
publiczne, takie jak władze gminne, regionalne i krajowe (np. właściwe ministerstwa),
organizacje pozarządowe, przedsiębiorstwa państwowe lub prywatne.
Dofinansowanie:
• do 60% całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu/programu,
• do 85% całkowitych kosztów kwalifikowalnych w przypadku projektów/programów
otrzymujących dodatkowe środki finansowe z budżetu jednostek administracji publicznej
szczebla centralnego, regionalnego lub lokalnego,
• do 90% całkowitych kosztów kwalifikowalnych w przypadku projektów realizowanych
przez organizacje pozarządowe,
• do 100% całkowitych kosztów w przypadku projektów dotyczących budowy zdolności
instytucjonalnych oraz pomocy technicznej.
Procedura wyboru i oceny projektów:
• dwuetapowa procedura wyboru wniosków,
• sporządzenie zarysu projektu – etap pierwszy,
• po akceptacji zarysu projektu wymaga się sporządzenia kompletnej propozycji projektu
– etap drugi,
• wnioski oceniane są przez instytucje polskie i szwajcarskie, jednak ostateczną decyzję o
dofinansowaniu podejmuje strona szwajcarska,
• składając zarys projektu, można ubiegać się o dofinansowanie z funduszu na
przygotowanie projektu, który jest wsparciem finansowym na etapie przygotowania
kompletnych propozycji wniosków (np. studiów wykonalności, oceny oddziaływania na
środowisko itd.),
• Krajową Instytucją Koordynującą (KIK) w Polsce jest Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego,
• Instytucja Pośrednicząca w imieniu KIK otrzymuje i analizuje projekty,
• wnioski pozytywnie ocenione przekazywane są do akceptacji KIK, a następnie strony
szwajcarskiej: SDC (Szwajcarska Agencja ds. Rozwoju i Współpracy) lub SECO
(Sekretariat Stanu ds. Gospodarczych) w zależności od zakresu tematycznego,
• SDC i SECO analizują przedstawione wnioski i podejmują ostateczną decyzję o
przyznaniu dofinansowania projektom.
Kiedy można zgłaszać projekty?
Dla każdego obszaru tematycznego przeprowadzony zostanie nabór wniosków. System
naboru wniosków przewiduje dwie podstawowe procedury naboru: konkursową oraz
pozakonkursową.
29
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej na lata 2007 -
2013
Program Współpracy Transgranicznej
Głównym celem tego typu programów jest promowanie współpracy i bezpośrednich
kontaktów wspierających rozwój gospodarczy i społeczny oraz ochronę środowiska w
obszarach przygranicznych, charakteryzujących się zwykle niższym poziomem rozwoju w
porównaniu do średniej krajowej.
Wspólne, transgraniczne działania dotyczyć będą m.in. następujących zagadnień:
wspieranie przedsiębiorczości, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, turystyki,
kultury oraz handlu transgranicznego,
ochrona dóbr naturalnych i dóbr kultury, zapobieganie zagrożeniom naturalnym i
technologicznym,
wspieranie powiązań między obszarami miejskimi i wiejskimi,
poprawa dostępu do sieci transportowych, informacyjnych i komunikacyjnych,
gospodarka wodna, gospodarowanie odpadami oraz systemy energetyczne,
rozwój i wspólne wykorzystanie infrastruktury, w szczególności w takich
dziedzinach jak ochrona zdrowia, kultura i edukacja,
współpraca administracyjna oraz integracja społeczności lokalnych poprzez
realizację wspólnych działań dotyczących rynku pracy, promocji równouprawnienia
(w tym równouprawnienia kobiet i mężczyzn), rozwoju zasobów ludzkich oraz
wspierania sektora badawczo-rozwojowego.
W wyniku dotychczasowych uzgodnień przewidziana została realizacja następujących
programów współpracy transgranicznej z udziałem Polski:
Trzy dwustronne programy na granicy polsko-niemieckiej:
1. Polska (Województwo Zachodniopomorskie) – Niemcy
(Meklemburgia/Pomorze Przednie - Brandenburgia)
Kontakt:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Departament Współpracy Terytorialnej
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
tel. + 48 (022) 501 51 05
WST: Kommunalgemeinschaft POMERANIA e.V.
Ernst-Thälmann-Str. 4, D – 17321 Löcknitz
2. Polska (Województwo Lubuskie) – Niemcy (Brandenburgia)
Kontakt:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Departament Współpracy Terytorialnej
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
tel. + 48 (022) 501 51 05
Zespół w Zielonej Górze:
ul. Podgórna 7, 65-057 Zielona Góra
tel. + 48 (068) 456 54 05
3. Polska (Województo Dolnośląskie i Lubuskie)– Niemcy (Saksonia)
Oraz
30
1. Polska - Republika Czeska
Kontakt:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Departament Współpracy Terytorialnej
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
tel. + 48 (022) 501 51 05
2. Polska - Republika Słowacka
Kontakt:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Departament Współpracy Terytorialnej
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
tel. + 48 (022) 501 51 05
3. Polska – Republika Litewska
Kontakt:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Departament Współpracy Terytorialnej
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
tel. + 48 (022) 501 51 07
WST: Adres: Konstitucijos pr. 7,
LT-09308 Wilno, Litwa
tel. +370 5 261 0499
4. Południowy Bałtyk (Polska - Szwecja – Dania – Litwa – Niemcy)
Kontakt:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Departament Współpracy Terytorialnej
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
tel. + 48 (022) 501 51 07
Polska będzie zarządzała 2 programami:
1. Południowy Bałtyk(Polska - Szwecja – Dania – Litwa – Niemcy)
2. Polska (Województwo Lubuskie)- Niemcy (Brandenburgia)
Na granicach zewnętrznych UE współpraca transgraniczna z krajami partnerskimi będzie
wspierana ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa. W ramach
tego instrumentu z udziałem Polski realizowane będą programy współpracy
transgranicznej z Ukrainą, Białorusią i Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej
Beneficjenci:
• jednostki samorządu terytorialnego wszystkich szczebli,
• podmioty i jednostki organizacyjne powoływane lub tworzone przez państwo,
wojewodów lub JST w celu świadczenia usług publicznych,
• pozarządowe organizacje non profit,
• izby: gospodarcze, handlowe i rzemieślnicze,
• szkoły wyższe,
• instytucje publiczne prowadzące działalność edukacyjną, badawczą,
• instytucje kultury,
• kościoły i związki wyznaniowe,
• euroregiony
31
Programy Operacyjne Współpracy Transgranicznej:
Program Operacyjny Krajów Meklemburgia-Pomorze Przednie/Brandenburgia i
Rzeczpospolitej Polskiej (województwo Zachodniopomorskie)
Program Operacyjny Rzeczpospolita Polska – Republika Czeska
Program Operacyjny Polska (Województwo Lubuskie) – Brandenburgia
Program Operacyjny Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka
Program Operacyjny Polska – Litwa
Program Operacyjny Południowy Bałtyk
Program Operacyjny Polska – Saksonia
Więcej informacji:
http://www.interreg.gov.pl/20072013/EWT/transgraniczne/
Program Współpracy Transnarodowej
Krajowy Punkt Kontaktowy:
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
Departament Współpracy Terytorialnej
ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa
tel. + 48 (022) 501 51 07
Współpraca transnarodowa z udziałem Polski będzie realizowana w ramach dwóch
programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej:
1. Program Regionu Morza Bałtyckiego: oprócz Polski uczestniczą w nim: Dania,
Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Niemcy (wybrane regiony), Szwecja oraz 3
państwa spoza UE: Białoruś (wybrane regiony), Norwegia i Rosja (wybrane
regiony);
2. Program dla Europy Środkowej: oprócz Polski uczestniczą w nim: Austria, Czechy,
Niemcy (wybrane regiony), Słowacja, Słowenia, Węgry, Włochy (wybrane
regiony), Ukraina (wybrane regiony).
Zastąpią one programy współpracy transnarodowej: INTERRREG III B BSR i INTERREG
III B CADSES, realizowane w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III.
Alokacja środków unijnych dla Polski na współpracę transnarodową w ramach
Europejskiej Współpracy Terytorialnej wynosi 119, 234 mln euro.
Zakres wsparcia:
• wsparcie innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy,
• inwestycje transportowe,
• konkurencyjność miast i regionów,
• rozsądne korzystanie oraz zarządzanie środowiskiem naturalnym – tu m.in.
wykorzystanie źródeł energii odnawialnej, wykorzystanie alternatywnych źródeł energii w
transporcie.
32
Beneficjenci:
• podmioty uczestniczące w realizacji polityki przestrzennej na poziomie krajowym,
regionalnym i lokalnym,
• jednostki samorządu terytorialnego,
• instytucje zajmujące się rozwojem regionalnym i rozwojem obszarów miejskich oraz
wiejskich, ochroną środowiska, transportem, technologiami i innowacjami,
• partnerzy społeczni i ekonomiczni,
• organizacje pozarządowe,
• agencje rozwoju regionalnego,
• inne agencje zajmujące się promocją przedsiębiorczości, innowacyjności itp.
Programy współpracy transnarodowej:
o
Program Operacyjny Region Morza Bałtyckiego
o
Program Operacyjny Europa Środkowa
Źródło:
http://www.interreg.gov.pl/20072013/EWT/transnarodowe/
Program Współpracy Międzyregionalnej
(Program Operacyjny Interreg IV)
W latach 2004-2006 w ramach Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG Polska uczestniczyła
w dwóch programach współpracy międzyregionalnej:
- INTERREG III C North, (5 województw północnych: zachodniopomorskie, pomorskie,
kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie, podlaskie)
- INTERREG III C East, (pozostałe województwa).
Nadrzędnym celem Programu INTERREG IIIC była poprawa efektywności polityk
i instrumentów rozwoju regionalnego oraz spójności poprzez wymianę na dużą skalę
informacji, a także wzajemne wykorzystywanie doświadczeń głównie w dziedzinie
administracji.
W nowym okresie programowania 2007-2013 w ramach Europejskiej Współpracy
Terytorialnej będzie realizowany tylko jeden Program Operacyjny Współpracy
Międzyregionalnej - INTERREG IV C, który swoim zasięgiem obejmie całe terytorium Unii
Europejskiej. Będą w nim uczestniczyli partnerzy z 27 państw członkowskich Unii
Europejskiej oraz z Norwegii i Szwajcarii. W ramach tego programu wspierane będą
działania zmierzające do poprawy efektywności polityki regionalnej poprzez promowanie
innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy oraz ochronę środowiska i zapobieganie
zagrożeniom.
Budżet programu wynosi 321 mln euro (wyłącznie środki EFRR). Ze środków tych
współfinansowane będą również:
- program wymiany doświadczeń na temat rozwoju obszarów miejskich (w oparciu o
dotychczas realizowany program URBAN),
- program dotyczący identyfikacji, transferu i rozpowszechniania „dobrych praktyk” w
zarządzaniu programami współpracy – INTERACT II,
- program z zakresu opracowywania studiów, gromadzenia danych, obserwacji i analizy
trendów rozwojowych (kontynuacja programu ESPON).
33
Zakres wsparcia:
wsparcie innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy,
rozsądne korzystanie oraz zarządzanie środowiskiem naturalnym – tu m.in.
wykorzystanie źródeł energii odnawialnej, wykorzystanie alternatywnych
źródeł energii w transporcie poprzez: wspieranie wymiany doświadczeń i
najlepszych praktyk, wspieranie przekazywania rezultatów i tworzenia
powiązań między przedsięwzięciami realizowanymi w ramach różnych
programów UE.
Beneficjenci:
• władze regionalne i lokalne,
• instytucje publiczne i jednostki organizacyjne powołane w celu świadczenia usług
publicznych w zakresie ochrony środowiska, ochrony dziedzictwa naturalnego i
kulturowego,
transportu publicznego,
• agencje rozwoju regionalnego,
• uczelnie wyższe,
• instytuty naukowo-badawcze,
• parki technologiczne,
• inkubatory przedsiębiorczości,
• centra innowacyjności,
• organizacje turystyczne,
• służby ratownicze,
• inne instytucje.
Polska alokacja na realizację programów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej
wyniesie 558 mln euro.
Zasady wdrażania programów EWT
• współpraca transgraniczna – wspieranie przedsięwzięć infrastrukturalnych i tzw.
Projektów miękkich, transnarodowa – głównie projekty nieinwestycyjne,
międzyregionalna – projekty nieinwestycyjne,
• okres kwalifikowalności kosztów realizacji projektu rozpoczyna się najwcześniej w dniu
rejestracji wniosku o dofinansowanie; koszty przygotowawcze (do 5–10% kosztów
kwalifikowalnych projektu) są kwalifikowalne od 1 stycznia 2007 r.; dniem zakończenia
programu operacyjnego i tym samym ostatnim dniem uznania kwalifikowalności
kosztów jest 31 grudnia 2015 r.,
• współfinansowanie z EFRR wynosi maksymalnie 85% kosztów kwalifikowanych,
• współpraca transgraniczna, transnarodowa
– wspierane projekty muszą mieć charakter partnerski121 i spełniać przynajmniej 2 z 4
kryteriów współpracy: wspólne przygotowanie projektu, wspólna realizacja projektu,
wspólny personel, wspólne finansowanie,
• współpraca międzyregionalna – każdy projekt powinien spełniać 4 ww. kryteria,
• nabór projektów: 1) otwarte ogłoszenia o naborach wniosków, 2) projekty strategiczne
(kluczowe), 3) fundusz małych projektów (FMP), 4) projekty sieciowe,
• zasada beneficjenta wiodącego – niezależnie od ilości partnerów uczestniczących
w projekcie, zawsze jeden z nich jest odpowiedzialny za całościowe zarządzanie
projektem,
• za przyjmowanie i rejestrację wniosków o dofinansowanie odpowiada Wspólny
Sekretariat Techniczny,
• decyzję o dofinansowaniu podejmuje Wspólny Komitet Monitorujący,
• wnioski podlegają ocenie formalnej i merytorycznej,
• wniosek o dofinansowanie – w języku angielskim.
34
Program Polska-Litwa-Federacja Rosyjska
Instytucja Zarządzająca / Managing Authority (MA)
Ministry of Interior (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Litwy)
Regional Policy Departament
Telefon: +370 5 271 88 65
Faks: +370 5 271 85 51
www.interreg.lt
Koordynacja Programu Sąsiedztwa po stronie polskiej
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Departament Współpracy Terytorialnej
ul. Wspólna 2/4
00-926 Warszawa
Telefon: +48 22 461 39 15
Faks: +48 22 461 32 48
Celem Programu Sąsiedztwa Polska – Litwa – Federacja Rosyjska (Obwód Kaliningradzki)
INTERREG IIIA/TACIS CBC jest wspieranie współpracy transgranicznej na północno -
wschodniej granicy Polski, stanowiącej jednocześnie zewnętrzną granicę Unii Europejskiej
(UE).
Zasięg terytorialny programu:
Polska – 8 podregionów odpowiadających NUTS III (ang. Nomenclature of teritorial units
for statistics – nomenklatura jednostek terytorialnych dla celów statystycznych), czyli
podziałowi terytorialnemu krajów UE na poziomie podregionów (w Polsce pokrywają się
one najczęściej ze „starymi” województwami): słupski, gdański, Gdańsk – Gdynia –
Sopot (województwo pomorskie), elbląski, olsztyński, ełcki (województwo warmińsko-
mazurskie), białostocko-suwalski, łomżyński (województwo podlaskie).
Litwa – regiony Klaipėda, Taurage, Alytus i Marijampolė.
Federacja Rosyjska (Obwód Kaliningradzki) – cały obszar obwodu.
Budżet programu:
Program Sąsiedztwa Polska – Litwa – Federacja Rosyjska (Obwód Kaliningradzki)
INTERREG IIIA/TACIS CBC będzie współfinansowany z dwóch linii budżetowych: po
stronie polskiej i litewskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (ang. ERDF),
zaś po stronie rosyjskiej ze środków TACIS CBC (wspólnotowego programu pomocy dla
byłych republik radzieckich i Mongolii – z wyłączeniem Litwy, Łotwy i Estonii).
W latach 2004 - 2006 ze środków ERDF strona polska przeznaczy na Program Sąsiedztwa
Polska - Litwa – Federacja Rosyjska (Obwód Kaliningradzki) 24,2 mln EUR, zaś strona
litewska 12,3 mln EUR. Alokacja TACIS dla Obwodu Kaliningradzkiego w tym samym
okresie wyniesie 9,5 mln EUR.
UWAGA:
Ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego polscy partnerzy mogą
uzyskać dofinansowanie w wysokości do 75% kosztów kwalifikowalnych projektu. Środki
ERDF są przekazywane w postaci refundacji.
Priorytety i działania programu:
Priorytet 1: Wzrost konkurencyjności i produktywności obszaru współpracy
poprzez modernizację i rozbudowę infrastruktury transgranicznej, ochronę
granic oraz współpracę gospodarczą i naukowo – techniczną
35
→
Działanie 1.1: Wspieranie współpracy gospodarczej i naukowo-technicznej;
→
Działanie 1.2: Wzmocnienie infrastruktury granicznej i przygranicznej w celu
zapewnienia rozwoju obszaru przygranicznego;
→ Działanie 1.3: Ochrona środowiska, wzrost efektywności wykorzystania
energii, promowanie odnawialnych źródeł energii;
→
Działanie 1.4: Rozwój turystyki i infrastruktury turystycznej przyczyniający się do
rozwoju obszaru przygranicznego, jak również zachowanie obiektów dziedzictwa
kulturowego o znaczeniu transgranicznym.
Priorytet 2: Współpraca pomiędzy społecznościami, integracja społeczno-
kulturowa, wzmocnienie rynku pracy
→
Działanie 2.1: Wspieranie inicjatyw społeczności lokalnych;
→
Działanie 2.2: Regionalna tożsamość kulturowa i dziedzictwo kulturowe.
Priorytet 3: Pomoc techniczna
→
Działanie 3.1: Zarządzanie, wdrażanie oraz kontrola;
→
Działanie 3.2: Ewaluacja i promocja programu.
Beneficjenci
Beneficjentami Programu Sąsiedztwa Polska - Litwa - Federacja Rosyjska (Obwód
Kaliningradzki) są jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, partnerzy społeczno-
ekonomiczni, instytucje edukacyjne i kulturalne, organizacje pozarządowe, itp.
Program Polska-Białoruś-Ukraina
Instytucja Zarządzająca / Managing Authority (MA)
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Departament Inicjatywy INTERREG
Ul. Wspólna 2/4
00-926 Warszawa
Telefon: +48 22 461 39 15
Fax.: +48 22 461 32 48
Celem Programu Sąsiedztwa Polska – Białoruś – Ukraina INTERREG IIIA/TACIS
CBC jest wspieranie współpracy transgranicznej na wschodniej granicy Polski,
stanowiącej jednocześnie zewnętrzną granicę Unii Europejskiej (UE).
Zasięg terytorialny programu:
Polska - 8 podregionów odpowiadających NUTS III (ang. Nomenclature of teritorial units
for statistics - nomenklatura jednostek terytorialnych dla celów statystycznych), czyli
podziałowi terytorialnemu krajów UE na poziomie podregionów (w Polsce pokrywają się
one najczęściej ze „starymi” województwami): białostocko-suwalski, łomżyński
(województwo podlaskie), bialskopodlaski, chełmsko-zamojski, lubelski (województwo
lubelskie) rzeszowsko-tarnobrzeski, krośnieńsko-przemyski (województwo podkarpackie),
ostrołęcko-siedlecki (część województwo mazowieckiego).
Białoruś – obwody grodzieński i brzeski oraz zachodnia część obwodu mińskiego.
Ukraina – 3 obwody: wołyński, lwowski i zakarpacki.
36
Budżet programu:
Program Sąsiedztwa Polska - Białoruś - Ukraina INTERREG IIIA/TACIS CBC będzie
współfinansowany z dwóch linii budżetowych: po stronie polskiej z Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego (ang. ERDF), zaś po stronie białoruskiej i ukraińskiej ze
środków TACIS CBC (wspólnotowego programu pomocy dla byłych republik radzieckich i
Mongolii – z wyłączeniem Litwy, Łotwy i Estonii). W latach 2004-2006 strona polska
przeznaczy na Program Sąsiedztwa Polska-Białoruś-Ukraina 37,8 mln EUR ze środków
ERDF. Łączna alokacja TACIS CBC dla Białorusi i Ukrainy w tym samym okresie sięgnie
8,0 mln EUR.
UWAGA:
Ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego polscy partnerzy mogą
uzyskać dofinansowanie w wysokości do 75% kosztów kwalifikowalnych projektu. Środki
ERDF są przekazywane w postaci refundacji.
Priorytety i działania programu:
Priorytet 1: Wzrost konkurencyjności regionów przygranicznych poprzez
modernizację i rozbudowę infrastruktury transgranicznej
→
Działanie 1.1: Modernizacja i rozbudowa istniejących systemów transportowych w celu
poprawy dostępności regionu;
→
Działanie 1.2: Rozwój wspólnego transgranicznego systemu ochrony
środowiska naturalnego;
→
Działanie 1.3: Rozwój infrastruktury okołobiznesowej i turystyki.
Priorytet 2: Rozwój kapitału ludzkiego i instytucjonalnych form współpracy
transgranicznej oraz poprawa bezpieczeństwa na granicach Unii Europejskiej
→
Działanie 2.1: Wzmocnienie instytucjonalnej współpracy transgranicznej oraz
podniesienie jakości kapitału ludzkiego;
→
Działanie 2.2: Wspieranie inicjatyw społeczności lokalnych.
Priorytet 3: Pomoc techniczna
→
Działanie 3.1: Zarządzanie, wdrażanie oraz kontrola;
→
Działanie 3.2: Ewaluacja i promocja programu.
Beneficjenci:
Beneficjentami Programu Sąsiedztwa Polska - Białoruś - Ukraina są jednostki samorządu
terytorialnego i ich związki, partnerzy społeczno - ekonomiczni, instytucje edukacyjne i
kulturalne, organizacje pozarządowe, itp.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Lab2 OZE id 259328 Nieznany
Lab5 OZE id 259971 Nieznany
Lab6 OZE id 260136 Nieznany
postep oze id 378240 Nieznany
Przedstawiciel branzy oze id 40 Nieznany
j pol Zal 1 1 OZE id 222498 Nieznany
Lab2 OZE id 259328 Nieznany
Lab5 OZE id 259971 Nieznany
7 Promowanie energii z OZE id Nieznany (2)
OZE Dania id 343206 Nieznany
OZE Pakiet BGR 21 11 2011 id 34 Nieznany
Abolicja podatkowa id 50334 Nieznany (2)
4 LIDER MENEDZER id 37733 Nieznany (2)
katechezy MB id 233498 Nieznany
metro sciaga id 296943 Nieznany
perf id 354744 Nieznany
interbase id 92028 Nieznany
Mbaku id 289860 Nieznany
Probiotyki antybiotyki id 66316 Nieznany
więcej podobnych podstron