Zdamtomat.pl

PRAWO KARNE - PRAWO KARNE

SPIS TREŚCI

daty .................................................................................................................................................... 1
przedstawiciele teorii prawa ......................................................................................................... 1
Kary w kk .......................................................................................................................................... 1
kary wolnościowe (kw) ................................................................................................................... 1
Stan nietrzeźwości .......................................................................................................................... 2
stan po spożyciu alkoholu .............................................................................................................. 2
Występek, zbrodnia(zabójstwo) morderstwo ............................................................................. 3
uszerbek na zdrowiu ....................................................................................................................... 3
gwałt .................................................................................................................................................. 4
okoliczności ustawowe wylączające wine- kontratyp ................................................................ 4
kradzież ............................................................................................................................................. 5
przywłaszczenie ............................................................................................................................... 6
przedawnienie .................................................................................................................................. 6
zatarcie .............................................................................................................................................. 7
- zbieg, ciąg przestępstw ............................................................................................................... 7
FORMY STADIALNE PRZESTEPSTWA ............................................................................................. 8
FORMY ZJAWISKOWE PRZESTĘPSTWA ......................................................................................... 9
formy winy(zamiar) ....................................................................................................................... 10
Podział czynów zabronionych: ..................................................................................................... 10
Źródła prawa karnego : ................................................................................................................ 11
Funkcje prawa karnego ................................................................................................................ 11
Zasada talionu ............................................................................................................................... 12
Zasada represji wszechświatowej .............................................................................................. 12
Poczytalność ograniczona ............................................................................................................ 12
Pojęcia ............................................................................................................................................. 12
ZASADY PRAWA KARNEGO ........................................................................................................... 12
OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE WINE .......................................................................................... 12

1 / 13

DATY

Kodeks wykroczeń Ustawa z dnia 20 maja 1971 r.
Kodeks karny- Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 wejscie w Zycie - 1 września 1998

Kara śmierci ostatni wyrok wykonano 21 kwietnia 1988, zniesiona 1 września 1998

PRZEDSTAWICIELE

TEORII

PRAWA

Teoria socjologiczna : Makarewicz, Wróblewski
Teoria klasyczna :Krzymuski, Johan Paul Feuerbach,Cieślak, Kant, Hegel
Oświeceniowy (racjonalistyczny): Monteskiusz
Szkoła pozytywna: August Comte
Szkoła socjologiczna: Franz Liszt, Makowski i Makarewicz
Normatywizm: Karl Binding i Ernst Beling

K

ARY

W

KK

Ø grzywna - przy przestępstwach przeciwko mieniu
Grzywna ta jest wprowadzana etapowo. 10-360 stawek dziennych to klasyczna grzywna. Liczba
stawek dziennych musi być adekwatna do zachowania nagannego sprawcy i do stopnia jego winy.
Przy ustalaniu uwzględnia się dochody sprawcy, możliwości zarobkowe, sytuację ekonomiczną
min.10 zł-max.2.000 zł. Karę grzywny , sąd wzywa do uiszczenia w ciągu 30 dni, gdy sprawca nie uiści
dobrowolnie to ściąga się w drodze egzekucji. Gdy i to jest nieskuteczne można zaproponować
sprawcy-jeśli ma do 120 stawek dz. odpracowanie grzywny pracą społecznie użyteczną.
gdy sprawca nie chce odpracować grzywny ( do której zmusić nie można) – zamienia się niewykonalną
karę grzywny zastępczą karą pozbawienia wolności przyjmując :1 dzień=2 stawki dzienne grzywny.
Ø ograniczenie wolności,
Od 1 do 12 miesięcy
wymierza się ją w miesiącach.
W czasie odbywania kary ograniczenia wolności skazany:
1) nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu,
2) jest obowiązany do wykonywania pracy wskazanej przez sąd,
3) ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary.
Ø pozbawienie wolności,
wymierza się ją w miesiącach i latach,
od 1 miesiąca do 15 lat
Ø 25 lat pozbawienia wolności,
Kara o charakterze izolacyjnym:
- szczególnie niebezpieczni sprawcy,
- za zbrodnie,
-jest możliwe warunkowe przedterminowe zwolnienie po odbyciu 15 lat tej kary
Ø dożywotnie pozbawienie wolności.
- o charakterze izolacyjnym
- szczególnie niebezpieczni przestępcy
- za zbrodnie, najcięższe przestępstwa
- możliwość warunkowego zwolnienia po odbyciu 25 lat.
- przy szczególnym okrucieństwie- brak możliwości wcześniejszego zwolnienia

KARY

WOLNOŚCIOWE

(

KW

)

Kary wolnościowe (kary w kodeksie wykroczeń)

2 / 13

Ø kary aresztu od 5 do 30 dni
Przy zaliczaniu kar
a) jeden dzień aresztu = jednemu dniowi pozbawienia wolności,
=dwa dniom ograniczenia wolności
=grzywnie w kwocie od 20 do 150 złotych
b) Kara aresztu za wykroczenie = kara pozbawienia wolności za przestępstwo

Nie można wymierzyć kary aresztu lub zastępczej kary aresztu, jeżeli warunki osobiste sprawcy
uniemożliwiają odbycie tej kary.
okoliczności łagodzące:
1) działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem ciężkich warunków rodzinnych lub osobistych;
2) działanie sprawcy wykroczenia pod wpływem silnego wzburzenia wywołanego krzywdzącym
stosunkiem do niego lub do innych osób;

Ø ograniczenia wolności 1 miesiąc
· obowiązek do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne
· osoba zatrudniona zamiast obowiązku pracy społecz. może mieć orzeczone potrącenie od 10 do
25 % wynagrodzenia za pracę na rzecz SP albo na cel społeczny wskazany; w okresie odbywania kary
ukarany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy.
· naprawienia w całości albo w części szkody wyrządzonej wykroczeniem;
· przeproszenie pokrzywdzonego
Ø grzywny od 20 do 5 000 złotych
· Wymierzając grzywnę, bierze się pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne,
stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe
Ø Nagana - można orzec wtedy, gdy
· ze względu na charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy należy
przypuszczać, że zastosowanie tej kary jest wystarczające do wdrożenia go do poszanowania prawa i
zasad współżycia społecznego.
· Nie można orzec nagany za wykroczenie o charakterze chuligańskim.
Środki probacyjyjne:

warunkowe zawieszenie wykonania kary

●

warunkowe przedterminowe zwolnienie z kary pozbawienia wolności

●

warunkowe umorzenie postępowania karnego

●

warunkowe zawieszenie wykonania kary grzywny

●

uznanie środka karnego za wykonany

●

zwolnienie z wykonania części kary ograniczenia wolności

●

uznanie kary ograniczenia wolności za wykonaną w części lub całości

●

S

TAN

NIETRZEŹWOŚCI

Stan nietrzeźwości
1. zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila
albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość
2. zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg
albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość

STAN

PO

SPOŻYCIU

ALKOHOLU

zawartość alkoholu w organizmie wynosi bądź prowadzi do stężenie we krwi od 0,2 promila do 0,5
promila
albo w przypadku obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm³.

3 / 13

W

YSTĘPEK

,

ZBRODNIA

(

ZABÓJSTWO

)

MORDERSTWO

PRZESTEPSTWO jest to czyn człowieka zabroniony przez ustawę pod groźbą kary, jako zbrodnia lub
występek, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy
ZBRODNIA- czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo
karą surowszą.
WYSTEPEK - czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia
wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc.
Zabójstwo art. 148 Ø Kto zabija człowieka, nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia
wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozb
wolności , dożywocie
1) ze szczególnym okrucieństwem,
2) w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,
3) w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,
4) z użyciem materiałów wybuchowych,
5) jednym czynem zabija więcej niż jedną osobę
6) był wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo
pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami,
od roku do lat 10.
Dzieciobójstwo
W okresie porodu –od 3 miesięcy do 5 lat
Eutanazja
Kto zabija człowieka na jego żądanie i pod wpływem współczucia dla niego,
wolności od 3 miesięcy do lat 5.
W wyjątkowych wypadkach sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić
od jej wymierzenia.
Namowa i pomoc do zabójstwa
Kto namawia lub doprowadza do targnięcia się na własne życie
Od miesięcy do 5 lat
Ciąża
1. Przerwanie ciąży za zgodą kobiety, nakłanianie do przerwania i pomoc w przerwaniu
z naruszeniem przepisów ustawy,- do lat 3..
gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej -
od 6 miesięcy do lat 8.
2. Przerwanie ciąży bez zgody -stosując przemoc wobec kobiety ciężarnej
-bez jej zgody przerywa ciążę
-przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza do przerwania ciąży,
od 6 miesięcy do lat 8.
gdy dziecko poczęte osiągnęło zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej-
od roku do lat 10.
śmierć kobiety ciężarnej jako następstwo aborcji (przerwanie ciąży za zgodą kobiety, pomoc,
nakłanianie) następuje śmierć kobiety ciężarnej,
od 1 roku do lat 10.
przerwanie ciaży bez zgody, lub za zgodną kiedy dziecko mogło samodzielnie zyc- jest śmierć kobiety
ciężarnej- od lat 2 do 12
Nieumyślne spowodowanie śmierci
Od 3 miescy do 5 lat

USZERBEK

NA

ZDROWIU

Ciężki uszczerbek na zdrowiu
1) pozbawienia wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej

4 / 13

choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby
psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy , trwałego, istotnego zeszpecenia
lub zniekształcenia ciała,
od 1 roku do lat 10. 2) nieumyślnie - do lat 3. 3) Jeżeli następstwem jest śmierć człowieka - od
lat 2 do 12. średni i lekki uszczerbek na zdrowiu -naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój
zdrowia, inny niż - od 3 miesięcy do lat 5.
-naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni- grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
-Jeżeli działa nieumyślnie: - grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienie wolności do 1roku.
- Ściganie do 7 dni- na wniosek

GWAŁT

GWAŁT - art. 197-od 2 do 12 lat- na wniosek
lub inna czynność seksualna (poddanie, wykonanie)
– od 6m-cy do 8 lat
Ø Jeśli zbiorowo – nie mniej niż 3 lata
Ø Ze szczególnym okrucieństwem – nie krócej niż 5 lat
- Wykorzystanie -> bezradność, upośledzenie, ch. psychiczna
od 6 m-cy do 8 lat (art.198)- na wniosek jeśli stan ofiary nie jest wynikiem trwałych zaburzeń
-Wykorzystanie krytycznego połażenia, stosunek należności (szef-pracownik)
– do lat 3 (art.199)- na wniosek
Ø na małoletnim - od 3 m-cy do 5 lat
Ø z małoletnim (poniżej 15 r.ż) – od 2 do 12 lat
obcowanie, inna czynność, prezentacja aktu
seksualnego w celu samozaspokojenia
Ø KAZIRODZCTWO
wstępny, zstępny, przysposobiony, przysposabiający, brat, siostra
– od 3 m-cy do 5 lat

OKOLICZNOŚCI

USTAWOWE

WYLĄCZAJĄCE

WINE

-

KONTRATYP

Obrona konieczna ODPARCIE bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione
prawem.
PRZEKROCZENIE granic obrony koniecznej, , sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a
nawet odstąpić od jej wymierzenia.
Nie podlega karze, kto przekracza granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia
usprawiedliwionych okolicznościami zamachu.
Osoba, która w obronie koniecznej odpiera zamach na jakiekolwiek cudze dobro chronione prawem,
chroniąc bezpieczeństwo lub porządek publiczny, korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla
funkcjonariuszy publicznych.

Stan wyższej konieczności - kontratyp
działanie w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru
chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone
przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.
PRZEKROCZENIE granic stanu wyższej konieczności, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie
kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.
nie stosuje się, jeżeli sprawca poświęca dobro, które ma szczególny obowiązek chronić nawet z
narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste.
Eksperyment - kontratyp

5 / 13

Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego,
medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie
poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób
przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.
JEST NIE-dopuszczalny bez zgody uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie
poinformowanego o spodziewanych korzyściach i grożących mu ujemnych skutkach oraz
prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o możliwości odstąpienia od udziału w
eksperymencie na każdym jego etapie.
Zasady i warunki dopuszczalności eksperymentu medycznego określa ustawa.
Błąd co do znamion - kontratyp Nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błędzie co
do okoliczności stanowiącej jego znamię.
Odpowiada na podstawie przepisu przewidującego łagodniejszą odpowiedzialność sprawca, który
dopuszcza się czynu w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność stanowiąca
znamię czynu zabronionego, od której taka łagodniejsza odpowiedzialność zależy.
Błąd co do okoliczności wyłączającej odpowiedzialność - kontratyp Nie popełnia przestępstwa, kto
dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi
okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd
może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.
Niepoczytalność i poczytalność ograniczona - warunki odpowiedzialności 1. Nie popełnia przestępstwa,
kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności
psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim
postępowaniem.
2. Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania
postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować nadzwyczajne
złagodzenie kary.
POCZYTALNOŚĆ OGRANICZONA- gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia
powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć.

Stosowanie kar wobec tych osób nie jest w stanie ich poprawić, stosowane są więc środki
zabezpieczające, które dzielą się na :
Ø lecznicze śr. zabezpieczające; gdy zachodzi prawdopodobieństwo, że sprawca popełni
ponownie ten czyn.
-umieszczenie w zamkniętych zakładach poprawczych
-umieszczenie w zakładach leczenia odwykowego
-zobowiązanie do ambulatoryjnego leczenia w placówce rehabilitacyjnej.

Środki orzekane co do zasady bezterminowo,
środki lecznicze w ramach odbywania kary pozbawienia wolności –można umieścić ich w zamkniętym
zakładzie leczenia odwykowego na okres od 3 m-cy do 2 lat. Jest to zaliczane na poczet kary.
Ø nielecznicze śr. zabezpieczające.
różnego typu zakazy:
· nie wykonywania zawodu,
· prowadzenia działalności gospodarczej,
· prowadzenia pojazdów

KRADZIEŻ

KRADZIEŻ art. 278
Ø do kradzieży rzeczy ruchomej- energii, kart bankomatowych
W celu przywłaszczenia – od 3 m-cy do 5 lat

6 / 13

• Korzyści majątkowej – pr. Komp. j.w.
o Przy mniejszej wadzie
§ Grzywna
§ ograniczenie wolności
§ pozbawienie wolności do roku
- jeśli na szkodę osoby najbliższej - na wniosek
Ø Od roku do 10 lat
[mniejsza waga- od 3 m-cy do 5 lat ( do każdego )]
o włamanie – art.279 osoba najbliższa- na wniosek
o zmuszenie do rozporządzania swoim lub cudzym mieniem -groźbą, przemocą –art.282-
o po kradzieży- przemoc, groźby- by rzecz utrzymać
Ø z przemocą, groźbą – od 2 do 12 lat -art280-
• mniejsza waga- od 3 m-cy do 5 lat
Ø z bronią palną, nożem itp. zagrożenie życia
Ø - nie krótszy niż 3 lata
• wspólnie j.w.

PRZYWŁASZCZENIE

PRZYWŁASZCZENIE art. 284
Ø rzecz ruchoma prawa majątkowe
do 3 lat
• Powierzoną – od 3 m-cy do 5 lat
• Znaleziona-
§ Grzywna
§ Ograniczenie wolności
§ Pozbawienie wolności do roku

Ø Korzyść majątkowa
• Wprowadzenie w błąd – w celu rozporządzenia swoim cudzym mieniem
- od 6 m-cy do 8 lat
• W zamian za zwrot bezprawnie zabrana rzecz j. w
§ Przy mniejszej wadze-
A) grzywna,
B) ograniczenie
c) pozb. woln. do 2 lat
Ø Dane informatyczne, gromadzenie, przetwarzanie, zmiana, przekazywanie, usuwanie– od 3 m-cy
do 5 lat
§ Korzyść majątkowa
§ Szkoda
§ bez upoważnienia
o Mniejsza waga- a) grzywna b) ograniczenie wol. c) do roku

PRZEDAWNIENIE

§ Przestępstwo z urzędu

· 30 lat - zbrodnia zabójstwa,
· 20 lat - inną zbrodnię,
· 15 lat - występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,

7 / 13

· 10 lat - występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,
· -5 lat - gdy chodzi o pozostałe występki.

§ Z oskarżenia prywatnego
Z upływem roku, ale nie później niż 3 lata od czasu popelnienia

o jeżeli dokonanie przestępstwa zależy od nastąpienia określonego w ustawie skutku, bieg
przedawnienia rozpoczyna się od czasu, gdy skutek nastąpił.
§ Jeżeli od momentu popełnienia przestępstwa wszczęto postepowanie – 10 lat ( przy 30, 20,
10latach)
§ W pozostałych – 5 lat od zakończenia tego okresu
1. Nie można wykonać kary gdy minęło
· 30 lat – przy karach od 5 lat w wzwyż
· 15 lat – do 5 lat
· 10 lat- inna kara (środki karne)
2. Przepisów nie stosuje się do
Ø zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości
Ø przestępstw wojennych
Ø do umyślnego przestępstwa popełnionego przez funkcjonariusza publicznego w związku z
pełnieniem obowiązków służbowych.: zabójstwa, ciężkiego uszkodzenia ciała, ciężkiego uszczerbku na
zdrowiu lub pozbawienia wolności łączonego ze szczególnym udręczeniem,

ZATARCIE

Ø ZATARCIE
· Z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe;
wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych
Nie podlega zatarciu skazanie na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej
wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był
małoletnim poniżej lat 15.
· na wniosek - zatarcie po 5 latach, jeżeli skazany w tym okresie przestrzegał porządku
prawnego, kara nie przekraczała 3 lat.
· grzywnę albo karę ograniczenia wolności- 5 lat od wykonania, darowania, przedawnienia
· dwa lub więcej nie pozostających w zbiegu przestępstw, jak również jeśli znów popełnił
przestępstwo- tylko jednoczesne zatarcie wszystkich skazań.
· Środki karne- nie ulega zatarcie zanim nie zastanie wykonane, darowanie , przedawnienie ( nie
dotyczy: zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub
prowadzenia określonej działalności gospodarczej,)

-

ZBIEG

,

CIĄG

PRZESTĘPSTW

1. Jeżeli sprawca popełnia
· w podobny sposób,
· w krótkich odstępach czasu,
· dwa lub więcej przestępstw,
zanim zapadł pierwszy wyrok,
sąd orzeka jedną karę
· na podstawie przepisu, którego znamiona każde z tych przestępstw wyczerpuje,
· w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
2. dwa lub więcej ciągów przestępstw lub ciąg przestępstw oraz inne przestępstwo, - karę łączną,

8 / 13

3. kara łączna - od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie
przekraczając
· 810 stawek dziennych grzywny,
· 2 lat ograniczenia wolności
· 15 lat pozbawienia wolności;
4. karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach.
5. Kara łączna grzywny określonej nie może przekraczać
· 270 stawek dziennych — jeżeli jest ona związana z zawieszeniem wykonania kary pozbawienia
wolności
· 135 stawek dziennych — jeżeli jest ona związana z zawieszeniem wykonania kary ograniczenia
wolności.
6. Jeżeli suma wynosi 25 lat albo więcej, a jedna z nich 10 lat, sąd może orzec karę łączną 25 lat
pozbawienia wolności.
7. przy zbiegu kar:
· pozbawienia wolności
· ograniczenia wolności
sąd wymierza karę łączną pozbawienia wolności,
przyjmując, 30 dni ograniczenia w.= 15 dni pozbawienia w.
8. Jeżeli najsurowszą karą przy zbiegu jest
· kara 25 lat pozbawienia wolności
· albo dożywotniego pozbawienia wolności,
orzeka się tę karę jako karę łączną;
9. w wypadku zbiegu dwóch lub więcej kar 25 lat pozbawienia wolności sąd może orzec jako karę
łączną karę dożywotniego pozbawienia wolności
10. jeśli następuje zbieg kar:
· kary pozbawienia wolności nie przekraczającej 2 lat,
· ograniczenia wolności
· grzywny
sąd może w wyroku łącznym zawiesić wykonanie kary łącznej, jeżeli :
· jest to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary, a w szczególności
zapobieżenia powrotowi do przestępstwa.
· i nie jest to sprawca występku o charakterze chuligańskim

FORMY STADIALNE PRZESTEPSTWA

zamiar, przygotowanie, usiłowanie

I. Formy stadialne - sa to kolejne etapy ktore skladaja sie na popelnienie przestpepstwa
zamiar popelnienia przestępstwa - Musi najpierw pojawić się zamiar, który nie jest
karalny. Pierwszym etapem jest stadium przygotowania – art. 16 KK przygotowanie w sensie ścisłym.
rodzi sie w psychice sprawcy
przygotowanie
a) przygotowanie w sensie ścisłym - podjecie czynności mających stworzyć warunki do dokonania
czynu zabronionego przez zbieranie informacji , sporządzanie planu działania , uzyskiwanie środków.,
podjęte w celu popełnienia czynu zabronionego.
b) wejscie w porozumienie - moze byc to porozumienie dwóch lub więcej osób, polegające na
uzgodnieniu zamiaru popełnienia konkretnego czynu
odstąpienie od przygotowania - sprawca musi dobrowolnie odstąpić od przygotowania
przestepstwa wtedy nie ponosi odpowiedzialności karnej..

9 / 13

czynny żal - nie podlega karze za usiłowanie , kto dobrowolnie odstąpił lub zapobiegł
skutkowi stanowiącemu znamie czynu zabronionego. Czynny żal musi byc dobrowolny, jezeli jest
wymuszony przez okoliczności lub działanie innych osob wówczas sprawca nie korzysta z bezkarności
Usiłowanie- zawsze karane
usiłowanie udolne - sprawca ma świadomosc i wole popełnienia przestępstwa, działa z
winy umyslnej w obu postaciach zamiaru bezpośredniego, zmierza do dokonania , ktore jednak nie
następuje. Ponosi odpowiedzialnosc karna jak za dokonanie
usiłowanie nieudolne –( nie można zabić martwego) sprawca nie ma świadomości co do tego ze nie
istnieje
odpowiedni przedmiot na ktorym ma byc dokonane przestepstwo lub jest w błedzie co do srodka
ktorym ma byc dokonane przestępstwo. Sprawca ponosi odpowiedzialnosc jak za dokonanie , sąd
moze zastosowac nadzwyczajne zlagodzenie kary, lub odstapic od jej wymierzenia.

FORMY ZJAWISKOWE PRZESTĘPSTWA

Ø sprawstwo- osoba sama dokonuje przestępstwa na wszystkich jego etapach
Ø współsprawstwo - działanie co najmniej dwóch osób
osoby te musza sobie zakomunikowac wole popelnienia przestepstwa i zawrzec porozumienie
(pisemne lub ustne). dzialanie musi byc wspolne
Ø sprawstwo kierownicze - od woli osoby kierującej zalezy to czy dane działanie zostanie
wszczęte , prowadzone i zakonczone. Taka osoba ma wpływ na dzialanie innych osob ktorymi sie
posługuje.Wykozystuje swoją pozycje, zleca popełnienie przestępstwa oraz kieruje nim. Sprawca
kierowniczy nie musi być zangarzowany fizycznie, musi posiadać pozycje zwierzchności, psychicznie
uczestniczy w popełnianiu przestępstwa.
Ø sprawstwo polecające-podobna forma jak w sprawstwie kierowniczym, ale ogranicza
się do wydania popełnienia przestępstwa, nie panuje nad osobami, nie kieruje nimi, tylko inicjuje
popełnienie przestępstwa
· w sprawstwie widać kiedy przestępcy dzielą się solami,
np. jeden może skrępować osobę a inny może ją okraść;
np. bigamię jest współodpowiedzialna za to przestępstwo.
· sprawstwo równoległe, tzn. kiedy kilka osób popełnia przestępstwo w danym miejscu o tym
samym czasie ale nie zależnie od siebie.
· Sprawstwo kierownicze – kierowanie przestępstwem przez jedna osobę od początku do końca
przestępstwa.
· Przy sprawstwie poleconym przestępstwa wykonuje uzależnienie innej osoby.

Każdy odpowiada w gruncie swojej winy-
wspołsprawca odpowiada za to co było
zawarte w porozumieniu.

Ø podżeganie - nakłanianie innej osoby do popelnienia czynu zabronionego. Podżegacz
musi dzialac w zamiarze bezpośrednim , musi chciec nakłonić podżeganego.Podzeganie musi być
skierowane do konkretnej osoby. Nie będzie podżegać osoby, która jest zdecydowana do popełnienia
przestępstwa. Nie jest możliwe podzeganie do przestępstwa w sposób nieumyślny
Ø pomocnistwo - ułatwia dokonanie przestępstwa innej osobie . moze miec charakter
fizyczny (narzędzia , przewóz) lub psychiczny (udzielanie rady, informacji) Sprawa musi dzialac w
sposob umyslny jak i ewentualny. Pomocnictwo musi nastąpic przed albo w trakcie dokonania czynu
zabronionego. Osoba, która nie chce popełnic czynu karalnego, ale się na to godzi.
Ø Poplecznictwo-pomoc osobie, która popełniła przestępstwo. Ktos zabil, a osoba 3 pomaga w
ucieczce.
Ø prowokacja - polega na nakłanianiu innej osoby do dokonania czynu zabronionego w

10 / 13

celu skierowania przeciwko niej postepowania karnego

FORMY

WINY

(

ZAMIAR

)

Ø Umyślna (dolus)- chce popełnić przestępstwo
DOLUS Directus,-Zamiar bezpośredni-
DOLUS REPEMTINUS- nagły- zamiar popełnienia przestępstwa powstały pod wpływem pewnych
bodźców w danym czasie zaistniałych np. zagrożenia, dotkliwego znieważenia, prowadząc do
niezwłocznej realizacji czynu bez jego planowania i określonych czynności przygotowawczych
DOLUS DIRECTUS PREMEDITATUS- przemyślany - działanie z premedytacją. Zamiar zostaje podjęty
po głębszym namyśle obejmującym cel i sposób jego realizacji (np. 1. wywołując pożar w celu
uzyskania odszkodowania za ubezpieczony obiekt, sprawca przewiduje, iż ktoś ze znajdujących się
tam ludzi może doznać poparzeń, uszkodzeń ciała, a nawet ponieść śmierć; 2. pozostawiając w
odludnym miejscu ciężko ranną ofiarę dokonanego napadu rabunkowego, sprawca godzi się z
ewentualnością jej śmierci).
DOLUS EVENTUALIS -zamiar ewentualny, wynikowy– gdy sprawca przewiduje możliwość
popełnienia czynu zabronionego, nie chce tego ale na to się godzi. Zamiar ewentualny zawsze
występuje obok zamiaru bezpośredniego. Jako niższa forma umyślności przemawia za złagodzeniem
wymiaru kary.
DOLUS QUASI-EVENTUALIS zamiar niby-ewentualnym- zachodzi wówczas, gdy sprawca czynu
podjętego w zamiarze bezpośrednim godzi się z zaistnieniem okoliczności stanowiącej jedno ze
znamion czynu zabronionego (np. sprawca, choć tego nie chce, godzi się z możliwością, iż osoba, z
którą chce podjąć obcowanie płciowe, nie ukończyła lat 15 - zob. art. 200). Jest to w zasadzie
przestępstwo popełnione w zamiarze bezpośrednim, gdyż godzenie się nie dotyczy istoty
realizowanego czynu, ale jednego z jego znamion
Ø Nieumyślna (culpa )
-LUXURIA –lekkomyślność- nieumyślność świadoma polega na tym, że sprawca, który nie ma
zamiaru popełnienia czynu zabronionego, przewiduje, że jego zachowanie może wypełnić znamiona
takiego czynu, jednakże przypuszcza - choć bezpodstawnie - że tego uniknie.
NEGLIGNTIA - Niedbalstwo nieumyślność nieświadoma polega na tym, iż sprawca nie przewiduje
możliwości popełnienia czynu zabronionego, ale powinien i mógł to przewidzieć.
Ø Mieszana (Culpa dolo exorta)
wina mieszana, czyli umyślno-nieumyślna, zwana też kombinowaną. Polega ona na tym, że
przestępstwo podstawowe jest popełnione z winy umyślnej, natomiast jego skutki wynikają z winy
nieumyślnej. Dochodzi do niej np. wtedy, gdy sprawca, chcąc przywłaszczyć sobie torebkę ofiary,
wyszarpuje ją tak gwałtownie, że ofiara upada na ziemię, uderza głową o podłoże i ponosi śmierć.
Sprawca będzie więc odpowiadał za kradzież z powodu winy umyślnej, za śmierć ofiary zaś z winy
nieumyślnej.

P

ODZIAŁ

CZYNÓW

ZABRONIONYCH

:

Ø Powszechne -„KTO” „Każdy” (EXTRANEUS) ogólno sprawcze
– może być popełnione przez każdego
Ø Indywidualne: żołnierz, matka, f.publiczny (INTERNEUS)
krąg określ podmiotów - musi być cecha indywidualizująca

Ø Właściwe - istnienie przestępstw zależy od zindywidualizowanego zachowania podmiotu np.
dezercja art. 339 §1, bigamia art. 206, kazirodztwo
Ø Niewłaściwe – znamię (okoliczność) indywidualizujące decyduje o bycie typu kwalifikowanego

11 / 13

bądź uprzywilejowan.- odnoszą się do sposobu działania sprawcy, jego motywacji, następstw czynu
Np.„matka,która„- dzieciobójstwo,
Extraneus może odpowiadać za czyn intraneusa, gdy ma świadomość o popełnianym przestępstwie
np. podżeganie do dezercji
Ø Kwalifikowane- tryb pozbawienia wolności jest wyższy niż normalnie przewidziany,Np. ciężkie
zabójstwo, morderstwo (szczególne okrucieństwo, zasługujące na szczególne potępienie)
Ø Uprzywilejowane- Extraneus nie odpowiada nigdy.
Zabójstwo eutanastyczne- bo występuje współczucie i żądanie śmierci przez pokrzywdzonego, art.
150,
Zabójstwo w afekcie, bo występuje silne wzburzenie usprawiedliwione okolicznościami, art. 148 §4

Ø Materialne (skutkowe)
Zabójstwo- skutek śmierć,
gwałt- skutek – obcowanie płciowe
Ø Formalne (bez skutkowe) wywołanie skutku nie jest wymagane, gdyż penalizowane jest już
samo zabronione zachowanie się sprawcy. Jeżeli skutek zostanie wywołany to wpływa on zaostrzająco
na wymiar kary. Np. składanie fałszywych zeznań

Ze wzgl. na tryb ścigania
Ø Publicznoskargowe:
Z urzędu – ścigane z oskarżenia publicznego- bezwarunkowe
Na wniosek- jest typem warunkowym, ale po złożeniu wniosku przez poszkodowanego , ściganie
następuje z urzędu- art. 284 § 4 przywłaszczenie rzeczy, 286 § 7- wyłudzenie,190a- stalking
Ø Prywatnoskargowe np. naruszenie nietykalności cielesnej, zniesławienie, lekkie uszkodzenie
ciała

Ź

RÓDŁA

PRAWA

KARNEGO

:

1. kodeks karny
2. kodeks postępowania karnego
3. kodeks karny wykonawczy
4. ustawa karna skarbowa z 26 października 1971r
5. Ustawa z 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich
6. ustawa z 25 czerwca 1997 roku o świadku koronnym.
Źródłami prawa nie są
- rozporządzenia wykonawcze
- orzecznictwa sądowe
- zwyczaje ( obyczaje)

F

UNKCJE

PRAWA

KARNEGO

1. Funkcja ochronna – ochrona systemu wartości społecznych
2. Funkcja wychowawcza – oddziaływanie na świadomość społeczną w kierunku zaakceptowania
wartości kodeksu karnego
3. Funkcja gwarancyjna – wiąże się z nią kilka zasad nastawionych na to, aby chronić człowieka od
ryzyka konfliktu z normą karną
4. Funkcja sprawiedliwościowa – historycznie pierwotna funkcja prawa karnego; zaspokajanie poczucia
sprawiedliwości osoby pokrzywdzonej przestępstwem, a także rodziny ofiary i jej grupy społecznej
leży u genezy prawa karnego

12 / 13

Z

ASADA

TALIONU

Talion materialny – zasada polegający na wyrządzeniu przestępcy dokładnie takiej samej kary jaką on
komuś wyrządził.(oko za oko,) Talion formalny – zasada ta opiera się na pewnej symbolice,
dopasowanego do charakteru czynu (np.: złodziejowi obcina się rękę).

Z

ASADA

REPRESJI

WSZECHŚWIATOWEJ

– jedna z zasad w prawie karnym, regulujących kwestie odpowiedzialności karnej za przestępstwa
popełnione za granicą tego państwa, można ścigać cudzoziemców, którzy popełnili czyn zabroniony
skierowany przeciw interesom Polski, polskich obywateli, osób prawnych lub organizacji, albo
przestępstwo o charakterze terrorystycznym. można ścigać każdego cudzoziemca, który popełnił za
granicą inny czyn zabroniony, jeżeli jest on w Polsce zagrożony karą przekraczającą 2 lata
pozbawienia wolności, a sprawca przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie postanowiono
go wydać Dotyczy to: przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu wewnętrznemu lub zewnętrznemu
Rzeczypospolitej Polskiej, przestępstwa przeciwko polskim urzędom lub funkcjonariuszom publicznym,
przestępstwa przeciwko istotnym polskim interesom gospodarczym, przestępstwa fałszywych zeznań
złożonych wobec urzędu polskiego,
przestępstwa, z którego została osiągnięta korzyść majątkowa na terytorium RP przestępstwa, do
którego ścigania Rzeczpospolita Polska jest zobowiązana na mocy umów międzynarodowych

P

OCZYTALNOŚĆ

OGRANICZONA

pojawia się na skutek:- upośledzenie umysłowe, choroba psychiczna lub inne zakłócenie czynności
psychicznych-zdolność ta jest w znacznym stopniu ograniczona, ale nie wyłączona. Stan taki nie
wyłącza winy, ale zmniejsza jej stopień. Zaistnienie poczytalności ograniczonej, może wystąpić w
przypadku lżejszych odmian schorzeń psychicznych, np. w niektórych odmianie depresji.

P

OJĘCIA

Kryminologia: badana przestępstwo i przestępcę, Penologia: nauka o karze jako zjawisko prawne i
socjologiczne, analiza celów i skutków, Bronisław Wróblewski Wiktymologia: nauka o ofierze, rola
ofiary w dokonaniu przestępstwa, Penitencjarystyka: nauka o więziennictwie, Kryminalistyka:
problematyka wykrywania przestępstw oraz pozyskiwania, badania i utrwalania dowodów
Kryminalizacja – stanowienie nowych zakazów karnych, Dekryminalizacja bezwzględna –
zalegalizowanie (np. pornografia dla osób pow. 15 lat, gdy chcą) – nowy kodeks karny
Kontrawencjonalizacja (dekryminalizacja względna) – przesunięcie danego czynu z kręgu
przestępstw do kręgu wykroczeń, Dekontrawencjonalizacja – uznanie wykroczenia za przestępstwo
(prowadzenie po pijaku), Depenalizacja – łagodzenie

ZASADY PRAWA KARNEGO

Praworządności – postępowanie zgodne z prawem, Sprawiedliwości, Humanizmu , Subsydiarności –
Czynu – tylko czyn może być podstawą odpowiedzialności, Społecznej szkodliwości ,Winy – nullum
crimen (poena) sine pulpa,Indywidualizacji odpowiedzialności – odpowiedzialność tylko za własne
czyny, dubio pro reo– wszystkie wątpliwości rozstrzyga się na korzyść sprawcy, związana z zasada
domniemania niewinności,Nulla sanctio sine iudico – zasada sądowego wymiaru sprawiedliwości,

OKOLICZNOŚCI WYŁĄCZAJĄCE WINE

Błąd co do bezprawności lub okoliczności uchylających odpowiedzialność• Niepoczytalność i
poczytalność ograniczonaa) choroba psychiczna

13 / 13

wypicie alkoholu sprawia, że człowiek jest niepoczytalny; osoba niepoczytalna nie może
powołać się na przepisy o niepoczytalności. Między stanem poczytalności a stanem niepoczytalności
jest poczytalność ograniczona. Nie ma niepoczytalności ograniczonej.