Kaktusarium 7 | maj 2012

1

maj 2012

Polskie Towarzystwo
Kaktusowo-Sukulentowe

Opuntia aciculata
fot. Randolph Femmer (USA)

Kaktusarium 7 | maj 2012

2

Polskie Towarzystwo
Kaktusowo-Sukulentowe

by pomagać... by poznawać... by chronić...

Od redakcji

Drodzy członkowie PTKS !

Sezon kaktusowy w pełni, roboty
przy kaktusach pewnie dużo, warto
jednak też trochę czytać o kaktusach i
sukulentach, a czasem i... pisać.
Zapraszamy do przedstawiania w
”Kaktusartium” własnych kolekcji, napi-
sania kilku słów o nich, o historii swoje-
go hobby. Zapraszamy także do do-
starczania do „Kaktusarium” informacji
z kaktusowego świata. Osoby prowa-
dzące działalność gospodarczą zwią-
zaną z kaktusami i sukulentami zapra-
szamy do bezpłatnego reklamowania
się w „Kaktusarium”.
Podobno wkrótce ma się rozpocząć
jakieś „Euro”. Nie wiemy dokładnie co
to jest, jednak razem z całym towarzy-
stwem PTKS będziemy gorąco kibico-
wać naszej reprezentacji, aż do jej
ostatniego - niestety prawdopodobnie
tylko trzeciego - meczu.

!

K

AKTUSARIUM

numer 7, maj 2012

KAKTUS NA OKŁADCE

Opuntia aciculata Griffiths

Spis treści

Od redakcji

Kaktus na okładce. Opuntia aciculata

Od edytora „Kaktusy i Inne”

Drobnostki

Nowe książki

Na kolejnym stanowisku w pustynui Anza

Borrego. Część 7

Krótkie informacje

Ferocactus latispinus ssp. latispinus

W naszej bibliotece

Opuncje, z racji posiadania glochidów, mogą
się naprzykrzyć hodowcy. Oby tylko hodowcy -
uprawianie ich w mieszkaniu może być niebez-
pieczne zwłaszcza dla dzieci i osobiście jestem
zdecydowanym przeciwnikiem trzymania tego typu
kaktusów „pod dachem”. Opuntia aciculata to ga-
tunek, który szczególnie należy odradzać w upra-
wie parapetowej, bo posiada ona wyjątkowo dużo
glochidów - ich gęste brązowe poduszeczki, do-
dajmy - bardzo ładne, są dla niej charakterystycz-
ne. Od czego są jednak zdjęcia - na nich można
zobaczyć jak opuncja ta rośnie w naturze.

Kaktusarium 7 | maj 2012

3

O. aciculata występuje w północnomeksykań-
skich stanach Tamaulipas, i Nuevo Leòn, oraz na
południu Teksasu. Tu pokazany jest egzemplarz,
który przybrał niebieską barwę naskórka, w odpo-
wiedzi na duże nasłonecznienie. W uprawie w Eu-
ropie O. aciculata takiego intensywnego zabar-
wienia nie osiągnie, a i w naturze też tylko rzadko
niektóre egzemplarze je przybierają. Nie wszystko
można sprowadzić pod dach swojej szklarnii. Ale
przecież wymyślono zdjęcia! CM

O

D

E

DYTORA

K

AKTUSY I

I

NNE

Drodzy Czytelnicy KI
W najnowszym numerze Kaktusy i Inne jest
już więcej autorów z Polski. Nie mniej aby utrzy-
mać ten trend, i oby go jeszcze rozwinąć, na
wszelki wypadek raz jeszcze chcę zachęcić po-
tencjalnych autorów do nadsyłania materiałów do
publikacji w czasopiśmie.Chciałbym przypomnieć,
że nie muszą być to koniecznie typowe artykuły -
bardzo byłbym wdzięczny także za rzeczy drobne,
na które przeznaczone są dwie rubryki w piśmie.
Te drobne rzeczy mogą obejmować krótkie artyku-
ły - np. krótkie przedstawienie jakiegoś kaktu-
sa/sukulenta, drobne uwagi uprawowe, „patenty”,
recenzje książek, wypowiedzi polemiczne, komen-
tarze, ciekawostki - n.p. ciekawe zdjęcie, itp. Jeśli
ktoś z Państwa jest chętny - serdecznie zapra-
szam.
Proszę także o reklamowanie KI wśród znajo-
mych - Kaktusy i Inne jest bardzo cenione, jednak
- choć trudno w to uwierzyć (!) - wciąż są kaktusia-
rze, którzy nie prenumerują KI (są też tacy, którzy
czytają tylko wersje elektroniczne, zeskanowane! -
niech im to będzie na zdrowie (oby nie na nie-
zdrowie, do czego niestety prowadzi zbyt długie
ślęczenie przed monitorem! )).

Osoby, które chciałyby napisać coś do na-

stępnego numeru, proszę o przesłanie materiału w
ciągu 3 tygodni. Zachęcam także do przesyłania
uwag na temat czasopisma na mój email:
[e-mail].

z życzeniami miłej lektury KI

edytor

D

R O B N O S T K I

• Nowy Sesamothamnus

W północnej Namibii znaleziono kolejny gatunek z
niewielkiego rodzaju Sesamothamnus (rodzina
Pedaliaceae), spokrewnionego z Pachypodium, na
który składa się kilka roślin-pachykauli. Sesa-
mothamnus leistneri - taką nazwę ma przyjąć nowy
gatunek, to małe drzewo do 3m wysokości, i ponad
pół metra grubości pnia. Dobrą wiadomością dla
miłośników kaudeksów jest obserwacja, że siewki
dość szybko grubieją po wysiewie. Więcej informa-
cji i zdjęcia rośliny można znaleźć na stronie:

www.huntington.org/BotanicalDiv/ISI2010/isi/2010-
27.html

• Ksiażka o roślinach mrówkowych

wydana na DVD

Warto zareklamować książkę o
roślinach mrówkowych wydaną
przez Derricka Rowe z Nowej Ze-
landii, autora artykułów o tych
roślinach dla „Kaktusy i Inne”.
Książka zatytułowana „Ant-Plants:
Arboreal Wonders of Nature”, została opublikowa-
na w formie elektronicznej na DVD. Można ją nabyć
poprzez stronę:

www.australiansucculents.com/

• O Gymnocalycium meregallii

W najnowszym numerze internetowej publikacji
„Schuetziana” można przeczytać o nowym gatunku
Gymnocalycium - G. meregallii. Pismo można po-
brać z

www.schuetziana.org/downloads.php

. Na

stronie znajduje się także wykaz innych nowych
opisów w rodzaju Gymnocalycium opublikowanych
w ostatnim czasie.

• Rodzaj Aylostera w nowym ujęciu

Autorzy: Stefano Mosti, Nadeesha Lewke Bandara
i Alessio Papini, dokonali niedawno włączenia ro-
dzaju Mediolobivia do Aylostera, zgodnie zresztą z
ostatnimi badaniami. Ich artykuł dostępny jest na
stronie

www.pakbs.org/pjbot/PDFs/43(6)/21.pdf

.

Czas pokaże czy koncepcje autorów się sprawdzą.
Prawdopodobnie sam fakt połączenia obu rodza-
jów - tak, jednak duża liczba uznanych gatunków w
rodzaju Aylostera chyba wzbudzi zastrzeżenia.

Kaktusarium 7 | maj 2012

4

Chcesz się wymienić
kaktusami / sukulentami z innymi?
Poszukujesz ciekawych okazów?
Jeśli tak, to miejscem, które warto
odwiedzić jest

znajdująca się na naszym forum

www.kaktusy-sukulenty.pl/forum

Z

APRASZAMY

!

N o w e k s i ą ż k i

 Haworthiad
Hybrids and Cultivars

Jest

to

specjalny

numer

czasopisma

„Haworthiad”, poświęcony
hybrydom i kultywarom w
rodzaju Haworthia. Numer
ma 40 stron i jest w for-
macie

A4

(regularne

numery tego czasopisma
wychodzą w formacie A5).
Numer jest dostępny tak-
że dla osób nie będących
członkami towarzystwa miłośników haworsji. Wię-
cej informacji i zamawianie na stronie interneto-
wej:

www.haworthia.org/haw25.php

. Zeszyt jest

dostępny także w naszej bibliotece.

 Nacktdistel und Spinnenkak-

tus – Die Gattung Gymnoca-
lycium

Detlev Metzing

Wydawnictwa

Niemiec-

kiego Towarzystwa Kaktuso-
wego (DKG) nie były u nas
dotychczas

reklamowane,

ponieważ są one dostępne
tylko dla członków, oraz
członków towarzystwa szwaj-
carskiego i austriackiego. Nie
mniej można starać się nabyć
je „z drugiej ręki”, można też
zamówić w redakcji KI. W ostatnich latach DKG
wydało kilka interesujących tytułów. Najnowszym z
nich jest to właśnie wydawnictwo. Klasyfikacja ro-
dzaju idzie tu szlakiem pozycji Grahama Charlesa,
z pewnymi uaktulnieniami. Książka ma 144 strony,
i ok. 200 dobrej jakości zdjęć. Fragment książki
można zobaczyć na stronie internetowej towarzy-
stwa:

www.dkg.eu/cms/cs/index.pl?navid=1220



Wunderbare Welt der

Parodien

Herbert Thiele

Nieco

wcześniejszym

wydawnictwem DKG z tej se-
rii jest książka o rodzaju Pa-
rodia, traktowanego w wą-
skim

sensie,

t.j.

bez

uwzględniania gatunków No-
tocactus. Również liczy ona
144 strony i ok. 200 zdjęć.
Autor wyszczególnia tu 24
gatunki parodii.



Sulcorebutien – Kleinode
aus Bolivien

Willi Gertel & Wolfgang Latin

Jeszcze wcześniejszym
wydawnictwem DKG jest po-
zycja o sulkorebucjach, z 322
stronami, i ponad 1300 zdję-
ciami. Fragment książki moż-
na zobaczyć na stronie:

www.dkg.eu/cms/cs/index.pl?
navid=1184

Kaktusarium 7 | maj 2012

5

Na kolejnym stanowisku
w pustyni Anza Borrego

Często ze zdumieniem patrzę na miejsce,
gdzie rośliny są w stanie rosnąć. Teren na
zdjęciu 1 należy do takich, na których według
mnie niewiele byłoby w stanie żyć, ale jak wi-
dać pustynia pokazuje nam, że może ona
gościć rośliny, gdzie się jej tylko podoba.
Skały na tym terenie o kilkuset akrach prawie
wszedzie są tak blisko siebie jak dachówki na
dachu. Na dużej części tego obszaru ziemi
jest bardzo mało - wszystko to kamień obok
kamienia. Gdy widzę małe rośliny rosnące na
takim obszarze, nabieram zaufania do pusty-
ni. Gdy widzę ferokaktusy i małe ocotillo na
tak skalistym terenie, wiem, że pustynia jest
wciąż zdrowa. Czy ta mała Mammillaria te-
trancistra na zdjęciu 2 wygląda jakby miała
zaraz umrzeć? Widać, że nasiono zostało
wmyte pod kamień, skąd zaczęła rosnąć
siewka, i wciąż rośnie, nawet jeśli musi się
położyć aby wyjść spod skały.
Na tym terenie było wiele ferokaktusów
na tyle dużych by nie nazywać ich siewkami,
ale wciąż jeszcze nie wyrośniętych. Niektóre
miały tylko jeden lub dwa pąki, inne, większe,
miały obwódki z pąków i kilka otwartych
kwiatów. U ferokaktusa na zdjęciu 3 jest ok.
16 pąków, podczas gdy starsze i większe ro-
śliny miały 30-40 pąków i kwiatów.
Kiedy odjechałem z tego gęsto pokrytego
skałą terenu, podążyłem dalej w rejon z grun-
tem głównie z rozdrobnionego granitu. Tu
widać było, że lało jeden lub dwa dni przed-
tem. Ocotillo nie były przybrane liśćmi, ale w
kilka dni pokryją się nimi, bo wszyskie zaczy-
nały je wypuszać. Ich kwiatostany zaczynały
rosnąć, podczas gdy inne, w innym miejscu,
które już były pokryte liśćmi, miały już kwiaty
gotowe do otwarcia. Tu były naprawdę duże
egzemplarze - największe przekraczały 10m.

Tekst i zdjęcia: Elton Roberts

Kaktusarium 7 | maj 2012

6

Lista nasion PTKS

Wreszcie zaczęła być tworzona lista nasion, nie-
stety nie zdążyliśmy z nią na obecny numer KI, ale
mamy nadzieję, że z następnym numerem będzie go-
towa.

Kolejne numery

The Cactus Explorer

Ukazały się kolejne numery The Cactus Explo-
rer, elektronicznej publikacji pod red. Grahama
Charlesa. Numery są bardzo ciekawe, zawierają
m. in. wiele relacji ze stanowisk naturalnych, in-
formacje o ważniejszych nowościach wśród kaktu-
sów. Można je pobrać ze strony internetowej:

www.cactusexplorers.org.uk/

ELK 2012

Największa kaktusowa giełda w Europie, ELK,
odbędzie się w dniach 7-8 września w Belgii. Więcej
informacji, m.in. lista sprzedawców, na stronie

http://www.elkcactus.eu

.

Jeśli będziecie w Anglii.

Co cztery lata Brytyjskie Towarzystwo Kaktu-
sowo-Sukulentowe organizuje swoją konwencję,
czyli ogólny zlot swoich członków oraz innych kak-
tusiarzy, połączony z wieloma atrakcjami. Najwięk-
szą z nich jest, jak można się domyślić, giełda kak-
tusów i sukulentów, gdzie rośliny na sprzedaż ofe-
rują nie tylko firmy brytyjskie, ale i firmy z konty-
nentu. Jest także wystawa roślin, specjalistyczne
towarzystwa, które próbują werbować nowych
członków, a przede wszystkim wielu kaktusiarzy.
W tym roku, 18 sierpnia, będzie miała miejsce ko-
lejna edycja. Więcej informacji na stronie towarzy-
stwa:

www.bcss.org.uk/nat_show.php

.

Chrudim 2012

Z kolei 29 września w czeskiej miejscowości
Chrudim odbędzie się największa giełda w Repu-
blice Czeskiej. Więcej informacji na stronie

www.cs-kaktusy.cz/akce-frames.htm

, gdzie można

znaleźć również spis innych imprez kaktusowych w
Czechach.

Polecamy książkę Raquel Pinto o

kaktusach - głównie kolumnowych i

opuncjowych - najbardziej

północnej części Chile

Więcej informacji i zamawiańie:

http://librodecactus.blogspot.com

Polecamy książkę o rodzaju Ariocarpus

Jerzego Woźniaka, drugą z serii

"Te wspaniałe sukulenty".

Uwaga: w przypadku

zamówienia dwóch pozycji - Ariokarpusy i

Ferokaktusy

, łączna cena obu książek

wynosi tylko 55zł, wraz z wysyłką.

Zamówienia:

[e-mail]

lub telefonicznie 0-606 266 724

Krótkie informacje

Kaktusarium 7 | maj 2012

7

F

EROCACTUS LATISPINUS

SSP

.

LATISPINUS

Ferocactus latispinus ssp. latispinus (Haw.) Br.
& R. to jeden z najbardziej popularnych gatunków
Ferocactus. Zamieszkuje on duży obszar środko-
wego Meksyku - rejony cieplejsze niż obszary wy-
stępowania większości innych ferokaktusów. Ga-
tunek ten rośnie tam wśród traw, a jego płaskoku-
listy korpus jest zwykle mocno zagłębiony w grun-
cie. F. latispinus należy do mniejszych w rodzaju -
największe spotykane egzemplarze miały wpraw-
dzie do 40cm średnicy, ale nie osiąga on dużej wy-
sokości, pozostając zawsze płaskokulisty.
Niestety, jak to często bywa, są kontrowersje
co do nazw botanicznych - niemiecki znawca ro-
dzaju, Gottfried Unger uznaje F. latispinus za pod-
gatunek rosnącego bardziej na południe, również
niewielkiego F. recurvus (F. recurvus ssp. latispi-
nus), angielski badacz N. Taylor traktuje F. recu-
rvus jako podgatunek F. latispinus (pod nazwą F.
latispinus ssp. spiralis), jako trzeci podgatunek wy-
różniając ssp. greenwoodii, podobne podejście re-
prezentuje Woźniak, inni autorzy - Pilbeam i
Bowdery, traktują F. latispinus i F. recurvus (ra-
zem z ssp. greenwoodii) jako dwa różne gatunki.

Ferocactus latispinus jest popularny dzięki
swoim pięknym cierniom i wczesnemu kwitnieniu.
Dostępny jest także w komercyjnej sprzedaży.
Może zakwitnąć już przy ok. 10cm średnicy. Kwiaty
są zwykle czerwono-purpurowe, choć na niektó-
rych lokalizacjach występują egzemplarze z kwia-
tami jasnoczerwonymi, znane są także formy żół-
tokwitnące. W uprawie należy pamiętać o ciepłym
zimowaniu, powyżej 12

o

C, a przy przepuszczalnym

podłożu nie trzeba latispinusowi w okresie wzrostu
bardzo skąpić wody, lepiej też rośnie on przy
zwiększonej wilgotności powietrza. Konieczna jest
największa możliwa ilość słońca, jednak nie należy
się dziwić, że w naszych, nawet najbardziej opty-
malnych warunkach, wytwarzane ciernie będą
znacznie mniej imponujące niż pięknie uciernio-
nych egzemplarzy dostępnych w handlu i pocho-
dzących z upraw z Wysp Kanaryjskich. CM

Literatura:
Bartylak, J. Uwagi o uprawie i taksonomii Ferocactus recu-
rvus var. latispinus (Haworth) Unger. Kaktusy i Inne 3, 2005
Woźniak, J. Ferokaktusy. 2009

zdjęcie: Jerzy Bartylak

Kaktusarium 7 | maj 2012

8

Wkradła się drobna pomyłka w ostatnim
numerze Kaktusarium. Józef Piłudski ur.
w 1867r. miał w 1886r. oczywiście lat 19,
a nie 9! W najbliższym czasie postaramy
się wynaleźć i opublikować inne zdjęcia
„historyczne”.

W N A S Z E J B I B L I O T E C E

CactusWorld

Pismo Brytyjskiego
Towarzystwa Kaktusowo-
Sukulentowego (BCSS)
„CactusWorld”, ukazuje
się już od 30 lat (do
2005r. pod nazwą „British
Cactus & Succulent
Journal”). Pismo jest
kwartalnikiem, ma ok. 60
stron, jest w pełnym ko-

lorze, ładnie wydane, o dość atrakcyjnej formule.
Jest duża różnorodność tematyczna, dużo jest ar-
tykułów o sukulentach innych niż kaktusy, pisze tu
wielu zagranicznych autorów, oraz oczywiście wie-
lu znanych brytyjskich kaktusiarzy. Dołączana jest
wkładka z życia towarzystwa. Pismo jest na wyso-
kim poziomie merytorycznym, z dobrymi zdjęciami,
jest to jedno z wiodących czasopism kaktusowych
na świecie. Czasopismo jest bardziej przyjazne
mniej zaawansowanym kaktusiarzom i sukulencia-
rzom niż inne pismo anglojęzyczne - czasopismo
amerykańskie, jest tu więcej materiału „lżejszego”,
zdjęcia są lepiej wyeksponowane, są rubryki na
rzeczy drobne, i chociaż czasopismo amerykań-
skie, ma nieco większą renomę na świecie pod
względem zawartości merytorycznej, można po-
dejrzewać, że przeciętny kaktusiarz wolałby pismo
brytyjskie.

Internoto

Jest to pismo wydawane
przez Internoto -
Internationale Gesellschaft der
Notokakteen-Freunde (Między-
narodowe Towarzystwo
Przyjaciół Notokaktusów - Inter-
noto) od 33 lat. Ukazuje się ono
jako kwartalnik, o 32 stronach w

pełnym kolorze, formatu A5, po niemiecku, z an-
gielskimi abstraktami. W każdym numerze jest kil-
ka artykułów. Dołączona jest mała wkładka z in-
formacjami z działalności towarzystwa.

Kaktusz-Világ

Kolejne czasopismo
węgierskie w naszej bibliotece
jest wydawane już 35-ty rok,
przez

Magyar Kaktuszgyőjtık

Országos Egyesülete (MKOE),
co chyba znaczy: Węgierskie
Towarzystwo Kaktusowe. Pi-
smo ukazuje się od 1971 roku,
i jak to było w „komunie”, były

różnorakie problemy z jego wydawaniem. Obecnie
jest to dwumiesięcznik. Czasopismo ma 44 strony
na numer, z różnorodnym materiałem, wygladają-
cym na ciekawy (język!), jest formatu trochę mniej-
szego od KI, w pelnym kolorze, choć druk mógłby
być nieco lepszy.

The Plant Press

Jest to elektroniczne
wydawnictwo, publikowane
dwa razy rocznie przez
Towarzystwo Rodzimych
Roślin Arizony (Arizona
Native Plant Society
AZNPS). The Plant Press
nie jest pismem kaktu-
sowym, jednak ponieważ

Arizona kaktusami stoi, więc nierzadko pojawiają
się w nim i kaktusy. Artykuły nie są długie i zdjęć
nie jest wiele, jednak to całkiem sympatyczna pu-
blikacja.