Kaktusarium 2 | wrzesień 2011

1

wrzesień 2011

Polskie Towarzystwo
Kaktusowo-Sukulentowe

Sclerocactus papyracanthus, fot. Piotr Modrakowski
http://kaktusy-piotra.strefa.pl

Kaktusarium 2 | wrzesień 2011

2

Spis treści:

1. Kaktus na okładce. Sclerocactus

papyracanthus

2. Z melokaktusem w herbie

3. Nasza strona internetowa

4. Portret kaktusa.

Lobivia saltensis var. saltensis

5. Na kolejnym stanowisku w

pustyni Anza Borrego.

6. Drobne

7. Warto polecić. Część 2

8. Kaktus og andre sukkulenter

- duńskie pismo o kaktusach i

sukulentach

K O N K U R S T R W A

Trwa konkurs na nadanie taksonomicznego ro-
dowodu kaktusowi figurującym w naszym logo.
Dotychczas pojawiła się sugestia, że jest to ja-
kiś gatunek z rodzaju Lobivia (czy nie za krótka
rurka kwiatowa?). Czekamy na następne!

Kaktusarium

numer 2

wrzesień 2011

Chcesz się wymienić
kaktusami / sukulentami z innymi?

Poszukujesz ciekawych okazów?

Jeśli tak, to miejscem, które warto
odwiedzić jest

znajdująca się na naszym forum

www.kaktusy-sukulenty.pl/forum

Z

APRASZAMY

!

Polecamy książkę Raquel Pinto o

kaktusach - głównie kolumnowych i

opuncjowych - najbardziej północnej

części Chile

Więcej informacji i zamawiańie:

http://librodecactus.blogspot.com

Polskie Towarzystwo
Kaktusowo-Sukulentowe

By pomagać, by poznawać, by chronić.

Kaktusarium 2 | wrzesień 2011

3

Kaktus na okładce

Sclerocactus papyracanthus

Zapewne użyta wyżej nazwa rodzajowa nie-
jednego tu zaskoczy, gdyż ten charakterystyczny
kaktus z dawien dawna byl tytułowany Toumeyą,
badania DNA potwierdziły jednak jego sugerowa-
ną wcześniej przynależność do rodzaju Sclero-
cactus.
Sclerocactus papyracanthus jest rośliną wy-
jątkowo trudną do znalezienia w swoim natural-
nym środowisku. Te małe niekrzewiące się rośliny
większość roku spędzają zagłębione w grunt.
Swoje głowy wychylają wiosną, gdy kwitną i roz-
poczynają krótki okres wzrostu. Potem szybko
chowają się z powrotem, spędzając w ukryciu
gorące lato aż do jesieni, gdy wychylają się po-
nownie, w odpowiedzi na pojawiające się wtedy
deszcze, a następnie w porze zimowej ponownie
zagłębiają się w grunt.
Ale Toumeję trudno dostrzec także dlatego,
że bardzo dobrze maskuje się ona pośród innej
roślinności, dającej jej ochronę przed słońcem. To
głównie dzięki swoim charakterystycznym papie-
rowym cierniom, od których wywodzi się jej na-
zwa, jest ona trudna do zauważenia - bardziej niż
rasowego kaktusa, roślina wyglądem swoim przy-
pomina raczej... kępę spalonej trawy.
Sclerocactus papyracanthus, lub jak kto woli
Toumeya papyracantha, występuje głównie w
stanie Nowy Meksyk, także na mniejszym obsza-
rze w Arizonie, i na skrawku Teksasu. Widnieje
ona w załączniku CITES 1, gdzie figurują rośliny
najbardziej chronione przed międzynarodowym
handlem, jednak prawdopodobnie ilość roślin w

Z melokaktusem
w herbie

Wyspy Turks i Caicos, małe brytyjskie teryto-
rium zamorskie leżące na północ od Haiti, może
sie poszczycić posiadaniem kaktusa w herbie.
Kaktusem tym jest Melocactus intortus, gatunek
powszechnie tam występujący, od którego zwy-
czajowej nazwy - „turban Turka”, pochodzi także
pierwszy człon nazwy wysp.

Sclerocactus papyracanthus, fot. Piotr Modrakowski,

http://kaktusy-piotra.strefa.pl

środowisku naturalnym jest większa niż obecnie
przyjmowana, co jest związane ze wspomnianymi
wyżej kłopotami z ich zauważeniem w naturze.
Kaktusy z rodzaju Sclerocactus nie są poleca-
ne początkującym - należą one do najtrudniej-
szych w uprawie i w wysiewie, wymagają specy-
ficznego traktowania, i S. papyracanthus nie jest
tu wyjątkiem. Przy ewentualnej uprawie należało-
by przede wszystkim zwrócić uwagę na zapew-
nienie chłodnego zimowania i podlewanie tylko w
czasie krótkiego okresu wegetacji wczesną wio-
sną i także krótkiego jesienią; podczas pozostałej
znacznie większej części roku, kaktus powinien
mieć sucho. Najbezpieczniej jednak jest uprawiać
S. papyracanthus jako roślinę szczepioną.

Kaktusarium 2 | wrzesień 2011

4

Nasza strona
internetowa

Osoby, które jeszcze nie wzięły udziału w son-
dażach zamieszczonych na naszej stronie interne-
towej, zapraszamy do „nadrobienia zaległości”.
Pierwsze dwie ankiety pojawiły się wcześnie i
zdążyły przyciagnąć dużą grupę głosujących, na-
tomiast w pozostałych ośmiu, które zostały
umieszczone później, głosowalo znacznie mniej
osób. Jeśli więc ktoś ma czas na chwilę zabawy w
internecie, to zapraszamy.
Nasza strona jest obecnie uaktualniana i po-
prawiana, choć zmiany nie są wielkie. Zmienione
zostały nieco teksty na poszczególnych podstro-
nach, pojawiły się m. in. kolejne krótkie opisy po-
szczególnych rodzajów kaktusów - te krótkie cha-
rakterystyki były pisane dość pobieżnie, jeśli więc
ktoś z Państwa ma uwagi odnośnie któregoś z
rodzajów, lub umie sporządzić daną notkę lepiej,
jak najbardziej może sam takową napisać i prze-
słać ją emailem lub umieścić na naszym forum.
Zmiany dotyczą także wyglądu - jest on teraz
chyba trochę lepszy.
Tych z Was, którzy posiadają własne strony
internetowe, zapraszamy oczywiście do wymiany
linków ze stroną PTKS.

Portret kaktusa

Lobivia saltensis

var. saltensis

Lobivia saltensis

Lobivia saltensis var. saltensis (Spegazzini)
Britton & Rose pochodzi z północnej Argentyny —
występuje na południu prowincji Salta i północy
prowincji Tucuman. Roślina rośnie pojedyńczo lub
się krzewi, poszczególne głowy mogą być kuliste
lub trochę wydłużone, do ok. 5 cm średnicy. Lo-
bivia ta charakteryzuje się przede wszystkim po-
wyginanymi cienkimi cierniami środkowymi, oraz
czerwonym kwiatem (gardziel kwiatu jest ciem-
niejsza dzięki ciemnoczerwonym pręcikom).
Uprawa nie nastręcza specjalnych trudności, choć
roślina posiada gruby korzeń i należy stosować
małe doniczki i przepuszczalne — choć w miarę
żyzne — podłoże. Jak i inne lobiwie, tak i ta wy-
trzyma krótkie spadki temperatury niżej zera

o

C, w

suchej atmosferze i oczywiście nie podlewana.
Obok odmiany typowej, w gatunku tym opisanych
zostało jeszcze kilka innych odmian, ale zasad-
ność ich wyodrębniania nie przez wszystkich jest
uznawana (var. multicostata, var. pseudocachen-
sis, var. nealeana, var. zapallarensis).

Polecamy k

siążkę o rodzaju Ariocarpus

Jerzego Woźniaka, drugą z serii

"Te wspaniałe sukulenty".

Dodatkowa informacja: w przypadku

zamówienia dwóch pozycji - Ariokarpusy i

Ferokaktusy

, łączna cena obu książek

wynosi tylko 55zł, wraz z wysyłką.

Zamówienia pod adresem:

[e-mail]

lub telefonicznie 0-606 266 724

Kaktusarium 2 | wrzesień 2011

5

N

N

a

a

k

k

o

o

l

l

e

e

j

j

n

n

y

y

m

m

s

s

t

t

a

a

n

n

o

o

w

w

i

i

s

s

k

k

u

u

w

w

p

p

u

u

s

s

t

t

y

y

n

n

i

i

A

A

n

n

z

z

a

a

B

B

o

o

r

r

r

r

e

e

g

g

o

o

Druga część kaktusowych przygód

Eltona Robertsa z podróży po pustyni

Anza Borrego w Kalifornii

Popatrzcie na zdjęcie pierwsze - powiedział-
bym, że trzy nasiona pomyślnie wykiełkowały w
tym samym czasie, ponieważ rośliny są tego sa-
mego wzrostu i wyglądają jakby były tego samego
wieku. To co można zobaczyć na tym zdjęciu,
oprócz trzech cudownych roślin, to różnice w ich
kwitnieniu. Zauważcie, że roślina na przedzie ma
kilka otwartych kwiatów, podczas gdy ta po pra-
wej stronie ma otwarty jeden, i jeden, który próbu-
je się otworzyć, a ta z lewej dopiero będzie je
otwierać. Dlaczego - jeśli rosną razem - nie mają
one podobnej ilości otwartych kwiatów? Mam taką
teorię, ża egzemplarz na samym przedzie - po-
nieważ jest najbardziej wystawiony na południe -
dostaje więcej słońca i wczesnowiosennego cie-
pła, bo żadna inna roślina go nie zakrywa. Roślina
po prawej stronie kwitnie jako druga z koleji, bo
dostaje mniej słońca, a trzecia najpóżniej, bo jest
najbardziej cieniowana. Jeśli sądzicie, że to nie to
jest przyczyną, to muszę wspomnieć, że byłem tu
wiosną i widziałem jak w ciągu jednej godziny w
trakcie zachodu słońca, temperatura potrafi spaść
z 25

o

C do 0

o

C. Roślinom zajmuje trochę czasu

„odtajenie” po nocy z temperaturą niżej zera, i te,
które odmarzną szybciej kwitną nieco wcześniej
niż te, które dłużej doświadczają chłodu.
Część z Was martwi się, gdy rośliny w kolekcji
brzydną u spodu, ale jeśli widzielibyście te tutaj z
bliska, to dopiero przekonalibyście się, że tak jest
też i w naturze.

.

Ferocactus cylindraceus

Cylindropuntia ramosissima

Ferocactus cylindraceus

Kaktusarium 2 | wrzesień 2011

6

.

Drobne
informacje

Jeśli będziecie w Lublinie...

Miłośnicy kaktusów i sukulentów bawiący w
Lublinie mogą się z czystym sercem pokusić o
wizytę w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Ma-
rii Skłodowskiej-Curie.
Od pewnego czasu ogród ma swoją stronę
internetową. Można na niej przeczytać trochę o
tamtejszej kolekcji sukulentów - kolekcja obejmuje
ponad 900 taksonów, z których ponad 400 to kak-
tusy. Spośród pozostalych sukulentów na uwagę
zasługuje kolekcja stapeliowych, która ze swoimi
130 gatunkami jest prawdpodobnie największą w
Polsce. Niewielką powierzchnię na zewnątrz zaj-
mują mrozoodporne opuncje.
Adres w/w strony internetowej ogrodu, to
http://www.umcs.lublin.pl/articles.php?aid=5388 , a
o kolekcji sukulentów można przeczytać na pod-
stronie działu roślin tropikalnych i subtropikalnych;
zostało tam także umieszczonych trochę zdjęć.

The Cactus Explorer
- nowa internetowa publikacja

Kilka tygodni temu jeden z naszych zagranicz-
nych członków, znany z wielu „papierowych” pu-
blikacji Graham Charles z Anglii, zainicjował kolej-
ną publikację, tym razem elektroniczną, pod nazwą

The Cactus Explorer. Jest ona pomyślana jako
ogólnodostępny, bezpłatny kwartalnik, który ma
publikować zarówno dłuższe artykuły, jak i rzeczy
drobniejsze. Pismo można pobrać ze strony inter-
netowej http://www.cactusexplorers.org.uk/
Egidą, pod którą to elektroniczne pismo jest
wydawane, jest The Cactus Explorers Club, nie-
formalna grupa miłośników kaktusów, organizująca
w Angli od sześciu już lat coroczne spotkania.
Członkami redakcji są Roy Mottram, również jeden
z naszych członków, Paul Hoxey, i Martin Lowry,
znani angielscy kaktusiarze.
W pierwszym numerze The Cactus Explorer
mamy trzy pełnowartościowe artykuły, a także ru-
bryki z drobnymi rzeczami: o wydarzeniach w kak-
tusiarskim świecie, rubryka przedstawiająca książ-

Następne zdjęcie przedstawia Cylindropuntia
ramosissima, roślinę, o którą z pewnością nie
chcielibyście się potknąć i na nią wywrócić. Popu-
larna nazwa tego kaktusa to „ołówkowa cholla”,
wzięła się ona od małej średnicy pędów. Wcze-
snym rankiem lub póżnym popołudniem, gdy
promienie słoneczne prześwitują przez roślinę,
wygląda ona jakby płonęła żółtym ogniem, lub
jakby była ze złota, które migocze w świetle. To
bardzo ładny widok.

Miejscami roślin tych jest bardzo wiele, a po-
tem, kilka metrów dalej, nie ma żadnej. Spacero-
wałem jedną stroną drogi i widziałem tylko jedną
lub dwie rośliny, a gdy przeszedłem na drugą
stronę, był ich tam cały las - jeśli się chciało
przejść z punktu A do punktu B, trzeba było się
nieźle nazygzakować by nie wpaść na żadną z
nich.

tekst i zdjęcia:
ELTON ROBERTS, USA, Kalifornia
[e-mail]

Kaktusarium 2 | wrzesień 2011

7

ki, czasopisma, niektóre nowe opisy ze świata
kaktusów, rubryka na drobne artykuły o pozostałej
tematyce. Nic tylko życzyć naszym angielskim
kolegom wytrwałości!

50 lat BKMK

W tym roku swoje 50-lecie obchodzi Bydgoski
Klub Miłośników Kaktusów. Klub swoją działalność
datuje od 1 czerwca 1961r., kiedy to został on
zainicjowany przez artystę-plastyka, Kazimierza
Rafińskiego, z pomocą ogłoszenia w lokalnej prasie.

W ciągu 50 lat swojego istnienia BKMK ode-
grał dużą rolę we wspieraniu kaktusowego hobby
swoich członków. Siedziba klubu zmieniała się
wielokorotnie, również miejsce, gdzie była trzyma-
na kolekcja klubowa. Przewodniczącymi BKMK
byli kolejno: Kazimierz Rafiński (1961-68), Halina
Wyżnikiewicz (1969-80), Jerzy Balicki (1981-).
Obecnie klub liczy ok. 20 osób, jednak nadal jest
aktywny - organizowane są comiesięczne prelek-
cje, oraz wyjazdy do polskich i zagranicznych ko-
lekcji. Ciekawostką jest istnienie kolekcji klubowej,
tworzonej od 1983r. z darów członków.
O historii BKMK można przeczytać na stronie
klubu: http://www.bkmk.republika.pl, na podstawie
której to została sporządzona ta notatka.

Setiechinopsis mirabilis
- modlitewny kaktus

Monotypowy rodzaj Setiechinopsis - z jednym
tylko gatunkiem S. mirabilis, włączany był ostatnio
do rodzaju Echinopsis w szerokim sensie (Ander-
son, Hunt i inni w The New Cactus Lexicon). Z
szerokim pojęciem rodzaju Echinopsis nie zgadza-
ją się argentyńscy botanicy, z Roberto Kieslingiem
na czele, którzy uznają za samdzielne m. in. ro-
dzaje Trichocereus, Lobivia, i właśnie Setiechi-
nopsis. Rzeczywiście, ostatnie pokazują, że Setie-
chinopsis nie powinien być włączany do Echi-
nopsis (Ritz i inni 2007).
Pochodzące z dużego obszaru w Argentynie
Setiechinopsis mirabil, to rośliny o pędach do 20
cm wysokości, rzadko krzewiące się, wcześnie
kwitnące długim białym kwiatem, nawet do 15 cm
długości. W swoim środowisku rosną na bardzo
zasolonych glebach. Zwykle są trudne do zauwa-

żenia. Ciekawą cechą jest ciemny kolor pędów,
który roślina przyjmuje nawet w uprawie w Europie,
i przy nieoptymalnym oświetleniu.

Setiechinopsis mirabilis, fot. Michał Lisok
http://kaktusiarz.heroku.com

Jak podawał Spegazzini, autor opisu, zwycza-
jowa nazwa S. mirabilis to „cactus de la oracion”,
co można przetłumaczyć jako „kaktus modlitewny”.
Nazwa ta nawiązuje do czasu, kiedy otwierają się
kwiaty, a mianowicie wieczora, gdy przystępuje się
do modlitwy.

Cypryjskie Towarzystwo
Kaktusowo-Sukulentowe

W 2007r. zostało założone na Cyprze towarzy-
stwo miłośników kaktusów, które liczy obecnie 170
członków. Jak można się domyślić, na Cyprze pa-
nują bardzo dobre warunki do uprawy kaktusów i
sukulentów, co jak się okazało idzie w parze ze
stosunkowo dużym gronem miłośników tych roślin
na tej małej wyspie. Więcej informacji można prze-
czytać na http://www.cactus-mall.com/cyprus.html
(budowana dopiero strona internetowa znajduje się
pod adresem www.ccss.org.cy). Cóż, jeśli ktoś
będzie na wakacjach na Cyprze, może spróbować
nawiązać kontakt z cypryjskimi kaktusiarzami (Cy-
pryjczycy prawdopodobnie mówią po angielsku -
wyspa do 1960r. była kolonią brytyjską) i odwiedzić
jakieś tamtejsze kolekcje. Rarytasów pewnie tam
nie uraczy, raczej „krajobrazotwórcze” duże rośliny
klasy Echinocactus grusonii czy Cereus.

Kaktusarium 2 | wrzesień 2011

8

Warto polecić.
Część 2

Druga część prezentacji

polecanych firm kaktusowych

i sukulentowych

Osobom poszukującym litopsów, konofytów i
innych mesembriantów, warto polecić fachowy
sklep Cono’s Paradise Uwe Beyera z Niemiec,
pod adresem

http://www.conos-paradise.com

.

Kohres Kakteen to znana niemiecka firma
oferująca nasiona kaktusów i sukulentów. W ofercie
są także rośliny Tillandsii. Adres strony internetowej
to:

http://www.koehres-kaktus.de

.

Cenionym źródłem, z bogatą i ciekawą ofertą
nasion kaktusów, jest francuska firma La Psy Serre
(nie ma ona oczywiście nic wspólnego z czworono-
gami!), którą prowadzi Aymeric de Barmon. Jej
strona internetowa

http://lapsyserre.free.fr

wygląda

amatorsko, inaczej jest z listą nasion. Zamówienia
można składać po angielsku.
Firma Adaria Garden, Cristiana Neciu i Sorina
Bobisa z Rumunii ma ciekawą ofertę kaktusów. W
ofercie są także lithopsy. Adres strony interneto-
wej to

http://www.adariagarden.ro

. Zamówienia

można składać po angielsku.
Oferta kaktusów i sukulentów firmy Croston
Cactus nie należy do największych, nie ma w niej
także wiele rzadkości, jednak warte odnotowania
są jej rozsądne ceny za oferowane rośliny na tle
zachodniej Europy. Sklep jest prowadzony przez
państwa Johna i Normę Henshaw, a adres inter-
netowy to:

http://www.croston-cactus.co.uk

.

Na naszym forum została umieszczona cieka-
wa oferta kaktusów naszego kolegi z Anglii, Gra-
hama Charlesa:

www.kaktusy-sukulenty.pl/forum

Czeska firma Yuccaland, której właścicielem
jest Jiri Merhaut, oferuje trochę mrozoodpornych
kaktusów, trochę nie- lub słabomrozoodpornych
agaw, mrozoodporne (czy aby na pewno?) jukki.
Zamówienia można składać po angielsku. Adres
strony to:

http://www.yuccaland.cz

.

Na stronie

www.audissou.com

znajduje się

oferta sukulentów innych niż kaktusy, znanego
francuskiego miłośnika sukulentów, Jean-André
Audissou.

Kaktus og andre
sukkulenter

- duńskie pismo o kaktusach

i sukulentach

Na początku 2011r. nasze Towarzystwo za-
częło otrzymywać czasopismo wydawane przez
Nordisk Kaktus Selskab - towarzystwo kaktusiarzy
duńskich, szwedzkich i norweskich. Pismo to zwie
się „Kaktus og andre sukkulenter”, co po polsku
znaczy „Kaktusy i inne sukulenty”. Jest to kwartal-
nik, w języku duńskim. Poszczególne zeszyty mają
24 strony, są w pełnym kolorze.
W każdym numerze jest kilka niezbyt długich
artykułów o kaktusach i sukulentach oraz informa-
cje z życia Towarzystwa. W naszym posiadaniu są
numery od 2009r. do 2011r. Czasopismo duńskie
jest już wydawane od 46 lat, zatem mimo, że nie
należy ono do najbardziej znanych pism w Euro-
pie, to jednak jest jednym z najstarszych z nich.
Adres strony internetowej towarzystwa to

http://www.nordiskkaktusselskab.dk

, można z niej

pobrać elektroniczną wersję jednego archiwalnego
numer pisma z 2004r., w formacie pdf.