2012-12-15

1

F

INANSOWANIE

PRZEDSIĘBIORSTWA

–

PODSTAWOWE

POJĘCIA

Wykład 3

Działalność finansową przedsiębiorstw określają
strumienie pieniężne, które w zasadzie mają charakter
obiektywny i bezpośrednio zależą od rodzaju
prowadzonej działalności gospodarczej.
Przedsiębiorstwa mogą prowadzić działalność
produkcyjną, usługową lub handlową.
W

gospodarce narodowej Polski można spotkać

nieliczną grupę przedsiębiorstw, które poza produkcją
zajmują się dodatkowo sprzedażą detaliczną lub
świadczeniem usług.
Podejmowanie

dodatkowej działalności gospodarczej w

przedsiębiorstwie np. sprzedaży detalicznej lub usług,
może być podyktowane zasadnością pełnego
wykorzystania posiadanych zasobów materialnych.

2

Wyróżniamy przedsiębiorstwa o różnym
charakterze prowadzonej działalności
gospodarczej

. Różne rodzaje prowadzonej

działalności wymuszają przyjęcie przez
menedżera określonej polityki finansowej.
Na przykład przedsiębiorstwa o produkcji
sezonowej wymagają innego zarządzania
finansami. Z reguły w tego rodzaju
przedsiębiorstwach konieczne jest tworzenie
relatywnie wysokich zapasów w określonym
czasie.

3

Zapasy mogą dotyczyć określonego rodzaju
surowca, stopniowo przetwarzanego w
zależności od posiadanych mocy produkcyjnych.
Zapasy

mogą dotyczyć również

zgromadzenia określonych produktów
gotowych, sprzedawanych jedynie w sezonie.
W

jednym i drugim przypadku konieczne będzie

zgromadzenie odpowiednio dużych zapasów,
surowca lub gotowych produktów. W
wymienionych dwóch grupach przedsiębiorstw
ma miejsce zamrożenie środków finansowych
na ekonomicznie uzasadniony okres.

4

W przedsiębiorstwie konieczne jest właściwe
zarządzanie finansami, do którego zaliczamy
wybór metod i form gromadzenia oraz
wydatkowania środków pieniężnych.
Ponadto

należy wyróżnić w

przedsiębiorstwach dwa rodzaje działalności.
Podstawową działalnością jest działalność
bieżąca (operacyjna), której zadaniem jest
efektywne wykorzystanie posiadanych
zasobów przedsiębiorstwa.

5

Istotna jest również działalność
długoterminowa, strategiczna, której
zadaniem jest modernizacja oraz rozbudowa
aktywów trwałych przedsiębiorstwa.
Każdy z wymienionych rodzajów działalności
przedsiębiorstwa wymaga wyodrębnienia
środków przeznaczonych na objęty tym
rodzajem zakres działalności.

6

2012-12-15

2

Do finansowania wymienionych dwóch
rodzajów działalności przedsiębiorstwa
można wykorzystywać jedynie środki
własne, mówimy wtedy o
samofinansowaniu.

W

przypadku braku własnych środków

pieniężnych, przedsiębiorstwo może
korzystać ze środków obcych, kredytów lub
pożyczek. Podjęcie decyzji o skorzystaniu z
zewnętrznych środków finansowych zależy
od menedżera finansowego
przedsiębiorstwa

7

Finansowanie  pozyskiwanie

kapitałów i kształtowanie ich
właściwej struktury (z
zachowaniem właściwych
proporcji)

8

9

Cel finansowania

 minimalizacja kosztu kapitału i ograniczenie

ryzyka finansowego przedsiębiorstwa.



wybór kapitału kosztującego mniejszą stopę %



przybywa dług – wzrost ryzyka



działanie w sposób racjonalny – ograniczenie ryzyka

Kapitał

 ogół długookresowych źródeł finansowania majątku

(aktywów) przedsiębiorstwa i jego polityki inwestycyjnej
(rozwojowej)



firma bez kapitału o charakterze długoterminowym ma ograniczone możliwości

rozwoju



kapitał jest czynnikiem wspomagającym inwestowanie



kapitał nie obejmuje zobowiązań bieżących

10

KAPITAŁ< PASYWA

KAPITAŁ = KAPITAŁ STAŁY = KAPITAŁ WŁASNY +

ZOBOWIĄZANIA % (DŁUG)

Struktura

kapitału



relacja

między

oprocentowanym kapitałem obcym i kapitałem
własnym, najczęściej mierzona wskaźnikiem

zadłużenia kapitału własnego

D/E  dług/kapitał



kapitał podnosi tzw dźwignia finansowa, np. wzrost

wskaźnika poprzez zaciągnięcie kredytu

S

CHEMAT

W

DOKUMENCIE

W

ORD

11

Kapitał własny (funkcje)

a)

Gwarancyjna-

przedsiębiorstwo dzięki

kapitałom własnym ustanawia zabezpieczenie
dla przyszłych wierzycieli spółki

b)

Robocza- po to grupowany, aby podmiot
gospodarczy mógł działać

Cechy

kapitału:

a)

Oddawany na najdłuższy okres czasu (możliwość zwrotu w
momencie likwidacji firmy)

a)

Jego dawcy nie muszą żądać udziału w
zyskach, ma to szczególne znaczenie, gdy
firma ma kłopoty finansowe

12

2012-12-15

3

O

BLIGATORYJNOŚĆ

TWORZENIA

KAPITAŁU

Ze

względu na formę prawną:



Osoby

prowadzące działalność (1 osoba)



Np. w formie spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej (nie ma w

ustawodawstwie wielkości, wartości nazwy kapitału) wkłady
wnoszone

są przez właścicieli i nie ma potrzeby nazwy kapitału,

nie tworzy funkcji gwarancyjnej -

odpowiada się całym majątkiem

właścicieli



kapitał - tworzony przez wpłaty właścicieli, podwyższany przez

dopłaty właścicieli lub przyjęcie kolejnego wspólnika „dosila” się

go z zysku netto jego obniżenie spowodowane jest odejściem

wspólnika, pokryciem straty bądź obniżeniem kapitału na skutek

ograniczenia działalności firmy



Spółka komandytowa – osoba prawna, określona w kodeksie
handlowym



nazywa kapitał własny i mówi ze jest to kapitał

wspólników
komandytariusze -

odpowiadają do kwoty sumy komandytowej

13

O

BLIGATORYJNOŚĆ

W

SPÓŁCE

Z

OGRANICZONĄ

ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ

:

14

Nazwa kapitału Tworzenie

Obniżenie

Kapitał
zakładowy

- Umorzenie

udziałów

- Obniżenie

kapitału na
skutek
ograniczenia
zakresu
działalności
spółki

- Pokrycie

straty
bilansowej

C.D.

SPÓŁKA

Z

O

.

O

.

15

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Kapitał zapasowy
(dobrowolny)

- Z czystego zysku

netto

- Skutki aktualizacji

wyceny środków
trwałych

- Pokrycie straty

- Wypłacenie

udziałów w
zyskach, gdy
spółka nie
osiągnęła zysku
lub osiągnęła zyski
zysk był za niski

- Skutek aktualizacji

wyceny

- Nie starcza na

realizowanie
inwestycji

C.D.

W

SPÓŁCE

Z

O

.

O

.

16

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Kapitał rezerwowy
(dobrowolny)

- Odpisy z czystego

zysku

- Dopłaty

wspólników

- Jak powyżej

- Zwrot dopłat lub

ich zużycie

S

PÓŁKA

AKCYJNA

17

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Kapitał zakładowy
(akcyjny)

- Wpłaty

akcjonariuszy
przy
zawiązywaniu
spółki

- W drodze emisji

nowych akcji

- Objęcie całości

lub części nowej
emisji przez
dotychczasowyc
h akcjonariuszy
lub nowych

- Na skutek

ograniczenia
działania spółki

- Wypłata dla

akcjonariuszy

- Przeniesienie na

kapitał

- Umorzenie

części akcji

- Zmniejszenie

wartości
nominalnej akcji

S

PÓŁKA

AKCYJNA

C.D

18

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Kapitał zapasowy

- Coroczny 8%

odpis czystego
zysku dopóki
kapitał zapasowy
nie osiągnie1/3
kap.
Zakładowego

- Dopłaty

wznoszone przez
akcjonariuszy w
zamian za
przyznanie im
dotychczasowyc
h akcjom
szczególnych
uprawnień

- Nadwyżki

osiągane w
wyniku
sprzedaży akcji

2012-12-15

4

SPÓŁDZIELNIA

19

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Fundusz udziałowy

- Wpłaty udziałów

członkowskich
przez osoby
fizyczne lub
prawne

- Odpisy z nadwyżki

bilansowej

- Wniesienie

udziałów w postaci
rzeczowej ponad
wartość
podstawową

- Zwrot udziałów

członkowskich

- Wycofanie części

udziałów
przekraczających
obligatoryjną
wartość

- Pokrycie straty

bilansowej, gdy
fundusz zasobowy
jest
niewystarczający

S

PÓŁDZIELNIA

C.D.

20

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Fundusz zasobowy

- Wpłaty wpisowe

członków
spółdzielni

- Podwyższenie –

odpisy z nadwyżki
bilansowej
przeznaczonej na
fundusz zasobowy

- Pokrycie straty

finansowej

Fundusz rezerwowy

- Zwiększenie

wartości majątku
trwałego na skutek
przeszacowania

- Zmniejszenie na

skutek
przeszacowania

PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE

21

Nazwa kapitału

Tworzenie

Obniżenie

Fundusz założycielski

Fundusz
przedsiębiorstwa

- Amortyzacje,

umorzenie majątku
trwałego

- Straty bilansowe

- Nieodpłatne

przekazanie lub
darowizna ….

Fundusz rezerwowy

Skutki aktualizacji
wyceny środków
trwałych

Skutki aktualizacji
wyceny środków
trwałych

Podmiot gospodarczy ma

kapitał własny i myśli o kapitale

obcym. Powody:



Dywersyfikacja ryzyka

– część włożyć w inny interes by

zmniejszyć ryzyko

preferencja kapitałów obcych – osłona podatkowa,
odsetki wpisujemy w koszty uzyskiwania przychodów



Efekt dźwigni finansowej- rentowność wzrasta z powodu
udziału kapitałów obcych



Przymus

– w polskich przedsiębiorstwach występują

braki kapitałowe („dosilanie” kapitałami obcymi) funkcja
robocza-

aby przedsiębiorstwo mogło działać

22

C

ECHY

KAPITAŁU

OBCEGO

:



Oddawany na zróżnicowany okres czasu



średni



długi



krótki



Musi być zwrócony w określonym czasie wraz
z odsetkami



Dawcy kapitału obcego nie mają prawa
podejmować decyzji finansowych
przedsiębiorstwie

23

F

ORMY

KAPITAŁU

OBCEGO

24

- Kredyt bankowy – przekazanie siły nabywczej przez

kredytodawcę dla realizacji określonego celu przeds., które
zobowiązuje się do zwrotu kredytu w określonym terminie
wraz z odsetkami innymi kosztami

BANK
Kredyt

Kredytobio
rca

2012-12-15

5

25

KREDYT

Krótkoterminowy

Długoterminowy

(3 do 5 lat)

Kredyt obrotowy

(do 1 roku)

Kredyt

inwestycyjny

W rachunku

bieżącym

W rachunku

kredytowym

Rachunek kredytowy (cechy):



kredyt nieodnawialny



zwracany w określonych terminach



osobno musi być wyznaczone
zabezpieczenie

26

Rachunek bieżący (cechy):



kredyt odnawialny



konieczność zwrotu z ostatecznym terminem
zwrotu (nie ma rat)



zabezpieczenie

– wpływy na rachunek bieżący

Kredyt inwestycyjny



W transzach



Wysokie zabezpieczenie



150-200% zabezpieczenia kwoty pobranej
przez przedsiębiorstwo

27

Czynniki warunkujące otrzymanie kredytu:



Zdolność kredytowa podmiotu
gospodarczego



Zabezpieczenie kredytu



Okres kredytowania



Wysokość oprocentowania kredytu
(różna siła przetargowa tych samych
klientów)

28

Zalety kredytu:



Pozyskiwanie niezbędnych kosztów
finansowania



Koszt

– tarcza podatkowa



Efekt dźwigni handlowej

Wady kredytu:



Ograniczona dostępność



Koszt kredytu



Konieczność zabezpieczeń



Procedura

29

PAPIERY WARTOŚCIOWE – OBLIGACJE

Forma finansowania zastrzeżona
Mogą je emitować podmioty:



Z osobowością prawną



Przez 3 lata sprawdzane
sprawozdania finansowe przez
biegłego rewidenta

30

2012-12-15

6

OBLIGACJA-

papier dłużny, w którym emitent

zobowiązany jest do zwrotu określonej kwoty pieniężnej
w określonym terminie wraz z odsetkami na warunkach
zawartych w emisji.

Obligacje zabezpieczone

– zabezpieczenie

ustanowione dla wartości pożyczonego kapitału wraz z
wartością odsetek

Obligacje częściowo zabezpieczone – zabezpieczenie

ustanowione równe jest wartości kapitału pożyczonego
Obligacje niezabezpieczone

– emitentem obligacji może

być tylko podmiot, który posiada kapitał podstawowy w
wartości, co najmniej 5-cioletniego kapitału
podstawowego ustalonego dla spółki akcyjnej, (co
najmniej 2,5 mln w kapitale)

31

Emitent sam dokonuje wyboru rodzaju obligacji, musi
zwracać uwagę na co zgłaszany jest popyt na rynku
np. obligacje o stałym lub zmiennym oprocentowaniu,
obligacje zamienne na akcje, obligacje dyskontowe.
Zalety:



Nieograniczona wielkość pożyczonego kapitału



Procedura jest łatwiejsza



Emitent reguluje warunki emisji



Emitent może przekazać ryzyko nie wykupienia
obligacji np. bankowi

Wady:



Mogą z niej skorzystać podmioty o mocnej pozycji
finansowej (renomowane)

32

33

KREDYT HANDLOWY

- Krótkoterminowe źródło finansowania poza bankowego
- Polega na odroczonym terminie płatności za dostarczone

towary i usługi

-

Jest jedną z najdroższych form finansowania obcego

-

Możliwość

skorzystania

ze

skonta

kasowego

(przyspieszenie terminu płatności w zamian za otrzymanie
upustu cenowego)

Przedsiębiorstwo

Przedsiębiorstwo

KOSZT KREDYTU KUPIECKIEGO

34

u- % upustu
N- odroczony termin
płatności
d- przyspieszenie terminu
płatności

d

N

u

u

K

KUP







365

*

100

Podstawą udzielenia kredytu przedsiębiorstwu
nie jest ocena jego finansowej sytuacji lecz chęć
sprzedaży dóbr i usług.

C

ENA

KREDYTU

HANDLOWEGO



Koszt pozyskania źródeł
finansowania kredytu handlowego



Premia od spadku wartości pieniądza
w czasie



Premia od ryzyka



Koszty administracyjne

35

FACTORING

–

WYKUP

I

OBSŁUGA

NALEŻNOŚCI

36

Prawidłowych
(mieszczących się w
ustalonym terminie
płatności)

Niepodlegającyc
h cesji na rzecz
osób trzecich

Jakich?

2012-12-15

7

R

ODZAJE

FACTORINGU



Factornig

pełny- bez prawa regresu,

dłużnik nie zwróci kwoty faktorowi, ryzyko
niewypłacalności dłużnika przeniesione
na faktora, korzystniejszy dla dłużnika,
droższy od niepełnego



Factoring niepełny- niewłaściwy, z
prawem regresu, po podpisaniu umowy
pomiędzy przedsiębiorstwem a faktorem,
jeżeli dłużnik nie zapłaci faktorowi to
należność wraca do przedsiębiorstwa

37

C

ENA

ZAKUPU

NALEŻNOŚCI

MOŻE

OBEJMOWAĆ



Odsetki od udzielonego kredytu lub
zaliczki



Opłaty za zrealizowane usługi



Koszty ryzyka finansowego

38

FACTORING

REALIZUJE

NASTĘPUJĄCE

FUNKCJE



Finansowe



Usługowe



Gwarancyjne

FINANSOWE



Nabywa dokumenty płatnicze



Płaci za sprzedane należności według
ustalonej ceny zakupu w pełnej wysokości lub
częściowej



Przyjmuje należności w komis, pośredniczy w
sprzedaży na rynku wierzytelności

39

USŁUGOWE



Prowadzi w imieniu klienta rozliczenia
finansowe



Fakturuje należności



Inkasuje należności



GWARANCYJNE



Przejmuje odpowiedzialność całkowitą lub
częściową za realizacje długu



Uzależnia przyjęcie ryzyka finansowego od
oceny wiarygodności dłużnika

40

LEASING

To przekazanie przez finansującego do użytkowania

rzeczy korzystającemu za ustalona w umowie
opłatę.

Podział:



Pośredni (droższy ze względu na dodatkowych
uczestników)



Bezpośredni

Podział w oparciu o prawo podatkowe:



Leasing operacyjny



Leasing finansowy

41

A

RT

.17

B

PRAWA

PODATKOWEGO

Opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez
korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu
używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych
prawnych stanowią przychód finansującego, odpowiednio koszt
uzyskania przychodów korzystającego (z zastrzeżeniem ust. 2),
jeżeli umowa ta spełnia następujące warunki:



Została zawarta na czas oznaczony, stanowiący co najmniej
40% normatywnego okresu amortyzacji, jeżeli jej przedmiotem
są podlegające odpisom amortyzacyjnym rzeczy ruchome lub
wartości niematerialne i prawne albo została zawarta na okres
co najmniej 10 lat, jeżeli jej przedmiotem są podlegające
odpisom amortyzacyjnym nieruchomości, oraz



Suma ustalonych w niej opłat, pomniejszona o należny
podatek od towarów usług, odpowiada co najmniej wartości
początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych
prawnych

42

2012-12-15

8

LEASING operacyjny

– podjęcie decyzji

inwestycyjnej, czy dany obiekt ma być kupiony na
własność czy ma być kupiony w formie leasingu.
Korzyści:



Zmniejszenia zapotrzebowania na kapitał
własny



Instrument pokazywania luki technologicznej



Prowadzi do poprawy technicznego poziomu
parku produkcyjnego



Przydatny w sytuacji krótkotrwałości
przejściowości zmian popytu



Prowadzi do racjonalizacji kosztów własnych

43

LEASING finansowy

– decyzja finansowa: czy

wziąć leasing finansowy czy skorzystać z
kredytu inwestycyjnego
Korzyści



Brak natychmiastowego zaangażowania
kapitału własnego



Przesunięcie zapotrzebowania z kapitału
inwestycyjnego na kapitał obrotowy



Poprawa niektórych parametrów gospodarki

finansowej (poprawa rentowności i
przyspieszenie obiegu kapitału)

44

L

EASING

WADY

I

ZALETY

Zalety:



Korzyści dla małych i średnich przedsiębiorstw



Dodatkowe źródło finansowania



Brak silnych zabezpieczeń



Krotki okres



Cena i dostępność – gdy bank centralny
prowadzi politykę trudnego drogiego pieniądza

Wady:



Cena



Konsekwencja zerwanej umowy leasingowej



Niejednokrotna konieczność udziału kapitału
własnego

45