ANALIZA w pojęciu ogólnym

Cechą wspólna analizy we wszystkich zastosowaniach jest to, że jest ona środkiem poznania i oceny złożonych zjawisk i procesów

Analiza strukturalna polega na poznawaniu elementów składowych całości, ustalaniu relacji i powiązań występujących pomiędzy elementami strukturalnymi oraz pomiędzy poszczególnymi elementami a całością.

Analiza przyczynowo-skutkowa polega na poznaniu mechanizmów funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w niej zachodzą, identyfikacji czynników oddziałujących na tę całość oraz siły i kierunku natężenia wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany.

Synteza jest końcowym rezultatem analizy.

Analiza bez syntezy dostarczała by wyników cząstkowych.

Analiza ekonomiczna - analiza zajmująca się badaniem zjawisk gospodarczych:

• analiza makroekonomiczna - dotyczy całej gospodarki

• analiza mikroekonomiczna - dotyczy podmiotów gospodarczych

Analiza ekonomiczna

Analizę ekonomiczną można rozpatrywać z dwóch punktów widzenia:

• analiza z punktu widzenia teoretyczno - praktycznego - w tym ujęciu analiza ekonomiczna jest nauką zajmującą się tworzeniem nowych metod badawczych, ponadto obejmuje także aspekty ilościowe i jakościowe (łączy dwie pierwsze)

• ujęcie praktyczne - rozpatrujemy jako podstawowe narzędzie zarządzania, polega na konkretnym wykorzystaniu otrzymanych przez analizę efektów działania.

Współcześnie analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa została uzupełniona o analizą otoczenia.

Waga analizy otoczenia:

• otoczenie jest źródłem zasilania przedsiębiorstwa (źródło zasobów)

• otoczenie jest odbiorca produktów przedsiębiorstwa

• wynik finansowy przedsiębiorstwa jest w dużym stopniu zdeterminowany przez otoczenie

Z uwagi na strony gospodarowania w przedsiębiorstwie (strona rzeczowa i strona finansowa) można wyodrębnić dwa rodzaje analizy ekonomicznej:

• analizę techniczno-ekonomiczną - która obejmuje analizę:

• sytuacji finansowej

• sytuacji majątkowej

• wyniku finansowego

• kosztów

• przychodów

• wyników finansowych

• analizę finansową - która obejmuje analizę:

• produkcji

• zatrudnienia i wydajności pracy

• środków trwałych

• gospodarki materiałowej

• postępu technicznego

Analiza finansowa

Analiza finansowa to część analizy ekonomicznej, która zajmuje się oceną efektywności działalności przedsiębiorstwa oraz jego sytuacją finansową i majątkową.

Treścią analizy finansowej są wielkości ekonomiczne w wyróżnieniu pieniężnym, w tym:

• stan majątkowo- kapitałowy

• wyniki finansowe

• ogólna sytuacja finansowa przedsiębiorstwa

Analiza finansowa dzieli się na:

• analizę wewnętrzną - badany problem jest najczęściej znany, analiza dąży do wyjaśnienia przyczyn, ma być pomocna przedsiębiorstwu do podjęcia uzasadnionych decyzji; na etapie wstępnym ogranicza się na sprawozdawczości finansowej

• analizę zewnętrzną - dotyczy najczęściej celów działalności przedsiębiorstwa, zakres działań jest z reguły szeroki; nie wykorzystuje się żadnych szczegółowych wskaźników finansowych, badania powierzchowne

Zakres analizy finansowej:

• przedmiotowy - koszty, przychody, majątek

• podmiotowy - struktura, całość, części

• czasowy - przeszła, bieżąca, przyszła działalność

• przestrzenny - od strony pozycji na rynku, od strony uwarunkowań rynkowych

Ze względu na przyjęta metodę analiza finansowa dzieli się na:

• analizę funkcjonalną - polega na badaniu odcinkowych zjawisk występujących w przedsiębiorstwie (wyodrębnione funkcje)

• analizę kompleksową - obejmuje całość zjawisk występujących w przedsiębiorstwie

• analizę decyzyjną - ukierunkowana na dostarczanie informacji ułatwiających podjęcie określonych decyzji

Ze względu na zakres zagadnień objętych analizą, wyróżniamy:

• analizę całościową

• analizę problemową

Ze względy na stopień szczegółowości badań, wyróżnia się:

• analizę ogólna

• analizę szczegółową

Ze względy na czas objęty analizą, wyróżnia się:

• analizę retrospektywną (przeszłość) - ma na celu rozpoznawanie zjawisk i procesów występujących w przedsiębiorstwie w przeszłości oraz wyjaśnienie przyczyn niekorzystnego ich przebiegu; służy celom poznawczym i decyzyjnym

• analizę bieżącą - ma za zadanie zbieranie informacji o przebiegu wykonywania faktycznych zadań w określonym czasie, porównywaniu ich z wielkością w planie, porównywanie z planem, ustalenie odchyleń i sygnalizowanie zainteresowanym komórkom organizacyjnym o zaistniałych nieprawidłowościach

• analizę prospektywną - ma charakter przeważnie decyzyjny, np.: służy rozpoznaniu obszarów mogących zaabsorbować nową technologię, ma za zadanie rozpoznanie sytuacji, wprowadzenie nowości

Ze względu na formę analizy mówimy o:

• analizie wskaźnikowej - dostarcza informacji i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i wynikach jego działalności i na podstawie zbioru logicznie ze sobą powiązanych wskaźników (???)

Metoda w analizie finansowej oznacza przyjęte sposoby zbierania, przedstawiania, oceny i interpretacji danych empirycznych dotyczących wyniku i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa prowadzące do wyjaśnienia przyczyn ich zmian.

Metody w analizie finansowej:

• metoda ogólna

• metoda redukcji (3 etapy):

1. sformułowanie tez i wniosków syntezy wstępnej

2. weryfikowanie prawdziwości tez i wniosków w postępowaniu analitycznym

3. podsumowanie ustaleń dokonanych w trakcie weryfikacji i sformułowanie syntezy końcowej

• metoda indukcji - od przyczyn do skutków, od ogółu do szczegółu, od czynników do wniosków

• metoda dedukcji - (odwrotnie jak w indukcji) - do skutków od przyczyn, do szczegółu od ogółu, do wniosków od czynników

• metoda szczegółowa

• metody analizy jakościowej - przedstawiają związki i zależności między zjawiskami w formie opisowej, nie posiadają wyrazy mierzalnego

• metody analizy ilościowej - pozwalają na kwantyfikację zależności istniejących pomiędzy badaną zmienną a czynnikami ją określającymi w postaci liczb albo wskaźników

Metody analizy ilościowej dzielą się na:

• metody deterministyczne

• metody stochastyczne

Metody analizy finansowej ze względu na stopień wnikliwości badań dzieli się na dwie metody:

• metody porównań - podstawą jest ustalenie różnicy pomiędzy zjawiskiem badanym a zjawiskiem będącym podstawą porównania, różnicę tę nazywamy odchyleniem

Istotne jest poprawne ustalenie przedmiotu porównań - do badania przyjmujemy zjawiska jednorodne pod względem ich budowy, zwartości, sposobów pomiaru.

Istotny jest sposób ujmowania danych objętych zakresem porównania.

Istotne jest poprawne ustalenie podstawy porównań (porównania w czasie: wstecz, w perspektywie).

• metody badań przyczynowych

W zależności od przyjętego sposobu porównania wyróżnia się porównania:

• w czasie o stałej podstawie odniesienia - porównywanie zawsze z danymi z pierwszego okresu (okresu bazowego)

• w czasie o zmiennej podstawie porównania - wielkość rozpatrywanego okresu przyrównuje się do wielkości okresu bezpośrednio go poprzedzającego

W metodach porównań szczególną rolę odgrywają porównania w przestrzeni:

• wewnętrzne - porównanie w obrębie jednego przedsiębiorstwa

• zewnętrzne - porównanie między przedsiębiorstwami w branży, porównania międzybranżowe

Metoda analizy zależności zjawisk (metoda analizy przyczynowo-skutkowej):

Zmierza do określenia jakie podstawowe czynniki wpływają na odchylenie bezwzględne analizowanego zjawiska.

Następnie metoda ta zmierza do ustalenia zmian rozpatrywanych czynników oraz obliczenia wpływu zmian każdego z czynników na globalna wielkość odchylenia bezwzględnego oraz sumowania wszystkich wpływów cząstkowych

Metody analizy przyczynowo-skutkowej można podzielić według dwóch kryteriów:

• kryterium charakteru wpływów analizowanych czynników na wielkość odchylenia bezwzględnego analizowanego zjawiska

• kryterium liczby podstawowych czynników kształtujących wielkość analizowanego zjawiska

Idea ruchu okrężnego - na czym to polega?

Na czym polega ruch okrężny w gospodarce?

Finanse przedsiębiorstw - 3w 28 X 2005

11

---