zerowka zeszyt 0

Poradnik metodyczny do nauczania religii rzymskokatolickiej według podręcznika

nr AZ-03-03/1-0 dla klasy zerowej zgodnego z programem nauczania nr AZ-0-03/1

Recenzenci

ks. dr Ryszard Czekalski, ks. dr Stanisław Dziekoński

Redakcja

Teresa Czarnecka, ks. Władysław Kubik SJ

Zespół autorów

. Teresa Biłyk CSSF

Teresa Czarnecka

Ks. Władysław Kubik SJ

Barbara Surma

Projekt okładki:

Joanna i Piotr Panasiewicz

Nihil obstat: Przełożony Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego

ks. Adam Żak SJ, Kraków, dn. 23 maja 2000 r., l.dz. 190/2000.

ISBN 978-83-7318-197-7

Wznowienie, 2007, 2009

WYDAWNICTWO WAM

ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków

tel. 012 62 93 200 • fax 012 429 50 03 • e-mail: wam@wydawnictwowam.pl

DZIAŁ HANDLOWY

tel. 012 62 93 254-256 • fax 012 430 32 10 • e-mail: handel@wydawnictwowam.pl

Zapraszamy do naszej

KSIĘGARNI INTERNETOWEJ

http://WydawnictwoWAM.pl

tel. 012 62 93 260 fax 012 62 93 261

•

Druk i oprawa:

Drukarnia Wydawnictwa WAM

ul. Kopernika 26 • 31-501 Kraków

Wszelkie prawa zastrzeżone. Bez pisemnej zgody wydawcy nie można do podręcznika tworzyć

żadnych materiałów pomocniczych.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Wyjaśnienie terminów

stosowanych w Poradniku metodycznym równoległym do podręcznika nr

AZ-03-03/1-0 do nauczania religii rzymskokatolickiej na terenie całej Pol-

ski z zachowaniem praw biskupów diecezjalnych, przeznaczonym dla kla-

sy zerowej, zgodnym z programem nauczania nr AZ-0-03/1.

Cele katechetyczne określają, czemu ma służyć nauczanie i wychowa-

nie religijne w środowisku szkolnym z uwzględnieniem współpracy z rodzi-
ną i parafią.

Treści określają niezbędne informacje, które zawierają poszczególne

katechezy.

Zadania nauczyciela religii to działania katechety zmierzające do re-

alizacji celów katechetycznych.

Osiągnięcia (kompetencje) opisują wiadomości (co uczeń wie?), umie-

jętności ucznia (co uczeń potrafi?), które są wynikiem podjęcia przez na-
uczyciela i przedmiot wypełnienia konkretnych zadań oraz przekazania tre-
ści po to, by zrealizować cele katechetyczne nauki religii.

Niniejsze opracowanie zawiera także, jako osiągnięcia w zakresie wy-

chowania religijnego, określone wartości, które podlegają interioryzacji na
lekcjach religii (co uczeń ceni?).

Zarówno cele katechetyczne, jak i treści, zadania nauczyciela religii oraz

osiągnięcia ucznia zostały rozpisane na poszczególne jednostki lekcyjne.
Zwraca jednak uwagę fakt, że Podstawa programowa nie określa osiągnięć
ani w katechezie przedszkolnej, ani w młodszym wieku szkolnym – ze wzglę-
du na szczególną potrzebę indywidualnego traktowania dziecka na tych eta-
pach katechizacji. Bardzo ważne jest, by katecheta zdawał sobie z tego spra-
wę i nie traktował zamierzonych osiągnięć, jako jedynej miary, którą przy-
kładać może do każdego ucznia.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

RADOŚĆ DZIECI BOŻYCH

ĘDRUJEMY

OGIEM

PROGRAM NAUCZANIA RELIGII DLA KLASY ZEROWEJ

NUMER PROGRAMU: AZ-0-03/1

Adresatami programu są dzieci sześcioletnie, które w przeciwieństwie do

cztero- i pięciolatków zostały objęte nauczaniem bez względu na to, czy
uczęszczają, czy nie do przedszkola. Większość z nich być może pierwszy
raz spotka się z katechezą poza kościołem. Program skonstruowany jest
w taki sposób, by każde dziecko, bez względu na to czy uczestniczyło w ka-
techizacji przedszkolnej, czy nie – mogło zrozumieć i zainteresować się jego
treściami z pożytkiem dla rozwoju swojego życia religijnego.

Program zwraca uwagę na to, by dziecko doświadczyło działania Boga,

szczególnie wobec siebie i bliskich. Można założyć, że w klasie zerowej każde
dziecko nawiązało już jakiś kontakt z najbliższym otoczeniem i będzie go nadal
pogłębiało i rozwijało. Natomiast być może niektóre dzieci dopiero rozpocz-
ną nawiązywanie świadomej relacji z Bogiem. Program prowadzi do szuka-
nia i niejako tworzenia swojego sposobu modlitwy.

Dziecko będzie się uczyć zwracania się do Boga Imieniem wybranym

spośród poznanych biblijnych Imion (dział 1: Jest Ktoś, kto czeka na mnie
z miłością i mną się cieszy).

Wędrowanie z Bogiem jest nawiązaniem do programu, na podstawie którego powstał niniejszy

podręcznik. Obecnym tytułem Wędrujemy z Bogiem autorzy chcą zwrócić uwagę na osobowy
charakter katechezy przedszkolnej.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Jednym z podstawowych celów katechetycznych jest doprowadzenie

dziecka do doświadczenia Boga przychodzącego w Jezusie Chrystusie.
Dziecko zostaje wprowadzone w liturgię Adwentu i Bożego Narodzenia (dział
2: Jezus darem Boga – Bóg daje siebie).

Odpowiedzią na przyjaźń Jezusa jest pragnienie okazywania mu miłości

i naśladowania Jego dobroci względem ludzi (dział 3: Przyjmujemy dary i ob-
darowujemy innych).

Dziecko doświadcza i poznaje rzeczywistość obecności królestwa Bo-

żego w gronie najbliższych (dział 4: Jezus mówi o królestwie Bożym).

Zabawy i twórczość dziecka, prowokujące aktywne słuchanie, mają stwo-

rzyć atmosferę sprzyjającą budzeniu się zażyłości między dzieckiem a Chry-
stusem, jako Dobrym Nauczycielem, któremu zależy na dziecku (dział 5: Jezus
kocha ludzi i troszczy się o nich).

Program zakłada, że dziecko zostanie wprowadzone w celebrację naj-

ważniejszego wydarzenia w roku liturgicznym, Triduum Paschalnego i Uro-
czystości Zmartwychwstania Pańskiego (dział 6: Nasze świętowanie z Je-
zusem zmartwychwstałym).

1. Jest Ktoś, kto czeka na mnie z miłością i mną się cieszy

Cele katechetyczne

• Tworzenie serdecznej atmosfery zaufania, radości, poczucia bezpie-

czeństwa sprzyjających otwarciu się na obecność Boga.

• Rozwijanie zdolności nawiązywania kontaktu z Bogiem, doświadcza-

nia spotkania z Nim jako Tym, który kocha oraz czeka na odpowiedź.

• Umożliwianie doświadczenia Boga jako źródła życia. Wzbudzanie za-

chwytu Bogiem i jego stworzeniem.

Treści

• Bóg jest Tym, który obdarowuje życiem.
• Człowiek jest najwspanialszym darem Boga. Bóg obdarzył człowieka

rodzicami, rodziną, dał mu imię, podarował mu godność człowieczeń-
stwa ze wszystkimi jego darami. Podarował mu zdolność poszukiwa-
nia Boga i zdolność poznawania, kim jest sam człowiek, pozwolił mu
odczytywać cel swojego życia – niebo, na tej drodze obdarzył czło-
wieka swoją bliskością i podarował człowiekowi dar innych ludzi.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

• Człowiek odkrywa swoje życie jako dar otrzymany od Boga przez ro-

dziców.

• Bóg jest Tym, który człowieka zawsze kocha.
• Troszczymy się o dary Boga i uczymy się odpowiedzialności za nie.
• Bóg jest naszym przewodnikiem. Poznajemy Jego drogę w Piśmie

Świętym.

• Odczytujemy biblijne Imiona Boga.

Zadania nauczyciela religii

• Zintegrowanie grupy przedszkolnej – wzbudzenie poczucia przynależ-

ności do grupy i pomoc w znalezieniu swojego miejsca w niej.

• Uwrażliwienie na obecność Boga, który z miłością czeka.
• Budzenie w dziecku chęci odpowiedzi na Bożą miłość.
• Doświadczenie wyboru i ukazanie Boga obdarowującego wolnością.
• Budzenie wdzięczności wobec Boga za Jego dary. Uczenie postawy

i modlitwy dziękczynnej.

• Pomoc dziecku w akceptacji siebie jako osoby.
• Uczenie relacji z innymi, budowanej na wzajemnej akceptacji.

2. Jezus darem Boga – Bóg daje siebie

Cele katechetyczne

• Poznanie Boga jako Tego, który działa z miłością do człowieka.
• Wprowadzenie w przeżycie Adwentu i w tajemnicę Bożego Narodze-

nia.

• Wprowadzenie w świętowanie Bożego Narodzenia.
• Nawiązywanie dialogu z Bogiem, który pierwszy do nas mówi.
• Przyjęcie postawy uwielbienia i dziękczynienia Bogu.

Treści

• Bóg wybiera miejsce i naród, aby przyjść do nas. Obietnice Boga.
• Bóg daje nam światło – wyprowadza z ciemności.
• Bóg wybiera i kocha to, co małe w oczach ludzi.
• Bóg dąży do jedności z człowiekiem.
• Bóg mówi do ludzi o tajemnicy swojego przyjścia.

Radość dzieci Bożych

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

• Bóg wybiera Mamę dla Jezusa. Modlitwa Zdrowaś Maryjo. Maryja

wzorem słuchania Boga.

• Bóg przychodzi do nas w Osobie Jezusa – Jezus darem Boga.
• Boże Narodzenie: Wigilia, Pasterka, pokłon pasterzy, pokłon trzech

Mędrców.

Zadania nauczyciela religii

• Pomaganie w dostrzeżeniu tego, jakie wartości ceni Bóg (co jest war-

tościowe w oczach Boga).

• Wprowadzenie do zrozumienia symboliki światła w liturgii i w życiu

chrześcijanina.

• Angażowanie dziecka w przygotowywanie świąt w rodzinie i z rodziną.
• Ukazanie Matki Bożej jako wzoru przyjęcia tajemnicy Bożej o Jego

narodzeniu.

3. Przyjmujemy dary i obdarowujemy innych

Cele katechetyczne

• Kształtowanie postawy wdzięczności wobec Boga i ludzi oraz umie-

jętności dzielenia się darami z innymi we wspólnocie Kościoła.

• Kształtowanie w dziecku postawy otwartości na Miłość Boga.
• Wprowadzanie w różne rodzaje postaw i gestów modlitwy.

Treści

• Wymiana darów między Bogiem a człowiekiem.
• Wdzięczność wobec Boga za wszystko, co człowiek od Boga i od in-

nych ludzi otrzymuje.

• Pozdrawianie Boga: różne pozdrowienia ludzi i Boga.
• Bóg zna nasze serce i On pomaga nam, abyśmy nasze serce pozna-

wali.

• Bóg jest Miłością – miłość łączy nas z Bogiem i ludźmi.

Zadania nauczyciela religii

• Pomaganie w dostrzeganiu darów, którymi jesteśmy obdarowani przez

Boga oraz innych ludzi.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

• Stwarzanie okazji, aby dziecko doświadczyło wymiany darów między

Bogiem a człowiekiem.

• Angażowanie dziecka w okazywanie miłości Bogu przez darowanie

miłości ludziom.

• Uczenie pozdrowień chrześcijańskich.

4. Jezus mówi o Królestwie Bożym

Cele katechetyczne

• Kształtowanie postawy słuchania słowa Bożego.
• Wychowanie do wyboru prawdziwych wartości, które przynoszą ra-

dość.

• Uczenie modlitwy, której nauczył nas sam Jezus.

Treści

• Przypowieści o Królestwie Bożym, które jest jak np.:
– ziarnko gorczycy – moc królestwa Bożego silniejsza od śmierci,
– zasiew – Bóg daje siłę wzrostu i wzywa do współdziałania,
– drogocenna perła – Królestwo Boże jest prawdziwą wartością.

• Modlitwa Ojcze nasz – Przyjdź Królestwo Twoje – kształtowanie

gotowości na przyjęcie królestwa Bożego.

Zadania nauczyciela religii

• Przygotowanie dzieci do przyjęcia nauki o królestwie Bożym.
• Wzbudzenie zachwytu królestwem Bożym.
• Współdziałanie z Bogiem w rozwoju Jego królestwa w nas.
• Kształtowanie obrazu Boga Ojca na podstawie modlitwy Ojcze nasz.

5. Jezus kocha ludzi i troszczy się o nich

Cele katechetyczne

• Wskazywanie na Jezusa jako Dobrego Pasterza, który jest z ludźmi,

troszczy się o każdego człowieka i oddaje życie za ludzi.

Radość dzieci Bożych

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

• Nawiązanie szczególnej zażyłości z Chrystusem i budowanie zaufania

do Niego.

• Wprowadzenie w celebrację Eucharystii, jako uczty.

Treści

• Przypowieść o Dobrym Pasterzu, który jest ze swoimi owcami, zna

je po imieniu, troszczy się o nie i oddaje swoje życie za nie.

• Przypowieść o odnalezionej owcy: Bogu zależy na każdym czło-

wieku.

• Dary Dobrego Pasterza:
– Uczta: Jezus zaprasza na ucztę – Eucharystię i daje siebie pod posta-

cią chleba i wina;

– Światło: symbolika chrztu, Chrystus zmartwychwstały oświeca nasze

umysły i serca;

– Imię: Jezus zna nas po imieniu;
– Słowo: Jezus naucza nas i wzywa do zachowywania słowa Bożego.

Zadania nauczyciela religii

• Przedstawienie dziecku Jezusa – Dobrego Pasterza, który chroni

i troszczy się o każdą osobę.

• Doprowadzenie do odkrycia, że królestwo Boże jest w nas i wśród

nas.

• Kształtowanie postawy akceptacji siebie i innych.

6. Nasze świętowanie z Jezusem zmartwychwstałym

Cele katechetyczne

• Wprowadzenie w tajemnicę celebracji Triduum Paschalnego.
• Wzbudzenie wiary w zbawczą śmierć i zmartwychwstanie Chry-

stusa.

• Wzbudzenie wiary w działanie Ducha Świętego.
• Kształtowanie postawy modlitewnej.

Treści

• Uroczysty wjazd do Jerozolimy – Świątynia Jerozolimska, Niedziela

Palmowa.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

• Wieczernik – Ostania Wieczerza.
• Ogród Oliwny – modlitwa Jezusa po Wieczerzy.
• Góra Kalwaria – śmierć krzyżowa.
• Święty grób – złożenie ciała do grobu i miejsce Jego Zmartwychwsta-

nia.

• Jezus żyje tutaj i teraz pośród nas.
• Zesłanie Ducha Świętego – Jezus nie zostawia nas samych.
• Duch Święty – Pocieszyciel.
• Spotkanie z Jezusem zmartwychwstałym – świętowanie niedzieli.
• Maryja prowadzi do Jezusa – Matka Boża naszym wzorem życia z Bo-

giem na ziemi.

• Bóg jest blisko – Boże Ciało.
• Chcę być z Panem Bogiem – nasze wakacje.

Zadania nauczyciela religii

• Wprowadzenie w rozumienie znaków liturgii eucharystycznej.
• Zapoznanie z liturgią okresu Wielkanocnego.
• Wspomaganie dziecka w odkrywaniu świętowania niedzieli.
• Rozpoznawanie Ducha świętego – Pocieszyciela działającego pośród

dzieci Bożych.

• Przygotowanie do Świętowania Uroczystości Najświętszego Ciała

i Krwi Chrystusa.

• Kształtowanie w dziecku doświadczenia działania mocy Boga, który

zawsze człowiekowi towarzyszy, również poprzez Anioła, którego Bóg
podarował człowiekowi w drodze do nieba.

Wskazania do realizacji programu

Należy pamiętać, że dziecko sześcioletnie nie jest „gotowym” człowie-

kiem. Ono się „staje” i zmienia na naszych oczach. Nie wolno osądzać i po-
tępiać zachowań egocentrycznych, gdyż w tym wieku dziecko stanowi cen-
tralny punkt własnego małego świata, na który składa się najbliższa rodzina
i krąg znajomych. Zaczyna dopiero budować podstawy późniejszej hierar-
chii wartości, rozróżniania dobra i zła, postępowania słusznego i niesłuszne-
go. Dziecko najbardziej potrzebuje akceptacji swojej osoby i aprobaty dla

Radość dzieci Bożych

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

swoich wyborów. Jeśli ma pojęcie Boga, rozumie Go jako Kogoś, kto je ko-
cha i troszczy się o nie i jego bliskich.

Program zakłada, że zawsze będziemy wychodzić od przeżyć dziecka już

doświadczonych lub od sytuacji, w których dziecko zdobędzie doświadcze-
nia. Proces nauczania jest bowiem skuteczny, gdy dziecko uczy się przez
działanie. Tworzymy takie sytuacje (nieskomplikowane opowiadania, insce-
nizacje, zabawy), które umożliwią dziecku ocenę różnych wydarzeń (wyra-
żoną słowami lub działaniem np. gestem, rysunkiem, piosenką). Sytuacje te
powinny być bliskie dziecku, życiowe. W atmosferze życzliwości i zaufania
dziecko będzie chętnie dzieliło się tym, co czuje i czego pragnie w toku lub
po zaproponowanej zabawie. Zabawa musi mieć zawsze określony cel, do
którego świadomie zmierzamy.

Nie wolno nam hamować naturalnej potrzeby badania świata. Przeciw-

nie, wykorzystujemy tę potrzebę w procesie katechizacji. Każde pytanie
dziecka traktujemy poważnie. Sami także wnikliwie pytamy o to, co dziecko
rozumie z katechezy. Często bowiem percepcja dziecka przebiega inaczej,
niż dorośli to sobie wyobrażają.

Dziecko nie może długo biernie przyswajać treści, słuchać ani rozumo-

wać, posługując się abstrakcyjnymi pojęciami. Myślenie dziecka jest kon-
kretno-obrazowe. Jak zatem nauczyć je kontemplacji, skupienia, medytacji?
Także ten cel można osiągać stosując np. pracę z obrazem, metody plastycz-
ne, własne opowiadania dzieci, dramy, śpiew i zabawę katechetyczną.

Specyficznymi metodami dla katechezy są metody liturgiczne, które, do-

brze przygotowane, służą bardzo konkretnie przygotowaniu do życia liturgią
i uczą relacji z Bogiem we wspólnocie rówieśników.

Ważne jest, aby katecheta zdawał sobie sprawę, jak istotną rolę pełni on

sam w procesie katechizowania. To od niego zależy, czy uczeń wykorzysta
swoje możliwości i rozwinie własną aktywność, aby skutecznie przyswoić
sobie nowe treści kształcenia. To on będzie pierwszym świadkiem Jezusa,
którego głosi i wzorem życia Dobrą Nowiną, którą przybliża dzieciom – wła-
śnie w dużej mierze przez własną postawę życzliwości i miłości do dzieci.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Zamierzone osiągnięcia

Uczeń powinien umieć:

• wymienić przykłady darów, które ludzie otrzymują od Boga: przyro-

da, życie, inni ludzie, sam Bóg, Jezus, Maryja,

• odnosić się z szacunkiem do Pisma Świętego jako słów Boga do lu-

dzi,

• modlić się samodzielnie własnymi słowami lub wybranymi piosenka-

mi religijnymi i formułami wziętymi z Pisma Świętego,

• modlić się w grupie modlitwą znaku krzyża, Ojcze nasz, Zdrowaś

Maryjo,

• modlić się „w myślach”,
• pozdrawiać Boga własnymi słowami lub formułami,
• skojarzyć poznaną przypowieść z nauczaniem Jezusa.

Uczeń powinien znać:

• pojęcia: Bóg Ojciec, Jezus Chrystus Bóg i człowiek, Duch Święty,
• zwyczaje związane z Bożym Narodzeniem i Wielkanocą,
• symbolikę krzyża jako wyrazu miłości Jezusa do ludzi i znaczenie świa-

tła (świeca, chrzest),

• podstawowe przedmioty znajdujące się w kościele: krzyż, ołtarz, kie-

lich itd.

Współpraca środowisk katechetycznych

Należy pamiętać, że dzieci cztero- i pięcioletnie nie są objęte obowiąz-

kiem nauczania. Tylko nieliczna grupa uczęszczających do przedszkola jest
katechizowana. Proponuje się, by szczególnie dzieci, które nie uczą się
w przedszkolu, objąć systematyczną katechizacją przy parafii. Niniejszy pro-
gram służy tu pomocą i wyznacza treści takiego nauczania. Oczywiście
katechizacja przy parafii nie może tym bardziej obyć się bez pomocy rodzi-
ców. To oni przyprowadzą dziecko do kościoła lub salki. Pozostaną z dzieć-
mi, szczególnie młodszymi, na spotkaniu. Warto włączyć rodziców w takie
zajęcia, prosząc o pomoc dziecku w przygotowaniu np. rysunku, rozdawa-
niu materiałów (tekstów) oraz o udział we wspólnej modlitwie w domu.
Zawsze można skierować kilka słów związanych z celami i treściami kate-

Radość dzieci Bożych

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

chezy – specjalnie do obecnych rodziców. Katechizacja taka może odbywać
się po Mszy świętej dla przedszkolaków albo w tygodniu.

W każdym przypadku istnieje potrzeba przygotowywania dla dzieci przed-

szkolnych dodatkowej katechezy w formie nabożeństw liturgicznych zwią-
zanych z uroczystościami roku liturgicznego. Spotkania te powinny objąć
wszystkie grupy wiekowe przedszkola. Propozycje tematyki takich spotkań
dla dzieci cztero- i pięcioletnich, jak też sześciolatków podane są poniżej.

Tematyka spotkań dla katechezy parafialnej przedszkolaków

• Weź Maryję za rękę – Ona poprowadzi cię do Jezusa (październik,

nabożeństwo różańcowe).

• Aby nie zbłądzić w drodze do Jezusa – światło adwentowego lampionu

(Adwent).

• Zabawka dla Bożej Dzieciny – czuwamy przy żłóbku (nabożeństwo

na Boże Narodzenie).

• Przepraszam – jak dobrze, że mi wybaczasz (nabożeństwo pokutne

w Wielkim Poście).

• Pusty grób – radosne spotkanie z Jezusem zmartwychwstałym (Wiel-

kanoc).

• Wiele nas łączy, ale tylko Jego Miłość łączy wszystkich (Zesłanie Du-

cha Świętego).

• Weźmy wzór z Maryi, ukochanej Mamy Jezusa i naszej (nabożeństwo

majowe).

• Skaczemy radośnie razem z pagórkami – chwalimy Boga Stwórcę

(spotkanie przed wakacjami).

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

OGÓLNA PREZENTACJA PODRĘCZNIKA

„RADOŚĆ DZIECI BOŻYCH”

WĘDRUJEMY Z BOGIEM

Treści programu ujęte są w formie:
– podręcznika dla dziecka (karty - plansze),
– podręcznika metodycznego,
– zestawu trzech kaset magnetofonowych.

Podręcznik dziecka jest przygotowany jako 57 odrębnych kart – plansz.

Pierwsze dwie karty to listy: „List do Rodziców” i „List do Ciebie” (czyli
ucznia). List do rodziców podpisuje dziecko: to ono jest jego nadawcą. Na
karcie z listem do dziecka może ono wpisać swoje imię, nazwisko, adres i inne
dane. Pozostałe karty to pomoc do kolejnych jednostek katechetycznych.
Katecheta zakupuje (lub zbiera od rodziców, jeśli to oni kupią podręcznik)
komplety plansz i rozdaje uczniom odpowiednie plansze na kolejnych kate-
chezach. Karty te służą pracy twórczej dziecka na katechezie, umożliwiają
wyrażanie jego doświadczeń wiary, utrwalanie ich, tworzenie nowych po-
mysłów, dzielenie się nimi z innymi dziećmi, angażowanie w to doświadcze-
nie swoich rodziców itp. Dziecko kolekcjonuje z kart – plansz, swój domo-
wy, rodzinny album. Karty może wkładać do przygotowanej w tym celu teczki,
którą nosi do przedszkola, lub spinać je w album, przewiązując go sznurecz-
kiem, czy też umieszczać je w przygotowanych okładkach.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Podręcznik metodyczny składa się z ośmiu zeszytów.

ZESZYT 0 zawiera wyjaśnienie terminów występujących w programie

w oparciu o Podstawę Programową Katechezy Kościoła Katolickiego
w Polsce Konferencji Episkopatu Polski (Kraków 2001), Program eduka-
cji religijnej dla klasy zerowej zatwierdzony przez Komisję Wychowania
Katolickiego, szczegółowe wprowadzenie do pracy z podręcznikiem oraz
tabelkę z rozpisanymi celami katechetycznymi, treściami katechezy, zada-
niami nauczyciela religii, osiągnięciami ucznia i propozycjami współpracy
z rodziną i parafią – do każdej jednostki katechetycznej.

ZESZYT 1 zawiera materiały dla katechezy parafialnej – propozycje

ośmiu nabożeństw.

ZESZYTY 2, 3 i 4 obejmują konspekty 56 katechez.
Katechezy powstały w oparciu o autorskie scenariusze katechez s. Te-

resy Biłyk CSSF oraz Barbary Surmy, która opierała się na katechezach
S. Cavalletti i G. Gobbi powstałych w Rzymie (około 1954 r.) na podstawie
metody zwanej „Katechezą Dobrego Pasterza”, opartej na zasadach peda-
gogiki Marii Montessori

. Wszystkie katechezy zostały uzupełnione i dosto-

sowane do wymogów Programu Nauczania Religii dla przedszkola „Ra-
dość dzieci Bożych”, zatwierdzonego przez Komisję Wychowania Katolic-
kiego na całą Polskę.

Katechezy mają na celu doprowadzenie do otwarcia dziecka na głoszo-

ne orędzie zbawcze, tak aby kształtować w nim postawy życiowe oparte na
wartościach chrześcijańskich. W katechezach stosowane są różne metody
pracy z małym dzieckiem: zabawa, taniec, piosenka, gra dydaktyczna, puz-
zle, inscenizacje, opowiadania, rysunek spontaniczny itp. Metody te służą
otwieraniu wszystkich sfer osobowości dziecka na Boga i mają się przyczy-
nić do kształtowania biblijnych obrazów Boga w życiu i postawie dziecka.
Celem katechez jest także kształtowanie dziecięcej modlitwy: zarówno tra-
dycyjnej, jak i innych form modlitw, ujętych w formie parafraz psalmów, pio-
senek, pozdrowień.

Każdy scenariusz katechezy zawiera opisane cele katechetyczne, treści,

zadania nauczyciela religii, metody i środki dydaktyczne oraz propozycję

Patrz: S. Cavalletti, Potencjał duchowy dziecka. Doświadczenia z dziećmi w wieku 3 do 6 lat,

Kraków 2001.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

katechezy. Propozycja składa się z czterech części: A. Wprowadzenie do
katechezy, B. Odkrywamy wezwanie Boże, C. Odpowiadamy na wezwa-
nie Boże, D. Utrwalenie – praca ucznia. W podpunkcie C. podany jest tekst
„Modlitwa dziecka”. Tekst ten katecheta ma, po skserowaniu z zeszytu 6, roz-
dać na każdej katechezie dzieciom, aby wkleiły go na swoją kartę i poprosiły
o wspólną modlitwę w domu. Scenariusz zawiera także przewidywane osią-
gnięcia ucznia i propozycję współpracy z rodziną i parafią (patrz zeszyt 1).

ZESZYT 5 zawiera materiały do kserowania potrzebne do pracy dziec-

ka z podręcznikiem.

ZESZYT 6 to teksty „Modlitwy dziecka” i piosenek z trzech kaset do

wykorzystania przez katechetę. Teksty modlitwy katecheta kseruje i rozda-
je po każdej lekcji dzieciom do wklejenia na odwrocie karty podręcznika ucznia
z propozycją, by ktoś z bliskich codziennie pomodlił się w domu z dzieckiem.

ZESZYT 7 zawiera kolorowe materiały do wykorzystania przez kate-

chetę na flanelogramie lub tablicy magnetycznej.

Do podręcznika dołączamy trzy kasety dydaktyczne z piosenkami wy-

korzystanymi w programie. Piosenki są nagrane w ten sposób, że katecheta
może je słuchać razem z dziećmi, a następnie śpiewać z grupą na tle pod-
kładu muzycznego.

Ogólna prezentacja podręcznika

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

WPROWADZENIE DO PRACY Z PODRĘCZNIKIEM

WĘDRUJEMY Z BOGIEM

I. Program wychowawczy

Dorosłych bardzo często nawiedza poszukiwawczy niepokój, kiedy spo-

tykają się ze światem dziecka. W dziecku bowiem jest ukryta jakaś metafi-
zyczna prawda. Tworzy ono szczególną więź między ludźmi i jest niezmier-
nie ważnym punktem odniesienia dla dorosłych, którzy służąc mu, nadają
właściwy kierunek i wartość własnemu życiu. Wydaje się, że dorośli zapo-
minają o skarbie ukrytym w dzieciństwie, które niesie w sobie przesłanie
o Bogu. Odkrycie najpierw swojego wyobrażenia Boga pozwoli katechecie
owocnie towarzyszyć na drodze rozwijania wyobrażeń Boga u powierzonych
mu dzieci. Katecheta powinien także przyjrzeć się dziecięcym wyobraże-
niom Boga, odnaleźć ich prawidłowości, aby móc towarzyszyć innym.

1. Dziecięce wyobrażenia Boga

Do około siódmego roku życia dziecko myśli obrazami i symbolami. Tak-

że myśli na temat Boga są poprzedzane dziecięcym wyobrażeniem. Treść
tych wyobrażeń nie odpowiada obrazowi Boga ukazanemu w biblijnym
Objawieniu. Dziecięce wyobrażenia Boga można określić jako „formę wstęp-
ną” Jego wizerunku. To jest twórcze osiągnięcie dziecka.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Tych wyobrażeń nie powinniśmy odrzucać ani ich zabraniać, ale omawiać

je z dzieckiem. Decydujące w tym procesie jest to, by dziecko pojęło, iż żadne
– ani jego własne, ani cudze wyobrażenie Boga – nie stanowi prawdy osta-
tecznej. Bóg jest niedostępny. Jest całkiem inny niż nasze wyobrażenia o Nim.
Jezus jest jedynym, który mówi o sobie, że jest jedno z Bogiem: „Kto Mnie
zobaczył, zobaczył także i Ojca” (J 14, 9). Jeżeli więc ktoś chce poznać Boga,
przypatruje się Jego Synowi.

Należy stwarzać takie sytuacje, w których dziecko będzie stawiać pyta-

nia o Boga w kontekście dostępnych dziecku doświadczeń. Pytania te
pozostawiamy otwartymi i towarzyszymy im. Istotne jest przekazanie dziecku
założeń:

– Bóg jest moim Bogiem, ważnym dla mnie i dla mojego życia. On mnie

kocha i wiernie mi towarzyszy w tym życiu aż do wiecznej ojczyzny we
wspólnocie z Nim;

– Bóg przewyższa świat i jest od niego niezależny;
– Bóg jest niedostępną tajemnicą, której człowiek nigdy nie zmierzy i nie

zbada.

Wszystkie te treści muszą się ze sobą łączyć, w przeciwnym razie doj-

dzie do zafałszowanego obrazu Boga.

W toku rozwoju dziecka decydujący wpływ na powstawanie wizerunku

Boga mają trzy fazy:

– W pierwszej dziecko idealizuje matkę i wyposaża ją w cechy dosko-

nałości. Chce być z nią nierozdzielne. Wyobrażenia Boga nacechowane są
cechami karmiącej i chroniącej matki. Zatrzymanie się na tym obrazie Boga-
matki jest jednak „niebezpieczne” dla dalszego rozwoju dziecka i może mu
uniemożliwiać kontakt z rzeczywistością.

– W drugiej fazie dziecko wszystkie doskonałości matki przypisuje so-

bie. Dziecko rośnie, samo staje, chodzi, „opanowuje” świat. Bezskutecznie
stara się ratować swoje wyobrażenia o wszechmocy i doskonałości matki.

– W trzeciej fazie dziecko zwraca się do ojca, który przełamuje związek

matka-dziecko. Relacja do ojca stanowi konieczne dopełnienie odniesienia
do matki, a w konsekwencji rodzi szansę na kształtowanie dojrzałej wiary
we wszechmocnego, wszechwiedzącego i miłującego Boga.

Stąd osoba matki i ojca odgrywa decydującą, chociaż nie wyłączną rolę

w kształtowaniu się dziecięcego obrazu Boga. Wielkie znaczenie mają tak-
że kontakty z dziadkami, którzy nieraz zajmują miejsce często niepraktyku-
jących rodziców. Do tego dochodzą relacje z krewnymi, wychowawcami

I. Program wychowawczy

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

w przedszkolach, księżmi, katechetami. Ogromne znaczenie ma ich postawa
życiowa, ich interpretacja sensu życia i wartości, które prezentują.

Przychodząc na katechezę, dziecko przynosi ze sobą wyobrażenia Boga

ze swojego domu rodzinnego, wypływające z tego, co opowiadają mu rodzi-
ce, dziadkowie, najbliższe rodzeństwo. Związki łączące rodzinę z dzieckiem
są przenoszone na relacje dziecka z Bogiem. Dziecko również na swój spo-
sób dochodzi do własnego doświadczenia, samo je bada, zadaje pytania, a w
konsekwencji tworzy ideę swojego Boga, z którą idzie dalej. Tak więc we
wczesnym dzieciństwie rozpoczyna się kształtowanie obrazu Boga, który
rozwija się na podstawie dalszych doświadczeń życiowych i może być zmie-
niany. Jednak obraz wyniesiony z lat dziecinnych w wielu wypadkach roz-
strzyga o całej religijności człowieka. Stąd dobrze jest znać najczęstsze za-
fałszowane obrazy Boga w doświadczeniu religijnym dziecka. Oto niektóre
z nich:

– Bóg zachowujący się czysto po ludzku;
– Ten, który żąda od nas ślepego posłuszeństwa;
– Bóg karzący człowieka przez trudne i bolesne sytuacje życiowe;
– Bóg łączony tylko ze sprawami miłymi i pozytywnymi, a wyłączony

z doświadczenia śmierci i cierpienia;

– Ten, który żąda przywiązania do samych tylko zewnętrznych aktów

religijnych (przedmioty, formułki modlitewne);

– Bóg jako strażnik przepisów, sprawdzający, czy je wypełniamy;
– Ten, który wszystko o nas wie i śledzi każdą naszą myśl, osacza nas ze

wszystkich stron tak, że nigdzie nie możemy przed Nim uciec;

– Bóg-księgowy, który spisuje nasze dobre i złe czyny, wskazuje palcem

na niespełnione żądania i na różne grzechy;

– Może to być także „Bóg osiągnięć”, który ciągle wymaga zbyt wiele,

mówi: osiągnij coś, a będziesz kimś, osiągnięcia i sukces stanowią o twojej
wartości;

– Bóg jako dręczący i gnębiący człowieka bezlitosny sędzia, grożący ciągle

karą;

– Bóg jako książę-czarodziej i magik, który sprawia, że usychają ręce złych

dzieci;

– Bóg podobny do dziadka z długą brodą, który stworzył świat i zastana-

wia się, co ludzie robią ze swoją wolnością.

Wobec takich wyobrażeń Boga dziecko wypracowuje w sobie mechani-

zmy obronne, poprzez które tworzy sobie negatywne wyobrażenia o Nim.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Te negatywne wyobrażenia stanowią podstawę jego zachowań i mają wpływ
na dalszy religijny rozwój. Dziecko nie wiąże się z Bogiem, lecz szuka ak-
ceptacji i zainteresowania. Zdobywa je np. przez staranie się o sukces, tłu-
mienie uczuć, pragnień, potrzeb, przystosowanie się, kierowanie uczuć gnie-
wu przeciwko sobie, przez stawianie sobie zbyt wielu wymagań.

Idąc na katechezę, powinniśmy być świadomi, jakie prawdziwe wizerunki

Boga zawarte są w biblijnym Objawieniu, jaki jest Bóg, którego obraz chce-
my ukształtować w dziecku na katechezie. Najważniejsze prawdy, które
chcemy przekazać, można ująć, uogólniając, następująco:

– Dziecko jest kochane przez Boga, który miłuje także to, co jest najmniej-

sze na świecie.

– To Bóg pierwszy kocha, pierwszy szuka człowieka i na niego czeka.

To On pierwszy podejmuje inicjatywę, zwraca się do dziecka. Dziecko do-
świadcza, że człowiek jest godny szacunku.

– Każdy człowiek jest skarbem dla Boga, nikt nie jest Mu obojętny.
– Bóg jest dla dziecka Dawcą Życia. Dziecko doświadcza, że od Niego

otrzymało ten wielki dar. To życie przekazał nam przez naszych rodziców
i pragnie, abyśmy wzrastali w rodzinie. Bóg jak Dobry Pasterz towarzyszy
ludzkiemu życiu i chroni je, opiekuje się ludźmi jak „Matka i Ojciec”, jest pełen
miłosierdzia.

– On obdarza ludzi możliwością dorastania do wolności, ufa im i pokazu-

je drogę, na której realizuje się ich wolność. Bóg wskazuje człowiekowi, jak
może kierować swoją wolnością, aby być szczęśliwym.

– Stwórca daje człowiekowi imię i zna go po imieniu. To Bóg „zapisuje

imię człowieka w niebie”. Daje człowiekowi miejsce w swoim „domu”.

– Bóg jest Tym, który dzieli się szczęściem ze swoim stworzeniem, ob-

darzając je różnymi darami. Bóg wybiera dziecko i chce się z nim przyjaź-
nić, wejść z nim w głębokie relacje. Czeka na miłość dziecka i jego odpo-
wiedź wiary. Bóg kocha dziecko takim, jakie ono jest. Akceptuje czas jego
wzrostu. Bóg pragnie, aby człowiek wiedział, kim dla Niego jest.

– Bóg ma swoje tajemnice. Jest Kimś nieogarnionym i nie można prze-

niknąć Jego istnienia. Dziecko uczy się szukać i odkrywać tajemnicze znaki
Bożej obecności. Bóg ma różne imiona, ale jest zawsze ponad tymi imiona-
mi. Jednak zamiarem Boga jest to, aby objawiać się ludziom.

– Stwórca pomaga dziecku przez innych ludzi.
– Bóg pragnie, aby dziecko słuchało Jego Słów, przez które jest zawsze

z nami.

I. Program wychowawczy

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

– Na drodze człowieka Bóg daje największy dar: swojego Syna, Jezusa

Chrystusa. Przez Niego pokazuje nam swoje Oblicze Miłości. Jezus jest
Synem Boga, a naszym Bratem.

– Bóg ma swoje Królestwo, inne niż wszystkie królestwa świata. On

wzbudza w nas pragnienie Jego Królestwa.

– Bóg pragnie się z dzieckiem spotykać, „zastawia dla niego stół”, oświeca

umysł i serce dziecka, aby było dzieckiem światłości. Jego obecność jest
obecnością Miłości. Bóg obdarza dziecko „białą szatą” swojej łaski.

– Bóg cierpi wraz z człowiekiem i poprzez cierpienie oraz śmierć powo-

łuje go do życia wiecznego. Boża Miłość jest pełna ofiary dla dziecka.

2. Znaczenie kontaktu dziecka z Biblią w kształtowaniu wyobrażeń

Boga

W pierwszych 20 katechezach dla klasy zerowej zwracamy szczególną

uwagę na to, aby dziecko mogło doświadczać działania Boga, szczególnie
wobec swojej osoby oraz najbliższych. Ma to osiągnąć ucząc się nawiązy-
wania z Nim relacji i szukania swojego sposobu modlitwy oraz wzywania
Boga wybranym przez siebie imieniem. W następnych katechezach to samo
doświadczenie Boga przychodzi do dziecka poprzez Osobę Jezusa Chrystu-
sa. Dochodzi w nich do szczególnego dialogu między Bogiem a dzieckiem
w Osobie Jezusa.

Na szczególną uwagę zasługuje sam układ większości katechez. Zazwy-

czaj rozpoczyna je tekst orędzia zbawczego wyrażony w piosence religijnej
(A. Wprowadzenie do katechezy). Ta treść biblijna otwiera dziecko na całe
spotkanie w katechezie. Słowo Boże pada w serce dziecka jak ziarno.

Po piosence proponujemy stosowanie różnych metod aktywizujących, któ-

re w zależności od tematu uruchamiają w dziecku jego doświadczenia ży-
ciowe. W ten sposób „gleba” serca dziecka zostaje przygotowywana, aby
ziarno mogło w niej „dotknąć” różnych obszarów osobowości dziecka, aby
to Słowo mogło pomału obejmować wszystko to, czym dziecko zostało przez
Boga obdarzone.

Na doświadczenia dziecka słowo Boże rzuca swoje światło i moc

(B. Odkrywamy wezwanie Boże). Nadaje temu doświadczeniu kierunek,
wzywając do decyzji wyboru wartości chrześcijańskich (C. Odpowiadamy

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

na wezwanie Boże). Dziecko na różne sposoby wyraża swoje doświadcze-
nia wiary. Często jest to praca plastyczna (D. Utrwalenie – praca ucznia).

Katechezę kończy słowo Boże wyrażone piosenką. Dzieci lubią śpiewać.

Poprzez śpiew piosenki treści katechezy utrwalają się w dziecku i niosą w jego
życie to, co zasiał Bóg.

Dziecko poprzez Biblię ma w sobie kształtować pozytywny obraz obja-

wiającego się Boga i poczuć się przez Boga „dotkniętym”. To spotkanie ma
mieć charakter bezpośredni tutaj i teraz w historii jego życia. Tutaj dochodzi
do zażyłości z Bogiem, którego „twarz” dostrzegamy w Biblii. Rzeczywisto-
ścią katechezy nie jest jednak Biblia, ale żywa Osoba Boga. Żywa Osoba
Jezusa Chrystusa, który prowadzi dziecko do Ojca, do Tego, którego nie da
się „wytłumaczyć” ani w zdaniach teologicznych ani w pojedynczej infor-
macji o Jego życiu i nauczaniu. Jeżeli dziecko na katechezie spotyka się rze-
czywiście z Bogiem, z Chrystusem i Jego dziełem, to zaczyna Boga doświad-
czać i rozumieć tak, że żaden przekaz tego nie zastąpi. Słowo Boże to osta-
tecznie On sam. Tutaj, wewnątrz, rozgrywają się nasze dzieje.

Katechezy Wędrujemy z Bogiem niosą w sobie treść orędzia zbawcze-

go zawartego w Piśmie Świętym. Są to krótkie wersy, które rzucają światło
na życie i doświadczenie dziecka. One mają stać się jego przewodnikiem
i przyjacielem. To one kształtują biblijne wizerunki objawiającego się Boga

3. Znaczenie modlitwy dziecka w kształtowaniu jego wyobrażeń Boga

Gdy matka nosząc dziecko w swoim łonie, tuli je niejako w swoim ciele,

gdy ojciec głaszcze je, kładąc rękę na brzuchu matki, wtedy dziecko otrzy-
muje pierwsze sygnały bezpieczeństwa i zaufania. Gdy rodzice wypowia-
dają już wtedy słowa modlitwy, rodzi się pierwszy nieświadomy kontakt dziec-
ka z Bogiem. W następnych miesiącach rodzice siadają przy łóżeczku dziec-
ka, życząc mu dobrej nocy, całują i otulają kołderką, przytulają je, a także mówią
do Boga niezrozumiałe jeszcze słowa modlitwy Ojcze nasz, Zdrowaś Ma-
ryjo – wówczas to, co najważniejsze w życiu modlitwy, rodzi się w sercu
dziecka przez serce rodziców. Gdy ojciec tuli dziecko do swojego serca, gdy

Znaczenie Biblii w katechezie bardzo obszernie przedstawia książka Z. Marka SJ Biblia

w katechetycznej posłudze Słowa, WAM, Kraków 1998.

I. Program wychowawczy

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

kładzie je na swojej piersi, gdy wypowiada słowa modlitwy, gdy trwa w niej
potem w milczeniu, przekazuje dziecku miłość i pokój Boga. Gdy rodzice
razem z dzieckiem modlą się wspólnie, wtedy każde słowo zapisuje się
w świadomości dziecka. Dziękując za wszystko, uczą je oddechu duszy.
Ważnym momentem modlitwy jest wieczór, kiedy człowiek szuka odpoczynku,
zarówno fizycznego, jak i odpoczynku w Bogu. Wspólne modlitewne spo-
tkania wieczorne z rodzicami dają dziecku okazję doświadczenia, że rodzice
nie są domniemanymi „bogami”, ale szukają kontaktu z Kimś większym niż
oni. Jest to niezastąpione doświadczenie w kształtowaniu wyobrażeń Boga
przez dziecko.

Istotny jest dobór modlitw odpowiadających naszemu życiu. Często dzieci

przynoszą na katechezę modlitwy z domu rodzinnego, którymi modlili się
w nim wszyscy. Coraz częściej zauważa się jednak, że współczesna świa-
domość człowieka ma charakter racjonalno-autonomiczny, tzn. postrzega on
obowiązujące powszechnie zasady ludzkiego współżycia jako naturalne lub
ustanowione przez człowieka. Z tą rzeczywistością mijają się pytania o wiel-
kie, ogarniające cały świat i transcendentne zależności. Nie ma tutaj miej-
sca dla tajemnicy człowieka i Boga. W wielu przypadkach wiara w ludziach
niejako „wyparowała” i nie oddają się oni już modlitwie. Na katechezie mamy
zatem zarówno dzieci, które są wychowywane w duchu pobożności, jak i re-
ligijnie zaniedbane. Należy liczyć się z tym, że coraz częściej dzieci rozpo-
czynające katechizację jeszcze dosłownie nic nie słyszały o Bogu. Niektó-
rzy „nowocześni” lub uważający się za niewierzących rodzice nie chcą na-
kłaniać swoich dzieci do praktykowania tradycyjnych form wyrażania wia-
ry i nie chcą, aby ich dziecko uczestniczyło w katechizacji. Jeszcze inni zda-
ją się na same spotkania katechetyczne i czekają, aby wszystko za nich uczynił
katecheta. Katecheta, stając wobec dziecka, nie zawsze może więc nawią-
zywać do rodzinnych doświadczeń wiary, jakie dziecko przynosi ze sobą.
Znajduje się zatem w trudnej sytuacji: jak dawać dzieciom świadectwo swojej
osobistej modlitwy? Jak stawać się świadkiem wiary, zaufania, pokoju, za-
wierzenia? Stąd w katechezach tego programu występuje często świadec-
two modlitwy katechety. Katechezy podają tylko ogólny zarys takiej modli-
twy i każdy katecheta może ją wyrazić na swój niepowtarzalny sposób.
Dziecko patrzy i doświadcza osobistej modlitwy katechety. Widzi modlitwę
w zabawie, wyraża w piosence. Dobrze jest, aby dziecko tę modlitwę prze-
kazywało w swoim domu. Katecheta czyni wszystko, aby poprzez dziecko
nawiązywać głęboki kontakt z jego rodziną lub najbliższymi osobami, które

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

dziecko wychowują. Podręcznik dziecka i pomoce metodyczne stwarzają
możliwości, aby rodzice czy opiekunowie mogli podjąć styl modlitwy propo-
nowany na katechezach. W ten sposób dziecko może mieć obustronne wspar-
cie i łatwiej budować swój świat modlitwy.

Na szczególną uwagę zasługuje modlitwa pieśniami. Chrześcijanie zawsze

śpiewali. Śpiew wznosi ducha i budzi głębokie uczucia dziecka, powoduje, że
dziecko zżywa się z tekstem biblijnym. Dziecko może łączyć te doświadcze-
nia ze swoim życiem, kiedy w ciągu dnia w różnych sytuacjach śpiewa pio-
senkę a nawet tańczy. Dzieje się to przy zabawie, pomocy rodzicom lub w czasie
spaceru. Większość katechez rozpoczyna się piosenką, która niesie w sobie
przesłanie biblijne i daje dziecku wyobrażenie o treści katechezy.

Po piosence dziecko poprzez zabawę odkrywa swoje doświadczenia.

Z kolei w słowie Bożym znajduje na nie odpowiedź. Poprzez różne metody
stosowane w katechezach dziecko ma możliwość wyrażenia swoich postaw
i przeżyć. Katecheza kończy się piosenką, która utrwala w dziecku słowo
Boże oraz pomaga budować postawy ewangeliczne.

Należy pamiętać, że religijność dziecka w wieku przedszkolnym jest an-

tropomorficzna. Dziecko wyobraża sobie Boga i aniołów w ludzkiej postaci,
ze wszystkimi ludzkimi potrzebami. Bóg posiada cechy rodziców. Ważne dla
dziecka jest to, aby w katechezach doświadczało poczucia ciepła, bezpie-
czeństwa, zaufania i radości, poprzez które buduje się jego postawa zaufa-
nia wobec Boga. Zaufanie do rodziców, do katechety, do społeczeństwa jest
fundamentem religijnej komunikacji. Droga modlitwy do Boga prowadzi przez
człowieka, stąd budując z dzieckiem właściwe relacje na katechezie, poma-
gając mu nawiązać je ze swoją rodziną, najbliższymi, otwieramy je na komu-
nikację z Bogiem. W ten sposób chcemy przyczynić się do budowania real-
nego świata modlitwy, która łączy się z życiem dziecka.

W planie nauczania rozróżniamy modlitwy określonymi formułami, jak też

modlitwy własnymi słowami. Niektórzy nazywają je modlitwami „związa-
nymi” i modlitwami „swobodnymi”. Modlitwy określonymi formułami to
modlitwy podstawowe, takie jak Ojcze nasz i Zdrowaś Maryjo, modlitwy
przy posiłkach, te które nadają się do odmawiania w szerszym gronie, na
różnych spotkaniach i uroczystościach oraz piosenki i pieśni. Służą one
w sposób szczególny budowaniu wspólnoty, aktywnemu uczestniczeniu w na-
bożeństwach i są pomocą, gdy dziecko, z różnych powodów, nie potrafi samo
formułować swoich myśli. Powtarzając je, przygotowujemy dziecko, aby
w różnych momentach życia wybierało to, co jest mu w danej chwili pomoc-

I. Program wychowawczy

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

ne. Obie formy modlitwy są ważne, przynależą do siebie i mają swe pozy-
tywne strony, powinny więc znajdować zastosowanie w równej mierze i rów-
nocześnie. W naszych katechezach proponujemy modlitwy Ojcze nasz
i Zdrowaś Maryjo, znak krzyża, parafrazy psalmów i krótkie wersy słowa
Bożego, fragmenty modlitw liturgii eucharystycznej, piosenki, modlitwę spon-
taniczną dziecka. Modlitwy tradycyjne mają ogromną wartość wychowaw-
czą, gdyż podają dziecku gotowe wzorce wtedy, gdy samo dziecko jeszcze
nie wie, jak ma się zwracać do Boga i co ma Mu powiedzieć. Z modlitw,
które dziecko uczy się na pamięć, czerpie właściwe słowa, które mogą wzbu-
dzać w nim religijne uczucia oraz kształtować jego pragnienia i postawy.

Ważne jest, aby w sali znajdowało się takie miejsce, które dzieci mogą

same przygotowywać, przystrajać kwiatami, zmieniać obrusy według kolo-
rów roku liturgicznego, i w którym mogą się modlić. Taki kącik modlitwy
pomaga stworzyć atmosferę wyciszenia i skupienia.

W katechezach Wędrujemy z Bogiem uwzględnia się różne formy mo-

dlitwy dziecka:

Bóg – dziecko, dziecko – Bóg (Bóg, którego nie widzę)
Boże mówisz, a ja słucham.
Ja mówię, a Ty Boże słuchasz.
Żaden z nas nie mówi, oboje słuchamy.
Żaden z nas nie mówi, żaden z nas nie słucha, siedzimy ze sobą jak zako-

chani.

Dziecko – drugi człowiek (Bóg solidarny z człowiekiem, którego

widzę)

Ktoś mówi, ja słucham.
Ja mówię, ktoś słucha.
Nie mówimy do siebie, oboje słuchamy.
Siedzimy ze sobą jak zakochani, nic nie mówimy i nikt z nas nie słucha.

Niewidzialny Bóg staje obok nas jako widzialny drugi człowiek, którego

można nie tylko widzieć, ale dotknąć, którego można usłyszeć, którego moż-
na ucałować, przytulić, objąć, podać mu dłoń. Gdy dziecko uczy się nawią-
zywać relacje z człowiekiem, jednocześnie czyni to samo wobec Boga.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Wrażliwość na relacje dziecka z ludźmi i na modlitwę rozwija się równocze-
śnie. Dlatego na katechezach duży akcent położony jest na modlitwę całym
ciałem. Dziecko nawiązuje kontakt z innymi i z Bogiem wszystkimi sferami
swojej osobowości. Odmawianie tradycyjnych modlitw połączonych z gesta-
mi ciała, gdzie wyrażane są emocje, myśli, uczucia, gdzie dziecko mówi ca-
łym sobą, daje dziecku możliwość postawienia pierwszego kroku dla osią-
gnięcia wewnętrznej modlitwy. Trzeba tutaj mieć ciągle na uwadze to, że
modlitwa nie może być zwracaniem się do Boga w formie „pacierza”, ale
ma się stawać osobową relacją dziecka z Bogiem opartą na szacunku, za-
ufaniu i zawierzeniu, a zawarte w modlitwie treści wiary mają w życiu wy-
rażać stosunek człowieka do Boga.

Bardzo istotną rolę odgrywa tutaj również kontakt dziecka z przyrodą i ca-

łym stworzeniem.

Dziecko – przyroda i stworzenie
Przyroda i stworzenia mówią, ja słucham.
Ja mówię, stworzenia słuchają.
Przyroda, stworzenia i ja nic nie mówimy, tylko słuchamy.
Jestem wobec przyrody i stworzeń a one są wobec mnie, pozostajemy

wobec siebie.

Katechezy proponują takie właśnie budowanie relacji dziecka z otacza-

jącym je światem. Tworzy się krąg modlitwy: Bóg, człowiek, przyroda, stwo-
rzenie – ja.

Około szóstego i siódmego roku życia budzi się w dziecku konkretno-

operatywna inteligencja. Wtedy to zostaje przezwyciężone „rozczarowanie”
i dziecko powoli przestaje przenosić idealny obraz rodziców na Boga. Za-
czyna rozdzielać to, co ludzkie, od tego, co transcendentne. W tym okresie
nabywa coraz więcej realizmu. Dużego znaczenia nabierają przymioty Boga:
moc, mądrość, nieskończoność, dobroć, sprawiedliwość, miłość.

Obok modlitwy niezastąpioną rolę w tworzeniu wizerunków Boga mają

inne doświadczenia religijne, jak święta chrześcijańskie i uroczystości:
urodziny, imieniny, niedziela, Boże Narodzenie, Wielkanoc, procesja w uro-
czystość Ciała i Krwi Pańskiej, święta Maryjne. Katechezy prowadzą do
świętowania życia.

I. Program wychowawczy

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

4. Rola zabawy na katechezach

W jakim stopniu i dlaczego zabawa w życiu dziecka staje się drogą do

spotkania z Bogiem oraz nawiązania z Nim żywego kontaktu i zażyłości?
Odpowiadając na to pytanie, trzeba zauważyć, że metoda zabawy nie jest
celem sama w sobie. Nie chodzi o to, aby katecheta wymyślał ciągle nowe
i atrakcyjne zabawy, których przecież dziecko tak wiele ma na co dzień.
Zabawy w katechezie są środkiem, ukierunkowującym dziecko w osobistym
rozwoju, aby słowo Boże mogło w pełni zadziałać na wszystkie sfery jego oso-
bowości. Są one miejscem współpracy Boga z człowiekiem, miejscem, gdzie
słowo Boże przez wszystko, co napotyka w dziecku, budzi wiarę i przez
wszystko uczy dawać odpowiedź miłości. Dziecko przez zabawę może ła-
twiej zrozumieć i wniknąć w treść orędzia zbawczego przez zaangażowa-
nie całej swojej osoby – swojego myślenia, emocji, pragnień. Dziecko do-
świadcza, że wszystko to, czym żyje, może zaangażować w sprawy Boże.
Mimo że to, co ludzkie, tak bardzo różni się od tego, co Boże, to jednak jest
możliwe, aby Bóg razem z nami tworzył wszystko. To, co Boże, nie jest poza
nami, ale tutaj i teraz – Bóg jest ze wszystkim, co nasze.

Zabawa w życiu dziecka sprawia, że staje się ono podmiotem działania.

Z tego działania wyrastają pozytywne i negatywne doświadczenia i uczucia,
które stanowią wewnętrzną, ukrytą podstawę rozumowego przyjęcia lub
odrzucenia jakiejś prawdy. Równocześnie dziecko doświadcza, w jakiej mie-
rze właściwym podmiotem działania w jego życiu jest Bóg.

Gdy dziecko na katechezie uczestniczy w zabawie, doświadcza swoich

emocji, może wyrażać siebie werbalnie i niewerbalnie, może odgrywać role,
poruszać się, różnicować wzajemne stosunki. Dziecko samo przyczynia się
do pewnych wydarzeń, jest aktywne a równocześnie doświadcza konsekwen-
cji swojego działania. Energia dziecka, jego naturalna potrzeba komuniko-
wania się, może być miejscem, gdzie dziecko będzie doświadczać siebie
samego, swoich kontaktów z innymi i z Bogiem – zabawa jest więc etapem
w poszukiwaniu przez dziecko swojej drogi komunikowania się ze Stwórcą.

Podczas zabawy wymagana jest wzajemna pomoc. Podejmujemy w niej

naturalną gotowość dzieci do konstruktywnego działania. W zabawie wszyst-
kie dzieci – te bardzo zdolne i te mniej zwracające na siebie uwagę, zostają
„ukoronowane”: każde może wyrazić siebie na swój sposób. Dziecko uczy
się, jak wobec Boga stajemy razem.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Często oczekujemy, że dzieci będą „cicho siedziały” i w pełni koncentro-

wały się na wspólnej pracy. Tymczasem ich potrzeba ruchu, nawiązywania
kontaktów jest w ten sposób niemalże zupełnie niewykorzystana i w efek-
cie marnuje się energia, która mogłaby zostać użyta w procesie nauczania.
Hamowana energia dzieci i młodzieży szuka jednak ujścia, musi zostać ja-
koś rozładowana – warto zatem zadbać, by wykorzystać ją w sposób kon-
struktywny. Narastający wszędzie problem przemocy i agresji zaczyna się
i tutaj, gdy hamujemy w dziecku to, co może być właściwie ukierunkowane
(stymulowane). A przecież dziecko może uczyć się służyć swoją siłą, cie-
szyć się nią, myśleć jak dawać ją innym, komu ona jest potrzebna. W ten
sposób zabawa na katechezie angażuje całą osobowość dziecka: jego zmy-
sły, uczucia, rozum, wolę i prowadzi do wyboru wartości religijnych. Tak Bóg
może objąć całego człowieka, ze wszystkim, w co go wyposażył. A dziecko
uczy się łączyć rzeczywistość swojego życia, swoje radości i problemy z tym,
co jest Boże. Wszystko to układa się w obrazie życia w jedną rzeczywistość
Boga przenikającego to, co ludzkie. W rezultacie może rodzić się fascy-
nacja życiem z Bogiem: „Ach” dziecka wobec doświadczenia wiary jest je-
dnym z największych osiągnięć. Istotne jest zatem, by katecheta umiał kie-
rować zabawą dziecka.

5. Zadania katechety prowadzącego zabawę

Przygotowanie katechety
Katecheta musi rozważyć, jaka metoda najbardziej odpowiada danej grupie

dzieci. Może on także w trakcie pracy zmienić sposób swojego postępowa-
nia. Prowadzący powinien zadać sobie kilka pytań:

Kim jestem w odniesieniu do konkretnej grupy dzieci?
Kto jest w grupie?
Jakie są moje cele?
Jakiego słownictwa mogę używać?

Kim jestem w odniesieniu do konkretnej grupy dzieci? Katecheta jest

w stanie towarzyszyć dzieciom, ponieważ sam przeszedł wędrówkę wiary
i dalej nią postępuje. Pomaga on dzieciom w ułożeniu ich własnej „mapy
życia”, która pokaże im, jak wzrastać, jak iść dalej, patrząc na Jezusa. Uczy

I. Program wychowawczy

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

dzieci właściwego reagowania na otaczającą rzeczywistość. Zmienia orienta-
cję grupy z procesów emocjonalnych na poznawcze.

Kto jest w grupie? Katecheta nie traktuje wszystkich dzieci jednakowo.

Każde dziecko ma swoją własną osobowość. Chodzi o kierowanie się roze-
znaniem, czego od dziecka oczekuje Bóg. Tutaj potrzeba szczególnej czuj-
ności i szczególnej obecności. Stojąc czasem z boku, katecheta daje dziec-
ku poczucie bezpieczeństwa, bo w każdej chwili można do niego przyjść. Daje
świadectwo obecności Boga w życiu dziecka.

Jakie są moje cele? Katecheta ma mieć jasno określone cele. Jeżeli mówi:

„Chciałbym pomóc dzieciom” – jego cel jest niejasny i niewystarczający.
Katecheta powinien siebie jasno pytać:

Jakie są moje cele w odniesieniu do tej grupy dzieci?
Jakie szczególne potrzeby mają te właśnie dzieci?

Ukierunkowanie katechety na dziecięcą grupę
Wspieranie spójności grupy
Już od początku katechez warto zwrócić szczególną uwagę na to, które

dzieci się znają, chcą ciągle być razem. Te dzieci wzajemnie się wspomaga-
ją, a czasem mogą atakować członków innych grup. Gdy katecheta tego nie
zauważy, grupa jako całość przestaje istnieć. Im częściej dzieci rozmawiają
ze sobą, tym szybciej może zostać rozwinięta spójność grupy. Dobrze jest,
gdy prowadzący zwraca uwagę na to, jak może powiązać ze sobą pomysły
i uczucia dzieci w grupie.

Podsumowania tematu
Katecheta podsumowuje tematy, przekonania i opinie dzieci. Nie powi-

nien jednak powtarzać dosłownie tego, co dzieci wcześniej powiedziały, ale
wyjaśniać, co się w grupie dzieje. Zachodzi potrzeba, aby katecheta upew-
niał się, czy dobrze zrozumiał wypowiedzi dzieci („O ile dobrze słyszałem, to
powiedziałyście, że...”, „Nie jestem pewien, co chciałyście wyrazić przez...”,
„Czy możecie powiedzieć, że...” itp.) Szczególnie ważne jest, aby prowa-
dzący nie przeoczył zdania mniejszości.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Wspieranie interakcji w grupie
Ważne jest, aby prowadzący włączył do rozmowy także niewypowiedzia-

ne, niewerbalne sygnały ze strony dzieci, mówiąc np.: „Zauważyłem, że
gwałtownie potrząsnęłaś głową, kiedy opowiadałem o swoich doświadcze-
niach. Czy mogłabyś wyjaśnić mi ten gest?”.

Rozwiązywanie konfliktów
Konflikty mogą być spowodowane:
różnorodnością wyobrażeń dzieci,
odmienną dojrzałością psychiczną,
stanem zdrowia,
różnicami w wychowaniu.
Nie chodzi o to, aby nie było konfliktów, ale o to, jak do konfliktów pod-

chodzimy i jak nauczymy dzieci rozwiązywać konfliktowe sytuacje. Tym
mierzy się ducha ewangelicznej wspólnoty.

Zadania ukierunkowane na poszczególne dzieci
Grupa a dziecko
Większość współczesnych metod wychowawczych opiera się na „byciu

razem”, na doświadczaniu grupy, dzieleniu się, współuczestniczeniu. Tym-
czasem nikt nie stanie się dojrzalszy przez to, że należy do jakiejś grupy.
Zmiana musi dokonać się na poziomie osobowym i dotyczyć wzrostu w mi-
łości Bożej. Zadania katechety skierowane na grupę mają w głównej mie-
rze oddziaływać na jednostkę. Każde dziecko ma mieć świadomość „imie-
nia grupy”, ale przede wszystkim ma mieć świadomość swojego własnego
„imienia”: być osobą o własnym charakterze, różną od reszty grupy, choć
niewyobcowaną. Katecheta musi rozróżniać cele grupowe i indywidualne
wymagania dziecka (ale nie wspierać indywidualizmu). W decyzji, czyim
„interesem” (grupy czy dziecka) się kierować, pomaga świadomość, że Tym,
który nas jednoczy i prowadzi, jest Bóg. To wiara w Niego decyduje kiedy,
w jaki sposób, jak długo i dlaczego jesteśmy razem. Grupa ma być dla dzieci
„trampoliną”, pomagającą w osiągnięciu wartości ewangelicznych.

Przysłuchiwanie się
Możliwość identyfikacji z dziecięcymi przeżyciami zaistnieje pod warun-

kiem „przeniesienia się” w jego procesy myślowe i uczuciowe. Katecheta
wyłącza na pewien czas swoje pomysły, rezygnuje ze swoich sposobów

I. Program wychowawczy

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

postrzegania, aby patrzeć na świat oczami dziecka. Swoją postawą wyraża
pragnienie: „chcę spróbować tak dostrzec ten problem, jak ty”. Aby mieć
pewność, że dobrze zrozumiał dziecko, katecheta upewnia się: „słyszę, że
powiedziałeś...”. Słuchanie ze zrozumieniem jest zupełnie czymś innym niż
przytakiwanie treści wypowiedzi.

Zagwarantowanie pomocy i wsparcia
Niektóre dzieci potrzebują wsparcia ze strony prowadzącego grupę. Dzieje

się to w sytuacjach, gdy np. grupa próbuje zmusić dziecko do silniejszego
wyeksponowania się. Jeżeli ono samo nie jest w stanie przerwać tych dzia-
łań, katecheta może np. powiedzieć: „Widzę, że wszyscy zajmujecie się Kasią,
czy to możliwe, że w ten sposób chcecie uniknąć rozmowy na swój temat?”
lub: „Czy tobie się to podoba, że pozostali tak długo zajmują się wyłącznie
twoją osobą?”.

Angażowanie milczących dzieci
Katecheta musi zwracać uwagę na to, aby zagwarantować równowagę

w zabieraniu głosu przez wszystkie dzieci. Można podzielić klasę na dwie
grupy: w jednej zbierają się dzieci, które wystarczająco często zabierają głos.
W drugiej uczestnicy, którzy chętniej rozmawialiby między sobą. Ta druga
grupa stara się znaleźć odpowiedź na pytanie: „Co chcę przekazać przez swoje
milczenie oraz jak się z tym czuję”.

Zadawanie pytań
Istotnym zadaniem katechety jest pomóc każdemu dziecku w uświ-

adomieniu sobie tego, co robi, czego unika, jakie ma przy tym uczucia, jakie
są jego cele. Katecheta może zadać dzieciom pytania typu: „Czy zauważy-
łeś, że...?”, „Czy chodzi ci o to, że...?”, „Czego się obawiasz, gdy...?”, „Na
kogo jesteś zły, gdy...?”, „Co robisz...?” itp. Np. ktoś uderza ciągle nogą
w stół – prowadzący pyta: „Co wyraża twoja noga, co chcesz nam przez to
powiedzieć?”, „Co czujesz?”, „Jak odbierasz swoje ciało?”. Uczestnik ma
szansę uświadomienia sobie swoich odczuć fizycznych. Jeżeli któryś z uczest-
ników jest niezdecydowany albo jego działanie nie ma wyraźnego kierunku,
wtedy pytanie: „Czego teraz chcesz?” pomaga w uświadomieniu sobie tego
niezdecydowania i poszukiwania, jak można je przezwyciężyć.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Zadawanie pytań przez prowadzącego ma na celu pobudzenie wszystkich

dzieci do odkrywania nowych i ważnych informacji.

Wyrażanie sympatii i uczuć
Wiele dzieci ma ogromne trudności z otwartym, także fizycznym, okazy-

waniem swoich uczuć sympatii i czułości. W ten sposób pozbawiają się
możliwości pokazywania istotnej części swojej osobowości i jej realizowa-
nia. Pomóc może taktowne i nie budzące skrępowania okazywanie uczuć
przez samego katechetę, np. przytulenie dziecka, okazywanie wraz z nim
radości, zajęcie miejsca obok niego, słowa sympatii i akceptacji.

Umiejętność pokierowania zabawą
Ważnym elementem jest to, aby prowadzący umiał przygotować zaba-

wę, pokierować nią i zakończyć we właściwym momencie, a wreszcie pod-
sumować i ocenić. Wynik zabawy jest zawsze otwarty i nie do przewidze-
nia. Kryterium oceny konfrontujemy według orędzia zbawczego, które przy-
nosi nam słowo Boże i prowadzimy dzieci do wyboru wartości biblijnych.

I. Program wychowawczy

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

II. Przygotowanie samego siebie

1. Świadomość osobistego doświadczenia Boga

Jak już wspomnieliśmy, katecheta weryfikuje swoje doświadczenia Boga

i niesie dziecku Jego biblijny, prawdziwy obraz. Ten proces ma miejsce tak-
że na katechezie i jest działaniem samego Boga, współtworzącego doświad-
czenie wiary człowieka. W doświadczeniu tym tęsknota człowieka skupia
się na możliwości „dotknięcia” Boga w wydarzeniach dnia codziennego.
Człowiek może się na takie doświadczenie przygotować, jednak nie może
go wymusić. Jest ono darem. Nie da się go też porównać z żadnymi innymi
przeżyciami religijnymi, ponieważ jest ono czymś więcej niż przeżycie. Prze-
życie pozostawia wspomnienie, natomiast doświadczenie Boga porządkuje
życie, prowadzi do jego przemiany – ustosunkowania się wobec Boga. Jest
ono szczególnym wydarzeniem: spotkaniem Boga i człowieka, obejmującym
najgłębsze warstwy osobowości.

Jednakże sam Bóg nie jest przedmiotem naszego bezpośredniego do-

świadczenia. Chociaż Bóg w Chrystusie jest nam tak bliski, że możemy Go
doświadczyć, nie staje się On częścią naszej rzeczywistości lub „przedmio-
tem” naszego poznania. Chrystus objawia Boga w przypowieściach. Wize-
runek Boga staje się znaczący religijnie dopiero w subiektywnym procesie
wewnętrznego pojmowania i przyswajania go sobie. Całość wizerunku Boga
pozostaje tajemnicą, którą Bóg sam odsłania w Chrystusie, uzdalniając czło-
wieka do słuchania i odpowiedzi na Słowo.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Rozróżniamy elementy chrześcijańskiego i niechrześcijańskiego doświad-

czenia Boga. W centrum chrześcijańskiego doświadczenia Boga jest Oso-
ba Jezusa Chrystusa. Ona jest treścią i podstawą tego doświadczenia. Chrze-
ścijańskie doświadczenie Boga można nazwać spotkaniem Osób: Boga i czło-
wieka. Jest to udzielanie się Miłości Boga człowiekowi, a sprawcą tego jest
Jezus Chrystus. Tylko takie doświadczenie wyzwala człowieka z więzów
bezsensu. Tylko Jezus Chrystus może wzbudzić w nas świadomość swojej
realnej Obecności i sprawić, że dostrzegamy, iż nie jesteśmy zdolni do sa-
modzielnego bytowania. Tylko On uzdalnia nas, byśmy widzieli, jak można
trwać w dynamicznym i świadomym stanie miłości do Boga, jak można oso-
biście zakosztować i doświadczyć tej zbawczej rzeczywistości.

Dla wyznawców religii niechrześcijańskich punktem centralnym doświad-

czenia Boga jest jedność z bóstwem, doświadczenie własnego istnienia, zna-
lezienie drogi do własnej realizacji. O wyborze dróg decyduje tu różnorod-
ność kultur, poglądów antropologicznych, wierzeń, obyczajów. Dużo uwagi
poświęca się technikom np. medytacji, ludzkim wysiłkom, które pozwalają
osiągnąć zjednoczenie z Bogiem.

2. Świadectwo wiary katechety

Katecheta, stawiając w centrum swojego życia Osobę Jezusa Chrystu-

sa, daje Mu w swoim życiu pierwsze miejsce. Uznaje Jego bliskość, rozwa-
ża Jego postawę, daje Mu miejsce, w którym On staje się celem i podstawą
egzystencji. Gdy katecheta przeżywa takie doświadczenie Boga, staje się
ono dla niego skarbem, stanowiącym źródło jego życia. Tego języka wiary
katecheta ciągle się uczy. Uczy się, jak rozpoznawać działanie Boże w świe-
cie; jak Bóg jest nieprzekraczalny i jak Jego działanie jest niewypowiedzia-
ne. Katecheta uczy się odczytywać, jak Bóg objawia się nam w Osobie Jezusa
Chrystusa, jak przychodzi zawsze jako Ten, który jest wciąż obecny, wierny
i kochający, a Jego miłość jest źródłem wszystkiego.

Wiara „wzrusza” naszą ziemską rzeczywistość, tak że może ona stawać

się „Ziemią Obiecaną”. Wiara „pociąga” nas ku temu Źródłu, którego jeste-
śmy spragnieni, napełniając nasze serca pokojem. Gdy nasz Bóg jest niepo-
jęty i nieuchwytny, daje ona pewność Jego Miłości w naszym życiu.

Bóg przez swoje działanie wszystko porządkuje i daje nam możność

swojego nieskończonego udziału w naszej egzystencji. Takie współdziałanie

II. Przygotowanie samego siebie

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

jest możliwe tylko u człowieka, który przede wszystkim kieruje się nie wła-
sną wolą, lecz zawierzeniem Bogu. Bóg daje człowiekowi zdolność zawie-
rzenia, podobnie jak Bóg mu zawierza. To Bóg pierwszy słucha człowieka.
On pierwszy człowiekowi zawierza.

Katecheta świadczy w wierze o tym, że „pierwotnym” działaniem w ży-

ciu człowieka jest działanie Boga. Z Jego działania wypływa zdolność czło-
wieka do dawania Bogu odpowiedzi: człowiek dzięki inicjatywie Boga po-
trafi z Nim współdziałać. Do konkretnego działania człowiek jest pociągany
przez Boga poprzez wartości, które Bóg otwiera przed człowiekiem, dając
mu możliwość spotkania ze samym sobą.

Bóg zaprasza do słuchania swojego Słowa, czyli do odkrywania drogi

wskazanej przez siebie oraz do wypełniania Słowa, czyli do interioryzacji
wartości (do przyjmowania obiektywnych wartości za swoje). Słuchanie słowa
Bożego i wypełnianie go jest fundamentem, skałą dla domu, jakim jest życie
człowieka. W ten sposób rodzi się i wzrasta doświadczenie Boga, gdzie Bóg,
prowadząc człowieka, dotyka go, a człowiek, dając swoją odpowiedź, do-
świadcza Boga. Tak kształtuje się rzeczywistość, której na imię Miłość.

Katecheta staje się dla dziecka autorytetem. Trzeba jasno i zdecydowa-

nie towarzyszyć dziecku na drodze wiary. Życie wiary rodzi się ze słuchania
słowa Bożego i wypełniania go, stąd trzeba, by katecheta był „zasłuchany”
w słowo Boże.

3. Zasłuchanie katechety w słowo Boże

Wędrowanie człowieka do Boga i Boga do człowieka streszcza się w słu-

chaniu słowa Bożego. Poprzez swoje słowo Bóg codziennie spotyka się z czło-
wiekiem. Ojciec rozmiłowuje nas w sobie, a my odkrywamy wciąż nowe rysy
Jego Ojcostwa.

Aby człowiek wiedział, kim jest i jakie jest jego posłannictwo, potrzebuje

Bożego słowa, które dawałoby mu rozeznanie i moc. W tej wędrówce kate-
cheta każdego dnia powinien:

– przyjąć słowo Boże w swoje serce,
– trwać w Słowie,
– zapisać je w pamięci,
– oddać temu Słowu przestrzeń swojego serca.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Słowo Boże zamieszkuje w przestrzeni serca. Serce nie rozumie wszyst-

kiego, o czym mówi słowo Boże, nie wysila się, aby je zinterpretować. Przyj-
muje je w postawie zaskoczenia i szacunku, wie, że staje wobec tajemnicy,
która niesie doświadczenie wiary. Tak zaczyna się medytacja trwająca cały
dzień.

Trwanie w Słowie oznacza uczynienie wszystkiego, o czym mówi słowo

Boże. Wystarczy to, aby każda myśl, uczucia, gest były osadzone w Słowie
i znajdowały w Nim inspirację. To Słowo, które zachowujemy w naszym sercu
przez cały dzień, wieczorem chcemy na nowo „uchwycić”, aby w nim nie
tylko znaleźć zaspokojenie, nie tylko mieć spokojną noc, ale by w jego świe-
tle i mocy móc stawić czoło rzeczywistości i jej problemom. W ten sposób
Bóg niesie nas w swoich ramionach.

Zapisanie Słowa w pamięci dokonuje się dopiero pod koniec dnia. Wte-

dy tajemnica Słowa, która ten dzień otworzyła, może stać się jasna i zrozu-
miała, ponieważ tylko konkretne wydarzenia mogą dać określone rysy Sło-
wu. Obyśmy każdego dnia mogli powiedzieć: „Dzisiaj wypełniło się dla mnie
Pismo, które usłyszałem uszami, zachowałem w sercu i wyraziłem w życiu”.
Tak wzrasta w nas moc Słowa. Doświadczenie Boga rodzi się i wzrasta
w słuchaniu słowa Bożego i wypełnianiu Go. Jest zatem działaniem mi-
łości Boga i wolnym aktem miłości człowieka, współdziałającego z Nim
w wierze, zawierzającego Mu wszystko.

Przypatrzymy się więc najpierw, czym jest działanie człowieka. Jest ono

zależne od jego woli. W akcie woli człowieka można wyróżnić cztery wy-
miary:

Pierwszy wymiar to świadomość celu: człowiek wie, co chce osiągnąć.
Drugi wymiar to namysł i walka motywów, zakończone decyzją. To nie

tylko umiejętność realizowania pragnień, lecz także zdolność do zaniechania
ich. Wolność działania to możliwość realizowania swoich własnych celów,
dążeń. Jeżeli człowiek podejmuje działanie widząc, czego chce i dlaczego
chce, oraz gdy czyni to dobrowolnie (bez przymusu zewnętrznego), musi
przyjść odpowiedzialność za poziom wykonania i skutki podjętego dzia-
łania.

Realizacja w akcie woli oznacza podjęcie współpracy z innymi w imię

wspólnego dobra. Katecheta „nasłuchując” słowa Bożego, pamięta, że to
Bóg daje mu zdolność zawierzenia tak, jak Bóg jemu zawierza. To Bóg pierw-
szy słucha człowieka.

II. Przygotowanie samego siebie

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Słowo Boże można czytać, studiować i rozważać.
Czytając, biorę po prostu do ręki tekst i zagłębiam się w jego lekturę. Stu-

diując, odwołuję się do badań naukowych, fachowych czasopism, książek i słow-
ników. Rozważając, pozwalam, aby słowo Boże oddziaływało na mnie i zmie-
niało moją postawę. W trakcie studiowania posługuję się rozumem, w czasie
rozważania aktywna staje się moja wola. Rozważanie dotyka mnie osobiście
i pokazuje duchową drogę mojego życia. Przenika mnie światło Ewangelii,
pomagając mi w dialogu z Bogiem i poznaniu, co powinienem w sobie zmie-
nić. Tajemnica rozważania ma odkryć to, co Bóg teraz i tutaj chce mi powie-
dzieć. Jest ono bardzo podobne do dawnej metody rozważania Pisma Święte-
go, nazywanej lectio divina. Ta metoda ma swoją historię przynajmniej dwu
i pół tysiąca lat, gdyż praktykowano ją już w Starym Testamencie. Oddawali
się jej prorocy, rozważając wcześniejsze tradycje, mędrcy, rozważając pisma
prorockie, dobrze znali ją również rabini. Lectio divina może pomóc kateche-
cie w osobistym doświadczeniu słowa Bożego. Składa się z trzech podstawo-
wych etapów: lectio, meditatio i contemplatio.

Lectio jest to wielokrotne czytanie słowa Bożego. Powoli czytam kilka-

krotnie tekst biblijny. Zwracam uwagę na słowa, osoby, ich uczucia, warto-
ści, działania, na następujące po sobie fakty. Tekst za każdym razem odsła-
nia coś nowego. Przychodzą mi na myśl teksty lub słowa analogiczne czy
dostępne dla każdego. Aby tekst odsłonił mi całą zawartą w nim moc życio-
wą, trzeba przystępować do niego z całym swoim zaangażowaniem. Dobrze
jest korzystać tutaj z komentarzy biblijnych, aby uniknąć subiektywnego tłu-
maczenia tekstu i budować prawdziwe, biblijne wyobrażenie Boga.

Meditatio to namysł nad postawami Boga wobec człowieka i człowieka

wobec Boga. To odkrywanie w słowie wartości, które stają się podstawą
rozeznania mojej osobistej sytuacji. Pytam się, jak te słowa przeżywam, jak
je widzę, jak się w nich czuję i jak wchodzę w kontakt z dynamiką uczuć
obecnych w tekście. Zastanawiam się – co mówią mi te słowa, jakie niosą
dla mnie przesłanie, co mogę w sobie zmienić. Trwa dialog z sobą samym,
z innymi, z Bogiem. Zastanawiam się, czy i dzisiaj coś podobnego mogłoby
się wydarzyć. Nie ma tutaj spekulacji teologicznej, nie szuka się tego, co nas
może zainteresować, ale słucha się, co mówi Bóg, który zna tajemnice mo-
jego życia i tajemnice Kościoła. Dochodzą tu do głosu najgłębsze pokłady
duszy, najgłębsze poznanie mojego „ja” poprzez postawę adoracji i oddania.
Doświadczenie Boga wyraża się tutaj najpełniej, jest to przestrzeń działania
Boga i odpowiedzi człowieka.

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Contemplatio jest darem Boga. Wielość uczuć i refleksji koncentruje się

na tajemnicy Jezusa Chrystusa, która tu i teraz jest obecna. Wychodzimy
poza tekst i jego wartości, a sycimy się Obecnością Bożą w nas. Kontem-
plację wzbudza sam Duch Święty.

W lectio divina ziarna słowa Bożego padają na ziemię naszego serca

jak iskry z Bożego ogniska miłości. Tysiące iskier płonie w nas jak ognisko,
przy którym inni mogą ogrzać się i przygotować posiłek. Te rozżarzone iskry
użyźniają ziemię naszego serca, „wypalając” w niej te miejsca, które jesz-
cze nie potrafią słuchać. To „wypalanie” naszego wnętrza jest twórcze, ale
i bolesne. Jest aktywnością Boga, który prowadzi nas ku życiu według Sło-
wa. Tutaj katecheta pozwala Bogu użyźniać glebę swojego serca, aby mo-
gło ono dawać świadectwo życia wobec dziecka na katechezie. Bez tej
rzeczywistości formułowanie podczas katechez jakiegokolwiek przesłania nie
ma w sobie biblijnej prawdy orędzia zbawczego.

4. Świadomość ludzkich hierarchii wartości

Katecheta powinien jasno dostrzegać różne postawy życiowe wynikają-

ce z przyjętej hierarchii wartości. Oto niektóre z nich:

Postawa przyjmująca za najwyższą wartość sukces wyraża się w sta-

nowisku: tyle jestem wart, ile potrafię, ile osiągnę w życiu – buduję swoją
tożsamość na sukcesie i opinii, na podziwie innych. Jest to krucha skała, na
której nic nie może się utrzymać.

Postawa przyjmująca za najwyższą wartość urodę (piękność) pole-

ga na postrzeganiu własnej tożsamości w cechach fizycznych, które prze-
mijają. Jest ona widoczna w wielu środkach masowego przekazu. Jednak-
że, opierając się na takim systemie wartości, nie zbuduję trwałej równowagi
psychicznej ani duchowej.

Postawa przyjmująca za najwyższą wartość to, co pozorne wyraża

się w twierdzeniu, że warto mieć piękny dom, futro, najlepszą firmę itp. –
gdyż ludzie oceniają cię po tym, jak cię widzą. Jej wyznawcy nie dążą do
odkrycia prawdy o człowieku, skupiając się na tym, co doraźne, pozorne.

Postawa przyjmująca za najwyższą wartość posiadanie głosi: tyle je-

stem wart, ile posiadam, na ile mnie stać. Dotyczy nie tylko rzeczy material-
nych, lecz jest również stosowana wobec osób z mojego otoczenia, które
uprzedmiotawiam.

II. Przygotowanie samego siebie

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Postawa przyjmująca za najwyższą wartość przyjemność podporząd-

kowuje życie człowieka szukaniu przyjemności, utrzymując, iż przyjemność
została stworzona przez Boga jako dobra, piękna, niewinna. Jednakże przy-
jemność winna być przyjmowana w sposób uporządkowany. Ma być środ-
kiem służącym wzrostowi człowieka, a nie celem samym w sobie.

Wobec tych wszystkich, złudnych albo względnych, wartości staje Chry-

stus ze swoją Ewangelią, swoją hierarchią wartości wynikającą z Błogosła-
wieństw. To w Niego ma wpatrywać się katecheta, aby stawać się do Nie-
go podobnym.

Osoba Jezusa Chrystusa nie jest tylko postacią historyczną, ale stale żywą,

obecną tutaj i teraz: Jezus to przyjaciel, Ktoś bliski, kogo niejako dotykają
nasze ręce (1 J 1,1). On idzie przy nas i przed nami, cierpliwie nauczając
nasze serca. Uczy nas Bożej postawy, opartej na prawdzie Pisma Świętego
i Tradycji Kościoła. Katecheta ma w swoim życiu jak najwierniej odtwarzać
naukę Chrystusa, ma być Jego wiernym uczniem. Ma uczyć dzieci z nadzieją,
wczuwać się w ich troski, radości i sukcesy, ze wzruszeniem odczuwać ich
niepowodzenia. Ma budować nie na ideach, ale na prawdziwych warto-
ściach.

Katecheta powinien ciągle przypominać sobie, na czym polega mądrość

wychowawcza, aby właściwie podejmować wszelkie zadania w tym wzglę-
dzie. Ta mądrość nie polega tylko na poznawaniu zasad wychowawczych,
ale na adaptacji ich w relacji do każdej osoby i w każdej sytuacji. W rozwo-
ju ważne jest poznanie zasad życiowych, ale mądrością jest wcielić je w swoje
życie. Do osiągnięcia tego celu konieczna jest dyscyplina. Zdyscyplinować
siebie (i dziecko) to znaczy:

– wyznaczyć drogę i ukierunkować siebie,
– nauczyć wchodzenia w relacje z innymi,
– kontrolować impulsy i pragnienia chwili,
– umieć zastanowić się nad podjęciem działania,
– nauczyć się wartościować korzyści, które wynikają z wyrzeczenia się

czegoś.

5. Obserwacja rozwoju człowieka przez katechetę

Aby towarzyszyć dziecku, katecheta powinien znać przede wszystkim

samego siebie. Jednak nigdy nie zdoła znaleźć samego siebie, jeżeli zbytnio

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

siebie poszukuje. Katecheta powinien pozwolić na to, aby Bóg go odszukał.
To Bóg jest pierwszy w tym poszukiwaniu, odnajdywaniu, inspirowaniu. To
Bóg zna drogę do każdego człowieka.

W tym znaczeniu poznanie samego siebie oznacza poznanie i odkrywa-

nie w sobie obrazu Bożego. To dlatego na dnie każdego ludzkiego pragnie-
nia wiedzy, leży pragnienie Boga. Staje się ono potrzebą człowieka bez wzglę-
du na to, czy człowiek zdaje sobie z tego sprawę, czy nie. Poznawanie sie-
bie można nazwać procesem wzrostu i rozwoju wszystkich sfer człowieczeń-
stwa, w które Bóg wyposażył człowieka. Odkrywając swoją tożsamość,
człowiek odczuwa potrzebę przeniesienia poszukiwań w kierunku Kogoś, kto
jest źródłem jego własnej tożsamości. Osobistym powołaniem każdego z nas
jest odkrywanie swojej tożsamości. Aby móc towarzyszyć rozwojowi dziecka
u początku jego poszukiwań, katecheta musi być świadomy swojego rozwoju.

Czym charakteryzuje się rozwój człowieka?
Rozwój to uzyskiwanie wewnętrznej wolności w stosunku do swo-

ich zdolności, talentów, uzyskiwanych sukcesów. Człowiek tak wolny nie
ocenia siebie według rezultatów działalności, nie identyfikuje się z sukcesem
i nie usiłuje uświadamiać go innym. Gdy człowiek nie jest wolny, traci swój
wewnętrzny pokój, żebrze o uznanie ze strony ludzi, nie żyje dla królestwa
Bożego, ale dla osiągnięcia społecznej aprobaty, która staje się ustawiczną
potrzebą osoby. Rezygnuje ze swojej „najlepszej cząstki”, aby sprostać temu,
czego oczekują od niego inni. Żyje w lęku, wycofuje się. Grzech pojmuje jako
wewnętrzną porażkę, a świętość – jako owoc swoich wysiłków, a nie dar
darmo dany od Boga. Może też wpaść w drugą skrajność: uważania siebie
za lepszego od innych (grzeszników), za bezgrzesznego, nie potrzebującego
tym samym przebaczenia. Prowadzi to do deformacji sumienia.

Rozwój to podążanie w stronę równowagi między tym, za kogo się

uważam, a tym, kim powinienem być. Im bardziej zbliżam się do wartości,
tym bardziej widzę, jak ona mnie przewyższa, im bardziej wartość mnie po-
ciąga, tym większe stawia wymagania. Należy zatem podążać w stronę
równowagi rozwojowej. Na płaszczyźnie czysto ludzkiej budzi się wtedy
szacunek dla samego siebie, a na płaszczyźnie chrześcijańskiej ten szacu-
nek odnajduje nowe potwierdzenie. Człowiek nie może zapomnieć o swoim
rodowodzie, a tak się dzieje, gdy uzna wszystkie swoje talenty, zalety i ce-
chy za coś pierwszoplanowego. „Cóż masz, czego byś nie otrzymał?” – pi-
sze święty Paweł w 1 Liście do Koryntian (1 Kor 4, 7). Powinno nas budo-
wać to, że jesteśmy dziećmi Boga, od Niego pochodzimy, nic ani nikt nie może

II. Przygotowanie samego siebie

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

nas tego pozbawić – to stanowi źródło naszego szczęścia. Tak uformowany
człowiek zaczyna czuć się tym, kim powinien być: Nowym Człowiekiem,
którego Bóg codziennie mu objawia i cierpliwie w nim kształtuje. Tożsamość
człowieka ukryta jest w Bogu.

Rozwój to realizacja swojego podobieństwa w Bogu. Jego Imię jest

wezwane nad nami. Gdy Bóg mówi o sobie, mówi i o nas. Odkrywamy swoją
jedyność i niepowtarzalność. Odkrywamy miłość samego Boga, który po-
chyla się nad nami, byśmy potrafili na Jego Miłość odpowiedzieć, byśmy odkryli
w Nim swoje imię i swoje oblicze.

Rozwój to przeżywanie swojego życia razem z innymi. Jeden czło-

wiek dla drugiego staje się cennym darem, nieodzowną obecnością. Ta wza-
jemna obecność w duchu relacji „ja-ty” jest możliwa, jeśli każdy realizuje ją
w sposób dla siebie właściwy. Gdy człowiek odkrywa, do czego został sam
wezwany i do czego są wezwani inni, jest pełen szacunku dla siebie i dla nich.
Razem zaczyna się dawanie wspólnego świadectwa miłości, życia Bożego.

Rozwój to nieustanne odkrywanie swojego centrum, jakim jest

Osoba Jezusa Chrystusa, bez którego nie da się poznać siebie i nie da się
naprawdę miłować siebie. Chrystus jest prawdziwym źródłem poszukiwa-
nia i poznawania samego siebie. Właśnie to doświadczenie Boga, ta ścieżka
jest sumą różnych wydeptanych przez człowieka dróg, które przebiegają
poprzez wszystkie sfery jego osobowości. Każda z tych sfer jest istotna, gdyż
pominięcie którejkolwiek z nich może zmylić ścieżki naszej wędrówki i wy-
prowadzić na błędną drogę.

Człowiek mniej lub bardziej świadomie dąży do jakiegoś spełnienia, reali-

zuje przyjęte przez siebie wartości, ideały. Jednak ideał dojrzałej osobowości
nie może być doskonale zrealizowany, ponieważ człowiek jest ciągle w dro-
dze. Każdy musi rozeznać swoją inność i autentyczność oraz swoją drogę
wiodącą do dojrzałości, czyli do pełni człowieczeństwa. Osobowość nie może
się rozwijać, dopóki człowiek nie wybierze swojej własnej drogi, którą uwa-
ża za najlepszą z dróg (ten wybór ma wartość moralną). Człowiek musi być
świadomy celu, który wybiera. Gdy tego nie uczyni, przystosowuje się bier-
nie do różnych wymagań i trudno mu być twórczym. Może kierować roz-
wojem swojej osobowości, czasem jednak się poddaje. Może też być nie-
umiejętny w:

– dokonywaniu wyboru najważniejszej dziedziny życia,
– byciu radykalnym chrześcijaninem,
– pogłębianiu poznawania oraz rozumienia siebie i innych,

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

– doświadczeniu własnej wartości i godności,
– szacunku do drugiego człowieka,
– radzeniu sobie z emocjami,
– koncentrowaniu się na swojej bezsilności.

Zakładamy, że na przemianę osobowości składają się trzy nurty rozwojowe:
– rozwój fizyczny,
– rozwój psychiczny,
– rozwój duchowy.
Między tymi nurtami istnieje współzależność, współoddziaływanie, szcze-

gólnie między sferą fizjologiczną a psychiczną. Życie duchowe bowiem może
się rozwijać i pogłębiać niezależnie od stanu psychicznego. Każdy z tych
nurtów ma swoje prawa i nimi się kieruje – nie można tutaj pominąć żadne-
go. Dlatego program Wędrujemy z Bogiem wychodzi naprzeciw integracyj-
nemu podjęciu wychowania – w tych trzech kierunkach.

II. Przygotowanie samego siebie

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

III. Niektóre metody i środki dydaktyczne proponowane

w katechezach Wędrujemy z Bogiem

Metody nauczania zastosowane w programie można podzielić na trzy

grupy.

Metody służące odkrywaniu orędzia zbawczego:
– gry dydaktyczne;
– pokaz połączony z przeżyciem: obrazy, formy muzyczne, opowiadanie.
Metody służące wyrażaniu doświadczeń inspirowanych tekstem biblijnym:
– malowanie, rysowanie, plakat, inscenizacja.
Metody służące inspirowaniu współpracy z odkrytym orędziem zbawczym:
– praca z obrazami (pokaz połączony z przeżyciem);
– zabawy.

Opis niektórych metod i środków
Opowiadanie nie tylko przedstawia dzieciom pewne treści, ale je rów-

nież porządkuje, zestawia, łączy z innymi i wyjaśnia przeżycia dziecka. Po-
zwala dziecku odkrywać jego własne wnętrze. Aby opowiadanie spełniło taką
rolę, należy zwrócić uwagę na samą formę przekazu, dzięki której dziecko
może uczestniczyć w opowiadanych wydarzeniach. To właśnie pozwala mu
odnaleźć własną tożsamość.

Przekazując w opowiadaniu treści biblijne, należy znać ukrytą w nich myśl

teologiczną. Dobrze jest, jeżeli opowiadany tekst zostanie ustnie powtórzony
przez dzieci. To doprowadza do wytworzenia się więzi między dziećmi, kate-
chetą i postaciami biblijnymi. Powstaje wspólny świat biblijnych doświadczeń.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Metoda wymaga dokładnego przygotowania tekstu, który ma być opowia-

dany. Dobrze jest więc ustalić:

– jakie występują w opowiadaniu osoby;
– co chcą uzyskać i jak to osiągają;
– jakie słowa lub działania stosują w tym celu;
– które sceny stanowią przygotowanie, a które są kulminacyjne;
– z ilu scen składa się opowiadanie.
Warto, by akcja została przedstawiona tak, żeby dziecko mogło wyobrazić

sobie jej szczegóły (np. ubiór postaci, ich sposób zachowania). Można pozwo-
lić, aby dzieci same prowadziły rozmowy występujących w opowiadaniu osób.

Pomoce wizualne (praca z obrazami) służą odkrywaniu drogi z zewnątrz

do wnętrza, gdyż oglądane przez dzieci obrazy umożliwiają wgląd w rzeczy-
wistość, tworzą sieć życiowych powiązań i pobudzają do myślenia. Wybie-
ramy te, które służą refleksji, skłaniają do stawiania pytań, czynienia porów-
nań. Dzieci same mogą dokonywać wyboru obrazów, zwłaszcza przy budo-
wie scen na tablicy magnetycznej. Teczka siódma pomocy dydaktycznych
katechety zawiera kolorowe pomoce, które mogą być w tym celu wykorzy-
stane. Teczka piąta i szósta zawiera czarno-białe wydruki do kserowania,
przy pomocy których dzieci tworzą obrazy w swoim podręczniku.

Pytania pomocnicze do oglądanego obrazu:
Co widzisz? (opis obrazu)
Co szczególnie rzuca ci się w oczy? (zogniskowanie)
Co szczególnie ci się podoba lub nie podoba? (wartościowanie)
Która osoba do ciebie przemawia? (nawiązanie kontaktu)
Gdyby ta osoba mówiła, co by teraz do ciebie powiedziała? (twórczość)

Formy muzyczne (śpiew, muzyka) są swoistym komentarzem do tek-

stów biblijnych. Mogą być prezentowane przez prowadzącego lub przez
dzieci. Większość jednostek katechetycznych rozpoczyna się piosenką, któ-
ra ma na celu odkrycie przesłania orędzia zbawczego i przygotowuje do głów-
nego momentu w katechezie, jakim jest spotkanie ze słowem Bożym. Pio-
senka również zamyka katechezę. Tekst piosenki jest wydrukowany w pod-
ręczniku dziecka, przez co może do niej często powracać. Ważną rolę od-
grywa również taniec dziecka przy akompaniamencie instrumentów lub przy
podkładzie muzycznym z kasety magnetofonowej. W ten sposób dziecko ma
możliwość wyrażania całego siebie wobec Boga.

III. Niektóre metody i środki dydaktyczne proponowane w katechezach

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Wizualizacja to metoda wykorzystująca naturalne umiejętności kreowa-

nia w myślach obrazów, rozmaitych stanów, rzeczy. To trening wyobraźni.
Służy ona lepszemu zapamiętywaniu oraz wprowadzeniu w przyjemny, do-
bry nastrój. Jest techniką widzenia zmian i potrzeb (ewaluacja wizji) oraz
umożliwia dokonywanie tych zmian przez kreowanie ścieżek mentalnych.
W naszych katechezach dla dziecka przedszkolnego wprowadzamy techni-
kę „nastrajania” jako wstępnego przygotowania do medytacji dziecięcej przez
wyobrażanie sobie wydarzeń, miejsc, rzeczy lub osób.

Odgrywanie ról (drama) jest charakterystyczne dla dziecięcych zabaw

„na niby”. Dzieci są mistrzami w wiernym naśladowaniu i udawaniu. Od-
grywanie ról może dotyczyć własnego życia, jak i życia innych. W pierw-
szym przypadku możemy przyglądać się, jak wygląda nasza komunikacja,
mowa ciała – wprowadzamy zmiany na lepsze. Odgrywając sceny z życia
innych (rzeczywistych lub wymyślonych postaci), „jak gdyby się było tym
a tym” dziecko wczuwa się w widzenie świata przez kogoś innego, wzbo-
gaca swoje wnętrze. Katecheta zauważa, że każdy gra swoją ulubioną grę;
umożliwia też dziecku powrót do rzeczywistości po zakończeniu zabawy.

Pokaz powinien być przeprowadzony tak, by po chwili swobodnej ob-

serwacji nakierować uwagę dziecka. Dzieci powinny wiedzieć, co mają
obserwować, gdzie dopatrywać się zmian itd. Wszystkie demonstrowane
eksponaty powinny mieć życiowe odniesienia: gdzie to jest stosowane, do
czego to służy – inaczej w pamięci pozostanie nieprawdziwy obraz.

Sceniczne przedstawianie tekstu biblijnego służy wyrażaniu uczuć

dziecka i jego przeżyć, by mogło przetwarzać je w doświadczenia. Zmierza
do rozwoju osobowości, szczególnie sfery emocjonalnej, postrzegania, po-
staw i ocen odkrywanych sytuacji. W procesie tym dokonuje się obustron-
na komunikacja: relacja Boga z dzieckiem i dziecka z Bogiem. W przedsta-
wianiu tekstu biblijnego trzeba jasno określić gesty, figury, postawy ciała lub
słowa. Ta forma wymaga dobrego przygotowania i interpretacji tekstu, w któ-
re należy zaangażować dzieci.

Trzeba przede wszystkim opracować scenariusz, określając kto, gdzie,

kiedy i jak występuje. Należy też określić czas i przestrzeń sceniczną. Wła-
ściwy występ może poprzedzać gra próbna. Dzieci mogą ćwiczyć wielokrot-
nie. Grupę można podzielić na grających i widzów. Trzeba również wyzna-

Program edukacji religijnej dla klasy zerowej

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

czyć scenę, gdyż wchodzenie na nią pomaga dziecku identyfikować się z ro-
lą, a schodzenie umożliwia uwolnienie się od roli. Szczegółowo powinno się
ustalić:

– czy dany tekst nadaje się do inscenizacji,
– co jest miejscem akcji
– ilu aktów wymaga inscenizacja,
– jakie występują w niej osoby.

Gry dydaktyczne, malowanie, rysowanie, plakat w zastosowaniu ka-

techez mają prowadzić dziecko do odkrywania orędzia zbawczego oraz do
konfrontowania z nim swojego życia. Nie mają sugerować gotowych rozwią-
zań, ale pozostawić dziecku wolność wyboru oraz ukazać konsekwencje ta-
kiego wyboru. Mają mówić dziecku: „dlaczego”, „do czego to prowadzi”.
Malowanie, rysowanie, plakat służą wyrażaniu się dziecka w jego jedyny i nie-
powtarzalny sposób. Nie mają to być gotowe obrazki do pomalowania, ale
własna twórczość dziecka. Rysunek może być nieudolny artystycznie, zawie-
ra jednak w sobie wnętrze dziecka i pozwala katechecie odkrywać jego po-
trzeby oraz współpracować z dzieckiem. Wykonywanie spontanicznych rysun-
ków, plakatów itp. należy do podstawowych potrzeb dziecka.

III. Niektóre metody i środki dydaktyczne proponowane w katechezach

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

IV. Postawy, które chcemy ukształtować w dzieciach

Każdego roku, we wrześniu, na nowo odkrywamy świat naszych dzieci.

Patrzymy na ich opalone buzie, na ich uśmiech, na iskierki radości w ich
oczach. Nasze spojrzenia spotykają się z ich spojrzeniami pełnymi zacieka-
wienia i oczekiwania na niezwykłą przygodę spotkania z samym Bogiem!

Nasze serce jest trochę zakłopotane. Pytamy: jaka będzie w tym roku

katecheza? Zaglądamy do naszych serc i z radością widzimy, jak stoimy
w cieniu Tego, który już zna tę drogę, który zna nas lepiej niż my znamy samych
siebie, który daje z ufnością w nasze ramiona swoje dzieci. Bóg tak nam ufa,
że pozwala przytulić się dzieciom do naszego serca, że w nasze dłonie skła-
da ich ręce. Ojciec tak nas miłuje, że pozwala nam uczyć się od dzieci, jak
przytulić się do Serca Boga, jak składać nasze ręce w Jego dłonie, jak swój
wzrok rozjaśnić blaskiem Jego spojrzenia. Jesteśmy dla siebie darem Naj-
wyższego.

Dziecko w wieku przedszkolnym chce poznawać. To okres wzmożonej

aktywności i poszukiwania intelektualnych wrażeń. Serce dziecka gromadzi
ogromną siłę wypływającą z napięcia emocjonalnego, chce działać. Aktyw-
ność dziecka staje się narzędziem, służącym poznawaniu otaczającej rzeczy-
wistości. Podkreśla się cztery podstawowe funkcje dziecka: poznanie, rozu-
mienie, przeżywanie i działanie. Aby katecheta i dziecko mogli razem wzra-
stać, potrzebują do tych funkcji takiego Wychowawcy, który jest źródłem
poznania, rozumu, przeżywania i działania. Tylko Dawca daru może ukazać
drogę, na którą tak hojnie wyposażył człowieka i może wskazać cel tej
drogi.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Powierzając Chrystusowi skarb wychowania dzieci, chcemy z Nim

współdziałać w kształtowaniu ewangelicznych postaw dziecka. Postawy,
które chcemy ukształtować w dzieciach, są opisane w celach wychowaw-
czych katechez. Możemy je zawrzeć w trzech blokach tematycznych:

– Wychować dziecko do miłości pełnej radosnego szacunku wobec sa-

mego siebie: swojej cielesności, swoich uczuć, emocji, pragnień, upodobań,
wobec swojego świata marzeń, tego wszystkiego, w co Pan Bóg wyposażył
swoje dzieci.

– Wychować dziecko do miłości pełnej radosnego szacunku wobec dru-

giego człowieka: jego potrzeb i zachowań w sferze fizycznej, psychicznej
i duchowej; wychować do komunikacji międzyludzkiej: słuchania, mówienia
i współpracy.

– Wychować do odkrywania siebie i drugiego człowieka jako daru, a po-

przez to do szukania swojego sposobu budowania relacji z Bogiem, który jest
początkiem i celem wędrówki człowieka przez życie.

s. Teresa Biłyk CSSF (felicjanka)

IV. Postawy, które chcemy ukształtować w dzieciach

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Cele

katechetyczne

eś

Zadania

nauczyciela

religii

Przewidywane

osi

ągni

ęcia ucznia:

1. W

iedza

– co ucze

ń wie?

2. Umiej

ętno

ści – co

ucze

ń potrafi?

Interioryzacja warto- ści – co ucze

ceni?

emat

jednostki lekcyjnej

Lp.

Wspó

łpraca z rodzin

i parafi

. T

abelaryczne przedstawienie zawarto

ści pr

oponowanych katechez

EST

CZEKA

MNIE

– Przybli

żamy dziecku

rzeczywisto

ść

, ż

e jest

Kto

ś, kto bardzo chce

z nami si

ę spotka

ć: Pan

Bóg.

– Pan Bóg jest Kim

ś, kto

czeka na cz

łowieka

z mi

ło

ści

ą.

– Bóg mówi o swojej mi

ło

ści: Iz 54, 10.

– Pan Bóg zaprasza cz

ło-

wieka na spotkanie.

–

wieca jako symbol

obecno

ści Boga.

– T

worzenie atmosfery

serdeczno

ści.

– Podzia

ł na grupy

i wybór przewodników

– Zadbanie, aby ka

żde

dziecko znalaz

ło swoje

miejsce w grupie.

– Dawanie

świadectwa

wiary w obecno

ść

łuj

ącego Boga.

Ucze

ń:

1) wie,

że w czasie

katechezy b

ędzie

spotyka

ć si

ę z Bogiem;

2) potrafi znale

źć

swoje miejsce w gru- pie;

3) chce ufa

ć Bogu

i zaprasza

ć Go do

swojego

życia.

Pro

śba, by dziecko zawsze opowie-

dzia

ło w domu o tym, co dzieje si

ę na

katechezie. T

ym razem kolejno po

pierwszej i drugiej katechezie mo

że

śpiewa

ć w domu piosenk

ę „Do-

brze,

że jeste

ś” i „ Mi

ło

ść

wa”.

Propozycja, aby dziecko zawsze naklei

ło tekst „Modlitwy dziecka” na

odwrocie karty podr

ęcznika ucznia

i pokaza

ło rodzicom lub komu

ś w

rodzinie, kto umie czyta

ć oraz popro-

ło o wspóln

ą wieczorn

ą modlitw

ę.

Zaznaczamy

, aby modli

ło si

ę ni

codziennie wieczorem.

JEST

WIELKIM

SKARBEM

DLA

ANA

OGA

– Budujemy wzajemnie zaufanie mi

ędzy dzie

ćmi,

– Ukazujemy

, ż

e cz

łowiek

jest wielkim skarbem Boga.

– Cz

łowiek jest najwi

ęk-

szym skarbem po Panu Bogu (Rdz 1, 26a. 27).

– Ka

żdy otrzyma

ł imi

ę od

Boga.

– Chocia

ż si

ę ró

żnimy

Bóg kocha ka

żdego.

– Budzenie poczucia godno

ści, jako podsta-

wowej warto

ści.

– Afirmacja ró

żnorod-

ści w

śród ludzi.

– Uczenie wzajemnego szacunku.

Ucze

ń:

1) wie,

że cz

łowiek

jest cenny dla Boga;

śpiewa w grupie

piosenk

ę „Dobrze,

że

jeste

ś”;

3) chce okazywa

szacunek w relacjach dziewczynka-ch

ło-

piec.

Pro

śba, by dziecko za

śpiewa

ło naj-

bli

ższym piosenk

ę „Pan jest w

śród

nas” oraz powiedzia

ło rodzicom o

tym,

że jest skarbem nie tylko mamy

i taty

, ale razem z nimi jest skarbem

Pana Boga.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

ÓG

DAJE

WIEKOWI

SWOJE

YCIE

– Prowadzimy do do- świadczenia Boga jako źród

ła

życia.

– Pomagamy wzrasta

w postawie rado

ści

i wdzi

ęczno

ści wobec

Boga za dar

życia.

– Cz

łowiek jest dzie

łem

Boga. On obdarzy

ł go

„oddechem

życia”, „odde-

chem rado

ści”, „odde-

chem pokoju i szcz

ęś

cia”

(Rdz 2, 7).

– Ka

żdy dzie

ń jest no-

wym darem Boga.

– Doprowadzenie do pytania o

źród

ło si

ły

życiowej w cz

łowieku

– Wzbudzenie zachwy- tu Bogiem.

Ucze

ń:

1) wie,

że Bóg jest

dawc

życia;

2) umie skupi

ć si

i s

łucha

ć (np. swoje-

go oddechu);

3) pragnie pozdra- wia

ć ka

żdego ranka

Boga.

Dajemy dziecku tekst modlitwy do wklejenia i p

rosimy o wspóln

ą modli-

ę w domu. Prosimy

, aby za

śpiewa-

ło w domu poznan

ą piosenk

ę „On

jest moim

życiem” i opowiedzia

ło,

że

żdego rana chce wita

ć Pana Boga,

bo da

ł nam oddech.

OBDA

RZY

WIEKA

WOLNO

– Prowadzimy do do- świadczenia przez dziec- ko wolno

ści danej od

Boga jako zdolno

ści

podejmowania inicjatyw

– Budzimy wdzi

ęczno

ść

za dar wolno

ści.

– W

olno

ść

jest darem

Boga.

– Cz

łowiek chce urzeczy-

wistnia

ć marzenia i reali-

zowa

ć zamierzenia.

– Bóg jest prawdziwym W

ybawicielem.

– W

ychowywanie do

świadomego przebywa- nia z Bogiem zw

łasz-

cza na pocz

ątku dnia.

Ucze

ń:

1) wie,

że Bóg obda-

rzy

ł cz

łowieka wol-

ści

ą;

2) umie wyrazi

Bogu swoj

ą wdzi

ęcz-

ść

za dar wolno

ści;

3) chce przebywa

ć z

Bogiem od pocz

ątku

żdego dnia.

Proponujemy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „Abba, Ojcze”

i pokaza

ło serce wklejone na kartach

podr

ęcznika ucznia.

OWIEK

JEST

WOLNY

GDY

WYPE

NIA

PODOBA

ANU

OGU

– Kszta

łtujemy postawy

„nas

łuchiwania” Boga

i wybierania pos

łusze

ń-

stwa Bogu.

– Bóg w trosce o szcz

ę-

ście cz

łowieka pokazuje

mu drog

ę wyborów

i przekazuje w s

łowach

Pisma

ętego, jak mo

że

wybiera

ć (Kor 3, 17).

– Cz

łowiek ma wzrasta

dla siebie, dla innych i dla Boga.

– Pomaganie w do- świadczeniu, czym jest wolno

ść

i uczenie

świa-

domego wyboru.

– U

świadamianie,

że

łowiek nie wszystko

życiu mo

że zrozu-

mie

ć: Bóg ma „swoje”

tajemnice i swoje drogi.

Ucze

ń:

1) wie,

że ma si

nauczy

ć wybiera

ć;

2) potrafi wybra

ła

ściw

ą postaw

opisan

ą w

ćwiczeniu-

zabawie;

3) chce wybiera

zgodnie ze s

łowem

żym zawartym

w Pi

śmie

ętym.

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosen-

kę

: „Ro

śnie sobie stokrotka” i opo-

wiada, co oznaczaj

ą obrazki wklejo-

ne na karcie podr

ęcznika ucznia.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty

. Wspólna modlitwa

w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

OWIEK

NAZW

WSZYSTKO

JEST

WIECIE

– Kszta

łtujemy postaw

szacunku i troski wobec świata.

– Budzimy wdzi

ęczno

ść

wobec Boga za stworze- nie.

– Cz

łowiek potrafi nazwa

to, co poznaje (

świat) i to,

co si

ę z nim dzieje. Jest to

wyraz jego panowania w świecie z woli Boga (Rdz 2, 20).

– Cz

łowiek z woli i pole-

cenia Boga czyni sobie ziemi

ę poddan

ą i jest za

ą odpowiedzialny

– Budzenie troski i odpowiedzialno

ści za

wszystko, co

żyje.

– Uczenie jak trzeba szanowa

świat.

Ucze

ń:

1) wie,

że Bóg poleci

łowiekowi trosk

świat;

2) potrafi nazwa

ć to,

co si

ę z nim dzieje

w konkretnych sytu- acjach

życiowych;

3) chce uczestniczy

w trosce Boga o

świat.

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosen-

kę

„

piewam Panu”. Opowiada, jak

nazywa

ło to, co czuje.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty podr

ęcznika ucznia.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

OJE

CIA

JEST

DAREM

ANA

OGA

– Pomagamy odkrywa

cielesno

ść

jako warto

ść

która jest darem Boga.

– Budzimy wdzi

ęczno

ść

za cia

ło.

– Dzi

ęki cia

łu cz

łowiek

nas

łuchuje, chodzi, pa-

trzy

, szuka, dotyka.

– Bóg kocha ca

łego cz

ło-

wieka, razem z jego cia- łem.

– Cia

ło jest godne sza-

cunku.

– Do

świadczenie rado-

ści ze swojej cielesno- ści.

– Uczenie patrzenia na siebie tak, jak patrzy Bóg.

– Uczenie poprzez gesty cia

ła wyra

żania

swoich uczu

ć wobec

Boga.

Ucze

ń:

1) wie,

że cia

ło jest

darem Boga;

2) umie wymieni

ć, co

że robi

ć dzi

ęki

cia

łu: s

łucha

ć, cho-

dzi

ć itd.;

3) chce szanowa

cia

ło i dzi

ękowa

ć za

nie Bogu.

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosen-

kę

„Ciesz

ę si

ę, alleluja” i pokazuje

swój rysunek do piosenki na karcie podr

ęcznika ucznia.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty

. Wspólna modlitwa

w rodzinie.

Zapraszamy dzieci i rodziców na nabo

że

ństwo w ko

ściele „W

eź

Mary-

ję

za r

ęk

ę – Ona poprowadzi ci

ę do

Jezusa (pa

ździernik, nabo

że

ństwo

ró

ża

ńcowe)”.

10.

LADY

OGA

OWIE

ZIEMI

– Budzimy w dziecku poczucie podziwu wobec Boga i tego, co On uczy- ni

ł.

– Kszta

łtujemy postaw

„wywy

ższania Boga”,

chwalenia Go i

uwielbia-

nia za Jego wielko

ść

i wspania

ło

ść

w zarz

ądza-

niu

światem.

– Bóg pozwala cz

łowie-

kowi uczestniczy

w stwarzaniu

świata:

ślady Boga i cz

łowieka

świecie (Ps 104, 24).

– Stworzenia Bo

że zale

żą

od siebie.

– Pomoc dziecku w po- znaniu ró

żnic mi

ędzy tym,

co uczyni

ł Bóg, a tym, co

uczyni

ł cz

łowiek.

– Ukazanie na czym polega chwa

ła cz

łowieka

i chwa

ła Boga.

– U

świadamianie dziec-

ku,

że pozostawia w

świecie swoje dobre ślady przez to, co czyni.

Ucze

ń:

1) wie,

że

świat jest

dzie

łem Boga, który

pomaga tak

że cz

ło-

wiekowi tworzy

ć;

2) potrafi wymieni

dzie

ła Boga i cz

ło-

wieka;

3) chce wychwala

Boga za Jego dzie

ła.

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosen-

kę

„Hosanna” i prosi kogo

ś, by

sprawdzi

ł, czy dobrze zaznaczy

ło

ślady Boga i cz

łowieka na karcie

podr

ęcznika ucznia.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty

. Wspólna modlitwa

w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

12.

ÓG

DLA

WIEKA

TWO

RZY

WIA

– Ukazujemy

, ile Bóg

czyni dobra przez ró

żne

dary

– Uczymy odpowiada

ć na

zaproszenie Boga do wspó

łpracy z Nim.

– Bóg chce, aby

śmy wy-

korzystali zdolno

ści,

którymi nas obdarowa

i tworzyli

świat.

– Bóg pomaga cz

łowieko-

wi swoj

ą moc

ą (Ps 28, 8a;

Iz 12, 2b).

– Pokazanie dziecku, na czym polega ró

żni-

ca: tworzy

ć samemu

i tworzy

ć co

ś tak, jak

kto

ś nam poleca.

– Kszta

łtowanie

w dziecku poczucia odpowiedzialno

ści

i obowi

ązkowo

ści.

Ucze

ń:

1) wie,

że cz

łowiek

wykonuj

ąc ró

żne

prace, wspó

łpracuje

z Bogiem;

2) potrafi wymieni

prace, które wykonu- je samodzielnie;

3) chce z zapa

łem

wykonywa

ć ró

żne

prace, aby wspó

łpra-

cowa

ć z Bogiem.

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosen-

kę

„W

iem to” i chwali si

ę, co potrafi

samo wykona

ć.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwroci

e karty

podr

ęcznika ucznia.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

YSUJ

NAJBAR

DZIEJ

WIECIE

PODOBA

– Pomagamy dziecku odkry

ć w

łasne upodoba-

nia.

– Ukazujemy

, ż

e Bóg

pierwszy sobie w nim upodoba

ł i przyjmuje je

takim, jakim jest.

– Co mi si

ę najbardziej

podoba na

świecie?

– Bóg cieszy si

ę,

że

świat

ę nam podoba (Ps 84, 3-

4).

– Kszta

łtowanie

w dziecku postawy odwagi w wyra

żaniu

swoich upodoba

wobec innych, aby czu

ło si

ę sob

ą i w

swojej inno

ści czu

ło

ę kochane.

Ucze

ń:

1) wie,

że ma prawo

mie

ć swoje upodoba-

nia;

2) potrafi wymieni

lub opowiedzie

ć o

tym, co najbardziej lubi;

3) akceptuje swoje upodobania i upodob- nia innych ludzi.

Prosimy

, aby dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „Pan jest moc

swojego ludu” opowiedzia

ło o swoim

rysunku.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty podr

ęcznika ucznia.

Wspólna modlitwa w domu.

13.

ÓG

PODAROW

IMI

– Budzimy szacunek dziecka do siebie samego, jako niepowtarzalnej osoby

, któr

ą kocha Bóg.

– Potrafimy nazywa

ró

żnych ludzi.

– Bóg nazwa

ł nas: poda-

rowa

ł nam imi

ę (Wj 33,

12; J 10, 14).

– Dzi

ękujemy Bogu za

imi

ę.

– Pomoc dziecku w docenieniu daru swojego imienia. Ucze- nie szacunku do swoje- go imienia i imienia drugiego cz

łowieka.

– Odkrywanie z dziec- kiem,

że niesie ono w

sobie tajemnic

ę, któr

zna tylko Bóg.

Ucze

ń:

1) wie,

że jego imi

jest wa

żne dla Boga;

2) potrafi dzi

ękowa

za siebie (swoje imi

ę)

Bogu;

3) szanuje swoje imi

i imi

ę drugiej osoby

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosen-

kę

„T

yś

jest Najwy

ższy” i rozmawia z

bliskimi o tym, z czym im si

ę kojarz

ich imiona.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

15. 16.

14.

OJE

IMI

JEST

ZAPISA

NIEBIE

– Kszta

łtujemy w dziecku

postaw

ę modlitwy

łą

czno

ści z rado

ści

nieba, które ju

ż tutaj ma

w swoim sercu.

– Uczymy uwielbienia dla Boga.

– Ulubione brzmienie nasze imienia.

– Naszego imiona s

znane w niebie i kiedy

tam b

ędziemy (

k 10,

20).

– Umacnianie w dziec- ku postawy rado

ści,

która p

łynie z tego,

że

mamy mieszkanie w niebie.

– Pomaganie dziecku w odkrywaniu warto

ści

swojego

życia nie tylko

na ziemi: jego

życie

jest wieczne, pochodzi od Boga i do Niego wraca.

Ucze

ń:

1) wie,

że Bóg chce

ć ludziom niebo

(szcz

ęś

cie);

2) potrafi powtórzy

ulubione imiona dzieci w grupie;

3) cieszy si

ę,

że Bóg

daje nam niebo.

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosen-

kę

„Królestwo Bo

że jest w

śród nas”

i opowiada, gdzie jest niebo.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

OWIEK

SWOJE

MIEJSCE

NIEBIE

– Budzimy

świadomo

ść

i wiar

ę,

że jeste

śmy

mieszka

ńcami nie tylko

ziemi, ale i nieba.

– My tak

że b

ędziemy

w niebie (J 14, 12).

– Mamy dom na ziemi i czeka na nas mieszkanie w niebie.

– Bóg zaprasza nas do wspólnego

życia ju

teraz.

– Przyjmujemy zaprosze- nie Pana Boga.

– Kszta

łtowanie

w dziecku przekonania, że jest ono z mi

ło

ści

oczekiwane w niebie. Pragniemy

, aby do-

świadczy

ło wielkiej

rado

ści i zachwytu

wobec rzeczywisto

ści

nieba.

– Zapoznawanie dziec- ka z prawd

ą,

że razem

z innymi osobami ma swoje miejsce przy Bogu.

– Budzenie w dziecku pragnienia, aby chcia

ło

ć z Bogiem ju

ż tutaj

na ziemi.

Ucze

ń:

1) wie,

że Bóg przy-

łuje do siebie

żde dziecko;

2) potrafi w grupie śpiewa

ć „Chwal

Ciebie, Panie”;

3) jest zachwycony rzeczywisto

ści

ą bli-

sko

ści Boga.

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosenki

poznane na kolejnych katechezach: „Ziarenko do ziarenka” i „Chwal

Ciebie, Panie”. Pokazuje rysunki: swojego domu i domu w niebie oraz pomalowany kwiat.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

17.

18.

ÓG

JEST

JAK

?...

– Kszta

łtujemy obraz

Boga na podstawie Jego biblijnych obrazów

– Anga

żujemy osobi

ście

ucznia w odkrywanie Bo

żych atrybutów

– Powtarzamy imiona biblijne, które poznali

śmy

(Pan Bóg jest jak orze

ł,

ska

ła, przewodnik, ogrod-

nik,

świat

ło, deszcz).

– W

ybieramy ulubione

imi

ę Boga.

– Wzbudzenie zaintere- sowania dziecka Osob

Pana Boga. Budzenie w dziecku uczucia przyja

źni, serdeczno

ści

i intymno

ści wzgl

ędem

Boga.

– Zapoznawanie dziec- ka z ró

żnymi imionami

Boga. Uczenie, aby w ka

żdym dniu mog

ło

ła

ć Boga takim

imieniem, jakie jest dziecku najbli

ższe.

Ucze

ń:

1) zna biblijne obrazy Boga: or

ła, ska

ły,

przewodnika, ogrod- nika,

świat

ła, desz-

czu;

2) potrafi nazwa

Boga wybranym imieniem zwi

ązanym

z biblijnym obrazem;

3) podziwia i chce wielbi

ć Boga.

Dziecko opowiada w domu o ró

żnych

imionach Boga i o swoim ulubionym imieniu, które wybra

ło dla Boga.

Pyta bliskich o ich ulubione imi

Boga.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w domu.

ÓG

PODAROW

YCIE

PRZEZ

MOICH

RODZICÓW

– Poznajemy kochaj

ące

serce Boga.

– Bóg stworzy

ł nas z mi

ło-

ści i t

ą mi

ło

ści

ą obdarzy

rodziców

, aby mnie tak

że

kochali.

– Dzi

ękujemy Bogu za to,

że da

ł nam

życie przez

rodziców (Ps. 139, 13-14).

– Budzenie w dziecku rado

ści, p

łyn

ącej

z daru

życia, oraz

wdzi

ęczno

ści wzgl

ę-

dem rodziców i wzgl

ę-

dem Pana Boga za ten dar

– Kszta

łtowanie

w dziecku postawy zawierzenia Bogu, wynikaj

ącej z wiary

i ufno

ści,

że Bóg je

kocha nawet wtedy

gdy inni go nie kocha- ją

, ż

e Bóg nigdy go nie

opu

ści.

– Kszta

łtowanie prze-

konania,

że Bóg ochra-

nia to, co jest ma

łe

i s

łabe.

Ucze

ń:

1) wie,

że

życie jest

darem mi

łuj

ącego

Boga. Bóg obdarzy

rodziców mi

ło

ści

ą,

któr

ą oni przekazuj

dziecku;

2) potrafi dzi

ękowa

rodzicom i Bogu pio- senk

ą „Nie boj

ę si

ę”;

3) ceni dar

życia.

– Pomagamy dziecku odkrywa

ć,

że dar swojego

życia otrzyma

ło od Boga

i od swoich rodziców

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosen-

kę

„Nie boj

ę si

ę”. Prosi, aby kto

obejrza

ł u

ło

żone przez nie puzzle.

Ma tak

że, zgodnie z poleceniem,

ło

ży

ć g

łow

ę na sercu swojej ma-

musi, potem na sercu tatusia i pos

łu-

cha

ć oraz poprosi

ć, by rodzice pos

łu-

chali bicia jego serca. Razem s

łucha-

ją

„bicia serca” Pana Boga: wspólne

bicie ich serc jest bowiem darem Jego bij

ącego serca.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

20.

19.

YSUJ

MOICH

NAJBLI

SZYCH

– Kszta

łtujemy w dziecku

postaw

ę szacunku i mi

ło-

ści wobec swoich najbli

ż-

szych i wobec Boga.

– Bóg chce uchwyci

nasz

ą d

ło

ń.

– Bóg nas nigdy nie opuszcza. Kocha nas przez mam

ę i tat

ę, przez

tych, którzy nas kochaj

ą.

– Prowadzenie dziecka do przyj

ęcia z wiar

prawdy

, ż

e Bóg jest

Dawc

ą wszelkiego

życia i Mi

ło

śnikiem

życia.

– Uczenie, jak dziecko ma wyra

ża

ć swoj

ło

ść

najbli

ższym.

Ucze

ń:

1) wie,

że mi

ło

ść

jest

darem Boga;

2) potrafi narysowa

„rodzinne drzewo”;

3) chce szanowa

i kocha

ć siebie, swo-

ich rodziców i Boga.

Dziecko chwali si

ę w domu rysun-

kiem, na którym s

ą jego najbli

żsi.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w domu.

YSUJ

SIEBIE

– Kszta

łtujemy w dziecku

postaw

ę szacunku wobec

siebie i innych ludzi, opartego na

świadomo

ści

swojej godno

ści i godno-

ści innych ludzi.

– W

ybieram ulubion

piosenk

ę z katechezy

– Okazuj

ę Bogu swoj

rado

ść

– R

ysuj

ę siebie.

– Prowadzenie dziecka do do

świadczenia,

że

dzi

ęki Bogu jest kim

jedynym i niepowta- rzalnym.

Ucze

ń:

1) wie,

że podoba si

Bogu;

2) potrafi za

śpiewa

wybran

ą piosenk

z poznanych na kate- chizacji;

3) cieszy si

ę z mi

ło

ści

Boga.

Dziecko

śpiewa najbli

ższym piosen-

kę

„Dzieckiem Bo

żym jestem ja”.

Opowiada tak

że o koncercie

życze

i pokazuje swój autoportret.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

21.

ÓG

WYBIE

NAJ

MNIEJSZY

WSZYST

KICH

NARO

DÓW

– W

ychowujemy dziecko

do ci

ąg

łego podejmowa-

nia dialogu Boga z cz

łowiekiem.

– Ludzie

żyj

ą na ziemi.

– Bóg wybra

ł jeden ma

ły

naród, aby w nim

ży

Jezus (Ziemia Izraelska).

– St

ąd rozesz

ła si

ę wie

ść

o mi

ło

ści Boga do cz

ło-

wieka.

– Dzi

ękujemy Bogu za

Jezusa (Ps 1

17, 1).

– Wprowadzenie pierwszy raz w tym roku szkolnym Osoby Jezusa.

– Utrwalanie kre

ślenia

znaku krzy

ża

świ

ętego.

Ucze

ń:

1) wie,

że Bóg wybra

ły naród i ma

łą

miejscowo

ść

na naro-

dzimy Jezusa;

2) potrafi uczyni

znak krzy

ża (z pomo-

cą

katechety);

3) chce okazywa

Bogu rado

ść

z powo-

du Jego mi

ło

ści.

Dziecko

śpiewa najbli

ższym

„W imi

ę Ojca i Syna, i Ducha

ę-

tego”. Pokazuje im, jak pomalowa

ło

map

ę i uczy si

ę wymawia

ć s

łowo

„Izrael”.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

22.

ÓG

WYBIE

LUDZI

KTÓR

MÓWI

SWOIM

PLANIE

– Wprowadzamy dziecko w okres Adwentu.

– Adwent: czas oczekiwa- nia na W

ybawiciela.

– Bóg ma tajemnic

ę,

z któr

ą dzieli si

ę z lud

źmi

przez przyjació

ł (proro-

ków).

– Bóg zapowiada

świa-

tł

ość

(Iz 9, 1).

– Znaczenie

świat

ła.

– W

ychowanie do

zrozumienia symboliki świat

ła w litur

gii

i w

życiu chrze

ścijani-

na.

– Przygotowanie do duchowego prze

życia

świ

ąt Bo

żego Naro-

dzenia.

– Dalsze wprowadzanie w modlitw

ę – dialog

z Bogiem.

Ucze

ń:

1) wie,

że

świat

ło

oznacza Boga;

2) potrafi powiedzie

jak przygotowujemy si

ę w Adwencie na

przyj

ście W

ybawicie-

la (np. modl

ąc si

ę);

3) cieszy si

ę z przy-

gotowa

ń do Bo

żego

Narodzenia.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym pie

śń

„Oto Pan Bóg

przyjdzie” i opowiedzia

ło o swoim

obrazie pt. „

wiat

ło

ść

i ciemno

ść

”.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty podr

ęcznika ucznia.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

Zapraszamy dzieci z rodzicami na nabo

że

ństwo „Aby nie zb

łą

dzi

ć w

drodze do Jezusa –

świat

ło adwento-

wego lampionu (Adwent)”.

23.

RZEDZIW

IMIONA

– Wzbudzamy podziw dla Bo

żej Mi

ło

ści, która

objawi

ła si

ę we Wciele-

niu.

– Ukazujemy

, ż

e oczeki-

wanie na przyj

ście Mesja-

sza by

ło poprzedzone

wielowiekowym przygo- towywaniem do narodze- nia Jezusa.

– Przygotowujemy do modlitwy: w dalszym ci

ągu uczymy postawy

sł

uchania Boga.

– Bóg przekazuje,

że na

świat przyjdzie Kto

wyj

ątkowy

– Imiona zapowiedziane- go Dzieci

ęcia (Iz 9, 5).

– My tak

że czekamy na to

Dzieci

ę.

– Ukazanie prawdy teologicznej o podwój- nej naturze Jezusa – ludzkiej i boskiej.

– Zapoznaj

ąc dziecko

z tekstem proroka Izajasza, staramy si

ę je

zaciekawi

ć, tak aby

samo chcia

ło stawia

pytanie: kim jest to Dzieci

ę?

Ucze

ń:

1) wie,

że Bóg zapo-

wiedzia

ł przyj

ście

Kogo

ś mocnego, w

ład-

, który niesie pokój;

2) potrafi powtórzy

chocia

ż jedno imi

z proroctwa Izajasza 9, 5;

3) podziwia Boga (T

ego, który ma

przyj

ść

), poznawanego

w zapowiedziach pro- roka Izajasza.

Dziecko pokazuje najbli

ższym kart

ze swego podr

ęcznika z wykonanymi

zadaniami i opowiad

a o zapowiedzi

Boga.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty

. Wspólna modlitwa w

rodzinie.

ÓG

MÓWI

TCE

– W dalszym ci

ągu przy-

bli

żamy dzieciom T

ajem-

nic

ę Wcielenia: Bóg,

dążą

c do pe

łnego zjedno-

czenia si

ę z cz

łowiekiem,

realizuje swój plan wy- bieraj

ąc osob

ę Maryi

Panny

– Prorok zapowiada,

że

Dzieci

ę b

ędzie mia

ło

Mam

ę wybran

ą przez

Boga (Iz 7, 14).

– Nowe imi

ę zapowiada-

nego W

ybawiciela: Em-

manuel.

– Przygotowanie dziec- ka do przyj

ęcia z wiar

Tajemnicy Wcielenia na wzór Maryi.

Ucze

ń:

1) wie,

że pascha

oznacza obecno

ść

Jezusa;

2) potrafi

śpiewa

z innymi: „Mów: amen”;

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „Mów amen”

oraz pokaza

ło swoj

ą prac

ę na karcie

podr

ęcznika ucznia.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

24.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

– Przygotowujemy si

ę do

świ

ąt Bo

żego Narodzenia:

chcemy przyj

ąć

żą

wiat

ło

ść

– U

świadomienie dziec-

ku,

że w Jezusie spoty-

kamy si

ę z prawdziwym

Bogiem i z praw- dziwym cz

łowiekiem.

3) chce przygotowa

ę przez dobre

uczynki na przyj

ście

Jezusa.

25.

26.

ÓG

WYBIE

MIEJSCE

NARODZE

NIA

EZUSA

– W

yja

śniamy dziecku,

na czym polega ci

ąg

łe

dąż

enie Boga do jedno

ści

z cz

łowiekiem.

–Ukazujemy „jedno

ść

i ci

ąg

ło

ść

historii zbawie-

nia”

– Bóg wybiera inaczej, ni

ż ludzie.

– Bóg zapowiada miejsce narodzenia Dzieci

ęcia

(Mi 5, 1).

– Znaczenie Betlejem, Nazaretu i Jerozolimy

– Ukazanie dziecku Betlejem jako miejsca narodzenia Mesjasza, które zapowiedzia

prorok Micheasz (5, 1). Pokazanie na mapie Nazaretu i Jerozolimy i przygotowanie w ten sposób dzieci do przyj

ę-

cia nast

ępnych tre

ści

zwi

ązanych z

histori

zbawienia.

– Kszta

łtowanie posta-

wy pokory (ma

ło

ści)

w obliczu Boga: nie zawsze to, co dla nas jest drogocenne, wa

żne,

ękne jest równie war-

ściowe i mi

łe Bogu.

Ucze

ń:

1) wie,

że Jezus naro-

dzi

ł si

ę w Betlejem,

zgodnie z zapowie- dzi

ą Boga;

2) potrafi powiedzie

ć,

dlaczego symbolem Betlejem jest gwiaz- da, a symbolem Jero- zolimy – krzy

ż;

3) chce docenia

ć to,

co Bóg – tak

że ma

łe

i biedne.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „T

o, co jest

łe” oraz opowiedzia

ło o symbo-

lach miast: Betlejem, Nazaretu i Jerozolimy

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

ANIEC

ZWIASTUJE

WIELK

RADO

ŚĆ

– Uczymy dziecko od- krywania Boga dzia

łaj

ą-

cego na rzecz cz

łowieka

i z cz

łowiekiem.

– Zwiastowanie Pa

ńskie

(Ł

k 1, 26-38).

– Modlitwa „Zdrowa

Maryjo”.

– Nasza odpowied

ź Bogu.

– Uczymy dziecko otwiera

ć serce, wyci-

sza

ć je, aby s

łysze

gł

os Boga, który nie-

ustannie do niego przemawia.

– Uczenie modlitwy „Zdrowa

ś Maryjo”

z wykorzystaniem s

łów

piosenki.

Ucze

ń:

1) wie,

że do Maryi

przyszed

ł anio

i zwiastowa

ł Jej,

że

bę

dzie Mam

ą Pana

Jezusa; 2) potrafi modli

ć si

z innymi modlitw

„Zdrowa

ś Maryjo”;

3) pragnie jak Maryja otwiera

ć si

ę na s

łowa

Boga.

Prosim

by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym pie

śń

„Zdrowa

ś Maryjo”

oraz opowiedzia

ło, co przedstawia

ilustracja na karcie jego podr

ęcznika,

któr

ą pomalowa

ło.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty

. Wspólna modlitwa

w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

27.

28.

ARODZENIE

EZUSA

POK

PASTUSZKÓW

– Ukazujemy dziecku,

że

ła

śnie dzi

ś rodzi si

ę dla

nas Chrystus.

– Celebrujemy tajemnic

żego Narodzenia.

– Narodzenie Jezusa w Betlejem i pok

łon

pasterzy (

k 2, 1-20).

– Kol

ęda „Przybie

żeli do

Betlejem”.

– Nasz pok

łon Dzieci

ątku

Jezus.

– Zaznajomienie z tekstem Pisma

ę-

tego o Bo

żym Narodze-

niu.

– W

ychowywanie do

przyj

ęcia i zrozumienia

misji pasterskiej, która realizuje si

ę poprzez

gł

oszenie i opowiada-

nie o wydarzeniach zbawczych, podobnie jak czynili to pasterze w Betlejem.

Ucze

ń:

1) wie,

że Maryja

urodzi

ła Jezusa oraz

zna wydarzenie po- kł

onu pasterzy;

2) potrafi

śpiewa

wspólnie ulubione kol

ędy;

3) chce dzi

ękowa

i wielbi

ć Nowonaro-

dzonego, Jezusa.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym swoj

ą prac

ę i za

śpiewa

ło

z nimi kol

ęd

ę „Przybie

żeli do Betle-

jem pasterze”.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

IGILIJNE

NIE

– W

ychowujemy dziecko

do okazywania innym swojej mi

ło

ści, do posta-

wy dzielenia si

ę mi

ło

ści

przy posi

łku.

–Ukazujemy

, ż

e wtedy

Bóg jest po

śród nas i

dzieli nasz

ą rado

ść

i ca

łe

nasze

życie.

– Kol

ęda „Gdy pierwsza

na niebie zapali si

gwiazdka”.

– Omówienie zwyczajów wigilijnych.

– Celebracja W

igilii.

– Kszta

łtowanie

w dziecku umiej

ętno

ści

dzielenia si

ę rado

ści

we wspólnocie rodzin- nej.

– Uczenie rodzinnych tradycji

świ

ętowania

żego Narodzenia.

Ucze

ń:

1) wie, jak przygoto- wa

ć stó

ł wigilijny

aby podzieli

ć si

ę przy

nim op

łatkiem (op

ła-

tek,

świeca, Pismo

ęte);

2) potrafi dzieli

ć si

łatkiem;

3) chce prze

żywa

igili

ę jako radosne

świ

ęto religijne.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym swoj

ą prac

ę i porozmawia

ło

z nimi o W

igilii Bo

żego Narodzenia.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

29.

ASZA

ASTERKA

– Budzimy potrzeb

umocnienia wi

ęzów ro-

dzinnych i podejmowania przez dziecko tradycji rodzinnego

świ

ętowania.

– Kol

ęda „Gdy wigilijny

wieczór nadchodzi”.

– Dzielenie si

ę op

łatkiem

z innymi lud

źmi.

– Omówienie, czym jest pasterka.

– Prowadzenie dziecka do do

świadczenia rado-

ści p

łyn

ącej z wi

ęzi

rodzinnej oraz z dziele- nia si

ę z innymi rado-

ści

ą swojego serca.

Ucze

ń:

1) wie,

że Pasterka to

Msza

świ

ęta w noc

żego narodzenia;

2) potrafi modli

ć si

swoimi s

łowami przy

żł

óbku;

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

w domu kol

ęd

ę „Gdy wigilijny wie-

czór nadchodzi”, pokaza

ło najbli

ż-

szym swoj

ą prac

ę i, je

śli chce, zapy-

ło, czy mo

że z kim

ś doros

łym i

ść

na pasterk

ę.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

3) ceni celebracj

Pasterki.

– Zapoznanie dziecka z tradycjami wigilijnego świ

ętowania i zwyczajami

obchodzenia

świ

ąt,

a zw

łaszcza ze zwyczajem

świ

ętowania Pasterki.

30.

31.

RZECH

RÓLI

– W dalszym ci

ągu budu-

jemy w dziecku wiar

ę w

Jezusa, który jest Bogiem. Budzimy w dziecku po- trzeb

ę wielbienia nowo-

narodzonego Jezusa i oddawania Mu pok

łonu.

– Znaczenie gwiazdy betlejemskiej.

– Pok

łon T

rzech M

ędr-

ców (Mt 2, 1-1

1).

– Dary T

rzech M

ędrców

– Uroczysto

ść

Objawienia

ńskiego, zaproszenie na

Msz

świ

ęt

ą.

– Przybli

żenie tajemni-

świ

ęta Objawienia

żego poprzez pro-

klamacj

ę tekstu Ewan-

gelii: Mt 2, 1-12.

– Pomoc dziecku w odpowiedzi na pytanie: „Kim jest Jezus dzisiaj dla mnie?”

Ucze

ń:

1) wie,

że Jezusa jako

Króla szukali M

ędrcy

aby z

ło

ży

ć Mu ho

łd

(pok

łon);

2) potrafi powiedzie

ć,

jakie dary on mo

że

zł

oż

yć

Panu Jezusowi;

3) pragnie modli

ć si

i dobrze czyni

ć, aby

ucieszy

ć Dzieci

ątko

Jezus.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym, jaki dar chce da

ć Jezusowi.

Proponujemy

, by po Mszy

świ

ętej

w uroczysto

ść

Objawienia Pa

ńskiego

dziecko podesz

ło z bliskimi do szop-

ki w ko

ściele, przyjrza

ło si

ę wszyst-

kim figurom oraz pomodli

ło przy

żł

óbku.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

w domu pastora

łk

ę „Skrzypi wóz”.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

Zapraszamy dzieci z rodzicami do ko

ścio

ła na nabo

że

ństwo „Zabawka

dla Bo

żej Dzieciny – Czuwamy przy

żł

óbku (nabo

że

ństwo na Bo

że Naro-

dzenie)”.

RZEDZIW

WYMIA

DARÓW

– Kszta

łtujemy w dziecku

postaw

ę wdzi

ęczno

ści za

dary

, jakie otrzyma

ło

i otrzymuje.

– Ka

żdy cz

łowiek ma

dary (umiej

ętno

ści), któ-

rymi mo

że si

ę podzieli

ć.

– Dary Bo

że (Ps 87, 7). Ja

potrzebuj

ę innych, inni

potrzebuj

ą mnie.

– Uczenie dziecka dostrzegania darów

tych które samo posia- da oraz tych, które maj

ą inni. Prowadzenie

do do

świadczenia,

że

jego dary s

ą potrzebne

innym, a ono potrzebu- je darów od innych ludzi.

Ucze

ń:

1) wie,

że wszystko,

co potrafi zrobi

samodzielnie, jest darem Bo

żym;

2) potrafi za

śpiewa

w grupie piosenk

„T

y jeste

ś darem”;

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „T

y jeste

darem” i opowiedzia

ło o zabawie na

katechezie.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

– Uczenie dziecka dzielenia si

ę darami

z innymi i z Panem Bogiem.

3) pragnie dzieli

ć si

z innymi swoimi darami i okazywa

Bogu wdzi

ęczno

ść

wszystkie Jego dary

32.

KUJ

ANU

OGU

YCIE

– Uczymy dzieci dostrze- ga

ć,

że wszystko w ich

życiu jest wielkim darem. Ten dar pochodzi od Boga, a wiele darów otrzymujemy od

Niego

przez innych ludzi.

– Dzi

ękujemy Bogu za

dary (gest wzniesienia rą

k).

– Dzi

ękujemy Bogu mo-

dlitw

ą (Ps 138).

– Uczenie dziecka b

łogo-

sł

awienia Bogu i lu-

dziom: rodzicom, ro- dze

ństwu, kolegom

i kole

żankom oraz dzi

ę-

kowania im za dary swoimi czynami mi

ło

ści.

– Prowadzenie dziecka do do

świadczenia rado-

ści i wdzi

ęczno

ści, gdy

przyjmuje b

łogos

ławie

ń-

stwo i gdy samo b

łogo-

sł

awi innych ludzi.

– W dalszym ci

ągu zapo-

znawanie dziecka z dara- mi Bo

żymi.

Ucze

ń:

1) wie, jakie dary otrzymuje od Boga, tak

że przez innych

ludzi;

2) potrafi wykona

gest b

łogos

ławienia

drugiego cz

łowieka,

przez znak krzy

ża na

jego czole;

3) chce dzi

ękowa

łogos

ławi

ć) Bogu

za Jego hojne dary

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „Wznosz

ę r

ęce

me wzwy

ż” i opowiedzia

ło, co przed-

stawia rysunek na karcie jego pod- rę

cznika.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

33.

OZDRA

WIAM

ANA

OGA

– Kszta

łtujemy w dziecku

postaw

życzliwo

ści

i serdeczno

ści wobec

siebie i innych ludzi oraz wobec Pana Boga.

– Formy powita

ń w ró

ż-

nych relacjach mi

ędzy

lud

źmi.

– Bóg „puka do naszych serc” (Ap 3, 20). Celebra- cja „otwierania serc”.

– Formy chrze

ścija

ńskich

pozdrowie

ń Boga i ludzi.

– Uczenie dziecka, jak praktycznie mo

żemy

innym b

łogos

ławi

ć. Na

poprzedniej katechezie by

ł to znak krzy

ża na

czole lub

świecy

– Zapoznanie dziecka z pozdrowieniami chrze

ścija

ńskimi.

Ucze

ń:

1) wie, jak pozdra- wiaj

ą si

ę ludzie i jak

pozdrawiaj

ą Boga;

2) potrafi wymieni

kilka pozdrowie

chrze

ścija

ńskich;

3) pragnie pozdro- wieniami okazywa

ludziom serdeczno

ść

i swoje przywi

ązanie

do Boga.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „Szcz

ęść

że” oraz zapyta

ło o ró

żne pozdro-

wienia mi

ędzy lud

źmi i Boga.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

34.

łym

sercem chwal

Pana Boga

– Pog

łę

biamy do

świad-

czenia mi

ło

ści Boga przez

dziecko i pomagamy mu w okazywaniu

ło

ści.

– Ba

śń

„O królu i jaskó

ł-

ce”: w

życiu najwa

żniej-

sza jest mi

ło

ść

i dobro

czynione potrzebuj

ącym.

– Odpowiadamy na Bo

żą

ło

ść

łym sercem (Ps

138, 1). Co to znaczy: chwali

ć Boga ca

łym

sercem.

– Prowadzenie dziecka do odkrycia,

że Bóg

jest Mi

ło

ści

ą i

że dla

Boga liczy si

ę tylko

ło

ść

. Pragniemy

, a

dziecko czu

ło si

ę po-

trzebne i kochane.

– Kszta

łtowanie obrazu

Boga, który patrzy na serce i

ukazy-

wanie,

że w

życiu

najwa

żniejsza jest Jego

ło

ść

Ucze

ń:

1) wie,

że Jezus naj-

bardziej cieszy si

z mi

ło

ści ludzi ;

2) potrafi za

śpiewa

z innymi piosenk

„Ofiaruj

ę, Panie”;

3) chce okazywa

ło

ść

ludziom po-

trzebuj

ącym.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „Ofiaruj

ę,

Panie” i opowiedzia

ło bajk

ę.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty

. Wspólna modlitwa

w rodzinie.

35.

EZUS

MÓWI

RÓLE

STWIE

– Budzimy w dziecku zachwyt nad tajemnic

królestwa Bo

żego.

– Przygotowujemy do wyboru mi

ędzy króle-

stwem niebieskim a ziem- skim.

– Królestwa na ziemi: w

ładcy

, mieszka

ńcy

budowle itp.

– Jezus naucza o innym królestwie – królestwie Bo

żym.

– Jezus jest Królem (pio- senka).

– Przygotowywanie dziecka do przyj

ęcia

nauki Chrystusa o królestwie niebieskim.

– Zapoznawanie dziec- ka z rzeczywisto

ści

królestwa Bo

żego,

które jest w nas i ma nadzwyczajn

ą moc

i si

łę

ycia.

Ucze

ń:

1) wie,

że oprócz

królestw na ziemi, istnieje królestwo Bo

że, o którym na-

ucza

ł Jezus;

2) potrafi wyobrazi

sobie królestwo ziem- skie;

3) chce wielbi

ć Jezu-

sa, Króla.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „Jeste

ś Kró-

lem” i pokaza

ło swoj

ą prac

ę.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

36.

RÓLESTWO

DOBNE

JEST

ZIARENKA

GORCZYCY

– W

ychowujemy dzieci

do s

łuchania S

łowa

i uwra

żliwiamy na obec-

ść

królestwa Bo

żego

śród nas.

– Ziarno: jego wielko

ść

przeznaczenie.

– Przypowie

ść

o króle-

stwie Bo

żym podobnym

do ziarna gorczycy (Mt 13, 31-32).

– Co sprawia,

że z ma

łego

ziarna wyrasta wielkie drzewo?

– Zapoznanie dziecka z przypowie

ści

ą o

ziarnku gorczycy (Mt 13, 31-32), która wpro- wadza nas w tajemnic

królestwa i Jego nie- zwyk

łej mocy

, silniej-

szej od

śmierci.

Ucze

ń:

1) wie,

że Jezus po-

równa

ł królestwo

że do ma

łego

ziarenka, z którego wyrasta du

że drzewo;

2) potrafi za

śpiewa

z innymi piosenk

ę:

„Królestwo Bo

że jest

śród nas”;

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym swoj

ą prac

ę i opowiedzia

ło,

co przedstawia rysunek.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

3) wierzy

, ż

e króle-

stwo Bo

że jest wspa-

nia

łe i t

ęskni za nim.

37.

38.

RÓLESTWO

DOBNE

JEST

ZASIEWU

– Kszta

łcimy w dziecku

postaw

ę akceptacji

siebie

i innych. W

ychowujemy

równie

ż do wspó

łdzia

łania

Bogiem na rzecz rozwoju

królestwa Bo

żego.

– Rozmowa o ziarnie zbo

ża, z którego wyrasta

ły k

łos.

– Przypowie

ść

o króle-

stwie Bo

żym podobnym

do zasiewu (Mk 4, 26-28.

– Cz

łowiek tak

że ro

śnie

i rozwija si

ę.

– Zapoznanie z przypo- wie

ści

ą o zasiewie Mk

4, 26-28.

Ucze

ń:

1) wie,

że królestwo

że ro

śnie z moc

ą;

2) potrafi pokaza

w zabawie jak rós

i rozwija

ł si

ę;

3) uznaje królestwo Bo

że za warto

ść

i jest

wdzi

ęczny Bogu,

że

królestwo Bo

że jest

śród nas i rozwija si

ę.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym rysunek i wyja

śni

ło go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

RÓLESTWO

DOBNE

JEST

PER

– Ukazujemy dziecku warto

ści królestwa Bo

że-

go.

– Przypowie

ść

o króle-

stwie Bo

żym podobnym

do per

ły (Mt 13, 45-46).

– Interpretacja przypowie- ści przez dzieci.

– Zapoznanie dziecka z tre

ści

ą przypowie

ści

o drogocennej perle: Mt 13,

45-46.

– W

ychowywanie do

wyboru prawdziwych warto

ści, które przyno-

ą rado

ść

Ucze

ń:

1) wie,

że Jezus porów-

ł królestwo Bo

że do

skarbu-per

ły

, któr

wykupi

ł kupiec;

2) potrafi opowiedzie

przypowie

ść

o drogocennej perle;

3) uznaje królestwo Bo

że (tak, jak je rozu-

mie) za wielk

ą warto

ść

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło

w domu kart

ę pracy i opowiedzia

ło

przypowie

ść

o drogocennej perle.

że tak

że za

śpiewa

ć piosenk

„Szuka

łem, znalaz

łem”.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

39.

RZYJD

RÓLESTWO

WOJE

– Kszta

łtujemy w dziecku

obraz Boga jako Ojca, na podstawie s

łów Jezusa,

który uczy nas modlitwy „Ojcze nasz”

– Co to jest modlitwa.

– Pan Jezus uczy nas modli

ć si

ę (Mt 6, 6).

– Modlitwa „Ojcze nasz” ze zwróceniem uwagi na sł

owa „Przyjd

ź królestwo

Twoje”.

– U

świadamianie

dziecku,

że Bóg jest

naszym Ojcem, z któ- rym mo

żemy rozma-

wia

ć oraz uczenie

modlitwy „Ojcze nasz”.

Ucze

ń:

1) wie,

że Jezus na-

uczy

ł ludzi modlitwy

„Ojcze nasz”; 2) potrafi powie- dzie

ć, do czego Jezus

przyrówna

ł królestwo

że;

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym rysunek i wyja

śni

ło go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

3) chce codziennie modli

ć si

ę Modlitw

ńsk

ą.

40.

41.

RZYPOWIE

ŚĆ

OBR

ASTERZU

– Budzimy rado

ść

z od-

krywania kim dziecko jest dla Dobrego Pasterza.

– Kim jest pasterz i czym si

ę zajmuje.

– Jezus mówi o sobie,

że

jest Dobrym Pasterzem (J 10, 1-18).

– Interpretacja przypowie- ści przez dzieci: kim s

owce.

– Przedstawienie dziec- ku Jezusa, który chroni i troszczy si

ę o ka

żd

osob

ę, jak dobry pa-

sterz o owc

ę.

Ucze

ń:

1)wie,

że Jezus nazy-

wa siebie Dobrym Pasterzem;

2) potrafi opowie- dzie

ć, jak Dobry

Pasterz zajmuje si

owcami (wo

ła je po

imieniu, wyprowadza na pastwisko, opieku- je si

ę nimi, one Go

sł

uchaj

ą a On oddaje

za nie

życie);

3) pragnie poznawa

Jezusa, jako Dobrego Pasterza.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym rysunek i wyja

śni

ło go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

RZYPO

WIE

ŚĆ

ODNALEZIO

NEJ

OWCY

– Budzimy w dziecku pragnienie przebywania i trwania z T

ym, który

kocha prawdziwie i do ko

ńca.

– Przypowie

ść

o zagubio-

nej (odnalezionej) owcy (Ł

k 15, 4-6).

– Rozwa

żanie: kim s

owce.

– Modlitwa dzi

ękczynna

(Ps 23, 1).

– Zapoznanie z przypo- wie

ści

ą o zagubionej

owcy i prowadzenie do prze

życia rado

ści

z odnalezienia tej, która zagin

ęł

a. Budo-

wanie obrazu Mi

łosier-

nego Boga.

Ucze

ń:

1) wie,

że Jezus jest

dla niego Dobrym Pasterzem oraz

że

Dobremu Pasterzowi bardzo zale

ży na

żdej owcy;

2) potrafi powiedzie

ć,

co robi Dobry Pa- sterz, gdy zginie cho

ćby jedna owca;

3) cieszy si

ę,

że Jezus

jest Jego Dobrym Pasterzem i ufa Mu.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym psalm „Pan jest moim

Pasterzem”, pokaza

ło rysunek i wyja-

śni

ło go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

Zapraszamy dzieci z rodzicami do ko

ścio

ła na nabo

że

ństwo „Przepra-

szam – jak dobrze,

że mi wybaczasz

(nabo

że

ństwo pokutne w W

ielkim

ście)”.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

42.

43.

OBR

ASTERZ

ZAPRASZA

NAS

UCZT

– W

ychowujemy dziecko

do zrozumienia Mszy świ

ętej jako szczególnego

spotkania z Dobrym Pasterzem, który sam siebie daje nam na po- karm.

– Dobry Pasterz zaprasza nas na Uczt

ę: „B

łogos

ła-

wieni, którzy zostali we- zwani na Jego Uczt

ę”.

– Kto zosta

ł zaproszony na

uczt

ę (wnioski z rysunków

dzieci).

– Dobry Pasterz jest obec- ny na Mszy

świ

ętej pod

postaci

ą chleba i wina.

– Rola kap

łana w czasie

Mszy

świ

ętej – powtarza

sł

owa Jezusa „T

o jest Cia

ło

Moje”, „T

o jest Krew

Moja”.

– Ukazanie Euchary- stii, jako szczególnego miejsca i czasu, w którym spotykamy si

ę z Dobrym Paste-

rzem pod postaci

chleba i wina.

Ucze

ń:

1) wie,

że jest zapro-

szony przez Dobrego Pasterza na Uczt

ę,

czyli Msz

świ

ęt

ą.

ie,

że Jezus staje

ę tam obecny pod

postaci

ą chleba

i wina;

2) potrafi opisa

ć, co

znajduje si

ę na o

łta-

rzu w czasie Mszy świ

ętej: kielich,

patena i krzy

ż (w

ła-

snymi s

łowami);

3) chce uczestniczy

we Mszy

świ

ętej.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym rysunek i wyja

śni

ło go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty

. Wspólna modlitwa

w rodzinie.

OBR

ASTERZ

DAJE

NAM

SWOJE

WIA

– Wprowadzamy w sym- bolik

ę chrzcieln

ą.

– Powtórzenie znaczenia pascha

łu.

– Celebracja paralitur- giczna:

świat

łem jest

Jezus, który przyszed

ł na

świat, by o

świeci

wszystkich ludzi, umar

za nas i trzeciego dnia zmartwychwsta

ł, aby

obdarowa

ć nas swym

życiodajnym

świat

łem.

– Symbole chrztu

świ

ęte-

go:

świat

ło

świecy

i krzy

żmo („bia

ła szata”).

– U

świadomienie dziec-

ku,

że w czasie chrztu

otrzymali

śmy dar Chry-

stusa Zmartwychwsta

łe-

go, który o

świeca nasze

serca i umys

ły.

– Prowadzenie dziecka do wdzi

ęczno

ści

i post

ępowania godnego

„dziecka

świat

ło

ści”.

Ucze

ń:

1) wie,

że od chrztu

jest dzieckiem

świa-

tł

oś

ci;

2) potrafi za

śpiewa

z innymi piosenk

„Jeste

świat

ło

ści

mojego

życia”;

3) cieszy si

ę,

że jest

ochrzczony i chce dzi

ękowa

ć Jezusowi

za chrzest

świ

ęty

osimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „Jeste

świat

ło-

ści

ą” i pokaza

ło lub pokolorowa

ło

w domu pascha

ł.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

44.

45.

OBR

ASTERZ

ROZPOZNAJE

NAS

IMIENIU

– W

ychowujemy do prze-

życia chrztu jako daru i pocz

ątku wype

łniania

naszych zobowi

ąza

wzgl

ędem Boga.

– Znaczenie wody

– Obrz

ęd chrztu

świ

ętego:

polanie g

łowy wod

i s

łowa modlitwy

– Dar Ducha

ętego

i dar imienia.

– Dalsze wprowadzanie w znaczenie symboliki chrzcielnej: gest

obmy-

cia wod

ą w imi

ę T

rójcy

ętej; gest po

świ

ęce-

nia wody; modlitwa o dar Ducha

ętego.

Ucze

ń:

1) wie,

że od chrztu

jest dzieckiem Bo- żym;

2) potrafi z pomoc

katechety powtórzy

sł

owa formu

ły

chrzcielnej;

3) cieszy si

ę,

że ra-

zem z najbli

ższymi

jest dzieckiem Boga.

Prosimy

, aby rodzice podpowiedzieli

dziecku,

że w modlitwie mo

że wy-

mieni

ć kogo chce z najbli

ższych,

mówi

ąc np.: „Mój braciszek jest

Twoim dzieckiem. Moja babcia jest Twoim dzieckiem” itd.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym piosenk

ę „Zobaczcie,

jak wielk

ą mi

ło

ść

”.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

OBR

ASTERZ

DAJE

NAM

SWOJE

OWO

– Ukazujemy chrzest świ

ęty jako pocz

ątek

pod

ąż

ania za Chrystusem

i za s

łowem Boga.

– Obrz

ęd chrztu

świ

ętego

c.d.: znak krzy

ża na czole,

czytanie s

łowa Bo

żego.

– Znaczenie Pisma

ę-

tego.

– W

ychowywanie do

wdzi

ęczno

ści Bogu za

wszystkie dary

, których

nam udziela i u

świada-

mianie, w jaki sposób mamy rozwija

ć w sobie

wiar

ę.

– Powtórzenie i utrwa- lenie wykonywania znaku krzy

ża.

Ucze

ń:

1) wie,

że Bóg mówi

do nas s

łowami Pisma

ętego;

2) potrafi z pomoc

wykona

ć znak krzy

ża;

3) szanuje i czci Pi- smo

ęte i chce

wype

łnia

ć s

łowo

że.

Prosimy

, aby kto

ś z opiekunów

dziecka na zako

ńczenie modlitwy

ż przed snem, pob

łogos

ławi

ł dziec-

ko krzy

żykiem uczynionym kciukiem

na jego czole. W

arto taki gest wpro-

wadzi

ć w rodzinie na sta

łe.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym rysunek i wyja

śni

ło go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

46.

EROZOLIMA

– W

ychowujemy do

świa-

domego uczestniczenia w Misterium M

ęki Pa

ń-

skiej, która zacz

ęł

a si

uroczystym wjazdem Jezusa do Jerozolimy

– Plan miasta Jerozolimy

– Uroczysty wjazd Jezusa do Jerozolimy (J 12, 12- 13).

– W

ydarzenia w W

ieczer-

niku, modlitwa w Ogro- dzie Oliwnym,

śmier

krzy

żowa na Kalwarii,

zł

oż

enie do grobu i zmar-

twychwstanie Chrystusa.

– Przygotowanie do Ś

ąt W

ielkanocnych.

– Zapoznanie z wyda- rzeniami zbawczymi: uroczystym wjazdem do Jerozolimy

, Ostatni

ieczerz

ą, modlitw

ą w

Ogrodzie Oliwnym przed m

ęk

ą,

śmierci

krzy

żow

ą i zmartwych-

wstaniem.

Ucze

ń:

1) wie,

że Jezus

wje

żd

ża

ł uroczy

ście

do Jerozolimy; 2) potrafi skojarzy

uroczysty wjazd do Jerozolimy z Niedzie- lą

Palmow

ą i po

świ

ę-

ceniem palm; 3) chce okaza

wdzi

ęczno

ść

i uwiel-

bienie Jezusowi.

Prosimy opiekunów

, by przygotowali

palm

ę i razem z dzieckiem w Nie-

dziel

ę Palmow

ą uczestniczyli we

Mszy

świ

ętej.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym plan Jerozolimy i wyja

śni

ło

go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

48.

47.

Ostatnia W

ieczerza

– Przygotowujemy dziec- ko do prze

życia T

riduum

Paschalnego.

– Jezus w W

ieczerniku

daje Aposto

łom siebie

pod postaci

ą chleba i

wina (

k 22, 7-9; 14;

6, 14-16 i Mk 14, 22-26).

– Ukazanie Mszy

świ

ę-

tej jako pami

ątki Ostat-

niej W

ieczerzy

, ś

mierci

i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.

– W

ychowywanie do

wiary

, ż

e pod postaci

chleba i wina jest obec- ny

żywy Jezus.

Ucze

ń:

1) wie,

że od Ostat-

niej W

ieczerzy Jezus

zosta

ł z nami pod

postaci

ą chleba

i wina;

2) potrafi okre

śli

kolejno

ść

zdarze

ń od

Ostatniej W

ieczerzy;

3) wierzy i cieszy si

z obecno

ści Chrystu-

sa w Naj

świ

ętszym

Sakramencie.

ybieramy si

ę z dzie

ćmi do najbli

ż-

szego ko

ścio

ła, aby powiedzie

o obecno

ści Jezusa w Naj

świ

ętszym

Sakramencie i pomodli

ć si

ę wspólnie.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło najbli

ż-

szym rysunek i wyja

śni

ło go oraz

śpiewa

ło pie

śń

„O Jezu w Hostii

utajony”.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na od-

wrocie swojej karty

. Wspólna modli-

twa w rodzinie.

WIA

YSTUSA

ZMAR

TWYCH

WST

EGO

– W

ychowujemy do wy-

boru Jezusa, prawdziwej Ś

wiat

ło

ści.

– Prowadzimy do rozwi- jania wiary

, poprzez cele-

bracj

ę wydarze

ń zbaw-

czych.

– Celebracja na wzór liturgii

świat

ła z W

igilii

Paschalnej.

– Odnowienie przyrze- cze

ń chrzcielnych: wyrze-

czenie si

ę z

ła i wyznanie

wiary

– Wspólna z dzie

ćmi

celebracja

wiat

ła

Chrystusa Zmartwych- wsta

łego i odnowienie

przyrzecze

ń chrzciel-

nych.

Ucze

ń:

1) wie,

że

świat

ło

pascha

łu oznacza

obecno

ść

Jezusa

zmartwychwsta

łego;

2) potrafi odpowia- da

ć na pytania przy-

rzecze

ń chrzcielnych;

3) prze

żywa celebra-

świat

ła i odnowie-

nia przyrzecze

chrzcielnych jako osobist

ą modlitw

ę.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym pie

śń

„Zmartwychwsta

Pan, alleluja!” i pokaza

ło najbli

ższym

rysunek oraz opowiedzia

ło o tym, jak

prze

ży

ło katechez

ę.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznka.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

Zapraszamy dzieci z rodzicami do ko

ścio

ła na nabo

że

ństwo „Pusty grób

– radosne spotkanie z Jezusem zmar- twychwsta

łym (W

ielkanoc)”.

49.

ANIE

UCHA

TEGO

– W

ychowujemy do wiary

w Ducha

ętego

i kszta

łtujemy postaw

modlitewn

ą.

– Zes

łanie Ducha

ęte-

go (Dz 2, 1-4).

– Siedem darów Ducha Ś

ętego.

– Przygotowanie do prze

życia

świ

ęta,

przedstawienie trzeciej Osoby Boskiej i Jej dzia

łania. Poznanie

siedmiu darów Ducha Ś

ętego.

Ucze

ń:

1) wie,

że pot

ęż

Duch

ęty zst

ąpi

na Aposto

łów i Ma-

ryj

ę;

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

najbli

ższym pie

śń

„Duchu

ęty

przyjd

ź!” i przeczyta

ło z nimi podpi-

sy na karcie podr

ęcznika.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej

karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

2) potrafi za

śpiewa

z innymi „Duchu

ę-

, przyjd

ź”;

3) pragnie otrzymywa

dary Ducha

ętego

i dzi

ękowa

ć za nie.

– Wprowadzamy w litur- gi

ę Uroczysto

ści Zes

łania

Ducha

ętego i prowa-

dzimy do wiary w T

rójc

ęt

ą.

50.

OCIESZYCIEL

– W

ychowujemy dziecko

do niesienia darów Ducha Ś

ętego innym. Chcemy

aby do

świadczy

ło ono,

jak stawa

ć si

ę pocieszy-

cielem.

– Ka

żdy potrzebuje po-

mocy i mo

że jej udziela

ć.

– Duch

ęty udziela si

nam, jest Pocieszycielem.

– Mamy dzieli

ć si

ę dara-

mi Ducha

ętego

z innymi.

– Prowadzenie dziecka do do

świadczenia uczu-

cia pocieszania innych i bycia pocieszanym.

– U

świadamianie

dziecku, jak mo

że prze-

kazywa

ć dary Ducha

ętego innym, staj

ąc

ę ich pocieszycielem.

– W

ychowywanie do

niesienia innym lu- dziom pocieszenia.

Ucze

ń:

1) wie,

że Duch

ęty jest Pocieszy-

cielem;

2) potrafi poda

przyk

łady

, jak pocie-

szy

ć innych;

3) chce prosi

ć Ducha

ętego o pomoc

i chce pociesza

innych.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym rysunek i wyja

śni

ło go oraz

opowiedzia

ło o tym, co prze

ży

ło na

katechezie.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty

. Wspólna modlitwa

w rodzinie.

Zapraszamy dzieci z rodzicami na nabo

że

ństwo „W

iele nas

łą

czy

, ale

tylko Jego Mi

ło

ść

łą

czy wszystkich

(Zes

łanie Ducha

ętego)”.

51.

IEDZIELNE

ANIE

– Pomagamy dzieciom do

świadcza

ć „niedzielne-

świ

ętowania”.

– W dalszym ci

ągu budu-

jemy relacj

ę z Bogiem,

który jest „Dawc

życia”

i „Zwyci

ęzc

śmierci”.

– W

aż

ne uroczysto

ści

rodzinne. Imieniny w rodzinie i w

śród przyja-

ció

ł.

– Niedziela – uroczysto

ść

Jezusa, Zwyci

ęzcy

śmierci.

– Wzniesienie r

ąk jako

gest modlitwy chwalebnej.

– Budzenie w dziecku potrzeby modlitwy razem z rodzicami i rodze

ństwem, a po-

tem w szerszym kr

ęgu

wspólnoty parafialnej, w której

żyje, w domu

żym.

– Zapoznawanie z warto

ści

ą wspólnego

świ

ętowania z „Dawc

życia”.

Ucze

ń:

1) wie,

że w niedziel

obchodzimy

świ

ęto

Jezusa „Zwyci

ęzcy

śmierci”;

2) potrafi wyja

śni

ć,

dlaczego niedziela jest najwi

ększym

świ

ętem: bo w tym

dniu Pan Jezus zmar- twychwsta

ł;

3) chce uczestniczy

w niedzielnym

świ

ę-

towaniu w domu i w ko

ściele.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

w domu piosenk

ę „Oto jest dzie

ń”

oraz uzupe

łni

ło z najbli

ższymi pod-

pis na swojej karcie i wyja

śni

ło go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

53.

52.

IEDZIELNE

NIE

– W

ychowujemy dziecko

do szacunku wobec wspól- nego posi

łku w domu

i budzimy rado

ść

wspólnego spotkania w ko

ściele przy stole S

ło-

wa i Chleba.

– Niedziela – dzie

ń inny

od powszednich dni.

– Niedziela dniem wspól- nego przebywania w rodzinie i dniem radosne- go gromadzenia si

ę ludzi

wokó

ł o

łtarza (Mt 18, 20).

– Niedziela dniem

świ

ęto-

wania z lud

źmi w parafii

wokó

ł o

łtarza.

– Zapoznanie dziecka ze znaczeniem sto

łu w

domu i o

łtarza w

ko-

ściele.

– Budzenie w dziecku uczucia rado

ści

i bezpiecze

ństwa,

pł

ące ze wspólnego

przebywania przy stole.

– Uczenie dziecka łą

czenia spotkania przy

stole w domu ze spo- tkaniem przy niedziel- nym o

łtarzu.

Ucze

ń:

1) wie,

że w niedziel

gromadzimy si

wokó

ł wspólnego

sto

łu-o

łtarza;

2) potrafi powiedzie

na czym polega nie- dzielne

świ

ętowanie;

3) ma motywacj

ę do

uczestniczenia w niedzielnej Mszy świ

ętej: chce si

modli

ć z rodzin

i innymi lud

źmi przy

wspólnym stole.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

w domu piosenk

ę „Mój Pan

żyje”,

pokaza

ło najbli

ższym rysunek i wyja-

śni

ło go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty

. Wspólna modlitwa

w rodzinie.

YJA

PROW

ADZI

NAS

EZUSA

– Ukazujemy Maryj

ę jako

ę, która jest wzorem

naszego

życia z Bogiem

na ziemi.

– Na czym polegaj

ą trudy

podró

ży statkiem przez

ocean. Rola latarni mor- skiej.

– Nasza podró

ż do nieba.

Rola Matki Bo

żej jako

Przewodniczki.

– Maryja uczy nas wype

ł-

nia

ć nauk

ę Pana Jezusa

(J 2, 5).

– Prowadzenie dziecka do do

świadczenia

uczucia bezpiecze

ń-

stwa w obecno

ści Jezu-

sa oraz Maryi, która do Niego prowadzi.

– Uczenie, jak kocha

Maryj

ę i razem z Ni

kierowa

ć wzrok na

Jezusa. Otwieranie dziecka na pro

śb

Maryi, aby czyni

ć to,

co mówi Jezus.

Ucze

ń:

1) wie,

że Maryja jest

Przewodniczk

ą w

czasie „W

ędrowania

z Bogiem”;

2) potrafi z innymi za

śpiewa

ć „

ęta

Maryjo, Królowo”;

3) kocha Maryj

i chce wype

łnia

„wszystko, cokolwiek powie” Jej Syn, Jezus.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

w domu piosenk

ę „

ęta Maryjo,

Królowo” i pokaza

ło najbli

ższym

rysunek.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na od-

wrocie karty

. Wspólna modlitwa

w rodzinie.

Zapraszamy dzieci z rodzicami na nabo

że

ństwo do ko

ścio

ła „W

eź

wzór z Maryi, ukochanej Mamy Jezu- sa i naszej (nabo

że

ństwo majowe)”.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

55.

54.

IERNY

RZYJACIEL

– Prowadzimy dziecko do do

świadczenia g

łę

bokiego

uczucia wdzi

ęczno

ści za

obecno

ść

Jezusa w

śród

nas.

– Przygotowujemy dziec- ko do oddawania czci wobec Naj

świ

ętszego

Sakramentu, szczególnie podczas procesji w Uro- czysto

ść

Cia

ła i Krwi

ńskiej.

– Jezus w

ędrowa

ł po

ziemi do miast i wiosek.

– Jezus zosta

ł z nami pod

postaci

ą chleba i wina

(Mt 28, 20) i w

ędruje

ulicami naszych miast w procesji na Bo

że Cia

ło.

Poj

ęcie monstrancji.

– Nasze uczestnictwo w procesji. Modlitwa „Ś

ęty

, Ś

ęty

...”.

– Oddajemy cze

ść

Panu

Jezusowi ukrytemu w Naj

świ

ętszym Sakra-

mencie: „Niechaj b

ędzie

pochwalony

...”.

– W

ychowywanie do

wyra

żania czci wobec

Naj

świ

ętszego Sakra-

mentu przez

ukl

ękni

ę-

cie na dwa kolana, przez akt uwielbienia przy wej

ściu i wyj

ściu

z ko

ścio

ła, przez akt

uwielbienia w czasie procesji na Bo

że Cia

ło.

– Zapoznanie z taber- nakulum i monstrancj

ą.

Ucze

ń:

1) wie,

że na Bo

że

Cia

ło w procesji idzie-

my za Panem Jezusem ukrytym pod postaci

chleba w monstrancji;

2) potrafi wyra

ża

cze

ść

wobec Naj

świ

ęt-

szego Sakramentu odpowiednimi gestami i modlitwami;

3) chce czci

ć Pana

Jezusa w Naj

świ

ęt-

szym Sakramencie i wzi

ąć

udzia

ł w pro-

cesji Bo

żego Cia

ła.

Zapraszamy dzieci i rodziców na procesj

ę Bo

żego Cia

ła.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym rysunek i wyja

śni

ło go.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

JEST

MOC

SWO

JEGO

LUDU

– Prowadzimy do do- świadczenia przez dziec- ko wszechobecno

ści

Boga, Jego mi

ło

ści, troski

oraz udzielania si

ę na

ró

żne sposoby cz

łowieko-

wi, tak

że przez swoich

wys

łanników

, anio

łów

– U

świadamiamy dziec-

ku,

że pomagaj

ąc innym,

uczestniczy w Opatrzno- ści Bo

żej nad

światem.

– Cz

łowiekowi

łatwiej

jest omija

ć przeszkody

gdy kto

ś mu pomaga.

– Anio

łowie jako wys

łan-

nicy Bo

ży

, którzy poma-

gaj

ą nam zwyci

ęż

ać

ło

i opiekuj

ą si

ę nami (Ps

91, 1

1).

– Mamy by

ć opiekunami

innych, pomaga

ć im jak

anio

ł.

– Zapoznanie dziecka z anio

łami jako opieku-

nami i pos

ła

ńcami

Boga, czyli przybli

że-

nie dziecku anio

łów

jako wys

łanników

Opatrzno

ści Boga

i zwiastunów Jego zamierze

ń.

Ucze

ń:

1) wie,

że Bóg opie-

kuje si

ę lud

źmi tak

że

przez anio

łów;

2) potrafi powiedzie

ć,

co mo

że uczyni

ć, aby

świadczy

ć innym

o Bogu, by

ć dla in-

nych jak anio

ł;

3) dzi

ękuje Bogu za

Jego opieku

ńcz

obecno

ść

i chce

pomaga

ć innym.

Prosimy

, by dziecko pokaza

ło naj-

bli

ższym rysunek i opowiedzia

ło

o anio

łach. Mo

że tak

że za

śpiewa

piosenk

ę „Mi

ło

ść

żą

w sercu

swym dzisiaj mam”.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie swojej karty

. Wspólna

modlitwa w rodzinie.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

AKACJE

OGIEM

– Prowadzimy dziecko do do

świadczenia,

że Bóg

jest z nim obecny zawsze i wsz

ędzie jako Przyja-

ciel, Mi

ło

ść

, Moc, T

wier-

dza.

– Wskazujemy

, ż

e waka-

cje to czas, kiedy dziecko mo

że lepiej Go pozna

ć i z

Nim si

ę bardziej

zaprzy-

źni

ć.

– Bóg jest wsz

ędzie

z nami: nad wod

ą,

w górach, w mie

ście itd.

Wsz

ędzie mamy o Nim

pami

ęta

ć.

–

akacje to czas odpo-

czynku (Mt 28, 20; Ps 121).

– Bóg czeka na nas w niebie, aby

śmy po

ziemskich trudach mieli „wieczne wakacje”.

– Prowadzenie dziecka do do

świadczenia,

że

Bóg je docenia. Odkry- wanie przed dzieckiem powo

łania, do przeka-

zywania Bo

żej rado

ści,

ło

ści i ciep

ła innym.

– Kszta

łtowanie posta-

wy wierno

ści przez

pami

ęć

o Bogu i in-

nych w ka

żdym miej-

scu i czasie.

– Wprowadzenie per- spektywy eschatolo- gicznej: zapoznawanie dziecka z prawd

ą,

że

Bóg przygotowuje mu „wieczne wakacje”.

Ucze

ń:

1) wie,

że na waka-

cjach wsz

ędzie obec-

ny jest Bóg.

2) potrafi powie- dzie

ć, jak mo

że oka-

zywa

ć Bogu swoj

pami

ęć

;

3) Chce by

ć wierny

Bogu.

Prosimy

, by dziecko za

śpiewa

ło

w domu piosenk

ę „S

ło

ńce niech

wschodzi tam, gdzie ty” i pochwali

ło

ę rysunkiem.

Ucze

ń wkleja tekst modlitwy na

odwrocie karty swojego podr

ęcznika.

Wspólna modlitwa w rodzinie.

Zapraszamy dzieci z rodzicami do ko

ścio

ła na nabo

że

ństwo „Skaczemy

rado

śnie razem z pagórkami – chwa-

limy Boga Stwórc

ę (spotkanie przed

wakacjami)”.

56.

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Notatki

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Notatki

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Notatki

DROWANIE Z BOGIEM. Podr

cznik metodyczny do katechezy dla klasy 0

Spis treści

Wyjaśnienie terminów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Program nauczania religii dla klasy zerowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Wskazania do realizacji programu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Zamierzone osiągnięcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Współpraca środowisk katechetycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Tematyka spotkań dla katechezy parafialnej przedszkolaków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Ogólna prezentacja podręcznika „Radość dzieci Bożych”
Wędrujemy z Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Wprowadzenie do pracy z podręcznikiem Wędrujemy z Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

I. Program wychowawczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1. Dziecięce wyobrażenie Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
2. Znaczenie kontaktu dziecka z Biblią w kształtowaniu wyobrażeń Boga . . . . . . . 20
3. Znaczenie modlitwy dziecka w kształtowaniu jego wyobrażeń Boga . . . . . . . . . . 21
4. Rola zabawy na katechezach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
5. Zadania katechety prowadzącego zabawę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

II. Przygotowanie samego siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

1. Świadomość osobistego doświadczenia Boga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
2. Świadectwo wiary katechety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
3. Zasłuchanie katechety w słowo Boże . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
4. Świadomość ludzkich hierarchii wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
5. Obserwacja rozwoju człowieka przez katechetę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

III. Niektóre metody i środki dydaktyczne proponowane w katechezach

Wędrujemy z Bogiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

IV. Postawy, które chcemy ukształtować w dzieciach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

V. Tabelaryczne przedstawienie zawartości proponowanych katechez . . . . . . . . . . 48

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
zerowka zeszyt 3
zerowka zeszyt 2
zerowka zeszyt 6
zerowka zeszyt 4
zerowka zeszyt 1
zerowka zeszyt 3
zerowka zeszyt 4
zerowka zeszyt 2
zerowka zeszyt 6
zerowka zeszyt 3
zerowka zeszyt 1
zerowka zeszyt 0
OSW Zeszyt 01
Zeszyt Nauczyciela15
Ekonomia zerówka strona 12
3 G zeszyt I

więcej podobnych podstron