1

WYKŁAD 1 – 4.11.2014

Prawo – zbiór zasad postępowania, których ludzie powinni przestrzegać, aby uniknąć anarchii; zespół
norm ustanowionych i chronionych przez państwo posługujące się środkami przymusu.

System prawa stanowionego (kontynentalnego)



Występuję w krajach Europy kontynentalnej



Dominująca rola prawa stanowionego przez parlamenty (prymat ustawy)



Sądy wyłącznie stosują prawo

System precedensowy (common law)



Występuje m. In. w Wielkiej Brytanii i USA



Występuje obok prawa stanowionego (statue law)



Sądy są współtwórcami prawa



Precedens – zasada lub reguła prawna stosowana przez sąd, obowiązująca we wszystkich
sprawach podobnych rozstrzyganych w przyszłości

System prawa zwyczajowego



Ma element dawności



Zwyczaj jest traktowany jako prawo

Prawo, jako zjawisko społeczne



Pojawia się, gdy podejmujemy się wyznaczanie sposobów zachowania jednostek ludzkich w
ramach grupy społecznej



Prawo wyraża wartości o zasięgu społecznym, ma je chronić i urzeczywistniać



Powstaje, jako produkt procesu decyzyjnego



Realne istnienie norm prawnych uzależnione jest od społecznego przyzwolenia dla prawa

Postawy



Legalistyczna – szacunek do prawa, jako takiego



Oportunistyczna – chęć uzyskania jakichś korzyści lub uniknięcia kar



Konformistyczna – chęć naśladowania innych osób lub dostosowania się do nich

Systemy prawa

Publiczne

Prywatne

Pożytek państwa

Pożytek publiczny

Chroni interes ogólnospołeczny

Chroni interes indywidualny

Kształtuje stosunki prawne na zasadzie
podporządkowania

Kształtuje stosunki prawne na zasadzie
równorzędności stron

Dominują przepisy bezwzględnie obowiązujące
(ins cogens)

Dominują przepisy względnie dominujące –
dyspozytywne (ins dispositivum)

Przepisy



Bezwzględnie obowiązujące – obowiązują każdego adresata niezależnie od jakichkolwiek
uwarunkowań



Względnie obowiązujące – obowiązuje adresata, jeżeli nie wystąpią wskazane przez normę
okoliczności

2

Systematyka prawa

Gałęzie prawa się przenikają.

Prawo gospodarcze

Wykładnia (osoba interpretatora)



Autentyczna – dokonywana przez organ, który wydał dany akt normatywny



Legalna – dokonana przez organ upoważniający do stanowienia wiążącej wykładni



Sądowa – dokonana na potrzeby konkretnej sprawy, w toku rozpatrywania indywidualnego
przypadku



Doktrynalna – dokonana przez przedstawicieli nauki prawa

Wykładnia (uzyskane wyniki)



Zwężająca (interpretacja)



Rozszerzająca (interpretacja)



Linearna (dosłowna)

Zasady

1. Pierwszeństwo ma wykładnia linearna.
2. Zakaz wykładni rozszerzającej prawa karnego i podatkowego.
3. Zakaz wykładni rozszerzającej wyjątków, przepisów upoważniających.
4. Wolności i uprawnienia mogą być interpretowane rozszerzająco.

Publiczne

Prywatne

Chroni interes publiczny

Chroni interes jednostki

Obejmuje normy skierowane do państwa

Obejmuje normy, które są skierowane do każdego

Charakteryzuje się nierównorzędnością podmiotów Charakteryzuje się równorzędnością podmiotów
W znacznej części reguluje pozycję państwa

Reguluje obrót handlowy między osobami prywatnymi

Celem jest ochrona podstawowych wartości
gospodarki rynkowej

W jego zakresie są osoby zaspokajające własne
interesy

PRAWO

publiczne

konstytucyjne

administracyjne

karne

prywatne

cywilne

rodzinne

pracy

handlowe

3

Przedmioty prawa: osoby fizyczne i osoby prawne.
Osoba fizyczna – każdy człowiek.

Zdolność prawna



Możność uczestnictwa, jako podmiot, w stosunkach prawnych



Możność nabywania uprawnień i obowiązków względem innych osób (np. posiadanie domu
przez dziecko)

Zdolność do czynności prawnych – zdolność do składania oświadczeń woli ze skutkiem prawnym w
postaci nawiązania, zmiany lub wygaśnięcia stosunku prawnego.

Osoba fizyczna – zdolność prawna



Osobą fizyczną w rozumieniu KC (Kodeksu Cywilnego) jest każdy człowiek wyposażony przez
ustawę przede wszystkim w zdolność prawną



Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną (traci ją w momencie śmierci)

Stopień dojrzałości umysłowej

Osoba fizyczna – miejsce zamieszkania



Miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego
pobytu



Można mieć tylko 1 miejsce zamieszania

Np., Jeśli ktoś mieszka we Wrocławiu a przeprowadza się na okres studiów do Warszawy i wraca do
Wrocławia na weekendy, wakacje, święta i później wraca na stałe do Wrocławia, przez cały ten okres
miejsce zamieszkania to Wrocław.

Osoba fizyczna



Prawne określenie człowieka w prawie cywilnym



Posiada zdolność prawną – bezwarunkowo



Posiada zdolność do czynności prawnych

Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególnie
przypisują osobowość prawną. (Art. 33 KC)

LUKI W

PRAWIE

RZECZYWISTE

(faktyczne

niedostatki w

prawie)

techniczne

swoiste

POZORNE

(takie, które ktoś

ocenił)

intra legem

contra legem

extra legem

brak

zdolności

prawnych

13 lat

ograniczona

zdolność

prawna

18 lat

pełna

zdolność

prawna

4

Każda osoba prawna działa przez swoje organy.

Ułomna osoba prawna



Jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej



Spółki osobowe



Spółki kapitałowe w organizacji



Wspólnoty mieszkaniowe



Partie polityczne niewpisane do ewidencji



Stowarzyszenia zwykle

Organ administracji publicznej to:

1. Człowiek lub grupa ludzi.
2. Znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego.
3. Posiadający upoważnienie do stosowania środków władczych.
4. Powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego.
5. Działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji.

Przykłady organów: wójt, wojewoda, minister cyfryzacji, prezes GUSU.

Urząd – (aparat pomocniczy organu) zorganizowany zespół osób, środków rzeczowych i finansowych,
za pomocą, których organ administracji publicznej wykonuje zadania.

Przykłady urzędów: urząd gminy, urząd województw, ministerstwo, inspektorat, kancelaria premiera,
nadzór główny).

Organ jest jak mózg. Urząd jest jak ciało człowieka, które bez mózgu nie działa.
Np. Prezes UKE jest centralnym organem administracji rządowej.

Struktura Organizacji Administracji Publicznej (SOAP)



Administracja samorządowa (terenowa)



Administracja rządowa

Administracja samorządowa

Wykonawcze

Stanowiąco-kontrolne

Gmina

wójt, burmistrz, prezydent miasta

rada gminy

Powiat

zarząd powiatu

rada powiatu

Województwo

zarząd województwa

sejmik wojewódzki

Polskie prawo

wskazuje

typy jedostek

np. spółka

akcyjna

indywidualne

organizacje

np. NBP

5

Administracja rządowa



Terenowa

 Zespolona
 Niezespolona



Centralna

 Organy naczelne (Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie)

Rodzaje własności organów



Rzeczowa – jakimi sprawami zajmuje się dany organ



Miejscowa – obszar, na którym dany organ realizuje swoje kompetencje



Instytucyjna/funkcjonalna – określa szczebel organu administracji kompetencji danej instancji

Norma prawna – najmniejszy stanowiący sensowny element prawny o charakterze generalnym
(adresatów, np. studenci, obywatele, podatnicy) i abstrakcyjnym (reguła wielokrotnego powtarzania
się). Składa się z hipotezy, dyspozycji i sankcji. Norma prawna daje odpowiedź na pytanie kto i w
jakich warunkach, jak powinien postąpić.

WYKŁAD 2 – 17.11.2014

Akty prawne, z których będziemy korzystać



O swobodzie działalności gospodarczej



Kodeks spółek handlowych



Kodeks cywilny



Prawo bankowe



O ochronie konkurencji i konsumentów

Źródła prawa gospodarczego



Materialne – czynniki powodujące konieczność formułowania prawa (stosunki polityczne,
gospodarcze)



Formalne – formy, w jakich przejawia się prawo



Poznanie prawa – źródła pozwalające ustalić treść norm prawnych

Źródła poznania prawa – źródła pozwalające ustalić treść norm prawnych.
Źródło prawa – akty prawne zawierające normy prawne.
Norma prawna – daje odpowiedź na pytanie kto i w jakich warunkach, jak powinien postąpić, aby to
było zgodne z prawem.

Hipoteza

Adresat i warunki

Dyspozycja

Treść zachowania

Sankcja

Konsekwencje

Normy prawne są:



Generalne – odnoszą się do ogółu bądź grupy obywateli, nie do konkretnej osoby z imienia i
nazwiska



Abstrakcyjne – wielokrotne zastosowanie, nie jest dla jednorazowego wydarzenia;
powtarzalność

Przepis prawny – to zdanie, w sensie gramatycznym, będące jednostką redakcyjną tekstu prawnego,
oznaczone, jako m.in.



Artykuł – jedna myśl



Paragraf



Ustęp – fragment artykułu lub paragrafu

6

W przepisach są zakodowane normy prawne. Jest jednostką redakcyjną tekstu prawnego.

Każdy artykuł i paragraf ma zawierać jedną myśl prawną, by było prościej.

Rozdziały, działy i tytuły zapisujemy cyframi rzymskimi (I, II, III, IV….).
Księgi zapisujemy za pomocą cyfr pisemnych (pierwsza, druga, trzecia…).

Źródła prawa

Powszechnie obowiązujące

Wewnętrznie obowiązujące

Oddziaływanie na podmioty niezależne od
organu ustanawiającego źródło prawa (brak
zależności organizacyjnej, służbowej)

Kształtowanie sytuacji podmiotów podległych
organowi stanowiącego prawa (istnieją
zależności organizacyjne, służbowe)

Hierarchia obowiązywania

Podleganie kontroli, co do zgodności z prawem
powszechnie obowiązującym

Stanowią katalog zamknięty (określone formy
źródeł prawa powszechnie obowiązującego)

Katalog otwarty (praktycznie każdy może
tworzyć te akty, będą wpływały na sytuację
obywateli)

Większe znaczenie dla wszystkich obywateli,
szerszy krąg adresatów

Nie zawsze akt prawa powszechnie obowiązującego obowiązuje wszystkich obywateli. Obowiązuje
tylko adresatów. Np. akt skierowany do wszystkich studentów dotyczy tylko studentów.













Źródła prawa powszechnie
obowiązującego

ŹRÓDŁO (akt

prawny)

PRZEPIS

PRAWNY

NORMY

PRAWNE

ROZDZIAŁY

DZIAŁY

TYTUŁY

KSIĘGI

Konstytucja RP

ustawy ratyfikowane

umowy międzynarodowe

rozporządzenia

akty prawa miejscowego

7

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997



Ustawa zasadnicza – najważniejsze informacje



Stanowi podstawę ustroju państwa polskiego



Zajmuje najważniejsze miejsce w hierarchii źródeł prawa



Publikowana w Dzienniku Ustaw



Szczególnego rodzaju ustawa



Wszystko musi być zgodne z Konstytucją



Zmiany w Konstytucji trudniej zastosować niż w aktach prawnych

Ustawa – podstawowa forma prawotwórczej działalności Sejmu. Ma charakter generalny i
abstrakcyjny.

Prawo inicjatywy ustawodawczej przysługuje



Senatowi



Prezydentowi RP



Radzie Ministrów



Posłom



Grupie 100 tysięcy obywateli

Wyjątki: projekty ustaw, co, do których wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej przysługuje Radzie
Ministrów.
Ustawa reguluje podstawowe zagadnienia dotyczące życia politycznego, społecznego i
gospodarczego.
Ustawa publikowana jest w Dzienniku Ustaw.


Podstawowe cechy ustawy



Wyłączność – tylko w drodze ustawy, ograniczanie prawa i wolności obywateli



Nadrzędność – wszystko poniżej ustawy musi być zgodne z ustawą



Samoistność – może być zmieniona tylko przez inną ustawę, sama może uchylać, zmieniać
akty prawne stojące poniżej



Bezpośredniość – bezpośrednio reguluje prawa i obowiązki

Kodeks – kompleksowa ustawa narzucająca daną gałąź prawa lub jego dział. Zawiera niesprzeczne ze
sobą regulacje. Akt prawa powszechnie obowiązującego. Nie jest odrębnym źródłem prawa.
Np., kodeks pracy, postępowania cywilnego, postępowania administracyjnego, postępowania
karnego, rodzinny i opiekuńczy.
Nowelizacja – pojedyncza zmiana aktu prawnego.
Jeżeli ustalenie treści aktu prawnego jest trudne to jest on ujednolicany.

społeczna

gospodarka

rynkowa

wolność

działalności

gospodarczej

własność prywatna

solidarność, dialog

i współpraca

partnerów

społecznych

ochrona pracy

wolność wyboru i

wykonywania

zawodu

i inne...

8

Ujednolicanie przepisów

Tekst ujednolicony

Tekst jednolity

Każdy może go stworzyć

Urzędowa wersja tekstu ujednoliconego

Mogą występować błędy

Są one ogłaszane przez upoważniony organ

100% prawidłowy

Umowa międzynarodowa – porozumienie między RP a innym podmiotem lub podmiotami prawa
międzynarodowego, regulowane przez prawo międzynarodowe.

Ratyfikowane

Nieratyfikowane

Wymagają ratyfikacji (podpisu prezydenta)

Wymagają zatwierdzenia

Powszechnie obowiązujące

Wewnętrznie obowiązujące

Wielka ratyfikacja – zawierane za zgodą wyrażoną w ustawie (referendum ogólnokrajowe)
Mała ratyfikacja – bez konieczności wyrażenia zgody w ustawie.

Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo
przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.

Ratyfikowane umowy międzynarodowe za
uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie

Ratyfikowane umowy międzynarodowe bez
konieczności wyrażenia zgody w ustawie

Wielka ratyfikacja

Mała ratyfikacja

Zawierana przez Radę Ministrów, ratyfikuje
Prezydent, po uzyskaniu zgody Parlamentu
(obywateli)

Zawierana przez Radę Ministrów, ratyfikuje
Prezydent

Publikowane w Dzienniku Ustaw

Publikowane w Dzienniku Ustaw

umowy

międzynarodowe

ratyfikowane

wielka ratyfikacja

mała ratyfikacja

nieratyfikowane

9

Zgodnie z Konstytucją (Art.89 ust.1 i Art.90
ust.1)

Są na równi z ustawą

Rozporządzenia wydawane są przez



Organy wskazane w Konstytucji

 Prezydent
 Prezes Rady Ministrów
 Rada Ministrów
 Minister (resortowy)
 Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji (KRRiT)
 Wchodzący w skład Rady Ministrów przewodniczący określonego Komitetu



Są wydawane na podstawie szczególnego upoważnienia zawartego w ustawie

Akty prawa miejscowego – wydawane przez upoważnione do tego organy.

Organy samorządu terytorialnego



Rada gminy



Rada powiatu



Sejmik wojewódzki



Wyjątkowo wójt/burmistrz/prezydent miasta oraz zarząd powiatu

Terenowe organy administracji rządowej



Wojewoda



Organy administracji niezespolonej

Akty prawa miejscowego – dostosowują postanowienia ustawy do warunków lokalnych lub
ponadlokalnych.
Posiadają wszystkie cechy aktów obowiązujących powszechnie, ale obowiązują tylko na obszarze
działania organu, który wydał akt prawa miejscowego.
Ogłaszane w wojewódzkich dziennikach urzędowych.
Tylko przez określony organ i tylko na określonym obszarze należącym do danego organu.

Akty prawa miejscowego



Uchwały – przez sejmiki



Zarządzenia – organy (jednoosobowe)

Źródła prawa wewnętrznie obowiązującego

1. Uchwały Sejmu, Senatu, Rady Ministrów
2. Zarządzenia Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów oraz ministrów
3. Akty prawa miejscowego o charakterze wewnętrznym
4. Nieratyfikowane umowy międzynarodowe
5. Wytyczne, regulaminy, dzienniki, instrukcje, akty zakładowe, akty samorządów zawodowych

Zarządzenia



Wydawane na podstawie ustawy



Akty prawa wewnętrznie obowiązującego, np., jeżeli wyda je minister to dotyczą ludzi
pracujących w ministerstwie



Mogą być ogłaszane w Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski”, dzienniku urzędowym
ministra

10

WYKŁAD 3 – 25.11.2014

Promulgacja aktów prawnych – obwieszczenie, ogłoszenie aktów prawnych w danym Dzienniku
Urzędowym, staje się wtedy ważny, nabywa mocy obowiązującym

Dzienniki urzędowe



Dziennik Ustaw RP



Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski”



Dzienniki urzędowe ministrów



Dzienniki urzędowe urzędów centralnych



Wojewódzkie dzienniki urzędowe

Dzienniki promulgacyjne – funkcje



Warunek obowiązywania



Informowanie społeczeństwa
Dzień wejścia w życie (2 tygodnie)

Dziennik Ustaw RP (Dz. U.)



Forma elektroniczna



Prezes Rady Ministrów



Akty powszechnie obowiązujące

 Konstytucja RP
 Ustawy
 Rozporządzenia z mocą ustawy
 Rozporządzenia



Akty publikowane na podstawie innych ustaw

 Ratyfikowane umowy międzynarodowe



Akty określone opisowo dotyczące

 Stanu wyjątkowego
 Referendum ogólnokrajowego
 Wybory Prezydenta RP

Monitor Polski (M.P.)



monitorpolski.gov.pl



Zarządzenia Prezydenta RP



Zarządzenia Prezesa Rady Ministrów



Uchwały Rady Ministrów



Uchwały Sejmuj, Senatu dotyczące regulowania Sejmu i Senatu



Wewnętrznie obowiązujące akty prawa

Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe



Akty prawa miejscowego



Porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych

ogłoszenie

vacatio

legis (min.

14 dni)

wejście

w życie

11



Uchwały budżetowe gminy/powiatu/województwa



Inne akty prawne, informacje, obwieszczenia, ogłoszenia



Wydane przez wojewodę



Obowiązujące na mniejszym terytorium

Prawo Unii Europejskiej – źródło prawa

Źródła prawa europejskiego



Źródła prawa pierwotnego

 Są na szczycie hierarchii
 Wytyczne dotyczące prawa pochodnego
 Trzon „konstytucja” Wspólnoty



Źródła prawa pochodnego

 Powstają przez jednostronne uchwalenie aktu przez organ UE lub wskutek

zawierania umów międzynarodowych

 Musi być zgodne z prawem pierwotnym

Prawo pierwotne – prawo pisane, akty, które miały konstytuować poszczególne kraje, traktaty i
traktaty akcyjne.

Prawo pochodne



Umowy międzynarodowe



Rozporządzenia



Dyrektywy



Decyzje



Zalecenia



Opinie

Rozporządzenia



Najbardziej ingerują w poszczególne państwa UE



Na każde państwo działają tak samo

prawo wewnętrzne

(dotyczy jednego

kraju)

prawo

międzynarodowe

(dotyczy całego

świata)

źródła prawa

pierwotnego

źródła prawa

pochodnego

prawo

wspólnotowe

(dotyczy UE)

12



Najskuteczniejszy instrument prawny UE



Zasięg ogólny



Wiąże w całości



Bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich



Abstrakcyjne i generalne



Skierowane do Państw Członkowskich

Dyrektywy



Stosowane w celu ujednolicenia prawa



Wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu,
który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i
środków



„QUASI – WIĄŻĄCE” dla przedsiębiorców, aby się stosować do dyrektyw



Wymagają transpozycji, implementacji

Decyzje



Wiąże w całości



Jeśli wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów



Konkretne, indywidualna



Nie można stosować wyrywkowo



Skierowana do Państw Członkowskich bądź podmiotów indywidualnych



Jeśli adresatem jest państwo to wymagana jest implementacja/transpozycja



Jeśli adresatem jest dany podmiot to działa od razu, są stosowane bezpośrednio

Zalecenia



Ujednolica przepisy



Ma charakter szczegółowy



Nie jest wiążące

Opinia



Wyraża stanowisko



Ma charakter szczegółowy



Nie jest wiążąca

Prawo europejskie – stosowanie i wykonywanie



Zasada prymatu

 Pierwszeństwo stosowania przepisów unijnych w drugiej kolejności prawo

krajowe



Zasada efektywności

 Państwo powinno zrobić wszystko by prawo unijne mogło być stosowane w

nim

13

PRAWO GOSPODARCZE

Administracja gospodarcza i jej formy działania

Trójpodział władzy

Ustawodawcza



Sejm



Senat

Wykonawcza (organy administracji publicznej)



Prezydent



Organy naczelne – „urzędy centralne”



Organy administracji zespolonej i niezespolonej



Organy samorządu terytorialnego

Sądownicza



Sąd Najwyższy



Sądy powszechne



Sądy administracyjne i wojskowe



Trybunał Konstytucyjny



Trybunał Stanu

Podmioty prawa gospodarczego – podmioty realizujące funkcję interwencji państwa w gospodarkę.

Zadania



Kierownictwo



Reglamentacja



Regulacja



Nadzór i kontrola



Wspieranie



Policja gospodarcza

Kierownictwo



Tu prawo działa najszerzej



Środki określone przez prawo, mogą robić tylko to, co jest w przepisach



Dopuszczalne formy interwencji państwa w sferze gospodarczej



Realizowane za pośrednictwem środków będących wyrazem polityki gospodarczej państwa

Nadzór i kontrola



Cel – zapewnienie, aby uczestnictwo podmiotów w obrocie gospodarczym pozostawało w
zgodzie z ustalonymi regułami prawnymi



Charakter wtórny

organy

wyładzy

ustawodawcza

wykonawcza

sądownicza

14

Wspieranie gospodarki



Oddziaływanie państwa na gospodarkę przez poprawę prawnej i faktycznej pozycji
podmiotów gospodarki



Pobudzenie rozwoju



Tworzenie nowych miejsc pracy



Świadczenia pozytywne – dotacje, subwencje, kredyty



Świadczenia negatywne – zwolnienia, ulgi podatkowe, odroczenie zobowiązań podatkowych

Reglamentacja



Oddziaływanie państwa na procesy gospodarcze motywowane dążeniem do osiągnięcia
określonych celów, wymienionych w polityce gospodarczej państwa



Zakazy podejmowania działalności



Nakazy uzyskania zgody na podjęcie działalności



Nakazy notyfikacji zamiaru podjęcia działalności

Regulacja



Cel – zastąpienie mechanizmów rynku i konkurencji w tych obszarach działalności
gospodarczej, w której mechanizmy te nie działają



Wprowadzenie i rozwój konkurencji



Zapewnienie dostępności usług



Koncesje, licencje, zezwolenia, zatwierdzenia, kontrola

Policja gospodarcza – funkcja



Ma usuwać wszystko, co zagraża działalności



Ochrona ogółu społeczeństwa i poszczególnych jednostek przed zagrożeniami wykonującymi
z niepożądanych następstw prowadzenia działalności gospodarczej

Administracja centralna



Inspekcje państwowe

Administracja terenowa



Organy administracji zespolonej



Organy administracji niezespolone

Podmioty prawa gospodarczego

Parlament



Sejm – Izba niższa – 460 posłów



Senat – Izba wyższa – 100 senatorów

administracja

centralna

terenowa

15

Funkcje



Ustawodawcza



Kontrolna



Kreacyjna

Formy interwencji



Ustawy



Plany i prognozy



Uchwały

Administracja gospodarcza - Organy władzy wykonawczej

Funkcje administracji gospodarczej

Stanowienie prawa



Wydawanie aktów normatywnych wykonywanych w stosunku do aktu podstawowego



Np. wydawanie rozporządzeń, aktów prawa miejscowego

Stosowanie prawa



Władcze rozstrzyganie spraw w odniesieniu do indywidualnie oznaczonych podmiotów



Np. wydawanie zezwoleń na sprzedaż alkoholu, pozwoleń na budowę

Organy Administracji Publicznej

Urzędy, które je obsługują

Minister Gospodarki

Ministerstwo Gospodarki

Komisja Nadzoru Finansowego

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego

Zarząd województwa

Urząd marszałkowski

Rada Ministrów
Skład



Prezes Rady Ministrów



Wiceprezesi Rady Ministrów



Ministrowie (resortowi i zadaniowi)



Przewodniczący Komitetów określonych w ustawach

wykonywanie

prawa

stanowienie

prawa

stosowanie

prawa

16

WYKŁAD 4 – 02.12.2014

Struktura organów administracji publicznej

Podmioty prawa gospodarczego – podmioty realizujące funkcję interwencji państwa w gospodarkę.

Funkcje Rady Ministrów



Rządzenia – prowadzenie polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa.



Prawodawcza – inicjatywa ustawodawcza; wydawanie rozporządzeń. Bezpośredni i pośredni
udział w tworzeniu prawa.



Kontrolno-nadzorcza – względem wskazanych w prawie organów administracji publicznej.



Kierowniczo-koordynująca – wobec podporządkowanych organów administracji rządowej.

Rada Ministrów spotyka się raz w tygodniu. Stanowisko rządu na zasadzie uzgodnienia (wszystkich
ministrów).
Jeden minister nie może wypowiedzieć się o stanowisku całego rządu, jeżeli to stanowisko nie zostało
uzgodnione.

Dział administracji rządowej – pokrewna grupa zadań należących do administracji rządowej
wyznaczona przez ustawę poddana kierownictwu ministrów.
Działów jest 34, w tym gospodarka.

Ministrowie (resortowi)
Minister Gospodarki – zadania



Kierowanie ogólnym rozwojem gospodarczym



Wspieranie gospodarki



Nadzór gospodarczy



Reglamentacja



Regulacja

Minister Finansów – zadania



Sprawy realizacji dochodów i wydatków budżetu państwa między innymi za

 Realizację dochodów z podatków bezpośrednich, pośrednich oraz opłat
 Realizację przepisów dotyczących ceł

organy

administracji

samorządowej

organy

administracji

rządowej

centralne

organy

administracji

organy

naczelne

tzw. "urzędy

centralne"

terenowe

organy

administracji

organy

administracji

zespolonej

organy

administracji

niezespolonej

17

 Kontrolę skarbową oraz nadzór nad organami kontroli skarbowej



Sprawy funkcjonowania rynku finansowego



Wykonywanie zadań w zakresie obrotu papierami wartościowymi

Minister Skarbu Państwa – zadania



Gospodarowanie mieniem państwowym zaangażowanym w gospodarkę

Centralne Organy administracji rządowej
Regulatory gospodarki
Np. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
Prezes Urzędu Regulacji Energetyki
Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej

Inspekcje państwowe

podtrzymywanie

konkurencji

zapobieganie

koncentracji

ochrona

pracowników,

konsumentów,

inwestorów

Prezes Inspekcji

Handlowej

Główny Inspektor

Jakości Handlowej

Artykułów Rolno-

Spożywczych

Główny Inspektor

Sanitarny

Główny Inspektor

Farmaceutyczny

Prezes Urzędu

Dozoru

Technicznego

Prezes Inspekcji

Transportu

Drogowego

18

Terenowe organy administracji

Wojewoda



Powołuje prezes Rady Ministrów i odwoływany na wniosek ministra właściwego do spraw
administracji publicznej



Reprezentant Rady Ministrów w województwie



Może wydawać decyzje w określonych sprawach



Reprezentuje Skarb Państwa



Zwierzchnik administracji zespolonej



Sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym

Organy administracji zespolonej

Organy administracji niezespolonej

Poddane zwierzchnictwu wojewody lub starosty Podporządkowane ministrom lub centralnym

organom administracji rządowej

Wykonują zadania policji gospodarczej w
terenie

Wykonują zadania policji gospodarczej w
terenie

Wykonują zadania policji gospodarczej w terenie

Organy administracji zespolonej

Organy administracji niezespolonej

Np. Wojewódzki i Powiatowy Inspektor
Sanitarny
Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska
Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej
Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny

Np. państwowi graniczni inspektorzy sanitarni
regionalni dyrektorzy ochrony środowiska

Organy administracji samorządowej

Organy stanowiąco-kontrolne

Organy wykonawcze

Gmina

rada gminy

wójt/ burmistrz/ prezydent miasta

Powiat

rada powiatu

zarząd powiatu (przewodniczący – starosta)

Województwo

sejmik województwa

Zarząd województwa (przewodniczący –
marszałek województwa)

Są wybierani podczas wyborów przez obywateli

Funkcje administracji samorządowej



Planowanie



Reglamentacja



Regulacja



Wspieranie

Prawne formy działania administracji



Prawnie określony typ konkretnej czynności, który może być wykorzystany przez organ
administracji do załatwienia określonej sprawy



Akty normatywne



Akty administracyjne



Ugody



Czynności cywilnoprawne



Porozumienia administracyjne



Czynności materialno-techniczne



Czynności społeczno-organizatorskich

19

Akt normatywny



Pozwala na stanowienie prawa



Jednostronne, władcze rozstrzygnięcie



Wydaje organ administracji publicznej



Ustanawiający normy postępowania



Adresat określony ogólnie



Mający mieć zastosowanie w abstrakcyjnie określonych sytuacjach



Charakter powtarzalny



Postać – rozporządzenie, zarządzenie, uchwała

Akt administracyjny



Jednostronne, władcze oświadczenie woli organu wykonującego zadania z zakresu
administracji



Oparte na przepisach prawa administracyjnego



Określają sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata w indywidualnie oznaczonej
sprawie



Postać

o Sfera zewnętrzna

 Decyzje (licencje, koncesje, zezwolenia, pozwolenia, nakazy, zakazy itp.)
 Postanowienia

o Sfera wewnętrzna

 Polecenia służbowe
 Rozkazy
 Instrukcje
 Wytyczne

Obszar obowiązywania



Zewnętrzne



Wewnętrzne

Tryb wszczynania postępowania



Na wniosek podmiotu uprawnionego



Z urzędu przez organ administracyjny

formy

działania

administracji

działania

jednostronne

działania

wielostronne

formy

niewładcze

działania

wielostronne

20

Forma



Pisemna



Ustna

Swoboda przy wydawaniu



Akt swobodny – przy tym samym stanie faktycznym organ może wydać różne rozstrzygnięcia



Akt związany – przy danym stanie faktycznym organ musi zachować się tylko w jeden
określony sposób

Prawidłowość



Zgodny z przepisami prawa materialnego



Wydany przez właściwy organ



Wydany w przepisanym trybie



Wydany w wymaganej formie

Umowa cywilnoprawna



Dokonywanie świadczeń na rzecz obywateli



Sfera praw majątkowych



Zaspokajanie potrzeb organów administracji publicznej

Czynności faktyczne



Nie powodują powstania norm postępowania



Nie są skierowane bezpośrednia na tworzenie, zmianę, znoszenie stosunków prawnych
(mimo to, mogą wywoływać skutki prawne)

Czynności materialno-techniczne – cechy



Oparte na wyraźnej podstawie prawnej



W sferze zewnętrznej mają charakter władczy (obywatel musi się im podporządkować)



Nie tworzą nowych norm postępowania



Wydawanie wpisów i zaświadczeń



Czynności związane z prowadzeniem rejestrów i ewidencji



Kontrole przedsiębiorców

Czynności społeczno-organizatorskie



Oparte na przepisach prawa



Ich cel musi mieścić się w ramach zadań, do realizacji, których powołany jest dany organ



Nie mogą być wsparte zastosowaniem przymusu



Nie tworzą nowych norm postępowania



Akcje informacyjne na temat UE



Spotkanie z przedsiębiorcami



Prowadzenie w ramach pomocy społecznej poradnictwa prawnego i psychologicznego



Poradnictwo pracy itp.

Przyrzeczenie administracyjne – oświadczenie woli organu administracji publicznej polegające na
przyrzeczeniu dokonanym przez ten organ, że WYKONA lub ZANIECHA jakiejś czynności w sytuacjach

wewnętrzne

zewnętrzne

Czynności kancelaryjne

Wyburzenie obiektu

Szkolenie pracowników

Zatrzymanie przez policjanta

Doręczenie zawiadomienia

21

spełnienia przez adresata przyrzeczenia pewnego warunku lub ustawia określonych w treści
przyrzeczenia przeszkód. Ma charakter wiążący, jak wyda to nie może wycofać.

Oświadczenia będące treścią przyrzeczenia wiąże organ, chyba, że



Jest sprzeczne z prawem



Nie można go wykonać



Zostało złożone na podstawie błędnych ustaleń faktycznych



Zmianie uległ stan faktyczny, leżący u podstaw jego założenia, czego nie można było
wcześniej przewidzieć

Działalność gospodarcza – jest to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa,
usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż a także działalność
zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Cechy



Charakter zarobkowy



Liczy się zamiar osiągnięcia zysku



Działalność prowadzona na zaspokojenie cudzych potrzeb



Charakter zawodowy



Wykonywanie działalności we własnym imieniu i na własny rachunek



Wykonywana profesjonalnie



Zaspokajanie potrzeb anonimowego klienta



Zorganizowany sposób wykonywania



Określona forma prawna



Posiadanie siedziby



Ciągłość



Względnie stały zamiar wykonywania działalności

Te cechy muszą być spełnione jednocześnie, aby prowadzić działalność gospodarczą.
Prowadzenie korepetycji jest działalnością gospodarczą.
Nie możemy sami powiedzieć, że prowadzimy lub nie działalność gospodarczą – określa to prawo.

WYKŁAD 5 – 09.12.2014

Prawo Unii Europejskiej nie posługuje się definicją legalną pojęcia „działalność gospodarcza”.
Działalność gospodarcza jest faktem i kategorią o charakterze obiektywnym.

PKD – Polska Klasyfikacja Działalności
stat.gov.pl/klasyfikacje/

Działalność budowlana obejmuje projektowanie, budowę, montaż, remont, utrzymanie i rozbiórkę
obiektów budowlanych.

Działalność wytwórcza rozumiana jest, jako przekształcenia mechaniczne, fizyczne lub chemiczne
materiału, substancji lub części składowych w nowy produkt.

Działalność handlowa



Zakup lub sprzedaż towaru lub usług



Może mieć zasięg krajowy, zagraniczny lub międzynarodowy



Detaliczna bądź hurtowa

22

Działalność usługowa



Czynności



Nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych



Czynności przeznaczone dla celów konsumpcji indywidualnej, zbiorowej, ogólnospołecznej

Kopaliny



Wykonywanie prac geologicznych w celu odkrycia i wstępnego udokumentowania zasobów
złóż kopalin lub wód podziemnych



Wykonywanie prac geologicznych na obszarze wstępnie udokumentowanego złoża kopaliny
lub wód podziemnych



Eksploatacja

Przepisów ustawy NIE STOSUJE SIĘ do



Działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt



Ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego



Wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w
gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów



Wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100
hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego

Wyjątki



Wymienione rodzaje działalności są działalnością gospodarczą



Ustawodawca wyłączył je jednak spod rygorów ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej

Działalność nielegalna



Ogólny zakaz jej podejmowania sankcjonowana jest najczęściej przepisami prawa karnego



Ze względu na niedopełnienie pewnych warunków formalnych i materialnych przez podmiot
chcący ją prowadzić

Prowadzenie uczelni nie jest działalnością gospodarczą.

Przedsiębiorca z punktu widzenia



Ekonomii – dysponuje kapitałem i chce podjąć ryzyko



Prawa – podmioty, które będą prowadziły działalność gospodarczą

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna
niebędąca osobą prawną – wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich
działalności gospodarczej.
Prawo Unii Europejskiej nie określa definicji legalnej terminu przedsiębiorca

Przedsiębiorca



Osoba fizyczna



Osoba prawna



Ułomna osoba prawna



Wspólnicy spółki cywilnej

Osoba fizyczna



Człowiek, jako uczestnik stosunków cywilnoprawnych



Indywidualizacja osoby fizycznej następuje między innymi przez

 Imię

23

 Nazwisko
 Wiek
 Miejsce zamieszkania

Zdolność prawna od urodzenia do śmierci. Karta zgonu -> akt zgonu. Jeśli nie ma zwłok -> uznanie za
zmarłego przez sąd. Zaginięcie w zwykłych okolicznościach (po 10 latach).

„Każdego” można ubezwłasnowolnić.
Dziecko może odziedziczyć np., dom, ale nie może nim rozporządzać.

Osoba fizyczna, aby pozyskać status przedsiębiorcy musi dokonać wpisu do CEIDG (Centralnej
Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).

Radny gminy nie może prowadzić działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego
gminy, w której uzyskał mandat.

Osoba prawna



Jednostka organizacyjna, której ustawodawca przyznał osobowość prawną



Posiada

 Strukturę organizacyjną
 Majątek
 Działanie za pośrednictwem organu
 Osobowość prawną



Ma zdolność prawną



Ma pełną zdolność do czynności prawnych



Indywidualizacja następuje przez

 Nazwę
 Siedzibę

Uczelnia ma osobowość prawną.
Izby architektów mają osobowość prawną.
Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.
Spółka zoo z chwilą wpisu do rejestru uzyskuje osobowość prawną.

Ułomna osoba prawna



Jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznała zdolność prawną



Stosujemy do niej przepisy o osobach prawnych, przy czym przewidziane są dla niej
odmienne regulacje dotyczące odpowiedzialności za zobowiązania



Stowarzyszenia zwykłe

Polskie prawo

wskazuje

typy jedostek

np. spółka

akcyjna

indywidualne

organizacje

np. NBP

24



Spółki osobowe



Spółki kapitałowe



Wspólnoty mieszkaniowe



Partie polityczne

Przedsiębiorca



Spółki osobowe



Spółki kapitałowe w organizacji

Wspólnik spółki cywilnej



Przedsiębiorcami są wspólnicy spółki cywilnej a nie sama spółka



Wspólnicy, jako osoby fizyczne mają obowiązek wpisu do CEIDG

Przedsiębiorca – mikro, mały, średni.

Zatrudnienie średnioroczne

Roczny obrót netto

Suma aktywów bilansu

Mikro

< 10 pracowników

< 2 mln euro

< 2 mln euro

Mali

< 50 pracowników

< 10 mln euro

< 10 mln euro

Średni

< 250 pracowników

< 50 mln euro

< 43 mln euro

Przedsiębiorstwo
Zgodnie z art. 55 KC przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników niematerialnych i
materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

W myśl Konstytucji i ustawy o swobodzie działalności gospodarczej podejmowanie, wykonywanie,
zakańczanie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na różnych prawach, z zachowaniem
warunków określonych przepisami prawa.



Wymogi ogólne – musi spełniać każdy przedsiębiorca



Wymogi szczególne – dla przedsiębiorców prowadzących określony typ działalności

Ustawowe gwarancje



Podejmowanie działalności bez zezwolenia



Równość wobec prawa



Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości



Prawo zrzeszania się

Warunki określona przepisami prawa



Uzyskanie wpisu do odpowiedniego rejestru



Uzyskanie koncesji, zezwolenia, wpisu do rejestru działalności regulowanej itp.

Rejestracja przedsiębiorcy
Podstawowa zasada określająca warunki wykonywania działalności gospodarczej przez
przedsiębiorcę stanowi, że przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu
w odpowiednim rejestrze (wyjątki).

25

Rejestracja przedsiębiorcy



CEIDG

 Osoby fizyczne (w tym wspólnicy spółek cywilnych)
 Minister do spraw gospodarki



KRS

 M.in. spółki handlowe
 Sądy rejonowe

Przedsiębiorca może prowadzić działalność regulowaną, jeżeli



Spełni szczególne warunki określone przepisami prawa



Uzyska wpis w rejestrze działalności regulowanej



Działalność nie jest objęta inna formą reglamentacji tzn. nie jest działalnością
koncesjonowaną ani działalnością, której wykonywanie wymaga uzyskania zezwolenia,
licencji lub zgody

Rodzaje działalności regulowanej
Istnieje ponad 20 ustaw, które określają szczegółowe zasady podejmowania wykonywania
działalności regulowanej zawierają one postanowienia dotyczące

1. Szczególnych warunków wykonywania danego rodzaju dróg
2. Nazwy rejestru
3. Organu rejestrowego

kontrola

dostęp do informacji

bezpieczeństwo obrotu

gospodarczego

ograniczenia swobody

działalności

gospodarczej za pomocą

środków prawnych

koncesje

zezwolenia

licencje

zgody

system działalności

regulowanej

26

4. Elementów treści wniosku
5. Treści oświadczenia
6. Zakresu kontroli
7. Podstawy odmowy wpisu lub wykreślenie z rejestru

Działalność regulowana

Ustawa odrębna

Rodzaj działalności

Organ rejestrowy

Ustawa o usługach
turystycznych

Organizowanie imprez
turystycznych i pośredniczenie na
zlecenie klientów w zawieraniu
umów o świadczeniu usług
turystycznych

Marszałek Województwa

Ustawa o wyścigach konnych Działalność gospodarcza w

zakresie organizowania wyścigów
konnych

Prezes Polskiego Klubu
Wyścigów Konnych

Ustawa o usługach
detektywistycznych

Wykonywanie działalności
gospodarczej w zakresie usług
detektywistycznych

Minister właściwy do spraw
wewnętrznych

Podejmowanie działalności regulowanej – etapy

1. Wypełnienie przez przedsiębiorcę szczególnych warunków określonych przepisami odrębnej

ustawy

2. Złożenie wniosku o dokonanie wpisu w odpowiednim rejestrze + oświadczenie o spełnieniu

warunków szczególnych

3. Dokonanie wpisu przez odpowiedni organ rejestrowy

Wpis



Niezależny od wpisów do innych rejestrów



Podlega opłacie skarbowej



Jest dokonywany na wniosek



Wpis stanowi obowiązek organu (Organ nie może zabronić podjęcia działalności
przedsiębiorcy, który spełni warunki szczególne. Nie wydaje zgody na prowadzenie
działalności, lecz wykonuje obowiązek.)



Złożenie przez przedsiębiorcę właściwego wniosku z oświadczeniem nakładu na organ
obowiązku dokonywania wpisu w terminie 7 dni

Kontrola wniosku



Zgodność treści oświadczenia ze stanem faktycznym NIE JEST kontrolowana na etapie
podejmowania działalności regulowanej



Organ dokonuje wpisu, nie badając czy przedsiębiorca spełnia warunki szczególne



Faktyczna weryfikacja – na etapie wykonywania działalności regulowanej

WYKŁAD 6 – 16.12.201

Społeczna gospodarka rynkowa – oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej
oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju
gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

27

Przedsiębiorca może prowadzić działalność regulowaną, jeżeli



Spełni szczególne warunki określona przepisami prawa



Uzyska wpis w rejestrze działalności regulowanej



Działalność nie jest objęta inną formą reglamentacji tzn. nie jest działalnością
koncesjonowaną ani działalnością, której wykonywanie wymaga uzyskania zezwolenia,
licencji lub zgody

Wpis stanowi obowiązek organu (organ nie może zabronić podjęcia działalności przedsiębiorcy, który
spełnia warunki szczególne. Nie wydaje zgody na prowadzenie działalności, lecz wykonuje
obowiązek).
Złożenie przez przedsiębiorcę właściwego wniosku z oświadczeniem nakłada na organ obowiązek
dokonania wpisu w terminie 7 dni.
Fundamentalną w sferze podejmowania działalności regulowanej jest szybkość postępowania.
Zgodność treści oświadczenie za stanem faktycznym NIE JEST kontrolowana na etapie podejmowania
działalności regulowanej.
Organ dokonuje wpisu, nie badają, czy przedsiębiorca spełnia warunki szczególne.
Faktyczna weryfikacja – na etapie wykonywania działalności regulowanej.

Przedsiębiorca może podjąć działalność regulowaną bez wpisu w rejestrze, gdy



Właściwy organ nie dokona wpisu w terminie 7 dni



Od dnia wpływy wniosku upłynęło 14 ni

Nie dotyczy to przypadku, gdy wezwano przedsiębiorcę do uzupełnienia wniosku nie później niż
przed upływem 7 dni od dnia jego otrzymania. Wówczas termin dopuszczający rozpoczęcie
działalności bez wpisu w rejestrze biegnie od dnia wpływu uzupełnionego wniosku.

Organ prowadzący rejestr jest uprawniony do wydania zakazu wykonywania przez przedsiębiorcę
objętego wpisem rodzaju działalności, w przypadku



Złożenia oświadczenia niezgodnego ze stanem faktycznym



Nie usunięcia naruszeń warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej w
wyznaczonym terminie



Stwierdzenia rażących naruszeń warunków wymaganych do wpisu

Zakaz ma formę decyzji administracyjnej.
Sankcja: przedsiębiorca może uzyskać ponowny wpis do rejestru nie wcześniej niż po upływie 3 lat od
dnia wydania decyzji.

Ograniczenie swobody

działalności

gospodarczej za pomocą

środków prawnych

Koncesje

Zwzwolenia, licencje,

zgody

System działalności

regulowanej

28

Trzyletni zakaz wpisu ma również zastosowanie do przedsiębiorców, którzy wykonywali działalność
gospodarczą bez wymaganego wpisu.

Koncesja – to akt zgody władzy publicznej na podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej
zastrzeżonej prawnie na rzecz państwa lub mającej szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa
i obywateli.

Koncesja - cechy



Sfery ważne dla gospodarki narodowej lub dla bezpieczeństwa obywateli



Kontrakt długoterminowy



Nadzór dokonywany przez koncedenta (organ, który wydaje koncesje i je nadzoruje)



Wydawana w formie decyzji administracyjnej o charakterze uznaniowym



Co do zasady wydawana przez ministra



Przyznawana konkretnemu, imiennie określonemu podmiotowi



Nie można przekazywać koncesji innym przedsiębiorcom



Wyłączone z obrotu cywilnoprawnego

Art. 56 USDG
Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć jej zakres w stosunku do wniosku
o udzielenie koncesji albo odmówić zmiany koncesji […]

Art. 58 USDG
Organ koncesyjny może cofnąć koncesję albo zmienić jej zakres ze względu na zagrożenie obronności
i bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli […]

Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wskazuje 7 rodzajów działalności koncesjonowanej
(art.46)
Szczegóły ustawodawca zawarł w ustawach szczególnych, tzw. lex specialis.

Art. 46.1.
Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:

1. Poszukiwania, rozpoznawania złóż węglowodorów oraz kopalin stałych objętych własnością

górniczą, poszukiwania lub rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku
węgla, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania
substancji, podziemnego składowania odpadów oraz podziemnego składowania dwutlenku
węgla;

2. Wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i

technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;

3. Wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i

energią;

a. Przesyłania dwutlenku węgla w celu jego podziemnego składowania;

4. Ochrony osób i mienia;
5. Rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, z wyłączeniem programów

rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym, które nie są rozprowadzane
naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych;

6. Przewozów lotniczych;
7. Prowadzenia kasyna gry.

Postępowanie w przypadku ograniczonej liczby koncesji

1. Ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym „Monitor Polski”
2. Przedsiębiorcy składają wnioski o udzielenie koncesji

29

3. Badanie wniosków pod kątem spełnienia warunków do udzielenia koncesji oraz rękojmi

prawidłowego wykonania działalności objętej koncesją

4. Jeśli liczba przedsiębiorców jest mniejsza bądź równa ilości koncesji – organ koncesyjny

udziela koncesji w drodze decyzji administracyjnej

5. Jeśli liczba przedsiębiorców spełniających warunki jest większa niż liczba koncesji organ

ogłasza przetarg

6. Przedsiębiorcy składają oferty a organ koncesyjny dokonuje wyboru ofert w liczbie zgodnej z

ilością koncesji, kierując się wysokością zadeklarowanych opłat za udzielenie koncesji

Promesa – przyrzeczenie, obietnica dokonania jakiejś czynności lub spełnienia danego świadczenia a
także zobowiązanie organu państwowego do wydania decyzji po dopełnieniu przez
zainteresowanego odpowiednich formalności. (Musi być ważna na minimum pół roku na
przygotowanie się do prowadzenia działalności)
Inaczej: przyrzeczenie wydania koncesji.
W promesie udzielenie koncesji uzależnia się od spełnienia warunków wykonywania działalności
gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji.

Zezwolenie, licencja, zgoda – uchylenie w stosunku do określonego podmiotu zakazu podejmowania
i prowadzenia pewnego rodzaju działalności gospodarczej.

Tryb przyznania



Udzielenie, zmiana lub cofnięcie zezwolenia dokonuje się w trybie decyzji administracyjnej o
charakterze związanym



Ustawy szczególne wskazują organy właściwe w sprawach zezwolenia, licencji i zgody, a także
warunki wykonywania działalności gospodarczej oraz zasady i tryb wydawania decyzji



Przedsiębiorca zamierzający wykonywać określoną działalność zobowiązany jest do złożenia
wniosku na wykonywanie działalności gospodarczej

Zezwolenie vs koncesja – różnice



Stopień reglamentacji



Katalog działalności



Zasady wydawania decyzji



Okres ważności



Sposób regulacji

Zezwolenie – przykłady



Obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi



Prowadzenie salonu gry bingo pieniężne



Wytwarzanie produktu leczniczego



Prowadzenie apteki



Hodowla zwierząt laboratoryjnych



Założenie lotniska



Wykonywanie działalności ubezpieczeniowej



Wykonywanie rybołówstwa morskiego



Wprowadzenie do obrotu produktów GMO

Podstawa prawna

Rodzaj działalności

Organ właściwy

Ustawa o usługach
detektywistycznych

Świadczenie usług
detektywistycznych

Minister właściwy ds.
wewnętrznych

Ustawa o transporcie
kolejowym

Wykonywanie przewozów
kolejowcy osób i rzeczy

Prezes Urzędu Transportu
Kolejowego

30

Przyczyny standardowe

Przyczyny charakterystyczne

Brak spełnienia warunków ustawowych

Na obszarze gminy działalność w zakresie
zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub
zbiorowego odprowadzania ścieków prowadzi
gmina lub jej jednostka organizacyjna

Cofnięcie wcześniej wydanego zezwolenia na
ten sam rodzaj działalności

Udzielenie zezwolenia byłoby sprzeczne z
wiążącymi umowami międzynarodowymi

Powodowanie zagrożenia dla życie lub zdrowia
ludzi bądź środowiska

Zaległości podatkowe

Wygaśnięcie zezwolenia następuje z mocy prawa po ziszczeniu się następujących przesłanek:



Upływ terminu ważności zezwolenia



Likwidacja przedsiębiorstwa lub zawiadomienie o zaprzestaniu prowadzenia działalności



Zrzeczenie się licencji



Śmierć posiadacza licencji



I inne określone w przepisach szczególnych

Przedsiębiorca a wybór formy działalności



Osoba fizyczna (jednoosobowa działalność gospodarcza



Osoba prawna (spółka kapitałowa, spółdzielnia)



Wspólnik spółki cywilnej (spółka cywilna)



Ułomna osoba prawna (spółka osobowa)

Osoba fizyczna

Imię i nazwisko

Osoba prawna, niepełna osoba prawna

Nazwa

Przedsiębiorca

Firma

Towar, usługa

Znak towarowy

Przedsiębiorstwo

Nazwa

Firma



Nazwa przedsiębiorcy



Ujawniona w rejestrze



Wyróżniająca się



Nie może wprowadzać w błąd

Jednoosobowa działalność gospodarcza



Najprostsza forma



Rejestracja – Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG)



Wymagania kapitałowe – brak



Prowadzona i reprezentowana przez jednego właściciela



Właściciel odpowiada całym majątkiem za zobowiązanie przedsiębiorstwa

Imię Nazwisko + Dodatkowe określenia = Firma

Plusy

Minusy

Pełnia kompetencji decyzyjnych

Uzależnienie rozwoju firmy od jednej osoby

Łatwość wprowadzania zmian

Niemożność zbudowania dużej organizacji

Niskie koszty

31

Spółka cywilna



Umowa cywilnoprawna (charakter konsensualny – nie potrzeba dokonania dodatkowych
czynności poza podpisaniem umowy



Pisemna forma umowy (dla celów dowodowych)

WYKŁAD 7 – 09.01.2015

Spółka cywilna



To umowa cywilnoprawna



Nie ma zdolności prawnej



Wymaga minimum 2 wspólników w momencie zawiązywania umowy



Względnie stali wspólnicy



NIE JEST przedsiębiorcą



Wspólnicy muszą się zarejestrować w CEIDG

Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego
przez działanie w sposób oznaczony, w szczególności przez wniesienie wkładów.

Umowa spółki cywilnej musi zawierać



Dane wspólników



Określenie wspólnego celu gospodarczego



Oznaczenie wkładów

Dodatkowo



Reprezentacja spółki



Udział w zyskach i stratach



Czas trwania spółki



Określenie okresu obrachunkowego

Chyba, że w umowie jest inaczej.

Wspólnikiem spółki cywilnej może być



Osoba fizyczna



Osoba prawna



Ułomna osoba prawna

Wyróżnikiem spółki cywilnej (przedsiębiorstwa spółki cywilnej) jest nazwa.

Przykład:
Wspólnicy: Jan Cudny, Stefan Boski
Nazwa spółki cywilnej: RABATKA S.C.
Firma: Jan Cudny wspólnik spółki cywilnej RABATKA S.C.; Stefan Boski wspólnik spółki cywilnej
RABATKA S.C.

Wkład Spólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu
usług. Właścicielami majątku są WSPÓLNICY, nie spółka.

Spółka cywilna NIE

MA FIRMY

Spółka cywilna nie

jest przedsiębiorcą

Frma to nazwa

przedsiębiorcy

32

Wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników.
W czasie trwania spółki wspólnik nie może domagać się podziału wspólnego majątku wspólników.

Zyski i straty

Każdy wspólnik jest uprawniony do równego udziału w zyskach i w tym samym stosunku uczestniczy
w stratach, bez względu na rodzaj i wartość wkładu.
W umowie spółki można inaczej ustalić stosunek udziału wspólników w zyskach i stratach.

Odpowiedzialność za zobowiązania
Za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie.



Każdy z dłużników jest odpowiedzialny za cały dług



Spełnienie świadczenia przez jednego z dłużników zwalnia pozostałych

Prowadzenie spraw spółki



Sfera stosunków wewnętrznych

Reprezentowanie spraw spółki



Strefa stosunków zewnętrznych

Każdy wspólnik



Jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki



Może być uprzedniej uchwały wspólników prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu
zwykłych czynności spółki



Może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie
mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty

W braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do
reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.

Wystąpienie wspólnika



Jeżeli spółka została zawarta na czas nieoznaczony, każdy wspólnik może z niej wystąpić
wypowiadając swój udział na trzy miesiące naprzód na koniec roku obrachunkowego



Z ważnych powodów wspólnik może wypowiedzieć swój udział bez zachowania terminów
wypowiedzenia

Plusy

Minusy

Proste procedury

Niemożność działania na dużą skalę

Duża swoboda kształtowania postanowień
umowy spółki

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania
spółki

Nieskomplikowany sposób likwidacji

Konieczność rejestrowania się każdego
wspólnika

Spółki prawa handlowego

Osobowe

Kapitałowe

Jawna (sp.j)

Z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.)

Partnerska (sp.p.)

Akcyjna (S.A.)

Komandytowa (sp.k.)

Komandytowo-akcyjna (S.K.A.)

Są ułomnymi osobami prawnymi

Są osobami prawnymi

Sprawy spółki prowadzą, co do zasady
wspólnicy (wyjątki!)

Sprawy spółki prowadzą, co do zasady
powołane do tego przez wspólników organy

33

Do założenia spółki potrzeba, co najmniej
dwóch wspólników

Do założenia spółki potrzeba jednego lub
większej liczby wspólników

Mogą być zakładane tylko w celu gospodarczym Mogą być zakładane w każdym prawnie

dopuszczalnym celu

Minimalna wysokość kapitału, co do zasady nie
jest określona przez przepisy prawa (wyjątki!)

Minimalna wysokość kapitału jest określona
przez przepisy prawa

Pozycja wspólnika, co do zasady jest niezależna
od wartości wniesionego przez niego wkładu
(wyjątki!)

Pozycja wspólnika, co do zasady jest zależna od
wartości wniesionego kapitału

Wspólnik/wspólnicy odpowiadają za
zobowiązania spółki

Spółka odpowiada za zobowiązania spółki

WYKŁAD 8 – 13.01.2015

Spółka komandytowo-akcyjna jest opodatkowana podwójnie – dochodowym od osób fizycznych i CIT.

Spółka jawna
Spółką jawną jest spółką osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inna
spółką handlową.



Cel – prowadzenie działalności gospodarczej.



Ułomna osoba prawna



Jest przedsiębiorcą



Posiada zdolność prawną



Posiada zdolność do czynności prawnych



Minimum 2 wspólników (osoby fizyczne, osoby prawne, ułomne osoby prawne)



Względna stałość składu spółki



Może powstać w sposób pierwotny (zawarcie umowy pomiędzy wspólnikami) lub następczy
(przekształcanie innej spółki w spółkę jawną)

Do dnia 8 stycznia
Jeżeli w każdym z dwóch kolejnych lat obrotowych PRZYCHODY WSPÓLNIKÓW SPÓŁKI CYWILNEJ
PRZEKRACZAŁY SUMĘ, z którą odrębne przepisy wiązały obowiązek rozpoczęcia prowadzenia ksiąg
rachunkowych spółka podlegała wpisowy do rejestru przedsiębiorców KRS. Z chwilą wpisu do rejestru
spółka stawała się spółką jawną.

Spółka jawna – powstanie



Umowa zawarta na piśmie pod rygorem nieważności



Obowiązkowe elementy spółki – firma i siedziba (miejscowość) spółki



Określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość



Określić przedmiot działalności spółki (względem klasyfikacji działalności)



Czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony



Minimalne wymogi – łatwość zawiązania spółki



Powstaje z chwilą wpisu do rejestru (KRS – Krajowy Rejestr Sądowy)

Wniosek o rejestrację spółki



Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek zgłoszenia spółki jawnej do rejestru



Osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisaniem do rejestru, za
zobowiązania wynikające z tego działania odpowiadają solidarnie

34

Spółka jawna – firma



Nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wspólników



Nazwisko albo firmę (nazwy) kilku wspólników



Nazwisko albo firmę (nazwę) jednego wspólnika



Dodatkowe oznaczenie –„spółka jawna” (sp.j.)



Dodatki fakultatywne

Np.
Nowak, Kowal, Morek – spółka jawna
Nowak i spółka – spółka jawna
Kowal i spółka – handel detaliczny – spółka jawna

Spółka jawna – wkłady



Wniesienie wkładu jest obowiązkowe



Wielkość wkładów powinna być określona



Może nastąpić po podpisaniu umowy



Może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny (aport – nieruchomość, samochód, prawa,
świadczenie usług)



Jeśli nie określimy wysokości wnoszonych wkładów, uznaje się, że wkłady wspólników są
równe

Spółka jawna – majątek



Mienie wniesione, jako wkład



Mienie nabyte przez spółkę w trakcie istnienia



Spółka jest właścicielem majątku

Spółka jawna - udziały, zyski, straty

1. Każdy wspólnik ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym

samym stosunku bez względu na rodzaj i wartość wkładu

2. Określony w umowie spółki udział wspólnika w zysku odnosi się, w razie wątpliwości, także

do jego udziału w stratach

3. Można zwolnić od udziału w stratach, ale musi to być zapisane w umowie
4. Nie można zwolnić od udziału w zyskach
5. Wspólnik może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego
6. Wspólnik ma prawo żądać corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału

kapitałowego, nawet, gdy spółka poniosła stratę

Spółka jawna – prowadzenie spraw



Każdy wspólnik ma prawo i obowiązek prowadzenia spraw spółki



Nie ma wynagrodzenia za prowadzenie spraw spółki



Prowadzenie spraw spółki może być powierzone jednemu lub kilku wspólnikom bądź na
mocy umowy spółki, bądź na podstawie późniejszej uchwały wspólników



Nie można powierzyć prowadzenia spraw spółki osobom trzecim z wyłączeniem wspólników

Spółka jawna – reprezentacja



Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę



Można pozbawić wspólnika prawa do reprezentacji spółki – może nastąpić w drodze umowy
lub w drodze orzeczenia sądu



Umowa spółki może przewidywać, że wspólnik jest uprawniony do jej reprezentowania tylko
łącznie z innym wspólnikiem lub prokurentem



Prawa reprezentowania spółki nie można ograniczyć ze skutkiem wobec osób trzecich

35

Spółka jawna – zakaz konkurencji
Wspólnik obowiązany jest powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki.

Spółka jawna – odpowiedzialność

Solidarna

Subsydiarna

Każdy z dłużników jest odpowiedzialny za cały
dług

Egzekucja z majątku spółki

Spełnienie świadczenia przez jednego z
dłużników zwalnia pozostałych

Egzekucja z majątku wspólnika (dopiero, gdy
niemożliwa jest z majątku spółki)

Osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania powstałe przez dniem jej przystąpienia.

Spółka jawna – rozwiązanie



Jednomyślna uchwała wspólników (przyczyna bezwzględna)



Ogłoszenie upadłości spółki (przyczyna bezwzględna)



Rozwiązanie przez sąd na mocy orzeczenia sądu (przyczyna bezwzględna)



Przyczyny przewidziane w umowie (np. upływ czasu)



Śmierć, wystąpienie, ogłoszenie upadłości wspólnika

Spółka jawna



Mała liczba wspólników



Mały kapitał



Niewielkie ryzyko

Spółka partnerska



Ułomna osoba prawna



Jest przedsiębiorcą



Posiada zdolność prawną



Posiada zdolność do czynności prawnych

Spółka partnerka – wspólnicy



Są nazywani partnerami



Wyłącznie osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnych zawodów



Minimum 2 wspólników

Wolny zawód



Nie ma definicji legalnej



Inaczej zawód zaufania publicznego



Art. 88 KSH – lista wolnych zawodów; osoby wykonujące mogą być partnerami spółek
partnerskich

Przykładowe wolne zawody



Adwokat



Lekarz



Aptekarz



Lekarz dentysta



Architekt



Lekarz weterynarii



Inżynier budownictwa



Notariusz



Biegły rewident

36



Pielęgniarka



Broker ubezpieczeniowy



Położna



Doradca podatkowy



Radca prawny



Makler papierów wartościowych



Rzecznik patentowy



Doradca inwestycyjny



Rzeczoznawca majątkowy



Księgowy



Tłumacz przysięgły

Spółka partnerska – cel
Spółką partnerską jest spółka osobowa, utworzona przez wspólników (partnerów) w celu
wykonywania wolnego zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod własną firmą.

Spółka partnerska – utworzenie



Umowa – powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności



Powstanie – z chwilą wpisu do rejestru (KRS)

Spółka partnerska – firma



Musi zawierać nazwisko co najmniej 1 partnera



Dodatkowe oznaczenie „i partner”, „i partnerzy”, „spółka partnerska”



Dodatkowe oznaczenie – określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce

Spółka partnerska



Wkłady jak w jawnej



Majątek jak w jawnej

Spółka partnerska – reprezentacja



Model spółki jawnej (można z ważnych powodów pozbawić partnera prawa do
reprezentowania spółki uchwałą powziętą większością ¾ głosów w obecności co najmniej 2/3
ogólnej liczby partnerów)



Model spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (reprezentacja – zarząd spółki)

Spółka partnerska – prowadzenie spraw



Model spółki jawnej



Model spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka partnerska – odpowiedzialność



Partner NIE ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z
wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce



Partner NIE ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki będące następstwem działań
lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę, które podlegały kierownictwu innego
partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki



Pozostałe zobowiązania tak jak w spółce jawnej (odpowiedzialność solidarna i subsydiarna)

Plusy

Minusy

Możliwość ograniczenia odpowiedzialności
każdego wspólnika

Ograniczone grono beneficjentów

Umożliwia efektywniejsze zarządzanie
przedsiębiorstwem

37

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – powstanie



Zawarcie umowy

 Forma aktu notarialnego pod rygorem nieważności
 Powstaje spółka z o.o. w organizacji (ułomna osoba prawna)



Organizacja

 Wniesienie wkładów
 Ustanowienie organów



Wpis do rejestru (KRS)

 Przekształcenie spółki z o.o. w organizacji w spółkę z o.o. (osobę prawną)

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – cechy



Jest osobą prawną



Może być przedsiębiorcą



Posiada zdolność prawną



Posiada zdolność do czynność prawnych



Powstaje z chwilą wpisu do rejestru (KRS)



Cel – może być utworzona w każdym prawnie dopuszczalnym celu

 Charytatywne
 Realizacja przedsięwzięć naukowych
 Hobbystyczne
 Inne



Minimum 1 wspólnik

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – firma



Dowolna



Dodatkowe oznaczenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - wkład



Pieniężne lub niepieniężne



Wniesienie wkładu jest obowiązkowe



Podstawa uczestnictwa w spółce



Przedmiotem wkładu nie może być m.in. świadczenie pracy lub usług

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – kapitał zakładowy



Określona w umowie kwota pieniężna, którą wspólnicy zobowiązują się wnieść do spółki w
formie wkładów pieniężnych i/lub niepieniężnych



Minimum 5000zł



Nie powinien być uszczuplany (ma być stały)



Dzieli się na udziały

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – udziały



Cząstka kapitału zakładowego

 Minimalna wartość nominalna udziału – 50zł
 Udziały o równej lub nierównej wartości nominalnej



Prawa i obowiązki wspólnika

 Umowa spółki może przewidywać udziały o szczególnych uprawnieniach

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – odpowiedzialność
Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.
Tylko zarząd może ponosić odpowiedzialność, ale tylko w specyficznych przypadkach.

38

Przykładowe pytania

1. Podać źródła prawa powszechnie obowiązującego
2. Gdzie są publikowane ustawy
3. Kto może wydać rozporządzenie wykonawcze
4. Policja gospodarcza



Działa na szczeblu centralnym



Działa w terenie



To inspekcja państwowa



Organy administracji zespolonej



Organy administracji niezespolonej

5. Kto jest organem wykonawczym województwa?
6. Czy radio internetowe wymaga koncesji? (NIE)
7. Czy wydawanie prasy wymaga koncesji? (NIE)