Microsoft Word - Referat- Trudnoœci w czyt. i pis..doc

Opracowała: Hanna Ł

ęgowska Rok

2007

Praca z dzieckiem maj

ącym trudności w nauce czytania

i pisania.

Problem pisania i czytania interesuje nie tylko nauczyciela, ale tak

że rodziców.

Nie potrafi

ą zrozumieć dlaczego ich dziecko pisze niestarannie, ma trudności

w uczeniu si

ę.

W ka

żdej szkole znajdziemy kilku uczniów, którym nauka sprawia poważne kłopoty.

Te specyficzne trudno

ści w uczeniu dotyczą dzieci o normalnym rozwoju

intelektualnym, obj

ętych powszechnym obowiązkiem szkolnym i uczęszczających do

szkół masowych.
Najogólniej mówi

ąc, specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu są spowodowane

nieharmonijnym rozwojem funkcji psychoruchowych, opó

źnieniem ich w stosunku

do wieku i intelektualnego poziomu dziecka.
Wystarczy opó

źnienie sprawności jednej z funkcji, aby wystąpiły trudności

w opanowaniu umiej

ętności czytania i pisania.

Uczniowie ze specyficznymi trudno

ściami w czytaniu i pisaniu, z tak zwaną

dysleksj

ą rozwojową, są zazwyczaj zauważani w szkole wówczas, gdy ich

niepowodzenia w nauce nasilaj

ą się i stają się coraz częstsze. Z reguły trudności w

uczeniu si

ę czytania (dysleksja), poprawnej pisowni (dysortografia) i dbania o

wła

ściwy poziom graficzny pisma (dysgrafia) są ostatecznie rozpoznawane z końcem

okresu nauczania pocz

ątkowego, kiedy okazuje się, że nie ustępują one mimo

zwykłych zabiegów pedagogicznych nauczyciela i dodatkowej pomocy w nauce.
Terminy ryzyko dysleksji, dziecko ryzyka dysleksji zaproponowała M. Bogdanowicz
w nawi

ązaniu do terminologii jaka była używana podczas kampanii Europejskiego

Towarzystwa Dysleksji w 1993 roku. Wa

żną rolę odegrało tu także opracowanie

pierwszej wersji Skali Ryzyka Dysleksji (SRD) – narz

ędzia, za pomocą którego bada

ę dzieci 6- i 7-letnie. Z założenia jest to prosta metoda przesiewowa, którą mógł się

posłu

żyć zarówno nauczyciel jak i rodzic.

Bardzo wa

żną sprawą jest dostrzeżenie wczesnych objawów ryzyka dysleksji oraz

ich zdiagnozowanie. W przypadku rozpoznania ryzyka dysleksji lub dysleksji
rozwojowej niezb

ędna jest terapia pedagogiczna a więc systematyczne prowadzenie

zaj

ęć korekcyjno – kompensacyjnych oraz codzienne kontynuowanie ćwiczeń w

domu przez rodziców.
Takie post

ępowanie pozwala na zmniejszenie lub zniwelowanie zaburzeń

rozwojowych.

Opracowała: Hanna Ł

ęgowska Rok

2007

Etiologia dysleksji nadal nie jest jednoznacznie okre

ślona. Jako przyczyny podaje się

koncepcje:

genetyczn

ą ( dysleksja jest dziedziczona z pokolenia na pokolenie, z reguły

w linii m

ęskiej,

organiczn

ą ( mikrouszkodzenia układu nerwowego w najwcześniejszym

okresie

życia dziecka),

opó

źnionego dojrzewania ośrodkowego układu nerwowego ( spowolnienie

dojrzewania c.u.n. i wynikaj

ące z tego zaburzenia funkcjonalne,

psychogenn

ą ( zaburzenia funkcjonalne c.u.n. wywołane przez urazy

psychiczne, stres ),

hormonaln

ą ( wpływ hormonów, np. testosteronu na kształtowanie

niektórych struktur mózgu).

Badania wykazuj

ą, że wśród nas żyje 10 – 15% osób borykających się z dysleksją.

Statystycznie mo

żna więc przyjąć, że w każdej klasie liczącej 30 dzieci uczy się

dwoje, troje dzieci z dysleksj

ą, u których rożny jest poziom nasilenia trudności w

czytaniu i pisaniu. W Polsce problem ten jest dobrze znany, jednak nie docenia si

jego znaczenia.

Proces przygotowania dzieci do szkolnej nauki odbywa si

ę już w przedszkolu. Ma on

doniosłe znaczenie dla dziecka, poniewa

ż dokonuje się przez konkretne działania i

wynikaj

ące w ich trakcie operacje umysłowe. W ten sposób dzieci uczą się

uzasadniania, wnioskowania, wi

ązania przyczyn ze skutkami, porządkowania

wiadomo

ści, uczą się operować nimi samodzielnie. Stanowi to podstawę do

przyszłego my

ślenia abstrakcyjnego, niezbędnego w nauce szkolnej. Nie wszystkie

dzieci osi

ągają dojrzałość szkolną pod tym względem. Konieczne jest podjęcie

specjalnych działa

ń w szkole - w klasach zerowych, w klasach nauczanie

zintegrowanego, a w razie potrzeby wydłu

żenie oddziaływań terapeutycznych w

kolejnych latach nauki. Je

śli rodzice dowiedzą się, że ich dziecko jest zagrożone

ryzykiem dysleksji, z pewno

ścią zmobilizują się do tego, by podjąć działania mające

na celu wyeliminowanie owego ryzyka. Nale

ży pamiętać, że zaniedbania

środowiskowe i dydaktyczne prowadzą do pogłębiania tych trudności.
Konieczne jest podj

ęcie specjalnych działań, aby zapobiec wielu trudnościom

szkolnym, współpracy wielu specjalistów, ale przede wszystkim rodziców z
terapeut

ą.

Zasadniczym narz

ędziem diagnostycznym służącym wczesnemu przesiewowemu

wykrywaniu zagro

żeń wystąpienia dysleksji rozwojowej jest metoda opracowana

przez prof. Mart

ę Bogdanowicz tzw. Skala Ryzyka Dysleksji ( SRD ). Wykorzystanie

jej pozwala na ujawnienie opó

źnień rozwoju, określenie w jakiej sferze występują i

jakich dotycz

ą funkcji. Ocenie podlegają następujące sfery rozwoju:

▪ motoryka duża

▪ motoryka mała

Opracowała: Hanna Ł

ęgowska Rok

2007

▪ funkcje wzrokowe

▪ funkcje słuchowe

▪ mowa

▪ lateralizacja

▪ uwaga

Zaburzenia w obr

ębie którejś z tych sfer stanowią główną przyczynę trudności

dyslektycznych i wymagaj

ą jak najwcześniejszego rozpoczęcia oddziaływań

terapeutycznych.
Innym narz

ędziem pracy jest ankieta dla rodziców, na podstawie której dowiadujemy

ę czy rodzice mają świadomość z jakimi problemami mają do czynienia ich dzieci,

czy wiedz

ą jak im pomóc i czy oczekują pomocy fachowej.

Formy pomocy dzieciom z dysleksj

ą:

zespoły korekcyjno – kompensacyjne w szkole ( terapia pedagogiczna
w grupie)

poradnie psychologiczno-pedagogiczne (diagnoza pedagogiczna)

pedagogizacja rodziców – prowadzone dla nich zaj

ęcia instruktażowe

ukierunkuj

ą pracę w domu

oddziaływania na lekcjach – inne zadania, ale realizuj

ące program

nauczania, inny sposób oceniania wyeliminuj

ą stany nerwowości wśród

dzieci

W razie potrzeby badania zostan

ą uzupełnione o specjalistyczne badania

logopedyczne,

psychologiczne

żne są też konsultacje z pracownikami poradni psychologiczno pedagogicznej,

terapeut

ą.

Przykłady

ćwiczeń do pracy z dzieckiem mającym trudności w

czytaniu i pisaniu:

Analiza i synteza sylab otwartych

analiza,

np. synteza,

np.

;

la = l + a

l + a = la

le = l + e

l + e = le

ą = l + ą l

ą = lą

Opracowała: Hanna Ł

ęgowska Rok

2007

Tabela liter i sylab do czytania i pisania

spół.

sam.

a o e u i y

spół.

sam.

a o e u i y

l la lo le lu li ly l

d da do de du di dy d

b ba bo be bu bi bu b

m ma mo me mu mi my m

3)Odnajdywanie okre

ślonych sylab w słyszanych lub postrzeganych

wzrokowo wyrazach mówi

ąc: pierwsza, druga, ostatnia, środkowa

sala, kasa, masa, rasa, rosa, sałata, sady, satelita,
kiełbasa, przesadzi

ć, klasa,

gaza, zamek, waza, koza, waliza, bluza, zagony, mozaiki,
lizaki, zaj

ące, zatoka

Opracowała: Hanna Ł

ęgowska Rok

2007

Zabawa „Ła

ńcuch”

Na wst

ępie uczniowie zapoznają się z wyrazami, czytają je głośno

indywidualnie i zbiorowo.

Rozdajemy wyrazy mi

ędzy uczestników gry. Gracz który posiada wskazany wyraz rozpoczyna

ę. Gracze kolejno dokładają wyrazy na zasadzie ostatnia sylaba wyrazu jest pierwszą sylabą

nast

ępnego-dokładanego.

Wyrazy do gry:

Puszki, kicha, chata, taczka, karz

ę, rzęsy, syczy, czysto, torze, rzepa, patrzy, trzyma,

marzenie, nied

źwiedź, wiedźmy, myszy, szyna, nasza, szachy, chyba, bary, rycie,

ciecze, czesze, szeroko, koszula,

Sumowanka – do podanego zapisu dobierz z tabeli odpowiednie sylaby i
utwórz z nich wyrazy

b c

1c+2c= waza

1a+2b=

1a+2c= 3b+3a=

2a+2c= 1c+2a=
1a+1b= 3b+1b+3c=

3c+1c= 1a+3c+2a=
3b+3c= 2b+3b+3a+1b=

1b+3c= 3a+1a+3b+1b+1c=

6) Zabawa „Pomy

śl – utwórz”

Ucze

ń otrzymuje tabelę podzieloną na cztery kolumny, przeznaczoną do wpisywania

wyrazów zgodnie z ilo

ścią sylab. Nauczyciel wypowiada wyraz, uczeń wpisuje go do

kolumny tabeli. Nast

ępnie tworzy liczbę mnogą danego wyrazu.

Mog

ą też tworzyć nowe wyrazy zaczynające się ostatnią sylabą.

Np. płaszcz – płaszcze -czesze

Zestaw

wyrazów:

drzewo, czekolada, kalosz, szczoteczka, kosz, d

żem, warzywo, rzęsa, dźwig

WYRAZY
jednosylabowe dwusylabowe trzysylabowe czterosylabowe

Opracowała: Hanna Ł

ęgowska Rok

2007

Uzupełnianki – uzupełnianie wyrazów i zda

ń brakującymi sylabami.

baloniki peleryna lokomotywa telewizory
. . loni . .

. . lery . .

. . komoty . .

. . lewizo . .

ba . . ni . .

pe . . ry . .

lo. . mo . . wa

te . . wi . . ry

balo . . ki

pele . . na

loko . . . . wa

tele . . . . ry

że mają kolce. I róże mają kolce.

Je .. ma .. kol .. . I ..

że .. ją ... ce.

Czytanie tekstu sylabami najlepiej w kolorach.

pił

wer.

Nad

lem

tyl

W po

ży

wan

nek

bek.

dam

gos.

8) Składanki sylabowe.

ka
wa sy

ma li na

ku za
na

Ćwiczenia spostrzegawczości, pamięci bezpośredniej, trwałości

pami

ęci

ćwiczenia pamięci wzrokowej polegają na w miarę
wiarygodnym rejestrowaniu graficznych obrazów i
umo

żliwiają ich odtwarzanie

ćwiczenia bezpośredniej reprodukcji po świeżym śladzie

wzrokowym
-

odtwarzanie rysunkiem zaobserwowanych całych układów
obrazków, układów z elementów, układów na loteryjkach

Opracowała: Hanna Ł

ęgowska Rok

2007

odtwarzanie rysunkiem zapami

ętanych z bezpośredniej

obserwacji wzrokowej przedmiotów, elementów układanek,
symboli graficznych

odtwarzanie przez uło

żenie z różnych elementów,

przedmiotów obserwowanych np. pojazdów, wzór szlaczków
literopodobnych, schematy liter

ćwiczenia w rozpoznawaniu i wyliczaniu elementów z obrazka
np.

dz. zapami

ętują znajdujące się na obrazku przedmioty, po jego

zakryciu wyliczaj

ą te, które zapamiętały;

- sprawdzenie spostrzegawczo

ści – dziecku demonstruje się

obrazek przez jaki

ś czas, po jego zakryciu stawia się

niespodziewane pytanie np. Ile było dzieci? Jakie kwiaty rosły?

10)

Ćwiczenia funkcji wzrokowej, koordynacji wzrokowo – ruchowej i

orientacji czasowo – przestrzennej

•

składanie obrazka z cz

ęści według wzoru,

•

układanki z elementów o kształtach geometrycznych,

•

wypełnianie konturów:

- ksi

ążeczki do malowania

pojedyncze obrazki konturowe

obrysowywanie konturów

wyklejenie konturów wydzierank

•

okre

ślanie położenia przedmiotów względem siebie,

•

okre

ślanie położenia przedmiotów względem podłoża

( wyrabianie poj

ęć: góra – dół, prawo – lewo, obok, pod,

przy, itp.)

•

kre

ślenie kształtów graficznych w powietrzu

•

rysowanie kształtów geometrycznych za pomoc

szablonu.

BIBLIOGRAFIA

1. K. Grabałowska, J. Jastrz

ąb - Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu.

2. Czajkowska I. Herda K. – „Zaj

ęcia korekcyjno – kompensacyjne w szkole”

Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1996
3.

Waszkiewicz E. Stymulacja psychomotorycznego rozwoju dzieci 6 – 8-
letnich”, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1991