1

Zespo y

neurologiczne

Katedra i Klinika Neurologii Wieku

Katedra i Klinika Neurologii Wieku

Rozwojowego

Rozwojowego

Akademia Medyczna im. Karola

Akademia Medyczna im. Karola

Marcinkowskiego

Marcinkowskiego

w Poznaniu

w Poznaniu

2

Zespól spastyczny:

Niedow ad, pora enie
spastyczne
Wygórowane odruchy

ci gniste

Rzepkotrz s, stopotrz s
Wzmo enie napi cia
mi

niowego – typ

scyzorykowy
Zniesienie lub os abienie
odruchów
powierzchownych:

skórnych
nosid owych
podeszwowych

Pojawienie si objawów
patologicznych:

Babi skiego
Rossolimo

3

Zespól wiotki:

Niedow ad, pora enia wiotkie
Os abienie, zniesienie odruchów ci gnistych,
okostnowych
Zaniki mi

niowe

Obni enie napi cia mi

niowego

4

Zespó rzekomoopuszkowy:

(uszkodzenie dróg korowo – j drowych w obu
pó kulach)
zaburzenia po ykania
mowa dyzartryczna z przyd wi kiem nosowym
labilno

afektu – przymusowy p acz, miech

wygórowanie odruchu uchwowego
pojawienie si objawu pyszczkowego i innych
objawów deliberacyjnych

5

Zespó naprzemienny:

Niedow ad nerwu czaszkowego po stronie
uszkodzenia

Po stronie przeciwnej niedow ad po owiczy
lub/i zaburzenia czucia.

6

Zespól opuszkowy (uszkodzenie j der

ruchowych nerwów czaszkowych dolnej

cz

ci pnia mózgu):

1. zaburzenia po ykania
2. mowa dyzartryczna, niewyra na nosowa,
mo e przej

w afoni

3. twarz maskowata, amimiczna
4. zaniki mi

ni twarzy

5. opadanie uchwy
6. zanik mm. j zyka
7. zniesienie odruchu uchwowego
8. dr enia p czkowe

7

Zespó
parkinsonowski

Zaburzenie czynno ci/
uszkodzenie istoty czarnej,
pr

kowia

1. Wzmo enie napi cia
mi

niowego – sztywno

:

charakter intermituj cy – typu
ko a z batego
plastyczny – typu rury o
o owianej

2. Objawy pocz tkowo
po owicze, nast pnie
obustronne
3. Spowolnienie ruchowe
4. Trudno ci w rozpocz ciu i
zatrzymaniu ruchu

8

Zespól parkinsonowski

5. mowa zamazana, cicha
6. twarz maskowata
hypo/amimiczna
7. chód drobnymi kroczkami
8. przygarbiona postawa cia a
9. daszkowate ustawienie
palców r k z dr eniem
spoczynkowym –
grubofalistym
10. napady wejrzeniowe
11. Zaburzenia autonomiczne:

zburzenia potliwo ci
hipotonia ortostatyczna
zaburznia czynno ci uk adu
pokarmowego

9

Zespól pl sawiczy

Uszkodzenie skorupy, ga ki bladej
Nale y do zespo ów hyperkinetycznych
Na ruchy pl sawicze nak adaj si ruchy
dowolne
Chód pl sawiczy – taneczny
R ka pl sawicza
Napi cie mi

ni obni one

10

Zespól atetotyczny

1. uszkodzenie pr

kowia, ga ki bladej

2. powolne, robaczkowe, ruchy
odsiebnych cz

ci ko czyn

3. wspó ruchy

4. mowa wybuchowa, szorstka, gard owa

11

Zespó mó d kowy

Uszkodzenie robaka mó d ku:

1. Objaw Romberga

2. Chód na szerokiej podstawie

3. Asynergia tu owia

4. Chwianie si w pozycji siedz cej bez
podparcia

12

Uszkodzenie pó kul mó d ku:

1. Oczopl s poziomy, grubofalisty, przy spojrzeniu w
stron uszkodzon
2. Ataksja ko czyn z dysmetri
3. Dr enie zamiarowe, pod koniec ruchu celowego
4. Adiadochokineza
5. Mowa skandowana – dyzartria mó d kowa
6. Dodatnia próba mijania
7. Zbaczanie w stron uszkodzonej pó kuli mó d kowej,
lub uszkodzonego b dnika – próba Unterbergera
8. Obni enie napi cia mi

niowego

13

Objawy podra nieniowe:

Parestezje:

Mrowienie, dr twienie

Wyst puj w:

Zaburzeniach obwodowego uk adu nerwowego
Drogi rdzeniowo – wzgórzowej
J dra nerwu trójdzielnego
Podra nienie czuciowej cz

ci kory mózgowej –

czuciowy napad cz

ciowy prosty

SM

14

Ból

Def. Jest to nieprzyjemne zmys owe lub
emocjonalne odczucie towarzysz ce
istniej cemu lub zagra aj cemu uszkodzeniu.

Zwi zany z uk adem nerwowym - neuralgia:

Korzeniowy

Splotowy

Nerwowy

Charakterystyczny tor bólowy, napadowe,
rwanie, palenie, pieczenie

15

Bóle kauzalgiczne:

charakter:

palenie
napadowe
nasila dotyk, ucisk

Zw . uszkodzenie n. kulszowego, n.po rodkowego
Ich charakter t umaczy du a ilo

w ókien

autonomicznych
towarzysz im zaburzenia troficzne, ukrwienia
pojawiaj si zw aszcza, gdy nie dochodzi do pe nego
uszkodzenia nerwu

16

Bóle fantomowe

Po amputacjach ko czyn
Bóle nie zwi zane bezpo rednio z uk adem nerwowym
charakter:

t pe
trudno okre li ich lokalizacj
ci g e
rozlane

wegetwytwne

17

Ból rzutowany

przenoszony z narz dów trzewnych do
skóry, czyli dermatomów unerwionych z
tego samego odcinka rdzenia kr gowego,
co dany narz d wewn trzny

towarzyszy cz sto przykurcz
odpowiednich mi

ni

18

Zaburzenia czucia typu o rodkowego

Droga rdzeniowo – wzgórzowa boczna –
ból, temperatura, dotyk,

Drogi tylne – dotyk, czucie u o enia i
wibracji

Przy uszkodzeniu wybiórczo jednej drogi –
rozszczepienne zaburzenia czucia

19

Zespó poprzecznego

uszkodzenia rdzenia

nag e poprzeczne
uszkodzenie rdzenia

uraz
krwotok
poprzeczne zapalenie
rdzenia

20

21

ca kowite spastyczne pora enie ko czyn poni ej uszkodzenia,
os abienie, brak odruchów powierzchniowych
zniesienie wszystkich rodzajów czucia o typie sznurowym, ustalona
granica,
przeczulica skóry na poziomie uszkodzenia
zatrzymanie moczu i stolca (zespó Bastiana)

22

Zespó poprzecznego uszkodzenia rdzenia

pocz tkowo pora enie wiotkie
pó niej spastyczne po ok. 2-6
tygodniach
W fazie pocz tkowej:

wiotkie pora enia ko czyn
zniesienie odruchów zarówno
fizjologicznych jak i
patologicznych
zatrzymanie moczu
zniesienie wszystkich
rodzajów czucia

Faza uspastycznienia ko czyn
pora enia spastyczne:

wygórowane odruchy

ci gniste i okostnowe

odruchy patologiczne
automatyczne oddawanie
moczu i stolca

23

24

Zespó po owiczego uszkodzenia rdzenia

(Brown-Sequard)

po stronie
uszkodzenia
zaburzenia
czucia
g bokiego
(sznury tylne),

niedow ad
spastyczny,

pas
przeczulicy

po stronie
przeciwnej
zaburzenia
czucia bólu
i temperatury
(droga
rdzeniowo-
wzgórzowa)

25

26

Zespó po owiczego uszkodzenia
rdzenia (Brown-Sequard)

uraz, krwotok, guz

27

Zespó wewn trzrdzeniowy

uszkodzenie istoty bia ej rdzenia
kr gowego w okolicy kana u

rodkowego, gdzie krzy uj si

w ókna bólu i temperatury
jamisto

rdzenia, guzy, krwawienia

28

29

rozszczepienne zaburzenia czucia ze zniesieniem czucia
bólu i temperatury przy zachowaniu dotyku i czucia
g bokiego
niedow ad wiotko – spastyczny ko czyn górnych
niedow ad spastyczny ko czyn dolnych

30

Zespó sto ka rdzeniowego

uszkodzenia rdzenia poni ej odcinka S1
urazy, guzy

zaburzenia zwieraczy:

nietrzymanie lub zatrzymanie moczu i stolca

zaburzenia erekcji,
zaburzenia czucia rozszczepienne o typie „spodenek” S3-S5
Nie ma pora e
odruchy prawid owe

31

Zespó ogona ko skiego

uszkodzenie korzeni
rdzeniowych znajduj cych si
w kanale rdzeniowym poni ej
sto ka rdzeniowego poni ej
kr gu L1-L2:

guzy
wypadni cie j dra
mia d ystego

asymetryczny niedow ad wiotki
ko czyn dolnych:

opadaj ca stopa z chodem
kogucim lub brodz cym

32

33

Zespó ogona
ko skiego

Naczyniak ylny
uciskaj cy ogon
ko ski

34

Zespó wzmo onego ci nienia

wewn trzczaszkowego

tarcza zastoinowa na
dnie oczu
bóle g owy
chlustaj ce wymioty
zw aszcza rano
tachykardia, bradykardia
drgawki uogólnione
hiperwentylacja
deficyty neurologiczne
spowolnienie
psychoruchowe

35

Wg obienie:

wzrost obj to ci pó kul
zaburzenie kr

enia p ynu

mózgowo – rdzeniowego prowadza
do przemieszczenie masy mózgu:

wg obienie p ata skroniowego /
haka hipkampa/ pod namiot
mó d ku poszerzenie renicy po
stronie wg obienia, niedow ad
spojrzenia ku górze
wg obienie migda ków mó d ku
do otworu wielkiego zaburzenia
oddychania
wg obienie zakr tu obr czy pod
sierp mózgu

36

37

Zespó k ta mostowo –

mó d kowego

uszkodzenie n.VIII najcz

ciej

nerwiak
zawroty g owy,
zaburzenia równowagi
szumy, gwizdy, os abienie
ostro ci s uchu
uszkodzenie n.VI / zez
zbie ny /
uszkodzenie n.VII pora enie
obwodowe
uszkodzenie n.V zaburzenia
czucia na twarzy
objawy zespo u mó d kowego
objawy pniowe

38

Zespó oponowy:

sztywno

karku –

opistotonus
obj. Kerniga,
obj. Brudzi skiego
przeczulica

wiat owstr t

nadwra liwo

na d wi ki

bóle g owy
wymioty

39

Zespó sznurowy tylny

1. Zniesienie czucia po o enia i
ruchu cia a
2. Astereognozja
3. Zniesienie dwupunktowego
ró nicowania
4. Zniesienie czucia wibracji
5. Obj.Romberga (+) , przy
otwartych oczach chory jest w
stanie skompensowa sobie
uszkodzenia w/w dróg

40

Zespól ostrego rozlanego
uszkodzenia mózgu

Wyst puje w :

ci

kich zatruciach

zapaleniu mózgu
ci

kich urazach czaszkowo –

mózgowych
zaburzeniach metabolicznych
anoksji.

Objawy:

zaburzenia wiadomo ci
drgawki
objawy wieloogniskowe
rozlane zmiany w EEG / fale
theta i delta/

41

Zespól przewlek ego rozlanego

uszkodzenia mózgu – encefalopatia

Wyst puje w :

Ch. Alzheimera
po zapaleniach mózgu i
opon mózgowo –
rdzeniowych
stan zej ciowy ci

kich

urazów
zatrucia
anoksja
mia d yca
ki a
przewlek e zapalenia opon
choroby metaboliczne

42

Zespól przewlek ego rozlanego

uszkodzenia mózgu – encefalopatia

Objawy:

ot pienie
zaburzenia
charakterologiczne
objawy wieloogniskowe:

afazja
apraksja
niedow ady
ruchy mimowolne
padaczka
uszkodzenia
n.czaszkowych .

43

Zespó psychoorganiczny:

Wynik ci

kiego i rozleg ego uszkodzenia kory

Objawy:

upo ledzenie pami ci

zaburzenia sprawno ci my lenia i orientacji

brak krytycyzmu

chwiejno

emocjonalna

44

Zespó sztywno ci

odmó d eniowej:

Powstaje w wyniku uszkodzenia pnia mózgu, zw aszcza tworu
siatkowatego powy ej j der czerwiennych
Objawy:

g bokie zaburzenia

wiadomo ci

znacznie wzmo one napi cie prostowników ko czyn górnych i dolnych,
mo e pojawia si w odpowiedzi na bodziec dotykowy/ bólowy

45

Zespó odkorowania:

W odkorowaniu:

znacznie wzmo one napi cie prostowników ko czyn
dolnych

wzmo one napi cie zginaczy ko czyn górnych

46

Kryteria rozpoznania mierci pnia

mózgu:

bezdech
zniesienie odruchów pniowych:

reakcji renic na wiat o
odruchu rogówkowego
ruchów ga ek ocznych / spontanicznych i podczas próby kalorycznej/
brak reakcji na bodziec bólowy
brak odruchów wymiotnych i kaszlowych

47

48

Kryteria rozpoznania mierci pnia

mózgu:

Badanie przeprowadza si komisyjnie
dwa razy w odst pie 3 godzin.
w/w kryteria nie obowi zuj w:

zatruciach rodkami nasennymi

stanie ozi bienia
u dzieci poni ej 10 roku ycia

49

Stasobasophobia – l k przed
upadkiem
astenia – ogólne os abienie, znu enie,
niemo no

wykonywania wi kszych

wysi ków
Akinesis/ hypokinesis – bezruch,
spowolnienie
Akatyzja – niemo no

siedzenia

50

apinksja – niemo no rysowania

agrafia – niemo no

pisania /tylna cz

drugiego i trzeciego zak. czo owego str.

lewej. Zakr t nadbrze ny

51

Dr enie

rytmiczne ruchy oscyluj ce o niewielkiej

amplitudzie
dotycz ce g ównie dalszych odcinków ko czyn

(zw aszcza górnych), g owy, j zyka
spowodowane naprzemiennymi skurczami

antagonistów
Dr enia fizjologiczne – nasilaj emocje,

zm czenie
Dr enie patologiczne:

spoczynkowe,
postawne = posturalne
zamiarowe = ataktyczne

52

Drgawki

wywo ane s patologicznymi

wy adowaniami okre lonych grup

neuronów
powoduj na obwodzie patologiczne

skurcze mi ni:

d ugotrwa e (toniczne)
przerywane (kloniczne)

53

Mioklonie

zrywania mi

niowe,

szarpni cia,
spowodowane
skurczem

cz

ci lub ca ego

pojedynczego
mi

nia

czkawka – to
mioklonia przepony

54

Ataksja

to bez ad, niezborno
upo ledzenie dok adnego, sprawnego

wykonywania ruchów przy braku:

niedow adu
ruchów mimowolnych
apraksji

mó d kowa
tylnosznurowa

55

Afazja:

trudno w

wypowiadaniu

w asnych my li, lub

rozumieniu mowy
Obszar mowy:

tylna cz

p ata

czo owego
styk czo owo –

ciemieniowo – potyliczny

pó kuli dominuj cej

56

Afazja Brocka - motoryczna
Afazja Wernickiego - odbiorcza
Afazja mieszana
Afazja amnestyczna – anomia – trudno ci
w nazywaniu przedmiotów
Afazja kondukcyjna – zaburzone
powtarzanie zda
Afazja transkorowa – zaburzona mowa
spontaniczna, zachowane powtarzanie zda
Afazja ca kowita
Afazja p ynna/ niep ynna

57

Uszkodzenie aparatu wykonawczego mowy:

dr. korowo-opuszkowych –

mowa

mowa

dyzartryczna, be kotliwa

dyzartryczna, be kotliwa
pr kowia – be kotliwa, monotonna
mó d ku, dr. mó d kowo – pniowych –

mowa skandowana, wybuchowa
dolnego neuronu – uszkodzenie j der n.

czaszkowych – mowa nosowa
mowa cichn ca w trakcie wypowiedzi-

miastenia

58

Dyzartria – zaburzenia artykulacji,
formu owania, intonacji,
Anartria – niemo no

wypowiadania s ów

Dysfonia – upo ledzenie fonacji,
uszkodzenie strun g osowych
Afonia – zniesienie fonacji, z zachowaniem
artykulacji
Dyzprozodia – zaburzenia rytmu i barwy
mowy
Mutyzm – nie mówi mimo zachowanego
wykonawczego aparatu mowy i zachowanej
funkcji o rodków mowy.

59

Apraksja – Zaburzenie wykonywania celowych
czynno ci u chorych rozumiej cych polecenia,
bez niedow adów, zaburze czucia czy uwagi

Apraksja ideatoryjna –
wyobra eniowa
Apraksja ideomotoryczna
Apraksja mi

ni twarzy,

j zyka
Apraksja chodu
Apraksja konstrukcyjna /
zaburzenie orientacji
przestrzennej/
Apraksja dynamiczna/
zab. wykonywania
czynno ci
naprzemiennych/

60

Agnozja – zaburzenia
rozpoznawania dozna
czuciowych mimo
prawid owej funkcji dróg
czuciowych
Agnozja Wzrokowa / Pole
18/19/
Prozopagnozja –
niemo no

rozpoznawania

twarzy
Aleksja –niemo no

pisania

/ zak. k towy/
Asomatognozja – nie
rozpoznaje strony/ cz

ci

cia a
Astereognozja – nie
rozpoznaje dotykiem
przedmiotów

Akalkulia

61

Zespó górny p ata

czo owego:

umiejscowienie zmiany w obr bie sklepienia lub

wewn trz p ata czo owego
najcz stsze przyczyny: guzy mózgu
dominuj :

zaburzenia psychiczne (ot pienie i brak nap du)
niedow ad o rodkowy nerwu twarzowego
Ataksja
apraksja chodu
odruch chwytny
czasami padaczkowe napady adwersyjne

62

63

Zespó p ata czo owego dolny:

umiejscowienie zmiany na podstawie p ata czo owego
najcz ciej w przebiegu oponiaka
obni enie uczuciowo ci wy szej
euforia
weso kowato
odhamowanie pop du p ciowego
zaburzenia w chu
mog wyst powa zaburzenia wzroku

64

Zespó opuszkowy:

w wyniku uszkodzenia j der nerwów czaszkowych

w rdzeniu przed u onym (IX, X, XII)
wszystkie cechy niedow adu wiotkiego
przyczyna: guzy, stwardnienie zanikowe boczne,

jamisto opuszki, udary niedokrwienne
zaburzenia mowy (mowa nosowa, zamazana),

zaburzenia po ykania, niedow ad podniebienia,

zniesienie odruchów podniebiennych i gard owych

oraz uchwowego
zanik mi ni j zyka, dr enie j zyka

65

Zespó rzekomoopuszkowy:

obustronne rozlane uszkodzenie dróg
korowo-j drowych biegn cych od kory do
j der nerwów IX, X, XII

udary niedokrwienne

zaburzenia mowy i po ykania

wzmo ony odruch uchwowy

pojawienie si objawu pyszczkowego