ZESPÓŁ OPONOWY

1. R. Mazur i wsp. „Podstawy kliniczne neurologii”

2. R. Mazur „Neurologia - myślenie kliniczne”

3. A. Prusiński „Neurologia praktyczna”

4. W. Jakimowicz „Neurologia kliniczna”

5. M. Schirmer „Neurochirurgia”

6. G. Fuller „Badanie neurologiczne - to proste“

7. John Murtogh „Zabiegi lekarskie”

EPIDEMIOLOGIA:

•

ETIOLOGIA:

• podrażnienie opony twardej przez :

• procesy zapalne opon

• wynaczynioną do przestrzeni podpajęczynówkowej krew

• choroby nowotworowe opon i mózgu

• rozległe ogniska zawałowe mózgu stykające się z przestrzeniami płynowymi

PATOGENEZA:

• unerwienie opony twardej :

• vide ból głowy

• ukrwienie opony twardej :

• a meningea media (od. a. maxillaris)

• a. meningea anterior (od. a. ophtalmica)

• a. meningea posterior (od a. pharyngea ascendens)

• rr. meningei (od. a. occipitalis, a. vertebralis, a. lacrimalis)

OBRAZ KLINICZNY:

OBJAWY PODMIOTOWE :

• silny ból głowy

• nudności i wymioty

• światłowstręt (photophobia)

• nadwrażliwość na bodźce słuchowe

• przeczulica całego ciała (nadwrażliwość na bodźce dotykowe)

• zespołowi oponowemu towarzyszą zwykle objawy ogólne w postaci zab. przytomności, lub świadomości (świadczą o zajęciu CUN)

• rzadziej zaburzona dysfunkcja motoryczno - koordynacyjna i zaburzenia mowy

o typie afazji

OBJAWY PRZEDMIOTOWE (OBJAWY OPONOWE) :

• sztywność karku :

• badamy przyginając głowę biernie ku klatce piersiowej

• w warunkach prawidłowych można swobodnie dotknąć głową do mostka

• w przypadku sztywności karku broda nie dochodzi do mostka

• próby przygięcia napotykają opór i zwykle wywołują ból

• podajemy na ile palców broda nie dochodzi do kl. piersiowej

• w skrajnych przypadkach występuje odgięcie głowy ku tyłowi z przykurczem

długich mięśni kręgosłupa i wygięciem tułowia ku przodowi (opisthotonus)

• badania sztywności karku nie wykonuje się:

• w przypadku niestabilności kręgów szyjnych np. po urazie,

lub w przebiegu RZS

• w przypadku zagrożenia wgłobieniem (można przyspieszyć)

• objaw Kerninga :

• pacjent leży płasko na leżance

• kończynę wyprostowaną w stawie kolanowym unosimy zginając w

stawie biodrowym

• występuje opór, ból i odruchowe zgięcie w stawie kolanowym

• objaw Kerninga jest obustronny (w przeciwieństwie do Lasequa, który

jest jednostronny)

• uszkodzenie drogi korowo - rdzeniowej znosi objaw Kerninga

• objaw Brudzińskiego górny :

• podczas zginania głowy ku przodowi następuje zginanie kończyn dolnych

(w stawach biodrowych i kolanowych)

• objaw Brudzińskiego dolny :

• analogiczne zgięcie kończyn przy ucisku na spojenie łonowe

• objaw Flatau :

• rozszerzenie źrenic przy zgięciu głowy do przodu

ROZPOZNANIE:

• badanie płynu mózgowo rdzeniowego

RÓŻNICOWANIE:

• sztywność karku może wystąpić w:

• znacznego stopnia zwyrodnieniu kręgosłupa szyjnego

• parkinsonizmie

• wgłobieniu migdałków móżdżku do for. magnum

• zapaleniu węzłów chłonnych szyi i karku

• ciężkim zapaleniu gardła

• w w.wym. przypadkach sztywności karku nie towarzyszą objawy Kerninga i Brudzińskiego

LECZENIE:

• przyczynowe

POWIKŁANIA:

A

ROKOWANIE:

A

PROFILAKTYKA:

A

PATRZ TEŻ:

• badanie płynu mózgowo rdzeniowego

3

---