Postać leku

– forma preparatu farmaceutycznego dostosowana do rodzaju i wskazao leczenia;

może mied konsystencję stałą, płynną lub półstałą.

Aerozol

– emulsja, zawiesina lub roztwór leczniczy; może byd przeznaczony do inhalacji lub

podawany podjęzykowo, do nosa, uszu lub na skórę.

Czopek

– stała, dawkowana postad leku do wprowadzania do jam ciała; może mied kształt

jednostronnie zaostrzonego cylindra (czopek doodbytniczy), kulisty lub jajowaty (czopek
dopochwowy, globulka); zawiera lek w masie szybko rozpuszczającej się w temperaturze ciała; działa
na cały ustrój lub jedynie w miejscu podania; należy pamiętad, aby czopki przechowywad w miejscu
chłodnym i przed wprowadzeniem do ciała nie trzymad zbyt długo w ręku.

Drażetka

– tabletka powleczona cukrową powłoką, która chroni przed odczuwaniem nieprzyjemnego

smaku substancji leczniczej, przed działaniem światła i powietrza lub zmienia czas i miejsce
wchłaniania leku w przewodzie pokarmowym; nie wolno ich dzielid, rozgniatad ani rozgryzad - tylko
połykad w całości.

Emulsja

– lek rozproszony w wodno-oleistej lub oleisto-wodnej zawiesinie.

Granulat/proszek

– postad leku złożona z jednej lub kilku równomiernie rozdrobnionych substancji

leczniczych i/lub pomocniczych; przeznaczony do stosowania doustnego lub zewnętrznego, zwykle
po zmieszaniu z pokarmem lub płynem; może byd podzielony na porcje/dozy (w opakowaniach
papierowych lub kapsułkach skrobiowych) lub sprzedawany w opakowaniu zbiorczym, z którego
chory sam dawkuje sobie przepisane przez lekarza porcje; czasem mogą byd musujące.

Kapsułka

– stała postad leku, do stosowania doustnie lub doodbytniczo; składa się z otoczki

(najczęściej żelatynowej), wewnątrz której znajduje się jedna lub kilka substancji leczniczych; ma
formę dwóch cylinderków nasuniętych na siebie; zwykle łyka się ją w całości; rzadziej - zawiera
substancję do wcierania w skórę lub do wsypania do podręcznego inhalatora.

Krem

– postad leku o znacznej zawartości wody; jest mniej tłusta od maści i nie pozostawia na skórze

„świecących śladów”; wyłącznie do stosowania na skórę.

Krople

– roztwór, nalewka lub zawiesina substancji leczniczej, odmierzana w kroplach; do stosowania

doustnie lub zewnętrznie (krople doustne, do oczu, do ucha, do nosa).

Liofilizat

– preparat liofilizowany (odwodniony), do rozpuszczania w odpowiednim rozpuszczalniku

przed wstrzyknięciem lub do rozpuszczenia w wodzie przed umieszczenia na języku.

Maść

– półstała postad leku; żel zawierający jedną lub kilka substancji leczniczych rozpuszczonych lub

zawieszonych w podłożu; do stosowania na skórę lub błony śluzowe.

Opatrunek/plaster leczniczy

– kawałek lub pasek gazy lub innej odpowiedniej tkaniny, nasycony

płynnym lub półstałym preparatem.

Pasta

– postad leku o twardej konsystencji, która zawiera co najmniej 25% sproszkowanych

substancji stałych; może byd stosowana doustnie oraz na skórę.

Pastylka

– preparat o konsystencji gumowatej, miękkiej lub twardej, przeznaczona do żucia lub

ssania, zwykle w celu wywołania działania miejscowego.

Roztwór

- mieszanina optycznie jednorodna; składa się z rozpuszczalnika oraz przynajmniej jednej

substancji rozproszonej; podawany miejscowo, doustnie, doodbytniczo, dopochwowo oraz w postaci
różnych iniekcji.

Syrop

– lek rozpuszczony w stężonym roztworze cukru w wodzie; jest to postad nietrwała ze względu

na procesy rozkładu przez bakterie i grzyby (pleśnie i fermentacja); aby przedłużyd trwałośd syropu,
dodaje się różne środki konserwujące; rozpoczęte opakowanie należy zużyd w ciągu 7-10 dni; nie
należy pid syropu bezpośrednio z butelki, ponieważ łatwo można przekroczyd zalecaną dawkę, a
zawarte w ślinie enzymy przyśpieszają rozkład leku; ze względu na słodki smak syropy należy
przechowywad w miejscach niedostępnych dla dzieci.

System terapeutyczny domaciczny/dopochwowy

– system przeznaczony do umieszczania w

pochwie lub macicy, gdzie następuje uwalnianie zawartości przez dłuższy czas.

System transdermalny, plaster

- forma leku przeznaczona do podawania przezskórnego (przyklejania

na skórę); lek, wchłaniając się powoli, zapewnia utrzymanie stałej ilości substancji leczniczej w
organizmie.

Tabletka

– stała, dawkowana postad leku; otrzymywana przez sprasowanie jednej lub kilku substancji

leczniczych, najczęściej połączonych z substancjami pomocniczymi; może mied kształt krążka
płaskiego lub dwuwypukłego; stosuje się doustnie i do jam ciała (doodbytniczo i dopochwowo);
niektóre tabletki przeznaczone są do sporządzania roztworów, np. wody utlenionej; tabletek nie
powinno się samodzielnie dzielid ani też rozdrabniad, jeżeli instrukcja producenta nie mówi o tym
wyraźnie (tabletki przeznaczone do dzielenia mają zwykle wyżłobioną kreskę na swojej powierzchni);
mogą mied wariant przedłużonego działania lub wolnego uwalniania się w organizmie.

Zawiesina

- mieszanina drobno sproszkowanych ciał stałych w cieczy, w której są nierozpuszczalne;

przeznaczona do przyjmowania doustnego; wymaga wstrząśnięcia przed użyciem; zawiesiny do
wstrzyknięd są najczęściej sporządzane tuż przed wstrzyknięciem.

Żel

– do oczu, do nosa, do uszu, dopochwowy, doodbytniczy, doustny, okołozębowy (do

umieszczenia w kieszonce pomiędzy zębem a dziąsłem), na dziąsła i do stosowania w jamie ustnej.

Leki o kontrolowanym uwalnianiu

- wprowadzane do leczenia w celu zmniejszenia częstości

dawkowania leków z krótkim czasem działania; postaci leków o przedłużonym działaniu nazywane są
słowami zapożyczonymi z języków obcych: „retard” (ang. „opóźniad”), „depot” (franc. „magazyn,
zapas”), „prolongatom” (łac. „przedłużony”); postaci te wprowadzone zostały, aby przedłużyd
działanie zbyt krótko działających leków (np. penicyliny, insuliny); są podawane choremu w większych
odstępach pomiędzy poszczególnymi dawkami; przy podaniu doustnym - cząsteczki leku są pokryte
woskiem lub innym materiałem nierozpuszczalnym w wodzie (substancja czynna jest wówczas powoli
uwalniana podczas przechodzenia preparatu przez przewód pokarmowy); wchłanianie leku podanego
doustnie zachodzi głównie w jelicie grubym; przy podaniu przezskórnym – plastry nasączone lekiem, z
których uwalnia się stopniowo substancja czynna, wchłaniana przez skórę do organizmu; przy
iniekcjach – stosuje się zawiesiny lub niewodne roztwory; rozkruszanie leków o kontrolowanym

uwalnianiu lub zmienianie jego postaci może powodowad groźne następstwa! Nie należy samowolnie
zmieniad postaci zwykłej leku na postad o kontrolowanym działaniu.

Postać magistralna

= lek recepturowy – krople, roztwory, mieszanki, maści, sporządzane w aptece na

podstawie recepty lekarskiej.