Trójfazowe źródła energii
120
u
t
0
-120
120
t
sin
U
)
t
(
u
m
a
t
sin
U
)
t
(
u
m
b
120
t
sin
U
)
t
(
u
m
c
A
U
B
U
C
U
napięcia fazowe
2
m
C
B
A
F
U
U
U
U
U
Trójfazowe źródła energii
u
t
0
-120
)
t
(
u
)
t
(
u
)
t
(
u
b
a
ab
)
t
sin(
U
)
t
sin(
U
U
m
m
max
60
120
3
2
3
2
3
m
m
m
U
U
U
napięcia międzyfazowe - przewodowe
2
3
m
CA
BC
AB
P
U
U
U
U
U
3
F
P
U
U
400
P
U
231
F
U
jeśli
V to
V
Trójfazowe odbiorniki
Połączenia w gwiazdę
R
a
a
c
b
R
b
R
c
W
PB
U
PC
U
PA
U
R
a
a
c
b
R
b
R
c
0
B
U
C
U
A
U
0
N
V
a
c
b
R
ca
R
bc
R
ab
PB
U
PC
U
PA
U
Połączenia w trójkąt
Prostowniki jednofazowe (niesterowane)
u
t
0
t
0
u
R
u(t)
D
1
D
2
D
3
D
4
~
R
u
R
(t)
t
0
u
R
u(t)
~
R
u
R
(t)
D
Prostowniki jednofazowe (sterowane)
u(t)
R
u
R
(t)
~
Ty
UWT
u(t)
Ty
1
Ty
2
Ty
3
Ty
4
~
R
u
R
(t)
t
0
u
R
180
0
t
0
u
R
Prostowniki trójfazowe (trójpulsowy)
u
t
0
R
U
C
~
U
B
~
U
A
~
u
t
0
Prostowniki trójfazowe (sześciopulsowe)
u
t
0
U+
R
U
C
~
U
B
~
U
A
~
U
-
N
u
t
0
t
0
u
R
Impulsowy przekształtnik energii z tranzystorem szeregowym
Regulację napięcia wyjściowego, a zatem i mocy dokonuje się dwoma metodami:
1. poprzez zmianę czasu trwania impulsów napięciowych przy stałej ich częstotliwości
(modulacja szerokości impulsu – z ang. Pulse Width Modulation PWM), regulacja współczynnika
wypełnienia,
2. poprzez zmianę częstości załączeń przy stałym czasie trwania każdego pojedynczego impulsu.
Zasada dzia
ł
ania
W pierwszej fazie pracy przekształtnika wyzwolony tranzystor wymusza prąd i
ład
. Gdy
tranzystor przewodzi pojemność C jest ładowana poprzez dławik, w którym gromadzi się
energia magnetyczna. W czasie τ
on
załączonego tranzystora występuje przyrost prądu:
0
0
1
0
1
f
L
U
U
L
U
U
I
on
on
gdzie: U
1
, U
0
są napięciami odpowiednio zasilania i wyjściowym, f
0
– częstością powtarzanych
impulsów,
0
f
on
- współczynnikiem wypełnienia.
Po wyłączeniu tranzystora energia zgromadzona w dławiku jest oddawana w obwodzie D, Dł, C,
R powodując przepływ prądu i
roz
. Gdy tranzystor nie przewodzi zmienia się biegunowość
napięcia na dławiku. W tym czasie τ
off
prąd maleje według:
0
0
1
f
L
U
I
off
Ciągłość prądu ładującego i
ład
oraz rozładowującego i
roz
pozwala na przekazywanie energii bez
przepięć i przy zmniejszonych tętnieniach. Równowaga energetyczna w układzie występuje gdy
przyrosty i spadki prądu są sobie równe
0
0
0
0
1
1
f
L
U
f
L
U
U
a stąd
1
0
U
U
Prądy w dławiku
Wpływ indukcyjności na przebiegi prądu dławika. Prąd tranzystora i
T
- linia ciągła i prąd
diody i
D
- linia przerywana.
Minimalną wartość indukcyjności przy której prąd dławika jest ciągły
max
1
0
min
0
0
2
0
min
U
U
1
P
f
2
U
L
Maksymalny prąd ciągły, przy L=Lmin jest dwa razy większy od prądu średniego
0
I
Sposoby regulacji napięcia wyjściowego
Regulacja napięcia poprzez zmianę współczynnika wypełnienia
Regulacja napięcia poprzez zmianę częstości załączeń
Tyrystorowy regulator mocy
a)
b)
Sterownik prądu przemiennego z tyrystorami (a) i triakiem (b)
Łączniki te charakteryzujące się stanem przewodzenia i stanem zaporowym, mogą być
wyzwalane impulsami bramkowymi synchronizowanymi z napięciem
sieci zasilającej:
– fazowo, tzn. z regulowanym opóźnieniem względem momentu przejścia napięcia
sieci przez zero,
– grupowo, tzn. w zerze napięcia lecz z opuszczaniem okresów.
Sterowanie fazowe
Wartość skuteczna napięcia oraz prądu na odbiorniku rezystancyjnym zależy od kąta
wyzwalania łączników półprzewodnikowych wynosi:
z
2
2
1
z
R
2
U
z
I
m
sk
sin
a moc wydzielana na odbiorniku
R
z
I
z
P
2
sk
Sterowanie grupowe
Wartość mocy dostarczana do odbiornika rezystancyjnego jest łatwa do wyznaczenia,
gdyż jest proporcjonalna do liczby przewodzonych okresów
lub czasu przewodzenia:
tc
ta
P
N
n
P
P
zn
zn
śr
przy czym: P
zn
– moc znamionowa urządzenia; n, ta – liczba lub czas przewodzonych
okresów; N, tc – ustalona liczba okresów lub czas powtarzalny.
Sterownik trójfazowy
Sterownik prądu przemiennego w obwodzie
trójfazowym z odbiornikiem połączonym w
gwiazdę
Sterownik trójfazowy
Sterownik prądu przemiennego w obwodzie
trójfazowym z odbiornikiem połączonym w
trójkąt