Dorota Sylwestrzak

nauczyciel – logopeda
Zespół Szkół Nr 2 w Kłodawie
woj. wielkopolskie

Konspekt zajęć logopedycznych

Temat: Wywołanie głoski „l”

Cel zajęcia: - usprawnienie artykulatorów celem doprowadzenia do pionizacji
języka oraz podwyższenie wyrazistości mówienia;
- wywołanie głoski „l”

Metody i techniki:
- ćwiczenia oddechowe i artykulacyjne;
- ćwiczenia sprawności narządów mowy;
- metoda fonetycznych przekształceń;
- pokaz i wyjaśnienie ułożenia narządów mowy;
- metoda uczulania miejsc artykulacji;
- metoda mechanicznego układania narządów mowy;
- elementy metody „dobrego startu”;
- gry i zabawy;

Pomoce: - ilustracje zwierząt: ryby, żaby, hipopotama, psa, owcy, krowy,
kota, indyka, świnki, bociana;
- plansza drzewa z papieru ściernego, listki z bibuły;
- balonik, lody, kołatka;
- plansza do zagadek: lody, parasol;
- ilustracja dziewczynki do rysowania po śladzie, flamaster;
- kartonik z wypukłą literą „l”;
- nagranie magnetofonowe piosenki „Mowa zwierząt”;
- labirynt „Lis szuka nory”;
- puzzle „Dzieci z parasolem” - zadanie domowe.

Literatura:
Bolejko A. „Jak usuwać wady wymowy”, Białystok 1992
Błachnio K. „Vademecum logopedyczne”, Poznań 1992
Demel G. „ Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola”, Warszawa 1998
Gałkowski T., Jastrzębowska G. „Logopedia”, Opole 2001
Kozłowska K. „Wady wymowy możemy usunąć”, Kielce 1998
Minczakiewicz E. „Mowa – Rozwój – Zaburzenia – Terapia”, Kraków 1997
Sochajska E. „Uczymy poprawnej wymowy”, Warszawa 1987
Styczek I. „Logopedia”, Warszawa 1979

PRZEBIEG ZAJĘCIA

Część pierwsza

1. Przywitanie się z dzieckiem.

2. Ćwiczenia oddechowe:

• zwrócenie uwagi na prawidłowy wdech powietrza nosem i wydech

ustami, zmierzanie do wydłużenia fazy wydechowej;

• „lecą listki” – wydmuchiwanie skrawków bibuły z chropowatej

powierzchni (ilustracja drzewa z papieru ściernego) – liczenie, ile listków
udało się zdmuchnąć;

• „nadmuchiwanie balonika” (balonik) – powolne nadmuchiwanie balonika

tak, aby nie pękł ;

3. Ćwiczenia warg i żuchwy:

• „rybi pyszczek” – maksymalne zbliżanie kącików ust;

• „uśmiech żabki” – oddalanie kącików ust;

• „wołamy pieska” – cmokanie, gwizdanie;

• „ziewający hipopotam” – maksymalne oddalenie od siebie wargi górnej i

dolnej (jak przy wymowie „a”);

• „usypianie zwierzątek” – wymowa wydłużonego „aaa, aaa, aaa” przy

otwartych ustach;

Ilustracje zwierząt: ryby, żaby, psa, hipopotama.

4. Ćwiczenia języka ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń czubka języka
i ćwiczeń doprowadzających do pionizacji języka:
Zabawa „O języczku, który chciał skakać jak piłka”:

• unoszenie szerokiego języka na górną wargę (Pewnego razu język

wysunął się wysoko między ząbki i przyglądał się z zaciekawieniem
piłce, która skakała po podwórku);

• cofanie szerokiego języka do dziąseł ( Zazdrościł piłce, że może tak

wysoko skakać, ale musiał wrócić do swojego mieszkania);

• przy opuszczonej szczęce ruchy języka na przemian do górnych i

dolnych dziąseł ( ... i choć było tam mało miejsca zaczął odbijać się od
dziąseł. Był wesoły, że może skakać jak piłka).

5. Ćwiczenia języka i warg:
W nagrodę za prawidłowo wykonane ćwiczenia dziecko otrzymuje loda.

• unoszenie języka w górę przy otwartych ustach (lizanie loda);

• przy opuszczonej szczęce dolnej dotykanie czubkiem języka wałka

dziąsłowego (odklejanie wafelka z wałka dziąsłowego);

• oblizywanie warg ze stopniowym zwiększeniem ich otwarcia ( po

zjedzeniu loda).

Część druga

1. Sprawdzenie pracy domowej

2. Zapoznanie dziecka z tematyką zajęć:
a) Odgadywanie zagadek przez wskazanie odpowiedniej ilustracji;
Treść zagadek: Jesz je latem dla ochłody (lody).
Przydatny na słońce, przydatny na deszcz.
Laskę ma i daszek. Czy wiesz, co to jest? (parasol).

b) Logopeda wymawia głośno rozwiązania zagadek i informuje dziecko, że
pozna nową głoskę „l”. Pyta, gdzie występuje „l” w wyrazach: lody,
parasol. Pokaz litery „l”, wodzenie po śladzie (kartonik z wypukłym „l” –
wyszytym z koralików). Odszukanie litery na ilustracji parasola.

3. Wyjaśnienie położenia narządów mowy:
Logopeda pokazuje dziecku właściwy dla głoski „l” układ artykulatorów
i wyjaśnia sposób ich ułożenia (buzia otwarta, czubek języka chowa się za
zęby i dotyka wałka dziąsłowego – tam, gdzie język uderzał, gdy udawał
piłkę i gdzie zlizywałeś wafelek).
Kontrola wzrokowa – dziecko obserwuje logopedę i siebie w lustrze, próbuje
ułożyć pokazany układ artykulacyjny.
Kontrola dotyku – uświadomienie dziecku miejsca kontaktu narządów
artykulacyjnych: języka i podniebienia.
Logopeda pokazuje – dotyka u dziecka szpatułką miejsce artykulacji, w
którym język powinien dotknąć podniebienia (wałek dziąsłowy).

4. Wywołanie głoski „l”.
Pokaz właściwej artykulacji głoski; dziecko obserwuje i naśladuje logopedę
- próba artykulacji „l”.
Metoda fonetyczna: jeśli nie uda się od razu wywołać głoski ”l”, to logopeda
przypomina zabawę „O języczku, który chciał skakać jak piłka”
Język skacze, uderza o górne i dolne dziąsła, z radości śpiewa:
- wymowa długiego „aaa” – powstaje dźwięk „la la la”, zatrzymanie języka
na wałku dziąsłowym nie przerywając śpiewu (ewentualnie przytrzymanie
języka szpatułką); pozostaje głoska „l”.

5. Utrwalenie wywołanego dźwięku, kojarzenie głoski z literą „l”
- szukanie na obrazku litery „l”, rysowanie jej po śladzie flamastrem z
głośnym wymawianiem „l”; liczenie literek ( ilustracja dziewczynki).

6. Zabawa z piosenką „Mowa zwierząt”

Każde zwierzę na tym świecie
coś nam mówi, o tym wiecie.
Chociaż nic nie rozumiemy,
wspólnie je naśladujemy:
Ref.: Miau, miau, hau, hau, mu, mu, me, me;
Kum, kum, gul, gul, kwi, kwi, kle, kle.

Wysłuchanie piosenki (nagranie magnetofonowe)
Dziecko sygnalizuje głoskę „l” kołatką, przy powtórnym wysłuchaniu.
Odczytanie i układanie w odpowiedniej kolejności refrenu kartoników
ilustrujących mowę zwierząt. Wskazanie kartoników z „l”.
Odgadywanie nazw zwierząt na ilustracjach (ilustracje kota psa, krowy,
owcy, żaby, świnki, indyka, bociana).
Dobieranie ilustracji do kartoników (np. miau – ilustracja kota itd.)
Naśladowanie głosów zwierząt przy ponownym odtworzeniu piosenki.

7. Labirynt „Lis szuka nory” – znalezienie wyjścia z labiryntu;
głośne wymawianie głoski „l”; pokolorowanie lisa.

Część trzecia

1. Podsumowanie zajęć – pochwalenie dziecka za pracę, rozmowa nt.
najciekawszego fragmentu zajęć.

2. Omówienie pracy domowej

• Ćwiczenia w powtarzaniu głoski „l”, śpiewanie „la, la, la”, dotykanie

językiem wałka dziąsłowego.

• Dokończenie w zeszycie szlaczka z połączonych liter „l”

z jednoczesnym powtarzaniem głoski „l”.

• Puzzle „Dzieci z parasolem”. Zachęcenie dziecka do wycięcia i

ułożenia puzzli, a następnie wklejenia do zeszytu i pokolorowania.