(Wpisuje zdający przed
Miejsce
rozpoczęciem pracy)
na naklejkę
z kodem
KOD ZDAJ
CEGO
MCH-W1D1P-021
EGZAMIN MATURALNY
Z CHEMII
Arkusz I
ARKUSZ I
Czas pracy 90 minut STYCZEC

Instrukcja dla zdającego ROK 2003
1. Proszę sprawdzić, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 9 stron.
Ewentualny brak należy zgłosić przewodniczącemu zespołu
nadzorującego egzamin.
2. Do arkusza dołączone są dwie karty stałych chemicznych.
Proszę je zatrzymać po zakończeniu pracy z arkuszem I.
Będą one służyć również do pracy z arkuszem II.
3. Proszę uważnie czytać wszystkie polecenia i informacje do
zadań.
4. Rozwiązania i odpowiedzi należy zapisać czytelnie w miejscu
na to przeznaczonym przy każdym zadaniu.
5. W rozwiązaniach zadań rachunkowych trzeba przedstawić tok
rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku oraz
pamiętać o jednostkach.
6. W trakcie obliczeń można korzystać z kalkulatora.
7. Proszę pisać tylko w kolorze niebieskim lub czarnym; nie pisać
ołówkiem.
8. Nie wolno używać korektora.
9. Błędne zapisy trzeba wyraz
nie przekreślić.
10. Brudnopis nie będzie oceniany.
11. Obok każdego zadania podana jest maksymalna liczba
punktów, którą można uzyskać za jego poprawne rozwiązanie. Za rozwiązanie
12. Do ostatniej kartki arkusza dołączona jest karta odpowiedzi, wszystkich zadań
którą wypełnia egzaminator. można otrzymać
łącznie 40 punktów
Życzymy powodzenia !
(Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy)
PESEL ZDAJ
CEGO
2 Egzamin maturalny z chemii
Arkusz I
Zadanie 1. (2 pkt)
Uzasadnij, dlaczego cynk tworzy tylko dwudodatnie kationy?
a) Napisz konfigurację atomu cynku.
.......................................................................................................................................................
b) Podaj krótkie uzasadnienie istnienia kationu Zn2+.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 2. (1 pkt)
14
O dwóch izotopach pierwiastka 12A1 i A2 wiadomo, że:
6 6
Liczba protonów w Liczba neutronów w
atomach A1 i A2 jest atomach A1 i A2 jest
A. różna taka sama
B. różna różna
C. taka sama taka sama
D. taka sama różna
Zadanie 3. (1 pkt)
W tlenku siarki(IV) między atomami tlenu a atomem siarki występują wiązania:
A. tylko kowalencyjne,
B. kowalencyjne i jonowe,
C. koordynacyjne,
D. kowalencyjne i koordynacyjne.
Egzamin maturalny z chemii 3
Arkusz I
Informacje do zadań 4., 5.
Jednakowe ilości moli sodu i potasu wrzucono równocześnie do zlewek napełnionych
wodą. Schemat przeprowadzonego doświadczenia pokazuje rysunek:
Zadanie 4. (2 pkt)
W którym zestawie reakcja będzie przebiegała szybciej? Odpowiedz
uzasadnij, porównując
budowę obu atomów.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 5. (1 pkt)
Roztwory w zlewkach podzielono na dwie części i dodano wskaz
nika. Jakie zabarwienia
wystąpiły po dodaniu wskaz
ników:
Lakmus Fenoloftaleina
A. Niebieski Bezbarwny
B. Różowy Bezbarwny
C. Niebieski Malinowy
D. Różowy Malinowy
Zadanie 6. (3 pkt)
7,5 g sodu wrzucono do zlewki zawierającej 50 g wody. Oblicz stężenie procentowe
otrzymanego roztworu wodorotlenku sodu.
4 Egzamin maturalny z chemii
Arkusz I
Zadanie 7. (3 pkt)
Zbadano odczyn wodnych roztworów następujących soli:
I chlorku baru,
II octanu amonu,
III siarczku sodu.
Wnioski wynikające z obserwacji zebrano w tabeli.
Uzupełnij brakujące miejsca w poniższej tabeli:
wzór soli odczyn typ hydrolizy
(jeśli zachodzi)
BaCl2 obojętny a
CH3COONH4 obojętny b
Na2S c anionowy
a) & & & & & & & & & & & & & & & & .
b) & & & & & & & & & & & & & & & & .
c) & & & & & & & & & & & & & & & & .
Zadanie 8. (2 pkt)
Wybierz z układu okresowego dwa pierwiastki grup głównych, których jony (jednego z nich
kation a drugiego anion) mają taką konfigurację jak argon.
Zapisz skrócone konfiguracje wybranych jonów:
a) kationu: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
b) anionu: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Zadanie 9. (2 pkt)
Przebieg reakcji 2A + C A2C przedstawiono na wykresie:
Egzamin maturalny z chemii 5
Arkusz I
a) Jeżeli przedstawiona reakcja jest reakcją egzotermiczną, to jej prawidłowy przebieg jest
przedstawiony na wykresie za pomocą linii: ..............
b) Energia aktywacji wynosi:
.......................................................................................................................................................
Informacje do zadań 10., 11., 12.
Przeprowadzono następujące doświadczenie:
Zadanie 10. (1 pkt)
Zapisz dwie różne obserwacje.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 11. (1 pkt)
Jak zabarwia się w tym doświadczeniu oranż metylowy?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 12. (2 pkt)
Napisz równania zachodzących reakcji.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
6 Egzamin maturalny z chemii
Arkusz I
Zadanie 13. (4 pkt)
Równowaga reakcji wyraża się równaniem:
2CO(g) + O2 (g) 2CO2 (g) " H=  566 kJ
Jak przesunie się równowaga reakcji (w prawo czy w lewo), jeśli do układu wprowadzimy
następujące zmiany?
Zmiany w układzie: Przesunięcie równowagi:
a) podwyższenie temperatury & & & & & & & & & & & & & ..
b) usunięcie CO2 & & & & & & & & & & & & & ..
c) zwiększenie ciśnienia & & & & & & & & & & & & & ..
d) dodanie O2 & & & & & & & & & & & & & ..
Zadanie 14. (3 pkt)
Jakie węglowodory powstają w wyniku reakcji metalicznego sodu z bromometanem oraz
mieszaniną bromometanu i bromoetanu? Napisz równania zachodzących reakcji.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadanie 15. (1 pkt)
Reakcja związku organicznego, np.: gliceryny, glukozy, z roztworem siarczanu(VI) miedzi(II)
i zasady sodowej, na zimno służy do wykrywania:
A. właściwości redukujących,
B. pierścienia aromatycznego,
C. grupy hydroksylowej,
D. więcej niż jednej grupy hydroksylowej.
Egzamin maturalny z chemii 7
Arkusz I
Zadanie 16. (2 pkt)
Przeprowadzono następujące doświadczenie:
a) Proces denaturacji białka następuje w probówce: & & & ..
b) Proces zachodzący w probówce 1. nazywa się: ................................................................
Zadanie 17. (1 pkt)
Utlenianie 0,5 mola SO2 do SO3 wymaga użycia:
A. 0,1 mola tlenu,
B. 32 gramów tlenu,
C. 6,02 x 1023 cząsteczek tlenu,
D. 5,6 dm3 tlenu (w warunkach normalnych).
Zadanie 18. (4 pkt)
Pierwiastek posiadający skróconą konfigurację elektronową [Kr] 5s24d105p5
a) ma właściwości:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..................................
b) występuje na stopniach utlenienia (podaj najniższy i najwyższy stopień utlenienia):
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
c) w związku tego pierwiastka z wodorem występuje wiązanie:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
8 Egzamin maturalny z chemii
Arkusz I
Zadanie 19. (1 pkt)
Przy powstawaniu wiązania w cząsteczce azotu udział biorą:
A. wszystkie elektrony walencyjne obu atomów,
B. po dwa elektrony od każdego atomu azotu,
C. pięć elektronów od jednego i jeden od drugiego atomu azotu,
D. po trzy elektrony od każdego atomu azotu.
Zadanie 20. (1 pkt)
Napisz wzór grupowy (półstrukturalny) dichloropochodnej o wzorze sumarycznym C3H6Cl2
z atomami chloru przy drugorzędowym atomie węgla.
.......................................................................................................................................................
Zadanie 21. (2 pkt)
Wodorek sodu reaguje z wodą.
a) Napisz równanie reakcji chemicznej.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
b) Określ rodzaj wiązania w wodorku sodu.
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
Egzamin maturalny z chemii  styczeń 2003 r.
ARKUSZ I
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT OCENIANIA
" Zdający otrzymuje punkty za całkowicie prawidłową odpowiedz
.
" Gdy do jednego polecenia są dwie odpowiedzi (jedna prawidłowa, druga nieprawidłowa)
to zdający nie otrzymuje punktów.
" Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdający powinien
napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat.
" Brak współczynników w równaniu reakcji chemicznej obniża punktację o 1 punkt, jeżeli
punktacja za równanie jest równa 2 pkt.
" Brak jednostek przy rozwiązaniu zadań rachunkowych obniża punktację o 1 punkt.
" Całkowicie poprawne rozwiązanie zadań rachunkowych, uwzględniające inny tok
rozumowania niż w podanym opisie, należy ocenić pełną liczbą punktów.
Nr Punktacja
Przewidywana odpowiedz

zadania za czynność sumarycznie
1. [Ar] 4s23d10, lub [Ar] 3d104s2, 1
lub 1s22s22p63s23p64s23d10 lub K2L8M18N2
2
a) posiada trwałą konfigurację elektronową lub inna
poprawna odpowiedz
1
2. D 1 1
3. D lub A 1 1
4. II 1
promień atomu potasu jest większy lub inna poprawna 1 2
odpowiedz

5. C 1 1
6. -obliczanie masy substancji (NaOH) = 13,04g, 1
-obliczanie masy roztworu = 57,17g, 1 3
- obliczanie cp = 22,81%. 1
7. a) hydroliza nie zachodzi, 1
b) kationowo - anionowa, 1 3
c) zasadowy 1
8. a) za wskazanie pierwiastków 1
b) za zapis konfiguracji jonów, np. [Ca2+]: [Ar] 1 2
i [Cl ]: [Ar]
9. a) c, 1
2
b) 150 kJ. 1
za dwie różne
10. - np.: powstaje biały dym lubsiarka spala się
obserwacje
niebieskim płomieniem
1 1
- np.: zmiana zabarwienia roztworu
(tylko jedna
obserwacja 0 p)
11. roztwór z oranżem metylowym zabarwia się na 1
1
czerwono (różowo).
12. S + O2 SO2, 1
SO2 + H2O H2SO3, lub H2SO3 H+ + HSO3 1 2
Lub SO2 + H2O H+ + HSO42-
13. a) w lewo, lub �!, 1
b) w prawo, lub , 1
4
c) w prawo, lub , 1
d) w prawo, lub 1
Strona 1 z 2
Egzamin maturalny z chemii  styczeń 2003 r.
14. CH3Br + CH3Br + 2 Na CH3CH3 + 2 NaBr, 1
CH3Br + CH3CH2Br + 2 Na C3H8 + 2 NaBr. 1 3
poprawny zapis współczynników w obu równaniach 1
15. D 1 1
16. a) 2 lub 3, lub 2 i 3 1
2
b) wysalanie, lub koagulacja 1
17. D 1 1
18. a) kwasotwórcze lub niemetaliczne, 1
b)  I, VII, 2
4
c) atomowe spolaryzowane lub kowalencyjne 1
spolaryzowane.
19. D 1 1
20.
CH3  CCl2  CH3 1 1
21. a) NaH+ H2O NaOH + H2, 1
2
b) jonowe 1
Razem 40
Strona 2 z 2