Endodoncja przedkliniczna rok 2

1 |

S t r o n a

1. Opisz procedurę postępowania (krok po kroku) w metodzie ekstyrpacji mortalnej miazgi

wykonanej w zębie trzonowym drugim dolnym. W koronie zęba znajduje się płytki ubytek klasy I
na powierzchni policzkowej. W opisie uwzględnij anatomię zęba trzonowego drugiego dolnego
(morfologie jam zęba), wszystkie wykonywane kolejno czynności, używane instrumenty oraz
zastosowane leki i materiały.

WIZYTA I

1. Wywiad – badanie podmiotowe (pytanie o alergie, dolegliwości, choroby, brane leki), badanie

przedmiotowe (zewnętrzne: stan węzłów chłonnych, opuchlizny; badanie wewnątrzustne –
opukiwanie: reakcja dodatnia), pacjent skarży się na długie samoistne bóle, z krótkimi
intermisjami, ból nocny, promieniujący, wzmożona reakcja na temperaturę.

Stan ogólny pacjenta dobry, brak alergii.

2. Badanie żywotności miazgi chlorkiem etylu (metoda termiczna na zimno, izolacja od dostępu

śliny, osuszenie, nasączoną chlorkiem etylu (po izolacji i osuszeniu, w 1/3 przydziąsłowej, po
stronie policzkowej korony) obserwując reakcję pacjenta – ząb przyczynowy, dwa sąsiednie i
ten sam w drugim łuku zębowym (przeciwległy).

3. Wykonanie i analiza zdjęcia RTG pod kątem: obszerność komory, przebiegu korzeni i kanałów,

grubości sklepienia, nieprawidłowości w budowie zęba.

4. Wstępne oczyszczenie powierzchni zęba pastą z pumeksem i wodą za pomocą szczoteczki na

kątnicę o kształcie kielicha.

5. Izolacja od dostępu śliny – koferdam.
6. Dezynfekcja leczonego zęba oraz zębów sąsiednich.
7. Dokładne oczyszczenie ubytku, całkowite opracowanie ubytku.
8. Zamiana narzędzi na jałowe.
9. Opłukanie solą fizjologiczną oraz osuszenie ubytku jałową watką.
10. Trepanacja korony: kulka na turbinę z chłodzeniem wodnym, po przejściu przez szkliwo

różyczka na kątnice z chłodzeniem wodnym. Punkt trepanacyjny: na powierzchni
podniebiennej do tyłu od podłużnego zgrubienia szkliwnego powyżej podstawy trójkąta brzegu
siecznego.

11. Ubytek przemyć woda utlenioną lub podchlorynem sodu i osuszyć.
12. Założenie opatrunku dewitalizującego – bezpośrednio na miazgę za pomocą wyjałowionego

zgłębnika, wielkości ziarenka gorczycy, unikając nacisku, a następnie przykryć tamponikiem z
waty. Paraformaldehyd w postaci past: Devipasta, Parapasta (oprócz działania
dewitalizującego paraformaldehyd mumifikuje miazgę i powoduje wytworzenie linii
demarkacyjnej pomiędzy martwą i żywą tkanką).

13. Założenie szczelnego opatrunku czasowego – fleczer.

WIZYTA II (po około 14 dniach)

1. Izolacja zęba od dostępu śliny (koferdam).
2. Przemycie ubytku oraz osuszenie (70% alkoholem izopropylowym o jednoczesnym

działaniu dezynfekującym) (za pomocą kulek z waty i pęsety).

3. Zniesienie sklepienia komory za pomocą wiertła diamentowego w postaci kulki na

turbinę (150-200tys obr. na minutę)

4. Amputacja miazgi komorowej (różyczka na kątnice 30-40tys obr. na minutę)
5. Opracowanie komory i ujść kanałów (long-neck na kątnice)
6. Ekstyrpacja miazgi kanałowej (miazgociąg najcieńszy, ostry, jałowy; wchodzimy do

oporu, ale nie dalej niż długość orientacyjna, wycofujemy się 1 mm, obracamy
miazgociąg w prawo nabijając miazgę i wyjmujemy ją z kanału.

7. Określenie długości roboczej kanałów za pomocą endometru oporowego.
8. Opracowanie biomechaniczne i chemiczne kanałów.

Endodoncja przedkliniczna rok 2

2 |

S t r o n a



Kanał niezainfekowany poszerzamy wprowadzając do niego trzy kolejne pilniki



W kanałach bardzo wąskich dążymy do uzyskania optymalnej szerokości (pilnik nr 35)



Kanały zainfekowane poszerzamy zawsze maksymalnie



Ustalenie początkowego pilnika IF. (K – reamer, ruch obrotowy w prawo w zakresie 180*, ruch
piłowania góra-dół)



Jeśli narzędzie, którym zaczynamy pracę wchodzi do kanału zbyt luźno zmieniamy je na jeden
rozmiar większe i oznaczamy jego długość



Wszystkie narzędzia wprowadzamy na taka sama długość



Narzędzia wprowadzamy bez pomijania jakiegokolwiek rozmiaru

K-reamer 15 (IF)  plukanie NaOCL, H202  K-reamer 20  plukanie NaOCL, H202  K-reamer 25
 plukanie NaOCL, H202  K-Reamer 30  plukanie NaOCL, H202  k-reamer 35 (MF)

9. Osuszenie kanału sączkami papierowymi o grubości narzędzia MF nasączonymi Canal

Dry, przepłukanie 70% alkoholem izopropylowym, ponowne osuszenie sączkami,
odtłuszczenie ubytku eterem

10. Wypełnienie kanałów metodą konwencjonalną:

 Dobór ćwieka głównego [równa długości roboczej, równa grubości MF]. Włożenie ćwieka do

kanału, oznaczenie długości (zaciśnięcie pęsety na ćwieku), wyjęcie ćwieku z kanału.

 Wypełnienie kanału pastą Igła Lentulo z małą ilością materiału wprowadzamy do kanału na

długość robocza, wycofujemy igle o 2-3mm i ruchami pompującymi wypełniamy cz.
wierzchołkową. Obroty w prawo, na kątnice i najniższych obrotach. Do kanału wprowadzamy
igłę, którą się nie obraca, wyjmujemy rotującą.

 Wprowadzenie do kanału ćwieka głównego Ćwiek wprowadzamy na określoną wcześniej

długość powoli, dając możliwość wypłynięcia nadmiarowi pasty.

 Wprowadzenie do kanału ćwieków dodatkowych
 Wykonanie zdjęcia RTG
 Obcięcie ćwieków na poziomie ujścia kanału za pomocą rozgrzanego ekskawatora
 Usunięcie z komory nadmiarów pasty przemycie alkoholem, osuszenie jałową watka

11. Założenie podkładu izolacyjnego glassjonomerowego Ketac-Endo nakładaczem

kulkowym.

12. Szczelne wypełnienie adhezyjne ubytku (jedyna możliwość zachowania idealnej

szczelności w ubytku).

13. Odbudowa korony zęba.
14. Ściągnięcie koferdamu.
15. Okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna.

Ząb trzonowy dolny drugi:
Średnia długość zęba – 20mm; Liczba korzeni 2 (84%); Kanały boczne – w dnie komory; Delta
korzeniowa – często w korzeniu bliższym; KANAŁY: Mezjalne: Policzkowy i językowy; Zwykle leżą blisko
siebie

Endodoncja przedkliniczna rok 2

3 |

S t r o n a

2. Opisz procedurę postępowania w metodzie ekstyrpacji przyżyciowej miazgi wykonywanej w

siekaczu centralnym górnym. W koronie zęba od powierzchni wargowej znajduje się prawidłowe
wypełnienie V klasy. W opisie uwzględnij anatomię kła górnego (morfologię jam zęba), wszystkie
wykonywane kolejno czynności, używane instrumenty oraz zastosowane leki i materiały.

1. Wywiad – badanie podmiotowe (pytanie o alergie, dolegliwości, choroby, brane leki), badanie

przedmiotowe (zewnętrzne: stan węzłów chłonnych, opuchlizny; badanie wewnątrzustne –
opukiwanie: reakcja dodatnia), pacjent skarży się na długie samoistne bóle, z krótkimi
intermisjami, ból nocny, promieniujący, wzmożona reakcja na temperaturę

Stan ogólny pacjenta dobry, brak alergii.
2. Badanie żywotności miazgi chlorkiem etylu (metoda termiczna na zimno, izolacja od dostępu

śliny, osuszenie, nasączoną chlorkiem etylu (po izolacji i osuszeniu, w 1/3 przydziąsłowej, po
stronie policzkowej korony) obserwując reakcję pacjenta – ząb przyczynowy, dwa sąsiednie i ten
sam po drugiej stronie

3. Wykonanie i analiza zdjęcia RTG pod kątem: obszerność komory, przebieg korzeni i kanałów,

grubość sklepienia, nieprawidłowości w budowie zęba

Rozpoznanie: pulpopatia nieodwracalna przy zamkniętej komorze, miazga żywa
4. Wykonanie znieczulenia nasiękowego
5. Wstępne oczyszczenie powierzchni zęba pasta z pumeksem i woda za pomocą szczoteczki na

kątnice o kształcie kielicha.

6. Izolacja od dostępu silny
7. Dezynfekcja leczonego zeba oraz zebow sasiednich.
8. Dokladne oczyszczenie ubytku, Trepanacja korony: kulka na turbinę z chłodzeniem wodnym, po

przejściu przez szkliwo różyczka na kątnice z chłodzeniem wodnym. Punkt trepanacyjny: na
powierzchni podniebiennej do tyłu od podłużnego zgrubienia szkliwnego powyżej podstawy
trójkąta brzegu siecznego. Kształt poszerzenia endodontycznego: kształt owalu, przesunięty
nieco bliżej punktu siecznego, niż szyjki zęba

9. Opłukanie solą fizjologiczną oraz osuszenie ubytku jałową watką
10. Zmiana narzędzi na jałowe
11. Ranimy miazgę, obserwujemy surowiczo-krwisty wysięk
12. Znosimy sklepienie komory różyczką z nietnącym końcem na kątnicę z chłodzeniem wodnym
13. Amputacja miazgi komorowej różyczką na kątnicę
14. Opracowanie komory i ujść kanałów różyczką lub long-neck
15. Przemycie komory wodą destylowaną
16. Tamowanie krwawienia suchą watką nasaczona zawiesina wodna Ca(OH)2
17. Lokalizacja kanałów – pathfinder i sprawdzenie ich drożności i szerokości—kanały drożne i

szerokie

18. Ekstyrpacja miazgi kanałowej miazgociągiem najcieńszym, ostrym, jałowym; wchodzimy do

oporu ale nie dalej niż długość orientacyjna, wycofujemy się 1 mm, obracamy miazgociągiem w
prawo nabijając miazgę i wyjmujemy ją z kanału

19. Określenie długości roboczej kanału endometrem oporowym wymagający zwilżenia kanału

(elektrodę bierną umieszczamy na wardze pacjenta, elektrodę czynną mocujemy na narzędziu
znajdującym się w kanale)

20. Opracowanie bio-mechaniczne i chemiczne kanału metodą tradycyjną .



Kanal nie zainfekowany poszerzamy wprowadzajac do niego trzy kolejne pilniki.



W kanalach bardzo waskich dazymy do uzyskania optymalnej szerokosci (pilnik nr 35)



Kanaly zainfekowane poszerzamy zawsze maksymalnie.

Endodoncja przedkliniczna rok 2

4 |

S t r o n a



Ustalenie poczatkowego pilnika IF. (K – reamer, ruch obrotowy w prawo w zakresie 180*, ruch
pilowania gora-dol)



Jeśli narzędzie, którym zaczynamy pracę wchodzi do kanału zbyt luźno zmieniamy je na jeden
rozmiar większe i oznaczamy jego długość



Wszystkie narzedzia wprowadzamy na taka sama dlugosc.



Narzedzia wprowadzamy bez pomijania jakiegokolwiek rozmiaru.

K-reamer 15 (IF)  plukanie NaOCL, H202  K-reamer 20  plukanie NaOCL, H202  K-reamer

25  plukanie NaOCL, H202  K-Reamer 30  plukanie NaOCL, H202  k-reamer 35 (MF)

21. Osuszenie kanału sączkami papierowymi o grubości narzędzia MF nasaczonymi Canal Dry,

przepłukanie 70% alkoholem izopropylowym, ponowne osuszenie sączkami, odtluszczenie
ubytku eterem.

22. Wypełnienie kanałów metodą konwencjonalna:
 Dobór cwieka głownego [ rowna dlugosci roboczej, rowna grubosci MF ] Wlozenie cwieka do

kanalu, oznaczenie dlugosci ( zacisniecie pesety na cwieku) , wyjecie cwieku z kanalu.

 Wypelnienie kanalu pasta Igle Lentulo z mala iloscia materialu wprowadzamy do kanalu na

dlugosc robocza, wycofujemy igle o 2-3mm i ruchami pompujacymi wypelniamy cz.
wierzcholkowa. Obroty w prawo, na katnice i najnizszych obrotach. Do kanalu wprowadzamy
igle, ktora sie nie obraca, wyjmujemy rotujaca.

 Wprowadzenie do kanalu cwieka glownego Cwiek wprowadzamy na okreslona wczesniej

dlugosc powoli, dajac mozliwosci wyplyniecia nadmiarowi pasty.

 Wprowadzenie do kanalu cwiekow dodatkowych
 Wykonanie zdjecia RTG
 Obciecie cwiekow na poziomie ujscia kanalu za pomoca rozgrzanego ekskawatora
 Usuniecie z komory nadmiarow pasty przemycie alkoholem, osuszenie jalowa watka.
23. Założenie podkładu izolacyjnego glassjonomerowego Ketac-Endo nakładaczem kulkowym
24. Szczelne wypełnienie adhezyjne ubytku (jedyna możliwość zachowania idealnej szczelności w

ubytku)

25. Odbudowa korony zeba.
26. Okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna

Kieł górny – komora obszerniejsza, mniej splaszczona w wymiarze przedsionkowo-podniebiennym,

miazga ma jeden rog, 1 korzen typu I wg Weinea, czasem 2. Punkt trepanacyjny – znajduje sie
na srodku powierzchni podniebiennej. Poszerzenie endodontyczne powinno miec ksztalt owlu
przesunietego nieco bluzek punkty stycznego niz szyjki zeba.

Endodoncja przedkliniczna rok 2

5 |

S t r o n a

3. Opisz procedura postepowanie (krok po kroku) w metodzie leczenia zgorzeli miazgi wykonywanej

w siekaczu centralnym górnym. W koronie zęba od strony mezjalnej znajduje się prawidłowe
wypełnienie kompozytowe. Na powierzchni wargowej korony zęba stwierdzono zmianę o
charakterze Caries incipiens. W opisie procedury uwzględnij anatomię siekacza centralnego
górnego (morfologie jam zęba), wszystkie wykonywane kolejno czynności, używane instrumenty
oraz zastosowane leki i materiały.

Siekacz centralny gorny miazga komorowa splaszczona wargowo-podniebiennie, miazga ma 3 rogi
odpoiadajace zabkom na brzegu siecznym. Jeden stosunkowo szeroki kanal typu I wg Weinea. Punkt
trepanacyjny na srodku powierzchni podniebiennej, poszerzenie endodonytczne ksztalt trojkata o
mocno zaokraglonych katach, zwroconego podstawa w kierunku brzegu siecznego.

Przebieg leczenia
I Wizyta

 wywiad ogólny
 badanie podmiotowe i przedmiotowe
 badanie żywotności miazgi – dotykamy watką nasączoną chlorkiem etylu (po izolacji i osuszeniu,

w 1/3 przydziąsłowej, po stronie policzkowej korony) obserwserując reakcję pacjenta – ząb
przyczynowy, dwa sąsiednie i ten sam po drugiej stronie

 wykonanie zdjęcia RTG w celu oceny kształtu komory, sklepienia, umiejscowienia, liczby i

przebiegu kanałów i korzeni oraz ewentualnych nieprawidłowości mogących utrudniać
postępowanie

 oczyszczenie zęba (szczoteczka na kątnicę i pumeks) i osuszenie zęba ( dmuchawka)
 Izolacja od dostępu śliny ( wałki ligniny, pęseta, koferdam)
 Dezynfekcja ubytku
 Opracowanie ubytku z uwzględnieniem poszerzenia ułatwiającego (nadanie kształtu który

zapewni widoczność wnętrza ubytku i prawidłowy dostęp narzędzi do kanałów) w kształcie owalu
przed-pod (kulka diamentowa na turbinę).

 Zniesienie sklepienia komory (różyczka na kątnicę i wiertła o nietnącym końcu)
 Usunięcie rozpadłej miazgi komorowej(ekskawator)
 Opracowanie komory i ujść kanałów (Long-neck, Gates- glidden, Largo, Peso, Davies)
 Usunięcie rozpadłej miazgi korzeniowej (miazgociąg)
 Ustalenie długości roboczej (endometrem lud wykonanie zdjęcia RTG z narzędziem w kanale)
 Biomechaniczny i chemiczne opracowywanie kanału (metoda step- back) (pilniki Kerra, NaoCl i

H2O2)

 Kanał należy opracować maksymalnie w celu całkowitego usunięcia mas zgorzelinowych, kolejne

narznie wprowadzamy gdy poprzednie luźno pracuje w kanale, nie pomijamy żadnego narzędzia,
pomiędzy narzędziami należy płukać naprzemiennie NaOCl i H2O2. Pracować stosując lubrykanty
(Endogel)

 PILNIK POCZĄTKOWY = INITIAL FILE(IF) (od rozmiaru pierwszego narzędzia, które da się jeszcze

swobodnie wprowadzić na długość roboczą do kanału zależy stopień opracowania okolicy otworu
fizjologicznego)

 KOLEJNY PILNIK (o numer większy wprowadzamy na tę samą długość, co IF)
 KOLEJNY PILNIK (o dwa numery większy wprowadzamy na tę samą długość, co IF)
 PILNIK GŁÓWNY = MASTER FILE(MF) (o trzy numery większy wprowadzamy na tę samą długość,

co IF)

 KOLEJNY PILNIK (o numer większy od MF wprowadzamy o 1 mm krócej niż MF)
 KOLEJNE PILNIKI (wprowadzamy do kanału zawsze o 1 mm krócej od poprzedniego)

Endodoncja przedkliniczna rok 2

6 |

S t r o n a

 OSTATNI PILNIK (zwykle, w zależności od długości kanału wprowadzamy o 2-6 milimetrów krócej

niż wynosi ustalona na początku leczenia endodontycznego długość robocza czyli długość MF)

 OPRACOWYWANIE KANAŁU KOŃCZYMY PILNIKIEM GŁÓWNYM (MF)
 Usuwamy warstwę mazistą (15% EDTA)
 Ostateczne płukanie kanału NaOCl, H2O2 i na koniec H2O przy pomocy igły z bocznym otworem

na strzykawce

 Osuszenie kanału – sączki papierowe (o rozmiarze jak MF)
 Czasowe wypełnienie kanału wodnym preparatem wodorotlenku wapnia
 Szczelny opatrunek czasowy (tlanek cynku z eugenolem, nakładacz kulkowy)

II Wizyta (po 7 dniach)

1. Badanie podmiotowe i przedmiotowe
2. Izolacja od dostępu śliny (wałki ligniny, koferdam)
3. Dezynfekcja (watka z H2O2 na pęsecie
4. Usunięcie opatrunku czasowego z ubytku, komory i kanałów (różyczka na kątnicę)
5. Dalsze opracowanie biomechaniczne i chemiczne
6. płukanie kanału NaOCl, H2O2, i ostatecznie H2O, igła z otworem bocznym
7. Osuszenie kanałów – sączki papierowe (o rozmiarze jak MF) –suchy bezwonny sączek i

ustąpienie objawów klinicznych upoważniają do wypełnienia na stałę. Jeśli objawy nie ustąpią
leczenie przedłuża się.

8. Wypełnienie kanałów metodą kondensacji bocznej gutaperki na zimno (ćwieki gutaperkowe,

uszczelniacz Endomethasone N, K-reamer, Spreader, pęseta, ekskawator, palnik)

9. DOBÓR ĆWIEKA GŁÓWNEGO (Długość ćwieka mniejsza o 0,5-1 mm od długości roboczej,

grubość ćwieka równa grubości ostatniego pilnika, który dochodził do otworu fizjologicznego
(MF) )

 Włożenie ćwieka do kanału
 Oznaczenie długości (zaciśnięcie pęsety na ćwieku)
 Wykonanie zdjęcia Rtg
 Wyjęcie ćwieka z kanału

 WPROWADZENIE DO KANAŁU PASTY K-reamer z niewielką ilością pasty wprowadzamy do

kanału na długość roboczą, obracamy wokół osi w lewo o 360º i obracając narzędziem
wyjmujemy z kanału )

 WPROWADZENIE DO KANAŁU ĆWIEKA GŁÓWNEGO (Ćwiek - obtoczony w paście-

wprowadzamy na określoną wcześniej długość )

 KONDENSACJA

 Odpowiedniej grubości rozpychacz (Spreader) wprowadzamy do kanału na głębokość

1-2 mm krótszą od roboczej

 Poruszamy rozpychaczem ostrożnie we wszystkich kierunkach przez ok.1 min.
 Wyjmujemy rozpychacz z obrotem

 WPROWADZANIE DO KANAŁU ĆWIEKÓW DODATKOWYCH

 W przestrzeń utworzoną dzięki ruchom rozpychacza wprowadzamy ćwiek dodatkowy

o grubości o 1 rozmiar mniejszej niż grubość rozpychacza.

 Wprowadzamy wyczyszczony rozpychacz o 1 mm płycej i ponawiamy proces

kondensacji.

 Wyjmujemy rozpychacz z obrotem
 Czynności wprowadzania dodatkowego ćwieka i rozpychacza powtarzamy aż do

całkowitego wypełnienia kanału

 Kontrola radiologiczna wypełnienia kanału(ów)

Endodoncja przedkliniczna rok 2

7 |

S t r o n a

 OBCIĘCIE ĆWIEKÓW

 Dokonujemy tego w poziomie ujścia kanału za pomocą rozgrzanego ekskawatora

 USUNIĘCIE Z KOMORY NADMIARÓW PASTY

 Obcięcie ćwieków oraz wypełnienie komory i ubytku (rozgrzany ekskawator)

 Wypełnienie komory –
 Założenie podkładu na ujścia kanału (glassjonomer, nakładacz kulkowy).
 Aplikacja wytrawiacza z aplikatora i totalne wytrawianie tkanek zęba przez 30s.
 Dokładne spłukanie wytrawiacza przez 30s. (woda ze strzykawko-dmuchawki).
 Wysuszenie ubytku( delikatny stumień powietrza z dmuchawki lub sucha jałowa watka na

pęsecie)

 Aplikacja systemu wiążącego typu Bond na powierzchnię ubytku( pędzelek).
 Zdmuchnięcie nadmiaru bondu sprężonym powietrzem z dmuchawki.
 Naświetlanie bondu w czasie podanym przez producenta np. 20s.
 Wypełnienie ubytku – nałożenie szczelnej cienkiej (do 2mm) warstwy materiału

kompozytowego na dno komory – nakładacz kulkowy.

 Naświetlanie w czasie podanym przez producenta lampą polimeryzacyjną przeważnie 40s
 Nałożenie kolejnych warstw kompozytu i spolimeryzowanie ich (nakładacz kulkowy, lampa

polimeryzacyjna) – kondensacja na warstwowa.

 Opracowanie wypełnienia – krążek ścierny na kątnicę.
 Polerowanie wypełnienia – gumka na kątnicę i pasta polerska.
 Okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna

4. Przykrycie pośrednie

- Pulpopatie odwracalne – bezobjawowe towarzyszace glebokim ubytkom
- Zlamanie korony bez obnażenia mizagi

Leczenie jednoseansowe
Ubytek oddzielony jest od miazgi cienka warstwa zdrowej zebiny
1. Wywiad
2. Badanie podmiiotowe i przedmiotowe
3. Wykonanie zdjecia RTG – ubytek gleboki drazacy do miazgi
4. Badanie zywotnosci miazgi (izolacja od dostepu sliny – reakcje prawidlowa/nieznaczenie

przedluzona); Brak dolegliwosci ze strony miazgi, slabo nasilony bol samoistny.

5. Wstepne oczyszczenie ubytku wydrazaczem/ wiertlem.
6. Wykonanie znieczulenia nasiekowego
7. Izolacja zebow od dostepu sliny za pomoca koferdamu
8. Odkazenie korony leczonego zeba oraz zebow sasiednich
9. Oczyszczenie i uformowanie ubytku wg przyjetych zasad – zaleznych od materialy wypelniajacego
10. Wymiana narzedzi na jalowe
11. Opracowanie sciany dokomorowej
12. Przemycie ubytku woda utleniona, 0.9% NaCl, osuszenie jalowymi tampoinikami z waty
13. Zalozenie stalego opatrunku biologicznego na dno ubytku w miejscu sasiadujacych z miazga –

cement WWS Life. Wykonany opatrunek nalezy przykryc klasycznym cementem podkladowym,

14. Zalozenie podklady – cement glassjonomerowy Ketac-Endo
15. Zalozenie wypelnienia stalego
16. Okresowa kontrola kliniczna oraz radiologiczna.

Endodoncja przedkliniczna rok 2

8 |

S t r o n a

Leczenie dwuseansowe
Na dnie ubytku znajduje sie przebarwiona zebina, czesciowo odwapniona. Cel: remineralizacja

odwapnionej zebiny.

1. Wywiad
2. Badanie podmiiotowe i przedmiotowe
3. Wykonanie zdjecia RTG – ubytek gleboki drazacy do miazgi
4. Badanie zywotnosci miazgi (izolacja od dostepu sliny – reakcje prawidlowa/nieznaczenie

przedluzona)

Brak dolegliwosci ze strony miazgi, slabo nasilony bol samoistny.
5. Wstepne oczyszczenie ubytku wydrazaczem/ wiertlem.
6. Wykonanie znieczulenia nasiekowego
7. Izolacja zebow od dostepu sliny za pomoca koferdamu
8. Odkazenie korony leczonego zeba oraz zebow sasiednich
9. Oczyszczenie i uformowanie ubytku wg przyjetych zasad – zaleznych od materialy wypelniajacego
10. Wymiana narzedzi na jalowe
11. Opracowanie sciany dokomorowej
12. Przemycie ubytku woda utleniona, 0.9% NaCl, osuszenie jalowymi tampoinikami z waty
13. Zalozenie na dno ubytku czasowego opatrunku biologicznego z pasty WW lub ZOE / na okres kilku

tygodni do kilku miesiecy/

14. Czasowe szczelnie zamkniecie ubytku. W przypadku ZOE mozna caly ubytek nim wypelnic.

WIZYTA II – gdy dane z wizyty i testy kliniczne wykazuja prawidlowy stan miazgi
1. Izolacja zebow od dostepu sliny za pomoca koferdamu.
2. Usuniecie czasowego wypelnienia i czasowego opatrunku z materialem odontotropowym.
3. Kontrola dna ubytku pod katem remineralizacji pozistawionej odwapnionej zebiny.
4. Wymiana narzedzi na jalowe
5. Opracowanie sciany dokomorowej
6. Doczyszczenie dnia ubytku.
7. Ponowne zalozenie opatrunku biologicznego z materialu WWS (podklad leczniczy)
8. Nalozenie podkladu izolacyjnego glassjonomerowego – Ketac-Endo
9. Zalozenie wypelnienia stalego.
10. Okresowa kontrola kliniczna.

5. Przykrycie bezpośrednie
Pulpopatie odwracalne, bezobjawowe o etiologii prochnicowej z przypadkowym obnazeniem miazgi

nie wiekszym niz 1mm2.

Pourazowe obnazenie miazgi nie wieksze niz 1mm2.
Glownie w zebach stalych niedojrzalych.

1. Wywiad
2. Badanie podmiiotowe i przedmiotowe
3. Wykonanie zdjecia RTG – ubytek gleboki drazacy do miazgi
4. Badanie zywotnosci miazgi (izolacja od dostepu sliny – reakcje prawidlowa/nieznaczenie

przedluzona)

Brak dolegliwosci ze strony miazgi, slabo nasilony bol samoistny.
5. Wstepne oczyszczenie ubytku wydrazaczem/ wiertlem.

Endodoncja przedkliniczna rok 2

9 |

S t r o n a

6. Wykonanie znieczulenia nasiekowego
7. Izolacja zebow od dostepu sliny za pomoca koferdamu
8. Odkazenie korony leczonego zeba oraz zebow sasiednich
9. Oczyszczenie i uformowanie ubytku wg przyjetych zasad – zaleznych od materialy wypelniajacego
10. Wymiana narzedzi na jalowe
11. Opracowanie sciany dokomorowej
12. Przemycie ubytku woda utleniona, 0.9% NaCl, osuszenie jalowymi tampoinikami z waty
13. Po stwierdzeniu obnazenia miazgi nalezy zatamowac krwawienie oraz delikatnie usunac skrzep.

Tampowanie przeprowadza sie jalowymi tamponikamu z waty nasaczaona woda utleniona,
zawiesina wodna wodorotlenku wapnia lub 1-2% podchlorynem sody, Skrzep najlepiej usunac
jalowym tamponikiem z waty.

14. Na obnazona miazge zaklasa sie opatrunek biologivzny. MTA, Biodentine, WW Biopulp. Po

naniesieniu pasty za pomoca nakladacza kukowego nalezy ja delkiatnie rozprowadzic upychadlem
lub tamponikiem z waty. Opatrunek powinien byc zalozony bez nadmiernego ucisku, ale tak, ale
uzyskal kontakt z powierzchnia miazgi.

15. Opatrunek z WW –najpierw przykryc podkladem cemetu WWS, a nastepnie nietwardniejaca pasta

WW.

16. Zalozenie podkladu izolacyjnego na bazie cementu glassjonomerowego – Ketac –Endo
17. Obudowa powierzchni korony
18. Okresowa kontrola kliniczna.

6. Amputacja przyżyciowa
Odciecie calej miazgi komorowej z pozostawienie odpowiednio zaopatrzonej materialem

odontotropowym miazgi korzeniowej. Pulpopatie odwracalne bezobjawowe z prochnicowym
obnazeniem miazgi, pourazowe obnazenie miazgi.

1. Wywiad
2. Badanie podmiiotowe i przedmiotowe
3. Wykonanie zdjecia RTG – ubytek gleboki drazacy do miazgi
4. Badanie zywotnosci miazgi (izolacja od dostepu sliny – reakcje prawidlowa/nieznaczenie

przedluzona)

Brak dolegliwosci ze strony miazgi, slabo nasilony bol samoistny.
5. Wstepne oczyszczenie ubytku wydrazaczem/ wiertlem.
6. Wykonanie znieczulenia nasiekowego
7. Izolacja zebow od dostepu sliny za pomoca koferdamu
8. Odkazenie korony leczonego zeba oraz zebow sasiednich
9. Oczyszczenie i uformowanie ubytku wg przyjetych zasad – zaleznych od materialy wypelniajacego
10. Wymiana narzedzi na jalowe
11. Opracowanie sciany dokomorowej
12. Przemycie ubytku woda utleniona, 0.9% NaCl, osuszenie jalowymi tampoinikami z waty
13. Zniesienie sklepienia komory za pomoca kulki diaentowej na turbnie,
14. Amputacja miazgi koronowej (ostry wydrazacz, wietlo rozyczka na katnicy, kulka diament na turbine

– pamietac o zasadach ochrony miazgi przed przegrzeniem – obfite chlodzenie)

15. Kontrola i zahamowanie krawaienia i usuniecia skrzepu.

Endodoncja przedkliniczna rok 2

10 |

S t r o n a

16. Zaopatrzenie miazgi dokonuje sie po ustapieniu krawienia. Opatrunek biologiczny o dobrym

przyleganiu do miazgi na kikuty ( a w przypadku wielokorzeniowych na cale dno). Na bazie Ca(OH)2,
MTA, Biodentine

17. Nalozenie podkladu izolacyjnego za pomoca nakladacza kulkowego
18. Ściągnięcie koferdamu
19. Odbudowa korony zeba
20. Okresowa kontrola kliniczna i radiologiczna.

Badania kontrolne przebiegu gojenia po zastosowaniu leczenia biologicznego:
 proces tworzenia mostow zebinowych
 stan tkanek okolowierzcholkowych
 postep w zakresie formowania korzenia/resorpcji fizjologicznej
 obecnosc ognisk patologicznych resorpcji wew/zew
 stan przyzebia okolowierzcholkowego i brzeznego


Metoda klasyczna crown-down
1. Pomiar czesciowej dlugosci kanalu i badanie droznosci w obrebie prostej (przykomorowej) czesci

kanalu

2. Opracowanie prostej (przykomorowej) czesci kanalu



wykonywazne przy pomocy pilnikow H



pierwszy, a zarazem najgrubszy dostosowany do srednicy ujscia kanalu



kolejne, kazdy o numer mniejszy od poprzedniego wprowadzamy coraz glebiej, az do konca czesci
prostej kanalu



kazdy wprowadzamy bez nacisku na taka glebokosc, na jaka wchodzi bez oporu



wykonujemy ruchy typu gora-dol



konczymy na pilniku nr 35 lub nr 45

3. Badanie droznosci przywierzcholkowej czesci kanalu
4. Pomiar dlugosci roboczej kanalu
5. Opracowanie przywierzcholkowej czesci kanalu



wykonywane przy pomocy pilnikow Kerra



znamy dl robocza kanalu i dlugosc jego (juz opracowanej) prostej czesci



znamy dlugosc pozostalej, przywirzcholkowej czesci kanalu – przyjmujemy okreslony rozmiar
pilnika glownego (MF) np.: 30, ktorym opracowywac bedziemy czesc przywierzcholkowa



aby spelnic ten warunek pracujemy pilnikami o rozmiarach 40, 35 i 30 przy czym kolejny
wprowadzamy o 1-2 mm glebiej



pilnikiem glownym pracujemy dluzej i tylko on osiaga wierzcholek fizjologiczny



wygladzamy sciany kanalu pilnikiem H wprowadzonym na pelna dlugosc robocza (MF)

Endodoncja przedkliniczna rok 2

11 |

S t r o n a

ANATOMIA ZĘBÓW I PUNKTY TREPANACYJNE (PT)

1) Siekacz górny przyśrodkowy (11, 21)

Korzeń: 1 Kanał: 1 Komora: spłaszczona, trzy uchyłki

2) Siekacz górny boczny (12, 22)

Korzeń: 1 Kanał: 1 Komora: spłaszczona, dwa uchyłki

3) Siekacz dolny przyśrodkowy (31, 41)

Korzeń: 1 Kanał: 1 (60%) lub 2 Komora: spłaszczona, dwa lub trzy uchyłki

4) Siekacz dolny boczny (32, 42)

Korzeń: 1 Kanał: 1 lub 2 Komora: spłaszczona, dwa lub trzy uchyłki

5) Kieł górny (13, 23)

Korzeń: 1 Kanał: 1 Komora: obszerna, jeden ostry uchyłek

6) Kieł dolny (33, 43)

Korzeń: 1 Kanał: 1 lub 2 (2-gi kanał to k. językowy) Komora: obszerna, jeden ostry uchyłek

7) Przedtrzonowiec górny pierwszy (14, 24)

Korzeń: 2 (80%) 1 (19%) 3 (1%) – podniebienny + policzkowy (przedni i tylny gdy 3 korzenie)
Kanał: 2 – podniebienny + policzkowy
Komora: wąska mezjalno-dystalnie, szeroka policzkowo-podniebiennie, 2 guzki i 2 uchyłki

8) Przedtrzonowiec górny drugi (15, 25)

Korzeń: 1 (75%), 2 (24%) 3 (1%)
Kanał: 1 – rzadko 2
Komora: wąska m-d, szeroka policzkowo-podniebiennie

9) Przedtrzonowiec dolny pierwszy (34, 44)

Korzeń: 1
Kanał: 1 (75%) może się rozwidlać; 2 (25%) policzkowy+językowy
Komora: poszerzona policzkowo-językowo, jeden uchyłek do guzka policzkowego

10) Przedtrzonowiec dolny drugi (35, 45)

Korzeń: 1
Kanał: 1 (90%)
Komora: spłaszczona m-d, obszerna, dwa uchyłki: wyższy w guzku policzkowym, niższy w
językowym

11) Trzonowiec górny pierwszy (16, 26)

Korzeń: 3 (85%) policzkowy bliższy, policzkowy dalszy, podniebienny
Kanał: 3 lub 4 (policzkowy bliższy dodatkowy)
Komora: obszerna, 1/3 wysokości komory, uchyłki odpowiadają liczbie guzków

12) Trzonowiec górny drugi (17, 27)

Korzeń: 3 (80%) podniebienny, policzkowy tylny i przedni
Kanał: 3 podniebienny, policzkowy tylny i przedni
Komora: trójkątna – gdy 3 guzki, a gdy 4 guzki to taka jak w zębie 16,26; liczba uchyłków=liczbie
guzków

13) Trzonowiec górny trzeci (18, 28) i Trzonowiec dolny trzeci (38, 48)

Zróżnicowanie morfologiczne

14) Trzonowiec dolny pierwszy (36, 46)

Korzeń: 2 (bliższy i dalszy) lub 3 (bliższy, dalszy językowy, dalszy policzkowy)
Kanał: 3 (dystalny, mezjalny policzkowy, mezjalny językowy)
Komora: w 2/3 bliższej zęba, 4 rogi miazgi

15) Trzonowiec dolny drugi (37,47)

Korzeń: 2 (84% bliższy i dalszy)
Kanał: 3 mezjalny policzkowy, mezjalny językowy, dystalny Komora: podobna do 36,46

Endodoncja przedkliniczna rok 2

12 |

S t r o n a

Punkt trepanacyjny – miejsce na powierzchni koron zębów najdogodniejsze dla dotarcia do komory
(niewielka warstwa twardych tkanek zęba) i zapewniające optymalne dojście do ujść kanałów i dalszą
pracę w obrębie jamy zęba.

Położenie punktów trepanacyjnych
siekacz górny przyśrodkowy - na powierzchni podniebiennej w miejscu największej wklęsłości pod
guzkiem zębowym; poszerzenie endo: o zarysie trójkąta o zaokrąglonych kątach, zwróconego
podstawą do brzegu siecznego

siekacz górny boczny i siekacze dolne na środku powierzchni językowej; poszerzenie endo siekacz
górny boczny: o zarysie trójkąta o zaokrąglonych kątach, zwróconego podstawą do brzegu siecznego;
poszerzenie endo w siekaczach dolnych: owal przesunięty w stronę brzegu siecznego

kieł górny na środku powierzchni podniebiennej do tyłu od podłużnego zgrubienia szkliwnego,
powyżej podstawy trójkąta brzegu siecznego; poszerzenie endo: owal przesunięty bliżej guzka
siecznego

kieł dolny nieco bliżej brzegu siecznego niż w kle górnym; poszerzenie endo: owal przesunięty w stronę
brzegu siecznego

przedtrzonowce górne i przedtrzonowiec dolny drugi w środku bruzdy na powierzchni żującej;
poszerzenie endo: owal spłaszczony mezjalno-dystalnie

przedtrzonowiec dolny pierwszy - na powierzchni żującej w połowie odległości pomiędzy guzkami,
dystalnie od grzebienia szkliwnego łączącego guzki; poszerzenie endo: nieznacznie spłaszczony owal, a
jeśli dwa kanały, należy go wydłużyć w kierunku policzkowo-językowym

trzonowce górne i dolne - w bruździe, na środku powierzchni żującej; poszerzenie endo w górnych:
czworobok, bok najkrótszy od strony podniebiennej równolegle do bruzdy centralnej, drugi co do
długości bok policzkowy, bok najdłuższy mezjalny, trzeci co do długości dystalny; dolny drugi
trzonowiec: trójkąt lub trapez