190

Katarzyna POTACZA

ŁA

Akademia

Świętokrzyska w Kielcach

ZNACZENIE MEDIACJI W ZAPOBIEGANIU ZJAWISKU

PRZEST

ĘPCZOŚCI NIELETNICH

Wst

ęp

W dzisiejszym

świecie obserwujemy coraz bardziej rozpowszechniającą się

patologizacj

ę życia społecznego, wzrasta odsetek dzieci i młodzieży przejawiają-

cych zachowania aspo

łeczne, nadużywających alkoholu i narkotyków, uwikłanych

w ró

żnego rodzaju kradzieże, akty przemocy i agresji.

Patologie spo

łeczne to takie zachowania, które są niezgodne z ogólnie przyję-

tymi normami, które s

ą społecznie szkodliwe i potępiane przez społeczeństwo.

Niew

ątpliwie w każdym społeczeństwie patologia społeczna stanowi bardzo

trudny problem spo

łeczny, tym istotniejszy, gdy coraz młodsze dzieci i młodzież

podejmuj

ą zachowania o charakterze przestępczym, które zaliczono do najgroź-

niejszych odmian patologii spo

łecznej.

W obliczu rosn

ącego poczucia zagrożenia społeczeństwa i jednostek przed

przest

ępczością, należy szczególną opieką, troską, oraz działaniami profilaktycz-

nymi otoczy

ć młodzież, a także dążyć do zapobiegania wykolejeniu społecznemu,

które cz

ęsto stanowi konsekwencję dziecięco- młodzieżowego nieprzystosowania

spo

łecznego wyrażającego się popełnianiem przestępstw.

Istotne jest ponadto zwrócenie uwagi na niebezpiecze

ństwo„zasilania źródeł

przest

ępczości dorosłych” przez wykolejenie się społeczne nieletnich przestępców,

którzy z czasem mog

ą stać się dorosłymi przestępcami.

1

Jedn

ą z metod oddziaływania, przeciwdziałającą zjawisku przestępczości jest

mediacja, która stanowi taki sposób rozwi

ązywania konfliktów, aby nikt nie czuł się

gorszy i pokrzywdzony. Bezpo

średnia konfrontacja z czynem, potępienie czynu,

a nie cz

łowieka, zmierza do przejęcia poczucia odpowiedzialności za własne po-

st

ępowanie, oraz rokuje nadzieje na wychowanie młodych ludzi i całego społe-

cze

ństwa poszukujących pokojowych rozwiązań konfliktu.

Wed

ług E. Bieńkowskiej mediacja jest najmłodszą spośród wszystkich zna-

nych reakcji na przest

ępstwo, a jej pojawienie się jest przede wszystkim następ-

stwem stwierdzenia,

że tradycyjne systemy wymiaru sprawiedliwości, bazujące na

karze pozbawienia wolno

ści, zawiodły pokładane w nich nadzieje na przezwycię-

żenie zjawiska przestępczości.

2

Geneza i definicje sprawiedliwo

ści naprawczej

Sprawiedliwo

ść naprawcza. stanowi jeden ze środków alternatywnych, które

zacz

ęto wprowadzać wobec sprawców przestępstw w wielu krajach europejskich,

Kanadzie i Stanach Zjednoczonych ju

ż w latach siedemdziesiątych, a jej celem

by

ło zastąpienie dotychczasowych, tradycyjnych kar polegających na pozbawieniu

wolno

ści.

Badania wiktymologiczne dowiod

ły, iż ofiara przestępstwa cierpi nie tylko

wskutek szkód b

ędących konsekwencją czynu przestępczego. Bardzo często cier-

1

B. Ho

łysz: Kryminologia. Warszawa 1994, s. 601

2

E. Bie

ńkowska: Poradnik mediatora. Warszawa 1999, s. 11

191

pieniom tym towarzysz

ą skutki wtórne, takie jak urazy, dyskomfort wynikający

z udzia

łu w procesie karnym, wielokrotne i długotrwałe przesłuchiwania, a także

deprymuj

ąca atmosfera nie uwzględniająca psychicznych potrzeb ofiary przestęp-

stwa. Wyniki bada

ń umożliwiły sformułowanie postulatu, o konieczności uprzed-

miotowienia ofiary przest

ępstwa, a więc zapewnienia jej pełnego udziału w proce-

sie karnym, mo

żliwość bezpośredniego wpływania na jego rezultat, zapobiegania

jej stygmatyzacji. Idea ta da

ła początek modelowi tzw. sprawiedliwości naprawczej

zwanej inaczej zado

ścuczynieniowej, remedialnej, restorative justice, której pod-

stawowym narz

ędziem jest mediacja.

3

W literaturze przedmiotu najcz

ęściej przytaczana jest definicja T.F. Marshalla,

który postuluje, i

ż sprawiedliwość naprawcza to proces, w którym spotykają się

wszystkie strony zwi

ązane z konkretnym przestępstwem, by wspólnie rozstrzy-

gn

ąć, jak zaradzić jego skutkom i ich następstwom na przyszłość.

4

Definicja T.F. Marshalla uwzgl

ędnia istotne elementy sprawiedliwości napraw-

czej, traktuj

ąc ją jako proces, podczas którego obie strony wspólnie poszukują

rozwi

ązania problemu, natomiast w definicji tej nie przedstawiono różnicy między

tradycyjn

ą sprawiedliwością postrzeganą jako swoistego rodzaju represja, a spra-

wiedliwo

ścią naprawczą.

Wed

ług M. Wrighta w sprawiedliwości naprawczej priorytetową ideą jest na-

prawienie krzywdy wyrz

ądzonej czynem przestępczym, a w szczególności umożli-

wienie lub wymaganie, by sprawca- je

śli jest znany, podjął działanie naprawcze,

oraz umo

żliwienie ofierze-jeśli sobie tego życzy, uczestniczenia w dyskusji ze

sprawc

ą na temat formy zadośćuczynienia. Społeczność lokalna powinna być włą-

czona w realizacj

ę takiego procesu.

5

Przedstawiona powy

żej charakterystyka terminu sprawiedliwości naprawczej

opracowana przez M. Wrighta uwzgl

ędnia szersze aspekty pojęcia, zwracając

uwag

ę na pełne uwzględnienie potrzeb ofiary, możliwość zadośćuczynienia za

wyrz

ądzoną krzywdę, możliwość kontaktu ze sprawcą, a także skłonienie sprawcy

czynu karalnego do odpowiedzialno

ści.

Sprawiedliwo

ść naprawcza według B. Czaneckiej-Dzialuk i D. Wójcik prezen-

tuje model oparty na restytucji, a wi

ęc przywróceniu o ile to możliwe, stanu sprzed

przest

ępstwa, oraz na zadośćuczynieniu ofierze. Jest to model sprawiedliwości,

w którym potrzeby i interesy ofiary staj

ą się priorytetowe, a sprawiedliwość nastę-

puje, gdy sprawca przest

ępstwa przyjmuje na siebie odpowiedzialność za swoje

zachowanie, ofiara nie czuje si

ę wiktymizowana, a lęk przed przestępczością

w spo

łeczeństwie zdecydowanie obniża się. W modelu sprawiedliwości naprawczej

w

łącza się ofiarę, sprawcę i społeczność w poszukiwanie rozwiązania konfliktu,

który promuje wynagrodzenie krzywdy wyrz

ądzonej przez sprawcę poprzez za-

do

śćuczynienie ofierze, pojednanie z nią.

6

Sprawiedliwo

ść naprawcza zgodnie z definicją opracowaną przez członków

organizacji Mediation UK to system wymiaru sprawiedliwo

ści, którego celem jest

naprawienie w jak najwi

ększym możliwym stopniu szkód wyrządzonych ofierze,

oraz pot

ępienie przestępstwa poprzez wymaganie, żeby sprawca przyjął odpowie-

3

S. Tusznik, M. Wojtkowiak: Mediacje i negocjacje jako formy rozwi

ązywania konfliktu. Kielce, 2004, s. 85

4

B. Czarnecka-Dzialuk, D.Wójcik: Mediacja w sprawach nieletnich w

świetle teorii i badań. Warszawa,

2001, s. 14

5

Ibidem, s. 15

6

Ibidem, s. 15

192

dzialno

ść za jego popełnienie i wynagrodził stosownie straty ofierze lub społeczno-

ści. Pomaga ona również sprawcom odzyskać akceptację społeczną jako ludziom
przestrzegaj

ącym praw członków społeczeństwa.

7

Istotne jest to, aby unika

ć eskalacji konfliktu między stronami i nie odwoływać

si

ę do przemocy, jaką stanowi kara pozbawienia wolności dla sprawcy przestęp-

stwa, bowiem zwalczanie przemocy przemoc

ą jest nieefektywne i zasadniczo nie

przynosi zak

ładanych rezultatów. Priorytetowym elementem sprawiedliwości na-

prawczej jest dialog i negocjacje, co zak

łada aktywne uczestnictwo sprawcy i ofiary

w procesie i jest przeciwie

ństwem modelu retrybutywnego, w którym kara stygma-

tyzuje, degraduje, traumatyzuje, utrudnia integracj

ę społeczną ofiary i sprawcy

i w konsekwencji nasila konflikt. Podej

ście naprawcze w postaci stosowania me-

diacji bardzo cz

ęsto prowadzi do rozwiązania konfliktu, a tym samym uzyskania

rozwi

ązania satysfakcjonującego dla obu stron.

Czym jest mediacja?
W modelu sprawiedliwo

ści naprawczej, skoncentrowanym na działaniu zmie-

rzaj

ącym do naprawienia lub zrekompensowania krzywdy wyrządzonej przestęp-

stwem, istotn

ą rolę odgrywa instytucja mediacji.

W literaturze przedmiotu mo

żna napotkać stwierdzenie, że aby zrozumieć

czym jest mediacja, nale

ży najpierw zastanowić się czym ona nie jest.

Ch. Pelikan prezentuj

ąc definicję mediacji stwierdza, że mediacja nie polega

na pob

łażliwym traktowaniu sprawcy przez wymiar sprawiedliwości, nie jest daro-

waniem sprawcy zas

łużonej kary, mediacja nie jest uszczęśliwianiem na siłę ofiary

przest

ępstwa, nie jest też terapią. Mediacja jest natomiast sposobem naprawienia

z

ła, które zostało wyrządzone i odbudową więzi, które społecznych, które zostały

zerwane.

8

M. Wright definiuje mediacj

ę jako negocjowanie przez osoby lub grupy osób-

ofiary i sprawców b

ędące w konflikcie, przy pomocy mediatorów, którzy ułatwiają

proces ale nie narzucaj

ą rozwiązania. Celem mediacji może być wyrażenie uczuć,

rozwi

ązanie sporu, lub zgoda co do odszkodowania.

T.F. Marshall okre

śla mediację jako proces, w którym stronom przestępstwa

umo

żliwia się, jeśli sobie tego życzą, aktywne uczestniczenie w rozstrzygnięciu

kwestii wynikaj

ących z przestępstwa, przy pomocy bezstronnej osoby trzeciej lub

mediatora.

9

W powy

ższych definicjach mediacji na szczególną uwagę zasługują pewne

elementy, które wyra

źnie uwypuklają jej charakter i znaczenie, takie jak dynamicz-

no

ść procesu mediacji, dobrowolność uczestnictwa, neutralność mediatora oraz

potrzeba rozwi

ązania zaistniałego konfliktu.

Etapy procesu mediacji
W post

ępowaniu mediacyjnym niezmiernie istotne jest konsekwentne realizo-

wanie poszczególnych etapów dzia

łania.

Etap I – to profesjonalne zapoznanie si

ę ze sprawą zakwalifikowaną do me-

diacji.

7

Ibidem, s. 16

8

Ch. Pelikan: Mediacja mi

ędzy ofiarą a sprawcą przestępstwa w Austrii. W: Czarnecka- Dzialuk B.,

D. Wójcik, op. cit., s. 59.

9

Czarnecka- Dzialuk B., D. Wójcik, op. cit., 17

193

Etap II – nawi

ązanie kontaktu ze stronami- w pierwszej kolejności ze sprawcą

przest

ępstwa, a następnie z osobą poszkodowaną. Pierwszy kontakt ma przede

wszystkim charakter informacyjny i s

łuży wyjaśnieniu czym jest mediacja, jakie

daje korzy

ści, a także umożliwia uzyskania zgody obu stron na udział w postępo-

waniu mediacyjnym.

Etap III – stanowi

ą rozmowy wstępne prowadzone z każdą ze stron oddziel-

nie, ich celem jest bli

ższe poznanie stron konfliktu, a zwłaszcza poznania ich emo-

cji co do zaistnia

łego przestępstwa- poczucie krzywdy, poczucie winy i odpowie-

dzialno

ści, a także poznanie ich oczekiwań i realnych możliwości w kwestii za-

do

śćuczynienia.

Etap IV – spotkanie „twarz

ą w twarz” i umożliwienie stronom prowadzenia

negocjacji, na tym etapie mediator czuwa nad przebiegiem spotkania, szczególnie
kontroluje stan emocji stron, nie dopuszcza do eskalacji agresji, dba o prawid

łowe

formy komunikacji, u

łatwia osiągnięcie porozumienia. W przypadku braku zgody

jednej ze stron na wspólne spotkanie, stosuje si

ę tzw. mediację pośred-

ni

ą(wahadłową), która zakłada aktywne uczestnictwo mediatora pośredniczącego

ca

łkowicie w kontakcie między osobami, których spór dotyczy. W przypadku sytu-

acji trudnych, kumulacji napi

ęcia i agresji stosuje się rozmowy na osobności tzw.

„pój

ście na galerię”, które służą rozładowaniu negatywnych emocji.

Etap V – polega na opracowaniu wersji ugody mi

ędzy stronami, którą w przy-

padku doj

ścia do porozumienia podpisują obie strony, ale także mediator. Umowa

powinna zawiera

ć.opis istoty konfliktu, zakres zobowiązań jakie strony na siebie

bior

ą, termin i sposób ich realizacji.

Etap VI – ostatni etap stanowi sporz

ądzenie przez mediatora sprawozdania z

przebiegu i wyniku mediacji, oraz przekazanie sprawozdania organowi, który zleci

ł

post

ępowanie mediacyjne. Sprawozdanie powinno zawierać sygnaturę akt sprawy,

okre

ślenie miejsca i czasu prowadzenia mediacji, wymienienie osób uczestniczą-

cych- w przypadku nieletnich wskazana jest podczas post

ępowania mediacyjnego

obecno

ść rodziców, ponadto w sprawozdaniu powinny się znaleźć informacje o

przebiegu mediacji, o tym czy ugoda zosta

ła zawarta, jeżeli tak wówczas koniecz-

ne jest do

łączenie jej kopii. Sprawozdanie powinno być uwieńczone podpisem

mediatora.

10

Zasady post

ępowania mediacyjnego

W procesie mediacji priorytetow

ą rolę odgrywają zasady, według których po-

winna przebiega

ć cała procedura mediacyjna. Do podstawowych zasad należą:

I. Zasada dobrowolno

ści mediacji – naczelna idea mediacji to brak przymusu,

strony uczestnicz

ą w procesie.z własnej woli, podczas pierwszego spotka-

nia.uzyskuj

ą jednoznaczną informację o możliwości wycofania się na każdym eta-

pie post

ępowania mediacyjnego.

II. Zasada równo

ści stron – dotyczy problemu nierówności pozycji

stron(„s

łabszy”-„silniejszy”) podczas postępowania mediacyjnego, który może się

ujawni

ć w kontekście wieku, poziomu wykształcenia, pozycji społecznej,.sytuacji

finansowej, stosunku zale

żności między stronami( np. mediacja między rodzicami

a dzie

ćmi, lub między małżonkami w aspekcie przemocy domowej). Istotne jest to,

i

ż obie strony konfliktu mają równe prawa i powinny być jednakowo traktowane.

10

S. Tusznik, M. Wojtkowiak, op. cit., s.103-104

194

III. Zasada neutralno

ści i bezstronności mediatora – mediator jako osoba

„trzecia” powinien czuwa

ć nad przebiegiem mediacji, zachęcać strony do wyraża-

nia uczu

ć, wrażeń i opinii, natomiast powinien pozostać neutralny wobec przedmio-

tu sporu. Mediator nie powinien narzuca

ć stronom własnych rozwiązań, nawet

wtedy, gdy wed

ług niego byłyby one najbardziej korzystne i satysfakcjonujące dla

stron konfliktu.

IV. Zasada poufno

ści mediacji – informacje uzyskane podczas rozmów me-

diacyjnych powinny by

ć traktowane jako poufne i niedopuszczalne jest ich przeka-

zywanie.ani osobom prywatnym ani

żadnym instytucjom. Jedynie na bardzo wy-

ra

źne żądanie stron mediator może przekazać informacje sądowi. Dokumentacja

dotycz

ąca postępowania mediacyjnego również powinna być stosownie zabezpie-

czona.

V. Zasada akceptowalno

ści – dotyczy wyrażenia przez strony zgody na oso-

b

ę mediatora, w przypadku jakichkolwiek wątpliwości istnieje możliwość zmiany

osoby mediatora. Zasada akceptowalno

ści oznacza ponadto wyrażenie zgody na

ustalone.pomi

ędzy mediatorem a stronami na początku spotkania reguły media-

cyjne.

Przestrzeganie podstawowych zasad procesu mediacji stanowi jeden z naj-

istotniejszych elementów ca

łości pozytywnie zakończonego, satysfakcjonującego

obie strony i mediatora post

ępowania mediacyjnego

Mediacja a zapobieganie przest

ępczości

M. Wright w artykule „ Sprawiedliwo

ść naprawcza i mediacja” wygłoszonym w

ramach konferencji „Probacyjne

środki polityki karnej-stan i perspektywy”, która

odby

ła się w Popowie w dniach 20-21 październik 2000 r. przedstawił bardzo inte-

resuj

ący przykład funkcjonowania sprawiedliwości naprawczej i mediacji.
„Pó

źną nocą na przystanku autobusowym pewien szesnastoletni młody czło-

wiek ukrad

ł kobiecie torebkę. Został złapany, przyznał się do tego co zrobił, i zgo-

dzi

ł się spotkać z kobietą w obecności przeszkolonych mediatorów wolontariuszy.

Przyszed

ł ze swoją matką, a kobiecie towarzyszył mąż. Pokrzywdzona kobieta

zapyta

ła sprawcę, jak mógł to zrobić wiedząc, jak odczułaby taki sam czyn jego

w

łasna matka. Młody człowiek wstydził się tego, co zrobił i bał się, że zostanie

wyrzucony ze szko

ły tuż przed egzaminami, dlatego nie chciał, aby w szkole kto-

kolwiek dowiedzia

ł się, co się stało. Wyjaśniono mu, że nie jest to możliwe, ale

uzgodniono,

że poinformowany zostanie tylko wychowawca. Chłopiec przeprosił za

swoje zachowanie i zaproponowa

ł wynagrodzenie ofierze poniesionej szkody. Po-

krzywdzona kobieta powiedzia

ła, że pragnie tylko otrzymać przeprosiny na piśmie,

poza tym niczego nie oczekuje dla siebie, jednak chcia

łaby, aby wykonał jakąś

prac

ę społeczną na rzecz ludzi, którym wiedzie się gorzej niż jemu samemu.

Uzgodniono,

że kurator dla młodzieży znajdzie mu pracę w ramach programu po-

legaj

ącego na pomaganiu dzieciom niepełnosprawnym w jeździe konnej, kurator

sprawdzi, czy m

łody człowiek przepracował uzgodnioną liczbę godzin i będzie

o tym na bie

żąco informował ofiarę”.

11

Powy

ższy przykład dobrze obrazuje ideę sprawiedliwości naprawczej i media-

cji, która stanowi jeden z alternatywnych

środków stosowanych w zapobieganiu

11

M. Wright: Sprawiedliwo

ść naprawcza i mediacja. W: Probacyjne środki polityki karnej- stan i per-

spektywy, Materia

ły z konferencji zorganizowanej przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności, 20

-21 pa

ździernik 2000r, Popowo, s. 265-266

195

przest

ępczości nieletnich, odmiennych od tradycyjnej kary polegającej na pozba-

wienia wolno

ści bezwzględnym bądź z zawieszeniem.

Mediacja przynosi spore korzy

ści zarówno pokrzywdzonej ofierze, sprawcy

czynu karalnego, ale równie

ż całemu społeczeństwu, powstaje więc swoistego

rodzaju wspó

łzależność trójstronna- ofiara, przestępca, społeczeństwo.

Przest

ępstwo dotyka przede wszystkim ofiarę i reakcja społeczeństwa powin-

na w g

łównej mierze opierać się na udzieleniu stosownej pomocy. Dzięki mediacji

ofiara nie spotyka si

ę z powtórną wiktymizacją, może poczuć się usatysfakcjono-

wana z udzia

łu w procesie, uzyskać zadośćuczynienie nie tylko finansowe, ale

równie

ż moralne. Ponadto ofiara ma możliwość uzyskania ważnych dla niej infor-

macji o motywach dzia

łania sprawcy, może zapytać dlaczego właśnie ona została

poddana tak traumatycznym prze

życiom, ma możliwość głośnego wyrażenia

i u

świadomienia sprawcy wyrządzonej przez niego krzywdy i szkody, a także po-

zbycia si

ę lęku przed przestępczością w przyszłości.

W sytuacji, gdy sprawca czynu karalnego jest znany, powinno si

ę od niego

za

żądać naprawienia krzywdy wyrządzonej ofierze w aspekcie finansowym, bądź

w aspekcie moralnym. Ofiara i przest

ępca powinni mieć możliwość spotkania się

w celu uzgodnienia mi

ędzy sobą naprawienia szkody. Naprawienie szkody nie jest

jednak jedynym celem, bezpo

średni kontakt pomiędzy sprawcą czynu karalnego

a ofiar

ą jest bardzo ważny, i dlatego tak wiele ofiar i przestępców, którzy wzięli

udzia

ł w mediacji, uznało to za bardzo pomocny proces. Tym, co wiele ofiar bardzo

sobie ceni, jest mo

żliwość spotkania się z przestępcą w bardziej komfortowych

warunkach ni

ż sala sądowa i uzgodnienie odpowiedniego naprawienia szko-

dy..Do

świadczenie wielu krajów pokazuje, że mediacje pomiędzy ofiarą a sprawcą

czynu karalnego lub organizowanie „ konferencji” z udzia

łem członków rodziny,

przynosi ofiarom wi

ęcej satysfakcji niż postępowanie sądowe, przestępcy widzą

w tym sens, i istniej

ą już pierwsze oznaki, że mniej z nich wkracza ponownie na

drog

ę przestępstwa.

12

Sprawca czynu karalnego poprzez polubowne rozwi

ązanie konfliktu, na sku-

tek negocjacji, unika na

łożenia surowszych sankcji karnych i stygmatyzacji, ma

mo

żliwość zrozumienia konsekwencji popełnionego przez siebie czynu, koniecz-

no

ści naprawienia jego skutków i zadośćuczynienia skrzywdzonej przez niego

ofierze.

Mediacja jako proces, który nie opiera si

ę na strachu, lecz na szacunku dla

zwyczajnego ludzkiego odczuwania ka

żdego człowieka przynosi wielorakie korzy-

ści zarówno dla ofiary, sprawcy, ale także całego społeczeństwa. Niezmiernie waż-
n

ą korzyścią dla pokrzywdzonej osoby jest możliwość bycia wysłuchanym, możli-

wo

ść mówienia o swojej prawdzie, możliwość zadawania pytań i uzyskiwanie od-

powiedzi dlaczego w

łaśnie ona stała się ofiarą i czy podobna sytuacja nie grozi jej

ponownie. Osoba pokrzywdzona poprzez proces mediacji, spotkanie „twarz

ą

w twarz” pozbywa si

ę lęku przed sprawcą, zdobywa doświadczenie, jak należy się

chroni

ć aby nie zostać ofiarą, unika nadmiernego rozgłosu, ma możliwość otrzy-

mania w stosunkowo nied

ługim czasie zadośćuczynienia, a przede wszystkim,

kiedy wypowiada s

łowo.„przebaczam” odczuwa komfort psychiczny i ogromną

ulg

ę. Sprawca czynu karalnego dzięki procesowi mediacji odnosi również korzyści

poprzez wspó

łuczestniczenie w rozwiązaniu swojej sprawy, współdecydowaniu

12

M. Wright, op. cit., s. 266-267

196

o sobie, ma mo

żliwość przeproszenia oraz zadośćuczynienia osobie pokrzywdzo-

nej, dostaje szans

ę zrozumienia krzywdy, jaką wyrządził, a także uniknięcia roz-

g

łosu sprawy. Ponadto sprawca poprzez dobrowolne poddanie się procesowi me-

diacji otrzymuje szans

ę na uniknięcie stygmatyzacji, surowszych sankcji karnych

oraz mo

żliwość powrotu do normalnego życia. Mediacja jako forma sprawiedliwo-

ści naprawczej przynosi także korzyści całemu społeczeństwu, wszystkim obywa-
telom poniewa

ż przywraca społeczne zaufanie do wymiaru sprawiedliwości, sprzy-

ja szeroko poj

ętej edukacji społeczeństwa, w tym również edukacji prawnej, przy-

wraca spo

łeczne poczucie bezpieczeństwa i jest bardzo korzystna dla społeczno-

ści lokalnej.

13

Konkluzja
Dzisiejszej m

łodzieży przyszło żyć w niełatwych czasach pełnych agresji, bru-

talno

ści, przemocy, gdzie patologia społeczna zatacza coraz szersze kręgi i z roku

na rok.obni

ża się wiek młodych osób dokonujących czynów karalnych. Przestęp-

czo

ść nieletnich została zaliczona do jednej z najgroźniejszych i najbardziej nie-

bezpiecznych odmian patologii spo

łecznej, koniecznym staje się więc podjęcie

dzia

łań mających na celu zapobieganie, ograniczenie i eliminowanie zjawiska

przest

ępczości wśród młodych ludzi.

Mediacja, jako metoda rozwi

ązywania problemów związanych z przemocą,

a tak

że z sytuacjami konfliktu, uczy przede wszystkim dialogu, szacunku dla inno-

ści, cudzych poglądów, respektowania praw. Ponadto mediacja umożliwia współ-
decydowanie o sobie i swojej aktualnej sytuacji, wzi

ęcie odpowiedzialności za wła-

sne czyny, poniesienie konsekwencji, zrozumienie wyrz

ądzonej krzywdy.

Przest

ępcy stwierdzają, że spotkanie się z ofiarą jest dla nich trudniejsze niż

pobyt w wi

ęzieniu, gdyż zmusza ich do stanięcia twarzą w twarz z tym, czego się

dopu

ścili, ale widzą też, że jest to sprawiedliwe, i daje się zauważyć większą goto-

wo

ść oszczędzenia ofierze stresu, jakim jest rozprawa sądowa.

14

Mediacja znacznie cz

ęściej powinna być stosowana w przypadku czynów

o niskiej szkodliwo

ści społecznej, zamiast tradycyjnych sankcji karnych, bowiem

wype

łnianie czy przepełnianie więzień niczego nie zmienia, natomiast ideą postę-

powania mediacyjnego jest zmniejszanie przest

ępczości polegające na rozwiązy-

waniu problemów.

13

J. Waluk: Mediacja jako forma sprawiedliwo

ści naprawczej- korzyści dla stron. „Mediator” 2005,

nr 2(33), s. 42-43

14

M. Wright, op. cit., s. 268