190

Katarzyna POTACZAŁA

Akademia Świętokrzyska w Kielcach

ZNACZENIE MEDIACJI W ZAPOBIEGANIU ZJAWISKU

PRZESTĘPCZOŚCI NIELETNICH

Wstęp

W dzisiejszym świecie obserwujemy coraz bardziej rozpowszechniającą się

patologizację życia społecznego, wzrasta odsetek dzieci i młodzieży przejawiają-

cych zachowania aspołeczne, nadużywających alkoholu i narkotyków, uwikłanych

w różnego rodzaju kradzieże, akty przemocy i agresji.

Patologie społeczne to takie zachowania, które są niezgodne z ogólnie przyję-

tymi normami, które są społecznie szkodliwe i potępiane przez społeczeństwo.

Niewątpliwie w każdym społeczeństwie patologia społeczna stanowi bardzo

trudny problem społeczny, tym istotniejszy, gdy coraz młodsze dzieci i młodzież

podejmują zachowania o charakterze przestępczym, które zaliczono do najgroź-

niejszych odmian patologii społecznej.

W obliczu rosnącego poczucia zagrożenia społeczeństwa i jednostek przed

przestępczością, należy szczególną opieką, troską, oraz działaniami profilaktycz-

nymi otoczyć młodzież, a także dążyć do zapobiegania wykolejeniu społecznemu,

które często stanowi konsekwencję dziecięco- młodzieżowego nieprzystosowania

społecznego wyrażającego się popełnianiem przestępstw.

Istotne jest ponadto zwrócenie uwagi na niebezpieczeństwo„zasilania źródeł

przestępczości dorosłych” przez wykolejenie się społeczne nieletnich przestępców,

którzy z czasem mogą stać się dorosłymi przestępcami.1

Jedną z metod oddziaływania, przeciwdziałającą zjawisku przestępczości jest

mediacja, która stanowi taki sposób rozwiązywania konfliktów, aby nikt nie czuł się

gorszy i pokrzywdzony. Bezpośrednia konfrontacja z czynem, potępienie czynu,

a nie człowieka, zmierza do przejęcia poczucia odpowiedzialności za własne po-

stępowanie, oraz rokuje nadzieje na wychowanie młodych ludzi i całego społe-

czeństwa poszukujących pokojowych rozwiązań konfliktu.

Według E. Bieńkowskiej mediacja jest najmłodszą spośród wszystkich zna-

nych reakcji na przestępstwo, a jej pojawienie się jest przede wszystkim następ-

stwem stwierdzenia, że tradycyjne systemy wymiaru sprawiedliwości, bazujące na

karze pozbawienia wolności, zawiodły pokładane w nich nadzieje na przezwycię-

żenie zjawiska przestępczości. 2

Geneza i definicje sprawiedliwości naprawczej

Sprawiedliwość naprawcza. stanowi jeden ze środków alternatywnych, które

zaczęto wprowadzać wobec sprawców przestępstw w wielu krajach europejskich,

Kanadzie i Stanach Zjednoczonych już w latach siedemdziesiątych, a jej celem

było zastąpienie dotychczasowych, tradycyjnych kar polegających na pozbawieniu

wolności.

Badania wiktymologiczne dowiodły, iż ofiara przestępstwa cierpi nie tylko

wskutek szkód będących konsekwencją czynu przestępczego. Bardzo często cier-

1 B. Hołysz: Kryminologia. Warszawa 1994, s. 601

2 E. Bieńkowska: Poradnik mediatora. Warszawa 1999, s. 11

191

pieniom tym towarzyszą skutki wtórne, takie jak urazy, dyskomfort wynikający

z udziału w procesie karnym, wielokrotne i długotrwałe przesłuchiwania, a także

deprymująca atmosfera nie uwzględniająca psychicznych potrzeb ofiary przestęp-

stwa. Wyniki badań umożliwiły sformułowanie postulatu, o konieczności uprzed-

miotowienia ofiary przestępstwa, a więc zapewnienia jej pełnego udziału w proce-

sie karnym, możliwość bezpośredniego wpływania na jego rezultat, zapobiegania

jej stygmatyzacji. Idea ta dała początek modelowi tzw. sprawiedliwości naprawczej

zwanej inaczej zadoścuczynieniowej, remedialnej, restorative justice, której pod-

stawowym narzędziem jest mediacja.3

W literaturze przedmiotu najczęściej przytaczana jest definicja T.F. Marshalla,

który postuluje, iż sprawiedliwość naprawcza to proces, w którym spotykają się

wszystkie strony związane z konkretnym przestępstwem, by wspólnie rozstrzy-

gnąć, jak zaradzić jego skutkom i ich następstwom na przyszłość.4

Definicja T.F. Marshalla uwzględnia istotne elementy sprawiedliwości napraw-

czej, traktując ją jako proces, podczas którego obie strony wspólnie poszukują

rozwiązania problemu, natomiast w definicji tej nie przedstawiono różnicy między

tradycyjną sprawiedliwością postrzeganą jako swoistego rodzaju represja, a spra-

wiedliwością naprawczą.

Według M. Wrighta w sprawiedliwości naprawczej priorytetową ideą jest na-

prawienie krzywdy wyrządzonej czynem przestępczym, a w szczególności umożli-

wienie lub wymaganie, by sprawca- jeśli jest znany, podjął działanie naprawcze,

oraz umożliwienie ofierze-jeśli sobie tego życzy, uczestniczenia w dyskusji ze

sprawcą na temat formy zadośćuczynienia. Społeczność lokalna powinna być włą-

czona w realizację takiego procesu. 5

Przedstawiona powyżej charakterystyka terminu sprawiedliwości naprawczej

opracowana przez M. Wrighta uwzględnia szersze aspekty pojęcia, zwracając

uwagę na pełne uwzględnienie potrzeb ofiary, możliwość zadośćuczynienia za

wyrządzoną krzywdę, możliwość kontaktu ze sprawcą, a także skłonienie sprawcy

czynu karalnego do odpowiedzialności.

Sprawiedliwość naprawcza według B. Czaneckiej-Dzialuk i D. Wójcik prezen-

tuje model oparty na restytucji, a więc przywróceniu o ile to możliwe, stanu sprzed

przestępstwa, oraz na zadośćuczynieniu ofierze. Jest to model sprawiedliwości,

w którym potrzeby i interesy ofiary stają się priorytetowe, a sprawiedliwość nastę-

puje, gdy sprawca przestępstwa przyjmuje na siebie odpowiedzialność za swoje

zachowanie, ofiara nie czuje się wiktymizowana, a lęk przed przestępczością

w społeczeństwie zdecydowanie obniża się. W modelu sprawiedliwości naprawczej

włącza się ofiarę, sprawcę i społeczność w poszukiwanie rozwiązania konfliktu,

który promuje wynagrodzenie krzywdy wyrządzonej przez sprawcę poprzez za-

dośćuczynienie ofierze, pojednanie z nią.6

Sprawiedliwość naprawcza zgodnie z definicją opracowaną przez członków

organizacji Mediation UK to system wymiaru sprawiedliwości, którego celem jest

naprawienie w jak największym możliwym stopniu szkód wyrządzonych ofierze,

oraz potępienie przestępstwa poprzez wymaganie, żeby sprawca przyjął odpowie-

3 S. Tusznik, M. Wojtkowiak: Mediacje i negocjacje jako formy rozwiązywania konfliktu. Kielce, 2004, s. 85

4 B. Czarnecka-Dzialuk, D.Wójcik: Mediacja w sprawach nieletnich w świetle teorii i badań. Warszawa,

2001, s. 14

5 Ibidem, s. 15

6 Ibidem, s. 15

192

dzialność za jego popełnienie i wynagrodził stosownie straty ofierze lub społeczno-

ści. Pomaga ona również sprawcom odzyskać akceptację społeczną jako ludziom

przestrzegającym praw członków społeczeństwa. 7

Istotne jest to, aby unikać eskalacji konfliktu między stronami i nie odwoływać

się do przemocy, jaką stanowi kara pozbawienia wolności dla sprawcy przestęp-

stwa, bowiem zwalczanie przemocy przemocą jest nieefektywne i zasadniczo nie

przynosi zakładanych rezultatów. Priorytetowym elementem sprawiedliwości na-

prawczej jest dialog i negocjacje, co zakłada aktywne uczestnictwo sprawcy i ofiary

w procesie i jest przeciwieństwem modelu retrybutywnego, w którym kara stygma-

tyzuje, degraduje, traumatyzuje, utrudnia integrację społeczną ofiary i sprawcy

i w konsekwencji nasila konflikt. Podejście naprawcze w postaci stosowania me-

diacji bardzo często prowadzi do rozwiązania konfliktu, a tym samym uzyskania

rozwiązania satysfakcjonującego dla obu stron.

Czym jest mediacja?

W modelu sprawiedliwości naprawczej, skoncentrowanym na działaniu zmie-

rzającym do naprawienia lub zrekompensowania krzywdy wyrządzonej przestęp-

stwem, istotną rolę odgrywa instytucja mediacji.

W literaturze przedmiotu można napotkać stwierdzenie, że aby zrozumieć

czym jest mediacja, należy najpierw zastanowić się czym ona nie jest.

Ch. Pelikan prezentując definicję mediacji stwierdza, że mediacja nie polega

na pobłażliwym traktowaniu sprawcy przez wymiar sprawiedliwości, nie jest daro-

waniem sprawcy zasłużonej kary, mediacja nie jest uszczęśliwianiem na siłę ofiary

przestępstwa, nie jest też terapią. Mediacja jest natomiast sposobem naprawienia

zła, które zostało wyrządzone i odbudową więzi, które społecznych, które zostały

zerwane. 8

M. Wright definiuje mediację jako negocjowanie przez osoby lub grupy osób-

ofiary i sprawców będące w konflikcie, przy pomocy mediatorów, którzy ułatwiają

proces ale nie narzucają rozwiązania. Celem mediacji może być wyrażenie uczuć,

rozwiązanie sporu, lub zgoda co do odszkodowania.

T.F. Marshall określa mediację jako proces, w którym stronom przestępstwa

umożliwia się, jeśli sobie tego życzą, aktywne uczestniczenie w rozstrzygnięciu

kwestii wynikających z przestępstwa, przy pomocy bezstronnej osoby trzeciej lub

mediatora. 9

W powyższych definicjach mediacji na szczególną uwagę zasługują pewne

elementy, które wyraźnie uwypuklają jej charakter i znaczenie, takie jak dynamicz-

ność procesu mediacji, dobrowolność uczestnictwa, neutralność mediatora oraz

potrzeba rozwiązania zaistniałego konfliktu.

Etapy procesu mediacji

W postępowaniu mediacyjnym niezmiernie istotne jest konsekwentne realizo-

wanie poszczególnych etapów działania.

Etap I – to profesjonalne zapoznanie się ze sprawą zakwalifikowaną do me-

diacji.

7 Ibidem, s. 16

8 Ch. Pelikan: Mediacja między ofiarą a sprawcą przestępstwa w Austrii. W: Czarnecka- Dzialuk B.,

D. Wójcik, op. cit., s. 59.

9 Czarnecka- Dzialuk B., D. Wójcik, op. cit., 17

193

Etap II – nawiązanie kontaktu ze stronami- w pierwszej kolejności ze sprawcą

przestępstwa, a następnie z osobą poszkodowaną. Pierwszy kontakt ma przede

wszystkim charakter informacyjny i służy wyjaśnieniu czym jest mediacja, jakie

daje korzyści, a także umożliwia uzyskania zgody obu stron na udział w postępo-

waniu mediacyjnym.

Etap III – stanowią rozmowy wstępne prowadzone z każdą ze stron oddziel-

nie, ich celem jest bliższe poznanie stron konfliktu, a zwłaszcza poznania ich emo-

cji co do zaistniałego przestępstwa- poczucie krzywdy, poczucie winy i odpowie-

dzialności, a także poznanie ich oczekiwań i realnych możliwości w kwestii za-

dośćuczynienia.

Etap IV – spotkanie „twarzą w twarz” i umożliwienie stronom prowadzenia

negocjacji, na tym etapie mediator czuwa nad przebiegiem spotkania, szczególnie

kontroluje stan emocji stron, nie dopuszcza do eskalacji agresji, dba o prawidłowe

formy komunikacji, ułatwia osiągnięcie porozumienia. W przypadku braku zgody

jednej ze stron na wspólne spotkanie, stosuje się tzw. mediację pośred-

nią(wahadłową), która zakłada aktywne uczestnictwo mediatora pośredniczącego

całkowicie w kontakcie między osobami, których spór dotyczy. W przypadku sytu-

acji trudnych, kumulacji napięcia i agresji stosuje się rozmowy na osobności tzw.

„pójście na galerię”, które służą rozładowaniu negatywnych emocji.

Etap V – polega na opracowaniu wersji ugody między stronami, którą w przy-

padku dojścia do porozumienia podpisują obie strony, ale także mediator. Umowa

powinna zawierać.opis istoty konfliktu, zakres zobowiązań jakie strony na siebie

biorą, termin i sposób ich realizacji.

Etap VI – ostatni etap stanowi sporządzenie przez mediatora sprawozdania z

przebiegu i wyniku mediacji, oraz przekazanie sprawozdania organowi, który zlecił

postępowanie mediacyjne. Sprawozdanie powinno zawierać sygnaturę akt sprawy,

określenie miejsca i czasu prowadzenia mediacji, wymienienie osób uczestniczą-

cych- w przypadku nieletnich wskazana jest podczas postępowania mediacyjnego

obecność rodziców, ponadto w sprawozdaniu powinny się znaleźć informacje o

przebiegu mediacji, o tym czy ugoda została zawarta, jeżeli tak wówczas koniecz-

ne jest dołączenie jej kopii. Sprawozdanie powinno być uwieńczone podpisem

mediatora.10

Zasady postępowania mediacyjnego

W procesie mediacji priorytetową rolę odgrywają zasady, według których po-

winna przebiegać cała procedura mediacyjna. Do podstawowych zasad należą:

I. Zasada dobrowolności mediacji – naczelna idea mediacji to brak przymusu,

strony uczestniczą w procesie.z własnej woli, podczas pierwszego spotka-

nia.uzyskują jednoznaczną informację o możliwości wycofania się na każdym eta-

pie postępowania mediacyjnego.

II. Zasada równości stron – dotyczy problemu nierówności pozycji

stron(„słabszy”-„silniejszy”) podczas postępowania mediacyjnego, który może się

ujawnić w kontekście wieku, poziomu wykształcenia, pozycji społecznej,.sytuacji

finansowej, stosunku zależności między stronami( np. mediacja między rodzicami

a dziećmi, lub między małżonkami w aspekcie przemocy domowej). Istotne jest to,

iż obie strony konfliktu mają równe prawa i powinny być jednakowo traktowane.

10 S. Tusznik, M. Wojtkowiak, op. cit., s.103-104

194

III. Zasada neutralności i bezstronności mediatora – mediator jako osoba

„trzecia” powinien czuwać nad przebiegiem mediacji, zachęcać strony do wyraża-

nia uczuć, wrażeń i opinii, natomiast powinien pozostać neutralny wobec przedmio-

tu sporu. Mediator nie powinien narzucać stronom własnych rozwiązań, nawet

wtedy, gdy według niego byłyby one najbardziej korzystne i satysfakcjonujące dla

stron konfliktu.

IV. Zasada poufności mediacji – informacje uzyskane podczas rozmów me-

diacyjnych powinny być traktowane jako poufne i niedopuszczalne jest ich przeka-

zywanie.ani osobom prywatnym ani żadnym instytucjom. Jedynie na bardzo wy-

raźne żądanie stron mediator może przekazać informacje sądowi. Dokumentacja

dotycząca postępowania mediacyjnego również powinna być stosownie zabezpie-

czona.

V. Zasada akceptowalności – dotyczy wyrażenia przez strony zgody na oso-

bę mediatora, w przypadku jakichkolwiek wątpliwości istnieje możliwość zmiany

osoby mediatora. Zasada akceptowalności oznacza ponadto wyrażenie zgody na

ustalone.pomiędzy mediatorem a stronami na początku spotkania reguły media-

cyjne.

Przestrzeganie podstawowych zasad procesu mediacji stanowi jeden z naj-

istotniejszych elementów całości pozytywnie zakończonego, satysfakcjonującego

obie strony i mediatora postępowania mediacyjnego

Mediacja a zapobieganie przestępczości

M. Wright w artykule „ Sprawiedliwość naprawcza i mediacja” wygłoszonym w

ramach konferencji „Probacyjne środki polityki karnej-stan i perspektywy”, która

odbyła się w Popowie w dniach 20-21 październik 2000 r. przedstawił bardzo inte-

resujący przykład funkcjonowania sprawiedliwości naprawczej i mediacji.

„Późną nocą na przystanku autobusowym pewien szesnastoletni młody czło-

wiek ukradł kobiecie torebkę. Został złapany, przyznał się do tego co zrobił, i zgo-

dził się spotkać z kobietą w obecności przeszkolonych mediatorów wolontariuszy.

Przyszedł ze swoją matką, a kobiecie towarzyszył mąż. Pokrzywdzona kobieta

zapytała sprawcę, jak mógł to zrobić wiedząc, jak odczułaby taki sam czyn jego

własna matka. Młody człowiek wstydził się tego, co zrobił i bał się, że zostanie

wyrzucony ze szkoły tuż przed egzaminami, dlatego nie chciał, aby w szkole kto-

kolwiek dowiedział się, co się stało. Wyjaśniono mu, że nie jest to możliwe, ale

uzgodniono, że poinformowany zostanie tylko wychowawca. Chłopiec przeprosił za

swoje zachowanie i zaproponował wynagrodzenie ofierze poniesionej szkody. Po-

krzywdzona kobieta powiedziała, że pragnie tylko otrzymać przeprosiny na piśmie,

poza tym niczego nie oczekuje dla siebie, jednak chciałaby, aby wykonał jakąś

pracę społeczną na rzecz ludzi, którym wiedzie się gorzej niż jemu samemu.

Uzgodniono, że kurator dla młodzieży znajdzie mu pracę w ramach programu po-

legającego na pomaganiu dzieciom niepełnosprawnym w jeździe konnej, kurator

sprawdzi, czy młody człowiek przepracował uzgodnioną liczbę godzin i będzie

o tym na bieżąco informował ofiarę”.11

Powyższy przykład dobrze obrazuje ideę sprawiedliwości naprawczej i media-

cji, która stanowi jeden z alternatywnych środków stosowanych w zapobieganiu

11 M. Wright: Sprawiedliwość naprawcza i mediacja. W: Probacyjne środki polityki karnej- stan i per-

spektywy, Materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności, 20

-21 październik 2000r, Popowo, s. 265-266

195

przestępczości nieletnich, odmiennych od tradycyjnej kary polegającej na pozba-

wienia wolności bezwzględnym bądź z zawieszeniem.

Mediacja przynosi spore korzyści zarówno pokrzywdzonej ofierze, sprawcy

czynu karalnego, ale również całemu społeczeństwu, powstaje więc swoistego

rodzaju współzależność trójstronna- ofiara, przestępca, społeczeństwo.

Przestępstwo dotyka przede wszystkim ofiarę i reakcja społeczeństwa powin-

na w głównej mierze opierać się na udzieleniu stosownej pomocy. Dzięki mediacji

ofiara nie spotyka się z powtórną wiktymizacją, może poczuć się usatysfakcjono-

wana z udziału w procesie, uzyskać zadośćuczynienie nie tylko finansowe, ale

również moralne. Ponadto ofiara ma możliwość uzyskania ważnych dla niej infor-

macji o motywach działania sprawcy, może zapytać dlaczego właśnie ona została

poddana tak traumatycznym przeżyciom, ma możliwość głośnego wyrażenia

i uświadomienia sprawcy wyrządzonej przez niego krzywdy i szkody, a także po-

zbycia się lęku przed przestępczością w przyszłości.

W sytuacji, gdy sprawca czynu karalnego jest znany, powinno się od niego

zażądać naprawienia krzywdy wyrządzonej ofierze w aspekcie finansowym, bądź

w aspekcie moralnym. Ofiara i przestępca powinni mieć możliwość spotkania się

w celu uzgodnienia między sobą naprawienia szkody. Naprawienie szkody nie jest

jednak jedynym celem, bezpośredni kontakt pomiędzy sprawcą czynu karalnego

a ofiarą jest bardzo ważny, i dlatego tak wiele ofiar i przestępców, którzy wzięli

udział w mediacji, uznało to za bardzo pomocny proces. Tym, co wiele ofiar bardzo

sobie ceni, jest możliwość spotkania się z przestępcą w bardziej komfortowych

warunkach niż sala sądowa i uzgodnienie odpowiedniego naprawienia szko-

dy..Doświadczenie wielu krajów pokazuje, że mediacje pomiędzy ofiarą a sprawcą

czynu karalnego lub organizowanie „ konferencji” z udziałem członków rodziny,

przynosi ofiarom więcej satysfakcji niż postępowanie sądowe, przestępcy widzą

w tym sens, i istnieją już pierwsze oznaki, że mniej z nich wkracza ponownie na

drogę przestępstwa.12

Sprawca czynu karalnego poprzez polubowne rozwiązanie konfliktu, na sku-

tek negocjacji, unika nałożenia surowszych sankcji karnych i stygmatyzacji, ma

możliwość zrozumienia konsekwencji popełnionego przez siebie czynu, koniecz-

ności naprawienia jego skutków i zadośćuczynienia skrzywdzonej przez niego

ofierze.

Mediacja jako proces, który nie opiera się na strachu, lecz na szacunku dla

zwyczajnego ludzkiego odczuwania każdego człowieka przynosi wielorakie korzy-

ści zarówno dla ofiary, sprawcy, ale także całego społeczeństwa. Niezmiernie waż-

ną korzyścią dla pokrzywdzonej osoby jest możliwość bycia wysłuchanym, możli-

wość mówienia o swojej prawdzie, możliwość zadawania pytań i uzyskiwanie od-

powiedzi dlaczego właśnie ona stała się ofiarą i czy podobna sytuacja nie grozi jej

ponownie. Osoba pokrzywdzona poprzez proces mediacji, spotkanie „twarzą

w twarz” pozbywa się lęku przed sprawcą, zdobywa doświadczenie, jak należy się

chronić aby nie zostać ofiarą, unika nadmiernego rozgłosu, ma możliwość otrzy-

mania w stosunkowo niedługim czasie zadośćuczynienia, a przede wszystkim,

kiedy wypowiada słowo.„przebaczam” odczuwa komfort psychiczny i ogromną

ulgę. Sprawca czynu karalnego dzięki procesowi mediacji odnosi również korzyści

poprzez współuczestniczenie w rozwiązaniu swojej sprawy, współdecydowaniu

12 M. Wright, op. cit., s. 266-267

196

o sobie, ma możliwość przeproszenia oraz zadośćuczynienia osobie pokrzywdzo-

nej, dostaje szansę zrozumienia krzywdy, jaką wyrządził, a także uniknięcia roz-

głosu sprawy. Ponadto sprawca poprzez dobrowolne poddanie się procesowi me-

diacji otrzymuje szansę na uniknięcie stygmatyzacji, surowszych sankcji karnych

oraz możliwość powrotu do normalnego życia. Mediacja jako forma sprawiedliwo-

ści naprawczej przynosi także korzyści całemu społeczeństwu, wszystkim obywa-

telom ponieważ przywraca społeczne zaufanie do wymiaru sprawiedliwości, sprzy-

ja szeroko pojętej edukacji społeczeństwa, w tym również edukacji prawnej, przy-

wraca społeczne poczucie bezpieczeństwa i jest bardzo korzystna dla społeczno-

ści lokalnej.13

Konkluzja

Dzisiejszej młodzieży przyszło żyć w niełatwych czasach pełnych agresji, bru-

talności, przemocy, gdzie patologia społeczna zatacza coraz szersze kręgi i z roku

na rok.obniża się wiek młodych osób dokonujących czynów karalnych. Przestęp-

czość nieletnich została zaliczona do jednej z najgroźniejszych i najbardziej nie-

bezpiecznych odmian patologii społecznej, koniecznym staje się więc podjęcie

działań mających na celu zapobieganie, ograniczenie i eliminowanie zjawiska

przestępczości wśród młodych ludzi.

Mediacja, jako metoda rozwiązywania problemów związanych z przemocą,

a także z sytuacjami konfliktu, uczy przede wszystkim dialogu, szacunku dla inno-

ści, cudzych poglądów, respektowania praw. Ponadto mediacja umożliwia współ-

decydowanie o sobie i swojej aktualnej sytuacji, wzięcie odpowiedzialności za wła-

sne czyny, poniesienie konsekwencji, zrozumienie wyrządzonej krzywdy.

Przestępcy stwierdzają, że spotkanie się z ofiarą jest dla nich trudniejsze niż

pobyt w więzieniu, gdyż zmusza ich do stanięcia twarzą w twarz z tym, czego się

dopuścili, ale widzą też, że jest to sprawiedliwe, i daje się zauważyć większą goto-

wość oszczędzenia ofierze stresu, jakim jest rozprawa sądowa.14

Mediacja znacznie częściej powinna być stosowana w przypadku czynów

o niskiej szkodliwości społecznej, zamiast tradycyjnych sankcji karnych, bowiem

wypełnianie czy przepełnianie więzień niczego nie zmienia, natomiast ideą postę-

powania mediacyjnego jest zmniejszanie przestępczości polegające na rozwiązy-

waniu problemów.

13 J. Waluk: Mediacja jako forma sprawiedliwości naprawczej- korzyści dla stron. „Mediator” 2005,

nr 2(33), s. 42-43

14 M. Wright, op. cit., s. 268