PRZEPISY

PRAWA

PODATKOWEGO

DOTYCZĄCE

PROWADZENIA

DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

Obecnie funkcjonują

dwa systemy opodatkowania dochodów w Polsce

. Uzależnione

są one od rodzaju podmiotu objętego opodatkowaniem, czyli po prostu kategorii

osoby. Osoby prawne

objęte są podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT),

natomiast osoby fizyczne

– podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT).

Wszyscy przedsiębiorcy będący osobą prawną płacą podatek dochodowy na

takich samych zasadach.

Wybór formy opodatkowania przez przedsiębiorcę jest bardzo istotny, ponieważ

wpływa on na wysokość przyszłego podatku jak również na rodzaj i zakres

prowadzonych ewidencji księgowych.

Rozliczenia dokonujemy na podstawie dwóch ustaw:

1. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 roku

2. Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów

osiąganych przez osoby fizyczne z dnia 20 listopada 1998 roku

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mają prawo do wyboru formy

opodatkowania spośród pięciu możliwości. Osoby prawne i jednostki organizacyjne

nie posiadające osobowości prawnej rozliczają się wyłącznie według zasad ogólnych

podatku dochodowego od osób fizycznych albo podatku dochodowego od osób

prawnych - stosownie do swojego statusu.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą wybierać spośród

następujących form opodatkowania:



zasady ogólne,



podatek liniowy,



ryczałt ewidencjonowany,



karta podatkowa.

Wybór formy opodatkowania nie jest jednak nieograniczony:



zasady ogólne są dostępne dla każdego podatnika;



podatek liniowy nie jest dostępny dla podatników świadczących usługi na

rzecz byłych pracodawców takie, jakie świadczyli na ich rzecz w ramach

stos

unku pracy w tym albo w poprzednim roku podatkowym (szczegóły w

art.9a ust.3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych);



ryczałt ewidencjonowany jest dostępny dla wszystkich podatników z

nielicznymi wyjątkami, dotyczącymi określonego przedmiotu działalności,

niektórych podatników akcyzy, świadczących niektóre usługi na rzecz byłego

pracodawcy, czy też działalności przekazywanej pomiędzy małżonkami

(szczegóły w art.6 ust.4 i 6, art.8 ustawy o zryczałtowanym podatku

dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne);



karta podatkowa dostępna jest wyłącznie dla podatników wykonujących

określone zawody (szczegóły w art.23, załączniki nr 1,2,3,4 ustawy o

zryczałtowanych podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych

przez osoby fizyczne).

1. Karta podatkowa

Karta podatkowa to zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych. Ta forma

opodatkowania możliwa jest dla osób fizycznych prowadzących indywidualną

działalność gospodarczą oraz spółek cywilnych osób fizycznych. Jest najprostszym

sposobem płacenia podatków, który nie wymaga prowadzenia skomplikowanej

księgowości, a rachunki wystawia się tylko na żądanie klienta.

Uwagi ogólne

Opodatkowanie w formie karty podatkowej jest najczęściej bardzo korzystne dla osób

prowadzących

działalność o niewielkich rozmiarach. Podatek opłacany jest co miesiąc w formie

kwoty

zryczałtowanej, określanej w zalewności od rodzaju działalności, wielkości

miejscowości w której

wykonywana jest działalność oraz ilości osób zatrudnionych.

Możliwość prowadzenia dokumentacji w formie karty podatkowej ograniczona jest do

rodzajów i rozmiarów działalności wymienionych w ustawie z dnia 20 listopada 1998

r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych

przez osoby fizyczne (Dz.

U. Nr 144, poz. 930, z późn. zm.). Tak więc, opodatkować

się na zasadzie karty podatkowej mogą osoby, które prowadzą działalność:

1)

usługową lub wytwórczo-usługową, określoną w części I tabeli stanowiącej

załącznik nr 3 do ustawy, zwanej dalej "tabelą", w zakresie wymienionym w

załączniku nr 4 do ustawy - przy zatrudnieniu nie przekraczającym stanu

określonego w tabeli,

2)

usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami

tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu

powyżej 1,5% - w warunkach określonych w części II tabeli,

3)

usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi - w

warunkach określonych w części III tabeli, z wyjątkiem handlu paliwami

silnikowymi, środkami transportu samochodowego, częściami i akcesoriami do

pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z

wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem,

4)

gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości

alkoholu powyżej 1,5%

5)

w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu

6)

w zakresie usług rozrywkowych

7)

w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest

prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%

8)

w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony

zdrowia ludzkiego

9)

w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu przez lekarzy weterynarii

usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych

w związku ze świadczonymi usługami

10)

w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi

11)

w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny

Zryczałtowany podatek w formie karty podatkowej mogą opłacać także osoby

fizyczne, w tym rolnicy równocześnie prowadzący gospodarstwo rolne.

Zalety:



uproszczona do minimum księgowość (podatnicy nie mają obowiązku

prowadzenia ksiąg, są jednak zobowiązani, z wyjątkiem prowadzących

parkingi, prowadzić książkę ewidencji zatrudnienia tych osób),



w zależności od branży możliwość zatrudnienia nawet kilku pracowników,



stały zryczałtowany podatek; podatnicy płacą podatek dochodowy w formie

karty podatkowej, pomn

iejszony o zapłaconą składkę na ubezpieczenie

zdrowotne bez wezwania w terminie do dnia siódmego każdego miesiąca za

miesiąc ubiegły, a za grudzień - w terminie do dnia 28 grudnia roku

podatkowego, na rachunek urzędu skarbowego.

Wady:



konieczność przestrzegania limitów zatrudnienia,



konieczność płacenia podatku zryczałtowanego nawet w przypadku

poniesienia straty (brak możliwości księgowania kosztów uzyskania

przychodów).

2)

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody

osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, ustalone na podstawie

art.

14 ustawy o podatku dochodowym, w tym również, gdy działalność ta jest

prowadzona w

formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób

fizycznych.

Obowiązki podatników w zakresie prowadzenia ewidencji

Podatnicy oraz spółki, których wspólnicy są opodatkowani w formie ryczałtu od

przychodów ewidencjonowanych, są obowiązani:

a)

posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów,

b)

prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,

c)

prowadzić ewidencję wyposażenia,

d)

prowadzić odrębnie za każdy rok podatkowy ewidencję przychodów.

Obowiązek prowadzenia ewidencji powstaje od dnia, od którego ma zastosowanie

opo

datkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Przechowywanie dokumentów

Ewidencję oraz dowody, na podstawie których są dokonywane wpisy do ewidencji, a

także dowody zakupu należy przechowywać w miejscu wykonywania działalności

lub, jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki, w miejscu wskazanym przez

podatnika lub podatników - jako ich siedziba, albo w biurze rachunkowym, któremu

zostało powierzone prowadzenie ewidencji.

Jeżeli na zlecenie podatnika prowadzenie ewidencji zostało powierzone biuru

rachunkowemu, podatnik jest obowiązany w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy z

biurem rachunkowym zawiadomić o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego,

wskazując w zawiadomieniu nazwę i adres biura oraz miejsce (adres)

przechowywani

a ewidencji i dowodów związanych z jej prowadzeniem.

3.

Księga przychodów i rozchodów

Opodatkowanie na zasadach ogólnych (w odróżnieniu od zryczałtowanych form

opodatkowania gdzie nie ustala się dochodu) charakteryzuje się tym, że wysokość

podatku zależy od faktycznie uzyskanych dochodów, rozumianych jako nadwyżka

sumy przychodów z tego źródła nad kosztami uzyskania przychodów osiągniętych w

roku podatkowym.

Istnieją dwa szczególne sposoby ustalenia dochodu z działalności gospodarczej w

zależności od przyjętej formy ustalenia podstawy opodatkowania. Są to:



księga przychodów i rozchodów, dla podatnika, którzy nie skorzystali z

zryczałtowanych form opodatkowania (ryczałt od przychodów od przychodów

ewidencjonowanych, karta podatkowa) i których przychód w roku poprzednim

nie przekroczył 800 tys. EURO,



księgi rachunkowe dla których przychód w roku poprzednim nie przekroczył

równowartości 800 tys. EURO.

Podatkowa księga przychodów i rozchodów jest uproszczonym urządzeniem

księgowym, które zostało przewidziane wyłącznie dla celów podatkowych, na

podstawie której dokonuje się ustalenia podstawy opodatkowania. Księga

prowadzona jest w sposób określony w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 16

grudnia 1999 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Księgę podatnik zakłada sam wg wzoru określonego w załączniku do wyżej

wymienionego rozporządzenia.

Na kim spoczywa obowiązek prowadzenia księgi przychodów i rozchodów?

Przepisy prawa podatkowego nakładają obowiązek prowadzenia księgi przychodów i

rozchodów na:



osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą,



spółki cywilne osób fizycznych wykonujących pozarolniczą działalność

gospodarczą, w tym również działalność w zakresie wolnych zawodów,



osoby wykonujące działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na

warunkach zlecenia,



prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar

prowadzenia tych ksiąg.

4.

Zasady ogólne – skala podatkowa

Jest to podstawowa forma opodatkowania. Przyznawana jes

t z automatu. Jeżeli ktoś

nie zgłosił w ustalonych terminach innej formy opodatkowania musi rozliczać się w

ten właśnie sposób. Aby ustalić dochód do opodatkowania należy od przychodów z

działalności gospodarczej odjąć koszty uzyskania. Przychody i koszty należy

wykazywać w ewidencji zwanej podatkową księgą przychodów i rozchodów (w

skrócie KPiR). W przypadku bardzo dochodowej działalności (jeżeli roczne

przychody przekraczają równowartość 1 200 000 EURO) podatnik musi prowadzić

już księgi rachunkowe (tzw. pełną księgowość). Opodatkowanie na zasadach

ogólnych wyróżnia dwie stawki podatku:



18 procent przy uzyskaniu dochodu rocznego do wysokości 85 528 zł



32 procent od dochodu przekraczającego wartość 85 528 zł.

Miesięcznie (z automatu) lub kwartalnie (spełniając określone warunki i informując o

tym Urząd Skarbowy) podatnik wpłaca zaliczki na podatek dochodowy tj. Zaliczki

miesięczne od dochodów wymienionych w ust. 1 art. 44 u.p.d.o.f. wpłaca się w

terminie

do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Zaliczki kwartalne

podatnicy wpłacają w terminie do 20 dnia każdego miesiąca następującego po

kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Zaliczkę za ostatni miesiąc lub ostatni

kwartał roku podatkowego podatnik wpłaca w terminie do 20 stycznia następnego

roku

podatkowego. Podatnik nie wpłaca zaliczki za ostatni miesiąc lub odpowiednio

kwartał, jeżeli przed upływem terminu do jej wpłaty złoży zeznanie i dokona zapłaty

pod

atku na zasadach określonych w art. 45 tejże ustawy. Zgodnie według

ustalonego wzoru dla

osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą jest

to PIT

– 36 wraz z załącznikiem PIT - B. Na formularzu tym łączy się dochody

uzyskane z działalności z innymi dochodami (np. wynagrodzenie ze stosunku pracy,

emerytury, renty, a działalność to tylko dodatek).

Jeżeli podatnik w danym roku opodatkowywał dochody z działalności gospodarczej

według skali podatkowej, to nie musi składać oświadczenia do urzędu skarbowego o

wyborze tej formy na kolejny

rok. Oświadczenie należy złożyć, jeżeli podatnik w

następnym roku podatkowym dochody z działalności gospodarczej zamierza

opodatkować w inny sposób niż według skali podatkowej. W takim przypadku

podatnik musi złożyć do urzędu skarbowego oświadczenie o rezygnacji z

dotychczasowej formy opodatkowania

i wyborze innej. Oświadczenie należy złożyć w

terminie do 20 stycznia roku podatkowego.

Atutem opodatkowania dochodów według skali podatkowej są:



możliwość potrącania kosztów uzyskania przychodów,



możliwość skorzystania z pełnego katalogu ulg podatkowych, m.in. z

odliczenia od dochodu darowizn czy odliczenia od podatku ulgi rodzinnej,



możliwość rozliczenia podatku wspólnie z małżonkiem lub jako osoba

samotnie wychowująca dziecko.

Prawo do wspólnego rozliczenia mają małżonkowie:



którzy podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu,



których łączy wspólność majątkowa (wspólność majątkowa pomiędzy

małżonkami musi trwać cały rok podatkowy; nie dotyczy to tych wyjątków, gdy

małżonek ma prawo wspólnego rozliczenia mimo śmierci drugiego małżonka),



którzy pozostają w związku małżeńskim co do zasady przez cały rok

podatkowy,



którzy złożą stosowny wniosek w zeznaniu podatkowym - małżonkowie mogą

złożyć wspólne zeznanie roczne na wniosek jednego z nich. W praktyce

oznacza to, że wspólne zeznanie podatkowe obojga małżonków może

podpisać tylko jeden z małżonków.

Rozliczenie osoby samotnie wychowującej dzieci

Z wnioskiem o opodatkowanie jako osoba samotnie wy

chowująca dzieci mogą

wystąpić osoby samotnie wychowujące:



dzieci małoletnie,



dzieci bez względu na wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami

otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny, rentę socjalną,



dzieci do ukończenia 25 lat, uczące się w szkołach, i uczelniach w Polsce oraz

za granicą, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów

o

podatkowanych według skali lub, o których mowa w art. 30b u.p.d.o.f., w

łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3091 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Podatek w przypadku osób rozliczających się jako samotnie wychowujące dzieci jest

określony w podwójnej wysokości od połowy dochodów osoby samotnie

wychowującej dzieci. Do dochodów tych nie dolicza się dochodów dzieci

pełnoletnich. Efektem tego opodatkowania będzie zmniejszenie obciążenia

podatkowego osoby samotnie

wychowującej dzieci, w sposób podobny do

ws

pólnego rozliczenia małżonków.

Minusem jest opodatkowanie dochodów powyżej kwoty 85.528,00 zł wysoką stawką

podatkową (32%).