emocjex2

Relacje pomi

ędzy świadomością i

nie

świadomością

ększość procesów mózgowych, które prowadzą

świadomych doznań zachodzi w sposób

nie

świadomy

Jeste

śmy świadomi tylko zawartości naszych

odczu

ć ale nie procesów je wytwarzających

Subliminalne (nie

świadome) percepcje mają

wpływ na nasze decyzje

żemy na poziomie behawioralnym działać

zgodnie z informacj

ą, której nie jesteśmy świadomi

–

prymowanie

–

jednostronne pomijanie

–

ślepowidzenie

Prymowanie

Schemat badania

ekspozycja na krótki czas słowa (prymy) vs pustego pola

–

osoby nie widziały słów a skłonione do zgadywania odpowiadały na
poziomie przypadku czy bodziec był czy nie

–

ekspozycja słów powi

ązanych lub nie powiązanych znaczeniowo z

poprzednimi

–

zadanie: ocena czy prezentowano słowo czy nie-słowo

wyniki: szybsze czasy reakcji na słowa powi

ązane

wniosek: słowa-prymy były przetwarzane na poziomie
j

ęzykowym ale w sposób nieświadomy

Jednostronne pomijanie

Pacjenci nie rejestruj

ący obecności w lewym polu

bod

źca są w stanie dokonywać oceny: „taki sam –

ró

żny” w odniesieniu do dwóch bodźców, z których

jeden prezentowany jest w lewym polu a drugi w
prawym

Badania pacjentów z neglectem

krótkotrwała prezentacja obiektu (np. kota) w lewym polu

prezentacja innego bod

źca (z tej samej lub innej kategorii

(np. psa) w prawym polu

pacjent ma oceni

ć do jakiej kategorii należy drugi bodziec

Wyniki: czas potrzebny na podj

ęcie decyzji był krótszy jeśli

bod

źce były ze sobą znaczeniowo powiązane

Wniosek: Analiza wymagaj

ąca informacji „wysokiego rzędu”

że zachodzić poza świadomością

Czy mo

żemy nieświadomie przetwarzać złożone

informacje (np. dotycz

ące pojęć?)

Ślepowidzenie (blindsight)

Osoby z uszkodzon

ą korą wzrokową, niewidzący

w pewnym obszarze s

ą w stanie odpowiadać na

bod

źce znajdujące się w tym obszarze

pacjenci maj

ą dostęp do informacji o bodźcu, na

podstawie których dokonuj

ą decyzji bez

świadczania obecności samego bodźca

Ślepowidzenie – schemat badań

Prezentacja bod

źców wzrokowych w niewidomym

obszarze

Pytanie: „Czy co

ś widziałeś?”. Odpowiedź z reguły

negatywna. Je

śli skłonić ich do zgadywania czy bodziec był

czy nie, odpowiadaj

ą powyżej poziomu przypadku.

Oceny zgodne z rzeczywisto

ścią dotyczą:

–

obecno

ści bodźca

–

jego ruchu

Brak dost

ępu do informacji pozwalających identyfikować

bodziec

Gdzie zachodz

ą procesy nieświadome dotyczące

zjawisk percepcyjnych i poznawczych?

Odp.:

najprawdopodobniej w korze (np. badania
neuroobrazowania pacjentów z neglectem wskazuj

na pobudzenia korowe w czasie nie

świadomego

przetwarzania bod

źców wzrokowych)

Jaki jest mechanizm prowadz

ący do powstawania doznań

świadomych opartych o nieuświadomioną aktywność

wielu ró

żnych obszarów mózgu?

Synchronizacja aktywno

ści bioelektrycznej o częstotliwości

40 Hz:

40-herzowe wyładowania stale „omiataj

ą” mózg.

Źródłem tych rytmicznych wyładowań jest wzgórze.

Wzgórze zapewnia skoordynowan

ą pracę komórek

ró

żnych obszarów mózgu, które wysyłają ciąg

skoordynowanych impulsów. Spójne impulsy odbierane w

jednym cyklu „omiatania” spostrzegane s

ą jako pojedynczy

obraz.

scalanie ma charakter czasowy: nie nast

ępuje w jednym

miejscu lecz w tym samym momencie.

Mózgowe mechanizmy procesów

emocjonalnych

Definicja emocji

Pozytywne lub negatywne odczucia wywołane
okre

śloną sytuacją

Emocje charakteryzuj

ą się określonym wzorcem

fizjologicznych reakcji oraz zachowa

Fizjologia emocji

Emocje zawieraj

ą trzy typy komponentów:

behawioralne: ruchy mi

ęśni adekwatne do sytuacji

autonomiczne: wzmo

żenie aktywności układu

sympatycznego (wzrost t

ętna, dopływ krwi do mięśni) -

ułatwia reakcje behawioralne i umo

żliwia szybką

mobilizacj

ę energii

hormonalne: uwalnianie adrenaliny oraz hormonów

steroidowych przez nadnercza wzmacnia reakcj

ę układu

autonomicznego (wzrost dopływu krwi do mi

ęśni, zamiana

składników pokarmowych na glukoz

ę)

Mechanizmy powstawania emocji:
pierwsze teorie

Trzewna teoria emocji:

zwi

ązek emocji z reakcjami wegetatywnym

zmiany fizjologiczne s

ą pierwotne – ich percepcja

wywołuje odczucia emocji

Współczesne dowody na trzewn

ą teorię

emocji

pewne leki nie wpływaj

ące na mózg mogą redukować poziom lęku

pacjenci z uszkodzeniem górnych odcinków rdzenia kr

ęgowego

(odseparowanie narz

ądów wewnętrznych od mózgu) w mniejszym

stopniu odczuwaj

ą stany emocjonalne, niż pacjenci z

uszkodzeniami dolnych odcinków

imitacja mimiki twarzy charakterystycznej dla danej emocji (osoba

nie jest

świadoma jaką emocję dany ruch mięśni ma wywołać)

wywołuje uczucie danej emocji i odpowiednie reakcje wegetatywne

koncepcja markerów somatycznych Damasio

ale

przeci

ęcie nerwów współczulnych nie eliminuje reakcji

emocjonalnych

te same zmiany wegetatywne towarzysz

ą różnym emocjom

reakcja była by zbyt wolna

Mechanizmy powstawania emocji:
pierwsze teorie

Rola o

środkowego układu nerwowego: struktur

podkorowych (limbicznych) w regulacji emocji
(kr

ąg Papeza)

podwzgórze jest struktur

ą kluczową

brak zauwa

żania roli ciała migdałowatego

Współczesne pogl

ądy

korowe i podkorowe struktury limbiczne stanowi

funkcjonaln

ą całość i odgrywają zasadniczą rolę w

wyzwalaniu i regulacji zachowa

ń motywacyjno-

emocjonalnych

centralne znaczenie ciała migdałowatego dla
rozpoznania biologicznego znaczenia bod

źców

(podstawowy warunek uruchomienia reakcji
emocjonalnej)

Struktury układu limbicznego

Rola ciała migdałowatego

Wpływ uszkodzenia ciała migdałowatego –
badania na zwierz

ętach

utrata zdolno

ści rozpoznawania zarówno

pozytywnego jak i negatywnego znaczenia

bod

źców

–

próby jedzenia obiektów niejadalnych

–

kopulacja z przedmiotami

brak reakcji strachu wobec obiektów, które

normalnie strach wywołuj

brak reakcji obronnych i agresywnych

Wpływ uszkodzenia ciała migdałowatego –
badania na ludziach

dra

żnienie ciała migdałowatego wywołuje odczucie strachu

uszkodzenie ciała migdałowatego zmniejsza reaktywno

ść

emocjonaln

ą oraz zaburza percepcję emocji

–

trudno

ści w rozpoznawaniu emocji w twarzach, zwłaszcza

strachu i gniewu. Przypadek pacjentki SM: wybiórcze
zaburzenie rozpoznawania strachu w twarzach (brak
zaburzenia rozumienia poj

ęcia strachu) – rola analizy wyrazu

oczu.

–

brak wpływu emocjonalno

ści bodźców na ich zapamiętywanie

Badania neuroobrazowania

Badania Cahila

–

ogl

ądanie filmów neutralnych i emocjonalnych

–

przypominanie sobie scen z filmów i badanie PET

↓

badani lepiej pami

ętali sceny emocjonalne

pobudzenie prawego ciała migdałowatego dla wspomnie

emocjonalnych

korelacja pomi

ędzy stopniem pobudzenia i wskaźnikami

odtworzenia tre

ści filmów

↓

ciało migdałowate uczestniczy w pami

ęci zdarzeń

maj

ących emocjonalne asocjacje

Pobudzenie ciała migdałowatego podczas:

wywoływania negatywnych emocji (frustracji)
nierozwi

ązywalnymi zadaniami

patrzenia na naturalne twarze innych ludzi przez
osoby wykazuj

ące fobie socjalne

Badania neuroobrazowania c.d.

Rola kory oczodołowej (orbitofrontalnej):
aspekty społeczne emocji

Człowiek reaguje emocjonalnie na zło

żone

społeczne sytuacje.

Istotn

ą rolę w zachowaniach społecznych odgrywa

kora oczodołowa zwłaszcza prawej półkuli

Kora oczodołowa ma poł

ączenia z wieloma

strukturami zajmuj

ącymi się m.in. analizą

napływaj

ącej informacji i jej emocjonalnym

znaczeniem oraz kontrol

ą zachowania

Rola kory oczodołowej – przypadek
Phineasa Geage’a

uszkodzenie kory oczodołowej (dr

ąg wbity w

czaszk

ę z powodu wybuchu)

zmiany osobowo

ści

–

przed wypadkiem: odpowiedzialny, pracowity, pełen
energii do działania

–

po operacji: naiwny, nieodpowiedzialny, podlegaj

ący

kaprysom, nie licz

ący się z innymi, niezdolny do

realizacji planów

Lobotomia – Egaz Moniz (nagroda Nobla
1949)

przeci

ęcie połączeń (włókien) płatów przedczołowych z

reszt

ą mózgu, operacje ambulatoryjna, różne techniki

metoda uwalniania od emocjonalnych cierpie

ń, obsesji i

kompulsywnych zachowa

nie zaburza funkcji intelektualnych

operacj

ę przeprowadzono na wielu tysiącach pacjentów

pó

źniejsze badania wykazały znaczne zmiany osobowości

(rezygnacja z dalszych operacji): „dziecinno

ść” reakcji,

brak odpowiedzialno

ści, niemożność realizacji planów,

eliminacja reakcji emocjonalnych

Uszkodzenie kory oczodołowej

stereotypie zachowa

zmniejszenie hamowania

brak kontroli własnych działa

brak odpowiedzialno

ści za konsekwencje własnych

zachowa

obni

żenie zdolności do reagowania na karę

brak reakcji emocjonalnej na ból, pomimo zachowanej

wra

żliwości bólowej

brak odruchów skórno-galwanicznych na bod

źce

emocjonalne

Uszkodzenie kory oczodołowej nie zaburza zdolno

ści do

teoretycznej oceny znaczenia hipotetycznych sytuacji

społecznych.

Zaburzenia dotycz

ą realnych sytuacji: niezdolność do

adekwatnych zachowa

ń (ryzykowne inwestycje, brak

odpowiedzialno

ści w pracy, niezdolność do uwzględnienia

konsekwencji podejmowanych decyzji)

↓

kora oczodołowa nie odpowiada za samo dokonywanie

ocen lecz za przeło

żenie tych ocen na odpowiednie

odczucia i zachowania

Zaburzenia zdolno

ści do rozumienia

znaczenia sytuacji społecznych czy do
adekwatnego działania?

Ocena społecznego znaczenia
bod

źców angażuje obszerny

kompleks struktur
mózgowych, których wa

żnymi

elementami s

ą kora

oczodołowa, ciało
migdałowate, zakr

ęt obręczy

Ekspresja i rozpoznawanie emocji

Ekspresja i rozpoznawanie emocji odgrywaj

podstawow

ą rolę w komunikacji społecznej

Odbywa si

ę za pomocą

–

gestów

–

mimiki

–

źwięków (intonacja wypowiedzi, niewerbalne dźwięki)

Niesie informacj

ę o tym, co odczuwamy, oraz o

tym, co mo

żemy zrobić

Czy ekspresja emocjonalna ma wrodzony charakter,

czy uczymy si

ę jej w kontaktach socjalnych?

Ekspresja emocji w mimice twarzy

Darwin: ekspresja emocji u zwierz

ąt i ludzi ma

wspólne korzenie biologiczne

W ró

żnych kulturach (również izolowanych) ta

sama ekspresja emocji

↓

ekspresja emocji jest wrodzona a nie wyuczona

Repertuar sygnałów wyra

żających emocje

jest stały dla ró

żnych kultur

Badania Ekmana w Nowej Gwinei

prymitywne plemiona rozpoznaj

ą wyraz twarzy

Europejczyków

w podobny sposób sami wyra

żają emocje

↓

Ekspresja emocji w twarzach odbywa si

ę w oparciu o

wrodzony, specyficzny zestaw ruchów mi

ęśni twarzy

Fotografie twarzy członków plemienia Nowej Gwinei wyra

żające:

rado

ść, wstręt, smutek, złość.

P. Ekman (1980): The face of man: expressions of universal emotions in New Guinea Village. New York: Garland STPM Press, zmodyfikowane

rado

ść

wstr

ęt

smutek

zło

ść

Badania nad ekspresj

ą emocji u niewidomych

dzieci

niewidomi maj

ą ten sam wzorzec ekspresji emocji

↓

ekspresja emocji jest wrodzona a nie wyuczona

Społeczny, wyuczony aspekt ekspresji
emocji

żliwość ukrywania odczuwanych emocji

–

badania Ekmana nad ekspresj

ą emocji u Japończyków i

Amerykanów w czasie wy

świetlania filmu o krwawych

rytuałach plemiennych. Ekspresja emocji taka sam w

obu grupach gdy film ogl

ądali w samotności. Ekspresja

u Japo

ńczyków maskowana „uprzejmym uśmiechem”

gdy ogl

ądanie odbywało się w towarzystwie

eksperymentatora.

żliwość ekspresji emocji, których nie

odczuwamy (socjalny u

śmiech)

żliwość przesadnej ekspresji (okazywanie

współczucia)

„Społeczne” prze

żywanie emocji

Wspólne z innymi prze

żywanie emocji może je

wzmacnia

zara

źliwość śmiechu

panika

Kontrola naturalnego i „socjalnego”
u

śmiechu to różne procesy

śmiech naturalny wiąże się z reakcją mięśni wokół

oczu, u

śmiech socjalny – wokół ust

Trudno jest „odegra

ć” prawdziwy uśmiech

Istniej

ą odrębne zaburzenia dotyczące wolicjonalnej

i emocjonalnej mimiki (inne mózgowe mechanizmy)

Prozodia: wyra

żanie i rozpoznawanie

emocji w tonie głosu: badania rozwojowe

ż bardzo małe dzieci nie rozumiejące mowy

reaguj

ą na ton głosu (badania behavioralne i

elektrofizjologiczne)

U dzieci przedszkolnych zdolno

ść do rozróżniania

emocji w głosie jest do

ść wysoka

↓

Zdolno

ści prozodyczne są wrodzone

Architektura funkcjonalna emocji: czy
ró

żne emocje angażują różne struktury?

Badania neuroobrazowania podczas percepcji
ró

żnych bodźców emocjonalnych, najczęściej

twarzy wyra

żających różne emocje

Próba zidentyfikowania struktur specyficznie
zwi

ązanych z różnymi emocjami

Stosowano ró

żne emocje, różne zadania, różne

modalno

ści

Architektura funkcjonalna emocji: czy
ró

żne emocje angażują różne struktury?

emocje negatywne (zwłaszcza strach i gniew)
wi

ązane są z aktywnością ciała migdałowatego

emocje pozytywne (rado

ść) najczęściej z

aktywno

ścią płatów czołowych

wstr

ęt z aktywnością wyspy

zale

żności te są słabe

Rozumienie innych osób, ich emocji czy
motywów działania zachodzi:

na poziomie poznawczym (deklaratywnym)

w sposób automatyczny i intuicyjny
(niedeklaratywny) dzi

ęki zjawisku

„odwzorowywania” w mózgu wykonywanych przez
innych działa

ń oraz przeżywanych przez nich

emocji. Odwzorowywanie to opiera si

ę na

zdolno

ści mózgu do powiązania tego, czego

świadczamy sami z tym, co widzimy i czego

świadczają inni (mechanizm lustrzany).

Odkrycie neuronów lustrzanych przez
Rizolattiego

Badania elektrofizjologiczne małp. Badano czynno

ść

neuronów podczas chwytania przedmiotów.

Te same neurony były aktywne gdy małpy wykonywały ruch i
gdy obserwowały ruch wykonywany przez innych.

Neurony lustrzane pełni

ą ważną rolę umożliwiając szybkie,

automatyczne odgadniecie intencji zachowa

ń innych

osobników, bez konieczno

ści przeprowadzania operacji

poznawczych.

Lustrzane neurony znajduj

ą się nie tylko w mózgu małp, ale

równie

ż człowieka (obserwacja działań wykonywanych przez

innych mo

że aktywować ruchowe obszary kory).

Czy podobny mechanizm lustrzany le

ży u

podstaw zdolno

ści do rozumienia emocji

innych osób?

Obszary odpowiedzialne za rozpoznawanie emocji
(np. ekspresji emocjonalnych) pokrywaj

ą się z

tymi, które odpowiadaj

ą za ich odczuwanie (dane

dost

ępne dla ekspresji wstrętu).

Aktywno

ść mózgu związana z „lustrzanym

odwzorowywaniem” ekspresji emocjonalnych
powoduje tak

że aktywność mięśni mimicznych

twarzy u odbiorcy (pomiary przy wykorzystaniu
elektromiografii powierzchniowej)

ęśnie reagują w sposób podobny do tego z

jakim mamy do czynienia, gdy sami prze

żywamy

dane emocje

Empatia

Podobne „nakładanie” si

ę systemów

odpowiedzialnych za percepcj

ę i odczuwanie

emocji zaobserwowano w eksperymentach
dotycz

ących empatii

Reakcje empatyczne u kobiet s

ą niezależne od tego, jak

oceniaj

ą osobę, której współczują. U mężczyzn reakcje takie

nie wyst

ępują w odniesieniu do osób zachowujących się

nieetycznie.

Tylko u m

ężczyzn, zlokalizowano obszar (w okolicach jądra półleżącego -

nucleus accumbens) którego aktywno

ść wzrastała gdy karani byli nieuczciwi

gracze. Aktywno

ść ta korelowała z deklaracją chęci zemsty ocenianą na

skali po badaniu.

ężczyźni

Kobiety

U m

ężczyzn:

ększa aktywność

skroniowych cz

ęści

układu limbicznego
kontroluj

ących

zachowania
agresywne

U kobiet:

ększa aktywność

w zakr

ęcie obręczy

kontroluj

ącym

ekspresj

ę złożonych

emocji

Zakr

ęt obręczy

ężczyźni

Kobiety

Kobiety łatwiej dostrzegaj

ą niuanse ekspresji

emocjonalnych (zwłaszcza smutku)

U kobiet podczas prze

żywania smutku aktywują się

ększe obszary mózgu

Rola dwóch półkul mózgowych w regulacji
procesów emocjonalnych

Hipoteza o dominacji prawej półkuli w regulacji
procesów emocjonalnych (niezale

żnie od znaku

emocji): rozpoznawanie emocji

Hipoteza o zwi

ązku lewej półkuli z emocjami

pozytywnymi a prawej z negatywnymi:
przezywanie emocji

Prze

żywanie emocji

Pierwsze obserwacje

Obsarwacje Babi

ńskiego (1914): pacjenci z uszkodzeniami

prawej półkuli wykazuj

ą brak zainteresowania lub

zachowania euforyczne

Obserwacje Goldsteina (1948): uszkodzenie lewej półkuli

prowadzi do obni

żenia nastroju

↓

Gdy uszkodzona jest lewa półkula, prawa dramatycznie

ocenia skutki uszkodzenia;
Gdy uszkodzona jest prawa,

świadomość deficytów nie

wywołuje odpowiedniej reakcji emocjonalnej lewej półkuli

Prze

żywanie emocji – badania kliniczne

Obserwacje Gainottiego:

uszkodzenie lewej półkuli – zachowania katastroficzno-

depresyjne

–

ęk

–

skłonno

ść do płaczu

–

niepokój o własn

ą przyszłość

–

zachowania agresywne

–

niewiara we własne mo

żliwości

–

przecenianie negatywnych skutków choroby

Uszkodzenia prawej półkuli

–

apatia

–

niezauwa

żanie lub ignorowanie skutków choroby

–

podwy

ższony nastrój

–

wesołkowato

ść

–

wiara we własne mo

żliwości

Inicjowanie grymasów twarzy mo

że

prowadzi

ć do odczuwania emocji

podniesienie prawego k

ącika ust ( sterowanie

przez lew

ą półkulę) – pozytywne emocje

podniesienie lewego k

ącika (sterowane przez

praw

ą półkulę) – negatywne emocje

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Emocje samoswiadomosciowe
emocje i motywacje
Jak emocje wplywają na procesy poznawcze
Glodne emocje Jak schudnac madrze skutecznie i na zawsze glodne
14 Emocje i Motywacje wykład5
Catanzaro, Motywacje i emocje, Nieznany
Emocje i motywacje podrecznik opracowanie Strelaua
EMOCJE, Interesujące, PSYCHOLOGIA, PSYCHOLOGIA (materiały), alkoholizm - materiały
NOTATKI Emocje 5, Psychologia 1rok, Emocje i motywacja dr Tomasz Czub - wykłady, Emocje i motywacja
Potrzeba przewidywalności oraz sprawowania kontroli, Psychologia, psychologia stosowana I, emocje
MIŁOŚĆ - rodzaje 2, Emocje i motywacja
radosny i smutny przedszkolak, Emocje, uczucia
emocje niespojne-ref, Onedrive całość, Rok I, II sem, Psychologia emocji i motywacji, Streszczenia
Stres i radzenie sobie, Emocje i motywacja

więcej podobnych podstron