Pamięć, system pamięci

 – hipoteczny system kodujący przechowywanie informacji odbieranych i 

wytworzonych przez jednostki 
 

Fazy zwane procesowi pamięci : 



 

Zapamiętywanie – kodowanie, rejestrowanie w pamięci odebranych informacji lub form 
informacyjnych 



 

Przechowywanie faza utajona, zachodzi pomiędzy zapamiętywaniem a odtwarzaniem. W 
trakcie przechowywania informacji, których skutkiem jest zapominanie lub przetwarzanie 

treści. Zapomnienie to utrata treści, ciężko jest ocenić, ile zostało utracone. 

Kryterium przechowywania to procent zaoszczędzonych prób. W miarę upływu czasu spadek 

jest coraz mniejszy. Materiał sensowny jest wolniej zapominany niż materiał bezsensowny. 



 

Odtwarzanie – aktualizacja tego, co zostało zapisane i przechowywane 

 

Informacje kodowane są w systemie sensorycznym, który je odebrał. Każdy z systemów ma swój 
odrębny kod zwany kodem sensorycznym czas zapisu w tym kodzie to 2-3 sekundy. Po tym czasie 

część informacyjna zostaje wyeliminowania, a pozostałe są ponownie rejestrowane w kodzie 

słuchowym, który jest uniwersalny dla trwałych zapisów pamięci. 
 

Trzy rodzaje śladów pamięci :  



 

Elektryczne – impulsy nerwowe, krążące po zamkniętych obwodach neuronów; ślady pamięci 
są nietrwałe i typowe dla zapisów informacji w kodach sensorycznych 



 

Biochemiczne – zmiany w strukturach cząsteczek, związków chemicznych obecnych w 
komórkach neuronów (udział biorą kwasy nukleinowe, czasami białka) jako nośnik informacji 



 

Synoptyczne – zwane anatomiczne – zmiany w przewodnictwie synoptycznym 

 
Dowody na istnienie śladów mają charakter pośredni. Żeby ślad się utrwalał to musi długo krążyć w 

obwodach neuronów, np. wstrząs mózgu po wypadku – ofiara nie pamięta co zdarzyło się bezpośrednio 
przed wypadkiem. Ślad pamięciowy nie zdążył się utrwalić. 

 
Przyczyny zapominania: 



 

Samoistne osłabienie lub zanikanie śladów pamięci na skutek nie używania treści wraz z 
upływem czasu osłabia się przewodzenie synoptyczne komórek nerwowych; krzywa spadku 

przypomina krzywą zapomnienia. Brak powoduje osłabienie śladów ze względów 
fizjologicznych. 



 

Interferencja retroaktywna – zacieranie lub blokowanie wcześniejszego zapamiętywania 
pamięci przez nowe informacje i pro aktywna – negatywny wpływ wcześniejszego zapisu na 

aktualnie powstający 
Negatywny wpływ interferencji retroaktywnej i pro aktywnej nasiliła się, gdy treści są 

podobne do siebie lub gdy przerwy pomiędzy aktami zapamiętywania są zbyt krótkie 



 

Zagubienie zapisu pamięciowego zdarza się gdy w danej chwili nie dysponujemy kluczem 
wyszukiwania czegoś w pamięci. Skutek uczenia się niezamierzonego, informacje 

nieuporządkowane 



 

Wygaszenie – zanik niewzmacnianych reakcji mimo, że zapis pamięci powstaje nienaruszony. 

Zapis pamięci może po pewnym czasie ulegać samoistnie destrukcji, jeśli człowiek nie 
powtórzy danej reakcji 



 

Tłumienie – znany jako mechanizm obronny, który ujawnia się jako utrudnienie lub 
niemożność przypomnienia sobie treści, które donoszą złe doznania. Powstaje na skutek lęku, 
który występuje na krok od przypomnienia, aktualizacji potrzebnych treści. Znaki pamięci 

uzupełniamy np. interpretacją zdarzeń. Racjonalizacja – wtórne uzasadnienie. 



 

Zaburzenia czynności mózgu  

    - o charakterze incydentalnym (na wskutek wstrząsu mózgu) 
    - o charakterze trwałym (schorzenie centralnego układu nerwowego) 

Incydentalny – wstrząs mózgu, zjawisko amnezji wstecznej, czyli gwałtowne zapomnienie 

tego, co zdarzyło się bezpośrednio przed wstrząsem, kilkanaście minut przed zdarzeniem. 
Osoba nie pamięta np. przyczyn wypadku, okoliczności, nie może być świadkiem. 

Amnestia wsteczna – także u chorych poddanym wstrząsom elektrycznym, nie pamiętają oni 
co się wydarzyło. 

Schorzenie centralnego układu nerwowego – odporna na zapominanie są wspomnienia z 
dzieciństwa 

 
Faza odtwarzania – może przybierać formy: 



 

Reprodukcja – dokładne przywołanie tego, co zapamiętaliśmy, np. recytacja wiersza 



 

Przypomnienie – aktualizacja treści poprzednich przeżyć jako wspomnień, bez konieczności 
zachowania ich struktury, bez uwzględniania wszystkich szczegółów. 



 

Rozpoznanie – identyfikowanie wcześniej odebranych informacji 

 
Szczególne zjawiska w tej fazie: 



 

Nieświadomy plagiat – polega na przypomnieniu danej treści, np.. wiersza bez 
identyfikowania tych treści jako kiedyś zapamiętanych oraz bez przypomnienia okoliczności 

zapamiętania tych informacji (drugi raz ten sam wiersz) 



 

Deja vu – już widziane – rozpoznanie większych fragmentów rzeczywistości np. miejsca, 
mimo iż faktycznie człowiek nigdy tam nie był 



 

Jamis vu – nigdy nie widziane – brak rozpoznania znanych człowiekowi zdarzeń i sytuacji, 
mimo iż człowiek widział coś, to ma wrażenie, że widzi to pierwszy raz. 

 
Czynniki , które decydują o przypomnieniu sobie czegoś: 



 

Techniki wydobywania informacji z pamięci (mnemotechniki) mnemotechnika – sposoby 
wykorzystywania mechanicznego kojarzenia w trakcie zapamiętywania i aktualizacji 

przechowywanych materiałów 



 

Strategie pamięci (sposoby                                            się do procesów myślenia w 
rozwiązywaniu problemów) 



 

Techniki kojarzenia (mnemotechniki – dobre, kiedy dotyczą treści dość prostych, 
zapamiętywanie ilości informacji, które nie są logiczną strukturą. Materiał bardziej ułożony, 

powiązany logicznie jako proces rozwiązywania problemu – strategie. 

 

Strategie odtwarzania kolorów, skojarzenia zewnętrzne, książki, bierne (odtwarzanie, powtarzanie 
materiału), aktywne (przekształcanie). 

Faza przetwarzania