PAMIĘĆ
- TECHNIKI ZAPAMIĘTYWANIA
PAMIĘĆ
Pamięć jest to właściwość zachowawcza polegająca na
1/ gromadzeniu doświadczenia
2/ przechowywaniu doświadczenia
3/ wykorzystywaniu go w różnych sytuacjach.
Pamięć obejmuje trzy fazy ( lub inaczej trzy procesy pamięci):
1/ pierwsza faza – polega na tym, ze spostrzegane przedmioty
wywołują zmiany w komórkach nerwowych w postaci śladów
pamięciowych ( gromadzenie doświadczeń – zapamiętywanie)
2/ druga faza – polega na tym, że zmiany te utrzymują się, mimo, że
pozostawiające je bodźce przestały działać ( przechowywanie
doświadczenia)
3/ trzecia faza – polega na tym, że dzięki owym zmianom rozpoznajemy
przedmioty – reprodukujemy je ( przypominanie)
ZAPAMIĘTYWANIE
Zapamiętywanie może mieć charakter świadomy,
celowy i dowolny lub charakter nieświadomy.
Świadome zapamiętywanie to podstawa uczenia się.
TECHNIKI STOSOWANE W ZAPAMIĘTYWANIU:
1/ powtarzanie
2/ grupowanie
3/ elaboracja ( tworzenie historii)
Metapamięć
– wiedza na temat naszej własnej pamięci.
Na początku zapamiętywania pomocne jest
zapamiętywanie oparte na spostrzeganiu, w końcowej
fazie na przypominaniu.
Czynnikiem wpływającym na zapamiętywanie są:
zainteresowanie i motywacja.
Brak zainteresowania tematem nie motywuje do
zapamiętywania, jednak zainteresowania nie są
trwale, słabną wskutek wielokrotnego przetwarzania.
Na zapamiętywanie wpływają też informacje o
efektach zapamiętywania (informacje o sukcesach –
motywują do podtrzymania czynników
zapamiętywania).
PRZECHOWYWANIE i
PRZYPOMINANIE
PRZECHOWYWANIE
Przechowywanie jest też procesem
czynnym, tak jak zapamiętywanie.
Ważne treści przechowywane w
umyśle podlegają różnym zmianom.
PRZYPOMINANIE
Proces przypominania sobie w
pewnym wieku wydłuża się.
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA
ZAPAMIĘTYWANIE I
PRZECHOWYWANIE
1/ Związek z działaniem:
Istotnym warunkiem skutecznego zapamiętywania jest włączenie
tego, co ma być zapamiętane do działania człowieka. Im większe
znaczenie dla człowieka ma dana rzecz, czynność, tym szybciej się
utrwala.
2/ Nastawienie :
Odgrywa ono dużą rolę, bo jeśli człowiek nastawia się na to, że to,
co zapamiętuje ma przydać się przyszłość, to zapamiętuje się to
szybciej i pozostaje na dłużej.
3/ Emocje:
Emocje sprzyjają zapamiętywaniu, przyjemne przeżycia dłużej
pamiętamy od przeżyć przykrych.
4/ Przekonania i postawy
Zapamiętujemy lepiej to, w co wierzymy, co jest słuszne z naszymi
przekonaniami i postawami.
5/ Motywacja:
Na wpływ motywacji na zapamiętywanie wskazuje ZJAWISKO
ZIEGARNIK:
Zadania niedokończone lepiej pamiętamy, dłużej przechowujemy.
Przyczyną tego jest nierozładowane napięcie motywacyjne.
ODTWARZANIE DOŚWIADCZEŃ
1/ Przypomnienie
Polega na odtwarzaniu podniet, które działały na nas w
przeszłości, ale w danym momencie (teraz) na
człowieka nie oddziałują.
2/ Rozpoznawanie
Polega na wyodrębnieniu z zespołu bodźców, tych,
które oddziałują tu i teraz w danym momencie – tych,
które się zna. ( Testy na rozpoznawanie dają o 50%
lepsze efekty niż testy na przypominanie).
3/ Wspomnienie
Przypomnienie wydarzeń z własnego życia osobistego.
ZAPOMINANIE
Ebbinghaus
Bezpośrednio po nauczeniu się
najwięcej zapominamy. Najszybciej
ulatuje – tekst naukowy, potem – opis,
a potem dopiero – opowiadanie.
Na zapominanie ma wiec wpływ
rodzaj materiału.
PRZYCZYNY ZAPOMINANIA:
1/ Wg Thorndike – tłumaczy on zapominanie zacieraniem się
śladów pobudzeń w ośrodkach kory mózgowej, albo zanik połączeń
między ośrodkami.
2/ Wg Freuda – przyczyną zapominania jest wypieranie ze
świadomości treści nieprzyjemnych, czyli treści, które budzą w
człowieku lęk, poczucie winy, wstyd itd.
3/ Wg nowszych teorii – zapominanie jest tłumaczone hamowaniem
( interferencją).
Hamowanie polega na nakładaniu się na siebie śladów
pamięciowych.
Wyróżnia się dwa rodzaje hamowania:
- proaktywne –hamowanie następcze – w przód
- retroaktywne –hamowanie wsteczne – w tył
Uważa się, że przyczyną zapominania jest aktywność człowieka,
jeśli człowiek jest aktywny, to przyswajając nowa wiedzę starą
zmienia lub zapomina.
RODZAJE PAMIĘCI:
pamięć bezpośrednią ( krótkotrwałą)
przejawem jej jest zdolność utrzymywania w
świadomości pewnej liczby bodźców działających
aktualnie ( tu i teraz), oraz zdolność ich
natychmiastowego odtwarzania, – czyli zdolność
reprodukcji ( dzięki tej pamięci możemy np.
rozmawiać).
Pojemność pamięci bezpośredniej jest
ograniczona i wynosi 7 +- 2 elementy. Pamięć
bezpośrednia wchodzi do ilorazu inteligencji.
pamięć wtórną ( długotrwałą).
ma nieograniczony czas i zakres
przechowywania.
RODZAJE PAMIĘCI:
Kolejne rodzaje pamięci wyodrębnione ze względu na
to, co jest przedmiotem pamięci i w jaki sposób
człowiek zapamiętuje:
1/ pamięć mechaniczna – zapamiętywanie treści bez
ich rozumienia
2/ pamięć logiczna – wtedy, gdy ucząc się staramy się
zrozumieć treści i szukamy związków przyczynowo –
skutkowych i logicznych, pomiędzy treściami, których
się uczymy. Pamięć logiczna odgrywa ważna rolę w
życiu człowieka. Jest ważniejsza od mechanicznej, bo
człowiek w pamięci logicznej wykorzystuje myślenie.
CECHY PAMIĘCI
1/ trwałość pamięci
Zdolność do długotrwałego przechowywania doświadczenia.
Trwałość pamięci jest wybiórcza. W zależności od
zapamiętywanych treści ( interesujące nas rzeczy
zapamiętamy trwalej).
2/ szybkość zapamiętywania
Może mieć związek z trwałością, ale nie musi. Szybkość też
może być związana z treściami zapamiętywanymi.
3/ gotowość pamięci
Zdolność do szybkiego odtwarzania doświadczenia – na
zawołanie
4/ wierność pamięci
Zdolność do dokładnego odtwarzania zapamiętanych treści.
TYPY PAMIĘCI
1/ pamięć wzrokowo – słuchowa - z przewagą wzroku lub
słuchu,
2/ pamięć słowno – logiczna – zdolność do zapamiętywania i
odtwarzania myśli wypowiedzianych w słowach. Zdolność do
zapamiętywania związków logicznych w treści
zapamiętywanej,
3/ pamięć ruchowa – ma ona znaczenie w tych rodzajach
działalności człowieka, które opierają się na nawykach
ruchowych i sprawnościach ruchowych człowieka,
4/ pamięć uczuciowa – przejawem tej pamięci jest łatwość
zapamiętywania i przechowywania tych zdarzeń, które są
silnie zabarwione emocjonalnie.