PEDAGOGIKA KULTURY

Pedagogika kultury powstała na terenie Niemiec na początku XX wieku. Za jej prekursora uważa się filozofa
Wilhelma Dilthey’a. Punktem centralnym jego koncepcji jest cały człowiek – całość doświadczenia ludzkiego.
Pedagogika kultury nazywana jest również „pedagogiką ludzkiej duchowości” (ludzkiego wnętrza), gdyż
twierdzi, iż nauki humanistyczne nie polegają na wyjaśnianiu rzeczywistości poprzez rekonstrukcję
rządzących nią praw (jak robili to behawioryści), lecz na jej rozumieniu. Jest więc ona odpowiedzią na próbę
opisu człowieka w kategoriach metodologii nauk przyrodniczych (pedagogika analityczno-empiryczna).

ZAPAMIĘTAJ

CZŁOWIEKA NIE DA SIĘ WYJAŚNID,

MOŻNA GO TYLKO

ZROZUMIED

Ujęcie analityczno-empiryczne sprzeciwiało się wszelkiej introspekcji, wglądzie wewnątrz człowieka. Pedagogika
kultury bada ducha/duchowośd – czyli wnętrze człowieka na podstawie konkretnych, obiektywnych wytworów
kulturowych, a sama procedura może mied charakter powtarzalny.

Wytwory kulturowe mogą mied różną postad i specyfikę, nie ograniczam ich tylko do dóbr i wytworów natury
artystycznej. Wytworem kulturowym może byd więc gwara, piosenka, napisany tekst, wykład profesorski, obyczaj,
mit, inicjatywa społeczna). Są one utrwalone zarówno w dyspozycjach psychicznych jak i psychofizycznych.

To, jaki jest człowiek, zarówno w swej jednostkowej postaci, ale także jaki jest w ogóle (natura ludzka) jesteśmy
w stanie zaobserwowad poprzez wgląd i identyfikację w sensy zaszyfrowane w przejawach życia, które widoczne są
w zobiektywizowanych i zmysłowo dostępnych wytworach kulturowych.

!!!

ROZUMIENIE

Jest to kluczowe pojęcie dla pedagogiki kultury. Nie należy go jednak
definiować w sensie czysto intelektualnego rozumienia. Jest to bowiem proces,
w którym życie duchowe może być poznane ze zmysłowo danych ekspresji
samego siebie.

TRZY

POZIOMY ROZUMIENIA:

1.ROZUMIENIE PSYCHOLOGICZNE

To rozumienie jednostkowych motywów, intencji, zachowao (np. dziecko odbierające negatywnie płacz matki)

2.ROZUMIENIE ELEMENTARNE

To rozumienie jednostkowych gestów, wypowiedzi, zachowao w kontekście ich społecznego usankcjonowania
(np. dziecko umie rozróżniad płacz wywołany nieszczęściem, płacz z radości oraz udawanie płaczu)

3.ROZUMIENIE WYŻSZE

To rozumienie hermeneutyczne, rozumienie zobiektywizowanych ekspresji ludzkiej duchowości (wytworów
kulturowych) poprzez wgląd i ujawnianie obiektywnych sensów w ich kontekście historyczno-dziejowym.

Aby móc wydobywad sens z tworów ducha ludzkiego, koniecznym staje się obcowanie ze źródłami, wytworami
„z pierwszej ręki”. Pedagogika kultury odrzucad więc będzie encyklopedyzm, formalną transmisję treści oraz
dominację metod podających.

W procesie kształcenia nie kształcimy tego czy innego wycinka osobowości, tej lub innej umiejętności. W grę wchodzi
osobowośd wychowanka jako duchowa całośd, bez względu na to, czy przedmiotem kształcenia będzie wiersz,
obliczenia matematyczne czy analizy. Ważne, by podczas kształcenia poszczególnych umiejętności pokazad ich
związek z całością świata przyrody i kultury (człowiek jako mikrokosmos).

Każdy prawdziwy akt kształcenia zakłada wolny wysiłek wychowanka, dlatego

kształcenie to zawsze SAMOKSZTAŁCENIE!

B. SUCHODOLSKI:

Suchodolski zwraca uwagę na znaczenie postępu cywilizacyjnego i rozwoju technicystycznego. Kreuje tezę, że im
wyższy poziom rozwoju cywilizacyjnego, tym potrzeba wyższego przygotowania społeczeostwa (w tym młodego
pokolenia) do życia w świecie.

W przeszłości kiedy rozwój nie był tak szybki można było przekazywad to co teraźniejsze. Życie młodego pokolenia
niewiele różniło się od życia pokolenia „ojców” – takie wychowanie wystarczało.
Efekt wychowania zależy teraz już nie tylko w jakim stopniu następne pokolenie przejmie spuściznę historyczną,
ale od tego, jak zostanie przygotowane do zmieniającej się ciągle rzeczywistości.
Nauczyciel/szkoła powinna wziąd to pod uwagę – wiedza sprzed kilku lat może byd już nie użyteczna dla młodego
pokolenia (świat zmienia się coraz szybciej). Konieczne jest zatem prognozowanie przyszłości, kierunków rozwoju,
a wszelkie decyzje dotyczące bieżącego życia muszą liczyd się z nieustającym postępem.

Podstawowym zadaniem systemu

edukacyjnego jest kształcenie jednostki

poprzez jej spotkanie z obiektywnymi

dobrami kultury.

Dla wychowania najważniejsze jest:

NIE TO JAKIM CZŁOWIEK JEST LUB JAKIM SIĘ STANIE,

ALE JAKIM

MOŻE

SIĘ STAĆ…

Perspektywę przyszłości należy postrzegad jako coraz głębsze, świadome angażowanie się ludzi
w budowanie i ulepszanie świata (gdybym nie ulepszał swojego świata byłbym nikim). Suchodolski zwraca uwagę na
praktyczności i teoretycznośd pedagogiki. Jest nauką praktyczną, bo nie tylko działa w oparciu o pewne zasady,
ale bazuje na praktyce poprzednich pokoleo. Musi ona uwzględniad przeszłośd, teraźniejszośd i przyszłośd.

IMPLIKACJE PEDAGOGICZNE:

o WYCHOWANIE ORAZ KSZTAŁCENIE ODWOLUJĄCE SIĘ DO OBIEKTYWNYCH DÓBR KULTURY

o JEDNOSTKA DĄŻY DO AUTONOMII, NIEZALEŻNOŚCI (SAMODYSCYPLINA WEWNĘTRZNA)

o WIELOŚD MOŻLIWYCH INTERPRETACJI, ZNACZEO, SPOJRZEO, DEFINICJI

o JAKOŚCIOWY CHARAKTER KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

o PRZEŻYWANIE I INTERPRETOWANIE KULTURY

o KSZTAŁCENIE I WYCHOWANIE ODBYWA SIĘ POZA PROCESEM SZKOLNYM („WYCHOWANIE DO WCZASÓW”)

o NAUCZYCIEL JEST PRZEWODNIEKIEM I NIENARZUCAJĄCYM INTERPRETATOREM ŚWIATA

o SZKOŁA UMOŻLIWIA UCZNIOWI OBCOWANIE Z ZOBIEKTYWIZOWANYMI WYTWORAMI KULTURY

o KSZTAŁCENIE JAKO SAMOKSZTAŁCENIE

ZASTANÓW SIĘ

Jak rozumiesz tezę, że samokształcenie wymaga zaangażowanej obecności

nauczyciela, wychowawcy?

Co to znaczy, że „pedagogika jest nauką inną, o innym człowieku”?

???