1

Temat VI

Modele rynku

Podstawowe pojęcia i zagadnienia

Konkurencja doskonała; monopol; konkurencja monopolistyczna; oligopol: model załamanej
krzywej popytu, model lidera cenowego, istota i rodzaje porozumie

ń kartelowych; indeksy

koncentracji; indeks siły monopolowej; bariery wej

ścia na rynek; charakterystyka modeli

rynku w zakresie: (1) liczby uczestników rynku, (2) wpływu producenta na cen

ę,

(3) warunków wej

ścia na rynek/opuszczenia rynku, (4) rodzaju produktu, (5) informacji

posiadanej przez uczestników rynku; krótkookresowy i długookresowy wynik ekonomiczny
producenta w ró

żnych modelach rynku; metody ustalania ceny przez producenta: jednakowa

cena dla wszystkich jednostek wytwarzanego dobra, ró

żnicowanie ceny: doskonałe (I

stopnia), w zale

żności od wielkości konsumpcji (II stopnia), w zależności od elastyczności

cenowej popytu (III stopnia).

1. Uzupełnij tabel

ę wpisując nazwy modeli rynku.

Model rynku:

Długookresowy wynik
ekonomiczny uczestnika
rynku

Zysk ekonomiczny

Zysk ekonomiczny

Zysk normalny

Mo

żliwość wpływu

producenta na cen

ę

oferowanego produktu

Wyst

ępuje

Wyst

ępuje

Wyst

ępuje

Mo

żliwość zawarcia

porozumienia kartelowego

Nie wyst

ępuje

Wyst

ępuje

Nie wyst

ępuje

2.Uzupełnij tabel

ę wpisując zależności między AR, MR i P w wymienionych modelach

rynku:

Monopol ró

żnicujący

ceny w zale

żności od

wielko

ści konsumpcji

Konkurent

monopolistyczny

Monopol dokonuj

ący

segmentacji rynku

3. Je

żeli producent jest konkurentem doskonałym na rynku wyrobu gotowego i rynku

czynnika produkcji to w punkcie równowagi wła

ściciele czynnika produkcji uzyskują:

a) rent

ę ekonomiczną; b) wynagrodzenie równe kosztowi alternatywnemu;

c) nadwy

żkę producenta; d) nadwyżkę wynagrodzenia ponad koszt alternatywny.

2

4. Je

żeli producent jest monopolistą na rynku wyrobu gotowego i monopolistą na rynku

czynnika produkcji to w punkcie równowagi wła

ściciele czynnika produkcji uzyskują:

a) rent

ę ekonomiczną i wynagrodzenie transferowe; b) tylko rentę ekonomiczną;

c) tylko wynagrodzenie transferowe; d) tylko przychód równy kosztowi
alternatywnemu.

5. W punkcie równowagi monopolisty na poziomie zysku zerowego:
a) P

X

= MR = MC; b) P

X

= AVC

min.

> MR = MC;

c) P

X

= ATC

min.

> MC=MR d) P

x

= ATC > MC = MR.

6. W punkcie równowagi konkurenta doskonałego na poziomie zysku ekonomicznego:
a) P

X

= MR = MC > ATC; b) P

X

= AVC

min.

> MR = MC;

c) P

X

= ATC

min.

= MC=MR d) AVC <P

x

= MR = MC < ATC;

7. Doko

ńcz zdania:

Efektywno

ść alokacyjna oznacza że:

Efektywno

ść techniczna oznacza, że:

Efektywno

ść ekonomiczna oznacza, że:

8. W punkcie równowagi monopolisty na poziomie zysku normalnego:
a) P

X

= MR = MC; b) P

X

= AVC

min.

> MR = MC;

c) P

X

= ATC

min.

> MC=MR d) P

x

= ATC > MC = MR.

9. W punkcie równowagi konkurenta doskonałego na poziomie zysku ekonomicznego:
a) P

X

= MR = MC > ATC; b) P

X

= AVC

min.

> MR = MC;

c) P

X

= ATC

min.

= MC=MR d) AVC <P

x

= MR = MC < ATC;

10. Załamana krzywa popytu dotyczy :
a)

monopolu naturalnego;

b)

monopolu ró

żnicującego ceny;

c)

oligopolu bez porozumienia kartelowego;

d)

oligopolu z porozumieniem kartelowym;

11. Konkurent doskonały:

a) mo

że różnicować ceny wytwarzanych wyrobów;

b) wytwarza wyroby nie posiadaj

ące substytutów;

c) ma sił

ę rynkową większą od zera;

d) nie osi

ąga w długim okresie zysku ekonomicznego;

e)

żadne z powyższych.

12. Cech

ą charakterystyczną wspólną dla modelu konkurencji monopolistycznej

i doskonałej jest:

a) brak barier wej

ścia na rynek w długim okresie;

b) wyst

ępowanie producenta w roli biorcy ceny rynkowej;

c) doskonała substytucyjno

ść wytwarzanych dóbr;

d) zysk ekonomiczny mo

żliwy do osiągnięcia w długim okresie;

e)

żadne z powyższych.

3

13. W modelu oligopolu:

a) producenci mog

ą postrzegać załamaną krzywą popytu;

b) producenci nie u

świadamiają sobie zależności między podejmowanymi przez

siebie decyzjami ilo

ściowo-cenowymi;

c) producenci podejmuj

ą decyzje strategiczne;

d) brak jest barier wej

ścia na rynek w długim okresie;

e)

żadne z powyższych.

14. Monopolista doskonale ró

żnicujący ceny osiąga efektywność alokacyjną tylko

wówczas, gdy:

a) zrównuje koszt kra

ńcowy z przychodem przeciętnym;

b) zrównuje minimalne krótkookresowe przeci

ętne koszty całkowite z kosztem

kra

ńcowym;

c) zrównuje koszt kra

ńcowy z przychodem krańcowym;

d) zrównuje koszt kra

ńcowy z ceną.

15. Uzupełnij tabel

ę i odpowiedz na postawione pytania.

Czy producent jest konkurentem niedoskonałym?
Czy producent jest w punkcie równowagi?
Czy osi

ąga zysk ekonomiczny?

Czy osi

ąga zysk księgowy?

16. Jakie zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy MR, MC, P

x

, ATC zachodz

ą

w punkcie równowagi konkurenta

doskonałego na poziomie zysku normalnego

Na podstawie danych uzupełnij tabel

ę:

Wyszczególnienie

Model rynku

Charakter

wyniku

ekonomicznego

│E

dp

│

Kierunek

zmian

wielko

ści

produkcji i/lub

ceny

AVC

min.

=4; FC=20;

TR=80; MR=6; X=10

P:
X:

17. Uzupełnij tabel

ę wpisując zależności między AR, MR i P w wymienionych modelach rynku:

Monopol ró

żnicujący ceny

w zale

żności od wielkości

konsumpcji

Konkurent monopolistyczny

Monopol dokonuj

ący

segmentacji rynku

AR .........MR.........P

AR .........MR.........P

AR .........MR.........P

4

18. Uzupełnij tabel

ę wpisując nazwy modeli rynku.

Model rynku:

Długookresowy
wynik
ekonomiczny
uczestnika
rynku

Zysk
ekonomiczny

Zysk
ekonomiczny

Zysk normalny

Mo

żliwość

wpływu
producenta na
cen

ę

oferowanego
produktu

Wyst

ępuje

Wyst

ępuje

Wyst

ępuje

Mo

żliwość

zawarcia
porozumienia
kartelowego

Nie wyst

ępuje

Wyst

ępuje

Nie wyst

ępuje

19. Na podstawie zapisu:

MC = MR < P = ATC

okre

śl:

a) model rynku na którym działa producent
b) wynik ekonomiczny producenta

20. Na podstawie tabelki opisujacej kształtowanie si

ę kosztu krańcowego dla kolejnych

poziomów produkcji dobra X wyznacz minimaln

ą cenę uzasadniajacą kontynuowanie

produkcji w krótkim okresie analizy. Zakładamy warunki konkurencji doskonałej.

X

0

1

2

3

4

5

MC

-

50

10

6

14

30

21. Uzupełnij tabel

ę wpisując hasłowo charakterystyczne cechy poszczególnych modeli

rynku.

Monopol

nieró

żnicujący

ceny

Konkurencj
a doskonała

Oligopol

Długookresowy

wynik ekonomiczny

producenta

Mo

żliwość wpływu

producenta na cen

ę

rynkow

ą produktu

(wyst

ępuje / brak)

Charakter produktu

(homogeniczny /

zró

żnicowany)

5

22. Tabela 1 dotyczy producenta nie stosuj

ącego zróżnicowania cen (sprzedającego wszystkie

jednostki wyrobu po jednakowej cenie). Tabela 2 opisuje producenta stosuj

ącego doskonałe

ró

żnicowanie ceny. Tabela 3 dotyczy producenta różnicującego cenę w zależności

od wielko

ści konsumpcji dobra X.

a) Uzupełnij tabele.
b) Dla ka

żdego przypadku, dla poziomów produkcji większych od 1, określ zależność

mi

ędzy przychodem przeciętnym (AR), ceną (P) i przychodem krańcowym (MR).

Tabela 1

Tabela 2

Tabela 3