MAŁ GO RZA TA PAW ŁOW SKA, LI DIA LA SO TA

D

zięki po mo cy dzia łu do spraw współ pra -
cy z za gra ni cą Ga bi ne tu Pre zy den ta Mia -

sta Po

zna nia, au

tor ki ar

ty ku łu na

wią za ły

współ pra cę z Ren nes – mia stem part ner skim
Po zna nia – w za kre sie edu ka cji dzie ci w wie -
ku przed szkol nym. Szcze gó ło wo opra co wa ny
pro jekt se

mi na rium po

zy skał ak cep ta cję

władz mia sta i stał się pod sta wą do zor ga ni zo -
wa nia wy jaz du stu dyj ne go dla dy rek to rów po -
znań skich przed szko li. Ce lem wy pra wy by ło
uzy ska nie in for ma cji na te mat sys te mu kształ -
ce nia na uczy cie li, za sad we ry fi ka cji do za wo -
du i za trud nie nia, struk tu ry sys te mu edu ka cji
we Fran cji, za sad fi nan so wa nia, nad zo ru or ga -
ni za cyj ne go oraz me ry to rycz ne go nad dzia łal -
no ścią pla có wek oświa to wych, ce lów i za dań
edu ka cji ele men tar nej, a ta kże me tod i form
pra cy z ma łym dziec kiem.

Po znań ska de le ga cja zo sta ła przy ję ta przez

przed sta wi cie li mia

sta Ren

nes w Ra

tu szu.

Stro na fran cu ska przed

sta wi ła pre

zen ta cję

mul ti me dial ną wraz z wy kła dem do ty czą cym
sys te mu oświa ty.

Na ucza nie pu blicz ne we Fran cji jest bez -

płat ne, ko rzy sta z nie go oko ło 86% uczniów
szkół pod sta wo wych i oko

ło 80% uczniów

szkół śred nich. Od

płat ne na

ucza nie pro

wa -

dzo ne jest w szko łach pry wat nych. Re kru ta cja
do wszyst kich szkół od by wa się zgod nie z za -
sa dą re jo ni za cji – na ogół dzie ci za pi su je się
do szko ły, któ ra znaj du je się w rejonie ich za -

miesz ka nia. Za bu do wę i kon ser wa cję bu dyn -
ków szkół pu blicz nych od po wia da ją wła dze
sa mo rzą do we, na to miast za two rze nie po li ty -
ki edu

ka cyj nej – rząd. Szko

ły pod sta wo we

ma ją pew ną au to no mię w spra wach ad mi ni -
stra cyj nych i dy dak tycz nych, a szko ły śred nie
– rów nież w spra wach fi nan so wych.

Ce le edu ka cji wy zna cza Mi ni ster stwo Edu -

ka cji, któ re opra co wu je szcze gó ło wy pro gram
na ucza nia ka żde go przed mio tu na wszyst kich
po zio mach edu

ka cji, wska

zów ki do

ty czą ce

or ga ni za cji i me to dy ki na ucza nia, po zo sta wia -
jąc jed nak na uczy cie lom do bór me tod pra cy
i pod ręcz ni ków. Obo

wiąz ko we kształ

ce nie,

któ re obej mu je dzie ci od 6 do 16 ro ku ży cia,
skła da się z trzech eta pów:
1. Szko ła pod

sta wo wa (éco

le élémen

ta ire)

obej mu je dzie ci od 6 do 11 ro ku ży cia;

2. Szko ła śred nia I stop nia (collège) obej mu je

uczniów w wie ku od 11 do 16 lat, któ rzy
w mo men cie ukoń cze nia collège osią ga ją
wiek od

po wia da ją cy za

koń cze niu obo

-

wiąz ku szkol ne go;

3. Szko ła śred nia II stop nia – w wie ku 16 lat

ucznio wie roz

po czy na ją na

ukę w lycée

d’en se igne ment général et tech

no lo gi que

(li ceum ogól no kształ cą cym lub tech ni kum)
lub lycée pro fes sion nel (li

ceum za

wo do -

wym).

Wy cho wa nie przed szkol ne

w sys te mie edu ka cji

Fran cja ma dłu

go let nią tra dy cję edu ka cji

przed szkol nej, się

ga ją cą aż do XVII wie

ku.

Europa bez granic

– edukacja przedszkolna
we Francji

Wychowanie w Przedszkolu nr 2

20

Z e ś w i a t a

Obo wią zek szkol

ny wpro

wa dzo ny zo

stał

w 1882r. Na pod sta wie de kre tu z 18 stycz nia
1887 ro ku przed szko le jest pierw szym eta pem
edu ka cji. Mi mo, że nie jest obo wiąz ko we, to
do przed szko la uczęsz cza pra wie 100% dzie -
ci. Jesz cze w la tach 60. by ło za le d wie 30%
trzy lat ków ob ję tych wcze sną edu ka cją. Za ob -
ser wo wa no, że dzie ci, któ re nie uczęsz cza ły
do przed szko la, czę sto by ły ska za ne na nie po -
wo dze nia w osią

ga niu wy

ższych szcze

bli

kształ ce nia, a w kon se kwen cji otrzy ma nia dy -
plo mu uczel

ni. Stąd po

sta wio no na

cisk

na upo wszech nie nie wy cho wa nia przed szkol -
ne go.

Obec nie przed szko la pu blicz ne są bez płat -

ne, a za pi sy wa nie do nich dzie ci nie wy ni ka
z ko niecz no ści pra cy mat ki, ale ze świa do mo -
ści zna

cze nia te

go okre

su dla roz

wo ju naj

-

młod szych. Edu ka cja przed szkol na we Fran cji
obej mu je dzie ci od 2 do 5 ro ku ży cia. Sze -
ścio lat ki re

ali zu ją obo wią zek szkol

ny. Trwa

pu blicz na de ba ta nad opty mal nym wie kiem
dziec ka roz po czy na ją ce go kształ ce nie w szko -
le. Są pro

jek ty, by obo

wią zek uczęsz

cza nia

do przed szko la re ali zo wa ny był już od 3 ro ku
ży cia.

Za ło że nia sys te mo we

i pro gra mo we.

Ka dra pe da go gicz na

W edu ka cji we Fran cji obo wią zu ją okre ślo -

ne za sa dy:
1. Nie od płat ność.
2. Pra wo do na uki.
3. La icy za cja.
4. Wol ność w na ucza niu.
5. Obo wią zek szkolny od 6 do 16 ro ku ży cia.

W ra mach re ali za cji ce lów Pro ce su Bo loń -

skie go

1

, po ukoń cze niu do wol ne go kie run ku

3-let nich stu diów li cen cjac kich z mo żli wo ścią
kon ty nu acji na 2-let

nich stu

diach ma

gi ster -

skich lub czte ro let nich za koń czo nych eg za mi -
nem ma gi ster skim. Kan dy da ci do za wo du na -
uczy ciel skie go przy go to wu ją się do eg za mi nu

1 De kla ra cja Bo loń ska, pod pi sa na 19 czerw ca 1999 ro ku przez mi ni strów od po wie dzial nych za szkol nic two wy ższe w 29 kra jach

eu ro pej skich, za po cząt ko wa ła pro ces istot nych zmian w sys te mach edu ka cji po szcze gól nych państw. Pro ces ten, na zy wa ny Pro ce -
sem Bo loń skim, zmie rza do utwo rze nia do 2010 ro ku – w wy ni ku uzgod nie nia pew nych ogól nych za sad or ga ni za cji kształ ce nia
– Eu ro pej skiej Prze strze ni Szkol nic twa Wy ższe go (Eu ro pe an Hi gher Edu ca tion Area).

Z e ś w i a t a

luty 2011

21

w In sti tuts Uni

ver si ta ires de For

ma tion des

Maîtres. Mi

ni ster stwo or

ga ni zu je eg

za mi ny

i przy zna je kwa li fi ka cje za wo do we na uczy cie -
lom. Po zda niu eg za mi nu dy plo mo we go z po -
zy tyw nym wy ni kiem, przy szły na uczy ciel zo -
bli go wa ny jest do od by cia rocz ne go szko le nia
przy go to wu ją ce go do za wo du. Obej mu je ono
za ję cia teo re tycz ne oraz prak ty kę w szko le.

U kan dy da tów kształ

ci się kom

pe ten cje

do na ucza nia wszyst kich przed mio tów, umie jęt -
ność pra cy wy cho waw czo -dy dak tycz nej z dzieć -
mi w wie ku 3–11 lat oraz wy ro bie nie ta kie go
spraw stwa za wo do we go, aby po tra fi li nadać sens
ka żde mu dniu pra cy. Ab sol went uczel ni po tra fi
na uczać na ka żdym po zio mie szkol nic twa.

Na cisk po ło żo ny jest rów nież na sys te ma -

tycz ne do sko na le nie za wo do we. W tym ce lu
ka żdy na

uczy ciel obo

wiąz ko wo uczest

ni czy

w ró żnych for mach kształ ce nia, a w szcze gól -
no ści w za

kre sie no

wych me

tod na

ucza nia

i wy cho wa nia, no wa tor skich prą dów i kie run -
ków my śli pe da go gicz nej itp., w wy mia rze 18
go dzin w cią gu ro ku szkol ne go.

Na uczy cie le pu

blicz nych pla

có wek są

funk cjo na riu sza mi pań stwo wy mi za trud nio ny -
mi w dro dze eg za mi nu kon kur so we go. Pra cu -
ją 140 dni w ro ku, 4 dni w ty go dniu, 24 go -
dzi ny ty

go dnio wo bez

po śred nio z wy

-

cho wan ka mi oraz 3 go

dzi ny z prze

zna cze -

niem na roz mo wy in dy wi du al ne lub ze bra nia
z ro dzi ca mi, kon sul ta cje ze spe cja li sta mi oraz
spo tka nia ro

bo cze z in

ny mi na

uczy cie la mi.

Śro dy są dnia mi wol ny mi. Na uczy cie le, nie za -
le żnie od te go, na któ rym szcze blu edu ka cji
pra cu ją, ma ją ten sam ty go dnio wy wy miar go -
dzin, ter

min re

ali zo wa nych za

jęć, przerw

świą tecz nych i urlo pu w cią gu ro ku szkol ne go.

Dzień w przed szko lu

Przed szko le i szko

ła pod

sta wo wa za

zwy -

czaj znaj du ją się w jed nym bu dyn ku. Éco le
ma ter nel le obej mu je dzie ci od 3 do 5 ro ku ży -
cia, a éco le élémen ta ire od 6 do 11 ro ku ży -
cia. Pod

sta wa pro

gra mo wa okre

śla na przez

mi ni ster stwo dla tych dwóch szcze bli edu ka cji
jest re

ali zo wa na w wy mia rze 26 go

dzin,

w cią gu czte rech dni w ty go dniu. Śro dy, so bo -
ty i nie dzie le są dnia mi wol ny mi.

Z e ś w i a t a

22

Wychowanie w Przedszkolu nr 2

Har mo no gram dnia w przed szko lu:

1. Dzie ci przy cho dzą do go dzi ny 8.30.
2. O go dzi nie 8.30 jest śnia da nie przy go to wy -

wa ne przez na uczy ciel ki. Ro dzi ce usta la ją
wy so kość skład ki, a na stęp nie za ze bra ne
pie nią dze ku po wa ne są owo ce, cia stecz ka
oraz na pój.

3. Za ję cia dy dak tycz ne od by wa ją się w go dzi -

nach od 9.00 do 12.00. i głów nie na sta -
wio ne są na wdra ża nie dzie ci do sa mo -
dziel no ści, roz

wi ja nie umie

jęt no ści,

od kry wa nie praw dy o świe cie po przez pro -
ste do świad cze nia oraz eks pe ry men ty. Sa le
do za jęć są prze

stron ne i wy

po sa żo ne

w sprzę ty, a ta kże przy bo ry za chę ca ją ce
do po dej mo wa nia ró żnej ak tyw no ści.

4. Dzieci wychodzą na dwór nie

za le żnie

od po go dy. W szat ni znaj du je się miej sce
do prze cho wy wa nia ka lo szy, pe le ryn, pa -
ra so li. Ogród i plac za baw wy po sa żo ne są
w sprzęt do roz wi ja nia spraw no ści fi zycz -
nej, prac go spo dar skich, ho dow la nych.

5. Obiad/lunch – około godz. 12.00 – do star -

cza ny jest przez fir mę ca te rin go wą, a na -
stęp nie wy

da wa ny dzie

ciom w ja

dal ni

przez per so nel przed szko la. Z po sił ku ko -
rzy sta ją tyl ko te dzie

ci, któ

re po

zo sta ją

dłużej w pla ców ce. Znacz na część wy cho -
wan ków jest od

bie ra na przez ro

dzi ców.

Po po wro cie z lun chu opie kę nad dzieć mi
przej mu ją asy sten ci (oso

by ma

ją ce wy

-

kształ ce nie śred nie, sta ży ści oraz kan dy da -
ci przy go to wu ją cy się do za wo du na uczy -
ciel skie go). War te pod kre śle nia jest to, że
w tro sce o do bro pra cow ni ków i zgod nie
z er go no mią pra cy, sto łów ki wy po sa żo ne
są w wy so kie sto ły i krze sła.

6. Le ża ko wa nie. Do od po czyn ku słu ży osob -

na sa la, w któ

rej roz

sta wio ne są le

ża ki.

W ce lu uła twie nia na uczy cie lom pra cy, na
ścia nie przy pię ty jest roz kład usta wienia le -
ża ków, przy czym ka żdy z nich jest przy pi -
sa ny do konkretnego dziec ka. Le ża ku ją tyl -
ko naj młod si wy cho wan ko wie.

7. Dzie ci od

bie ra ne są przez ro

dzi ców lub

upo wa żnio ne oso by do go dzi ny 17.00.

23

luty 2011

Z e ś w i a t a

Dzia łal ność pla stycz no -tech nicz na, mu

-

zycz na lub spor to wa or ga ni zo wa na jest w od -
ręb nych po miesz cze niach. Po szcze gól ne gru -
py wie ko we ma ją więc do dys po zy cji kil ka sal.

Dzie ci ko

rzy sta ją z to a let wspól

nych dla

chłop ców i dziew czy nek, któ re prze dzie lo ne
są ścian ką do wy so ko ści oko ło 1,30 m, po jed -
nej stro nie są ubi ka cje, a po prze ciw nej pi su -
ary. W po miesz cze niu za mon to wa ne są rów -
nież umy wal ki. Do ła

zien ki wy

cho dzi

z dzieć mi na uczy ciel i per so nel po moc ni czy.

Śro da – dniem wol nym od za jęć

edu ka cyj nych

W śro dy dzie ci po zo stają w do mu pod opie -

ką ro dzi ców, ko goś z ro dzi ny bądź wy na ję tych
opie ku nów. Mo gą rów nież przyjść do przed -
szko la, któ re peł ni wów czas ro lę cen trum re -
kre acyj ne go.

Ist nie ją ta kże ośrod

ki otwie

ra ne tyl

ko

w śro dy i pod czas krót kich wa ka cji, np. dwu -
ty go dnio wych przy

pa da ją cych w okre

sie

świąt. Dzie ci ra no wy bie ra ją ak tyw ność, któ rą
chcą re

ali zo wać i z opie

ku nem uda

ją się

na za ję cia (in for ma tycz ne, szy cia, wy ko ny wa -
nia bi

żu te rii, do

świad czeń przy rod ni czych,

spor to we itp.) lub wy

ciecz kę ro we ro wą.

Na za ję cia za pra sza ni są spe cja li ści z ró żnych
dzie dzin, np.: sce

no graf, zna

ny spor

to wiec,

żon gler, a ta kże oso by po sia da ją ce umie jęt no -
ści kra

wiec kie, rę

ko dziel ni cze, lub cie

ka we

hob by. W tym dniu za

in te re so wa ne dzie ci

uczest ni czą w ka te che zie, gim na sty ce ko rek -
cyj nej, na uce pły wa nia itp. Ma ją ta kże mo żli -
wość sko rzy sta nia z lun

chu i po

zo sta nia

na za ję ciach po

po łu dnio wych lub po

wro tu

do do mu pod opie ką ro dzi ców. War to za zna -
czyć, że po po łu dnia mi pla ców ki peł nią rów -
nież ro lę cen trów kul tu ry dla do ro słych.

Pod su mo wa nie

Na pod sta wie do ko na nych ob ser wa cji za jęć

oraz roz mów z na uczy cie la mi w kil ku pla ców -
kach mo żna stwier dzić, że dbają oni o roz wój
sa mo ob słu gi, sa

mo dziel no ści, in

spi ro wa nie

dzie ci do ob ser wo wa nia, po dej mo wa nia dzia -
łal no ści ba daw czej oraz twór czej. Na pod kre -
śle nie za słu gu je rów nież troska o do bre wa run -

ki pra cy wszyst kich pracowników oraz rów ne
trak to wa nie na uczy cie li w za trud nie niu.

Dzię ki spo

tka niom w przed

szko lach była

możliwość wy

miany do

świad cze ń na te

mat

edu ka cji naj młod szych. Z sa tys fak cją stwier -
dza my, że w pol skich przed szko lach sto so wa -
ne są me to dy i for my pra cy po dob ne do tych,
któ re wy ko rzy sty wa ne są we Fran cji.

We współ cze snej „Eu ro pie bez gra nic” – spo -

tka nia ta

kie na

bie ra ją szcze

gól nej war

to ści.

Przede wszyst kim w spo sób na tu ral ny prze ła mu -
ją ba rie ry uprze dzeń i ste reo ty pów, sprzy ja ją wy -
mia nie do świad czeń, my śli oraz po stę po wa nia
w za kre sie edu ka cji, a po nad to uczą pew nej re -
flek syj no ści w od

nie sie niu do wła

snej pra

cy.

Or ga ni za cja pobytów ma wie lo kie run ko wy wy -
miar, mię

dzy in

y mi: wizyty w placówkach

przed szkol nych, spo tka nia w szko łach wy ższych
przy go to wu ją cych kan dy da tów do za wo du na u-
czy cie la, w ku ra to riach oraz w urzę dach pro wa -
dzą cych pla ców ki oświa to we.

War to za zna czyć, że ka żde spo łe czeń stwo

kształ tu je się w od po wied nim miej scu i prze -
strze ni ro

zu mia nej ja

ko ze

spół za

cho wań

ludz kich, ma

te rial ną i nie

ma te rial ną część

oto cze nia. Bez choć by frag men ta rycz ne go po -

Z e ś w i a t a

24

Wychowanie w Przedszkolu nr 2

zna nia tam tej sze go dzie dzic twa trud no w peł -
ni zro zu mieć da ny sys tem edu ka cyj ny. Szcze -
gól nie tra dy cja, oby cza je, nor my spo łecz ne,
pre fe ro wa ne war to ści czy cho cia żby tzw. styl
ży cia mają swo je prze ło że nie na kształt edu -
ka cji. Stąd nie za wsze mo żna w peł ni za adap -
to wać wy pra co wa ne na tam tym grun cie wzor -
ce, ale z pew no ścią wie le z nich mo że być
in spi ra cją do ro

dzi mych roz

wią zań pe da go -

gicz nych czy tech nicz nych.

Po trze bą na szych cza sów jest cią głe na by -

wa nie i do

sko na le nie kom

pe ten cji za

wo do -

wych, mo bil ność, czer pa nie wie dzy z ró żnych
źró deł. Dy rek tor to ta kże na uczy ciel, „naj lep -
szy z naj lep szych”. Za tem powi nien on być
mo de ra to rem dzia łań, otwar tym na zmia ny,
a na wet wręcz je ini cju ją cym, cie ka wym świa -
ta, któ

ry po

sze rza swo

je ho

ry zon ty, a po

-

nad to nie ustan nie dba ją cym o do sko na le nie
swo je go warsz

ta tu pra

cy. W ten spo

sób

odpowiednie po sta wy prze ka zu je swo im na -
uczy cie lom i wy cho wan kom.

Dy rek tor wi

nien przy

glą dać się eu

ro pej -

skim pla ców kom i na ich wzor cach bu do wać
wła sne roz wią za nia, do sto so wa ne oczy wi ście
do na szych wa run ków ma te rial nych, spo łecz -
nych, kul tu ro wych.

Dzię ki mo żli wo ści uczest ni cze nia dy rek to -

rów w se

mi na riach po

świę co nych edu

ka cji

ele men tar nej w kra

jach eu

ro pej skich, po

-

znań skie przed szko la swo ją or ga ni za cją pra cy

i ofer ta mi za jęć dla dzie ci wy prze dzi ły re for -
mę pro gra mo wą. By li se mi na rzy ści, zna jąc za -
so by ludz kie i ma te rial ne swo ich pla có wek,
umie jęt nie wdro ży li w ży cie przed szko li za ob -
ser wo wa ne me

to dy i for

my pra

cy, kła

dąc

szcze gól ny na cisk na:



ak tyw ność wła sną dziec ka kształ

to wa ną

na pod sta wie wcze

śniej wpro

wa dzo nych

za sad – swo bod ny do stęp do ma te ria łów
pla stycz nych, przy rod ni czych, kon struk cyj -
no-tech nicz nych itp.;



sa mo ob słu gę i sa mo dziel ność – np.: wpro -
wa dze nie po

sił ków ty

pu „szwedz

ki stół”,

do ko ny wa nie przez dziec ko wy bo ru i po -
dej mo wa nie de cy zji o ro dza ju ak tyw no ści
w cza sie dnia;



kształ ce nie po czu cia ko niecz no ści wy wią -
za nia się z przy dzie lo ne go lub wy bra ne go
za da nia i do pro wa dza nia pra cy do koń ca;



udo stęp nie nie dzie ciom kom pu te rów wy -
po sa żo nych w pro

gra my edu

ka cyj ne

po zwa la ją ce roz

wi jać pro ce sy my

ślo we,

kom pe ten cje ma

te ma tycz ne, ję

zy ko we,

gra ficz ne;



za wie ra nie kon

trak tów, a w re

zul ta cie

prze strze ga nie przez dzie

ci usta

lo nych

w gru pie norm i za

sad oraz po

no sze nie

kon se kwen cji za ich prze kra cza nie;



dba łość o za pew nie nie dzie

ciom cza

su

i prze strze ni do swo bod nej dzia łal no ści;



wpro wa dze nie ćwi

czeń re lak sa cyj nych

oraz ką ci ków do od po czyn ku;



pre zen ta cję osią gnięć dzie ci;



zwró co no uwa gę na sto so wa ne roz wią za -
nia pro ble mu po le ga ją ce go na włą cze niu
w ży cie gru py dzie ci imi gran tów.
Uwa ża my, iż

w in

for ma cje o tym, co

no we go i war to ścio we go dzie je się gdzie in -
dziej, przy

spie szają zmia

ny do

ko nu ją ce się

w placówce i wy

zna czają kie

run ki roz

wo ju

zgod ne ze współ cze sną my ślą pe da go gicz ną.

Mał go rza ta Paw łow ska

Przed szko le nr 96 „Ja rzę bin ka” w Po zna niu

Li dia La so ta

Przed szko le nr 3 „Pro my czek” w Po zna niu