1

Problemy społeczeństwa polskiego
>>Pierwszym z nich jest ubóstwo

Ubóstwo najczęściej wiąże się z bezdomnością i bezrobociem. Utrata pracy i gwałtowny
spadek dochodów w skrajnych przypadkach prowadzi do eksmisji z miejsca zamieszkania.
Walką z bezdomnością i ubóstwem zajmuje się system pomocy społecznej. Wspomaga on
osoby znajdujące się w ciężkiej sytuacji materialnej. Także instytucje charytatywne oraz
noclegownie oferują pomoc osobom potrzebującym. Jednak jedynym skutecznym sposobem
złagodzenia tych problemów jest tworzenie nowych miejsc pracy.

>>Alkoholizm

Ź

ródeł tego zjawiska można doszukiwać się w tradycji polskiej szlachty w XVII i XVIII

wieku. Obecnie ok. 10% społeczeństwa polskiego nadużywa alkoholu. Prowadzi to do
przemocy w rodzinie oraz do jej rozpadu. W ciągu ostatnich lat zmienił się model konsumpcji
alkoholu. Szybko rośnie ilość wypijanego piwa i wina na rzecz spadku popytu na wódkę.
Problem alkoholizmu coraz częściej zaczyna dotykać młodzieży oraz osób z wyższym
wykształceniem (tzw. alkoholizm wyższych sfer).

>>Narkomania

Problem ten pojawił się w Polsce w latach 70, jednak dopiero w latach 90 stał się poważnym
zjawiskiem społecznym.

Do przyczyn narkomanii możemy zaliczyć modę na zażywanie narkotyków, łatwy dostęp do
ś

rodków odurzających, chęć zaimponowania rówieśnikom i wejścia do zamkniętych grup.

Ponadto za pomocą narkotyków uczniowie i studenci starają się zwiększyć możliwości
organizmu, polepszyć percepcję i skrócić czas nauki.
Chęć ucieknięcia w wizje narkotyczne często jest sposobem na radzenie sobie z problemami
w domu czy w szkole.

Pierwszą organizacją, która zaczęła walczyć z tym zjawiskiem, było stowarzyszenie
MONAR, założone przez Marka Kotańskiego. Organizacja ta działa na terenie całego kraju i
zajmuje się leczeniem narkomanów i chorych na AIDS.

>>Prostytucja

Czynniki zwiększające prawdopodobieństwo prostytucji:

A) Niski poziom wykształcenia szkolnego, brak przygotowania do zawodu - prostytucja jako
łatwy sposób zarobku
B) Ubóstwo, bieda w rodzinie
C) Wczesne rozpoczynanie kontaktów seksualnych z wieloma partnerami
D) Problem alkoholowy rodziców lub opiekunów prawnych
E) Czynniki związane z rodziną: rodziny niepełne (rozwody, separacje), kłótnie małżeńskie,
niewystarczająca opieka, brak poczucia bezpieczeństwa
F) Przynależność do grup młodzieżowych, częste ucieczki z domu, zmienność autorytetów
G) Odrzucenie szkoły, dużo wolnego czasu

2

W Polsce prostytucja dziecięca nie jest jeszcze tak rozpowszechniona jak w Stanach
Zjednoczonych. Najczęściej to rodzice zmuszają dzieci do nierządu - warto zaznaczyć, że
problem ten dotyka również chłopców. Najwięcej prostytutek wywodzi się z środowiska
robotniczego (70%) oraz chłopskiego (15%).
Nowym zjawiskiem są tzw. callgirls - dziewczyny na telefon, które nie ograniczają się
wyłącznie do usług seksualnych - można się im wyżalić, porozmawiać, wynająć jako osoby
towarzyszące na spotkanie biznesowe.

Są to zazwyczaj kobiety z wyższym wykształceniem, znające języki obce, elokwentne. Ich
klientami są obcokrajowcy oraz mężczyźni z sfer biznesu. Bardzo często młode kobiety i
dziewczęta zwabione możliwością podjęcia pracy w krajach Europy Zachodniej trafiają do
domów publicznych.

Pozbawione możliwości kontaktu z rodziną zmuszone są do świadczenia usług seksualnych.
Skutki prostytucji to m.in. duże ryzyko zachorowania na AIDS i choroby weneryczne.
Ponadto doprowadza do zaburzeń emocjonalnych są osoby prostytuujące się odczuwają złość
w stosunku do płci przeciwnej, a w późniejszym czasie mają problemy z zawarciem
związków.

>> Przestępczość

W latach 90. przestępczość zaczęła gwałtownie wzrastać.
Negatywnym skutkiem przekształceń ekonomicznych i wzrostu zamożności społeczeństwa
stała się przestępczość gospodarcza. Otwarcie Polski na świat doprowadziło do tego, iż na
terenie naszego kraju działają ogniska międzynarodowych siatek przestępczych. Masowe
stało się także piractwo informatyczne i fonograficzne, na które jest duże przyzwolenie
społeczne. Politycy biorą udział w gigantycznych aferach korupcyjnych, o których regularnie
informują media. Na poczucie braku bezpieczeństwa wśród Polaków wpływa niska
wykrywalność przestępstw. Policja i organy ścigania często okazują się bezradne wobec
włamań do mieszkań, kradzieży samochodów, pobić. Często ofiary rezygnują ze zgłaszania
szkód uznając, że i tak nie mogą liczyć na pomoc, ponieważ wymiar sprawiedliwości jest
przeciążony, a procesy trwają latami.

>> Sposoby zwalczania patologii społecznych:

A) Zaostrzanie kar dla przestępców
B) Większa kontrola policji, monitoring na ulicach miast
C) Pomoc społeczna trafiająca do najbardziej potrzebujących
D) Akcyza wliczona w cenę alkoholu, która umożliwia realizowanie programów
profilaktycznych dotyczących uzależnień
E) Działalność organizacji społecznych oraz poszczególnych osób: MONAR, MARKOT, La
Strada, Marek Kotański, Janina Ochojska
F) Społeczny brak akceptacji na zachowania dewiacyjne - reagowanie na zachowania
chuligańskie na ulicach, w środkach komunikacji miejskiej, w szkołach

3

Podsumowanie
• Do najpoważniejszych problemów społecznych współczesnej Polski należy bezrobocie.
Jego przyczyną jest recesja gospodarcza na świecie, niekorzystna struktura polskiej
gospodarki i stabe kwalifikacje polskich pracowników.
• Do środków służących zwalczaniu bezrobocia zalicza się między innymi programy aktywne
(roboty publiczne, pożyczki na tworzenie małych przedsiębiorstw, szkolenie i
przekwalifikowanie bezrobotnych)
oraz programy pasywne (zasiłki dla bezrobotnych, świadczenia przedemerytalne oraz
wcześniejsze emerytury).
• Bezrobocie jest jedną z przyczyn poszerzania się w Polsce strefy ubóstwa.
Przezwyciężaniem tego problemu zajmują się instytucje państwowe i samorządowe (gminne i
miejskie ośrodki pomocy społecznej) oraz organizacje społeczne.
• Do najpoważniejszych patologii społecznych w Polsce zalicza się: pijaństwo i alkoholizm,
przestępczość i samobójstwa. Niebezpiecznym zjawiskiem jest wzrost przestępczości
nieletnich, narkomania, demoralizacja.
• Przezwyciężaniem przejawów patologii zajmują się instytucje państwowe i samorządowe,
jak na przykład Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, oraz
organizacje społeczne, jak stowarzyszenie MONAR, Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci
Uzależnionych „Powrót z U", Towarzystwo Zapobiegania Patologiom Społecznym, Sto-
warzyszenie Katolickie Ruch Antynarkotyczny (KARAN), Fundacja Rozwoju Profilaktyki i
Terapii Problemów Alkoholowych i inne.
• W czasie II wojny światowej i przez pierwsze lata po jej zakończeniu przeważała w Polsce
emigracja wojenna i polityczna. Ważne wydarzenia polityczne w powojennej historii Polski,
jak wypadki marcowe 1968 roku oraz wprowadzenie stanu wojennego w 1981 roku, były
przyczyną nasilenia się zjawiska emigracji politycznej. W latach osiemdziesiątych i
dziewięćdziesiątych dominowała emigracja ekonomiczna. ,