Farmakologia przewodu
pokarmowego
Leki wpływaj
ące na odruch wymiotny
• Ośrodek wymiotny – twór siatkowaty w rdzeniu przedłużonym
• Apomorfina – agonista receptora dopaminergicznego. Wymioty w
kilka minut po wstrzyknięciu. Nie podawać doustnie (jest rozkładana).
W dawce powyżej 10 mg depresja oddechowa, nadmierne działanie
wymiotne. Wymioty i depresja oddechowa znoszona przez nalokson i
innych antagonistów receptora opioidowego.
• Emetyna – alkaloid korzenia wymiotnicy, stosowana w zakażeniach
• Emetyna – alkaloid korzenia wymiotnicy, stosowana w zakażeniach
pierwotniakami oraz jako lek wykrztuśny, nie wykazuje działania
ośrodkowego. Nie wchłania się z przewodu pokarmowego. W dawce
powyżej 6 mg ma działanie wymiotne. Nie należy stosować w
zatruciach nalewki z wymiotnicy – zawarty alkohol przyspiesza
wchłanianie trucizny.
• Siarczan miedzi – 1% roztwór działa wymiotnie poprzez drażnienie
błony śluzowej żołądka. Stężenie ponad 10% działanie żrące.
Leki przeciwwymiotne
• Optymalne wyniki uzyskuje się podając:
• Leki dopaminolityczne (wymioty pochodzenia
ośrodkowego)
ośrodkowego)
• Antagonistów receptora muskarynowego i
histaminowego (wymioty pochodzenia
błędnikowego)
Metoklopramid
• Pobudza skurcze górnych odcinków p. pok. bez
pobudzenia wydzielania, działa dopaminolitycznie
(hamuje wymioty po apomorfinie), nasila
perystaltykę 12-stnicy. Stosowany w wymiotach
wywołanych przez opioidy, lewodopę, w ch.
wywołanych przez opioidy, lewodopę, w ch.
popromiennej.
• Działania niepo
żądane: niepokój, bezsenność, bóle
głowy, nudności, wymioty, nie stosować w
padaczce. Lek nie działa w wymiotach typu
błędnikowego.
Cisaprid
• Pobudza skurcze górnych odcinków p.
pokarmowego, może powodować biegunki, nie
działa dopaminolitycznie
działa dopaminolitycznie
• Stosowany w refluksie żołądkowo-jelitowym oraz w
zaburzeniach motoryki żołądka i jelit.
Domperidon
• Dopaminolityk
• Działanie przeciwwymiotne jest słabe
• Nieskuteczny w refluksie żołądkowo-jelitowym
• Nieskuteczny w refluksie żołądkowo-jelitowym
Neuroleptyki
• Działanie dopaminolityczne
• Stosowane w chorobie popromiennej, w wymiotach
polekowych (estrogeny, cytostatyki), w nieżycie
polekowych (estrogeny, cytostatyki), w nieżycie
przewodu pokarmowego.
Tietylperazyna (Torecan)
• Lek przeciwwymiotny, stosowany również
w wymiotach błędnikowych,
• Działania niepo
żądane: senność,
• Działania niepo
żądane: senność,
pogorszenie sprawności intelektualnej.
Prochlorperazyna
• Silne działanie przeciwwymiotne
• Dużo działań niepożądanych
Chlorpromazyna
• Hamuje wymioty u ciężarnych, ale jest
przeciwwskazana w ciąży (działanie
teratogenne)
teratogenne)
Antagoni
ści receptora H
1
• Dimenhydrinat (Aviomarin)
• Chloropiramina (Synopen)
• Prometazyna (Phenegran)
• Prometazyna (Phenegran)
Leki cholinolityczne
• Skopolamina – lek skuteczny, nie wykazuje
typowych działań niepożądanych (zaburzenia
widzenia, suchość w jamie ustnej) – dawka 0,1 mg
widzenia, suchość w jamie ustnej) – dawka 0,1 mg
• W dawce wyższej - 0,2 mg występuje uspokojenie
i zahamowanie psychoruchowe
• Jest to środek zapobiegawczy
Antagoni
ści receptora 5-HT
3
Ondansetron
• Stosowany w wymiotach po radio- i chemioterapii
przeciwnowotworowej (
po cisplatynie
), w wymiotach
pooperacyjnych.
pooperacyjnych.
• Stosowany doustnie i dożylnie
• Działania niepożądane: bóle, zawroty głowy,
zaparcia, uderzenia gorąca.
• Inne leki: tropisteron, granisteron
Wrzód
• Wrzód trawienny to kraterowate zagłębienie, zwykle
mniejsze niż 2 cm, umiejscowione w błonie śluzowej
wyściełającej od wewnątrz żołądek, dwunastnicę i dolny
odcinek przełyku
• O chorobie wrzodowej mówimy wtedy, kiedy wrzody
• O chorobie wrzodowej mówimy wtedy, kiedy wrzody
powodują dolegliwości lub powikłania. Choroba
wrzodowa może występować w każdym wieku, nawet u
małych dzieci.
Czynniki wrzodotwórcze
• stres
• leki, zwłaszcza aspiryna, sterydy, salicylany
• palenie papierosów
• palenie papierosów
• ostre przyprawy
• złe żywienie, mocna herbata, alkohol
Przyczyny
• Bakteria Helicobacter pylori, która może
powodować stan zapalny błony śluzowej.
• leki, głównie sterydy oraz leki przeciwbólowe
• leki, głównie sterydy oraz leki przeciwbólowe
• ciężkie operacje
• wypadki
• oparzenia
Helicobacter pylori (Hp).
• wywołują ostre zmiany, zapalenie żołądka
połączone z przejściową "grypą żołądkową". Po
kilku miesiącach ostre zapalenie przekształca się
w stan przewlekły, a następnie może powstać
wrzód żołądka lub dwunastnicy, a nawet zmiany
nowotworowe
• Uwalnia substancje przyciągające leukocyty, które wywołują
nacieki zapalne w błonie śluzowej żołądka.
• Uwalnia też inne czynniki aktywujące komórki układu
odpornościowego, co po latach infekcji prowadzi do zaniku błony
ś
luzowej.
• Ponadto różne enzymy, np. ureazę a także fosfolipazę czy proteazy
uszkadzające strukturę śluzu, co osłabia jego własności ochronne
wobec komórek nabłonka błony śluzowej.
• Wszystkie te substancje przyczyniają się do rozwoju zmian
• Wszystkie te substancje przyczyniają się do rozwoju zmian
zapalnych w zakażonej przez Hp błonie śluzowej żołądka.
• Hp wydziela endotoksyny i cytotoksyny. Ich działanie jest
długotrwałe, bowiem przeciwciała wytworzone do walki z Hp
nie mogą unicestwić wszystkich bakterii W efekcie błona
śluzowa na skutek zwiększonego uwalniania czynników
wzrostowych, adaptuje się do bakterii, pozostając z nimi w
stanie pewnego rodzaju symbiozy.
JAK WYKRY
Ć HELICOBACTER PYLORI?
• Zdolność Hp do
wytwarzania ureazy
jest wykorzystywana
do skutecznych testów
wykrywających
bakterię.
bakterię.
Kolor
czerwony
oznacza obecność Hp w badanym skrawku błony
śluzowej.
Objawy choroby wrzodowej
• ból w nadbrzuszu który może spowodować obudzenie w nocy,
może być uśmierzony przez leki zobojętniające lub mleko,
pojawia się 2 do 3 godzin po posiłku, a może się pogorszyć bez
posiłków
• nudności i wymioty, szczególnie wymioty krwią
• utrata masy ciała
• niestrawność
• ostry, silny ból brzucha
• krwawe lub czarne (smoliste) stolce
• krwawe wymioty lub wymioty przypominające fusy od kawy
• odbijanie
• niestrawność
• w przypadku owrzodzenia dwunastnicy jest ustępowanie lub
zmniejszenie się dolegliwości po spożyciu niewielkiego posiłku.
Powikłania
• krwawienie z żołądka lub dwunastnicy wskutek
uszkodzenia naczyń krwionośnych przez sok
żołądkowy
• perforacja (przedziurawienie) żołądka lub
• perforacja (przedziurawienie) żołądka lub
dwunastnicy
• zwężenie odźwiernika wskutek przewlekłych
zmian zapalnych, utrudniające przechodzenie
pokarmu z żołądka do dalszego odcinka przewodu
pokarmowego
LECZENIE
•
Środki zobojętniające
• Leki osłaniaj
ące
• Antagoni
ści receptora H
2
• Cholinolityki
• Inhibitory pompy protonowej
• Inne leki
Środki zobojętniające
• leki pierwszego rzutu
• neutralizują kwas żołądkowy
• wpływają na procesy obronne błony śluzowej stymulując do
• wpływają na procesy obronne błony śluzowej stymulując do
wytwarzania większej ilości śluzu
• stosuje się sole magnezowe, wapniowe i glinu.
Działania niepo
żądane
• Zakażenia przewodu pokarmowego, alkalizacja moczu
(kamienie), interakcje z innymi lekami,
• działanie układowe – wchłaniają się do krwi i mogą
powodować zatrucia
• sole magnezu (biegunka), wodorowęglan wapnia (zaparcia,
• sole magnezu (biegunka), wodorowęglan wapnia (zaparcia,
hiperkalcemia, niewydolności nerek), sole glinu (zaparcia,
osteoporoza)
• Preparaty: Malox, Alugastrin,
• Lek podajemy tyle razy ile jest posiłków 20 min przed
spodziewanym bólem + 1 dawka na noc.
• Leki te powodują u 80% gojenie nadżerek i są tanie
Leki osłaniaj
ące
• Nieselektywne - (siemię lniane - macerat!!!, agar,
ż
elatyna)
• Selektywne - bardzo skuteczna grupa leków, szybko
powodują poprawę, zapobiegają skutecznie
nawrotom, praktycznie nie mają działań
niepożądanych, mają brzydki zapach
Cytrynian potasowo-bizmutawy
• w kontakcie z nadżerką tworzy kompleksy bizmutawo-
białkowe,
• (działa w pH<4),
• stosuję się kurację 4-tygodniową
• nie wolno stosować u chorych z niewydolnością nerek
(kumulacja bizmutu-zatrucia),
• lek barwi kał na czarno, może barwić język i protezy
dentystyczne,
• podczas kuracji nie wolno stosować leków neutralizujących,
nie wolno pić mleka – nie wytworzy się warstwa ochronna
Sukralfat
• W śr. H
+
przybiera konsystencję lepkiej, gęstej
pasty, która przylega do nadżerki
• 90% skuteczność w chorobie wrzodowej 12-stnicy
• 90% skuteczność w chorobie wrzodowej 12-stnicy
70% w chorobie wrzodowej żołądka.
• Działania niepo
żądane: zaparcia, suchość w jamie
ustnej, nudności.
• Leczenie do 8 tygodni.
Antagoni
ści receptora H
2
• bardzo popularna grupa leków,
• często stosowane,
• bardzo szybko działają,
• bardzo szybko działają,
• skuteczne i wygodne.
• Ranitydyna – lek bezpieczny, nie wykazuje działań
ośrodkowych, stosowany 2 x dziennie,
• Famotydyna
–
działa
bardzo
szybko,
działania
niepożądane: bóle, zawroty głowy, biegunka, suchość w
ustach, zmiany skórne, świąt bóle stawów,
• Cymetydyna – ma najwięcej działań niepożądanych: bóle,
zawroty głowy, zmęczenie, biegunki, wysypki, może
powodować zakażenia bakteryjne, może powodować
powodować zakażenia bakteryjne, może powodować
perforację wrzodu, działanie ośrodkowe: zaburzenia
świadomości, bełkotliwa mowa, omamy, śpiączkę,
ginekomastia, mlekotok u kobiet, bezpłodność. Nagłe
odstawienie leku może powodować gwałtowne zaostrzenie
choroby wrzodowej. Wskazania głównie choroba wrzodowa
12-stnicy. Należy ją krótko stosować.
Cholinolityki (działanie rozkurczowe)
Hamowanie wydzielania kwasu solnego,
Zwiotczanie mięśni gładkich,
• Nieselektywne – atropina, izopropamid, głównie stosowane
w chorobie 12-stnicy – działają rozkurczowo, opóźniają
opróżnianie żołądka. Działania niepożądane typu
atropinowego.
• Selektywne
• Selektywne
• Pirenzepina (gastrozepin) antagonista receptora M
1
hamuje wydzielanie HCl, zmniejsza objętość soku
żołądkowego, szczególnie skuteczna w ch. 12-stnicy
(90%skuteczność), we wrzodach żołądka (60%)
skuteczność.
• Działania niepo
żądane: suchość w jamie ustnej,
zaburzenia widzenia, zaparcia, biegunki, bóle głowy.
Inhibitory pompy protonowej
Leki te hamują transport czynny jonów H
+
, który jest potrzebny do
wytworzenia HCl
• Omeprazol, Lansoprazol - Hamowanie wydzielanie
kwasu solnego, Wskazania: leczenie zaostrzeń choroby
wrzodowej 12-stnicy, ciężkie postacie refluksu żołądkowo-
przełykowego.Skuteczny w ok. 100% w chorobie
przełykowego.Skuteczny w ok. 100% w chorobie
wrzodowej 12-stnicy i w ok. 80% w chorobie wrzodowej
żołądka (4-tygodnie kuracji)Działania niepożądane:
nudności, wymioty, bóle głowy, Stosowany doustnie raz
dziennie przed sniadaniem. Drogi lek.
Inne leki
• Mizoprostol - hamowanie wydzielania kwasu solnego,
nasilanie tworzenia śluzu ochronnego. Działania
niepo
żądane: biegunka, nudności, ból głowy, ból brzucha,
wymioty. Nie stosować u kobiet w ciąży - poronienie.
wymioty. Nie stosować u kobiet w ciąży - poronienie.
•
Środki przeciwbakteryjne - stosuje się tzw. terapię
potrójną: (metronidazol, bizmut, tetracyklina lub
amoksycylina), (omeprazol, metronidazol, amoksycylina)
• Działania niepożądane: rzekomobłoniaste zapalenie jelit,
reakcje alergiczne, narastająca oporność bakterii,
Środki przeczyszczające
• Środki przeczyszczające są dość często nadużywane, co z
kolei może prowadzić do zmniejszenia fizjologicznej
perystaltyki jelit. W takim przypadku chory nie może
oddać stolca jeśli nie zażyje leku. W większości
oddać stolca jeśli nie zażyje leku. W większości
przypadków
przyczyną
zaparć
jest
złe
odżywianie,
otyłość, brak wysiłku fizycznego. Aby nie dochodziło do
notorycznych zaparć, musimy urozmaicać oraz wzbogacić
nasz jadłospis w większe ilości warzyw, owoców i ryb.
Środki wpływające na objętość mas
kałowych
• Błonnik, pektyny, gumy. Chłoną wodę
zwiększając tym samym objętość mas
kałowych przyspieszając pasaż (otręby
kałowych przyspieszając pasaż (otręby
pszenne, żytnie). Są one najbezpieczniejsze
z całej grupy środków przeczyszczających i
mogą być stosowane przez kobiety w ciąży
Błonnik
• przeciwdziała zaparciom
• reguluje pracę przewodu pokarmowego
• uaktywnia perystaltykę jelit
• uaktywnia perystaltykę jelit
• ogranicza powstawanie zmian nowotworowych w
obrębie jelita grubego
• obniża poziom cholesterolu
• wzmacniania układ odpornościowy
• Inulina (korzeń cykorii)
Osmotyczne
środki przeczyszczające
• powodują
zatrzymanie
wody,
która
upłynnia
masy
kałowe
zwiększając ich objętość. Tych środków nie należy stosować jeżeli
trudność w wydalaniu mas kałowych ma mechaniczną lub o nie
ustalonej etiologii przyczynę (może dojść do rozerwania ścian jelita)
• Siarczan magnezu (sól gorzka), działa szybko i skutecznie, może
powodować bóle i uczucie parcia na stolec. Działanie po ok. 3-8 h po
powodować bóle i uczucie parcia na stolec. Działanie po ok. 3-8 h po
zażyciu. Nie stosować w niewydolności nerek (hipermagnezemia).
Preparat jest niesmaczny.
• Siarczan sodu (sól glauberska) działanie podobne do siarczanu
magnezu, można stosować u osób z niewydolnością nerek. Preparat
jeszcze bardziej niesmaczny.
• Fosforan sodu, jest najmniej niesmaczny, rzadko stosowany
• Laktuloza – syntetyczny disacharyd, działąnie przeczyszczające w
24-48 h po podaniu. Działanie niepożądane: odbijanie, wzdęcia,
skurcze i ból brzucha, nudności, wymioty
Środki zmiękczające kał
• Olej parafinowy – zmiękcza kał ułatwiając defekację. Jest on często
nadużywany przez osoby starsze powodując, że gromadząc się w
bańce odbytnicy zmniejsza jej wrażliwość na bodźce co z kolei nasila
zaparcia. Stosowany dość często, jest wchłaniany w węzłach
chłonnych powodując zapalenia.
chłonnych powodując zapalenia.
• Olej rycynowy – produkty rozkładu tego środka działają drażniąco w
jelicie cienkim, powodując zmniejszenie wchłaniania wody przez
jelito co z kolei prowadzi do upłynnienia stolca. Nie wolno go
stosować w okresie ciąży, ponieważ olej rycynowy powoduje
przekrwienie narządów jamy brzusznej i miednicy mniejszej co może
prowadzić do poronienia.
Środki kontaktowe
• powodują
one
wzrost
przepuszczalności
nabłonka
jelitowego dla wody i zmniejszenie jej wchłaniania. Środki
kontaktowe pobudzają skurcze podłużne okrężnicy, a
zmniejszają skurcze segmentowe (zwalniające pasaż)
zmniejszają skurcze segmentowe (zwalniające pasaż)
• Glikozydy antrachinonowe – w p. pok. są uwalniane
aglikony, mające działanie przeczyszczające. Działanie
występuje po 8-12 h.
• Aloes, kora kruszyny, kłącze rzewienia dłoniastego.
Pochodne difenylometanu
• Laxigen –
obecnie nie stosowany, (działanie
toksyczne na wątrobę)
• Bisakodyl – dobry środek działający dość szybko,
• Bisakodyl – dobry środek działający dość szybko,
nawet już po 6 godzinach (doustnie), doodbytniczo
(po 15 min).
Środki zapierające
• Zwalniają pasaż jelitowy
• Stosuje się środki o działaniu ściągającym,
ś
rodki adsorpcyjne, sole wapnia, związki
ś
rodki adsorpcyjne, sole wapnia, związki
działające na mięśnie gładkie jelit
Środki ściągające
• Mechanizm działania: denaturacja śluzu i białek na
powierzchni błony śluzowej, zmniejszenie wysięku i
przesięku, działanie przeciwzapalne.
• Garbniki ro
ślinne (kora dębu, galasówki, dębianki,
borówka brusznica), białczan taniny – tabletki, 3-4 razy
borówka brusznica), białczan taniny – tabletki, 3-4 razy
dziennie.
• Zwi
ązki bizmutawe – zasadowy węglan bizmutawy,
zasadowy azotan bizmutawy, zasadowy galusan bizmutawy.
Działanie ściągające, przeciwbakteryjne, barwi kał na
czarno.
Środki adsorpcyjne
• Wiążą w przewodzie różne substancje (związki nasilające perystaltykę
i przechodzenie płynów do światła jelita, toksyny, bakterie, działają
leczniczo – usuwają czynnik powodujący biegunkę)
• Węgiel leczniczy – sproszkowany węgiel aktywowany o dużej
• Węgiel leczniczy – sproszkowany węgiel aktywowany o dużej
zdolności adsorpcyjnej. Nie należy stosować z innymi lekami.
Stosowany zazwyczaj w postaci zawiesiny wodnej (płukanie żołądka)
• Pektyny (marchew, jabłka, banany) – działanie adsorpcyjne oraz
zakwaszające treść żołądka.
• Związki wapnia (węglan, fosforan, mleczan wapnia) – uszczelniają
ś
ciany naczyń, mają działanie zapierające.
Środki wpływające na mięśnie gładkie
• Morfina
• Difenoksylat + atropina – Reasec
• Loperamid
• Loperamid
• Nie stosować w biegunkach ze stanem zapalnym !!!
W
ątroba
• Wątroba spełnia cztery funkcje:
- detoksykacyjną
- metaboliczną
- metaboliczną
- zapasową
- magazynującą
• głównym zadaniem wątroby jest filtracja krwi
• neutralizuje toksyny
• toksyczny amoniak przekształca w mocznik (cykl ornitynowy)
• przemiany węglowodanowe
• aminokwasy zamienia w tłuszcze
• magazynuje żelazo i witaminy: A, D,E, oraz niewielkie ilości B
12
,
oraz C, które uwalnia w razie potrzeby
• wytwarza żółć (do 1,5 litra na dobę) która emulguje tłuszcze i
powtórnie wykorzystuje zużytą sól żółciową
• produkuje i magazynuje niektóre białka surowicy krwi (np. albuminę)
• wytwarza i magazynuje enzymy (np. heparynę)
• buforuje poziom glukozy we krwi
• produkuje ciepło, bierze udział w termoregulacji (krew wypływa
cieplejsza o 1 °C)
• W
ątroba ma duże zdolności regeneracyjne.
Obecnie przeprowadza się zabiegi polegające na
usunięciu jednego z płatów wątroby (jako
materiału do przeszczepu bądź z przyczyn
leczniczych), który jest następnie regenerowany.
Zbyt duże uszkodzenia oraz powtarzające się
uszkodzenia (zazwyczaj przyczyną są substancje
hepatotoksyczne) prowadzą do zaburzonej
hepatotoksyczne) prowadzą do zaburzonej
regeneracji, podczas której zostaje zniszczona
architektura narządu, a co za tym idzie - dochodzi
do utraty funkcji.
• Bilirubina występuje w dwóch formach: wolnej oraz w postaci sprzężonej z
kwasem glukuronowym. Sprzęganie bilirubiny zachodzi w hepatocytach.
• Bilirubina wolna (zwana inaczej po
średnią) we krwi łączy się z
albuminami. W tej postaci nie może ona przeniknąć przez błonę podstawną
kłębuszków nerkowych i przedostać się do moczu, jest nierozpuszczalna w
wodzie.
• Bilirubina połączona z kwasem glukuronowym jako glukuronian
bilirubiny (tzw. bilirubina bezpo
średnia, sprzężona) nie łączy się z
białkami krwi, dzięki czemu z łatwością przedostaje się przez błonę
białkami krwi, dzięki czemu z łatwością przedostaje się przez błonę
filtracyjną nefronu, do moczu, jest rozpuszczalna w wodzie.
• Wydzielana przez wątrobę do żółci bilirubina przedostaje się do światła
jelita, gdzie na skutek działania bakterii ulega utlenieniu do
sterkobilinogenu. Sterkobilinogen wchłaniany jest częściowo w dalszej
części przewodu pokarmowego z powrotem do krwi, skąd wychwytują go
na nowo hepatocyty (tzw. krążenie jelitowo-wątrobowe bilirubiny).
• Kiedy wątroba nie jest w stanie przetworzyć całego dostarczanego
sterkobilinogenu, na skutek uszkodzenia hepatocytów lub zbyt dużego
napływu substratu, jego część przedostaje się do moczu jako urobilinogen.
Żółtaczka (stężenie bilirubiny > 20
µg/ml)
• Do głównych objawów należą: żółte
zabarwienie białkówki oka, skóry
(widoczne u ludzi rasy białej), błon
(widoczne u ludzi rasy białej), błon
ś
luzowych, ciemne zabarwienie moczu, w
niektórych przypadkach świąd skóry oraz
odbarwienie stolca.
Rodzaje
•
Żółtaczka mechaniczna zwana inaczej zaporową, zastoinową -
spowodowana przyczynami pozaw
ątrobowymi jako wynik zwężenia lub
zamknięcia dróg żółciowych (kamica żółciowa, ucisk na drogi żółciowe –
guz, nowotworowy), co uniemożliwia prawidłowy spływ żółci do
dwunastnicy.
•
Żółtaczka hemolityczna - spowodowana przyczynami przedwątrobowymi,
jako skutek zwiększonej produkcji bilirubiny przez wątrobę wynikającej z
jako skutek zwiększonej produkcji bilirubiny przez wątrobę wynikającej z
masywnego rozpadu krwinek czerwonych lub wchłaniania się rozległego
krwiaka śródtkankowego.
• Cholestatyczna – zastoinowa (zastój żółci w obrębie wątroby)
•
Żółtaczka miąższowa - spowodowana przyczynami
wewn
ątrzwątrobowymi jako wynik upośledzenia wnikania bilirubiny do
wątroby i sprzęgania jej z glukuronianem lub jej wydzielania do żółci
(uszkodzenie toksyczne wątroby, wirusowe zapalenie wątroby, marskość
wątroby)
Leki wpływaj
ące na metabolizm bilirubiny
• Fenobarbital – zmniejszenie stężenia bilirubiny
(leczenie żółtaczki u noworodków)
• Nowobiocyna, NLPZ - zwiększenie stężenia
bilirubiny (zwiększają ryzyko żółtaczki)
Leki wywołuj
ące żółtaczkę cholestatyczną
(zastoinowa)
• Leki przeciwbakteryjne (penicyliny, sulfonamidy),
• Leki anaboliczne (metylotestosteron),
• Leki przeciwcukrzycowe (tolbutamid,
• Leki przeciwcukrzycowe (tolbutamid,
chlorpropamid),
• Leki przeciwtarczycowe (tiouracyl),
• Leki psychotropowe (chlorpromazyna)
Kwasy
żółciowe (utlenianie cholesterolu)
• Związki czynne powierzchniowo,
• Utrzymują cholesterol i inne lipidy w formie rozpuszczalnej
• Rola w trawieniu tłuszczów (tworzenie emulsji)
• Rola w trawieniu tłuszczów (tworzenie emulsji)
• Rola we wchłanianiu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
• Pobudzają tworzenie i wydzielanie żółci przez wątrobę
• Najważniejszy - kwas cholowy
Leki
żółciotwórcze
Stosowane w przypadku niedoboru endogennych kwasów
ż
ółciowych z osłabionym wydzielaniem żółci.
• Kwas dehydrocholowy
• Glikocholan sodowy (Fellogen)
• Glikocholan sodowy (Fellogen)
• Działania niepo
żądane: zaburzenia krążenia,
spadek ciśnienia, uszkodzenie mięśnia sercowego,
nerek, wątroby.
Leki
żółciopędne
• Nasilają wydzielanie żółci z pęcherzyka
żółciowego
• Oliwa, żółtka jaja, olejki eteryczne zawarte w
• Oliwa, żółtka jaja, olejki eteryczne zawarte w
zielu skrzypu, owocu anyżu, liściu mięty,
tymianku.
• Preparaty: Raphacholin, Solaren, Terpichol,
Boldaloina, Cholegran,
Leki wpływaj
ące na miąższ wątroby
słabe działanie, skuteczność dyskusyjna
• Ornityna (Hepatil)
• Kwas tiazolidynokarboksylowy
• Kwas tiazolidynokarboksylowy
(Heparegen)
• Silimaryna (sylimarol)
Trzustka
• Wydzielanie hormonów (insulina,
glukagon),
• Wydzielanie soku trzustkowego
• Wydzielanie soku trzustkowego
(zapewnianie optymalnego pH dla działania
enzymów trzustkowych i jelitowych),
• Enzymy – trypsyna, chymotrypsyna,
karboksypeptydazy.
Niewydolno
ść trzustki
• Zaburzenie trawienia białek i tłuszczów
(obecność w kale niestrawionych włókien
mięśniowych i tłuszczów).
mięśniowych i tłuszczów).
Leki
• Pankreatyna - suchy wyciąg z trzustki zawierający
trypsynę, amylazę, lipazę, enzymy rozkładające tłuszcze i
skrobię, optymalne pH dla działania leku wynosi 8,0-8,3
• Mexase – preparat złożony (trypsyna, chymotrypsyna,
amylaza, lipaza, proteazy roślinne
amylaza, lipaza, proteazy roślinne
• Enzymix – zawiera pankreatynę, kwas dehydrofoliowy.
• Creon, Pankreon,
• Wskazania: mukowiscydoza, przewlekłe zapalenie trzustki,
niewydolność trzustki.