GWSH, Katowice, 5 czerwca 2010

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

2

Geograficzne aspekty turystyki
kulinarnej

Istotą turystyki kulinarnej jest

zróżnicowanie geograficzne

tradycji gastronomicznych

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

3

Geograficzne aspekty turystyki

kulinarnej

Do głównych czynników mających

znaczenie dla atrakcyjności kulinarnej

obszaru należą:

• Odmienność danej kuchni względem

innych,

• Zróżnicowanie danej kuchni

• Przestrzeganie tradycyjnych receptur

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

4

Geograficzne aspekty turystyki

kulinarnej

Dla turystów szczególne znaczenie

mają:

Smak potraw
Składniki podstawowych potraw
Dodatki do potraw
Sposób przyrządzania
Sposób podawania
Przyjęty sposób ich spożywania

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

5

ATRAKCYJNOŚĆ KULINARNA

MIEJSCA

CZYNNIKI ENDOGENNE

• Czynniki podstawowe
( odmienność, zróżnicowanie,

przygotowywanie i

podawanie)

• Czynniki dodatkowe
Cena
Właściwości zdrowotne

• Inne czynniki
Ogólna atrakcyjność

turystyczna,

zagospodarowanie

turystyczne, dostępność

komunikacyjna, informacja i

promocja

*

A. Kowalczyk, 2005

CZYNNIKI EGZOGENNE

Dotychczasowa sława

kulinarna wybranego

miejsca /regionu

Nawyki kulinarne

potencjalnych turystów

Moda

Konkurencja ze strony

innych miejsc/regionów

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

6

Uwarunkowania turystyki
kulinarnej

Zachowania żywieniowe a zwyczaje

miejscowe - Węgry

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

7

Uwarunkowania turystyki

kulinarnej

Nawyki kulinarne turystów a zwyczaje

miejscowe - Borneo

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

8

Uwarunkowania turystyki

kulinarnej

Atrakcyjność miejsc i regionów ( krajów)

z punktu widzenia turystyki kulinarnej można

rozpatrywać w różnych skalach przestrzennych

Atrakcyjność niektórych produktów - potraw

może wynikać :

-

ze ściśle określonego, miejscowego

występowania

-

ich występowania na określonym obszarze

-

ze specyfiki regionu lub kraju

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

9

Atrakcyjność produktów a ich

zasięg

Zakres
obszaru

Produkt kulinarny

Miejsce/ region

Sublokalny

Sherry de Jerez

Jerez, Andaluzja

Lokalny

Piwo Guiness

Dublin

Subregionalny

Wina Tokajskie

Tokaj Węgry/

Słowacja

Regionalny

Kluski śląskie

Śląsk

Ponadregionaln
y

Polenta

Pólnocne regiony
Włoch

Narodowy

Sushi

Japonia

Ponadnarodow
y

Ryż

Azja płd- wschodnia

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

10

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Usługi kulinarne nie są odizolowane od

pozostałych składników oferty turystycznej

regionu

Rodzaj oferowanej żywności i sposób jej

przyrządzania

są pochodną ogółu warunków w konkretnym regionie,

na które składają się:

przyroda, kultura, ekonomia, układy społeczno-

psychologiczne i styl życia

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

11

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Warunki klimatyczne, środowisko

przyrodnicze:

•

wyznaczają strukturę produkcji roślinnej i

zwierzęcej charakterystycznej dla regionu,

•

kształtują strukturę i sposób żywienia ludności,*

•

mają wpływ na identyfikacje oferty kulinarnej dla

turystów z konkretnym regionem

np. wina rozróżniane ze są względu na region:
reńskie, kalifornijskie, malaga, szampan, tokaj
sery: gouda z Holandii, roquefort z Francji,
ementaler ze Szwajcarii

* M. Jeżewska- Zychowicz Zachowania żywnościowe i ich

uwarunkowania, 2007

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

12

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Uwarunkowania kulturowe

:

Są wynikiem ewolucji społecznej, w której toku
pewne typy zachowań i systemy wartości
Sprzyjające rozwojowi człowieka są adaptowane,
a inne odrzucane z racji swej szkodliwości

Kultura regionu stanowi integralna całość, w której

żywienie wkomponowane jest harmonijnie w

inne pełnione przez nią funkcje

M. Jeżewska- Zychowicz Zachowania żywnościowe i ich uwarunkowania,2007

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

13

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Zachowania żywieniowe konsumentów na obszarze

recepcji turystycznej:

- poziom życia, standard, rozwój społeczno-

ekonomiczny wyznacza wielkość i strukturę usług

gastronomicznych,

- wielkie aglomeracje sprzyjają różnorodności oferty

kulinarnej, podczas gdy obszary zacofane gospodarczo

prezentują ofertę jednorodną, za to bardziej

autentyczną

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

14

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Utożsamienie konkretnej potrawy czy

pewnego ich rodzaju z miejscem jest
jednym z czynników mogących
przyciągnąć turystów do tego obszaru

Poprzez tradycyjne potrawy poznaje się

również obyczaje panujące na danym
terenie, dzięki czemu turysta może
zdobyć informacje dotyczące kultury
poszczególnych miejsc

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

15

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Produkty lokalne są elementem

dziedzictwa, podnoszącym atrakcyjność
turystyczną regionu,

w którym są wytwarzane i z którym są

utożsamiane

Władze turystyczne na całym świecie

dostrzegają potencjał turystyki
kulinarnej jako potężnego narzędzia do
promowania miejsc, regionów i krajów

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

16

Czynniki warunkujące zachowania

żywieniowe

wg A. Gronowskiej - Senger

Wzory

Nawyki żywieniowe

geograficzne

styl życia

Społeczno-

-psychologiczne

kulturowe

ekonomiczne

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

17

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Historie z pogranicza

Czyje te rurki ???

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

18

SKALICKI TRDELNIK

Jest mu poświęcony coroczne
święto majowe Trdlofest w
Skalicy.

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

19

Uwarunkowania geograficzne

turystyki kulinarnej

Przygotowanie Skalickiego trdelníka,

nazywane także "trdlovaniem", 

ma bogatą historię, sięgającą początków

XIX wieku,

większą popularność trdelník zdobył

jednak dopiero od połowy XX wieku

.

.

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

20

Uwarunkowania geograficzne

turystyki kulinarnej

Tradycyjny sposób przygotowania trdelníka

polega na nawijaniu wyrośniętego delikatnego

ciasta na drewniany wałek, po słowacku "trdlo". 

Nawinięte ciasto naciera się ubitymi białkami i

posypuje siekanymi orzechami włoskimi,

migdałami lub pestkami moreli, czy też

mieszanką wszystkich trzech składników.

Trdelník należy piec do uzyskania złocistego

koloru nad żarem. Po upieczeniu posypuje się go

cukrem pudrem zmieszanym z cukrem

waniliowym. W ten sposób powstaje delikatne

ciasto o kształcie wydrążonego walca.

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

21

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Po rejestracji przez Komisję Europejską

oznaczenie "Skalický" można stosować tylko
dla trdelníków wyprodukowanych na terenie
powiatów Skalica i Senica ograniczonym
rzekami Morawa, Teplica i Myjava oraz granicą z
Czechami.

Oryginalne trdelníki mogą być pieczone wyłącznie

nad żarem lub w piecu żarowym i posypane
jedynie orzechami, migdałami lub siekanymi
pestkami moreli.

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

22

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Trdelnik ze Skalicy

Słodki specjał z regionu Záhorie z

miejscowości Skalica znany pod nazwą

„Skalický trdelník” 

uzyskał jako pierwszy na Słowacji

ochronne oznaczenie geograficzne dla

słowackiego produktu spożywczego

zarejestrowane przez Komisję Europejsk

ale

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

23

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Ale …w Budapeszcie

plac targowy przed Termami Szechenyi

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

24

Uwarunkowania geograficzne

turystyki kulinarnej

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

25

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

A w Pieninach, na granicy ze Spiszem…

Staszek Chmiel ze Stromowców Wyżnych

w Pieninach

Flisak Pieniński z przełomu Dunajca

wabi turystów produkowanym przez siebie

„ pienińskim ciastkiem ”

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

26

Uwarunkowania geograficzne

turystyki kulinarnej

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

27

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

28

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

…Gdy tymczasem w czeskiej Pradze

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

29

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Na rynku malostranskim ( Mala Strana –

dzielnica Pragi )

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

30

Uwarunkowania geograficzne
turystyki kulinarnej

Geograficzno –

kulturowe

uwarunkowania

występowania

„trdelnika”

pod różnymi jego

postaciami

wywodzą się

najwidoczniej z

tradycji kulturowej

Austrowęgier

25 kwietnia 2021

Regionalne Atrakcje Kulinarne, GWSH, Katowice

31

Wybrane zagadnienia turystyki
kulinarnej

Dziękuję za uwagę

Elżbieta Tomczyk-Miczka