Finanse publiczne

Finanse samorządu

terytorialnego

Dualizm administracji

publicznej

• Administracja

rządowa

(państwowa)

• Samorząd

terytorialny

SZCZEBEL

CENTRALNY

(naczelne i

centralne

organy

administracji

państwowej)

SZCZEBEL
WOJEWÓDZKI
(wojewodowie)

SAMORZĄD
WOJEWÓDZKI

SAMORZĄD
POWIATOWY

SAMORZĄD
GMINNY

Decentralizacji

administracji publicznej

• odpowiednie

rozłożenie

zadań

i

kompetencji

pomiędzy

administrację

rządową i samorządy terytorialne lub

ewentualnie inne instytucje samodzielnie

prowadzące

działalność

w

zakresie

administracji publicznej; przekazanie zadań

i kompetencji ze sfery administracji

rządowej do odpowiedniego szczebla

samorządu terytorialnego, a także z

danego szczebla samorządu do niżej

usytuowanej jednostki samorządowej

Finansowanie i nadzór nad

realizacją zadań

ZADANIA

SAMORZĄDU

TERYTORIAL

NEGO

ZADANIA

WŁASNE –

służące

zaspokajaniu

potrzeb

wspólnoty

samorządowej

ZADANIA ZLECONE –

zlecone do wykonania i

bezpośredniego

finansowania przez

organy administracji

rządowej

Finansowanie Zasadniczo z

dochodów

własnych oraz

z

subwencji

ogólnej

z dotacji celowych

przekazywanych przez

administrację rządową

Nadzór

nad

realizacją

badanie

w

oparciu

o

kryterium

legalności

badanie w oparciu o

kryterium legalności,

celowości, rzetelności

i gospodarności

Finanse samorządu

terytorialnego

• całość

stosunków

społecznych

związanych

z

gromadzeniem

dochodów

i

dokonywaniem

wydatków

przez

jednostki

samorządu terytorialnego oraz ich
związki i stowarzyszenia

System finansów

samorządu terytorialnego

• całokształt

zasad,

instytucji

i

procedur dotyczących gromadzenia i
wydatkowania zasobów pieniężnych
jednostek samorządu terytorialnego
oraz ich związków i stowarzyszeń,
regulowany

normami

prawa

finansowego

(prawo

finansowe

samorządu terytorialnego)

Konstytcyjne zasady

dotyczące finansów

samorządu terytorialnego

• jednostkom tym zapewnia się

udział w dochodach publicznych
odpowiednio do przypadających im
zadań (art. 167 ust. 1)

Konstytcyjne zasady

dotyczące finansów

samorządu terytorialnego

• dochodami jednostek samorządu

terytorialnego są ich dochody
własne oraz subwencje ogólne i
dotacje celowe z budżetu państwa
(art. 167 ust. 2)

Konstytcyjne zasady

dotyczące finansów

samorządu terytorialnego

• źródła

dochodów

jednostek

samorządu

terytorialnego

są

określone w ustawie (art. 167 ust.
3)

Konstytcyjne zasady

dotyczące finansów

samorządu terytorialnego

• zmiany w zakresie zadań i

kompetencji jednostek samorządu
terytorialnego następują wraz z
odpowiednimi

zmianami

w

podziale dochodów publicznych
(art. 167 ust. 4)

Konstytcyjne zasady

dotyczące finansów

samorządu terytorialnego

• jednostki samorządu terytorialnego

mają prawo ustalania wysokości
podatków i opłat lokalnych w
zakresie ustalonym w ustawie (art.
168)

Finanse gmin

d o c h o d y ty p u fis k a ln e g o

d o c h o d y ty p u m a ją tk o w e g o

d o c h o d y w ła s n e

d o c h o d y z e w n ę trz n e

Ź ró d ła d o c h o d ó w

Ź ró d ła p rz y c h o d ó w

Ź ró d ła w p ły w ó w d o b u d ż e tó w g m in

Dochody własne gminy

typu fiskalnego

• podatki

• rolny
• od nieruchomości
• leśny
• od środków transportowych
• od spadków i darowizn
• dochodowy od osób fizycznych, opłacany

w formie karty podatkowej,

• od czynności cywilnoprawnych

Dochody własne gminy

typu fiskalnego

• opłaty

• skarbowa
• targowa
• miejscowa, uzdrowiskowa
• od posiadania psów
• eksploatacyjna, w części określonej w

ustawie – Prawo geologiczne i górnicze

• inne opłaty pobierane na podstawie

odrębnych przepisów

Dochody własne gminy

typu fiskalnego

• udziały w podatkach stanowiących

zasadniczo dochód budżetu państwa:

• 39,34 % wpływów z podatku dochodowego

od osób fizycznych, zamieszkałych na terenie
gminy

• 6,71% wpływów z podatku dochodowego od

osób prawnych i jednostek organizacyjnych
nie

mających

osobowości

prawnej,

posiadających siedzibę na terenie gminy

Dochody własne gminy

typu majątkowego

• dochody z najmu bądź wydzierżawienia

nieruchomości, lokali i przedmiotów
majątkowych,

• dochody ze sprzedaży majątku gminy,
• odsetki od środków finansowych gmin

gromadzonych

na

rachunkach

bankowych,

• odsetki od pożyczek udzielanych przez

gminy;

Inne dochody własne

gminy

• dochody

uzyskiwane

przez

jednostki

budżetowe gmin oraz wpłaty od zakładów
budżetowych i gospodarstw pomocniczych
jednostek budżetowych gminy;

• wpływy z samoopodatkowania mieszkańców,
• spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy,
• 5% dochodów uzyskiwanych na rzecz

budżetu państwa w związku z realizacją
zadań z zakresu administracji rządowej oraz
innych zadań zleconych ustawami

Dochody zewnętrzne gmin

• Subwencja ogólna - forma transferu

środków finansowych z budżetu państwa
do budżetu jednostki samorządu
terytorialnego o charakterze ogólnym,
bezzwrotnym, nieodpłatnym,
bezwarunkowym, obiektywnie określonym
w celu uzupełnienia dochodów własnych
tych budżetów, o którego sposobie
wykorzystania decydują samodzielnie
organy stanowiące tych jednostek

Dochody zewnętrzne gmin

• Subwencja ogólna:

• wyrównawcza
• równoważąca
• oświatowa

Dochody zewnętrzne gmin

• Dotacja celowa z budżetu państwa-

forma wydatku budżetu państwa
na rzecz jednostki samorządu
terytorialnego, o ścisłym
przeznaczeniu i wysokości, na
finansowanie lub dofinansowanie
konkretnego zadania budżetowego
realizowanego przez te jednostki

Dochody zewnętrzne gmin

• Dotacje:

• na zadania zlecone
• na finansowanie lub dofinansowanie

niektórych zadań własnych,

• usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla

bezpieczeństwa i porządku publicznego,
skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz
skutków innych klęsk żywiołowych

• realizację zadań wynikających z umów

międzynarodowych

Dochody zewnętrzne gmin

• Środki finansowe pochodzące ze

źródeł

zagranicznych

niepodlegające

zwrotowi

oraz

środki pochodzące z budżetu Unii
Europejskiej