Kierunek: Bioinżynieria

Medyczna

UTP w Bydgoszczy, WM

Przedmiot: Anatomia i Fizjologia

• Anatomia

morfologia mikroskopowa

(biologia komórki - cytologia i histologia),
realizacja: WHiBZ, Katedra Biotechnologii,
Zakład Histologii, ul. Mazowiecka 28

• Dr hab. G. Elminowska-Wenda, prof. UTP
• Dr J. Bogucka i Dr K. Walasik
morfologia makroskopowa (Katedra

Morfologii)

Definicja komórki

• Dawniej – jest to najprostsza forma

organizacji materii żywej stanowiąca

podstawową jednostkę morfologiczną i

rozwojową organizmu zwierzęcego i

roślinnego

• Obecnie – komórkę należy uważać za

ograniczony aktywną błoną uporządkowany,

strukturalny i dynamiczny układ biopolimerów

uczestniczących w procesach metabolicznych

i energetycznych zapewniających jego

odtwarzanie i funkcjonowanie

Podstawowe wiadomości o

komórkach

1.Różnordność i jedność komórek
a.

różna

– wielkość

b.

różny

– kształt

c.

różne

– funkcje (specjalizacja)

d.

ten sam

- kod genetyczny (DNA,

ta sama zasada transkrypcji i

translacji)
e.

ten sam

- „budulec”, te same

cząsteczki (woda, białka-

aminokwasy-20)
f.

ten sam

-

typ reakcji chemicznych

(utlenianie, fermentacja)

• Uważa się że wszystkie żyjące obecnie

komórki powstały w wyniku ewolucji
prakomórki, która istniała ponad 3 mld lat
temu

• Wszystkie komórki rosą (a zatem wszystkie

żywe organizmy), przekształcają energię,
rozmnażają się, a także odbierają bodźce ze
środowiska i reagują na jego zmiany

• Wszystkie komórki są otoczone błoną

komórkową

• Wszystkie komórki zawierają DNA, który

używają do kierowania syntezą białek

• Komórki mają zazwyczaj 5-20

mikrometrów średnicy (wyjątkiem są
komórki jajowe, mięśniowe i nerwowe,
wszystkie są dużo większe)

• Bakterie to najprostsze komórki, są

prokariontami czyli zawierają DNA ale
brak im jądra i innych organelli
obłonionych

• Komórki eukariotyczne zawierają jądro i

in. organelle obłonione (powstały w
drodze ewolucji)

• Pozostałe składowe komórek

eukariotycznych to: cytosol –
mieszanina dużych i małych cząsteczek
i wody, uczestniczących w przemianach
biochemicznych oraz cytoszkielet –
system włókien białkowych

• Mimo, że minimalna liczba genów

niezbędna do utrzymania komórki wynosi
–prawdopodobnie- około 400 genów, to
większość organizmów zawiera znacznie
większą liczbę genów

• Jednak nawet tak skomplikowany

organizm jak człowiek zawiera tylko 30
tys. genów tj. dwa razy więcej niż muszka
owocowa i siedem razy więcej niż bakteria
E. coli

• Jednokomórkowe organizmy są najbardziej

złożonymi komórkami eukariotycznymi
jakie znamy - potrafią pływać,
koniugować, polować i pożerać pożywienie

• Z kolei inne typy komórek eukariotycznych

powstałe z jednej zapłodnionej komórki
współpracują ze sobą i wytwarzają duże
skomplikowane organizmy
wielokomórkowe, złożone z bilionów
komórek

• U ssaków wyróżniamy około

200.

rodzajów komórek, które zaliczamy
do

4.

głównych typów tkanek:

• 1. Tkanki nabłonkowej
• 2. Tkanki łącznej
• 3. Tkanki nerwowej
• 4. Tkanki mięśniowej
Kształt i wielkość komórek wynika i

ich

funkcji

.

Przykłady różnych typów

komórek

Komórka okładzinowa z gruczołów

żołądkowych właściwych

Erytrocyty – komórki krwi

Makrofag fagocytujący dwa

zużyte erytrocyty

Komórka nerwowa - neuron

Komórka mięśniowa

poprzecznie prążkowana

szkieletowa