Wybrane ideały i systemy
wychowania

Benedyktyński, ignacjański,
salezjański

Ideał a system



Ideał
Możliwe
urzeczywistnieni
idei, według której
oceniamy rzeczy
nie jakimi one są,
ale jakimi być
powinny



System
Synteza
poszczególnych
działów danej
umiejętności

Ideał a system wychowawczy



Ideał wychowawczy – możliwe

urzeczywistnienie idei

wychowawczych, czyli tych cech,

którymi byśmy chcieli obdarzyć

naszych wychowanków



Ideał wychowania - jest to opis

integralnych cech człowieka mających

wartość z perspektywy społeczeństwa

jako całości a także jego

poszczególnych odłamów i grup.



Ideał wychowania - zakładany obraz

osobowości dojrzałej społecznie tzn.

takiej osobowości, która posiada

cechy mające znaczącą wartość i

spełniającą potrzeby danego

społeczeństwa, tradycji kulturowych

bądź wymagań ideologicznych. Jest to

tylko konstrukt czysto teoretyczny.



System wychowawczy –

synteza poszczególnych nauk

pedagogicznych, oparta na

jednej lub kilku podstawowych

zasadach i dotycząca

wszystkich albo głównych

pedagogicznych zagadnień



System wychowawczy stanowi

całość, którą tworzą

zintegrowane, logicznie z siebie

wynikające elementy, takie jak:

założenia i cele wychowania

(ogólne i szczegółowe,

wyznaczające konkretne

zadania wychowawcze i

składające się na programowa

część systemu), zasady,

metody i techniki wychowania

oraz jego formy organizacyjne.

Ideał a system wychowawczy



„W naturze ludzkiej jest wrodzona

dążność do wyszukiwania coraz

doskonalszych systemów i stwarzania

coraz wyższych ideałów wychowawczych,

które znajdują się zawsze ponad

rzeczywistością. Stąd też ideał

wychowawczy może być utożsamiany z

celem, do którego w wychowaniu

zmierzamy za pomocą odpowiednich

systemów, opartych na podstawowych

zasadach.” (Michał Sopoćko)

Ideał wychowania
chrześcijańskiego



Ideał taki został wskazany przez
Chrystusa: „Bądźcie wy tedy
doskonali, jako i Ojciec wasz
niebieski doskonałym jest”

System wychowania



Za podstawowy czynnik warunkujący

funkcjonowanie systemu uważani są

pedagodzy, którzy system ten realizują:

ich osobowość, nastawienie i kwalifikacje.

Dlatego też pełny obraz systemu

wychowania proponowanego przez

danego autora, środowisko lub instytucję

obejmuje często również przewidywane

wymagania wobec pedagogów.

Efektywność danego systemu wychowania

wyznaczają także warunki wobec niego

zewnętrzne – społeczne i kulturowe,

ekonomiczne i polityczne.

System wychowania



System wychowawczy ma charakter

dynamiczny, jeśli przy stałych, ogólnych

założeniach, celach i zasadach przewiduje,

a nawet postuluje elastyczność i

zmienność pozostałych elementów,

wynikającą ze zmian uwarunkowań

wewnętrznych, a przede wszystkim z

niepowtarzalności ludzi, którzy go tworzą –

wychowawców i wychowanków – oraz

odmienności poszczególnych sytuacji

życiowych, specyfiki wywoływanych przez

te sytuacje potrzeb wychowawczych.

Św. Benedykt



Benedykt urodził się
ok. roku 480 wraz ze
swoją bliźniaczą
siostrą, św.
Scholastyką.



zmarł 21 marca 547 r.
w kilka dni po śmierci
swojej siostry, św.
Scholastyki,
założycielki żeńskiej
gałęzi benedyktynów.

Podstawowe zasady systemu
wychowawczego



Zasadniczą cechą reguły Św. Benedykta

jest umiar.



We wszystkim: w modlitwie, uczynkach

pokutnych, w pracy i w spoczynku, w

posiłku i piciu zaleca umiar: "złoty

środek". Celem zasadniczym, jaki

Założyciel wytyczył swoim synom

duchowym, jest służba Boża. Całe życie

mnicha, jego wszystkie chwile i czynności

winny zmierzać do tego, by głosiły chwałę

Stworzyciela. Dewizą Patriarchy było: Ora

et labora - Módl się i pracuj!

Podstawowe zasady systemu
wychowawczego



W zjawisku pracy ludzkiej muszą

występować trzy elementy, aby była ona

etyczna i miała charakter działalności

ludzkiej (actus humanus), tj. świadomej,

wolnej i odpowiedzialnej, a nie była

tylko czynem człowieka (actus hominis).

Człowiek jako podmiot działający w

sposób wolny nadaje pracy humanistyczny

charakter. To pozwala samemu

człowiekowi przez pracę rozwijać i

doskonalić się przy równoczesnym

doskonaleniu dzieła, czyli efektu, owocu

swej pracy i sprawności w jego wykonaniu

SYSTEM WYCHOWAWCZY ŚW.
JANA BOSKO



Jan Bosko urodził się we Włoszech dnia 16 sierpnia 1815 roku

w miejscowości Becchi. Gdy ma 2 lata umiera mu ojciec,

matka samodzielnie wychowuje dwoje dzieci. W 1824 roku

podczas snu Bóg odsłania przed nim misje, które ma w życiu

swoim zrealizować – zaopiekować się opuszczonymi i

wchodzącymi na złą drogę chłopcami. W październiku 1835

roku wstępuje do seminarium i wybiera drogę kapłańskiego

powołania. W 1841 przyjmuje święcenia i w tym samym roku

zakłada pierwsze oratorium dla chłopców w Turynie. W 1854

zakłada wspólnotę salezjańską. Przyjmuje do oratorium

Dominika Savio, późniejszego świętego chłopca (w 1954r.

papież Pius XII uznał go za świętego) patrona dzieci i

młodzieży oraz ministrantów. Od roku 1867 na polecenie

papieża Piusa IX spisuje swoje wspomnienia. Rozwija

zgromadzenie salezjańskie we Włoszech i na misjach. Umiera

w opinii świętości 31 stycznia 1888 roku.

Podstawowe zasady systemu
wychowawczego



System wychowawczy św. Jana
Bosko prezentowany jest w postaci
podstawowego salezjańskiego
trójmianu, w zestawieniu: rozumu,
religii i miłości, tworząc w ten
sposób filary systemu
prewencyjnego.

Podstawowe zasady systemu
wychowawczego



Ksiądz Bosko pisze w swoim dziele System

prewencyjny w wychowaniu młodzieży, że

wychowanie opiera się przede wszystkim na

rozumie, religii i miłości. Bo to właśnie, według ks.

Bosko, kochające serce ( MIŁOŚĆ) wychowawcy

ma prowadzić dzieło wychowania, kierując się

zdrowym rozsądkiem ( ROZUM) i głęboką wiarą

(RELIGIA) pozwalają wierzyć w młodego

człowieka nawet wtedy, gdy wszystkie wysiłki

wychowawcze są nieskuteczne. W tych trzech

słowach ukryta jest cała głębia wychowawcza idei

ks. Bosko.

Jezuici



Jezuici, pełna nazwa Societas Jesu

(SJ) - Towarzystwo Jezusowe (TJ) jest

to zakon męski kościoła

rzymskokatolickiego.



Zakon Jezuitów założony w 1534

roku przez grupę baskijskich

studentów studiujących na Sorbonie

z Ignacym Loyolą na czele.

Jezuicki



Od samego początku podstawowymi

zasadami Jezuitów, odróżniającymi go od

innych zakonów, były: struktura "quasi-

wojskowa" z rozbudowaną hierarchią,

której należy się bezwzględnie

podporządkowywać. Jak pisał sam Ignacy

Loyla w swoich "Ćwiczeniach Duchowych"

- "Będę wierzył z całą mocą, że kolor biały,

który widzę to czarny, jeśli tak kazać mi

będzie mój duchowy zwierzchnik".

Zgodnie z celem skutecznego wychowania św.
Ignacy i jego następcy sformułowali ogólne
wskazówki pedagogiczne.



Jezuickie wychowanie obejmuje formację

całej osoby. Szkoła ma zintegrować ten

pełniejszy wymiar, żeby w pełni uzdolnić

uczniów do odkrywania głębszego sensu

życia, co z kolei prowadzi do zrozumienia,

kim jesteśmy i po co żyjemy. To może

dostarczyć nam kryteriów dla ustalenia

naszych priorytetów i dokonania

poważnych wyborów w kluczowych

chwilach naszego życia. Trzeba więc

wybrać specyficzne metody, które

sprzyjają poważnym badaniom,

zrozumieniu i refleksji.

Zgodnie z celem skutecznego wychowania św.
Ignacy i jego następcy sformułowali ogólne
wskazówki pedagogiczne.



Ignacy szanuje wolność człowieka.



Jezuicka pedagogia powinna uzdolnić ucznia do

badania rzeczywistości z otwartym umysłem i

sercem. Powinno się go także uczciwie ostrzec

przed zagrożeniami ze strony domysłów i

przesądów, czy też takiego zawiłego splotu

modnych wartości, który zamiast do prawdy,

prowadzi człowieka w ślepą uliczkę. Dlatego

jezuickie wychowanie przynagla uczniów do

poznania i ukochania prawdy. Chce, by byli

krytycznymi - w sensie pozytywnym i

negatywnym - w stosunku do swych społeczności,

przyjmując proponowane zdrowe, a odrzucając

wartości pozorne.