1

Podział rynku finansowego



Kapitałowy – akcje, obligacje



Pieniężny –waluty, lokaty na rynku
międzybankowym.

2

Funkcje rynku

kapitałowego



Umożliwia mobilizację kapitału - czyli

jego przepływ pomiędzy tymi, którzy

posiadają go w nadmiarze, a tymi, którzy go

poszukują w celu finansowania inwestycji.



Umożliwia wycenę kapitału poprzez

ustalenie ceny papierów wartościowych na

rynku wtórnym.



Zapewnia płynność inwestycji - oznacza

to, że uczestnicy rynku mogą sprzedać

posiadane akcje i obligacje, a uzyskane

pieniądze ulokować w inny sposób.

3

Przepisy prawa na rynku

kapitałowym

Ustawa Prawo o publicznym obrocie

papierami wartościowymi z dnia 21

sierpnia 1997 r. (znowelizowane w 2001

r.). Ustawa ta normuje wiele pojęć

związanych z rynkiem kapitałowym, m.in.

mówi, co to jest obrót publiczny, kiedy

mamy do czynienia z rynkiem

regulowanym, jakie transakcje można

zawierać, co wymaga zezwolenia KPWiG.

Aktami wykonawczymi do Ustawy, tzn.

przepisami szczegółowo normującymi

zagadnienia opisane w Ustawie, są

Rozporządzenia Rady Ministrów.

4

Przepisy prawa na rynku

kapitałowym



Ustawa o obligacjach z dnia 29
czerwca 1995 r. (ze zmianami) -
ustawa ta określa zasady emisji,
zbywania, nabywania i wykupu obligacji.



Ustawa o funduszach
inwestycyjnych z dnia 28 sierpnia
1997 r. (z późniejszymi zmianami) -
ustawa ta określa zasady tworzenia i
funkcjonowania funduszy
inwestycyjnych.

5

Przepisy prawa na rynku

kapitałowym



Ustawa o organizacji i

funkcjonowaniu funduszy

emerytalnych z dnia 28 sierpnia

1997 r. - ustawa ta określa zasady

tworzenia i funkcjonowania funduszy

emerytalnych.



Ustawa o narodowych funduszach

inwestycyjnych i ich prywatyzacji z

dnia 30 kwietnia 1993 roku - ustawa

ta określa zasady tworzenia i działania

Narodowych Funduszy Inwestycyjnych.

6

Przepisy prawa na rynku

kapitałowym



Regulamin Giełdy Papierów

Wartościowych w Warszawie S.A. -

przepisy Regulaminu określają zasady

działania giełdy. Aktem nierozłącznie

związanym z Regulaminem GPW są

Szczegółowe zasady obrotu giełdowego.



Regulamin Krajowego Depozytu

Papierów Wartościowych - przepisy

Regulaminu określają rolę i zasady działania

KDPW.



Regulamin CeTO - przepisy Regulaminu

szczegółowo określają zasady działania

Centralnej Tabeli Ofert.

7

Obrót niepubliczny



Obrót niepubliczny to taki, gdzie

papiery wartościowe sprzedawane na

rynku pierwotnym oferowane są

mniejszej liczbie potencjalnych

inwestorów niż 300.



Takich emisji jest bardzo dużo, zazwyczaj

są związane z powołaniem do życia spółki

akcyjnej oraz kolejnymi emisjami

skierowanymi (z reguły w formie

listownej) do wcześniejszych właścicieli,

kooperantów, czy ewentualnie

zaproszonych osób lub podmiotów.

8

Rynek publiczny

9

Obrót na rynku

publicznym



Przedmiotem obrotu na rynku
publicznym mogą być jedynie
papiery wartościowe spółek
publicznych, czyli takich spółek
akcyjnych, których choćby część
akcji została dopuszczona do
publicznego obrotu przez KPWiG.

10

Korzyści z bycia spółka

publiczną



większy dostęp do różnych źródeł kapitału poprzez emisję akcji,
obligacji, papierów dłużnych,



większą wiarygodność,



lepsze postrzeganie spółki przez kontrahentów w związku z
dużą przejrzystością informacyjną (obowiązkowe sprawozdania
finansowe, obowiązkowe komunikaty o ważnych zmianach i
decyzjach spółki),



większy prestiż,



atrakcyjność dla inwestorów wynikającą z większej płynności
akcji,



możliwość rozwoju poprzez połączenie się z inną spółką lub
przejęcie: słynnymi połączeniami na Giełdzie Papierów
Wartościowych były m.in. połączenia BIG Banku z Bankiem
Gdańskim, Polifarbu Cieszyn z Polifarbem Wrocław, Koła z
Sokołowem

11

Obrót giełdowy i

pozagiełdowy

Obrót publiczny

Obrót niepubliczny

Obrót giełdowy

GPW, CeTo

Obrót

pozagiełdowy

12

Procedura wprowadzenia

spółki

do obrotu publicznego

i giełdowego.

13

Spółka akcyjna

Inna działalność przedsiębiorcy

Przekształcenie w S.A.

Pomysł na biznes

Walne zgromadzenie akcjonariuszy

Przygotowanie prospektu emisyjnego

14

Walne Zgromadzenie

Akcjonariuszy



Uchwała o podwyższeniu kapitału
akcyjnego w drodze publicznej
emisji,



Uchwala o podwyższeniu kapitału
akcyjnego w drodze emisji
zamkniętej (Prawo poboru, program
menedżerski, akcje pracownicze),



Zmiany w statucie.

15

Przygotowanie prospektu

emisyjnego

1.

Dane o emitencie:

2.

Działalność

3.

Organizacja

4.

Oceny i prognozy

5.

Osoby zarządzające i nadzorujące

6.

Główni akcjonariusze

7.

Informacje dodatkowe

8.

Załączniki

9.

Czynniki ryzyka

10.

Sprawozdania finansowe

16

Przygotowanie prospektu

emisyjnego

1.

Prospekt powinien zostać

sporządzony przy współpracy z:

2.

Biegłym rewidentem (badanie

sprawozdań finansowych spółki) –

najlepiej jednym z Wielkiej Piątki.

3.

Biurem maklerskim pełniącym

funkcję oferującego akcje spółki w

publicznym obrocie.

4.

Ewentualnie doradców prawnych

oraz finansowych.

17

Złożenie prospektu do KPWiG

Dopuszczenie akcji do publicznego obrotu

Zgoda Rady Giełdy na dopuszczenie

akcji i PDA do obrotu giełdowego

Publikacja prospektu emisyjnego

18

Prospekt w KPWiG



Spółka składa w Komisji wstępną wersję

prospektu emisyjnego wraz z wnioskiem

o dopuszczenie akcji do publicznego

obrotu.



Emitent informowany jest o

przewidywanym terminie podjęcia przez

KPWiG decyzji co do wniosku o

dopuszczenie akcji do publicznego obrotu.

19

Wniosek na Giełdzie



Po dopuszczeniu akcji do publicznego
obrotu spółka składa wniosek do Rady
Giełdy o dopuszczenie do obrotu
giełdowego.



Należy dołączyć m.in. ostateczną
wersję prospektu emisyjnego
(uwzględniającą wszystkie zalecenia
zgłoszone w toku postępowania przed
KPWiG).

20

Publikacja prospektu emisyjnego

Rejestracja akcji w KDPW

Emisja nowych akcji

Oferta publiczna

Akcje wprowadzone bez oferty publicznej

Sprzedaż wyemitowanych akcji

Przydział akcji inwestorom

Przydział akcji inwestorom

Rejestracja PDA w KDPW

Pierwsze notowanie PDA

Rejestracja podwyższenia kapitału

Zamiana PDA

na akcje w KDPW

Rejestracja akcji w KDPW

Debiut giełdowy

Bez PDA

21

Kalendarium na

przykładzie spółki Impel



30.06.2003 – powstaje prospekt emisyjny

z zastrzeżeniem jego aktualizacji do 31.08



09.07.2003 – NWZA podejmuje decyzję

o pierwszej ofercie publicznej



01.10.2003 – ogłoszenie widełek cenowych



01 – 08.10.2003 budowanie książki popytu



08.10.2003 – ogłoszenie ceny emisyjnej



09 10.10.2003 – zapisy na akcje w transzy

indywidualnej i instytucjonalnej.



16.10.2003 – planowany debiut PDA n

GPW

22

Debiut nie jest taki drogi

1.

Koszt wejścia spółki na giełdowy
parkiet to 2 –5% wartości
emitowanych akcji

2.

Przykłady:

3.

LPP 0.81 / 50.30 mln zł

4.

Hoop 2.52 / 63 mln zł

5.

W. Kruk 1.96 / 21.36 mln zł.

23

Czas poszczególnych faz:



Do dopuszczenia akcji do publicznego
obrotu przez KPWiG – ok. 4 - 5 miesiąca



Zgoda Rady Giełdy i publikacja
prospektu emisyjnego – ok. 3 tygodni.



Rejestracja w KDPW – ok. 1-2 tygodnie



Czas do pierwszego notowania akcji na
GPW – ok. 2 tygodnie.

24

Krajowy Depozyt

Papierów Wartościowych

Krajowy Depozyt Papierów
Wartościowych
S.A. jest w Polsce centralną instytucją
odpowiedzialną za prowadzenie i
nadzorowanie systemu depozytowo -
rozliczeniowego w zakresie obrotu
papierami wartościowymi. Obrót ten
wzorowany jest na najlepszych
światowych wzorcach, w tym na
zasadzie całkowitej dematerializacji
papierów wartościowych

25

KDPW – zadania

Rozliczanie transakcji zawartych na
publicznym rynku papierów
wartościowych.

Depozyt dokonuje transferów papierów
wartościowych między kontami depozytowymi
uczestników oraz realizuje przelewy pieniężne
między rachunkami uczestników
w banku rozliczeniowym. Operacje te są
następstwem zawartych na rynku transakcji oraz
innych operacji,
w wyniku których papiery wartościowe zmieniły
właściciela

26

KDPW – zadania

Przechowywanie papierów
wartościowych dopuszczonych do
publicznego obrotu.

Depozyt prowadzi konta depozytowe, na których
zapisywane są papiery wartościowe uczestników
systemu depozytowego.

Począwszy od 1 lipca 1996 r. wszystkie papiery
wartościowe i instrumenty finansowe złożone w
Krajowym depozycie występują pod oznaczonymi
kodami, które nadawane są zgodnie z treścią norm,
ogłoszonych przez International Standard
Organization (ISO).

27

KDPW – zadania

Realizacja zobowiązań emitentów
wobec właścicieli papierów
wartościowych.

Depozyt w imieniu emitentów dokonuje
następujących operacji: wypłat dywidendy i
odsetek z tytułu zdeponowanych papierów
wartościowych, realizacji praw poboru,
asymilacji serii akcji, konwersji akcji imiennych
na akcje na okaziciela, obsługi operacji zamiany
akcji w związku z łączeniem się spółek, splitów
(konwergencji) akcji i zamiany obligacji
zamiennych na akcje.

28

KDPW – zadania

Nadzór nad zgodnością wielkości
emisji papierów wartościowych
znajdujących się
w obrocie.

Do obowiązków KDPW należy kontrola zgodności
sumarycznej liczby papierów wartościowych
zapisanych na rachunkach uczestników z
wielkością emisji.

29

KDPW – zadania

Zarządzanie Funduszem
Rozliczeniowym.

Depozyt prowadzi fundusz gwarancyjny
utworzony
z wpłat swoich uczestników. Celem funduszu jest
zapewnienie wykonania rozliczeń w przypadku
wystąpienia braku środków pieniężnych
niezbędnych
do rozliczenia transakcji na rachunku uczestnika.

30

KDPW – inne zadania

System zabezpieczenia społecznego
w Polsce

W ramach tego systemu Depozyt pełni dwie
bardzo istotne dla bezpieczeństwa uczestników
systemu funkcje:

• Obsługa wypłat transferowych między OFE w
wyniku
zmiany członkostwa jednego z uczestników
systemu.

• Prowadzenie Funduszu Gwarancyjnego
tworzonego
z wpłat PTE.

31

KDPW – inne zadania

Rozliczanie transakcji terminowych

Obsługa Systemu Rekompensat

Wprowadzenie Systemu Rekompensat
spowodowało,
że nawet w przypadku upadłości któregoś z domów
maklerskich, jego klienci będą mieli
zagwarantowaną wypłatę środków zgromadzonych
na rachunku maklerskim, do wysokości określonej
w art. 122 Ustawy Prawo
o publicznym obrocie papierami wartościowymi.

32

33

KPWiG

Komisja Papierów Wartościowych i

Giełd jest centralnym organem

administracji rządowej w sprawach

dotyczących:



publicznego obrotu papierami

wartościowymi,



działalności giełd, izb rozliczeniowych,

maklerów giełdowych oraz podmiotów

prowadzących przedsiębiorstwa

maklerskie.

34

KPWiG – podstawowe

zadania

KPWiG czuwa nad:
1. powszechnym dostępem do rzetelnych

informacji -

jeżeli emitent

nie wykonuje obowiązków informacyjnych lub
wykonuje je nienależycie, Komisja może nałożyć
karę pieniężną lub w ostateczności uchylić zgodę
na wprowadzenie papierów do publicznego
obrotu,

2. bezpieczeństwem obrotu publicznego i

prawidłowym funkcjonowaniem rynku,

3. przestrzeganiem praw i obowiązków

inwestorów.

35

KPWiG – podstawowe

zadania

1.

Nadzór na przestrzeganiem zasad
uczciwego obrotu

2.

Wydawanie zezwoleń na dopuszczenie do
publicznego obrotu papierami
wartościowymi, wycofanie z publicznego
obrotu, ogłaszanie wezwań, nakładanie kar

3.

Wydawanie licencji dla domów
maklerskich
i funduszy inwestycyjnych, maklerów
i doradców inwestycyjnych.

36

KPWiG inne zadania

Oprócz zadań podstawowych KPWiG:



Decyduje o dopuszczeniu papierów wartościowych do publicznego

obrotu.



Udziela zezwoleń na prowadzenie działalności maklerskiej, na

prowadzenie rynku giełdowego i pozagiełdowego.



Udziela zezwoleń, aby papiery wartościowe jednego rodzaju danego

emitenta, będące przedmiotem obrotu na giełdzie w Warszawie lub

CeTO, mogły być jednocześnie przedmiotem obrotu na innej giełdzie

lub innym rynku pozagiełdowym.



Zatwierdza zmiany w statucie i regulaminie Giełdy Papierów

Wartościowych, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych,

a także zatwierdza statut i regulamin spółki prowadzącej rynek

pozagiełdowy.



Komisja ma prawo karać instytucje działające na rynku - emitentów

papierów wartościowych, domy maklerskie, pośredników, maklerów,

a także klientów.



Prowadzi listę maklerów papierów wartościowych oraz doradców

inwestycyjnych, a także przeprowadza egzaminy na maklerów

papierów wartościowych.

37

Dom Maklerski



Zakres czynności wykonywanych
przez dom maklerski ściśle określa
Ustawa "Prawo o publicznym
obrocie papierami wartościowymi".

38

Dom Maklerski



Niektóre z tych czynności wymagają zgody Komisji
Papierów Wartościowych i Giełd. Należą do nich:

 



oferowanie papierów wartościowych (np. sprzedaż nowej emisji akcji
na rynku pierwotnym),



nabywanie i zbywanie papierów wartościowych na cudzy rachunek
(przyjmowanie i realizacja zleceń),



nabywanie lub zbywanie papierów wartościowych na własny rachunek
w celu realizacji zadań związanych z organizacją rynku regulowanego,



zarządzanie cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie,



doradztwo w zakresie obrotu papierami wartościowymi (np.
wystawianie rekomendacji),



prowadzenie rachunków papierów wartościowych i rachunków
pieniężnych,



pośrednictwo w nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych
będących w obrocie na rynkach zagranicznych.

39

Giełdy



Prowadzenie giełdy papierów
wartościowych jest przedmiotem
działalności spółki akcyjnej - Giełda
Papierów Wartościowych
w Warszawie S.A., której
założycielem jest Skarb Państwa.

40

Giełdy

1.

Akcjonariuszami Giełdy mogą być:

2.

domy maklerskie,

3.

Skarb Państwa,

4.

banki,

5.

towarzystwa funduszy powierniczych,

towarzystwa funduszy inwestycyjnych,

towarzystwa emerytalne,

6.

zakłady ubezpieczeń

7.

emitenci papierów wartościowych

dopuszczonych do publicznego obrotu

i notowanych na Giełdzie.

41

Giełdy

1.

Celem spółki jest:

2.

 organizowanie publicznego
obrotu papierami wartościowymi,

3.

promowanie obrotu papierami
wartościowymi,

4.

upowszechnianie informacji
związanych z tym obrotem

42

Giełda Papierów

Wartościowych zapewnia:



1) koncentrację podaży i popytu na
papiery wartościowe,

2) bezpieczny i sprawny przebieg
transakcji,

3) upowszechnianie jednolitych informacji
o kursach i obrotach papierami
wartościowymi.

43

Do zadań Giełdy należy

także:



dopuszczanie papierów wartościowych do

notowań giełdowych,



zarządzanie systemami informatycznymi

notowań,



zapewnianie publikacji i rozpowszechniania

informacji giełdowych,



dopuszczanie domów maklerskich do

działania na giełdzie,



prowadzenie nadzoru i kontroli handlu

giełdowego przy zapewnieniu prawidłowego

przebiegu obrotu, zatrzymując notowania,

zawieszając obrót i wymierzając kary

44

Koszty wprowadzenia

spółki na giełdę

1.

Koszty finansowe - oblicza się, że średni koszt

wprowadzenia spółki na giełdę wynosi około
5% wartości emisji pozyskanego kapitału.

2.

Obowiązki informacyjne - raporty finansowe,
informacje o ważnych wydarzeniach, dzięki
czemu konkurencja ma szeroki dostęp do
informacji o spółce.

3.

Podział władzy między nowych akcjonariuszy.

4.

Możliwość wrogiego przejęcia przez inną
spółkę.

45

Emisji nowych akcji dokonuje się

na jeden z trzech sposobów:



emisja z ceną sztywną,



emisja z ceną minimalną,



emisja z ceną sztywną i redukcją
zamówień.

46

Emisja akcji z ceną

sztywną



polega na sprzedaży akcji po

sztywnej, ustalonej wcześniej

cenie, według zasady "kto

pierwszy, ten lepszy".



Oznacza to, że akcje są

sprzedawane wszystkim chętnym,

według kolejności złożonych

zamówień. Sprzedaż trwa do

wyczerpania akcji.

47

Emisja akcji z ceną

sztywną



Należy pamiętać, że przy tej metodzie

wielkość zleceń złożonych przez

inwestorów nie jest redukowana.

W latach 1993-1994, kiedy na giełdzie w

Warszawie trwała wielka hossa, kolejki

w POK-ach ustawiały się często na kilka

dni, a nawet tygodni przed terminem

rozpoczęcia sprzedaży.

W Punktach Obsługi Klientów sprzedaż

trwała bardzo krótko - czasami tylko

kilka godzin.

48

Emisja akcji z ceną

sztywną



Z punktu widzenia inwestora zaletą

sprzedaży akcji tego typu jest to, że od

razu wie, ile akcji nabył i za jaką kwotę.



Dla emitenta korzystne jest bardzo

szybkie pozyskiwanie kapitału oraz

względnie niskie koszty.

 



Tą metodą zostały sprzedane akcje

pierwszych spółek notowanych na GPW,

a jedną z ostatnich takich emisji była

sprzedaż akcji Domplastu.

49

Emisja akcji z ceną

minimalną



Emisja akcji z ceną minimalną polega na

tym, że konsorcjum, które podjęło się

sprzedaży akcji na rynku pierwotnym,

i emitent ustalają minimalną cenę, po

której są gotowe sprzedać akcje.



Oznacza to, iż ustalona jest tylko dolna

granica ceny akcji. Inwestorzy dokonują

zapisów na akcje nowej emisji w POK-ach,

podając cenę równą cenie minimalnej lub

wyższą. Ceny poniżej minimalnej w ogóle

nie są przyjmowane.

50

Emisja akcji z ceną

minimalną



Inwestor, dokonując zapisu na
akcje, składa swoją ofertę - "po
jakiej cenie jestem gotowy kupić
akcje danej spółki".



Niezależnie od złożonej ceny
zapisów, wszyscy nabędą akcje
po jednakowej, ustalonej przez
emitenta cenie.

51

Emisja akcji z ceną

minimalną



Ustalenie limitu ceny i stopy redukcji dokonuje

się na specjalnej sesji na giełdzie, gdzie, na

podstawie złożonych zleceń zakupu, ustala się

kurs akcji zgodnie z regułami systemu kursu

jednolitego. Z tą różnicą, że w przypadku

nadwyżki popytu nad podażą wszystkie zapisy z

ceną równą cenie ustalonej są redukowane

proporcjonalnie.

Według tej samej zasady mogą być sprzedawane

również akcje w drodze subskrypcji, czyli

dokonywania zapisów na specjalnych

formularzach.

52

Emisja akcji z ceną

minimalną



Należy pamiętać, iż każda osoba, która

zapisuje się na akcje nowej emisji, musi

mieć konto w domu maklerskim lub

dokonać wpłaty na wskazane konto

środków w wysokości odpowiadającej

wartości składanego zapisu. Po ustaleniu

ceny inwestor dostanie zwrot środków

pieniężnych stanowiących nadwyżkę

wynikającą z różnicy pomiędzy ceną

jego zapisu a ceną ustaloną.

53

Emisja akcji z ceną

sztywną



Emisja akcji z ceną sztywną i redukcją zamówień

polega na sprzedaży akcji po ustalonej cenie.

Jednak inaczej niż przy emisji akcji ze sztywną

ceną, tutaj nie występuje sytuacja "kto pierwszy,

ten lepszy". Biura maklerskie przyjmują przez

pewien czas, na przykład tydzień czy dwa,

zapisy na akcje. Przydział akcji inwestorom

następuje na dodatkowej sesji GPW. Przy dużym

popycie następuje proporcjonalna redukcja

zleceń.

W historii GPW bywały przypadki, kiedy redukcja

wynosiła ponad 90%, na przykład podczas

drugiej oferty akcji PKN Orlen redukcja wyniosła

93%.

54

Emisja akcji z ceną

sztywną

• Najbardziej popularnym sposobem

określenia ceny, po jakiej zostaną
sprzedane emitowane akcje, jest
budowanie książki popytu.

55

Obowiązki emitentów –

duże pakiety

56

Harmonogram sesji

giełdowej – notowania

ciągłe

57

Harmonogram sesji

giełdowej – notowania

ciągłe



Fazy sesji w systemie notowań ciągłych:

1.

przed otwarciem: składanie zleceń na otwarcie, publikowanie
TKO (Teoretycznego Kursu Otwarcia), brak transakcji

2.

otwarcie (fixing): określenie kursu otwarcia, realizacja zleceń
wprowadzonych do systemu w fazie przed otwarciem, brak
nowych zleceń

3.

notowania ciągłe: przyjmowanie zleceń i ich realizacja zgodnie z
sytuacją rynkową

4.

przed zamknięciem: składanie zleceń na zamknięcie, brak
transakcji

5.

zamknięcie (fixing): określenie kursu zamknięcia, realizacja
zleceń wprowadzonych do systemu w fazie przed zamknięciem

6.

dogrywka - składanie i realizacja zleceń po cenie równej kursowi
zamknięcia

7.

przed otwarciem: składanie zleceń na otwarcie kolejnej sesji

58

GPW – ograniczenia

wahań cen

59

GPW – faza otwarcia

60

Rodzaje rynków na GPW



Rynek podstawowy
Segment rynku giełdowego, przeznaczony dla akcji o

dużej płynności, których emitenci charakteryzują się

m.in. dużym kapitałem i długim okresem działalności.



Rynek równoległy
Segment rynku giełdowego, przeznaczony dla akcji o

niższej niż dla rynku podstawowego płynności,

których emitenci charakteryzują się m.in. mniejszym

niż dla rynku podstawowego kapitałem i krótszym

okresem działalności.



Rynek wolny
Segment rynku giełdowego, na którym mogą być

notowane spółki dopuszczone do obrotu publicznego,

które nie spełniają warunków dopuszczenia do rynku

podstawowego i równoległego.

61

Rynek podstawowy



Przeznaczony jest dla spółek dużych: wartość

akcji dopuszczonych do obrotu giełdowego musi

wynosić co najmniej 40 mln zł, wartość księgowa

minimum 65 mln zł i co najmniej 500

akcjonariuszy musi być właścicielami akcji

wprowadzanych do obrotu giełdowego.



Akcje, które mają znaleźć się w obrocie

giełdowym, muszą stanowić przynajmniej 25%

wszystkich akcji spółki.



Spółka wprowadzana na rynek podstawowy miała

publikowane, zbadane ustawą, roczne

sprawozdania finansowe za ostatnie 3 lata

obrotowe.

62

Rynek równoległy



Przeznaczony jest dla spółek średnich,

spełniających łagodniejsze kryteria wprowadzenia

do obrotu. Wartość akcji dopuszczonych do obrotu

giełdowego musi wynosić co najmniej 14 mln zł,

wartość księgowa - minimum 22 mln zł i

przynajmniej 300 akcjonariuszy musi być

właścicielami akcji wprowadzanych do obrotu

giełdowego.



Spółka ubiegająca się o notowania na tym rynku

miała publikowane, zbadane ustawą, sprawozdania

finansowe za ostatnie dwa lata obrotowe.



Rynek równoległy jest "przedsionkiem" rynku

podstawowego.

63

Rynek wolny



Został utworzony dla spółek nie spełniających
warunków rynku podstawowego i równoległego.
Jest to rynek utworzony dla spółek, które chcą
być notowane na GPW, ale ze względu na swoją
wielkość lub krótki czasu funkcjonowania na
rynku nie spełniają kryteriów rynku
podstawowego i równoległego.  



Spółki z rynków równoległego oraz wolnego
mogą ubiegać się o przeniesienie na wyższy
rynek po spełnieniu warunków regulaminowych.

64

SITECH



Dla spółek, które prowadzą działalność w

obszarze nowoczesnych technologii Giełda

utworzyła odrębny segment o nazwie SiTech

(Segment Innowacyjnych Technologii).

Kryterium decydującym o włączeniu spółki do

tego segmentu jest rodzaj działalności:

- branża technologii informatycznych,

- telekomunikacja,

- media elektroniczne.



Spółki kwalifikowane są do segmentu SiTech

niezależnie od tego, czy notowane są na rynku

podstawowym, równoległym czy wolnym. Spółki te

mają dodatkową prezentację w tabelach giełdowych.

65

Sektory na GPW



Przemysł



Finanse



Usługi

66

Sektor przemysłowy



spożywczy,



lekki,



drzewny,



chemiczny,



materiałów budowlanych,



budownictwo,



elektromaszynowy,



metalowy,



inne.

67

Sektor finanse



banki,



ubezpieczenia,



inne.

68

Sektor usługi



handel,



informatyka,



telekomunikacja,



media,



inne.

69

Prawo poboru - PP



Prawo poboru ma zastosowanie w przypadku

nowej emisji akcji przez spółkę.



Przywilej pierwszeństwa przy zakupie nowych

akcji przez dotychczasowych akcjonariuszy.



W przypadku objęcia takiej emisji przez nowy

krąg

akcjonariuszy

nastąpiłoby

tzw.

rozwodnienie kapitału, czyli procentowe

zmniejszenie

udziału

dotychczasowych

akcjonariuszy w stosunku do całkowitej sumy

kapitału akcyjnego.



Korzystając z prawa poboru mają oni

możliwość

zachowania

dotychczasowego

"stanu posiadania" w spółce akcyjnej.

70

Prawo poboru - PP



Ważną cechą prawa poboru jest to, że może
ono być przedmiotem obrotu jako samodzielny
papier

wartościowy.

Oznacza

to,

że

dotychczasowi posiadacze "starych" akcji
mogą zrezygnować z prawa objęcia nowych
akcji sprzedając to prawo na giełdzie.
Jednocześnie ci, którzy chcieliby nabyć akcje
nowej emisji spółki, a przedtem nie byli jej
akcjonariuszami, kupując prawa poboru mają
taką możliwość.



Pierwsze notowanie praw poboru miało
miejsce w 1994 r.

71

Prawo pierwszeństwa



Prawa

pierwszeństwa

to

papiery

wartościowe

dające

posiadaczowi

priorytet w nabyciu akcji danej spółki po

określonej z góry cenie.



Termin realizacji praw do objęcia danych

akcji jest z góry określony i kończy się w

dniu wygaśnięcia praw pierwszeństwa.



Notowanie praw pierwszeństwa odbywa

się w tym samym systemie notowań, w

którym

notowany

jest

instrument

docelowy, czyli ten, do objęcia którego

uprawniają prawa pierwszeństwa.



Jako

pierwsze

do

obrotu

giełdowego

wprowadzone zostały prawa pierwszeństwa

spółki NETIA - 27 maja 2003 r.

72

Kontrakty terminowe



W

obrocie

giełdowym

znajdują

się

kontrakty terminowe na:



indeksy WIG20, MIDWIG i TechWIG,



na waluty USD i EURO



na akcje jedenastu spółek.



Giełda, jako organizator obrotu kontraktami

opracowuje standard kontraktu, czyli szczegółową

charakterystykę

kontraktu

(zobacz

obok).

Procedury rozliczania, ewidencjonowania oraz

wysokość depozytu zabezpieczającego określa

Krajowy

Depozyt

Papierów

Wartościowych

pełniący

rolę

izby

rozrachunkowej.

73

Warranty opcyjne



Na giełdzie warszawskiej notowane są

warranty opcyjne typu europejskiego

oraz amerykańskiego. Mogą być one

emitowane przez banki i inne instytucje

finansowe, np. domy maklerskie.

Typ europejski oznacza, że warrant może

być wykonany jedynie w dniu z góry

określonym przez emitenta, nazywanym

dniem wygaśnięcia, natomiast warrant

amerykański może być wykonany w

dowolnym dniu poprzedzającym dzień

wygaśnięcia.

74

Warranty opcyjne

Obecnie na giełdzie notowane są warranty
kupna
i sprzedaży na :

• indeks giełdowy WIG20,

• na kontrakty terminowe

• na akcje kilkunastu spółek o największej

płynności.
Handel warrantami odbywa się w systemie
notowań ciągłych, w godz. 10.00 -16.10. W
notowaniach warantów nie obowiązują
ograniczenia wahań kursów.

75

Krótka sprzedaż

Sprzedajemy 1.000 szt.
akcji po cenie 18zł

(a). Najpierw pożyczamy od
naszego biura maklerskiego
odpowiednią liczbę
interesujących nas akcji np.
1.000 sztuk.

(

c). Po określonym przez nas

czasie odkupujemy akcje na
rynku i oddajemy naszemu
brokerowi (odkupujemy 1000
akcji po cenie 10zł).

(d). Liczymy zysk i
zastanawiamy się jak wydać
zarobione pieniądze

...

(b). Następnie sprzedajemy
pożyczone akcje na rynku
otrzymując w zamian środki
pieniężne (np. sprzedajmy
pożyczone 1.000 sztuk po
cenie 18 zł otrzymując 18.000
zł.)

Odkupujemy 1.000szt.
akcji po cenie 10zł

Wynik transakcji
Kwota uzyskana ze sprzedaży
akcji
= 18.000 zł (b)
Kwota zapłacona w wyniku
odkupu akcji = 10.000 zł (c)
Zysk = 18.000 zł – 10.000 zł =
8.000 zł (d)

76

Krótka sprzedaż

Należy jednak zwrócić uwagę, że nie
każda akcja notowana na giełdzie może
być przedmiotem krótkiej sprzedaży.
Zgodnie z obowiązującymi regulacjami
przedmiotem pożyczki mogą być:

• akcje, których kapitalizacja wynosi co

najmniej 250 mln zł

• średnia arytmetyczna wartości obrotów

z ostatnich 10 sesji wynosi nie mniej
niż 1 mln zł.

77

Prawa poboru akcji

nowej emisji - przykład

Spółka emituje nowe akcje po cenie 50 zł.
Każdy akcjonariusz, który posiada 2 akcje

spółki, ma prawo nabyć 1 akcję nowej emisji.

Cena starej akcji wynosi 100 zł.

Obliczamy tzw. teoretyczną wartość prawa poboru:

Akcjonariusz posiadający 2 stare akcje (o wartości 100 zł

każda) może kupić jedną nową akcję za 50 zł. W ten sposób

staje się właścicielem 3 akcji, których całkowita wartość

wynosi:



250 zł (2 x 100 zł + 50 zł).



Średnia wartość akcji wyniesie w tym wypadku 83,33 zł (250 zł

: 3).

78

Prawa poboru akcji

nowej emisji - przykład



Wartość prawa poboru to różnica

między ceną starej akcji, a średnią

wartością wszystkich akcji (starych i

nowych).



W tym wypadku wartość teoretyczna

prawa poboru przypisana jednej starej

akcji wyniesie 16,67 zł (100 zł - 83,33 zł).



Ile kosztuje to prawo na GPW to już

inna kwestia

79

Uprzywilejowanie akcji



Akcje uprzywilejowane co do głosu - oznacza to,

że dana akcja daje prawo do oddania na walnym

zgromadzeniu akcjonariuszy więcej niż jednego

głosu. Maksymalnie 5 głosów.



Akcje uprzywilejowane co do dywidendy -

oznacza to, że posiadaczom tych akcji przysługują

większe dywidendy niż posiadaczom zwykłych akcji.



Akcje uprzywilejowane co do pierwszeństwa

w podziale majątku - oznacza to, że w razie

likwidacji spółki posiadacze akcji uprzywilejowanych

otrzymają pieniądze przed innymi akcjonariuszami.



Tzw. Złota Akcja – możliwość zablokowania uchwał

WZA przez Skarb Państwa

80

Akcje nieuprzywilejowane

na GPW



Akcje uprzywilejowane nie są
notowane na GPW w Warszawie.



Dywidenda jest określana jako
procent wartości nominalnej lub
jako ustalona kwota za jedną akcję.

81

Typy cen akcji

1.

Cena nominalna – określona w statucie

spółki, dolne jej ograniczenie wynika z

KH.

2.

Cena emisyjna

3.

Cena giełdowa:

4.

Otwarcia - O

5.

Kurs najwyższy - H

6.

Kurs najniższy - L

7.

Zamknięcia – C (lub Z)

8.

Średni

2

L

H 



82

Obrót akcjami

83

84

85

Subemisja =

gwarantowanie

gwarantowanie=

underwriting

86

Subemisja usługowa



Subemisja usługowa to umowa podpisywana przez

emitenta z konsorcjum finansowym (bank, dom

maklerski), na mocy której konsorcjum obejmuje

wszystkie akcje emitenta, a następnie sprzedaje je w

ofercie publicznej.



Opłacalność subemisji usługowej polega na tym, że

konsorcjum obejmuje wszystkie akcje spółki po cenie

uwzględniającej pewne dyskonto w stosunku do ceny

sprzedaży, na przykład 95 zł, a sprzedaje je po cenie

odpowiednio wyższej, np. 100 zł. Różnica 5 zł jest

rodzajem zapłaty za przeprowadzenie sprzedaży

akcji w ofercie publicznej (jest to na ogół około 5%

ceny emisyjnej).

87

Subemisja usługowa



W przypadku subemisji usługowej emitent ma

pewność, że sprzedał całą emisję akcji. Jeśli zaś

konsorcjum nie rozprowadzi wszystkich

posiadanych akcji, to pozostają one u niego.  



Umowa o subemisję usługową nie może być

zawarta później, niż przed rozpoczęciem

subskrypcji lub publicznej sprzedaży akcji.  



Obecnie subemisja usługowa wykorzystywana

jest najczęściej w przypadku przeprowadzenia

emisji akcji w transzy menedżerskiej. Akcje

nabywane są przez oferującego, a sprzedawane

wybranej grupie pracowników spółki.

88

Subemisja inwestycyjna



Subemisja inwestycyjna jest to umowa
między emitentem a konsorcjum (do
którego może należeć dom maklerski,
bank, fundusz inwestycyjny, zakład
ubezpieczeń, zagraniczna instytucja
finansowa), na mocy której konsorcjum
zobowiązuje się kupić akcje emitenta
nie sprzedane w ofercie publicznej.

89

Subemisja inwestycyjna



W takim przypadku emitent zapewnia
sobie sprzedaż albo wszystkich akcji, albo
minimalnej ilości akcji zapewniającej
dojście emisji do skutku.



Konsorcjum pobiera wynagrodzenie za
ryzyko, którego się podejmuje.
Zwyczajowo wynagrodzenie opiewa na
mniej więcej 2,5% wartości akcji, które są
przedmiotem umowy. Wartość ta jest
płatna niezależnie od tego, czy
konsorcjum obejmie te akcje, czy też nie.

90

Subemisja inwestycyjna



Jeśli konsorcjum obejmuje akcje nie

sprzedane w ofercie publicznej, zwykle

kupuje je od emitenta po niższej cenie.



Zwyczajowo dyskonto dla konsorcjum

wynosi około 4-5%.



Koszty zawarcia takiej umowy

(wynagrodzenie za gotowość oraz

dyskonto od ceny) będą tym większe,

im większe będzie w ocenie konsorcjum

ryzyko objęcia akcji.

91

Subemisja inwestycyjna



Umowa o subemisję inwestycyjną nie

może być zawarta później, niż przed

rozpoczęciem subskrypcji lub publicznej

sprzedaży akcji.



Emitent musi ogłosić, że zawarł umowę

z konsorcjum na subemisję

inwestycyjną.



Emitent ma obowiązek podania do

publicznej wiadomości informacji

o podpisanej umowie.

92

Tryby wprowadzenia akcji

do obrotu na GPW

 



Tryb zwykły - Zarząd Giełdy
wprowadza akcje do obrotu, na
podstawie Uchwały Zarządu Giełdy
Papierów Wartościowych
w Warszawie.

93

Tryby wprowadzenia akcji

do obrotu na GPW



Publiczna sprzedaż - dokonywana przez

biuro maklerskie w formie oferty

publicznej.



W ten sposób można wprowadzić do

obrotu akcje, jeżeli przedmiotem oferty

jest co najmniej 10% akcji objętych

wnioskiem lub akcje o wartości co

najmniej:



6 mln zł na rynku podstawowym,



3 mln zł na rynku równoległym,



1 mln zł na rynku wolnym.

94

Warunki dopuszczenia

akcji do notowań



dopuszczenie do publicznego obrotu decyzją

KPWiG,



nieograniczona zbywalność akcji,



minimalna wartość akcji, które mają być

dopuszczone - 4 mln zł,



minimalna wartość księgowa - 4 mln zł,



udostępnienie informacji koniecznych do oceny

emitenta, jego aktywów, sytuacji finansowej oraz

praw związanych z akcjami wprowadzanymi do

obrotu giełdowego,



publikacja zbadanego przez audytora sprawozdania

finansowego za ostatni rok obrotowy obejmujący co

najmniej 12 miesięcy.

95

96

Indeksy



WIG20 - opisuje stan koniunktury 20
spółek tzw. blue chips, to znaczy spółek
o największych obrotach i kapitalizacji
z rynku podstawowego. Jest to indeks
typu cenowego.



TechWIG - opisuje stan koniunktury
spółek należących do Segmentu
Innowacyjnych Technologii. Jest to
indeks cenowy.

97

Indeksy



MIDWIG - opisuje stan koniunktury

40 średnich spółek giełdowych z rynku

podstawowego. Jest to indeks cenowy.



WIRR - opisuje stan koniunktury

małych spółek giełdowych - bez względu

na rynek, na którym są notowane. Jest

to indeks dochodowy.



NIF - opisuje stan koniunktury

wszystkich spółek NFI. Jest to indeks

cenowy.

98

Animatorzy



Animatorzy - członkowie giełdy lub
inna instytucja finansowa, której
głównym zadaniem, w oparciu
o podpisane umowy, jest
utrzymywanie płynności handlu
papierami wartościowymi.

99

Animatorzy

– obowiązki animatora rynku



wprowadza swoje zlecenie kupna/sprzedaży do arkusza
nie później niż na 5 minut przed określeniem kursu
otwarcia / zamknięcia przed rozpoczęciem fazy
interwencji,



utrzymuje w trakcie sesji minimalną wielkość zleceń
w arkuszu,



utrzymuje odpowiedni spread (określona maksymalna
różnica pomiędzy limitem kupna a sprzedaży),



po realizacji wprowadzonego przez siebie zlecenia
w określonym czasie wprowadza nowe,



w fazie interwencji na rynku zleceń rozbieżnych
modyfikuje wcześniej złożone zlecenia, aby doprowadzić
do ustalenia kursu jednolitego.



W szczególnych przypadkach giełda może zwolnić
animatora z jego obowiązków.

100

Animatorzy - podział

1.

animatorów rynku,

2.

animatorów emitenta.



Do danego papieru
wartościowego może być wielu
animatorów rynku, ale tylko jeden
animator emitenta.

101

Animator rynku



animator rynku - członek giełdy lub inna

instytucja finansowa, który na podstawie

umowy z giełdą zobowiąże się do stałego

zgłaszania ofert kupna lub sprzedaży

danego papieru wartościowego na własny

rachunek, na zasadach określonych przez

Zarząd Giełdy.



W umowie Giełda określa, między innymi,

minimalną wielkość ofert kupna i sprzedaży, do

zgłaszania których będzie on zobowiązany oraz

maksymalną różnicę pomiędzy cenami określonymi

w tych ofertach.



Animator nie może składać zleceń, w wyniku

których zawarłby transakcję sam ze sobą.

102

Animator emitenta



animator emitenta - członek giełdy lub

inna instytucja finansowa, który na

podstawie umowy z emitentem

zobowiąże się do podtrzymywania

płynności danego papieru wartościowego.



Zarząd Giełdy może zobowiązać emitenta

papieru wartościowego notowanego w

systemie kursu jednolitego do zawarcia

umowy o pełnienie funkcji animatora

emitenta, jeżeli uzna, że wymaga tego

płynność danego papieru wartościowego.

103

Transakcje pakietowe



Są to transakcje opiewające na

duże pakiety papierów

wartościowych.



Zawierane są najczęściej pomiędzy

dużymi inwestorami, którzy przed

zawarciem transakcji omówili

wszystkie jej szczegóły, jak np.

wielkość, kurs, termin rozliczenia.

104

Transakcje pakietowe



Transakcje pakietowe mogą być zawierane

poza sesją i w jej trakcie. Zawierane są w

odrębnym systemie TCS, poza systemem

notowań ciągłych i kursu jednolitego.



Transakcje pakietowe mogą być zawierane

wyłącznie w dniach sesji giełdowych, pod

warunkiem, że obrót danym papierem

wartościowym lub instrumentem

finansowym nie jest zawieszony.  



Nie można zawierać transakcji pakietowych,

których przedmiotem byłyby kontrakty terminowe

na indeks lub kursy walut.

105

Benchmark



Benchmark

to

wzorcowy

portfel

porównawczy

będący

punktem

odniesienia

dla

oceny

wyników

zarządzania aktywami przez fundusz
inwestycyjny.



W zależności od strategii inwestycyjnej
danego funduszu, funkcję benchmarku mogą
pełnić określone instrumenty finansowe (np.
bony skarbowe dla funduszu inwestującego w
papiery dłużne) lub np. indeksy giełdowe (dla
funduszy akcyjnych).

106

Benchmark



Rolą zarządzających funduszami jest osiągnięcie

zysków wyższych od portfela wzorcowego, a

dzięki istnieniu takiego portfela (benchmarku),

ocena

wyników

zarządzania

funduszem

inwestycyjnym może być zobiektywizowana.



Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

konstruuje i oblicza benchmarki zgodnie

z

indywidualnymi

potrzebami

instytucji

zewnętrznych przy jednoczesnym zachowaniu

przejrzystości

konstrukcji

oraz

zasad

ich

obliczania.



Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie

pełni rolę gwaranta rzetelności konstruowania

indeksu oraz dokonuje bieżącego nadzoru nad

obliczaniem wartości indeksu na podstawie

zawartych umów.

107

Benchmark - przykład



Właściciel praw do Indeksu DWS

Polska TFI S.A. z siedzibą w

Warszawie



Cel indeksu - Indeks DWS MS służy

ocenie wyników inwestycyjnych (tzw.

benchmark) funduszu DWS Polska

FIO TOP25 Małych Spółek



Typ indeksu - Indeks dochodowy,

uwzględniający dochody z tytułu

dywidend i praw poboru.

108

Benchmark – przykład

(cd)



Kryteria selekcji:



Kapitalizacja spółki jest mniejsza od wartości

pierwszego decyla kapitalizacji spółek, tj.

mniejsza od każdej ze spółek spośród 10%

liczby spółek o najwyższej kapitalizacji

giełdowej;



Kapitalizacja spółki jest większa lub równa

wartości siódmego decyla, tj. większa od

każdej spośród 30% liczby spółek o

najniższej kapitalizacji giełdowej.

109

Benchmark – przykład

(cd)

U

czestnicy indeksu powinni spełniać dodatkowe kryteria

selekcji:



Akcje w wolnym obrocie (tzw. free-float) - akcje spółki

znajdujące się w wolnym obrocie zgodnie z metodologią GPW

stanowią co najmniej 10% całkowitej liczby akcji.



Sytuacja finansowa - spółka w ostatnim sprawozdaniu

finansowym wykazała dodatnią wartość kapitałów własnych i

przeciwko niej nie zostało rozpoczęte postępowanie układowe

lub upadłościowe.



Przestrzeganie zasad ładu korporacyjnego (tzw. Corporate

Governance) i obowiązków informacyjnych - spółki, które nie

naruszają zasad ładu korporacyjnego oraz należycie

wypełniają obowiązki informacyjne. Powodem wykluczenia

spółki z indeksu może być również nałożenie kary przez

Komisję Papierów Wartościowych i Giełd za nie przestrzeganie

obowiązków informacyjnych, stwierdzenie naruszenia zasad

ładu korporacyjnego przez Sąd Rynku Kapitałowego lub

decyzja Zarządu Giełdy o specjalnym oznaczeniu spółki w

Cedule Giełdy Warszawskiej z uwagi na powyższe.

110

Benchmark – przykład

(cd)

Udziały w indeksie:



Pakiet akcji spółki w portfelu indeksu
stanowi liczba akcji znajdujących w
wolnym obrocie (tzw. free-float) i
wprowadzonych do obrotu giełdowego.



Udział akcji jednej spółki w portfelu
indeksu jest ograniczany do 7,5%.



Przy ustalaniu udziałów spółek w
indeksie nie stosuje się ograniczeń ze
względu na dywersyfikację sektorową.

111

Benchmark – przykład (cd)



Data bazowa- 31 grudnia 2002 r.



Wartość bazowa - 1000,0 pkt.



Kapitalizacja bazowa - 3 918 159 604,69 zł



Obliczanie indeksu:



W każdym dniu sesyjnym obliczane i podane do publicznej

wiadomości są wartości otwarcia i zamknięcia indeksu.



Wartość otwarcia indeksu DWS MS podawana jest na podstawie

transakcji zawartych do godziny 11.30.



Wartość zamknięcia indeksu obliczana jest na podstawie kursów

zamknięcia akcji po zakończeniu sesji giełdowej i jest centralną

wartością dnia indeksu.



Dla akcji notowanych w systemie jednolitym do obliczeń indeksu

zamknięcia stosuje się kurs ostatniego fixingu.



Indeks publikują:



Internet:

(www.gpw.pl

)

(www.dws.pl)

112