PUBLICZNY RYNEK GIEŁDOWY
Organizacja
Giełda nie jest w literaturze ekonomicznej definiowana w sposób jednoznaczny. Najczęściej jednak pod pojęciem giełdy rozumie się rodzaj sformalizowanego rynku, którego funkcjonowanie oparte jest na normach prawnych i zarządzeniach jej organów. Działanie giełdy reguluje statut giełdy, który określa zasady i warunki dopuszczania papierów wartościowych do obrotu, sposób i tryb rozstrzygania sporów, organizację władz giełdy, oraz regulamin giełdy. Regulamin giełdy określa natomiast prawa i warunki przebywania na giełdzie, dni otwarcia oraz godziny sesji giełdowych, zasady ustalania kursów, przyczyny zawieszania i zaprzestania notowań giełdowych, rodzaje zleceń maklerskich jak również rodzaje zawieranych transakcji.
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie jest najważniejszą instytucją rynku wtórnego papierów wartościowych w Polsce i jedyną giełdą, na której może obecnie odbywać się handel papierami wartościowymi. Ustawa definiuje giełdę następująco: jest to zespół osób, urządzeń i środków technicznych zorganizowany w taki sposób, że przy kojarzeniu ofert sprzedaży i nabycia papierów wartościowych wszyscy uczestnicy obrotu mają jednakowy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie przy zachowaniu jednakowych warunków zbywania i nabywania praw.
GPW w Warszawie jest spółką akcyjną. Kapitał akcyjny spółki wynosi 42 mln. złotych i jest podzielony na 60 tys. akcji imiennych. Jej akcjonariuszami mogą być banki, domy maklerskie, Skarb Państwa, towarzystwa funduszy powierniczych, zakłady ubezpieczeń oraz emitenci papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu i notowanych na Giełdzie. Giełda nie prowadzi żadnej innej działalności, a wypracowany zysk w całości inwestuje w swoją infrastrukturę.
Najważniejszymi organami giełdy są: Walne Zgromadzenie Giełdy, Rada Giełdy i Zarząd Giełdy.
Walne Zgromadzenie - jest najważniejszym organem spółki GPW S.A. Walne Zgromadzenie może być zwyczajne lub nadzwyczajne. Zwyczajne Walne Zgromadzenie zwołuje Zarząd najpóźniej do 30 czerwca każdego roku, natomiast nadzwyczajne Walne Zgromadzenie zwołuje Zarząd w miarę potrzeb, lub na pisemny wniosek Rady Giełdy, albo akcjonariuszy, którzy przedstawiają więcej niż 10 % kapitału akcyjnego. Prawo do udziału w Walnym Zgromadzeniu mają wszyscy akcjonariusze giełdy. Do kompetencji Walnego Zgromadzenia należy dokonywanie zmian w statucie, zatwierdzacie Regulaminu Giełdy, wybór członków Rady Giełdy, nabywanie i zbywanie udziałów lub akcji w innych spółkach, ustalanie wysokości wpłat na wspólny fundusz ubezpieczania odpowiedzialności cywilnej z tytułu transakcji giełdowych, wykorzystanie funduszu oraz określanie zasad obrotu instrumentami finansowymi.
Rada Giełdy - jest to dwunastoosobowy organ nadzorujący działalność Giełdy. Połowa składu Rady Giełdy powoływana jest spośród akcjonariuszy, a druga połowa spośród emitentów nie będących akcjonariuszami Giełdy - nabywców papierów wartościowych, przedstawicieli Izb Gospodarczych oraz instytucji finansowych. Kadencja członków Rady Giełdy wynosi 3 lata. Do kompetencji Rady Giełdy należy nadzorowanie działalności giełdy, dopuszczanie, zawieszenie i wykluczenie z obrotu giełdowego papierów wartościowych, o ile Regulamin Giełdy nie stanowi inaczej. Rada Giełdy wybiera ze swojego grona prezesa i wiceprezesa, może wybrać także sekretarza. Rada Giełdy odbywa posiedzenia, co najmniej raz na kwartał.
Zarząd Giełdy - jest organem wykonawczym Spółki. Jest to pięcioosobowy organ zajmujący się bieżącą działalnością Giełdy. Na czele Zarządu stoi prezes, którego wybiera na okres trzech lat Walne Zgromadzenie. Pozostałych członków Zarządu, w tym wiceprezesów wybiera na wniosek prezesa Zarządu - Rada Giełdy. Kadencja członka Zarządu trwa trzy lata. Pracami zarządu kieruje prezes. Uchwały zapadają większością głosów. Zarząd Giełdy kieruje sprawami i zarządza majątkiem Spółki oraz reprezentuje ją na zewnątrz. Do zakresu działania Zarządu Giełdy należą czynności nie zastrzeżone w zakresie kompetencyjnym Walnego Zgromadzenia i Rady Giełdy. Zarząd Giełdy określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu giełdowego, nadzoruje funkcjonowanie maklerów giełdowych i domów maklerskich. Posiedzenia Zarządu Giełdy odbywają się, co najmniej raz na miesiąc. Zarząd Giełdy działa zgodnie z regulaminem, który jest uchwalany przez Zarząd, a zatwierdzany przez Radę Giełdy.
Trzy rynki akcji na giełdzie
Akcje spółek giełdy warszawskiej notowane są na trzech rynkach: podstawowym, równoległym i wolnym.
Rynek podstawowy - Rynek podstawowy w hierarchii GPW jest najwyższy, a więc wymogi stawiane spółkom, które chcą być notowane na tym rynku są najbardziej surowe. Na rynku tym notowane są akcje spółek, których wartość księgowa wynosi co najmniej 65 mln PLN i mają one co najmniej 500 akcjonariuszy. Przy ubieganiu się o wejście na rynek podstawowy spółka powinna przedstawić sprawozdania finansowe za ostatnie trzy lata obrotowe.
Rynek równoległy - Drugi w hierarchii jest rynek równoległy. Na tym rynku mogą być notowane akcje spółek, których wartość księgowa wynosi co najmniej 22 mln PLN i mają one co najmniej 300 akcjonariuszy. Przy ubieganiu się o wejście na rynek równoległy spółka powinna przedstawić sprawozdania finansowe za każdy z ostatnich dwóch lat, musi również osiągać zysk.
Rynek wolny - Najniżej w hierarchii na GPW znajduje się rynek wolny. Na tym rynku mogą być notowane akcje spółek, jeżeli są one dopuszczone do obrotu giełdowego. Przy ubieganiu się o wejście na rynek wolny spółka powinna przedstawić sprawozdania finansowe za ostatni rok.
Indeksy giełdowe
Na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie oblicza się obecnie sześć indeksów oraz pięć tzw. subindeksów sektorowych obejmujących grupy spółek z określonych sektorów gospodarki. Akcje prawie wszystkich spółek notowanych na warszawskiej giełdzie reprezentowane są przynajmniej w jednym indeksie giełdowym.
Warszawski Indeks Giełdowy (WIG) - jest najdłużej istniejącym indeksem. Obejmuje on największą liczbę spółek. W jego skład wchodzą pakiety akcji wszystkich spółek zakwalifikowanych do rynku podstawowego giełdy (poza akcjami NFI).
Warszawski Indeks Giełdowy 20 (WIG 20) - jest to indeks przedstawiający ceny 20 spółek rynku podstawowego, charakteryzujących się największą wartością rynkową i największym obrotem,
Indeks MIDWIG - jest liczony na podstawie wartości portfela akcji 40 spółek z rynku podstawowego (z wyłączeniem spółek uczestniczących w indeksie WIG20 i NFI),
Indeks TechWIG - jest to indeks, który przedstawia ceny spółek z rożnych giełdowych rynków. Kryterium kwalifikacji do tego indeksu jest sektor działalności spółki: usługi informatyczne, telekomunikacyjne lub media elektroniczne.
Warszawski Indeks Rynku Równoległego (WIRR) - jest obliczany dla akcji wszystkich spółek rynku równoległego,
Indeks Narodowych Funduszy Inwestycyjnych (NIF) - jest indeksem cenowym, odpowiadającym wartości rynkowej 14 akcji NFI.
Subindeksy sektorowe:
WIG Banki
WIG Budownictwo
WIG Informatyka
WIG Spożywczy
WIG Telekomunikacja
Papiery wartościowe notowane na GPW w Warszawie
Obecnie do obrotu na GPW w Warszawie dopuszczone są następujące rodzaje papierów wartościowych: akcje spółek, prawa poboru spółek, prawa do akcji, akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, obligacje Skarbu Państwa, instrumenty pochodne (np. kontrakty futures, warranty), jednostki indeksowe czy certyfikaty inwestycyjne.
Akcje - mogą być imienne lub na okaziciela, jednak tylko te drugie mogą być przedmiotem obrotu giełdowego, gdyż przedmiotem takiego obrotu mogą być tylko instrumenty wystandaryzowane. Ze względu na zakres uprawnień, jakie niosą ze sobą akcje, można podzielić je na: akcje zwykłe i uprzywilejowane. Rodzaj uprzywilejowania może być różny - może dotyczyć wielkości przysługującej dywidendy, liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub szczególnych uprawnień w przypadku postępowania likwidacyjnego spółki. Rodzaje uprzywilejowania muszą być zapisane w statucie spółki, a granice prawne uprzywilejowania akcji określa kodeks handlowy.
Posiadanie akcji daje akcjonariuszowi określone prawa, przede wszystkim prawo do udziału w walnym zgromadzeniu spółki. Waga głosu na walnym zgromadzeniu zależy od ilości posiadanych akcji. Najważniejszym jednak prawem wynikającym z posiadania akcji jest prawo do udziału w zyskach (dywidendy) firmy. Wielkość dywidendy przypadającej na każdą akcję zależy od wielkości wypracowanego zysku przez spółkę i od tego jaką jego cześć walne zgromadzenie akcjonariuszy przeznaczy na dywidendę.
W przypadku nowej emisji akcji przez spółkę obecny jej akcjonariusz ma prawo poboru nowych akcji. Posiadanie akcji oznacza dla niego przywilej pierwszeństwa przy zakupie nowych akcji. Prawo to jest o tyle istotne, że w przypadku objęcia nowej emisji przez nowych inwestorów następuje tzw. rozwodnienie kapitału, czyli procentowe zmniejszenie udziału dotychczasowych akcjonariuszy w stosunku do całkowitej sumy kapitału akcyjnego, czego pierwotni akcjonariusze chcą unikać.
Prawo poboru akcji- jest instrumentem finansowym uprawniającym do zakupu akcji nowej emisji po cenie emisyjnej. Cechą charakterystyczną prawa poboru jest to, że może ono być przedmiotem obrotu jako samodzielny papier wartościowy.
Prawa do akcji (PDA) - Ze względu na długi czas jaki upływa, od momentu zapisania się na akcje nowej emisji do ich pierwszego notowania na giełdzie, inwestorom proponuje się PDA. PDA mogą być przedmiotem obrotu już w kilka dni po przydziale akcji, a jeszcze przed ich zarejestrowaniem w sądzie. Obrót prawami do nowych akcji podlega takim samym regułom jak obrót akcjami. Zmiana PDA na akcje przeprowadzana jest płynnie, z sesji na sesje i nie powoduje dla akcjonariusza konieczności podejmowania jakichkolwiek dodatkowych działań. W podanym wcześniej do publicznej wiadomości terminie np. 10 PDA, zamieniona jest na 10 akcji danej spółki.
Akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych - w ramach Programu Powszechnej Prywatyzacji akcje Narodowych Funduszy Inwestycyjnych przyznano każdemu dorosłemu obywatelowi Polski na podstawie Powszechnego Świadectwa Udziałowego. Za jedno świadectwo udziałowe przysługiwała jedna akcja każdego z 15 Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Obrót akcjami NFI odbywa się na takiej samej zasadzie jak akcjami spółek.
Obligacje skarbowe - są to instrumenty finansowe, których sprzedaż umożliwia państwu uzyskanie dodatkowych pieniędzy potrzebnych do finansowania deficytu budżetowego. Obligacje są papierami wartościowymi o charakterze wierzycielskim, zatem ich sprzedaż oznacza zaciągniecie przez państwo kredytu u nabywców obligacji. W najczęściej spotykanych obligacjach kredyt ten jest spłacany, w ściśle określonym czasie, jako należność pieniężna wraz z odsetkami. Sposób naliczania odsetek jest określony w warunkach emisji poszczególnych obligacji. Wielkość tego kredytu to wartość nominalna obligacji, a termin jego zwrotu przez emitenta to termin wykupu obligacji. Sprzedaż tych papierów przez państwo odbywa się w tzw. obrocie pierwotnym, czyli ich pierwszym nabywcom. Wkrótce po sprzedaży na rynku pierwotnym obligacje z reguły trafiają do obrotu wtórnego, czyli na giełdę. Obligacje można podzielić na papiery:
Obligacje o zmiennym oprocentowaniu - zmienność oprocentowania oznacza, że w poszczególnych okresach „życia obligacji”, czyli tzw. okresach odsetkowych, oprocentowanie obligacji może ulegać zmianie w zależności od kształtowania się określonego wskaźnika finansowego, np. inflacji. Wskaźnikiem branym pod uwagę przy ustalaniu oprocentowania dla obligacji trzyletnich i dziesięcioletnich w poszczególnych okresach odsetkowych jest rentowność (dochodowość) bonów skarbowych.
Obligacje o stałym oprocentowaniu - oprocentowanie tych obligacji jest niezmienne aż do czasu wykupu obligacji. Z punktu widzenia posiadacza takich obligacji, stałe oprocentowanie może być zaletą lub wadą tego papieru wartościowego. W zależności od tego za jaką cenę inwestor kupił obligacje i jaka jest inflacja w okresie ich życia stałość oprocentowania może się opłacać lub wręcz przeciwnie. W przypadku przewidywania obniżenia inflacji, a następnie jej rzeczywistego spadku, nabycie obligacji o stałym oprocentowaniu może się okazać bardzo dobra inwestycją. Minusy inwestycji w obligacje tego typu są widoczne najbardziej wtedy gdy poziom inflacji nie zmniejsza się lecz rośnie. Oprocentowanie obligacji o stałym oprocentowaniu notowanych na giełdzie, w zależności od serii i daty wykupu wynosi od 6 do 12 procent w skali rocznej.
Obligacje zerokuponowe - w przypadku tych obligacji żadne odsetki nie przysługują ich posiadaczowi przed okresem wykupu. Po upływie tego terminu posiadacz obligacji otrzymuje kwotę równą ich wartości nominalnej. Oprocentowanie tych obligacji wynika ze sposobu ich sprzedaży - z dyskontem, czyli po cenie niższej od wartości nominalnej. Zaletą tych papierów wartościowych jest wyplata oprocentowania jakby z góry, w momencie zakupu.
W obrocie na GPW znajdują się emisje następujących obligacji:
obligacje dwuletnie (o stałym oprocentowaniu, wartość nominalna jednej obligacji to 1000 PLN);
obligacje trzyletnie (o zmiennym oprocentowaniu, wartość nominalna jednej obligacji to 100 PLN; odsetki wypłacane są kwartalnie i wyliczane w stosunku do średniej rentowności 13-tygodniowych bonów skarbowych.);
obligacje pięcioletnie (o stałym oprocentowaniu, wartość nominalna jednej obligacji to 1000 PLN);
obligacje dziesięcioletnie (o zmiennym oprocentowaniu, wartość nominalna jednej obligacji to 1000 PLN; oprocentowanie oparte jest na rentowności 52-tygodniowych bonów skarbowych, powiększonej o 1 pkt procentowy. Wysokość oprocentowania zmienia się zatem raz na rok i podawana jest dla rocznych okresów odsetkowych).
W przeciwieństwie do pozostałych papierów wartościowych, których notowania podawane są w PLN, obligacje notowane są w procentach wartości nominalnej, z dokładnością do 0,1 punktu procentowego. Przy tym pomijane są odsetki, które narosły od ostatniej płatności. Przykładowo, kurs równy 99,2 dla obligacji o wartości nominalnej 100,00 PLN oznacza, że jej kurs wyrażony w PLN wynosi 99,20 zł. Przy określaniu ceny rozliczeniowej, po której obligacja zostanie zakupiona, należy do tej wartości dodać narosłe do tego momentu odsetki.
Kontrakty terminowe - kontrakt terminowy to umowa, na mocy, której kupujący zobowiązuje się do nabycia w przyszłości określonego towaru, (instrumentu bazowego), po określonej cenie, a sprzedający zobowiązuje się do jego sprzedaży. Instrumentem bazowym dla kontraktów terminowych mogą być dowolne wartości ekonomiczne, które da się wycenić w pieniądzu. W przypadku giełd papierów wartościowych są to najczęściej: indeksy giełdowe, waluty, akcje. Kupno (pozycja długa) lub sprzedaż (pozycja krótka) kontraktu terminowego związana jest z obowiązkiem wpłacenia do biura maklerskiego depozytu zabezpieczającego jako zobowiązania nabywcy/sprzedawcy kontraktu wobec drugiej strony transakcji. Minimalną wartość depozytu określa KDPW. Znacznie niższy od wartość kontraktu depozyt zabezpieczający daje możliwość obniżenia kosztów transakcyjnych całej inwestycji. Różnica ta szczególnie widoczna jest w porównaniu z rynkiem kasowym. Występująca przy zastosowaniu kontraktów terminowych dźwignia finansowa daje szansę osiągania dużych zysków, choć z drugiej strony może być przyczyną znacznych strat w przypadku nieprzewidzianej zmiany cen przy utrzymywaniu określonej pozycji na rynku. Kontrakty na akcje umożliwiają inwestorom zwiększenie wachlarza możliwych strategii inwestycyjnych (spekulacja, zabezpieczanie przed spadkiem bądź wzrostem kursów(hedging), arbitraż, spready czasowe)
Warranty - w sensie ekonomicznym warrant jest to instrument finansowy, którego cena zależy od ceny lub wartości instrumentu bazowego. Instrumentem bazowym może być papier wartościowy, waluta, wskaźnik ekonomiczny (np. indeks, stopa procentowa) lub inna wartość. W sensie formalnoprawnym warrant jest bezwarunkowym i nieodwołalnym zobowiązaniem się jego emitenta do wypłacenia uprawnionym właścicielom warrantów kwoty rozliczenia. W przypadku warrantu kupna jest to dodatnia różnica pomiędzy ceną instrumentu bazowego, a ceną wykonania określoną przez emitenta. W przypadku warrantu sprzedaży kwotą rozliczenia jest dodatnia różnica między ceną wykonania a ceną instrumentu bazowego.
Jednostki indeksowe - są to papiery wartościowe, które naśladują zmiany procentowe wysokości danego indeksu. Instrument ten umożliwia inwestorowi inwestycje równoważną nabyciu „całego” portfela indeksu, bez konieczności zakupu poszczególnych akcji wchodzących w skład tego indeksu. Na giełdzie warszawskiej jednostki indeksowe (MiniWIG20) odzwierciedlają zmiany indeksu WIG20. Z punktu widzenia stopy zwrotu wynikającej ze zmian cen, nabycie jednostki indeksowej powinno odpowiadać inwestycji w portfel 20 akcji z indeksu WIG 20. Jednostki indeksowe umożliwiają osiąganie zysku zarówno tym, którzy prognozują wzrost indeksu, jak i tym, którzy prognozują spadek. Pierwsi będą kupować jednostki, będą zajmować pozycję długą, natomiast inwestorzy prognozujący spadek indeksu będą je wystawiać, będą zajmować pozycję krótką. Depozyt zabezpieczający jest wnoszony wyłącznie przez inwestorów otwierających krótkie pozycje. Minimalną wysokość depozytu określa KDPW.
Certyfikaty indeksowe - Certyfikaty indeksowe zaliczają się do grupy instrumentów pochodnych, jednak różnią się znacznie od typowych instrumentów pochodnych jakimi są np. kontrakty terminowe, czy warranty. Jest to nowa kategoria instrumentów pochodnych łącząca w sobie cechy różnych instrumentów. Po pierwsze, certyfikaty indeksowe posiadają swojego emitenta. Emitent w pierwszych dniach obrotu sprzedaje certyfikaty, a w dniu ich wygaśnięcia wypłaca posiadaczom certyfikatów należną kwotę rozliczenia. Aby dokonać zakupu certyfikatów należy posiadać 100% wartości certyfikatu, co powoduje, że inwestor nie wykorzystuje dźwigni finansowej. Ta cecha sprawia, że inwestycja w certyfikaty indeksowe jest inwestycją bezpieczniejszą, przypominającą raczej inwestycję w akcje. Po drugie, procentowe zmiany wartości certyfikatu są bardzo zbliżone do procentowych zmian indeksu będącego instrumentem bazowym dla certyfikatów. Certyfikaty naśladują ruchy indeksu. Po trzecie, inwestor nie może być wystawcą certyfikatu (nie może otworzyć pozycji krótkiej) może jedynie dokonać zakupu certyfikatów od emitenta po czym sprzedać je na rynku wtórnym innemu inwestorowi lub poczekać do dnia wygaśnięcia - ostatecznego rozliczenia certyfikatów.
Certyfikaty inwestycyjne - Certyfikaty inwestycyjne, to papiery wartościowe emitowane przez zamknięte lub mieszane fundusze inwestycyjne. Są papierami wartościowymi na okaziciela, stąd mogą być notowane na giełdzie. Podobnie jak inne papiery wartościowe notowane na giełdzie, certyfikaty inwestycyjne podlegają codziennej wycenie rynkowej na sesjach. Istnieje również inna metoda wyceny certyfikatów inwestycyjnych. Wyceny tej dokonuje ich emitent z częstotliwością określoną w statucie, lecz nie rzadziej niż raz na 3 miesiące. Wynika ona z oszacowania wartości instrumentów finansowych, w które zainwestował fundusz. Jako pierwsze zadebiutowały na Giełdzie m.in. certyfikaty funduszu gwarantowanego Skarbiec - Gwarancja 2002.
S.Duda, H.Mamcarz, A. Pakuła, Ekonomia w zarysie, Lublin 1997, s. 122
Ustawa „Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi”.
www.gpw.com.pl
Tamże.
Tamże.
Regulamin GPW w Warszawie, tekst ujednolicony na dzień 1.X.2001, Rozdział II, §34.
Tamże, Rozdzial II, § 35
Tamże, Rozdzial II, § 36
Pozbawione cech indywidualnych tj. imienia czy nazwiska właściciela.
Wyplata dywidendy nie jest czymś oczywistym i powszechnie stosowanym. Zysk wypracowany przez spółkę często przeznaczany jest na dalszy rozwój spółki, gdyż jest najtańszym źródłem kapitału inwestycyjnego. Wypłata dywidendy jednak może być istotną zachętą do nabywania akcji danej spółki, dlatego wiele spółek decyduje się ją wypłacać.
Nierzadko od formalnego przydziału akcji, rejestracji w sądzie oraz w Krajowym Depozycie Papierów Wartościowych do rozpoczęcia ich notowania na giełdzie mija kilka tygodni.
Istnieje możliwość, że sąd odmówi rejestracji emisji akcji. W sytuacji takiej emitent jest zobowiązany do zwrócenia posiadaczowi PDA środków wpłaconych w czasie subskrypcji wg ceny emisyjnej akcji, niezależnie od ceny zapłaconej przez niego za PDA.
Pierwsze notowanie akcji 15 Narodowych Funduszy Inwestycyjnych odbyło się 12 czerwca 1997 roku.
Wskutek połączenia dwóch funduszy 3 i 11 NFI obecnie notowanych jest (i uczestniczy w indeksie) nie 15 a 14 Narodowych Funduszy Inwestycyjnych.
Bony skarbowe są krótkoterminowymi papierami na okaziciela emitowanymi przez Skarb Państwa. Zazwyczaj emitowane są bony o terminach wykupu 13, 26 i 52 tygodnie i sprzedawane na przetargach. Nominał jednego bonu wynosi 10 000 zł. Nabywcami bonów są przede wszystkim firmy - krajowe i zagraniczne, często banki. Bony skarbowe sprzedawane są poniżej wartości nominalnej (z dyskontem), gdyż są nieoprocentowane. Pełną kwotę nominalną inwestor otrzymuje w momencie wykupu bonu skarbowego. Ceny bonów są odzwierciedleniem przewidywanego przez rynek pieniężny poziomu inflacji, dlatego mogą być one miarodajnym odniesieniem dla określania oprocentowania innych instrumentów finansowych, np. obligacji.
Co kwartał wysokość oprocentowania obligacji trzyletnich się zmienia w zależności od cen uzyskanych na przetargach na 13-tygodniowe bony skarbowe. Sposób wyliczania poziomu rentowności: średnia rentowność bonów x 1,04.
Pierwsze kontrakty terminowe w obrocie na GPW pojawiły się 16 stycznia 1998 r. - były to kontrakty na indeks WIG20. W późniejszym okresie giełda wprowadziła do obrotu kontrakty na kurs dolara i kurs euro oraz kontrakty na indeks Tech WIG, MIDWIG, oraz kontrakty na akcje.
Obecnie w obrocie na GPW znajdują się kontrakty terminowe na następujące akcje spółek: Agora, BRE, BPHPBK, BZ WBK, Elektrim, KGHM, Millenium, PKN Orlen, PEKAO, Prokom, TP S.A,
Pierwsze warranty wprowadzono do obrotu giełdowego 9 marca 1998 roku (na indeks NIF
oraz akcje spółki Elektrim)
Nabywcy jednostek MiniWIG20 nie stają się jednak akcjonariuszami poszczególnych spółek wchodzących w skład indeksu, dlatego nie mają praw przysługujących akcjonariuszom m.in.: praw do udziału w walnym zgromadzeniu i do dywidendy.
Certyfikaty indeksowe, które zostały dopuszczone do obrotu na GPW to certyfikaty na indeksy NASDAQ-100 oraz DJ Euro STOXX 50. Emitentem certyfikatów jest HypoVereinsbank. To pierwsze instrumenty dostępne w obrocie publicznym, które dają inwestorom ekspozycję na indeksy zagraniczne. Dla inwestora, nabycie certyfikatu indeksowego jest równoważne nabyciu 0,01 wartości indeksu bazowego wyrażonej w złotych. Przykładowo, gdy wysokość indeksu DJ EURO STOXX wynosi 3.500 pkt. a kurs EUR/PLN wynosi 3,87 wówczas wartość jednego certyfikatu wynosi 135, 45 zł = 3.500 * 0,01 * 3,87 zł. Wartość certyfikatu uzależniona jest od poziomu indeksu bazowego oraz od poziomu kursu walutowego. Certyfikaty indeksowe posiadają określony termin wygarnięcia - w przypadku certyfikatów na NASDAQ100 jest to 9.02.2005 r., dla certyfikatów na DJ Euro STOXX50 jest to 30.06.2004 roku.
Wprowadzenie do obrotu giełdowego pierwszych certyfikatów inwestycyjnych (emitent: Skarbiec - Gwarancja 2002 Zamknięty Fundusz Inwestycyjny)nastąpiło 25 maja 2000r.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl