Samobójstwo

Jak należy definiować to

zjawisko?

Co jest czynnikiem koniecznym,

aby można było zakwalifikować

dany zgon jako śmierć

samobójczą?

Definicje samobójstwa (1)

Emile Durkheim:
Samobójstwem nazywa się każdy

przypadek śmierci, będący
bezpośrednim lub pośrednim
wynikiem działania lub
zaniechania, przejawionego przez
ofiarę zdającą sobie sprawę ze
skutków swojego zachowania.

Definicje samobójstwa (2)

WHO:
Samobójstwo jest aktem o skutku

śmiertelnym, który zmarły ze
świadomością i oczekiwaniem
takiego skutku sam zaplanował i
wykonał w celu spowodowania
zmian przez siebie pożądanych.

Definicje samobójstwa (3)

Edwin Shneidman:
Samobójstwo to świadomy akt

samounicestwienia; najlepiej rozumieć je jako
wielowymiarowy stan złego samopoczucia u
osoby o niezaspokojonych potrzebach, która
samobójstwo uważa za najlepsze rozwiązanie
jakiegoś ze swoich problemów.

Samobójstwo to akt rozpaczy psychiki

udręczonej cierpieniem, które wydaje się nie
do zniesienia i nie do rozwiązania.

Definicje samobójstwa (4)

Ujęcie kryminalistyki:
Zachowanie samobójcze (suicydalne) to

świadome działanie na własne ciało
bądź na ważne dla jego funkcjonowania
narządy za pomocą czynników
zewnętrznych w celu przekroczenia
granic wytrzymałości fizjologicznej
organizmu lub możliwości jego
adaptacji w zmienionych warunkach.

Klasyfikacje zachowań

suicydalnych (1)

Samobójstwa

Dokonane Niedokonane/

Usiłowane
w tym: próby samobójcze

Klasyfikacje zachowań

suicydalnych (2)

Klasyfikacja Brunona Hołysta:
1. Samobójstwo wyobrażone
2. Samobójstwo upragnione
3. Samobójstwo usiłowane
4. Samobójstwo dokonane

Klasyfikacje zachowań

suicydalnych (3)

Ujęcie psychologiczne Zenomeny

Płużek:

Sytuacja samobójcza
• Myśli samobójcze
• Tendencje samobójcze
• Akt samobójczy

Klasyfikacje zachowań

suicydalnych (4)

Klasyfikacja samobójstw Zenomeny

Płużek, pod kątem rzeczywistych
intencji:

1. Samobójstwa prawdziwe.
2. Samobójstwa rzekome.
3. Samobójstwa demonstratywne.

Samobójcy/ osoby podejmujące

próby samobójcze

• Cechy sprzyjające podjęciu decyzji

o odebraniu sobie życia:
perfekcjonizm, bezwzględność,
poczucie bezradności, wycofanie,
agresja, brak kontroli nad
emocjami.

• Stosunek do śmierci.

Czynniki wewnętrzne

sprzyjające występowaniu

zachowań samobójczych

• Depresja,
• Alkoholizm oraz/ lub inne uzależnienia,
• Schizofrenia,
• Zaburzenia osobowości,
• Przewlekła choroba somatyczna,
• Niski poziom socjalizacji
• Myśli samobójcze/ nieudane próby

samobójcze podejmowane w przeszłości

Czynniki społeczne sprzyjające

występowaniu zachowań

samobójczych

• Samotność/ brak partnera/ utrata

bliskiej osoby

• Bezrobocie/ utrata pracy
• Brak wsparcia społecznego
• Zamieszkiwanie z dala od rodziny

Czynniki zewnętrzne sprzyjające

występowaniu zachowań

samobójczych

• Kryzys ekonomiczny
• Stabilizacja polityczna
• Wykonywany zawód (samobójstwa

wśród żołnierzy i policjantów)

• Pobyt w zakładzie karnym

(samobójstwa więźniów)

• Samobójstwa młodocianych

„Efekt Wertera”

Johann Wolfgang Goethe
Cierpienia młodego Wertera (1774)

David Phillips – „Efekt Wertera”

(1974)

Samobójstwa

młodocianych

• Efekt Wertera
• Miasto Bridgend w Walii – stolica

samobójców?

• Czym różnią się samobójstwa

młodocianych od samobójstw
dorosłych

Inne czynniki ryzyka

• Płeć,
• Wiek,
• Planowanie aktu samobójczego/

informowanie o takich zamiarach,

• Pora roku,
• Dzień tygodnia,
• Pora dnia.

Statystyki dotyczące

samobójstw (1)

W Polsce w roku 2008 popełniono

ogółem 3964 samobójstwa, w tym

- 3333 przez mężczyzn,
- 631 przez kobiety.
(dane ze strony Komendy Głównej

Policji

www.policja.pl

)

Statystyki dotyczące

samobójstw (2)

Wskaźnik liczby popełnionych samobójstw,

osobno dla mężczyzn i kobiet na 100 000
mieszkańców w wybranych krajach (dane WHO
za różne lata):

Europa (Austria, Czechy, Estonia, Finlandia,

Francja, Grecja, Węgry, Islandia, Irlandia,
Łotwa, Litwa, Norwegia, Polska, Rosja, Serbia,
Hiszpania, Szwajcaria, Ukraina, Wielka
Brytania)

Inne (Kuba, Japonia, Meksyk, Stany Zjednoczone)

WHO a problem

samobójstw

SUPRE – suicide prevention

programme

„Globalny” wskaźnik samobójstw

wynosi około 16 na 100 000

populacji/ co 40 sekund jedna osoba

popełnia samobójstwo na świecie

W ciągu ostatnich 50 lat wskaźniki

samobójstw na całym świecie

wzrosły o 60%

Zapobieganie

samobójstwom

10 września obchodzony jest

Światowy Dzień Zapobiegania
Samobójstwom

Wybrana literatura

przedmiotu

• Brunon Hołyst Suicydologia

Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis,

Warszawa 2002.

• Rory O’Connor, Noel Sheehy Zrozumieć

samobójcę Gdańskie Wydawnictwo

Psychologiczne, Gdańsk 2002.

• Emile Durkheim Samobójstwo. Studium

z socjologii Wydawnictwo Oficyna

Naukowa, Warszawa 2006.