Stres – geneza pojęcia

Stres – geneza pojęcia

podejście biologiczne

podejście biologiczne

mgr Agnieszka Firlej

mgr Agnieszka Firlej

Lata 20-30-te XX w.

Lata 20-30-te XX w.

–

–

badania

badania

fizjologa kanadyjskiego

fizjologa kanadyjskiego

Hansa

Hansa

Hugona Selye

Hugona Selye

(„dr Stress”),

(„dr Stress”),

powodują wprowadzenie pojęcia

powodują wprowadzenie pojęcia

stres

stres

oznaczającego zespół

oznaczającego zespół

niespecyficznych zmian organizmu

niespecyficznych zmian organizmu

pod wpływem szkodliwych bodźców

pod wpływem szkodliwych bodźców

(korzystnych również), o sile reakcji

(korzystnych również), o sile reakcji

organizmu decyduje siła bodźca

organizmu decyduje siła bodźca

(wymagania), a nie jego rodzaj, czy

(wymagania), a nie jego rodzaj, czy

znak; tzw.

znak; tzw.

biologiczna

biologiczna

teoria stresu

teoria stresu

\

\

Stres jako

Stres jako

reakcja

reakcja

.

.

Niewydolność syndromu ogólnej

Niewydolność syndromu ogólnej

adaptacji

adaptacji

organizmu.

organizmu.

Lata 50-te XX w.

Lata 50-te XX w.

–

–

badania

badania

Richarda

Richarda

Lazarusa i Susan Falkman

Lazarusa i Susan Falkman

– ujęcie

– ujęcie

psychologiczne –

psychologiczne –

stres

stres

to

to

dynamiczna relacja

dynamiczna relacja

pomiędzy człowiekiem - a otoczeniem,

pomiędzy człowiekiem - a otoczeniem,

oceniana jest przez jednostkę jako

oceniana jest przez jednostkę jako

wymagająca wysiłku adaptacyjnego, lub

wymagająca wysiłku adaptacyjnego, lub

przekraczająca możliwości sprostania jej.

przekraczająca możliwości sprostania jej.

Jednostka i otoczenie wpływają na siebie

Jednostka i otoczenie wpływają na siebie

nawzajem, a więc relacja ta ulega ciągłemu

nawzajem, a więc relacja ta ulega ciągłemu

przeobrażeniu - zmiany zachodzą także w

przeobrażeniu - zmiany zachodzą także w

obrębie obydwu stron - przekształceniu ulega

obrębie obydwu stron - przekształceniu ulega

otoczenie i pozostający w nim człowiek

otoczenie i pozostający w nim człowiek

Stres jako

Stres jako

proces

proces

.

.

Rezultat oceny relacji z otoczeniem

może mieć charakter:

-

Krzywdy lub straty

Krzywdy lub straty

– szkoda lub uraz już

– szkoda lub uraz już

powstały

powstały

-

Zagrożenia

Zagrożenia

- szkoda lub uraz jeszcze nie

- szkoda lub uraz jeszcze nie

wystąpiły, ale są prawdopodobne

wystąpiły, ale są prawdopodobne

-

Wyzwania

Wyzwania

- zdarzenie spostrzegane jest

- zdarzenie spostrzegane jest

przez jednostkę jako prowokujące do walki

przez jednostkę jako prowokujące do walki

Dwa stopnie oceny w relacji z

otoczeniem:

Obydwa stopnie oceny są współzależne i przebiegają niemalże

Obydwa stopnie oceny są współzależne i przebiegają niemalże

równocześnie.

równocześnie.

OCENA PIERWOTNA:

OCENA PIERWOTNA:

„

„

Czym jest dla mnie

Czym jest dla mnie

to zdarzenie?"

to zdarzenie?"

Możliwe odpowiedzi:

Możliwe odpowiedzi:

-

Fakt bez znaczenia

Fakt bez znaczenia

-

Korzyść

Korzyść

-

Zdarzenie wym. wysiłku

Zdarzenie wym. wysiłku

adaptacyjnego

adaptacyjnego

OCENA WTÓRNA:

OCENA WTÓRNA:

"Co mogę w tej

"Co mogę w tej

sytuacji zrobić?"

sytuacji zrobić?"

Możliwe odpowiedzi:

Możliwe odpowiedzi:

-

Nie podejmowanie

Nie podejmowanie

aktywności

aktywności

-

Poszukiwanie informacji

Poszukiwanie informacji

-

Bezpośrednie działanie

Bezpośrednie działanie

-

Redukcja wewnętrznych

Redukcja wewnętrznych

emocji

emocji

Stres –

Stres –

definicje,

definicje,

przyczyny

przyczyny

Stres

Stres

–

–

złożona

złożona

reakcja organizmu

reakcja organizmu

na przeszkody, przeciążenia,

na przeszkody, przeciążenia,

niebezpieczeństwa, nowe sytuacje

niebezpieczeństwa, nowe sytuacje

życiowe czy silne bodźce; oznacza

życiowe czy silne bodźce; oznacza

mobilizację organizmu do radzenia

mobilizację organizmu do radzenia

sobie w określonej sytuacji.

sobie w określonej sytuacji.

Stres może mieć znaczenie :

Stres może mieć znaczenie :

-

Pozytywne –

Pozytywne –

EUSTRES

EUSTRES

- pobudzając

- pobudzając

wzmacnia nasze reakcje, podnosi próg

wzmacnia nasze reakcje, podnosi próg

naszej reaktywności, umożliwia skuteczne

naszej reaktywności, umożliwia skuteczne

działanie

działanie

-

Negatywne –

Negatywne –

DYSTRES

DYSTRES

– wywołuje apatię,

– wywołuje apatię,

niepokój, niezdolność do skutecznego

niepokój, niezdolność do skutecznego

działania a nawet dolegliwości fizyczne.

działania a nawet dolegliwości fizyczne.

„Całkowita wolność od stresu

to śmierć".

Hans

Selye

Mechanizm stresu

BODZIEC MÓZG – Przysadka

mózgowa

(STRESOR) IMPULS NERWOWY

POBUDZENIE

HORMONALNE

(ACTH)

NADNERCZA

KORTYZOL;
ADRENALINA; NORADRENALINA
hormony walki i ucieczki,
hormony stresu

UKŁAD KRWIONOŚNY

wzrost ciśnienia krwi, szybsza praca serca,

wzrost ciśnienia krwi, szybsza praca serca,

uwolnienie do krwi większej niż zwykle

uwolnienie do krwi większej niż zwykle

ilości glukozy, cholesterolu i wolnych

ilości glukozy, cholesterolu i wolnych

kwasów tłuszczowych – STAN GOTOWOŚCI

kwasów tłuszczowych – STAN GOTOWOŚCI

Długotrwały „stan gotowości” organizmu -
stałe podwyższone wydzielanie hormonów
„stresu”- nie rozładowanie napięcia
związanego ze stresem powoduje spadek
odporności wyczerpanie i rozregulowanie
organizmu.

Rodzaj reakcji na stres, jej natężenie jest rzeczą

Rodzaj reakcji na stres, jej natężenie jest rzeczą

indywidualną i zależy od naszych

indywidualną i zależy od naszych

predyspozycji psychofizycznych.

predyspozycji psychofizycznych.

Reakcje mogą mieć charakter:

Reakcje mogą mieć charakter:

-

FIZJOLOGICZNY

FIZJOLOGICZNY

: wzmożona nerwowość,

: wzmożona nerwowość,

nadpobudliwość; palpitacje serca, wzrost

nadpobudliwość; palpitacje serca, wzrost

ciśnienia; bóle głowy, pleców, żołądka

ciśnienia; bóle głowy, pleców, żołądka

-

PSYCHOLOGICZNY

PSYCHOLOGICZNY

: lęk, stany depresyjne,

: lęk, stany depresyjne,

smutek, irytacja, rozczarowanie życiem i sobą

smutek, irytacja, rozczarowanie życiem i sobą

STRESOWI ZWYKLE TOWARZYSZĄ:

•

Zmiany w zachowaniu

– Np.: objadanie

się, palenie papierosów, nadużywanie

alkoholu, obgryzanie paznokci, zaburzenia

snu, łatwe wpadanie w gniew, unikanie

kontaktów z ludźmi

•

Zmiany w myśleniu

– Np.: trudności z

koncentracją, kłopoty z pamięcią,

negatywne myślenie

Określone w badaniach związki

Określone w badaniach związki

stresu z występowaniem chorób

stresu z występowaniem chorób

(serca):

(serca):

-

Większa podatność na zmiany w ukł. krążenia wywołane stresem

Większa podatność na zmiany w ukł. krążenia wywołane stresem

(większa intensywność zmian)

(większa intensywność zmian)

-

Wpływ niektórych elementów osobowości na intensywność zmian

Wpływ niektórych elementów osobowości na intensywność zmian

wywołanych stresem

wywołanych stresem

-

Określony rodzaj zachowania – predysponujący do zachorowania pod

Określony rodzaj zachowania – predysponujący do zachorowania pod

wpływem stresu – koncepcja WZA (Wzór Zachowania A) - M. Friedman

wpływem stresu – koncepcja WZA (Wzór Zachowania A) - M. Friedman

i  R. H. Rosenman -1959r – tzw. „wieńcowy wzór zachowania”

i  R. H. Rosenman -1959r – tzw. „wieńcowy wzór zachowania”

-

Wpływ emocji

Wpływ emocji

-

-

intensywnych i utrzymujących się długotrwale -

intensywnych i utrzymujących się długotrwale -

długotrwałe, silne, negatywne stany emocjonalne, częste ich

długotrwałe, silne, negatywne stany emocjonalne, częste ich

powtarzanie się, wywoływanie zmian zachowania (palenie

powtarzanie się, wywoływanie zmian zachowania (palenie

papierosów, zaburzenia metabolizmu, zmiany w odżywianiu itp.)

papierosów, zaburzenia metabolizmu, zmiany w odżywianiu itp.)

Wzorzec zachowania typu A

Wzorzec zachowania typu A

(WZA)

(WZA)

•

Przyspieszone tempo życia

Przyspieszone tempo życia

•

Ciągła rywalizacja

Ciągła rywalizacja

•

Presja czasowa, pośpiech

Presja czasowa, pośpiech

•

Niecierpliwość i skłonność do wrogości

Niecierpliwość i skłonność do wrogości

•

Potrzeba kontroli i sprawowania władzy

Potrzeba kontroli i sprawowania władzy

•

Dominacja i autokratyczny styl kierowania innymi

Dominacja i autokratyczny styl kierowania innymi

•

Nieumiejętność delegowania zadań

Nieumiejętność delegowania zadań

•

Ostra samokrytyka

Ostra samokrytyka

•

Duża potrzeba osiągnięć

Duża potrzeba osiągnięć

•

Nieumiejętność zrelaksowania się i odpoczynku

Nieumiejętność zrelaksowania się i odpoczynku

•

„

„

Muszę być doskonały we wszystkim co robię”

Muszę być doskonały we wszystkim co robię”

•

Agresywność (poczucie kontroli i pokonywanie przeszkód),

Agresywność (poczucie kontroli i pokonywanie przeszkód),

wrogość

wrogość

•

Duża dynamika zachowań, energia, niecierpliwość

Duża dynamika zachowań, energia, niecierpliwość

•

Napięte mięśnie, gestykulacja, szybkie tempo wykonywania

Napięte mięśnie, gestykulacja, szybkie tempo wykonywania

czynności

czynności

Przyczyny – stresory:

Przyczyny – stresory:

•

zewnętrzne

zewnętrzne

- presja środowiska,

- presja środowiska,

przytłaczająca ilość zajęć, zmiana pracy lub

przytłaczająca ilość zajęć, zmiana pracy lub

mieszkania, złe warunki pracy, monotonia pracy

mieszkania, złe warunki pracy, monotonia pracy

•

wewnętrzne

wewnętrzne

(tkwiące w jednostce) -

(tkwiące w jednostce) -

nierealistyczne oczekiwania, brak poczucia

nierealistyczne oczekiwania, brak poczucia

sprawowania kontroli, przynależności,

sprawowania kontroli, przynależności,

kwalifikacji, przesądy, kompleksy,

kwalifikacji, przesądy, kompleksy,

nieodpowiednie nawyki.

nieodpowiednie nawyki.

Kwestionariusz (SRRS)

Thomasa Holmesa

i

Richarda

Rahe’a

1967 rok

Osoby osiągające

Osoby osiągające

300

300

lub

lub

więcej punktów w ciągu roku

więcej punktów w ciągu roku

są bardziej narażone na

są bardziej narażone na

wystąpienie problemów

wystąpienie problemów

zdrowotnych.

zdrowotnych.

U dużej części dzieci i

U dużej części dzieci i

dorosłych chorych na raka, w

dorosłych chorych na raka, w

ciągu roku poprzedzającego

ciągu roku poprzedzającego

chorobę wystąpiły poważne

chorobę wystąpiły poważne

zmiany życiowe, często

zmiany życiowe, często

śmierć w rodzinie lub

śmierć w rodzinie lub

rozstanie z bliską osobą.

rozstanie z bliską osobą.

Zdarzenie

Liczba punktów

określająca obciążenie

Śmierć współmałżonka

100

Rozwód

73

Ślub

50

Utrata pracy

47

Pogodzenie się ze
współmałżonkiem

45

Reorganizacja
przedsiębiorstwa

39

Zmiana pracy

36

Zmiana godzin lub

warunków pracy

20

Urlop

13

Święta

12

Stres – jak sobie radzić?

Stres – jak sobie radzić?

Od czego zacząć?!

Od czego zacząć?!

1.

1.

Co mnie właściwie stresuje?

Co mnie właściwie stresuje?

– uświadomienie sobie i określenie przyczyny

– uświadomienie sobie i określenie przyczyny

naszego aktualnego stanu

naszego aktualnego stanu

2.

2.

Czy mam wpływ na tą sytuację?

Czy mam wpływ na tą sytuację?

– określenie czy i w jakim zakresie możemy

– określenie czy i w jakim zakresie możemy

zmienić obecny stan rzeczy

zmienić obecny stan rzeczy

3.

3.

Jak się zachowałem/zachowuję w tej sytuacji?

Jak się zachowałem/zachowuję w tej sytuacji?

– uświadomienie sobie

– uświadomienie sobie

swojego stanu emocjonalnego

swojego stanu emocjonalnego

4.

4.

O co właściwie chodzi? -

O co właściwie chodzi? -

hierarchizacja problemów określających sytuację

hierarchizacja problemów określających sytuację

5.

5.

Jak czują się inni, jak się zachowali/zachowują?

Jak czują się inni, jak się zachowali/zachowują?

– spojrzenie na sytuację pod

– spojrzenie na sytuację pod

różnymi kątami

różnymi kątami

W nawiązaniu do psychologicznego ujęcia

W nawiązaniu do psychologicznego ujęcia

teorii stresu, radzenie sobie ze stresem

teorii stresu, radzenie sobie ze stresem

obejmuje trzy kategorie aktywności:

obejmuje trzy kategorie aktywności:

- poszukiwanie informacji

- poszukiwanie informacji

- bezpośrednie działania

- bezpośrednie działania

- powstrzymywanie się od działania

- powstrzymywanie się od działania

Proces radzenia sobie pełni dwie

Proces radzenia sobie pełni dwie

funkcje:

funkcje:

1.Instrumentalną – uporanie się z

1.Instrumentalną – uporanie się z

problemem, który jest źródłem

problemem, który jest źródłem

stresu

stresu

2.Regulującą emocje – zmiana

2.Regulującą emocje – zmiana

swojego zachowania, zmniejszenie

swojego zachowania, zmniejszenie

napięcia

napięcia

Ogólny zespół przystosowywania GAS

Ogólny zespół przystosowywania GAS

(general adaptation syndrome)

(general adaptation syndrome)

Seyle

Seyle

: reakcje organizmu na stres są zawsze podobne

: reakcje organizmu na stres są zawsze podobne

i przebiegają fazowo:

i przebiegają fazowo:

-

Reakcja alarmowa:

Reakcja alarmowa:

spostrzeżenie stresora, reakcja

spostrzeżenie stresora, reakcja

walki/ucieczki, zmiany fizjologiczne zapoczątkowane

walki/ucieczki, zmiany fizjologiczne zapoczątkowane

przez mózg (wydzielanie hormonów: kortykolibertyna

przez mózg (wydzielanie hormonów: kortykolibertyna

→ ACTH → kortykosteroidy; adrenalina i

→ ACTH → kortykosteroidy; adrenalina i

noradrenalina );

noradrenalina );

pobudzenie do działania

pobudzenie do działania

,

,

wyzwolenie zasobów energetycznych

wyzwolenie zasobów energetycznych

-

Faza oporu

Faza oporu

:

:

nadal podwyższony stan gotowości,

nadal podwyższony stan gotowości,

próba

próba

odbudowania

odbudowania

nadszarpniętych zasobów i

nadszarpniętych zasobów i

naprawa szkód

naprawa szkód

-

Faza wyczerpania:

Faza wyczerpania:

wyczerpanie energii, dominacja

wyczerpanie energii, dominacja

układu przywspółczulnego (obniżenie tętna,

układu przywspółczulnego (obniżenie tętna,

wolniejszy oddech); uwaga: organizm nadal jest pod

wolniejszy oddech); uwaga: organizm nadal jest pod

wpływem stresora! Zbyt długi stres w fazie

wpływem stresora! Zbyt długi stres w fazie

wyczerpania może prowadzić do tzw. „

wyczerpania może prowadzić do tzw. „

chorób

chorób

przystosowania

przystosowania

”: alergia, pokrzywka, wrzody,

”: alergia, pokrzywka, wrzody,

choroba wieńcowa.

choroba wieńcowa.

Wpływ stresu na układ odpornościowy

Wpływ stresu na układ odpornościowy

Psychoneuroimmunologia

Psychoneuroimmunologia

– nauka o związkach

– nauka o związkach

psychiki, systemu nerwowego i hormonalnego,

psychiki, systemu nerwowego i hormonalnego,

układu immunologicznego a pojawianiem się chorób

układu immunologicznego a pojawianiem się chorób

Układ immunologiczny jest związany z układem

Układ immunologiczny jest związany z układem

nerwowym i hormonalnym –więc te dwa mogą

nerwowym i hormonalnym –więc te dwa mogą

wpływać na odporność organizmu

wpływać na odporność organizmu

Stres stymuluje wytwarzanie

Stres stymuluje wytwarzanie

steroidów

steroidów

(tzw. hormonów

(tzw. hormonów

stresu), które hamują działanie syst.

stresu), które hamują działanie syst.

odpornościowego. W efekcie pod długotrwałym

odpornościowego. W efekcie pod długotrwałym

wpływem steroidów organizm staje się bardziej

wpływem steroidów organizm staje się bardziej

podatny na choroby

podatny na choroby

.

.

Szczególnie szkodliwe są sytuacje stresowe, które nie

Szczególnie szkodliwe są sytuacje stresowe, które nie

podlegają kontroli

podlegają kontroli

Psychologiczne modyfikatory stresu

Psychologiczne modyfikatory stresu

•

Oczekiwania dotyczące własnej skuteczności

Oczekiwania dotyczące własnej skuteczności

(pewność siebie, wiara we własną skuteczność)

(pewność siebie, wiara we własną skuteczność)

•

Twardość psychiczna

Twardość psychiczna

: a) wysoki poziom

: a) wysoki poziom

zaangażowania; b) skłonność do interpretowania

zaangażowania; b) skłonność do interpretowania

zmian jako wyzwań; c) silne przekonanie o

zmian jako wyzwań; c) silne przekonanie o

sprawowaniu kontroli nad swoim życiem

sprawowaniu kontroli nad swoim życiem

(wewnętrzne umiejscowienie źródła kontroli)

(wewnętrzne umiejscowienie źródła kontroli)

•

Poczucie humoru

Poczucie humoru

– związek przeżywania

– związek przeżywania

pozytywnych emocji z polepszeniem funkcjonowania

pozytywnych emocji z polepszeniem funkcjonowania

układu odpornościowego

układu odpornościowego

•

Przewidywalność

Przewidywalność

- poszukiwanie informacji na

- poszukiwanie informacji na

temat stresorów jako sposób na radzenie sobie ze

temat stresorów jako sposób na radzenie sobie ze

stresem

stresem

•

Wsparcie społeczne:

Wsparcie społeczne:

a) zainteresowanie

a) zainteresowanie

emocjonalne; b) pomoc instrumentalna; c)

emocjonalne; b) pomoc instrumentalna; c)

informacja; d) ocena; e) kontakt społeczny

informacja; d) ocena; e) kontakt społeczny

Stres a zaburzenia jedzenia i

Stres a zaburzenia jedzenia i

nałogi

nałogi

•

Jednym ze sposobów na zredukowanie

Jednym ze sposobów na zredukowanie

nadmiernego stresu i negatywnych emocji

nadmiernego stresu i negatywnych emocji

może być objadanie się

może być objadanie się

•

Pewne produkty (np. czekolada) wyzwalają

Pewne produkty (np. czekolada) wyzwalają

śladowe ilości opiatów w mózgu; które

śladowe ilości opiatów w mózgu; które

redukują odczuwanie negatywnych emocji

redukują odczuwanie negatywnych emocji

•

Ludzie sięgają po różnorodne używki by

Ludzie sięgają po różnorodne używki by

redukować napięcie i uporać się ze stresem

redukować napięcie i uporać się ze stresem

Techniki redukcji stresu

Techniki redukcji stresu

– wybór

– wybór

odpowiedniej techniki zależy od

odpowiedniej techniki zależy od

wykrytego źródła stresu:

wykrytego źródła stresu:



metody środowiskowe

metody środowiskowe

(redukowanie

(redukowanie

stresorów tkwiących w otoczeniu)

stresorów tkwiących w otoczeniu)



techniki fizjologiczne

techniki fizjologiczne

(odpowiednie

(odpowiednie

gdy czujemy nagły wzrost adrenaliny)

gdy czujemy nagły wzrost adrenaliny)



techniki umysłowe

techniki umysłowe

(odpowiednie gdy

(odpowiednie gdy

czynniki psychologiczne mają znaczący

czynniki psychologiczne mają znaczący

wpływ na poziom stresu)

wpływ na poziom stresu)

Walka ze stresem

Walka ze stresem

techniki środowiskowe

techniki środowiskowe

1.

1.

Redukowanie wagi wydarzenia

Redukowanie wagi wydarzenia

– myślenie

– myślenie

zmierzające do zniwelowania wyolbrzymiania

zmierzające do zniwelowania wyolbrzymiania

doświadczających nas wydarzeń

doświadczających nas wydarzeń

2.

2.

Obniżenie stopnia niepewności

Obniżenie stopnia niepewności

– pozyskiwanie

– pozyskiwanie

niezbędnych informacji redukujących niewiadome

niezbędnych informacji redukujących niewiadome

związane z oczekiwanymi zdarzeniami

związane z oczekiwanymi zdarzeniami

3.

3.

Zwiększanie możliwości uniknięcia

Zwiększanie możliwości uniknięcia

niekorzystnych następstw zdarzenia –

niekorzystnych następstw zdarzenia –

powtarzanie podobnych sytuacji, planowanie

powtarzanie podobnych sytuacji, planowanie

naszego zachowania; unikanie udziału

naszego zachowania; unikanie udziału

4.

4.

Słuchanie relaksacyjnej muzyki

Słuchanie relaksacyjnej muzyki

Walka ze stresem

Walka ze stresem

techniki fizjologiczne

techniki fizjologiczne

A.

A.

Relaksacja mięśniowa

Relaksacja mięśniowa

– ćwiczenia

– ćwiczenia

rozluźniające mięśnie, często łączone z

rozluźniające mięśnie, często łączone z

relaksacja wyobrażeniową czy słuchaniem

relaksacja wyobrażeniową czy słuchaniem

muzyki

muzyki

B.

B.

Kontrolowanie oddechu

Kontrolowanie oddechu

– ćwiczenia

– ćwiczenia

oddechowe pomagają zniwelować objawy

oddechowe pomagają zniwelować objawy

stresu ( tempo oddechu, krążenie itp.)

stresu ( tempo oddechu, krążenie itp.)

C.

C.

Biofeedback

Biofeedback

–zaawansowane narzędzie

–zaawansowane narzędzie

służące do wyboru optymalnej metody

służące do wyboru optymalnej metody

zwalczania stresu poprzez ocenę reakcji

zwalczania stresu poprzez ocenę reakcji

fizjologicznych

fizjologicznych

Walka ze stresem

Walka ze stresem

techniki psychologiczne

techniki psychologiczne



Relaksacja wyobrażeniowa

Relaksacja wyobrażeniowa

– kreowanie

– kreowanie

scenerii oddziałującej korzystnie na osobę

scenerii oddziałującej korzystnie na osobę



Świadome, racjonalne, pozytywne

Świadome, racjonalne, pozytywne

myślenie

myślenie

– przeciwwaga dla myślenia

– przeciwwaga dla myślenia

negatywnego

negatywnego



Autosugestia – autohipnoza

Autosugestia – autohipnoza

– oddziaływanie

– oddziaływanie

na podświadomość zmierzające do utrwalenia

na podświadomość zmierzające do utrwalenia

afirmacji i zwiększenia pewności siebie

afirmacji i zwiększenia pewności siebie

Stres – zapobieganie

Stres – zapobieganie

Nie unikniesz nieuniknionego, ale możesz zmniejszyć niekorzystny wpływ stresu na

Nie unikniesz nieuniknionego, ale możesz zmniejszyć niekorzystny wpływ stresu na

swój organizm!!!

swój organizm!!!

1

1

. Zwiększenie przewidywalności sytuacji

. Zwiększenie przewidywalności sytuacji

:

:

- organizowanie pracy własnej

- organizowanie pracy własnej

- zwiększanie kompetencji i doświadczenia zawodowego

- zwiększanie kompetencji i doświadczenia zawodowego

- wywieranie wpływu na organizowanie pracy zespołu, komórki

- wywieranie wpływu na organizowanie pracy zespołu, komórki

itp..

itp..

2. Rozwijanie w sobie odporności na stres:

2. Rozwijanie w sobie odporności na stres:

- fizjologiczna odporność - dieta, kondycja fizyczna, muzyka,

- fizjologiczna odporność - dieta, kondycja fizyczna, muzyka,

rekreacja

rekreacja

- psychologiczna odporność - zbalansowany styl życia, atrybucja

- psychologiczna odporność - zbalansowany styl życia, atrybucja

przyczynowo-skutkowa, asertywny styl bycia

przyczynowo-skutkowa, asertywny styl bycia

- społeczna odporność - wspierające relacje osobiste, zdolność

- społeczna odporność - wspierające relacje osobiste, zdolność

współpracy w zespole

współpracy w zespole

3. Procedury antystresowe:

3. Procedury antystresowe:

- techniki relaksacji

- techniki relaksacji

 

 

- wizualizacja,  zmiana nastawień

- wizualizacja,  zmiana nastawień

- pozytywne myślenie 

- pozytywne myślenie 

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ



