1

ISTOTA RYNKU

Rynek jest to pewny spójny system

światowego ładu społeczno- gospodarczego.

Warunkiem dobrego funkcjonowania rynku

jest:



zapewnienie na wiele lat swobody działania



stosowanie zdrowych i uczciwych reguł gry
rynkowej.

2

Rynek jest wtedy miejscem wymiany, gdy:
• nabywcy odczuwają potrzebę zakupu,
• nabywcy posiadają środki pieniężne,
• sprzedawcy posiadają produkty i chcą je

sprzedać,
• nabywcy akceptują ceny sprzedawców.

RYNEK - jakiekolwiek miejsce, gdzie dokonuje się
sprzedaży i zakupu towarów. Równie dobrze może
to być konkretne miejsce fizyczne, jak i nie fizyczne -
np. światowa sieć telekomunikacyjna, przy pomocy
której są nabywane i zbywane akcje.
[B. Oyrzanowski]

3

R

YNEK - to proces, w którym nabywcy i sprzedawcy

określają przedmiot obrotu i warunki tego obrotu, a więc

decydują o cenach i ilościach towaru będącego

przedmiotem kupna-sprzedaży oraz - ewentualnie - o

innych warunkach, takich jak termin dostaw, sposób i

termin płatności, rodzaj opakowania itd.

• Rynek – transakcje kupna i sprzedaży oraz

warunki, w jakich one przebiegają.

• RYNEK – zespół warunków, które

doprowadzają do kontaktu miedzy kupującymi
a sprzedającymi w procesie wymiany dóbr i
usług.

4

KLASYFIKACJA RYNKU

Do głównych kryteriów podziału

rynku zalicza się:

a. kryterium przestrzeni,
b. kryterium kanałów rynku,
c. kryterium przedmiotu obrotu itp.
d. kryterium dostępu.

5

Wg. kryterium przestrzeni

można wyróżnić rynek:



lokalny,



regionalny,



krajowy,



międzynarodowy,



globalny.

6

Wg. kryterium kanałów

rynku można wyróżnić

rynek:



skupu,



zbytu,



hurtowy,



detaliczny.

7

Wg. przedmiotu obrotu można

wyróżnić rynek

:



dóbr konsumpcyjnych,



dóbr produkcyjnych,



usług, a w tym:

 usług
transportowych,
 usług pocztowych,
 usług
telekomunikacyjnych
,
 usług
spedycyjnych,
 usług
przeładunkowych,

 usług
ubezpieczeniowych,
 usług bankowych,
 usług turystycznych,
 usług medycznych,
 usług consultingowych
i innych.

8

Inny podział ze względu na

przedmiot obrotu

• Rynek towarowy
• Rynek usług – przedmiotem

wymiany są usługi

• Rynek pracy
• Rynek finansowy- transakcje

pieniężne, walutowe, kapitałowe

9

Rodzaje rynków

Ze względu na swobodę dokonywania transakcji na

rynku:

•

rynek wolny – swoboda obrotu, podjęcia działalności,

minimalizacja ograniczeń dostępu do poszczególnych

rynków międzynarodowych.

•

rynek reglamentowany

•

szary rynek - posiadanie reglamentowanych dóbr jest

legalne, ale obrót nimi poza wyznaczonym systemem

reglamentacji

jest zakazany.

•

czarny rynek - obrót wartościami, których posiadanie

jest nielegalne lub ograniczone do pewnych

organizacji, zakazany jest także obrót tymi

wartościami.

10

Rodzaje rynków

Ze względu na skalę lub wielkość

transakcji

• hurtowy
• detaliczny

11

Ze względu na konkurencję

wyróżniamy

• Konkurencję doskonałą
• konkurencję monopolistyczną
• Oligopol
• monopol

12

rynek

• Na rynku doskonale konkurencyjnym

cena jest "dana przez rynek" -
kształtuje się w wyniku działania
mechanizmu rynkowego, jako
wypadkowa ofert kupujących i
sprzedających. Oznacza to, że żaden z
podmiotów nie jest w stanie
indywidualną decyzją zmienić ceny.

13

Konkurencja doskonała

• Aby na danym rynku zaistniała konkurencja doskonała, muszą zostać

spełnione cztery założenia:

• duża liczba sprzedających i kupujących - dzięki temu każdy

podmiot ma bardzo mały udział w globalnym popycie lub globalnej

podaży i tym samym pojedyncze decyzje nie mają wpływu na cenę

rynkową; także ewentualne zmowy producentów są na tyle

utrudnione, że nieopłacalne,

• jednorodność produktu - produkty poszczególnych producentów

są identyczne, w związku z czym nabywcom jest wszystko jedno od

kogo kupią produkt,

• doskonała informacja rynkowa - zarówno kupujący jak i

sprzedający posiadają pełną informację o samym produkcie, jak i jego

cenie - tak obecnej jak i w przyszłości,

• swoboda wejścia i wyjścia z branży - nie istnieją żadne bariery

wejścia ani wyjścia z branży, dzięki temu przy większym

zapotrzebowaniu ze strony kupujących producenci będą mogli

swobodnie rozpocząć dodatkową produkcję, zwiększając tym samym

podaż, a przy zmniejszonym zapotrzebowaniu wycofać się nie

ponosząc dodatkowych strat.

14

Konkurencja

monopolistyczna

• Występuje tam gdzie jest wielu

producentów i nabywców np. rynek

odzieżowy

• Istnieje duża swoboda wchodzenia na

rynek

• Producenci dostarczają podobnych ale

nie takich samych produktów

• Producenci konkurują reklamą,
jakością towarów a nie ceną

15

monopol

• Występuje gdy na rynku działa

tylko jeden producent, sprzedawca

• Brak konkurencji
• Wejście na rynek jest prawie

niemożliwe

16

oligopol

• Na rynku występuje niewielka ilość

producentów oferujących produkty
jednorodne (surowce) jak i zróżnicowane
(samochody

• Ceny dyktowane są przez największe

przedsiębiorstwo oligopolu

• Wejście na ten rynek jest trudne ze

wzglądu na bariery ekonomiczne

• kartel

17

18

Funkcje rynku

• Rynek pełni funkcję regulatora

procesów gospodarczych.

• Przez grę popytu i podaży dokonuje

obiektywnej wyceny poszczególnych
towarów, czyli ustala ich ceny.

• Mechanizm rynkowy w gospodarce

rynkowej jest podstawowym
mechanizmem alokacji zasobów do
poszczególnych dziedzin wytwarzania.

19

stymulacja rozwoju gospodarczego
- rozbudzanie innowacyjności
- informacja o ofertach
- motywacja do pracy
- weryfikacja decyzji klienta
- równoważenie popytu i podaży

20

Aby

można

było

„trafić”

z

produktami

lub

usługami

pod

potrzeby rynku należy dokładnie

rozpoznać popyt rynkowy.
Przez

popyt

rynkowy

należy

rozumieć

wielkość

zakupów

produktów lub usług, która byłaby

dokonana przez określoną grupę

konsumentów

na

określonym

obszarze, w określonym czasie, w

określonym

otoczeniu

marketingowym i przy zastosowaniu

określonego

programu

marketingowego.

21

PODSTAWOWE CECHY

SYSTEMU RYNKOWEGO

Jeżeli wolnym rynkiem jest

swobodny przepływ:

• dóbr, • usług,

• kapitału

• i siły roboczej

.. to dla stworzenia zdrowych reguł

gry należy określić:



reguły wejścia na rynek,



reguły eliminacji z rynku,



reguły prowadzenia określonego
rodzaju działalności

22

Do podstawowych cech systemu

rynkowego należy zaliczyć

:

• swobodę wchodzenia na rynek i możliwość

prowadzenia działalności zgodnie z normami prawa i

przepisami administracyjnymi,
• przewagę przedsiębiorstw prywatnych nad

państwowymi,
• regulacyjne oddziaływanie rynku na podaż, popyt i

ceny,
• zmniejszającą się interwencję państwa w

funkcjonowanie przedsiębiorstw,
• postępującą konkurencję, zwalczanie i

przeciwdziałanie praktykom monopolistycznym,

23

Podstawowe cechy systemu rynkowego

– cd.

• stwarzanie przez państwo jednolitych,

powszechnych zasad i rozwiązań systemu

finansowego, celnego, czasu pracy, warunków bhp

oraz innych unormowań i świadczeń (tak po stronie

pracobiorców jak i pracodawców),

• swobodę eksportu i importu,
• określenie i realizowanie przez państwo
określonej polityki gospodarczej.

24

• Rynek koordynuje działalność podmiotów

gospodarczych za pomocą mechanizmu

rynkowego. Mechanizm rynkowy za

pośrednictwem systemu cen (relatywnych)

dostarcza podmiotom gospodarczym informacje o

stopniu rzadkości dóbr. Informacje te podmioty

ekonomiczne przetwarzają wg zasady racjonalności

i kierując się własnymi korzyściami podejmują

masowe decyzje o zmianie (lub nie) zakupów. Dzieje

się to poprzez rozwiązanie czterech podstawowych

problemów ekonomicznych: co?, ile? (decydują o

tym wybory konsumentów), jak? (decyduje o tym

konkurencja pomiędzy producentami), dla kogo?

(decydują o tym dochody i preferencje

konsumentów).

25

Niewidzialna ręka rynku

• Doktryna ta mówi o tym, że

mechanizm rynkowy rozdziela zyski i

straty w taki sposób, by podejmowane

indywidualne decyzje w skali

gospodarki koordynowały się,

powodując ład ekonomiczny. Powoduje

to, że jednostki, dążąc do własnych

korzyści, działają również dla dobra

publicznego, nie zdając sobie nawet z

tego sprawy.