

Zawroty - złudzenie ruchu

Zawroty - złudzenie ruchu

wirowego

wirowego



Omdlenie- wrażenie zagrażającej

Omdlenie- wrażenie zagrażającej

utraty przytomności

utraty przytomności



Zaburzenia równowagi

Zaburzenia równowagi



Zawroty głowy nieokreślone-

Zawroty głowy nieokreślone-

obawa przed upadkiem, poczucie

obawa przed upadkiem, poczucie

pustki w głowie

pustki w głowie

Anatomiczne podstawy

Anatomiczne podstawy

równowagi

równowagi

1.Układ przedsionkowy

1.Układ przedsionkowy



przedsionek, nerw przedsionkowy

przedsionek, nerw przedsionkowy



połączenia jąder przedsionka z jądrami nerwów gałkoruchowych

połączenia jąder przedsionka z jądrami nerwów gałkoruchowych



odruchy przedsionkowo-oczne

odruchy przedsionkowo-oczne



połączenia między jądrami przedsionka

połączenia między jądrami przedsionka



połączenia jąder przedsionka z tworem siatkowatym

połączenia jąder przedsionka z tworem siatkowatym



drogi przedsionkowo-rdzeniowe i rdzeniowo-

drogi przedsionkowo-rdzeniowe i rdzeniowo-



przedsionkowe

przedsionkowe



drogi przedsionkowo- móżdżkowe i móżdżkowo-przedsionkowe

drogi przedsionkowo- móżdżkowe i móżdżkowo-przedsionkowe



korowe pole przedsionkowe

korowe pole przedsionkowe

1.

1.

Anatomiczne podstawy

Anatomiczne podstawy

równowagi

równowagi

c.d.

c.d.

2. Drogi czucia głębokiego

2. Drogi czucia głębokiego

3. Móżdżek

3. Móżdżek

4. Wzrok

4. Wzrok

5. Słuch

5. Słuch

Badanie pacjenta z

Badanie pacjenta z

zawrotami głowy

zawrotami głowy

1.

1.

Wywiad

Wywiad

2.

2.

Próby wywołujące zawroty głowy:

Próby wywołujące zawroty głowy:



Próba ortostatyczna

Próba ortostatyczna



Manewr Valsalvy

Manewr Valsalvy



Ucisk zatoki szyjnej

Ucisk zatoki szyjnej



Skręt szyi

Skręt szyi



Hyperwentylacja

Hyperwentylacja



Próba Nylen-Baranyego

Próba Nylen-Baranyego

3. Badanie neurologiczne

3. Badanie neurologiczne

Badanie pacjenta z

Badanie pacjenta z

zawrotami głowy

zawrotami głowy

4. Próby przedsionkowe

4. Próby przedsionkowe



próba Hallpike

próba Hallpike



badanie ruchów gałek ocznych

badanie ruchów gałek ocznych



ocena oczopląsu przy różnych ułożeniach

ocena oczopląsu przy różnych ułożeniach

głowy

głowy



próba kaloryczna

próba kaloryczna

5. Elektronystagmografia

5. Elektronystagmografia

6. Badanie słuchu

6. Badanie słuchu

7. Badanie równowagi

7. Badanie równowagi

Najczęstsze przyczyny

Najczęstsze przyczyny

zawrotów głowy

zawrotów głowy

Choroby ucha

Choroby ucha

wewnętrzneg

wewnętrzneg

o

o

Choroby

Choroby

układu

układu

nerwowego

nerwowego

Choroby

Choroby

ogólnoustroj

ogólnoustroj

owe

owe

1.

1.

Zapalenie

Zapalenie

błędnika

błędnika

2.

2.

Zaburzenia

Zaburzenia

przepływu w

przepływu w

naczyniach

naczyniach

błędnika

błędnika

3.

3.

Uszkodzenia

Uszkodzenia

toksyczne

toksyczne

4.

4.

Uraz

Uraz

5.

5.

Przewlekłe

Przewlekłe

narażenia na

narażenia na

hałas

hałas

6.

6.

Choroba

Choroba

lokomocyjna

lokomocyjna

7.

7.

Łagodne

Łagodne

położeniowe

położeniowe

zawroty głowy

zawroty głowy

1.

1.

Choroby naczyń

Choroby naczyń

mózgowych

mózgowych

2.

2.

Guzy

Guzy

3.

3.

Stwardnienie

Stwardnienie

rozsiane

rozsiane

4.

4.

Padaczka

Padaczka

5.

5.

Migrena

Migrena

1.

1.

Nadcisnienie

Nadcisnienie

2.

2.

Zaburzenia

Zaburzenia

rytmu serca

rytmu serca

3.

3.

Miażdżyca

Miażdżyca

4.

4.

Hipoglikemia

Hipoglikemia

5.

5.

Menopauza

Menopauza

Neuronitis vestibularis

Neuronitis vestibularis

dorośli 35-55 rż.

dorośli 35-55 rż.

Przyczyna nieznana (infekcja wirusowa, zaburzenia

Przyczyna nieznana (infekcja wirusowa, zaburzenia

przepływu)

przepływu)

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



nagłe przedłużające się ataki zawrotów głowy

nagłe przedłużające się ataki zawrotów głowy



nudności

nudności



wymioty

wymioty



zaburzenia równowagi

zaburzenia równowagi



lęk

lęk



nasilenie dolegliwości podczas ruchów głowy

nasilenie dolegliwości podczas ruchów głowy



czas trwania objawów 2-3 tygodnie

czas trwania objawów 2-3 tygodnie



oczopląs z fazą wolną w kierunku zajętego

oczopląs z fazą wolną w kierunku zajętego

błędnika

błędnika

Neuronitis vestibularis

Neuronitis vestibularis

Badania dodatkowe:

Badania dodatkowe:



brak objawów uszkodzenia CUN

brak objawów uszkodzenia CUN



brak zaburzeń słuchu

brak zaburzeń słuchu



zniesiona lub zmniejszona pobudliwość

zniesiona lub zmniejszona pobudliwość

chorego przedsionka w próbie kalorycznej

chorego przedsionka w próbie kalorycznej



CT – bz

CT – bz



PMR- bz

PMR- bz

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka różnicowa



choroba Meniera

choroba Meniera



przemijające niedokrwienie pnia mózgu

przemijające niedokrwienie pnia mózgu



stwardnienie rozsiane

stwardnienie rozsiane



zatrucie pokarmowe

zatrucie pokarmowe

Neuronitis vestibularis

Neuronitis vestibularis

Leczenie:

Leczenie:



leki antyhistaminowe

leki antyhistaminowe



leki antycholinergiczne

leki antycholinergiczne



przeciwwymiotne

przeciwwymiotne



uspokajające

uspokajające

Łagodne położeniowe

Łagodne położeniowe

zawroty głowy

zawroty głowy

Chorują głównie osoby w wieku średnim

Chorują głównie osoby w wieku średnim

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



ataki zawrotów głowy prowokowanych zmianą ułożenia

ataki zawrotów głowy prowokowanych zmianą ułożenia



zawroty trwają rzadko dłużej niż kilka minut

zawroty trwają rzadko dłużej niż kilka minut



czasem między napadami pacjent może skarżyć się na

czasem między napadami pacjent może skarżyć się na

niespecyficzne zawroty głowy

niespecyficzne zawroty głowy



przebieg często przewlekły

przebieg często przewlekły

Etiologia

Etiologia

= cupulolithiasis

= cupulolithiasis

Badania diagnostyczne-

Badania diagnostyczne-

próba Nylen- Baranyego (Dix-

próba Nylen- Baranyego (Dix-

Hallpike)

Hallpike)

Leczenie

Leczenie

- manewr Epleya

- manewr Epleya

Choroba Meniera

Choroba Meniera

Wodniak endolimfatyczny

Wodniak endolimfatyczny

Początek- 3- 4 dekada zycia

Początek- 3- 4 dekada zycia

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



nasilone i upośledzające funkcjonowanie ataki

nasilone i upośledzające funkcjonowanie ataki

zawrotów głowy

zawrotów głowy



nudności i wymioty

nudności i wymioty



wrażenie pełności w uchu

wrażenie pełności w uchu



szum w uchu

szum w uchu



zmienne zaburzenia słuchu (niskie tony)

zmienne zaburzenia słuchu (niskie tony)



przewlekłe zaburzenia równowagi między

przewlekłe zaburzenia równowagi między

napadami

napadami



po wielu atakach postępujące upośledzenie słuchu

po wielu atakach postępujące upośledzenie słuchu

Choroba Meniera

Choroba Meniera

Etiologia

Etiologia

- rozdęcie i zwiększenie objętości woreczka

- rozdęcie i zwiększenie objętości woreczka

endolimfatycznego, zmniejszeni przestrzeni

endolimfatycznego, zmniejszeni przestrzeni

okołolimfatycznej, najprawdopodobniej

okołolimfatycznej, najprawdopodobniej

zaburzenia wchłaniania endolimfy, proces

zaburzenia wchłaniania endolimfy, proces

autoimmunologiczny, zaburzony metabolizm

autoimmunologiczny, zaburzony metabolizm

glikoprotein

glikoprotein

Badania diagnostyczne:

Badania diagnostyczne:

badanie audiologiczne

badanie audiologiczne

Próby pobudliwości przedsionka

Próby pobudliwości przedsionka

CHOROBA MENIERA- IDIOPATYCZNY WODNIAK

CHOROBA MENIERA- IDIOPATYCZNY WODNIAK

ENDOLIMFATYCZNY

ENDOLIMFATYCZNY

Inne przyczyny wodniaka- uraz akustyczny,

Inne przyczyny wodniaka- uraz akustyczny,

przewlekłe zapalenie ucha środkowego, wrodzona

przewlekłe zapalenie ucha środkowego, wrodzona

głuchota, białaczka, wstrząśnienie błędnika,

głuchota, białaczka, wstrząśnienie błędnika,

Choroba Meniera

Choroba Meniera

Leczenie:

Leczenie:



leczenie spoczynkowe

leczenie spoczynkowe



leczenie objawowe

leczenie objawowe



ograniczenie podaży sodu i leki diuretyczne

ograniczenie podaży sodu i leki diuretyczne



leki poprawiające ukrwienie

leki poprawiające ukrwienie



chlorowodorek betahistyny

chlorowodorek betahistyny

Pourazowe zawroty głowy

Pourazowe zawroty głowy

1.

1.

Ostre pourazowe zawroty głowy

Ostre pourazowe zawroty głowy



zawroty głowy, często oczopląs

zawroty głowy, często oczopląs



nasilenie objawów podczas ruchów głowy

nasilenie objawów podczas ruchów głowy



zaburzenia równowagi

zaburzenia równowagi

2.

2.

Pourazowe położeniowe zawroty głowy

Pourazowe położeniowe zawroty głowy



objawy pojawiają się kilka dni do kilku

objawy pojawiają się kilka dni do kilku

tygodni po urazie

tygodni po urazie



objawy identyczne z objawami łagodnych

objawy identyczne z objawami łagodnych

położeniowych zawrotów głowy

położeniowych zawrotów głowy

Choroby infekcyjne

Choroby infekcyjne

Zapalnie błędnika

Zapalnie błędnika

Etiologia

Etiologia

bakteryjna, wirusowa (EBV, grypa,

bakteryjna, wirusowa (EBV, grypa,

różyczka, świnka, HSV)

różyczka, świnka, HSV)

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



zawroty głowy

zawroty głowy



nudności

nudności



gorączka

gorączka



ból ucha, głowy

ból ucha, głowy



utrata słuchu

utrata słuchu

Leczenie:

Leczenie:

antybiotyki

antybiotyki

Choroby infekcyjne

Choroby infekcyjne

Półpasiec uszny (zespół Ramsey- Hunta)

Półpasiec uszny (zespół Ramsey- Hunta)

porażenie

porażenie

zwoju kolanka

zwoju kolanka

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



zawroty głowy

zawroty głowy



utrata słuchu

utrata słuchu



porażenie n. VII

porażenie n. VII



ból ucha

ból ucha



zajęcie nn. V, IX i X

zajęcie nn. V, IX i X



zmiany skórne (przewód słuchowy zewnętrzny, tylna

zmiany skórne (przewód słuchowy zewnętrzny, tylna

powierzchnia małżowiny)

powierzchnia małżowiny)



mogą być zaburzenia smaku,wydzielania łez

mogą być zaburzenia smaku,wydzielania łez

Leczenie:

Leczenie:



leki przeciwbólowe, objawowe

leki przeciwbólowe, objawowe



leki przeciwwirusowe

leki przeciwwirusowe



immunoglobuliny

immunoglobuliny

Fizjologiczne zawroty głowy

Fizjologiczne zawroty głowy



Choroba lokomocyjna

Choroba lokomocyjna



Zawroty głowy a wysokości

Zawroty głowy a wysokości

Zaburzenia krążenia krwi

Zaburzenia krążenia krwi

Przejściowa ataki niedokrwienne pnia

Przejściowa ataki niedokrwienne pnia

mózgu

mózgu

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



zawroty głowy

zawroty głowy



zaburzenia równowagi

zaburzenia równowagi



podwójne widzenie

podwójne widzenie



dyzartria, dysfagia

dyzartria, dysfagia



parestezje twarzy lub kończyn

parestezje twarzy lub kończyn



ataksja

ataksja



zespoły naprzemienne

zespoły naprzemienne

Brak objawów między napadami

Brak objawów między napadami

Zaburzenia krążenia krwi

Zaburzenia krążenia krwi

Zespół Wallenberga

Zespół Wallenberga

Etiologia

Etiologia

- zamkniecie t. tylnej dolnej móżdżku

- zamkniecie t. tylnej dolnej móżdżku

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



nagły silny atak zawrotów głowy, oraz po

nagły silny atak zawrotów głowy, oraz po

stronie uszkodzenia:

stronie uszkodzenia:



dysfagia (IX, X)

dysfagia (IX, X)



ataksja

ataksja



objaw Hornera

objaw Hornera



uszkodzenie n. V (niedoczulica twarzy)

uszkodzenie n. V (niedoczulica twarzy)

po stronie przeciwnej

po stronie przeciwnej



niedoczulica połowicza

niedoczulica połowicza



niedowład połowiczy

niedowład połowiczy

Zaburzenia krążenia krwi

Zaburzenia krążenia krwi

Zawał i krwotok móżdżku

Zawał i krwotok móżdżku

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny



silne zawroty głowy

silne zawroty głowy



nudności, wymioty

nudności, wymioty



zaburzenia równowagi

zaburzenia równowagi



dyzartria

dyzartria



objawy uszkodzenia móżdżku

objawy uszkodzenia móżdżku

Zespół podkradania t. podobojczykowej

Zespół podkradania t. podobojczykowej

Choroby naczyniowe błędnika

Choroby naczyniowe błędnika



zakrzep t. błędnika, krwawienia do błędnika

zakrzep t. błędnika, krwawienia do błędnika



zespół Lermoyeza

zespół Lermoyeza

Inne przyczyny zawrotów

Inne przyczyny zawrotów

głowy

głowy

Stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane



ostre zawroty głowy sa pierwszym objawem od 3-7%

ostre zawroty głowy sa pierwszym objawem od 3-7%

pacjentów

pacjentów



bardzo często zaburzenia równowagi

bardzo często zaburzenia równowagi



oczopląs patologiczny 18-63% chorych, zarówno poziomy

oczopląs patologiczny 18-63% chorych, zarówno poziomy

jaki pionowy

jaki pionowy

Migrena

Migrena

większy odsetek pacjentów z migreną i skarży się na

większy odsetek pacjentów z migreną i skarży się na

zawroty głowy i chorobę lokomocyjną

zawroty głowy i chorobę lokomocyjną

Etiologia

Etiologia

- ataki zawrotów głowy trwające od2 minut do kilku

- ataki zawrotów głowy trwające od2 minut do kilku

godzin i czasowo związane z bólem głowy - skurcz

godzin i czasowo związane z bólem głowy - skurcz

naczyń, dłuższe zawroty głowy i choroba lokomocyjna-

naczyń, dłuższe zawroty głowy i choroba lokomocyjna-

uwalniania neuropeptydów do ośrodkowych i

uwalniania neuropeptydów do ośrodkowych i

obwodowych części układu przedsionkowego

obwodowych części układu przedsionkowego

Inne przyczyny zawrotów

Inne przyczyny zawrotów

głowy

głowy

Migrena podstawna

Migrena podstawna

Objawy jak przy migrenie z aurą oraz dodatkowo

Objawy jak przy migrenie z aurą oraz dodatkowo

występuja co najmniej 2 z poniższych objawów:

występuja co najmniej 2 z poniższych objawów:



zawroty głowy

zawroty głowy



niedowidzenie połowicze jednoimienne

niedowidzenie połowicze jednoimienne



dyzartria

dyzartria



szum w uszach lub upośledzenie słuchu

szum w uszach lub upośledzenie słuchu



podwójne widzenie

podwójne widzenie



ataksja

ataksja



parestezje kończyn

parestezje kończyn



niedowłady kończyn

niedowłady kończyn



Zaburzenia świadomości

Zaburzenia świadomości

Inne przyczyny zawrotów

Inne przyczyny zawrotów

głowy

głowy

Padaczka z zawrotami głowy

Padaczka z zawrotami głowy

zawroty głowy jako dominujący objaw izolowany

zawroty głowy jako dominujący objaw izolowany

lub jako cześć aury poprzedzającej napad

lub jako cześć aury poprzedzającej napad

uogólniony

uogólniony

uszkodzenie pola przedsionkowe- w zakręcie

uszkodzenie pola przedsionkowe- w zakręcie

zaśrodkowym – płat ciemieniowy

zaśrodkowym – płat ciemieniowy

objawy towarzyszące- szum w uszach, oczopląs,

objawy towarzyszące- szum w uszach, oczopląs,

parestezje po przeciwnej stronie ciała

parestezje po przeciwnej stronie ciała

Inne przyczyny zawrotów

Inne przyczyny zawrotów

głowy

głowy

Guzy kąta mostowo- móżdżkowego

Guzy kąta mostowo- móżdżkowego

osłoniaki (n.VIII), oponiaki

osłoniaki (n.VIII), oponiaki

Obraz kliniczny:

Obraz kliniczny:



utrata słuchu jednostronna

utrata słuchu jednostronna



zaburzenia rozróżniania dźwieków mowy

zaburzenia rozróżniania dźwieków mowy



szum w uchu

szum w uchu



raczej zaburzenia równowagi niż zawroty głowy

raczej zaburzenia równowagi niż zawroty głowy



zaburzenia koordynacji

zaburzenia koordynacji



uszkodzenie innych nerwów czaszkowych (V, VII)

uszkodzenie innych nerwów czaszkowych (V, VII)



bóle głowy

bóle głowy



objawy wzmożonego ciśnienia sródczaszkowego

objawy wzmożonego ciśnienia sródczaszkowego

Badania diagnostyczne:

Badania diagnostyczne:

audiometria, badanie potencjałów

audiometria, badanie potencjałów

słuchowych pnia mózgu, MRI

słuchowych pnia mózgu, MRI

Zaburzenia równowagi

Zaburzenia równowagi

1.

1.

Choroby móżdżku

Choroby móżdżku



guzy

guzy



uszkodzenia toksyczne

uszkodzenia toksyczne



ataksje rdzeniowo- móżdżkowe

ataksje rdzeniowo- móżdżkowe

2. Zaburzenia czucia głębokiego

2. Zaburzenia czucia głębokiego



neuropatie

neuropatie



niedobór witaminy B12

niedobór witaminy B12



mielopatie

mielopatie



tabes dorsalis

tabes dorsalis

3

3

. Upośledzenie słuchu i wzroku

. Upośledzenie słuchu i wzroku

Zaburzenia równowagi

Zaburzenia równowagi

4.

4.

Choroby układu pozapiramidowego

Choroby układu pozapiramidowego

5. Apraksja chodu

5. Apraksja chodu

6. Uszkodzenia toksyczne

6. Uszkodzenia toksyczne



leki przeciwdrgawkowe – oczopląs, zawroty

leki przeciwdrgawkowe – oczopląs, zawroty

głowy, ataksja

głowy, ataksja



salicylany- szum w uszach, zaburzenia słuchu

salicylany- szum w uszach, zaburzenia słuchu



aminoglikozydy- upośledzenie słuchu

aminoglikozydy- upośledzenie słuchu



alkohol- objawy móżdżkowe

alkohol- objawy móżdżkowe

Psychogenne zawroty głowy

Psychogenne zawroty głowy

Hiperwentylacja, nerwice

Hiperwentylacja, nerwice

Słabo określone zawroty głowy, lek przed upadkiem,

Słabo określone zawroty głowy, lek przed upadkiem,

„pustka w głowie”, zaburzenia koncentracji,

„pustka w głowie”, zaburzenia koncentracji,

Objawy towarzyszące:

Objawy towarzyszące:



lęk

lęk



napady paniki

napady paniki



parestezje

parestezje



uczucie braku powietrza

uczucie braku powietrza



pocenie się

pocenie się



drżenia

drżenia



kołatania serca

kołatania serca

Omdlenie

Omdlenie

1.

1.

omdlenie wazowagalne

omdlenie wazowagalne

2.

2.

omdlenie mikcyjne, kaszlowe

omdlenie mikcyjne, kaszlowe

3.

3.

nadwrażliwość zatoki szyjnej

nadwrażliwość zatoki szyjnej

4.

4.

hipotensja ortostatyczna

hipotensja ortostatyczna



pierwotne zaburzenia układu autonomicznego

pierwotne zaburzenia układu autonomicznego



wtórna hipotensja ortostatyczna-( neuropatie

wtórna hipotensja ortostatyczna-( neuropatie

autonomiczne, leki, długotrwałe leżenie w łózku,

autonomiczne, leki, długotrwałe leżenie w łózku,

hipowolemia)

hipowolemia)

5.

5.

omdlenia w chorobach serca

omdlenia w chorobach serca

Objawy towarzyszące

Objawy towarzyszące

:

:

nudności, bladość, pocenie się, zamazanie widzenia,

nudności, bladość, pocenie się, zamazanie widzenia,

lęk

lęk

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe

1.

1.

ENG

ENG

2.

2.

Audiometria

Audiometria

3.

3.

MRI, CT

MRI, CT

4.

4.

Rtg kręgosłupa szyjnego

Rtg kręgosłupa szyjnego

5.

5.

EKG, Holter

EKG, Holter

6.

6.

EEG

EEG

7.

7.

Badanie PMR

Badanie PMR

8.

8.

Test tolerancji glukozy

Test tolerancji glukozy

Leczenie

Leczenie

Neuroleptyki

Neuroleptyki

Torecan, Chlorpernazyna, Promazyna

Torecan, Chlorpernazyna, Promazyna

Leki uspokajające

Leki uspokajające

Leki przeciwhistaminowe

Leki przeciwhistaminowe

Aviomarin, Diphergan

Aviomarin, Diphergan

Leki poprawiające przepływ

Leki poprawiające przepływ

Nicergolina, pentoksyfilina

Nicergolina, pentoksyfilina

Blokery kanałów wapniowych

Blokery kanałów wapniowych

Inne

Inne

Betaserc, Bilobil

Betaserc, Bilobil