Budowa i funkcja mózgu.
Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń

Fizjologia
Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie 2006

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Komórka nerwowa (neuron)

W organizmie człowieka jest 10

12

neuronów

Funkcja: przekazywanie informacji
zakodowanych w postaci impulsów nerwowych

Potencjał spoczynkowy błony komórkowej
wynosi

-60 do -80 mV.

Utrzymanie w komórce dużego stężenia jonów K
i małego stężenia jonów Na jest możliwe dzięki
enzymowi (Na-K-ATP-aza) = pompa jonowa sodowo-potasowa.

Cl

Na

HCO3

Na

Na

Na

K

K

K

PO4

PO4

PO4

- -

-

- - -

-

+

+

+

+

+

0

-50
-70

potencjał progowy

Mózg. Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Odruch

to odpowiedź efektora wywołana przez bodziec działający

na receptor i wyzwolona za pośrednictwem układu nerwowego.

Droga jaką przebywa impuls nerwowy od receptora do efektora
nazywa się

łukiem odruchowym

.

- odruch wrodzone (bezwarunkowe)

- odruchy nabyte (warunkowe) – duża zmienność odpowiedzi na bodźce

Droga impulsu

- receptor

- aferentne włókno nerwowe
(dośrodkowe)

- ośrodek nerwowy

- eferentne włókno nerwowe
(odśrodkowe)

- efektor

R

E

ośrodek

w rdzeniu

kręgowym

Mózg. Łuk odruchowy.

Receptory

to struktury nerwowe, w których dochodzi do przekształcenia

energii działającego bodźca na impulsy nerwowe.

Receptor odbiera bodziec, który wywołuje impuls nerwowy,

neuron czuciowy

przewodzi impuls z receptora do odpowiedniego ośrodka

nerwowego w mózgu lub rdzeniu kręgowym.

W 

ośrodku nerwowym

impuls zostaje odpowiednio przetworzony

i zmodyfikowany.

Następnie przewodzony przez

neuron ruchowy

do efektora, którym jest

najczęściej mięsień lub gruczoł, w którym impuls nerwowy wywołuje
pobudzenie i reakcję.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Odruchy wrodzone nazywamy

odruchami bezwarunkowymi.

Ośrodki nerwowe odruchów bezwarunkowych znajdują się

w rdzeniu

kręgowym i przedłużonym

.

Są to odruchy ścięgniste (zginania i odruch na rozciąganie).

Najbardziej złożone odruchy bezwarunkowe, występujące zarówno

u zwierząt jak i człowieka, mają swe ośrodki

w jądrach podkorowych

.

U zwierząt stanowią one podstawę czynności instynktowych, związanych

ze zdobywaniem pokarmu, zachowaniem gatunku, zachowaniem

swobody, opieką rodzicielską itp.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Przykłady prostych czynności odruchowych:

Odruch ślinowy

: mechaniczne lub chemiczne podrażnienie

śluzówki
jamy ustnej wywołuje wydzielanie śliny;

Odruch ssania

: dotknięcie ust niemowlęcia wywołuje ruchy

ssania;

Odruch źrenicy

: podrażnienie oka silnym światłem powoduje

zwężenie
się źrenicy:

Odruch łzawienia

: podrażnienie mechaniczne lub chemiczne

spojówki
pobudza funkcję wydzielniczą gruczołów

łzowych;

Odruch rogówkowy:

dotknięcie rogówki oka powoduje

zmrużenie
powiek.

Mózg. Łuk odruchowy.

Odruch warunkowy (nabyty) ma miejsce wtedy , gdy zostaje
wywołany przez bodziec inny niż ten który go wywołał

pierwotnie.

Słynny rosyjski psycholog Pawłow pierwszy opisał tego

rodzaju odruch. Zaobserwował on, że jeśli każdemu karmieniu
psa towarzyszył dźwięk dzwonka, po pewnym czasie zwierzę
słysząc tylko dzwonek reaguje wydzielaniem śliny.

Początkowo reakcja ta występowała tylko na widok

pożywienia. Właśnie ten rodzaj odruchów warunkowych
stanowi podstawę wielu metod tresury zwierząt.

Organizm posiada zdolność uczenia się reakcji odruchowych.

Odruchy nabyte przez jednostkę w ciągu życia przy udziale
kory
mózgowej nazywamy

odruchami warunkowymi.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

W zależności od rodzaju receptora, w który rozpoczyna się

odruch,

dzielimy je na:

eksteroceptywne

rozpoczynające się od narządów zmysłu na powierzchni ciała

proprioceptywne

rozpoczynające się w zakończeniach nerwowych narządów

ruchu-

mięśnie, ścięgna, stawy

wisceroceptywne

rozpoczynające się w nerwowych zakończeniach czuciowych
narządów wewnętrznych

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

W zależności od liczby neuronów w ośrodkach nerwowych,
odruchy dzielimy na

proste

i

złożone

.

Odruchy proste to odruchy rdzeniowe.
Ich łuki odruchowe składają się z dwóch lub trzech komórek nerwowych.

Wśród odruchów prostych można wyróżnić odruchy:

- jednosynaptyczne

(monosynaptyczne)

- polisynaptyczne

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Łuk odruchowy odruchu jednosynaptycznego składa się tylko z

dwóch

neuronów, które są połączone jedną synapsą pomiędzy neuronem
czuciowym a ruchowym.

W organizmie człowieka występuje tylko jeden rodzaj odruchów
jednosynaptycznych, jest to

odruch na rozciąganie

Odruch ten zostaje wywołany przez rozciągnięcie mięśnia

szkieletowego.

Większość łuków odruchowych składa się z co najmniej trzech
(lub więcej) neuronów włączonych pomiędzy receptor i efektor.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Najczęściej badane odruchy głębokie

:

- odruch z mięśnia trójgłowego
(segmenty C7-C8 rdzenia kręgowego) - m. trójgłowy ramienia

- odruch z mięśnia dwugłowego
(segmenty C5-C6 rdzenia kręgowego) - m. dwugłowy ramienia

- odruch promieniowy
(segmenty C5-C6 rdzenia kręgowego) - m. ramienno-promieniowy

- odruch kolanowy
(segmenty L2-L4 rdzenia kręgowego) - m. czworogłowy uda

- odruch skokowy
(segmenty L5-S1 rdzenia kręgowego) - m. brzuchaty łydki.

Mózg. Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Ośrodki rdzenia kręgowego

- to skupienia komórek nerwowych zawiadujące określoną funkcją

- jądra ruchowe znajdują się w rogach przednich rdzenia kręgowego

- jądra te skupiają neurony ruchowe unerwiające poszczególne
mięśnie szkieletowe

Neurony ruchowe odbierają impulsy nerwowe biegnące od:

- neuronów czuciowych zwojów rdzeniowych

- neuronów pośredniczących w istocie szarej
rdzenia kręgowego

- neuronów wyższych pięter OUN

Mózg. Łuk odruchowy.

R

E

ośrodek

w rdzeniu

kręgowym

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Wstrząs rdzeniowy

- występuje po całkowitym przerwaniu ciągłości rdzenia
kręgowego

- objawia się zniesieniem wszelkich odruchów rdzeniowych
poniżej
miejsca uszkodzenia

- nie występują odruchy na rozciąganie (mięśnie są wiotkie)

- nie występują odruchy zginania
Po pewnym czasie powraca patologiczny odruch zginania
tzn. odruch Babińskiego – podrażnienie skóry stopy
powoduje zgięcie podeszwowe czterech palców i jednoczasowe
zgięcie grzbietowe palucha.
(fizjologicznie występuje zgięcie podeszwowe palców, zgięcie
grzbietowe stopy i cofnięcie kończyny)

Po kilku tygodniach odruch nasilają się – występuje
hyperrefleksja.
Po kilku miesiącach występuje odruch masowy – podrażnienie
skóry podeszwy wywołuje zgięcie palców i stopy, cofnięcie obu
kończyn
i jednocześnie odruchowe oddanie moczu i kału.

Mózg. Łuk odruchowy.

Podział układu nerwowego

Układ nerwowy człowieka dzieli się na dwie zasadnicze
części:

-

ośrodkowy (centralny) układ nerwowy

gromadzi i przetwarza informacje,
składa się z mózgowia i rdzenia
kręgowego

-

obwodowy układ nerwowy

–

nerwy i narządy zmysłów –
przenosi bodźce od tkanek
i narządów do OUN i z powrotem.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Ośrodkowy układ nerwowy (a zwłaszcza mózg) odgrywa istotną
rolę w regulacji czynności organizmu człowieka.

Za pośrednictwem narządów zmysłów oraz dośrodkowych dróg
nerwowych mózg otrzymuje wszelkie informacje dotyczące stanu
środowiska zewnętrznego i wewnętrznego organizmu.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Ośrodkowy układ nerwowy

Mózgowie

Obejmuje zarówno struktury
filogenetycznie stare i młode.
Młodsze, struktury nakładają się
na „stare" stanowiąc niejako
ich "nadbudowę"

Kresomózgowie

to najmłodsza

częścimózgowia, która okrywa inne,
filogenetyczne starsze struktury:

międzymózgowie

,

śródmózgowie

,

most

i - częściowo -

rdzeń przedłużony

(śródmózgowie, most i rdzeń przedłużony tworzą tzw.

pień mózgu

).

Jedynie

móżdżek

nie jest "okryty" przez kresomózgowie, choć należy

do starszych filogenetycznie struktur mózgowia.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Mózg (kresomózgowie)

ma dwie półkule, lewą i prawą.

Pomiędzy przebiega

spoidło wielkie

, utworzone przez drogi nerwowe

łączące obie półkule.

Powierzchnia mózgu jest wyraźnie pofałdowana (

zakręty mózgu

).

Zakręty tworzą większe anatomiczne struktury -

płaty mózgu

.

Powierzchnię zakrętów i wnętrza bruzd pokrywa

kora mózgu

.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Płat czołowy

Płat potyliczny

Płat skroniowy

Płat ciemieniowy

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Kora mózgu

składa się z dwóch warstw:

-

istoty szarej

(komórki nerwowe)

-

istoty białej

– (włókna nerwowe, tkanka glejowa, naczynia krwionośne).

W głębi półkul znajdują się

jądra podkorowe

(jądra podstawne)

- skupiska istoty szarej otoczone
istotą białą.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

W korze można zlokalizować pola, które odpowiedzialne są za poszczególne
czynności.

W tylnej części płatów czołowych zlokalizowana jest tzw.

kora ruchowa

,

która zawiaduje ruchami zamierzonymi. Każda grupa mięśniowa, ma tam
swoją reprezentację. Największą mają ręce, szczególnie palce oraz
mięśnie twarzy i języka, mniejszą - tułów i kończyny dolne.
Ruch (motoryka) ma swą reprezentację także w

jądrach podkorowych

(jądro ogoniaste, jądro soczewkowate, ciało migdałowate), których zadaniem
jest, między innymi, wytworzenie napędu ruchowego oraz regulowanie
napięcia mięśni.

Oprócz kory ruchowej jest też

kora czuciowa

- zlokalizowana w płatach

ciemieniowych, w której analizowane jest czucie powierzchowne i głębokie.

Kora słuchowa

- w płatach skroniowych,

Kora wzrokowa

- w płacie potylicznym.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Kora węchowa

znajduje się w części podstawnej (pod płatami czołowymi)

Kora węchowa jest najstarszą filogenetycznie częścią kresomózgowia.

Bardzo ważną rolę w mózgowiu odgrywają płaty czołowe.
To w nich w dużej mierze jest kształtowana nasza osobowość, zdolność
do myślenia i wyrażania woli.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Kora niespecyficzna

– w niej dokonuje się analiza zjawisk

powstających wewnątrz ośrodkowego układu nerwowego. Jest to
tzw.

kora asocjacyjna

, zlokalizowana w płatach czołowych (także

skroniowych, ciemieniowych i potylicznych).

W korze asocjacyjnej dokonywana jest analiza zasobów pamięci.
Częścią kory mającą istotny udział w procesie zapamiętywania
jest tzw. kora stara (5% kory), zwłaszcza

hipokamp

, położony

wewnątrz mózgu.

Kora jest miejscem powstawania świadomości, zdolności do
abstrakcyjnego myślenia czy umiejętność
wyrażenia myśli.

Świadomość to także samoświadomość, a więc
poczucie tożsamości i odrębności osobniczej.

Częścią świadomości jest mowa.
Ruchowy ośrodek mowy (ośrodek Broca) znajduje
się (u praworęcznych) w korze lewej półkuli.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Półkule mózgu

z pozoru są jednakowe, jednak różnią się między sobą

zarówno morfologicznie, a przede wszystkim funkcjonalnie.

Zawsze

jedna z półkul dominuje

nad drugą,

z reguły jest to półkula lewa (u osób praworęcznych).

W niej na przykład zlokalizowane są ośrodki mowy związane
z zapamiętywaniem i jej rozumieniem oraz jej odtwarzaniem,
także w formie pisanej.

W drugiej półkuli (zazwyczaj prawej) znajdują się ośrodki zawiadujące
orientacją w przestrzeni, zapamiętywaniem, odtwarzaniem
i porównywaniem wrażeń wzrokowych i słuchowych.
Prawej półkuli przypisywane są zdolności artystyczne.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Układ limbiczny

- niektóre obszary płatów czołowych,
ciemieniowych i inne struktury
korowe (hipokamp, część kory
węchowej)
- struktury położone poza korą, np. ciało migdałowate

Kieruje on naszymi zachowaniami, emocjami i jest miejscem
powstawania popędów.
Układ limbiczny poprzez inne struktury pozakorowe (np.
podwzgórze)
ma wpływ na czynności narządów wewnętrznych (mózgowie
trzewne).

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Istota biała

kory mózgowej jest utworzona przez liczne szlaki (drogi)

nerwowe, łączące poszczególne części kory ze sobą oraz ze strukturami
pozakorowymi mózgu.

Wyróżniamy

- drogi korowo-rdzeniowe,

- korowo-jądrowe,

- korowo-podkorowe, itd.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Móżdżek

Z tyłu, za półkulami mózgu, znajduje się
móżdżek.
Móżdżek dzieli się na dwie półkule
oddzielone tzw. robakiem.

Móżdżek jest ośrodkiem

kierującym ruchami

,

koordynuje je

, a także wpływa na

postawę

.

Kieruje też

ruchami gałek ocznych

.

Od sprawności móżdżku zależy zdolność

utrzymywania równowagi

.

Móżdżek ma ścisłe fizjologiczne powiązania ze zmysłem równowagi
zlokalizowanym w uchu wewnętrznym.

Móżdżek również

programuje motorykę

: inicjuje, koordynuje i zakańcza

ruchy celowe.

Reguluje też siłę skurczu mięśni

szkieletowych.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Międzymózgowie

Na podstawie mózgu widoczny jest fragment

międzymózgowia

.

Jego dolna, podstawna część to

podwzgórze

- struktura kontrolująca

czynności wegetatywne organizmu, takie jak pobieranie pokarmu, wody,
termoregulacja.

Podwzgórze wpływa na bieżącą czynność układu krążenia.
Kontroluje i reguluje funkcje płciowe, ma wpływ na sen.
Jest też miejscem powstawania napędów, które pobudzają do zachowań
zgodnych z bieżącymi potrzebami ustroju.
W tym zakresie jest fizjologicznie sprzężone z układem limbicznym,
bowiem właśnie w podwzgórzu rodzą się podstawy zachowań tworzących
reakcję alarmową.

W podwzgórzu wytwarzane są neurohormony, regulujące hormonalną
czynność przysadki.
Ich produkcja jest ściśle powiązana ze stanem hormonalnym ustroju
i aktywność podwzgórza wpływa na homeostazę hormonalną.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

W skład

międzymózgowia

wchodzą także :

-

wzgórze

z ponad 100 jądrami,

- pasma wzrokowe,

- ciało kolankowate

-

szyszynka

.

Jądra wzgórza są stacjami przekaźnikowymi bodźców płynących z różnych
struktur mózgowia. Najważniejsze z nich to jądra asocjacyjne, które
czynnościowo są sprzężone z korą mózgową w zakresie integracji pobudzeń
czuciowych, płynących z rdzenia kręgowego.
Aktywność jąder wzgórza ma także wpływ na nastroje i samopoczucie.

Szyszynka jest narządem międzymózgowia, której funkcja nie została
do końca wyjaśniona. Prawdopodobnie hamuje czynność gruczołów
płciowych aż do okresu dojrzewania, ma także wpływ na dobową
chronobiologię - na rytm dobowy (dzień-noc) człowieka.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Śródmózgowie

Śródmózgowie

jest krótkim

odcinkiem pnia mózgu
utworzonym przez
parzyste grube pasma istoty
białej, zwane konarami mózgu,
które biegną do półkul mózgu.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Most

Śródmózgowie przechodzi w

most

,

w skład którego wchodzą zarówno
"białe" włókna nerwowe, jak i istota
szara, którą tworzą skupiska neuronów.
Most jest uwypukleniem ku podstawie
pnia mózgu z charakterystycznym
zagłębieniem w środku.
Ma pofałdowaną powierzchnię, przechodzącą
z boku w grube konary móżdżku. Znajdują się w nim, tak jak
w śródmózgowiu, jądra nerwów czaszkowych, m.in. nerwu trójdzielnego
i twarzowego.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Twór siatkowaty

Zajmuje część wnętrza mostu struktura bardzo ważna dla całego
ośrodkowego układu nerwowego. Jest to tzw.

twór siatkowaty

.

W jego skład wchodzą liczne neurony, tworzące skupiska zwane

jądrami tworu siatkowatego

oraz włókna nerwowe przebiegające

w różnych kierunkach ku poszczególnym częściom mózgowia.

W tworze siatkowatym zbiegają się drogi doprowadzające pobudzenia
powstałe we wszystkich narządach zmysłu, w tym płynące z rdzenia
kręgowego oraz pochodzące z jąder podkorowych.
Część zstępująca tworu siatkowatego sprawuje nadzór nad czynnością
rdzenia kręgowego, wpływając na stan napięcia mięśni szkieletowych.

Twór siatkowaty ma zasadniczy udział w regulacji zjawisk związanych
z czuwaniem i snem, aktywując fazę czuwania.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Rdzeń przedłużony

Ostatnią (najstarszą) strukturą mózgowia, stanowiącą rodzaj łącznika
mózgu z położonym pozaczaszkowo rdzeniem kręgowym, jest rdzeń
przedłużony, zwany inaczej

opuszką

.

Rdzeń przedłużony zawiera istotę szarą i białą, jednak ich rozmieszczenie
jest odmienne niż w mózgu: na zewnątrz jest istota biała, wewnątrz - szara.
Istotę białą tworzą liczne drogi nerwowe, spośród których wyróżniają się

piramidy

, które są utworzone przez drogi rdzeniowo-korowe.

W rdzeniu przedłużonym, a dokładniej w tworze siatkowatym rdzenia,
znajdują się

centra kontrolujące podstawowe funkcje narządów wewnętrznych

.

Są tam zlokalizowane

ośrodki oddychania

,

naczynioruchowe i sercowe

,

wreszcie -

ośrodki związane z czynnością przewodu pokarmowego

.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

W układzie nerwowym wyróżnia się też część, która zawiaduje
czynnościami narządów wewnętrznych.

Jest to tzw.

autonomiczny układ nerwowy

, który z kolei ma

bezpośrednie powiązania z układem dokrewnym.

Układ autonomiczny również ma swoją część centralną i obwodową.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Autonomiczny (wegetatywny) układ nerwowy

kieruje ważnymi

dla życia
procesami fizjologicznymi (oddychanie, krążenie krwi,
trawienie, metabolizm, rozmnażanie, wydzielanie gruczołowe,
itp.

Czynności tej części układu nerwowego nie są uświadamiane
i przebiegają niezależnie od naszej woli.

Efektorami AUN sa:
- mięśnie gładkie ścian naczyń krwionośnych
- mięśnie gładkie ścian narządów wewnętrznych
- mięsień sercowy
- gruczoły wydzielania wewnętrznego i zewnętrznego

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Autonomiczny układ nerwowy dzieli się na 2 części:
- sympatyczną czyli współczulną
- parasympatyczną czyli przywspółczulną

Część przywspółczulna

ma ośrodki w pniu mózgu i w części

krzyżowej rdzenia kręgowego. Największym nerwem
parasympatycznym jest nerw błędny unerwiający wszystkie
narządy klatki piersiowej i większość narządów jamy brzusznej.

Część współczulna

ma ośrodki w segmentach piersiowych

rdzenia kręgowego oraz w segmentach lędźwiowych L1-L3
oraz tworzy pień współczulny. Najważniejszym nerwem
współczulnym jest nerw trzewny.
Włókna nerwowe części współczulnej tworzą sploty nerwowe w
ścianach narządów (splot nerkowy, trzewny, sercowy) oraz w
jamach ciała (splot słoneczny)

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Tomasz Magoń Fizjologia WSIiZ Rzeszów 2006

Mózg. Łuk odruchowy.

Układ współczulny

Układ

przywspółczulny

Oko

Rozszerza źrenicę

Zwęża źrenicę

Serce

Przyspiesza

częstość i zwiększa

siłę skurczu

Zwalnia częstość

Oskrzela

Rozszerza

Zwęża

Naczynia

Zwęża

Rozszerza

Żołądek

Zwalnia

perystaltykę

Przyspiesza

perystaltykę

Jelito

Zwalnia

perystaltykę

Przyspiesza

perystaltykę

Gruczoły potowe

Pobudza

wydzielanie potu

Hamuje

wydzielanie potu

Gruczoły ślinowe

Pobudza

wydzielanie gęstej

śliny

Pobudza

wydzielanie

wodnistej sliny