PÓŁKULE MÓZGU
W obrębie półkul możemy wyróżnić brzegi, powierzchnie i bieguny
Bieguny: do przodu wystaje najbardziej biegun czołowy, do boku biegun skroniowy, do tyłu biegun potyliczny.
Powierzchnie: górno - boczna wypukła, po stronie przeciwległej przyśrodkowa, od dołu dolna.
Brzegi: górny, dolny, przyśrodkowy.
Część bruzd jest identyczna lub podobna u każdego człowieka a część nie.
Wyróżniamy w korze mózgowej bruzdy:
I - rzędowe pojawiające się najwcześniej, są najbardziej stałe,
II - rzędowe bardzo się różniące u różnych osób,
III - rzędowe różniące się u różnych osób w taki sposób, jak linie papilarne.
Bruzdy I - rzędowe to bruzda środkowa (sulcus centralis) i bruzda boczna (sulcus lateralis).
Wyznaczają one części kory mózgowej nazywane płatami:
do przodu od bruzdy środkowej leży płat czołowy
do tyłu od bruzdy środkowej jest płat ciemieniowy
do dołu od bruzdy bocznej leży płat skroniowy
do tyłu od bruzdy ciemieniowo - potylicznej wyróżnia się płat potyliczny który z kolei od dołu jest ograniczony bruzdą ostrogową. Płat ten wyznaczono linią umowną pomiędzy dwoma punktami: na brzegu dolnym wcięciem przedpotylicznym, na brzegu górnym górnym zakończeniem bruzdy ciemieniowo - potylicznej.
Piątym płatem jest wyspa będąca częścią płaszcza ukazuje się po odsunięciu wieczek: ciemieniowego i skroniowego. Wyróżniamy na niej również bruzdy: długą i zakręty: krótki i długi.
Szóstym płatem jest płat limbiczny zaliczany do węchomózgowia tworzący coś w rodzaju pierścienia wokół ciała modzelowatego i kresomózgowia nieparzystego. Utworzony jest przez zakręt obręczy i zakręt hipokampa w kształcie podkowy, oraz drobniejsze twory położone przy przejściu zakrętu obręczy w zakręt hipokampa: zakręt zębaty, zakręt tasiemeczkowy, zakręt Andrzeja Retziusa oraz nawleczka szara - błonka pokrywająca spoidło wielkie = ciało modzelowate.
Bruzdy II - rzędowe
W obrębie płata czołowego:
Bruzda przedśrodkowa ograniczająca zakręt przedśrodkowy leżący między bruzdą środkową i bruzdą przedśrodkową.
Do przodu od niej leżą bruzda czołowa górna i bruzda czołowa dolna, miedzy którymi są zakręty czołowe. Ku górze od bruzdy czołowej górnej jest zakręt czołowy górny (superior frontal gyrus), pomiędzy bruzdą czołową górną i bruzdą czołową dolną zakręt czołowy środkowy, poniżej bruzdy czołowej dolnej zakręt czołowy dolny (inferior frontal gyrus).
W obrębie zakrętu czołowego dolnego wyróżniamy 3 części wyznaczone przez gałęzie bruzdy bocznej, w obrębie której można wyróżnić jedną krótką część wspólną, oraz 3 gałęzie: przednią, wstępującą i tylną - najdłuższą, mówiąc o bruździe bocznej mamy przede wszystkim na myśli gałąź tylną. Gałęzie wstępująca i przednia dzielą zakręt czołowy dolny na 3 części: do przodu od gałęzi przedniej jest część oczodołowa = część wzrokowa, pomiędzy gałęzią przednią a wstępującą jest część trójkątna (triangular), do tyłu od gałęzi wstępującej część wieczkowa.
Od strony przyśrodkowej powierzchni półkuli jest dosyć duży zakręt czołowy górny, schodzi aż do bruzdy obręczy kończącej się gałęzią brzeżną bruzdy obręczy, ogranicza ona od dołu zakręt obręczy. Zakręty oczodołowe znajdują się na powierzchni dolnej płata czołowego.
W obrębie płata ciemieniowego:
Bruzda zaśrodkowa równoległa do bruzdy środkowej, ogranicza od tyłu zakręt zaśrodkowy.
Bruzda śródciemieniowa rozdzielająca płacik ciemieniowy górny i płacik ciemieniowy dolny.
W obrębie płata potylicznego na powierzchni górno - bocznej są zmienne bruzdy III - rzędowe.
W obrębie płata skroniowego:
Równoległe do bruzdy bocznej bruzda skroniowa górna, oraz położona poniżej bruzda skroniowa dolna.
Pomiędzy bruzdą boczną (gałęzią tylną) i bruzdy skroniową górną jest zakręt skroniowy górny (superior temporal gyrus). Pomiędzy bruzdą skroniową górną a bruzdą skroniową dolną jest zakręt skroniowy środkowy, poniżej bruzdy skroniowej dolnej jest zakręt skroniowy dolny.
Zakręty w obrębie płata ciemieniowego mające związek z bruzdami w obrębie płata skroniowego: Na zakończeniu gałęzi tylnej bruzdy bocznej jest zakręt nadbrzeżny (supramarginal gyrus) okalający je. Poniżej jest zakończenie bruzdy skroniowej górnej - wokół niej zawija się zakręt kątowy (angular gyrus). W obrębie środkowej części zakrętu skroniowego górnego poniżej gałęzi tylnej bruzdy bocznej, znajdują się zakręty poprzeczne Heschla, w których występuje ośrodek korowy słuchu.
Na powierzchni przyśrodkowej poniżej zakrętu czołowego górnego jest zakręt obręczy oddzielony od góry bruzdą obręczy. Do tyłu od zakrętu czołowego górnego znajduje się płacik okołośrodkowy obejmujący nieco kory do przodu i do tyłu od bruzdy środkowej. Jego część przednia odpowiada od strony górno - bocznej zakrętowi przedśrodkowemu a tylna zaśrodkowemu.
Pomiędzy gałęzią brzeżną bruzdy obręczy a bruzdą ciemieniowo - potyliczną można wyróżnić przedklinek, za nim jest trójkątny klinek (klineus) pomiędzy bruzdą ciemieniowo - potyliczną od przodu a bruzdą ostrogową od tyłu/dołu.
Powierzchnią dolna. Bruzda poboczna (collateral sulcus) ma kształt rozciągniętej litery S patrząc od dołu, oddziela od siebie zakręt potyliczno - skroniowy boczny od zakrętu potyliczno - skroniowego przyśrodkowego (znajdującego się pomiędzy bruzdą ostrogową a bruzdą poboczną). Zakręt potyliczno - skroniowy przyśrodkowy przechodzi ku przodowi w zakręt hipokampa, który kończy się uncusem.
Węchomózgowie znajduje się na powierzchni półkuli mózgu, dzielimy je na część obwodową i część ośrodkową. Jest jedną z najstarszych części kory mózgowej, należy do paleocortex. u człowieka ulega degradacji, w porównaniu do innych organizmów.
Składa się z: opuszki węchowej (olfactory bulb) - gdzie przez otworki sitowe kości sitowej przechodziły nerwy węchowe, pasma węchowego (olfactory tract) i trójkąta węchowego (olfacotry trigon) ograniczonego od strony przyśrodkowej prążkiem węchowym przyśrodkowym, zaś od strony bocznej prążkiem węchowym bocznym. Ostatnia część to istota dziurkowana przednia do tyłu od trójkąta węchowego.
Prążki węchowe biegną dalej: prążek węchowy przyśrodkowy do przeciwległej półkuli, gdzie kończy się w istocie dziurkowanej przedniej, prążek węchowy boczny kieruje się do płata skroniowego tej samej półkuli i kończy się w obrębie ciała migdałowatego.
Do układu brzeżnego zaliczamy nie tylko węchomózgowie, lecz również: wyspę, ciało migdałowate, przegrodę przezroczystą i sklepienie. Odgrywa on rolę koordynującą pomiędzy czynnościami układu somatycznego i autonomicznego, w powstawaniu stanów emocjonalnych (wola czyli napęd do podjęcia działania oraz samopoczucie - "Każdy na pewno zauważył, że w różnych dniach może mieć różny napęd do podjęcia działania i nieraz ta świadomość tego napędu , jego działanie czy jego występowanie w ogóle jest podstawą naszych czynności życiowych, nieraz jest tak, że trzeba się bardzo długo wahać zanim ten napęd wystąpi a jak zacznie już coś robić to już mu wychodzi to dosyć sprawnie.").
Ośrodki ruchowe są połączone z płatem czołowym, a konkretnie zakrętem przedśrodkowym. W obrębie tego zakrętu wstępują ośrodki ruchowe somatyczne zależne od naszej woli związane z układem piramidowym. Mają u każdego takie samo rozmieszczenie: kończyny dolne mają ośrodki położone wyżej, im część ciała leży bliżej głowy, tym ośrodki położone są coraz niżej. ("Człowieczek ruchowy"). Rozmieszczenie rozpoczyna się od przedniej części płacika okołośrodkowego, w jego części najwyższej są ośrodki dla stopy, niżej dla goleni, w okolicy brzegu górnego dla kolana i uda, następnie dla tułowia, kończyny górnej i głowy.
Największą reprezentację ruchową mają: kończyna górna i głowa, szczególnie palce i kciuk oraz usta, język, krtań, tj narządy związane z precyzyjnymi czynnościami. "Zastanawiano się dlaczego człowiek może mówić, a małpy człekokształtne mające budowę krtani podobną do człowieka już nie mogą. Początkowo myślano, iż powodem jest to że kość gnykowa jest położona niżej niż u człowieka. Okazało się to nieprawdą, gdyż ta krtań również mogłaby produkować dźwięki, z których mogłaby powstawać mowa, różnica tkwi w obrębie ośrodków ruchowych w obrębie kory mózgowej - zwierzęta mają inaczej zbudowane ośrodki i nie pozwalają im na wyartykułowanie dźwięków."
Drogi ruchowe prowadzą z zakrętu przedśrodkowego włókna poprzez półkulę mózgową do niższych części mózgowia - pnia mózgu, następnie rdzenia kręgowego, gdzie aksony przełączają się na następną komórkę nerwową. W obrębie rdzenia kręgowego drogi rozdzielają się na drogę piramidową boczną i przednią.
Poza ośrodkami ruchowymi w obrębie zakrętu przedśrodkowego również możemy wyróżnić korowe ośrodki układu pozapiramidowego położone do przodu od zakrętu przedśrodkowego. Obejmują one:
część tylną zakrętu czołowego górnego - ośrodki układu pozapiramidowego odpowiedzialne za złożone ruchy tułowia obejmujące wiele grup mięśni działających synergistycznie lub antagonistycznie, np podczas tańca lub gry w tenisa gry konieczne są nagłe zwroty, uważamy że koordynacją tych złożonych ruchów zajmuje się ten obszar.
część tylną zakrętu czołowego środkowego - ośrodek koordynacji ruchów głowy i gałek ocznych - głowę możemy mieć nieruchomo, zaś położenie gałek ocznych możemy zmieniać lub ruch głowy może być inny, a ruch gałek ocznych inny - jest to skomplikowane i potrzebny ejst specjalny ośrodek dla tej koordynacji.
część tylną zakrętu czołowego dolnego - część wieczkową - ośrodek korowy mowy Brocka. W razie jego uszkodzenia powstają zaburzenia mowy: mowa jest zniekształcona, niezrozumiała, wydawane są nieraz nieartykułowane dźwięki. Człowiek wie, co chce powiedzieć, może to napisać, słyszy i rozumie co się do niego mówi, oraz czyta ze zrozumieniem, natomiast sam nie jest w stanie wypowiedzieć myśli, które chce.
Ośrodki czuciowe związane są zakrętem zaśrodkowym.
Ośrodki czuciowe znajdują się też w następujących miejscach:
Zakręt nadbrzeżny - czuciowy ośrodek mowy Wernicke'go (ośrodek słuchowy mowy), leży nieco poniżej w stronę zakrętu skroniowego górnego. Jeżeli ośrodek ulegnie zniszczeniu, człowiek nie rozumie słyszanej mowy, ale może powiedzieć co chce, czytac i pisać
Zakręt kątowy - ośrodek pamięci znaków pisarskich (ośrodek wzrokowy mowy), jego uszkodzenie powoduje powstanie zespołu Gerstmanna tzn. brak rozumienia pisma a także przy pełnym zespole trudności z rozpoznaniem prawej i lewej strony ciała, nie może nazwać i rozpoznać palców u rąk, nie można pisać lub przepisywać, występują trudności z liczeniem - dyskalkulia.
W obrębie płata czołowego, w środkowej i tylnej części zakrętu czołowego górnego położony jest ośrodek pamięci pisania znaków pisarskich. Nie można pisać w razie uszkodzenia, ale rozumie się pismo, można czytać i mówić.
W okolicy bruzdy ostrogowej (calcarine sulcus) leży ośrodek korowy wzroku.
W okolicy zakrętu skroniowego górnego, gdzie występują zakręty poprzeczne Heschla znajduje się ośrodek korowy słuchu.
Bodźce czuciowe biegną z obwodu i poprzez tzw. drogi wstępujące kierują się do kory czuciowej w obrębie zakrętu zaśrodkowego. ("Człowieczek czuciowy"). Według większości opisów podręcznikowych najniżej położone są ośrodki dla narządów płciowych zewnętrznych. Dużą reprezentację mają: ręka, a przede wszystkim kciuk, oraz w obrębie głowy usta i język. Dzięki temu możemy wyczuć za pomocą dłoni powierzchnię znacznie lepiej niż za pomocą innych części ciała. Wyróżniamy 2 rodzaje czucia: powierzchowne i głębokie. Posiadają one różne receptory w obrębie skóry i części położonych pod skórą takich jak ścięgna, mięśnie i powięzie, natomiast jeśli chodzi o ośrodki korowe to ośrodki zarówno czucia powierzchownego jak i głębokiego są położone w zakręcie zaśrodkowym , który odbiera i analizuje oba rodzaje czucia. Z częścią czuciową układu nerwowego związane jest wzgórze: jądro brzuszne tylno - boczne jest związane z przekazywaniem bodźców czuciowych do kory, z głowy bodźce czuciowe są przekazywane poprzez jądro brzuszne tylno - przyśrodkowe.
Całą korę mózgową podzielono na pola Brodmanna = pola cytoarchitektoniczne, których jest 49. Charakteryzują się tym, ze struktury komórek i czynności są takie same w obrębie pola.
W obrębie zakrętu przedśrodkowego jest pole Brodmanna nr 4 - ośrodki ruchowe, somatyczne. Ośrodki czuciowe w zakręcie zaśrodkowym odpowiadają polom Brodmanna 1, 2 i 3.
Korowy ośrodek wzroku w okolicy bruzdy ostrogowej odpowiada polu Brodmanna 17.
Co znajduje się w środku kresomózgowia?
Z zewnątrz jest istota szara zbudowana z ciał komórek nerwowych. Wewnątrz znajduje się istota biała zbudowana z aksonów, tworzy drogi nerwowe. W obrębie istoty białej są zawieszone zgrupowania istoty szarej nazywane jądrami. Skupienia ciał komórek nerwowych na zewnątrz OUN są nazywane zwojami.
Od góry leży jest jądro ogoniaste stanowiące dolno - boczne ograniczenie komory bocznej. Poniżej jego jest skorupa, gałka blada, na zewnątrz od skorupy jest przedmurze (claustrum) - wąskie zgrupowanie istoty szarej położone pomiędzy skorupą a korą wyspy. Skorupa i gałka blada tworzą jądro soczewkowate. Niżej znajduje się ciało migdałowate w okolicy rogu dolnego komory bocznej.
Jądro ogoniaste ma kształt maczugi zagiętej do dołu i do tyłu, można wyróżnić w nim: głowę leżącą najbardziej do przodu, trzon i ogon - część najwęższą leżącą do tyłu i do dołu wokół jądra soczewkowatego składającego się ze skorupy i gałki bladej.
Głowa i trzon jądra ogoniastego: można wyróżnić powierzchnię przyśrodkową = powierzchnię komorową stykającą się z komorą boczną i powierzchnię boczną = powierzchnię torebkową stykającą się z torebką wewnętrzną. Jądro ogoniaste tworząc dolno - boczną ścianę komory bocznej zawija się wokół jądra soczewkowatego w taki sposób, że wchodzi w okolice rogu dolnego komory bocznej. Można wyróżnić blaszkę rdzenną boczną oddzielającą skorupę od gałki bladej i blaszkę rdzenną przyśrodkową pomiędzy częścią przyśrodkową i boczną w obrębie gałki bladej. Jądro ogoniaste i skorupa tworzą prążkowie. Jeżeli do tego dodamy gałkę bladą, powstanie ciało prążkowane. Bocznie leży przedmurze.
Jeżeli pod uwagę weźmiemy rozwój kory i istoty szarej, możemy wyróżnić nową korę (neopalium) i starą korę (paleopalium i archipalium). Prawie cała półkula mózgu łącznie z wyspą jest utworzona jest z neopalium, jednak nawleczka szara, część hipokampa, sklepienie w okolicy spoidła wielkiego to archipalium, paleopalium jest w części dolnej - ciało migdałowate.
Ciało migdałowate znajduje się nieco do przodu od zakończenia ogona jądra ogoniastego i poniżej jądra soczewkowatego, pomiędzy korą a rogiem dolnym = skroniowym komory bocznej.
Można w nim wyróżnić jądro podstawne z częścią przyśrodkową i boczną, jądro boczne, jądro środkowe i jądro korowe.
Dochodzi do niego prążek węchowy boczny rozpoczynający się w obrębie trójkąta węchowego. Ciało migdałowate ma silne połączenie z podwzgórzem. Drażnienie jego powoduje reakcje agresywne o charakterze obronnym: zmniejszone wydzielanie śliny, rozszerzenie źrenic wzrost ciśnienia tętniczego, przyspieszenie czynności serca, uczucie wzrastającego napięcia i silnej agresji. "Badania doświadczalne udowodniły, że w obrębie tych jąder znajduje się najliczniejsze skupienie receptorów opiatowych". Jeżeli jądra ciała migdałowatego ulegną uszkodzeniu, to człowiek nie będzie wykazywał agresywnych zachowań, przykładem tego jest doświadczenie na małpach. "Małpy panicznie boją się węży, wykazują wobec nich agresywne zachowania obronne, przy uszkodzeniu ciała migdałowatego nie wykazują cech agresji w takiej sytuacji."
Istota biała.
Wyróżniamy w niej włókna kojarzeniowe, spoidłowe i rzutowe.
Włókna kojarzeniowe, np pęczek podłużny górny i pęczek łukowaty łączą różne ośrodki korowe w obrębie tej samej półkuli. Mogą łączyć poszczególne zakręty ze sobą, ale też poszczególne ośrodki w poszczególnych płatach w obrębie jednej półkuli. Najbardziej znanymi są: pęczek podłużny górny, pęczek podłużny dolny, pęczek haczykowaty, obręcz - włókna podążające w okolice bruzdy i zakrętu obręczy. Część włókien zaliczamy do pęczka dolnego czołowego i pęczka górnego czołowego.
Włókna spoidłowe (commissural fibers) łączą ośrodki dwóch różnych półkul wytwarzając spoidła.
Spoidło wielkie = ciało modzelowate (corpus callosum). W jego obrębie najbardziej z przodu jest dziób, przechodzi on w blaszkę graniczną, kolano, trzon i płat. Jegó włókna mogą tworzyć: kleszcze mniejsze związane z płatem czołowym i kleszcze większe związane z płatem potylicznym.
Spoidło przednie z tyłu blaszki krańcowej.
Spoidło tylne = spoidło nadwzgórzowe.
Spoidło uzdeczek.
Spoidło sklepienia powyżej słupów sklepienia
Spoidło nadwzrokowe przebiegające w obrębie skrzyżowania wzrokowego zespalające ciało prążkowane i jądra mostu.
Włókna rzutowe łącza korę mózgową z niższymi piętrami w obrębie półkuli mózgowej i dalej z ośrodkami w obrębie pnia mózgu.
W obrębie włókien rzutowych można wyróżnić włókna wstępujące - czuciowe łączące ośrodki położone niżej z ośrodkami korowymi i włókna zstępujące - ruchowe łączą ośrodki korowe z ośrodkami położonymi niżej.
Rozpoczynają się lub kończą w korze mózgowej. Przebiegają do dołu krzyżując ciało modzelowate i wchodzą do pnia mózgu do śródmózgowia. Włókna rzutowe tworzą w obrębie półkul wieniec promienisty (corona radiata), poniżej tworzą torebkę wewnętrzną. Wyróżnia się w niej odnogę przednią, kolano i odnogę tylną, oraz część zasoczewkową między tylną częścią jądra soczewkowatego a ogonem jądra ogoniastego, oraz podsoczewkową pomiędzy dolną powierzchnia jądra soczewkowatego a powyżej zakręcającego do przodu ogona jądra ogoniastego. W części podsoczewkowej mogą również przebiegać włókna drogi słuchowej i wzrokowej - tworzą promienistość słuchową i promienistość wzrokową. W odnodze przedniej torebki wewnętrznej znajduje się jądro (????może przykomorowe, a może nie????) które przylega do gałki bladej, może ono pośredniczyć pomiędzy gałką bladą a tworem siatkowatym i ono topograficznie położone jest w okolicy grzbietowej podwzgórza.
Twór siatkowaty ciągnie się wzdłuż kanału środkowego przez cały pień mózgu zaczynając od śródmózgowia. Przez torebkę wewnętrzną przechodzą włókna rzutowe: w obrębie kolana przebiegają włókna mające związek z nerwami czaszkowymi, przez odnogę tylną przechodzą włókna związane z nerwami rdzeniowymi. Jeżeli tutaj nastąpi np. wylew krwawy i uszkodzenie włókien, ma ono poważny i szeroki charakter, może wystąpić paraliż całej połowy ciała.
Wyróżnia się jeszcze torebkę zewnętrzną pomiędzy skorupą a przedmurzem i torebkę ostatnią pomiędzy przedmurzem a korą wyspy. Są one tworzone przez włókna kojarzeniowe.
ODTĄD JEST TAK NAPRAWDĘ WYKŁAD 3, ALE ZE WZGLĘDU NA KONTYNUACJĘ TEMATU JEST JAK JEST I TA CZĘŚĆ NALEŻY DO WYKŁADU 2.
Komora boczna:
- część środkowa
- róg czołowy (róg przedni)
- róg skroniowy (róg dolny)
- róg potyliczny (róg tylny)
Występuje w każdej z półkul, każda komora boczna łączy się z nieparzystą komorą trzecią poprzez otwór międzykomorowy = otwór Monro. Ciecz dalej przepływa przez wodociąg śródmózgowia (wodociąg mózgu) do komory czwartej, stąd do przestrzeni podpajęczynówkowej i kanału rdzenia.
Ograniczenia części komory bocznej:
Róg przedni jest ograniczony przez promienistość ciała modzelowatego, ścianę dolno - boczną tworzy głowa jądra ogoniastego. Od strony przyśrodkowej jest blaszka przegrody przezroczystej, jest ona rozpostarta pomiędzy spoidłem wielkim a sklepieniem. Występują 2 blaszki przegrody przezroczystej dla każdej półkuli, pomiędzy nimi powinna być niewielka szczelina.
Część środkowa jest ograniczona od strony dolno - przyśrodkowej przez trzon jądra ogoniastego i powierzchnię górną wzgórza, pozostałe ograniczenia tworzy promienistość ciała modzelowatego. W ścianie dolnej, gdzie występuje trzon jądra ogoniastego i górna powierzchnia wzgórza wyróżniamy prążek krańcowy zespalający ciało modzelowate z podwzgórzem. Przebiega tam mała żyła wzgórzowo - prążkowiowa. Przyśrodkowo od prążka krańcowego znajduje się blaszka przytwierdzona - równa, gładka powierzchnia grubości ok 5 mm, do niej przyczepia się splot naczyniówkowy komory bocznej (jest najbardziej rozwinięty splotem naczyniówkowym - przede wszystkim w komorach bocznych produkowany jest płyn mózgowo - rdzeniowy mający podobny skład do surowicy) zbudowany z naczyń krwionośnych włosowatych pokrytych nabłonkiem wyściółki. Ściana dolna zbudowana jest z trzonu jądra ogoniastego i powierzchni górnej wzgórza, między nimi jest prążek krańcowy. Od strony przyśrodkowej prążka krańcowego jest zgromadzenie cienkiej warstwy istoty białej tworzące blaszkę przytwierdzoną, do której przyczepia się splot naczyniówkowy.
Róg skroniowy rozpoczyna się w miejscu połączenia części środkowej z rogiem tylnym, w sposób haczykowaty wnika do płata skroniowego. Ograniczenia: głównie przez promienistość ciała modzelowatego, ścianę dolno - przyśrodkową ogranicza ogon jądra ogoniastego, prążek krańcowy i splot naczyniówkowy. W ścianie dolnej znajduje się trójkąt poboczny - gładka powierzchnia, poniżej i bardziej do przodu znajduje się wyniosłość poboczna wytworzona przez wpuklenie się bruzdy pobocznej przebiegającej na powierzchni podstawnej mózgowia. W rogu skroniowym przy przejściu ściany dolnej w ścianę przyśrodkową znajduje się hipokamp utworzony wpukleniem się bruzdy hipokampa. Zawinięcie bruzdy kończy się stopą hipokampa, na niej są szpony hipokampa. Dochodzi do niego strzępek hipokampa, który jest zakończeniem odnogi sklepienia.
Róg tylny = róg potyliczny. W ścianie przyśrodkowej są: opuszka rogu potylicznego i ostroga ptasia spowodowane przez wpuklenie się bruzd, które się znajdują na powierzchni przyśrodkowej płata skroniowego. Powyżej jest opuszka rogu potylicznego - wpuklenie się bruzdy ciemieniowo - potylicznej, poniżej jest ostroga ptasia mająca kształt bardziej poziomy, jest spowodowana wpukleniem się bruzdy ostrogowej.
Hipokamp: przypomina łapę lwa, z przodu znajdują się szpony hipokampa. Do hipokampa wnikają strzępki hipokampa, które są częścią sklepienia. Są zbudowane z istoty białej.
Jest zbudowany z istoty szarej, wpukla się tam kora znajdująca się wokół bruzdy hipokampa przy pomocy podwójnego zawinięcia.
Hipokamp należy do archicortex, jest częścią węchomózgowia i układu limbicznego = układu brzeżnego. Jest tam struktura trudna do zobaczenia: zakręt zębaty ukryty pomiędzy hipokampem a płatem limbicznym. Powinny w tamtej okolicy znajdować się jeszcze zakręty: tasiemeczkowy i Andrzeja Retziusa.
Sklepienie (znajdują się w nim włókna kojarzeniowe) rozpoczyna się w ciałach suteczkowatych, tworzy kolumny = słupy przechodzące w trzon sklepienia, które zaczyna się następnie rozjeżdżać tworząc odnogi, które zakręcają tworząc strzępki hipokampa.
W okolicy trzonu sklepienia, gdzie powstają odnogi przebiegają poprzecznie włókna łączące , które tworzą sklepienie pomiędzy dwiema odnogami.
Włókna spoidłowe: największą strukturą utworzoną przez nie jest spoidło wielkie, w którym można wyróżnić: dziób, kolano, trzon i płat.
Od ciała modzelowatego (w którym znajduje się istota biała) odchodzi promienistość ciała modzelowatego do kory poszczególnych płatów. Największa liczba włókien podąża w kierunku płata potylicznego - nazywamy te włókna kleszczami większymi, zaś w kierunku płata czołowego włókna te tworzą kleszcze mniejsze.
wykład 2 z OUN - 11 kwietnia 2012 - KRESOMÓZGOWIE
6