Kresomózgowie

Określany jako półkule mózgu, pofałdowane, posiada bieguny czołowy, skroniowy, potyliczny, oraz powierzchnie górno - boczną, przyśrodkową i dolną

W budowie mózgowia można wyróżnić płat czołowy, ciemieniowy, potyliczny oraz skroniowy, każdy z płatów dodatkowo „zdobią” zakręty i bruzdy

1. płat czołowy

- bruzda środkowa (Rolanda)

- bruzda boczna (Sylwiusza)

- bruzda przedśrodkowa

- zakręt przedśrodkowy

- zakręt czołowy górny, środkowy, dolny

- płacik okołośrodkowy

- bruzda obręczy

- zakręt obręczy

- zakręt przykrańcowy

- zakręt prosty

- zakręty oczodołowe - zespół płata czołowego

2. płat ciemieniowy

- zakręt zarodkowy

- bruzda zaśrodkowa

- płacik ciemieniowy górny i dolny

- bruzda śródciemieniowa

- zakręt nadbrzeżny i kątowy

- bruzda ciemieniowo potyliczna

- przedklinek

- bruzda ostrogowa

3. płat potyliczny - ciężko wyodrębnić zakręty i bruzdy

- bruzda potliczna górna i dolna

- zakręt potyliczny górny, środkowy i dolny

- klinek

- bruzda ostrogowa - korowa reprezentacja wzroku,

jej uszkodzenie - brak rozumienia widzianych rzeczy

4. płat skroniowy

- zakręt skroniowy górny, środkowy, dolny

- bruzda skroniowa górna i dolna

- zakręt przyhipokampowy i hak zakrętu przyhipokampowego

- bruzda hipokampowa

- płat limbiczny

- zakręt potyliczno skroniowy górny i dolny

- bruzda poboczna

5. wyspa - leży wgłębi bruzdy bocznej (Sylwiusza)

- zakręty krótkie

- zakręty długie

- bruzda środkowa wyspy

- bruzda okalająca

Kora mózgu składa się z perykarionów, 90% - kora nowa, 10% kora filogenetycznie starsza - układ limbiczny i węchowy; okolice kory do której dochodzą włókna czuciowe, wzrokowe i słuchowe, lub wychodzą ruchowe, nazywamy polami projekcyjnymi kory mózgu - 20%. Kora dawna - węch, kora stara - układ limbiczny

• Kora ruchowa - zakręt przedśrodkowy, część przednia płacika okołośrodkowego, tył zakrętów czołowych górnego, środkowego i dolnego

• Kora czuciowa - zakręt zarodkowy, tylna część płacika okołośrodkowego, dolna część zakrętu zarodkowego, część płacika ciemieniowego górnego

• Kora słuchowa - zakręt skroniowy górny

• Kora wzrokowa - przyśrodkowa część płata potylicznego, ściana górna i dolna bruzdy ostrygowej

• Kora węchowa - kora stara, najstarsza filogenetycznie, głównie w płacie skroniowym w części przyśrodkowo podstawnej, płat limbiczny, zakręt przyhipokampowy

Dominacja półkulowa - u europejczyków lewa, lewa płk - mowa, liczenie, czucie, interpretacja bólu,

Prawa - wyobraźnia przestrzenna, postrzeganie trójwymiarowe, wyobraźnia niewerbalna

Hipokamp - górna i wewnętrzna część zakrętu przyhipokampowego, w haku zakrętu przyhipokampowego znajduje się jądro migdałowate, dalej od niego w stronę tylną biegnie stopa hipokampa, na górnym brzegu, znajduję się zakręt zębaty, hipokamp odpowiada za zapamiętywanie, dokładnie za przenoszenie pamięci krótkotrwałej do tymczasowej, jego uszkodzenie prowadzi do zaburzeń pamięci, składa się z kory starszej

Sklepienie - jest główną drogą przenoszenia informacji między hipokampem, a resztą mózgowia, rozpoczyna się strzępkiem hipokampa, biegnie w górę, do tyłu i przyśrodkowo, aż zakręca tworząc sklepienie, składa się ze odnogi, trzonu i słupów sklepienia, słupy sklepienia łączą się z ciałem sutkowatym

Struktury podkorowe - pozapiramidowe

Struktury pozapiramidowe bierze udział w wykonywaniu przez organizm czynności ruchowej, przejmuje i automatyzuje czynności, jest więc układem wspomagającym, odciążającym nas od skupiania się nad codziennymi czynnościami, współdziała w wyzwalaniu ruchów dowolnych i regulowaniu napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych.

We wnętrzu półkul znajdują się struktury należące do jąder podstawy - istota szara we wnętrzu mózgu -

ciało prążkowane(cz. ukł. limbicznego), ciało migdałowate i przedmurze.

Ciało prążkowane składa się ze skorupy i jądra ogoniastego. Leży w obrębie istoty białej wyspy, Jądro ogoniaste na swym przebiegu towarzyszy komorze bocznej, składa się z głowy trzonu i ogona, oddzielona jest od skorupy torebką wewnętrzną . Skorupa wraz z gałką bladą tworzą jądro soczewkowate, oddzielone od reszty torebką wewnętrzną a zewnętrzną. Gałka blada składa się z 2 blaszek bocznej i przyśrodkowej, oddziela je blaszka rdzeniowa przyśrodkowa, natomiast blaszkę boczną gałki bladej od skorupy oddziela blaszka rdzenna boczna.

Zespoły pozapiramidowe to objawy polegające na zmianie napięcia mięśni, zaburzenia w wykonywaniu ruchów dowolnych i ruchy mimowolne, np. parkinsonizm, choroba Huntingtona.

Ciało migdałowate - przednio-przyśrodkowa część płata skroniowego, przednia część stopy hipokampa, przylega do części przedniej rogu dolnego komór bocznych, odgrywa rolę w procesach emocjonalnych, ekspresja i kontrolowanie narządów wewnętrznych, bodźce węchowe, połączenie z hipokampem bierze udział w zapamiętywaniu, uczeniu się.

Układ limbiczny - kora limbiczna(płat), zakręt obręczy, ciało migdałowate, hipokamp, przegroda, niektóre jądra wzgórza i podwzgórza, układ ten reguluje funkcje życiowe poprzez układ wewnątrzwydzielniczy i autonomiczny, odpowiada za procesy emocjonalne, popęd seksualny

Przedmurze - wąskie pasmo istoty szarej, położone poniżej kory wyspowej, oddzielone od niej torebką ostatnią, ma liczne połączenia z niemal wszystkimi obszarami kory mózgu

Istota biała półkul mózgu

Zbudowana jest z aksonów biegnących w różnych kierunkach, powyżej ciała modzelowatego, poniżej ciała modzelowatego włókna skupione są w 3 torebkach: wewnętrzna, zewnętrzna i ostatnia. W zależności od przebiegu włókien wyróżnia się drogi rzutowe, spoidłowe i kojarzeniowe.

• Włókna rzutowe tworzą połączenia między korą mózgu a innymi ośrodkami układu nerwowego, np. rdzeniem kręgowym, przedłużonym, mostem, itd. Największe ich skupisko znajduje się w torebce wewnętrznej, mającej kształt bumerangu na przekroju poziomym, klina na przekroju pionowym. Składa się ona z odnogi przedniej tylnej i kolana. W odnodze przedniej biegną włókna czuciowe, w odnodze tylnej i kolanie włókna ruchowe. W kierunku od kolana do odnogi tylnej, biegną włókna w kolejności mięśnie szyi, kończyny górnej, klatki, brzucha, kończyn dolnych.

• Włókna spoidłowe - łączą ze sobą półkule mózgu, np. umożliwiają widzenie stereoskopowe - 3D, tworzone są przez trzy spoidła: przednie, ciało modzelowate, spoidło sklepienia

1. spoidło przednie - łączy węchomózgowie oraz środkowe i dolne zakręty skroniowe

2. spoidło modzelowate - spoidło wielkie, składa się patrząc od przodu z dzioba, pnia i płata oraz z rozchodzącej się po bokach promienistości ciała modzelowatego, płaty czołowe połączone są kleszczami mniejszymi spoidła, a płaty potyliczne kleszczami większymi spoidła

3. spoidło sklepienia - inaczej spoidło hipokampa, łączy ze sobą hipokampy obu półkul,

• Włókna kojarzeniowe - łączą różne pola kory mózgu, pozwala na zespolenie faktów w jedną całość, występują zakręty krótkie - łączą sąsiednie zakręty, oraz włókna kojarzeniowe długie - łączą odległe obszary tej samej półkuli, wyróżniamy kilka pęczków tzn. skupisk włókien:

1. pęczek haczykowaty - skroń - czoło

2. pęczek podłużny górny - czoło - potylica

3. pęczek podłużny dolny - potylica - skroń

4. obręcz - łączy ośrodki płata limbicznego

---