Zarządzanie
Zarządzanie
www.e-sgh.pl/pawlak/
www.e-sgh.pl/pawlak/
110590-0442
110590-0442
dr Zbigniew Pawlak
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
SPRAWY ORGANIZACYJNE
SPRAWY ORGANIZACYJNE
SPRAWY ORGANIZACYJNE
SPRAWY ORGANIZACYJNE
KONSULTACJE
KONSULTACJE
pon., godz. 19
00
Katedra Teorii Zarządzania
pokój 325, ul. Madalińskiego 6/8
KONTAKT POCZTOWY
KONTAKT POCZTOWY
e-mail:
zpawlak@zpawlak.com.pl
RAMOWY PROGRAM WYKŁADU
RAMOWY PROGRAM WYKŁADU
CZ. I Nauka o zarządzaniu
Kierunki w nauce o zarządzaniu
Istota nauki o zarządzaniu
Cz. II Organizacja jako przedmiot zarządzania
Cele
Ludzie
Środki i metody
Struktura
Otoczenie
Cz. III
Funkcje zarządzania
Pojęcie zarządzania
Planowanie
Decydowanie
Organizowanie
Kierowanie
Kontrolowanie
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
Griffin R.W., Podstawy zarządzania organizacjami, WN PWN
Warszawa 2004 i nast.
Zarządzanie. Teoria i praktyka, red. A.K. Koźmiński, W.
Piotrowski, WN PWN Warszawa 2005 i nast.
CZĘŚĆ I
CZĘŚĆ I
NAUKA O ZARZĄDZANIU
NAUKA O ZARZĄDZANIU
CZĘŚĆ I
CZĘŚĆ I
NAUKA O ZARZĄDZANIU
NAUKA O ZARZĄDZANIU
1. OKRES PRZEDNAUKOWY
1. OKRES PRZEDNAUKOWY
W ZARZĄDZANIU
W ZARZĄDZANIU
1. OKRES PRZEDNAUKOWY
1. OKRES PRZEDNAUKOWY
W ZARZĄDZANIU
W ZARZĄDZANIU
PROBLEMATYKA ZARZĄDZANIA NA TLE DZIEJÓW
PROBLEMATYKA ZARZĄDZANIA NA TLE DZIEJÓW
Czasy
nowożytne
Średniowiecze
Starożytność
Okres przednaukowy w dziedzinie zarządzania
Nauka
Nauka
O Z
O Z
1 500 000 pne
476
1450
1890 201
1
WYBRANE OSIĄGNIĘCIA OKRESU PRZEDNAUKOWEGO
WYBRANE OSIĄGNIĘCIA OKRESU PRZEDNAUKOWEGO
W DZIEDZINIE ZARZĄDZANIA
W DZIEDZINIE ZARZĄDZANIA
wielkie budowle:
–
piramidy egipskie
–
Wielki Mur Chiński
wielkie wyprawy:
–
wojenne (Aleksander Wielki)
–
wyprawy geograficzne
wielkie państwa i organizacje:
–
starożytne miasta-państwa (Uruk, Ur, Ateny, Sparta)
–
cesarstwa - królestwa (Sumer, Egipt, Babilonia, Asyria, Rzym)
–
wielkie organizacje religijne
wybrane dzieła:
–
Ksenofont „Oikonomikos” (ok. 435-355 pne)
–
Platon „Państwo” (ok. 427-347 pne)
–
Sun Tzu „Sztuka wojny” (ok. 310-230 pne)
–
N. Machiavelli „Książę” (1532)
–
A. Gostomski „Gospodarstwo” (1588)
–
A. Smith „ Badania nad naturą i przyczynami bogacenia się
narodów” (1776)
NAUKA O ZARZĄDZANIU (STRUKTURA)
NAUKA O ZARZĄDZANIU (STRUKTURA)
Praktyka
KST
KS
KI
KSM
NA
NZ
KIERUNKI W NAUCE O ZARZĄDZANIU
KIERUNKI W NAUCE O ZARZĄDZANIU
1) Naukowe Zarządzanie (NZ)
2) Naukowe Administrowanie (NA)
3) Kierunek Stosunków Międzyludzkich (KSM)
4) Kierunek Ilościowy (KI)
5) Kierunek Systemowy (KS)
6) Kierunek Sytuacyjny (KST)
GŁÓWNE KIERUNKI W NAUCE O ZARZĄDZANIU
GŁÓWNE KIERUNKI W NAUCE O ZARZĄDZANIU
1939
1890
1914
2011
1945
1970 1989
Kierunek
sytuacyjny
1
9
7
0
Kierunek systemowy
1
9
6
0
Kierunek ilościowy
1
9
4
0
Kierunek stosunków międzynarodowych
1
9
2
5
Naukowe administrowanie
1
9
0
0
Naukowe zarządzanie
1
8
9
0
1900
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Wyjaśnij zależności pomiędzy praktyką a teorią zarządzania.
2) Przedstaw dowody na istnienie zarządzania w okresie
przednaukowym.
3) Przedstaw strukturę nauki o zarządzaniu.
2. NAUKOWE ZARZĄDZANIE
2. NAUKOWE ZARZĄDZANIE
2. NAUKOWE ZARZĄDZANIE
2. NAUKOWE ZARZĄDZANIE
GENEZA I ISTOTA NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA
GENEZA I ISTOTA NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA
Fazy rozwoju kapitalizmu
Rewolucja naukowo-techniczna
Wzrost ekstensywny a wzrost intensywny
Przedmiot naukowego zarządzania
ADAM SMITH (1723-1790)
ADAM SMITH (1723-1790)
podział pracy głównym motorem rozwoju społecznego i wzrostu
bogactwa narodów
korzyści z podziału pracy:
1) łatwiej szkolić ludzi
2) możliwość osiągnięcia perfekcji, mistrzostwa
3) oszczędność czasu
4) możliwość konstruowania narzędzi i maszyn
5) efekt finalny – wyższa wydajność
FREDERICK W. TAYLOR (1865-1915)
FREDERICK W. TAYLOR (1865-1915)
Osiągnięcia F.W. Taylora:
1) metoda badań organizacyjnych
2) system funkcjonalny zarządzania
3) zbiór zasad naukowego zarządzania
METODA BADAŃ ORGANIZACYJNYCH
METODA BADAŃ ORGANIZACYJNYCH
F.W. TAYLORA
F.W. TAYLORA
Etapy metody:
1) obserwacja procesu pracy i pomiar czasu (chronometraż)
2) analiza i krytyczna ocena pracy
3) opracowanie najlepszego (wzorcowego) sposobu wykonania
pracy
4) wdrożenie wzorca pracy
SYSTEM LINIOWY ZARZĄDZANIA
SYSTEM LINIOWY ZARZĄDZANIA
KW
KW
M2
M2
R
4
R
6
R
5
M3
M3
R
7
R
9
R
8
M1
M1
R
1
R
3
R
2
KW – kierownik warsztatu
M
1
, M
2
, M
3
– mistrzowie
R
1
... R
9
- robotnicy
SYSTEM FUNKCJONALNY ZARZĄDZANIA
SYSTEM FUNKCJONALNY ZARZĄDZANIA
KN
KN
M
M
4
4
M
M
1
1
mistrzowie
administracyjni
M
M
8
8
M
M
5
5
mistrzowie
produkcyjni
M
M
2
2
M
M
6
6
R
2
R
5
R
1
M
M
3
3
M
M
7
7
R
4
robotnicy
R
3
ZASADY NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA
ZASADY NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA
1) wzorce pracy
2) właściwe warunki techniczne pracy
3) dobór i szkolenie pracowników
4) bodźce materialne
5) dyscyplina
6) nadzór
7) precyzyjne stawianie zadań
HENRY FORD (1863-1947)
HENRY FORD (1863-1947)
Zasady fordyzmu:
1) daleko posunięty podział pracy
2) masowa skala produkcji
3) typizacja produkcji
4) taśma produkcyjna
5) centralistyczne zarządzanie
FRANK B. GILBRETH (1868-1924)
FRANK B. GILBRETH (1868-1924)
Osiągnięcia:
1) klasyfikacja mikroruchów (therbligów)
2) cyklografia
3) chronocyklografia
4) studium zmęczenia
5) podstawy normowania pracy
KAROL ADAMIECKI (1866-1933)
KAROL ADAMIECKI (1866-1933)
Osiągnięcia:
1) prawa harmonii
2) harmonogram
EFEKTY NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA
EFEKTY NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA
EFEKTY POZYTYWNE
EFEKTY POZYTYWNE
ogromny wzrost wydajności
obniżenie kosztów
wzrost jakości
wzrost zysków
wzrost płac
rozwój cywilizacyjny
EFEKTY NEGATYWNE
EFEKTY NEGATYWNE
degradacja człowieka
wyniszczenie fizyczne
zmęczenie psychiczne
wzrost wyzysku
wzrost bezrobocia
KOMUNIŚCI A NAUKOWE ZARZĄDZANIE
KOMUNIŚCI A NAUKOWE ZARZĄDZANIE
1)
1)
Leninowska krytyka tayloryzmu
Leninowska krytyka tayloryzmu
2)
2)
Rozwój idei socjalistycznego współzawodnictwa pracy
Rozwój idei socjalistycznego współzawodnictwa pracy
komunistyczne subotniki
przodownicy pracy
socjalistyczna dyscyplina pracy
nieprzerwany tydzień pracy
ruch stachanowski
metoda inż. Kowalowa
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Geneza i przedmiot naukowego zarządzania.
2) Omów korzyści wynikające ze specjalizacji pracy.
3) Wyjaśnij istotę tayloryzmu.
4) Omów główne cechy fordyzmu.
5) Na czym polegają prawa harmonii K.Adamieckiego?
6) Przedstaw negatywne następstwa naukowego zarządzania.
7) Omów stosunek komunistów do naukowego zarządzania.
3. NAUKOWE ADMINISTROWANIE
3. NAUKOWE ADMINISTROWANIE
3. NAUKOWE ADMINISTROWANIE
3. NAUKOWE ADMINISTROWANIE
GENEZA I ISTOTA NAUKOWEGO ADMINISTROWANIA
GENEZA I ISTOTA NAUKOWEGO ADMINISTROWANIA
Wzrost rozmiarów przedsiębiorstw i instytucji
Potrzeba aparatu administracyjnego
Przedmiot naukowego administrowania
ORGANIZACJA DUŻEGO PRZEDSIĘBIORSTWA
ORGANIZACJA DUŻEGO PRZEDSIĘBIORSTWA
(W FORMIE KORPORACJI)
(W FORMIE KORPORACJI)
SSZ
SSZ
SW
SW
NSZ
NSZ
NK
NK
RN
RN
WZA
WZA
Z
Z
OBSZARY ZAINTERESOWAŃ NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA
OBSZARY ZAINTERESOWAŃ NAUKOWEGO ZARZĄDZANIA
I NAUKOWEGO ADMINISTROWANIA
I NAUKOWEGO ADMINISTROWANIA
SSZ
SSZ
SW
SW
NSZ
NSZ
NK
NK
RN
RN
WZA
WZA
Z
Z
Naukowe zarządzanie
Naukowe
administrowanie
HENRI FAYOL (1841-1925)
HENRI FAYOL (1841-1925)
Główne osiągnięcia:
1) klasyfikacja funkcji przedsiębiorstwa
2) definicja administrowania (zarządzania)
3) system sztabowo-liniowy zarządzania
4) zestaw narzędzi zarządzania
5) 14 zasad administrowania
KLASYFIKACJA FUNKCJI PRZEDSIĘBIORSTWA
KLASYFIKACJA FUNKCJI PRZEDSIĘBIORSTWA
1) Funkcje techniczne
2) Funkcje handlowe
3) Funkcje finansowe
4) Funkcje ubezpieczeniowe
5) Funkcje rachunkowe
6) Funkcje administracyjne
DEFINICJA ADMINISTROWANIA (ZARZĄDZANIA)
DEFINICJA ADMINISTROWANIA (ZARZĄDZANIA)
Administrowanie to przewidywanie, organizowanie,
Administrowanie to przewidywanie, organizowanie,
koordynacja, rozkazodawstwo, kontrola.
koordynacja, rozkazodawstwo, kontrola.
SYSTEM SZTABOWO-LINIOWY ZARZĄDZANIA
SYSTEM SZTABOWO-LINIOWY ZARZĄDZANIA
KN
KN
K2
K2
W
W
W
K3
K3
W
W
W
K1
K1
W
W
W
S
S
S
S
S
S
S
S
S – Sztab
ZESTAW NARZĘDZI ZARZĄDZANIA
ZESTAW NARZĘDZI ZARZĄDZANIA
1) Plany i programy
2) Sprawozdania
3) Regulaminy organizacyjne
4) Posiedzenia, narady, konferencje
5) Okresowe przeglądy środków i ludzi
14 ZASAD ADMINISTROWANIA
14 ZASAD ADMINISTROWANIA
1) podział pracy
2) autorytet i odpowiedzialność
3) dyscyplina
4) jedność rozkazodawstwa
5) jednolitość kierownictwa
6) podporządkowanie interesów osobistych interesowi firmy
7) sprawiedliwe wynagradzanie
8) centralizacja
9) hierarchia organizacyjna (droga służbowa)
10)ład materialny i społeczny
11)ludzki stosunek kadry do personelu
12)stałość kadry i personelu
13)inicjatywa
14)zgranie pracowników
DROGA SŁUŻBOWA
DROGA SŁUŻBOWA
KN
KN
K2
K2
W
4
W
6
W
5
K3
K3
W
7
W
9
W
8
K1
K1
W
1
W
3
W
2
KN – kierownik naczelny
K
1
, K
2
, K
3
– kierownicy szczebli pośrednich
W
1
... W
9
- wykonawcy
Kładka Fayola
Dro
ga
słu
żbo
wa
D
ro
g
a
s
łu
żb
o
w
a
MAX WEBER (1864-1920)
MAX WEBER (1864-1920)
Osiągnięcia:
1) Podstawy teorii władzy
2) Teoria biurokracji
DEFINICJA WŁADZY
DEFINICJA WŁADZY
Władza to prawdopodobieństwo, że pewne lub wszystkie
Władza to prawdopodobieństwo, że pewne lub wszystkie
polecenia, pochodzące z danego źródła, znajdą posłuch w danej
polecenia, pochodzące z danego źródła, znajdą posłuch w danej
grupie osób.
grupie osób.
Władza stanowi możliwość podporządkowania zachowania
Władza stanowi możliwość podporządkowania zachowania
innych osób swojej woli.
innych osób swojej woli.
ŹRÓDŁA WŁADZY
ŹRÓDŁA WŁADZY
1) Przemoc fizyczna
2) Przymus psychologiczny
3) Pochodzenie człowieka (urodzenie, stan)
4) Posiadanie pieniędzy
5) Posiadanie informacji
6) Przepisy
7) Kwalifikacje
8) Uczucia
IDEALNE TYPY WŁADZY
IDEALNE TYPY WŁADZY
1) Typ charyzmatyczny
2) Typ tradycyjny
3) Typ racjonalny (legalny)
FORMY WŁADZY
FORMY WŁADZY
1) Arystokracja
2) Plutokracja
3) Ochlokracja
4) Teokracja
5) Technokracja
6) Demokracja
7) Biurokracja
ELEMENTY TEORII BIUROKRACJI
ELEMENTY TEORII BIUROKRACJI
(zasady budowy i działania biura)
(zasady budowy i działania biura)
1) ciągłość organizacyjna biura
2) podział kompetencji
3) hierarchia organizacyjna
4) standardowy sposób zarządzania
5) oddzielenie pracy w biurze od prawa własności do biura
6) pisemny sposób porozumiewania się
ELEMENTY TEORII BIUROKRACJI
ELEMENTY TEORII BIUROKRACJI
(zasady członkowstwa)
(zasady członkowstwa)
1) dobór na zasadzie selekcji
2) tryb przyjmowania (umowa o pracę)
3) członek biura osobowo wolny, ale podlega bezosobowym rozkazom
4) wynagrodzenia (zależne od miejsca w hierarchii)
5) możliwość kariery
6) dyscyplina i kontrola
L.F. URWICK (1894-1983)
L.F. URWICK (1894-1983)
L.H. GULLICK
L.H. GULLICK
Osiągnięcia:
1) Rozwinięta klasyfikacja funkcji zarządzania
2) Zbiór zasad zarządzania
FUNKCJE ZARZĄDZANIA
FUNKCJE ZARZĄDZANIA
(wg Gullicka i Urwicka)
(wg Gullicka i Urwicka)
1) planowanie (planning)
2) organizacja (organizing)
3) kompletowanie załogi (staffing)
4) kierowanie (directing)
5) koordynacja (coordinating)
6) sprawozdawczość (reporting)
7) budżetowanie (budgeting)
POSDCORB
ZASADY ZARZĄDZANIA
ZASADY ZARZĄDZANIA
(wg Gullicka i Urwicka)
(wg Gullicka i Urwicka)
1) podział pracy
2) koordynacja poprzez hierarchię
3) koordynacja poprzez programy, koncepcje
4) koordynacja poprzez zespoły (komisje)
5) decentralizacja
6) jedność rozkazodawstwa
7) sztab i linia
8) delegacja władzy (uprawnień)
9) rozpiętość kierowania
EFEKTY ROZWOJU BIUROKRACJI
EFEKTY ROZWOJU BIUROKRACJI
EFEKTY POZYTYWNE
EFEKTY POZYTYWNE
warunki zarządzania wielkimi organizacjami
odciążenie menedżerów
racjonalizacja procesów decyzyjnych
EFEKTY NEGATYWNE
EFEKTY NEGATYWNE
wzrost kosztów zarządzania
biurokratyzm:
–
ociężałość (biuro = machina urzędnicza)
–
przerosty zatrudnienia
–
mitręga biurowa
–
papierkowa robota
–
bezduszny stosunek urzędnika do petenta
ZASADY ADMINISTROWANIA W KOMUNISTYCZNYM
ZASADY ADMINISTROWANIA W KOMUNISTYCZNYM
PAŃSTWIE I PRZEDSIĘBIORSTWIE
PAŃSTWIE I PRZEDSIĘBIORSTWIE
1)
1)
Kierownicza rola partii marksistowsko-leninowskiej
Kierownicza rola partii marksistowsko-leninowskiej
2)
2)
Jedność kierownictwa politycznego i gospodarczego
Jedność kierownictwa politycznego i gospodarczego
3)
3)
Centralizm demokratyczny
Centralizm demokratyczny
4)
4)
Udział mas w zarządzaniu
Udział mas w zarządzaniu
5)
5)
Polityka kadrowa partii
Polityka kadrowa partii
6)
6)
Planowanie centralne
Planowanie centralne
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Geneza i przedmiot naukowego administrowania.
2) Omów funkcje przedsiębiorstwa według H.Fayola.
3) Wyjaśnij fayolowskie zasady autorytetu, jedności rozkazodawstwa i
drogi służbowej.
4) Scharakteryzuj weberowskie typy władzy.
5) Wskaż i objaśnij istotę głównych form władzy.
6) Przedstaw weberowski model biurokracji.
7) Omów pozytywne i negatywne skutki rozwoju biurokracji.
8) Na czym polega różnica pomiędzy biurokracją a biurokratyzmem?
9) Omów komunistyczne zasady administrowania państwem i
zarządzania przedsiębiorstwem.
4. KIERUNEK STOSUNKÓW
4. KIERUNEK STOSUNKÓW
MIĘDZYLUDZKICH
MIĘDZYLUDZKICH
4. KIERUNEK STOSUNKÓW
4. KIERUNEK STOSUNKÓW
MIĘDZYLUDZKICH
MIĘDZYLUDZKICH
GENEZA I ISTOTA KSM
GENEZA I ISTOTA KSM
Dwie główne przyczyny powstania nowego kierunku w zarządzaniu:
1) Negatywne skutki naukowego zarządzania i naukowego
administrowania
2) Zainteresowanie nauk społecznych problematyką zarządzania
przedsiębiorstwem
3) Błędy teoretyczne i metodologiczne w badaniach twórców
naukowego zarządzania
HUGO MÜNSTERBERG (1863-1916)
HUGO MÜNSTERBERG (1863-1916)
Osiągnięcia:
1) Zastosowanie pojęć psychologii ogólnej do analizy zachowań
ludzi w produkcji
2) Wykorzystanie metod badań psychologicznych w
przedsiębiorstwie (testy, eksperymenty)
3) Określenie sposobów podnoszenia wydajności pracy
ELTON MAYO (1880-1949)
ELTON MAYO (1880-1949)
Osiągnięcia:
1) Wykrycie czynnika psycho-społecznego wydajności pracy
2) Teoria stosunków międzyludzkich
BADANIA E. MAYO
BADANIA E. MAYO
miejsce - Western Electric Company w Hawthorne
cel – badanie czynników wydajności pracy
metoda – eksperyment
organizacja – 2 grupy badawcze (eksperymentalna, kontrolna)
przebieg – 2 fazy badań
rezultat – wykrycie czynnika psychospołecznego wydajności pracy
(efekt Hawthorne)
TEZY GŁÓWNE TEORII STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH
TEZY GŁÓWNE TEORII STOSUNKÓW MIĘDZYLUDZKICH
człowiek ma bogaty świat przeżyć psychicznych (potrzeby
niematerialne)
praca ludzi jest działalnością grupową, w jej ramach tworzą się grupy
nieformalne (przywódcy, niepisane kodeksy)
postawy i wydajność pracowników są uwarunkowane wymaganiami
grup nieformalnych (z zakładu pracy i spoza zakładu pracy)
grupy nieformalne są nakierowane na realizację własnych celów
oddziaływując na grupy nieformalne można wpływać na wydajność
pracy
TOMASZ BATA (1876-1932)
TOMASZ BATA (1876-1932)
Prospołeczny fabrykant (neopaternalizm)
Zasady systemu T. Baty:
1) dobór i szkolenie
2) wewnętrzny rachunek gospodarczy
3) partycypacja pracowników w zyskach
4) demokratyzm w relacjach służbowych
5) akcja socjalna na rzecz załogi
NOWE ZASADY ZARZĄDZANIA
NOWE ZASADY ZARZĄDZANIA
1) Idea humanizacji pracy:
–
rotacja pracy
–
rozszerzanie zadań
–
wzbogacanie pracy
–
grupy autonomiczne
–
rozwijanie inicjatyw (koła jakości, grupy ekspresji)
–
uelastycznianie czasu pracy
2) Rozwijać akcję socjalną wobec pracowników i ich rodzin
3) Budować w firmie system wewnętrznego komunikowania
4) Współpracować ze związkami zawodowymi (idea partnerstwa
społecznego)
5) Partycypacja w zarządzaniu
6) Partycypacja w zyskach
7) Partycypacja w kapitale (akcjonariat pracowniczy)
EFEKTY KSM
EFEKTY KSM
EFEKTY POZYTYWNE
EFEKTY POZYTYWNE
poprawa warunków pracy
wzrost poziomu życia pracowników
dowartościowanie człowieka w procesie pracy
poprawa nastrojów społecznych
EFEKTY NEGATYWNE
EFEKTY NEGATYWNE
wzrost kosztów pracy
eskalacja żądań pracowniczych i postawy roszczeniowe
KOMUNIŚCI A KSM
KOMUNIŚCI A KSM
1958 r. konferencja partii komunistycznych w Instytucie Gramsciego
w Rzymie
ocena KSM
–
to nowa, bardziej wyrafinowana (bo zakamuflowana) forma
wyzysku burżuazyjnego
–
pod płaszczykiem dobrych stosunków społecznych odbywa się
wyzysk klasowy
–
KSM służy przeciwdziałaniu strajkom
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Wyjaśnij genezę i przedmiot kierunku stosunków międzyludzkich.
2) Co to jest czynnik psychospołeczny wydajności pracy i jak doszło do
jego odkrycia?
3) Omów założenia teorii stosunków międzyludzkich w
przedsiębiorstwie.
4) Scharakteryzuj neopaternalizm T.Baty.
5) Omów nowe zasady zarządzania oparte na stosunkach
międzyludzkich.
6) Przedstaw i oceń stosunek komunistów do kierunku stosunków
międzyludzkich.
5. KIERUNEK ILOŚCIOWY
5. KIERUNEK ILOŚCIOWY
5. KIERUNEK ILOŚCIOWY
5. KIERUNEK ILOŚCIOWY
GENEZA I ISTOTA KIERUNKU ILOŚCIOWEGO
GENEZA I ISTOTA KIERUNKU ILOŚCIOWEGO
Początki - okres II wojny światowej
Geneza - metoda pracy zespołów operacyjnych
PROCEDURA BADAŃ OPERACYJNYCH
PROCEDURA BADAŃ OPERACYJNYCH
Postawienie
problemu
Rozwiązanie
optymalne problemu
Budowa modelu
rozwiązania problemu
Symulacja
modelu
Przetwarzanie
danych
Wprowadzanie
danych
TYPOWE RODZAJE MODELI OPTYMALIZACYJNYCH
TYPOWE RODZAJE MODELI OPTYMALIZACYJNYCH
programowanie liniowe (nieliniowe, dynamiczne)
zagadnienie transportowe
planowanie sieciowe
teoria decyzji
teoria kolejek
teoria obsługi
teoria zawodności
teoria gier
teoria grafów
PRZYKŁADY ZASTOSOWANIA MODELI OPTYMALIZACYJNYCH
PRZYKŁADY ZASTOSOWANIA MODELI OPTYMALIZACYJNYCH
optymalizacja struktury produkcji
optymalizacja dróg transportowych
optymalizacja zapasów magazynowych
optymalizacja rozmieszczenia stanowisk pracy
optymalizacja przepływów materiałowych, towarowych
optymalizacja czasu realizacji przedsięwzięć
optymalizacja wyboru
optymalizacja zamówień
optymalizacja wielkości próby (kontrola jakości)
TWÓRCY METOD ILOŚCIOWYCH
TWÓRCY METOD ILOŚCIOWYCH
Andriej A. Markow (1856-1922) – matematyk; procesy stochastyczne
Leonid W. Kantorowicz (1912-1986) – matematyk, ekonomista;
programowanie liniowe
John von Neumann (1903-1957) – matematyk; teoria gier
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Wyjaśnij genezę i przedmiot kierunku ilościowego w zarządzaniu.
2) Scharakteryzuj metodę badań operacyjnych w zarządzaniu.
3) Przedstaw co najmniej pięć przykładów zastosowań metod
ilościowych w zarządzaniu przedsiębiorstwem.
4) Jakie nowe możliwości w dziedzinie zarządzania stworzył rozwój
informatyki i telekomunikacji?
6. KIERUNEK SYSTEMOWY
6. KIERUNEK SYSTEMOWY
6. KIERUNEK SYSTEMOWY
6. KIERUNEK SYSTEMOWY
GENEZA I ISTOTA KIERUNKU SYSTEMOWEGO
GENEZA I ISTOTA KIERUNKU SYSTEMOWEGO
Początki - lata sześćdziesiąte XX wieku
Geneza - rozwój dwóch nauk: teorii ogólnej systemów i cybernetyki
TEORIA OGÓLNA SYSTEMÓW
TEORIA OGÓLNA SYSTEMÓW
Twórca: Ludwig von Bertalanffy (1901-1972)
Istota: nauka o systemach, czyli rzeczach złożonych
Podstawowe pojęcia:
1) system
2) podsystem
3) relacja systemowa
4) otoczenie
SYSTEM
SYSTEM
System to całość złożona z wzajemnie powiązanych elementów
System to całość złożona z wzajemnie powiązanych elementów
ORGANIZACJA JAKO SYSTEM
ORGANIZACJA JAKO SYSTEM
podsystem
techniczny
podsyste
m
społeczny
podsystem
ekonomiczny
podsystem
zarządzania
CYBERNETYKA
CYBERNETYKA
Twórca: Norbert Wiener (1894-1964)
Istota: nauka o sterowaniu w układach
Podstawowe pojęcia:
1) układ
2) wejście
3) wyjście
4) transformacja
5) sterowanie
6) sprzężenie zwrotne
7) regulacja
UKŁAD CYBERNETYCZNY
UKŁAD CYBERNETYCZNY
(„czarna skrzynka”)
(„czarna skrzynka”)
X1
X1
Y1
Y1
X2
X2
Y2
Y2
układ
układ
w
w
e
e
w
w
y
y
Układ to obiekt składający się z co najmniej dwóch elementów
powiązanych ze sobą
i tworzących określoną całość.
UKŁAD CYBERNETYCZNY
UKŁAD CYBERNETYCZNY
(„biała skrzynka”)
(„biała skrzynka”)
X1
X1
Y1
Y1
X2
X2
Y2
Y2
w
w
e
e
w
w
y
y
f(x)
f(y)
STEROWANIE
STEROWANIE
Sterowanie to oddziaływanie mające na celu zapewnienie zachowania
się obiektu
w żądany sposób.
obiekt
sterowany
obiekt
sterujący
ukła
ukła
d
d
w
w
e
e
w
w
y
y
SPRZĘŻENIE ZWROTNE
SPRZĘŻENIE ZWROTNE
Sprzężenie zwrotne to oddziaływanie skutku określonego zjawiska na
jego przyczynę.
S.z. dodatnie - skutek podtrzymuje przyczynę (w procesach rozwoju).
S.z. ujemne - skutek przeciwdziała
przyczynie (w procesach regulacji).
obiekt
sterujący
obiekt
sterowany
ukła
ukła
d
d
sprzężenie zwrotne
REGULACJA
REGULACJA
(sterowanie ze sprzężeniem zwrotnym i normą)
(sterowanie ze sprzężeniem zwrotnym i normą)
obiekt regulujący
(regulator)
obiekt
regulowany
ukła
ukła
d
d
sprzężenie zwrotne
w
w
e
e
w
w
y
y
wielkość zadana (norma)
ORGANIZACJA JAKO UKŁAD CYBERNETYCZNY
ORGANIZACJA JAKO UKŁAD CYBERNETYCZNY
Wejście
Wejście
energia
materiały,
surowce, towary
środki produkcji
ludzie
środki finansowe
informacja
technologia
normy (przepisy)
naciski
wzory
zachęty
parametry
i inne
Wyjście
Wyjście
wyroby
towary
usługi
środki finansowe
informacja
emisje i
zanieczyszczenia
zachęty
wzory
naciski
i inne
ORGANIZACJA
ORGANIZACJA
transformacja
(przekształcanie)
wejść w wyjścia
Sprzężenie zwrotne
OTOCZENIE
OTOCZENIE
CECHY PODEJŚCIA SYSTEMOWEGO
CECHY PODEJŚCIA SYSTEMOWEGO
Traktowanie badanych obiektów:
–
w sposób całościowy
–
w ich relacjach z otoczeniem
–
w działaniu i rozwoju
Transfer wiedzy z nauki do nauki
TWÓRCY KIERUNKU SYSTEMOWEGO
TWÓRCY KIERUNKU SYSTEMOWEGO
Russell L. Ackoff
Fremont E. Kast i James E. Rosenzweig
Daniel Katz i Robert L. Kahn
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Wyjaśnij genezę i przedmiot kierunku systemowego w zarządzaniu.
2) Jakie znaczenie dla rozwoju innych nauk, w tym teorii zarządzania,
miała teoria ogólna systemów?
3) Wyjaśnij istotę „czarnej skrzynki” i „białej skrzynki” w cybernetyce
zarządzania.
4) Jakie znaczenie mają pojęcia „sterowanie”, „sprzężenie zwrotne” i
„regulacja” i jaki jest ich związek z zarządzaniem?
5) Scharakteryzuj przedsiębiorstwo jako układ cybernetyczny.
6) Omów cechy podejścia systemowego do organizacji i zarządzania.
7. KIERUNEK SYTUACYJNY
7. KIERUNEK SYTUACYJNY
7. KIERUNEK SYTUACYJNY
7. KIERUNEK SYTUACYJNY
GENEZA I ISTOTA KIERUNKU SYTUACYJNEGO
GENEZA I ISTOTA KIERUNKU SYTUACYJNEGO
(nowa fala w zarządzaniu)
(nowa fala w zarządzaniu)
Początki - lata siedemdziesiąte XX wieku
Geneza - teza, że nie da się zbudować jednej teorii zarządzania
PRZYKŁADY ZMIENNYCH SYTUACYJNYCH ORGANIZACJI
PRZYKŁADY ZMIENNYCH SYTUACYJNYCH ORGANIZACJI
a) zmienne charakteryzujące sytuację wewnętrzną organizacji:
Przedmiot działania
Wielkość
Lokalizacja
Forma prawna
Etap rozwoju
Struktura własności
Posiadane zasoby
Poziom techniki i technologii
b) zmienne charakteryzujące sytuację zewnętrzną organizacji
(otoczenie):
Przepisy prawa
Koniunktura w branży
Postęp naukowy i techniczny w branży
Dostawcy
Odbiorcy
Partnerzy
Konkurenci
PRZYKŁADY ZMIENNYCH SYTUACYJNYCH PROCESU
PRZYKŁADY ZMIENNYCH SYTUACYJNYCH PROCESU
ZARZĄDZANIA
ZARZĄDZANIA
a) zmienne charakteryzujące osobę kierownika:
Wiedza kierownika
Doświadczenie kierownika
Umiejętności kierownika
Predyspozycje osobowościowe
b) zmienne charakteryzujące podwładnych:
Wiedza podwładnych
Doświadczenie podwładnych
Umiejętności podwładnych
Predyspozycje osobowościowe
c) zmienne charakteryzujące otoczenie procesu zarządzania:
Typ organizacji
Stan organizacji
Presja czasu
Swoboda decydowania
Styl kierowania zwierzchnika
CECHY PODEJŚCIA SYTUACYJNEGO
CECHY PODEJŚCIA SYTUACYJNEGO
1) Relatywizm w formułowaniu twierdzeń
2) Metoda badawcza: case study
3) Postulat budowy wielu teorii zarządzania
TWÓRCY KIERUNKU SYTUACYJNEGO
TWÓRCY KIERUNKU SYTUACYJNEGO
Thomas Peters i Robert Waterman
Joan Woodward
Paul Lawrence i Jay Lorsch
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Wyjaśnij genezę i przedmiot kierunku sytuacyjnego w zarządzaniu.
2) Jaka jest rola zmiennych sytuacyjnych w zarządzaniu?
3) Omów cechy i słabości podejścia sytuacyjnego w zarządzaniu.
8. ISTOTA NAUKI O
8. ISTOTA NAUKI O
ZARZĄDZANIU
ZARZĄDZANIU
8. ISTOTA NAUKI O
8. ISTOTA NAUKI O
ZARZĄDZANIU
ZARZĄDZANIU
DEFINICJA NAUKI
DEFINICJA NAUKI
Znaczenie czynnościowe
Znaczenie czynnościowe
Nauka to zespół czynności poznawczych zmierzających w
Nauka to zespół czynności poznawczych zmierzających w
sposób metodyczny, czyli uporządkowany, do osiągnięcia
sposób metodyczny, czyli uporządkowany, do osiągnięcia
wiedzy o czymś
wiedzy o czymś
Znaczenie rezultatowe
Znaczenie rezultatowe
Nauka to uporządkowany zbiór zdań (czasem pytań)
Nauka to uporządkowany zbiór zdań (czasem pytań)
zawierających wiedzę: interesującą, komunikatywną -
zawierających wiedzę: interesującą, komunikatywną -
sensowną, sprawdzalną
sensowną, sprawdzalną
Znaczenie rzeczowe
Znaczenie rzeczowe
Nauka to dział kultury, działalność społeczna wraz z
Nauka to dział kultury, działalność społeczna wraz z
uprawiającymi ją ludźmi, instytucjami i aparaturą
uprawiającymi ją ludźmi, instytucjami i aparaturą
PROCES POZNANIA
PROCES POZNANIA
Poznanie to proces, uzyskiwanie informacji o czymś, polegający na tym,
że podmiot poznania stara się uchwycić istnienie i własności przedmiotu
poznania.
przedmiot
poznania
podmiot
poznania
wzgląd
(aspekt poznania)
POZNANIE POTOCZNE A NAUKOWE
POZNANIE POTOCZNE A NAUKOWE
służy celom praktycznym
służy celom teoretycznym
(uzyskanie wiedzy) a
potem praktycznym
zlepek różnych ujęć,
podejść, punktów
widzenia
systematyczne
rozpatrywanie podmiotu
poznania pod danym
kątem
często umotywowane
czynnikami
emocjonalnymi
(subiektywizm poznania)
uzyskanie wiedzy
obiektywnej
Poznanie
Poznanie
Potoczne
Potoczne
Cechy
Cechy
Naukowe
Naukowe
cel
cel
istota
istota
(metoda)
(metoda)
motyw
motyw
podmiot
podmiot
każdy człowiek
badacz, znający metody
poznania naukowego
CECHY ISTOTNE NAUKI
CECHY ISTOTNE NAUKI
przedmiot - to co jest badane, czym nauka się zajmuje
aspekt - punkt widzenia, z którego rozpatrywany jest przedmiot
cel - to, czemu nauka służy
metody - w jaki sposób nauka stawia pytania i jak szuka na nie
odpowiedzi
KLASYFIKACJA NAUK
KLASYFIKACJA NAUK
(ze względu na przedmiot i aspekt poznania)
(ze względu na przedmiot i aspekt poznania)
Nauki filozoficzne
Nauki filozoficzne
NAUKA
NAUKA
Nauki niefilozoficzne
Nauki niefilozoficzne
Nauki realne
Nauki realne
Nauki formalne
Nauki formalne
Nauki przyrodnicze
Nauki humanistyczne
KLASYFIKACJA NAUK
KLASYFIKACJA NAUK
(ze względu na cel)
(ze względu na cel)
Nauki teoretyczne
Nauki teoretyczne
NAUKA
NAUKA
Nauki praktyczne
Nauki praktyczne
(stosowane)
(stosowane)
KLASYFIKACJA NAUK
KLASYFIKACJA NAUK
(ze względu na metodę)
(ze względu na metodę)
Nauki dedukcyjne
Nauki dedukcyjne
NAUKA
NAUKA
Nauki empiryczne
Nauki empiryczne
TEORIA ZARZĄDZANIA JAKO NAUKA
TEORIA ZARZĄDZANIA JAKO NAUKA
przedmiot
(organizacje)
aspekt
(struktura i zarządzanie)
cel
(wskazówki dla praktyki)
metoda
–
obserwacja
–
ankieta
–
wywiad
–
analiza dokumentów
–
eksperyment
–
case study
nauka niefilozoficzna,
realna,
społeczna
- nauka praktyczna
- nauka empiryczna
ZWIĄZKI TEORII ZARZĄDZANIA Z INNYMI NAUKAMI
ZWIĄZKI TEORII ZARZĄDZANIA Z INNYMI NAUKAMI
TZ
TZ
T
O
S
E
ko
n
.
Et
no
l.
Cy
b.
Polit
.
Prak
s.
Praw.
Socjol.
i.in
.
Ps
yc
h.
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
PYTANIA I PROBLEMY DO OPRACOWANIA
1) Wyjaśnij różnice pomiędzy poznaniem potocznym a naukowym.
2) Wskaż miejsce nauki o zarządzaniu w systemie wiedzy naukowej.
3) Omów cechy teorii zarządzania jako nauki.
4) Na czym polega interdyscyplinarny charakter problematyki
zarządzania?